عنوان آرايه: مراعات نظير( تناسب):
توصيف آرايه:
آن است كه دو يا چند معنى متناسب را در سخن گرد آورند چون سمن و سنبل و
نسرين در اين بيت:
| رسم بدعهدى ايام، چو ديد ابر بهار | گريه‌اش بر سمن و سنبل و نسرين آمد |
كه از جهت معنى با يكديگر تناسب دارند.
تناسب ميان اشياء يا از جهت« هم جنس» بودن آنهاست مانند تناسب ميان گل و نسرين،
سرو و گل و ريحان، چنگ و رباب، قول نى و نغمۀ چنگ، ماه و خورشيد، زهره و
زحل و…
| گوشم همه بر قول نى و نغمۀ چنگ است | چشمم همه بر لعل لب و گردش جام است |
| جلوه‌گاه رخ او، ديدۀ من تنها نيست | ماه و خورشيد همين آينه مى‌گردانند |
يا از جهت« تشابه» آنها، مانند تشابه ميان قد و سرو، عارض و نسرين، چشم و نرگس،
لب و لعل و…
| دلم بجو كه قدت همچو سرو دلجوى است | سخن بگو كه كلامت، لطيف و موزون است |
| به بوى او دل بيمار عاشقان چو صبا | فداى عارض نسرين و چشم نرگس شد |
و يا از جهات ديگر.
