مثنوی

مثنوی

واژه ی مثنوی از کلمه ی “مثنی” به معنی دوتائی گرفته شده است. زیرا در هر بیت دو قافیه آمده است که با قافیه بیت بعد فرق می کند.

از آنجا که مثنوی به لحاظ قافیه محدودیت ندارد بیشتر برای موضوعات طولانی به کار می رود.

خصوصیات این قالب باعث شده است که داستان ها اغلب در این قالب سروده شوند. علاوه بر داستان سرایی، برای هر موضوعی که طولانی باشد هم از مثنوی استفاده می شود.

مثلاً در ادبیات آموزشی مثل آموزه های صوفیان هم از این قالب  بهره می برده اند.

سرودن مثنویها از قرن سوم و چهارم هجری آغاز شده است که از بهترین مثنویها می توان به شاهنامه فردوسی، حدیقه سنایی، خمسه نظامی و مثنویمولوی اشاره کرد.

قدیمی ترین مثنوی سروده شده- که اکنون به جز چند بیت چیزی از آن در دست نیست- مربوط به رودکی است که متن کلیله و دمنه را در این قالب  به نظم در آورده بود.

قالب مثنوی چند بیت دارد؟

همان‌طور که احتمالاً پی برده‌اید،با توجه به اینکه محدودیت سایر قالب‌ها را از نظر قافیه ندارد، می‌تواند تعداد بیت‌های بلندتری داشه باشد. این قالب حداقل دو بیت دارد و حداکثری برای آن وجود ندارد.

موضوع قالب مثنوی چیست؟

قالب شهری موضوعات متنوعی را شامل شود. این قالب در موارد زیر استفاده می‌شود:

1. بیان داستان‌های تاریخی و حماسی، مانند شاهنامه فردوسی و گرشاسب‌نامه اسدی طوسی
2. بیان داستان‌های عاشقانه یا صوفیانه، مانند خسرو و شیرین و لیلی و مجنون
3. بیان آموزه‌های عرفانی، مثل حدیقةالحقیقه و منطق‌الطیر
4. بیان مطالب تعلیمی و اخلاقی، مثل بوستان سعدی