فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 31 اردیبهشت 1403

شماره ١٣

خــداونـدی کـه در وحــدت قـدیـم اسـت از هـمـه اشـیـانه اندر وحـدتـش کثـرت، نه محدث زین همه تـنهاچـــه گـــوئی از چـــه او عـــالـــم پـــدیــد آورد از…

خــداونـدی کـه در وحــدت قـدیـم اسـت از هـمـه اشـیـانه اندر وحـدتـش کثـرت، نه محدث زین همه تـنها
چـــه گـــوئی از چـــه او عـــالـــم پـــدیــد آورد از لـــولــوکـه نه مـادت بـد و صـورت، نه بـالـا بـود و نه پـهنا
هـمـی گـوئی کـه بــر مـعـلـول خـود عـلـت بـود سـابـقچـنان چـون بـر عـدد واحـد، و یا بـر کل خـود اجـزا
به معلولی چو یک حکم است و یک وصف آن دو عالم راچــرا چــون عـلـت سـابــق تــوانـا بــاشـد و دانـا؟
هــر آنــچ امــروز نــتـــوانــد بـــه فـــعـــل آوردن از قـــوتنـیـاز و عـجــز اگـر نـبــود ورا چــه دی و چــه فـردا
هــمــی گــوئی زمــانــی بـــود از مــعــلــول تــا عــلــتپــس از نـاچــیـز مـحـض آورد مـوجــودات را پــیـدا
زمـانـی کــز فــلــک زایـد فــلــک نـابــوده چــون بــاشــدزمـان و چـیـز نـامـوجــود و نـامـوجــود بــی مـبــدا
اگــر هــیـچــیـز را چــیـزی نــهــی قــایـم بــه ذات خــودپــس آمـد نـفـس وحـدت را مـضـاد و مـثــل در آلـا
و گـر زین صـورت هـیـچـیـز حـرف و صـوت مـی خـواهـیمسـلـم شـد کـه بـی معـلـول نبـود عـلـت اسـما
تـــقــدم هــســت یــزدان را چـــو بـــر اعــداد وحــدان رازمان حـاصـل مکان بـاطـل حـدث لازم قـدم بـر جـا
مـکــن هـرگــز بــدو فــعــلــی اضــافــت گــر خــرد داریبــجــز ابــداع یـک مـبــدع کـلـمـح الـعــیـن او ادنـا
مـگـو فـعــلـش بــدان گـونـه کـه ذاتــش مـنـفـعـل گـرددچـنان کـز کـمتـرین قـصـدی بـه گـاه فـعـل ذات ما
مــجــوی از وحــدت مـحــضــش بــرون از ذات او چــیـزیکه او عـام اسـت و ماهیات خـاص اندر همه احـیا
گـر از هـر بــیـنـشـش بـیـرون کـنـی وصـفـی بــرو مـفـزادو بـاشـد بـی خـلاف آنگه نه فـرد و واحـد و یکـتـا
اگـر چـه بــی عـدد اشـیـا هـمـی بــیـنـی در ایـن عـالـمز خــاک و بـــاد و آب و آتــش و کــانــی و از دریــا
چــو هـاروت ار تــوانـســتــی کــه ایـنـجــا آئی از گـردوناز اینـجـا هم تـوانـی شـد بـرون چـون زهـره زهـرا
ز گـوهـر دان نـه از هـسـتــی فـزونـی انـدر ایـن مـعـنـیکـه جـز یـک چـیـز را یک چـیـز نـبـود عـلـت انـشـا
خـرد دان اولـین موجـود، زان پـس نفـس و جـسـم آنگـهنــبــات و گــونـه حــیـوان و آنــگــه جــانــور گــویـا
هـمـی هـریک بـه خـود مـمـکـن بـدو مـوجـود نـامـمـکـنهـمـی هـریک بـه خـود پـیـدا بـدو مـعـدوم نـاپـیدا
چـه گوئی چـیسـت این پـرده بـر این سـان بـر هوا بـردهچــو در صـحـرای آذرگـون یـکـی خـرگـاه از مـیـنـا؟
بـه خود جـنبـد همی، ور نی کسی می داردش جـنبـانو یا بـهر چـه گردان شد بـدین سان گرد این بـالا؟
چـو در تــحـدیـد جـنـبــش را هـمـی نـقـل مـکـان گـوئیو یـا گــردیـدن از حــالـی بــه حــالـی دون یـا والـا
بــیـان کــن حــال و جــایـش را اگــر دانــی، مــرا، ورنـیمـپـوی اندر ره حـکـمـت بـه تـقـلـید از سـر عـمـیا
چـو نـه گـنـبـد هـمـی گـوئی بـه بـرهـان و قـیـاس، آخـرچـه گوئی چـیست از بـیرون این نه گنبـد خـضرا؟
اگــر بــیـرون خــلـا گـوئی خــطــا بــاشــد، کــه نـتــوانـدبـدو در صورت جـسمی بـدین سـان گشتـه اندروا
وگــر گــوئی مـلــا بــاشــد روا نـبــود کــه جــســمـی رانـهـایـت نـبــود و غـایـت بــه ســان جــوهـر اعـلـا
چــه مـی دارد بــدیـن گــونـه مـعــلـق گـوی خــاکــی رامــیــان آتـــش و آب و هــوای تـــنــدر و نــکــبـــا؟
گـر اجــزای جـهـان جــمـلـه نـهـی مـایـل بــر آن جــزویکه موقوف است چون نقطه میان شکل نه سیما
چــرا پــس چــون هــوا او را بــه قــهــر از ســوی آب آردبـه سـاعـت بـاز بـگریزد بـه سـوی مولد و منشـا؟
اگــر ضــدنــد اخــشــیــجــان را هــر چــار پـــیــوســتـــهبـــونــد از غــایــت وحــدت بـــرادروار در یــک جـــا
و گــر گــوئی کــه در مـعــنـی نـیـنـد اضــداد یـک دیـگــرتـفـاوت از چـه شـان آمـد مـیان صـورت و اسـمـا؟
ز اول هـســتــی خــود را نـکــو بــشــنـاس و آنـگــاهـیعـنـان بـرتـاب از ایـن گـردون وزیـن بـازیـچـه غـبـرا
تـــو اســـرار الــهــی را کـــجـــا دانــی؟ کــه تـــا در تـــوبــود ابــلـیـس بــا آدم کـشــیـده تــیـغ در هـیـجــا
تـو از مـعـنـی هـمـان بـیـنـی کـه در بـسـتـان جـان پـرورز شـکـل و رنگ گـل بـینـد دو چـشـم مـرد نـابـینـا

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج