فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 29 اردیبهشت 1403

پیکار اسکندر با لشگر زنگبار – قسمت اول

چـــو روز دگــر مــرغ بـــگــشـــود بـــالتــهــی شــد دمــاغ ســپــهــر از خــیـالبــه غـول ســیـه بــانـگ بــرزد خــروسدر آمــــد بـــــه غـــــریــ…

چـــو روز دگــر مــرغ بـــگــشـــود بـــالتــهــی شــد دمــاغ ســپــهــر از خــیـال
بــه غـول ســیـه بــانـگ بــرزد خــروسدر آمــــد بـــــه غـــــریــــدن آواز کــــوس
شــغـبــهـای شــیـپــور از آهـنـگ تــیـزچــو صــور اســرافــیــل در رســتــخــیــز
ز نــــــعـــــــره بـــــــرآوردن گـــــــاو دمشـــده ز آســــمـــان زهـــره گـــاو گـــم
دهـلـهـای گــرگــیـنـه چــرم از خــروشدرآورده مـــغـــز جـــهــان را بـــه جـــوش
ز شــوریــدگــی تـــنــبـــک زخـــم ریــزدمــاغ فــلــک ســفــتـــه از زخــم تـــیــز
دل تــــرکــــتـــــازان در آن داروگــــیــــربــــرآورده از نـــای تــــرکــــی نـــفــــیـــر
زمـــیـــن لـــرزه مـــقـــرعـــه در دمـــاغزده آتـــشــیــن مــقــرعــه چــون چــراغ
روارو زنـــان تــــیـــر پــــولــــاد ســــایدر انـــدام شــــیـــران پــــولــــاد خــــای
پــلــارک چــنــان تــافــت از روی تــیــغکــه در شــب ســتــاره ز تــاریـک مــیــغ
دو لـشــگــر دگـر بــاره بــرخــاســتــنـددگــرگــونــه صـــفـــهــا بـــرآراســـتـــنــد
دو ابـــر از دو ســو در خــروش آمــدنــددو دریــای آتـــش بـــه جـــوش آمـــدنــد
بـــرآمــیــخــتـــه لــشــگــر روم و زنــگســپــیــد و ســیـه چــون گــراز دو رنــگ
ســـم بــــاد پـــایـــان پـــولـــاد نـــعـــلبــه خــون دلــیـران زمــیـن کــرده لــعــل
تـــرنــگ کــمــانــهــای بـــازو شـــکــنبــســی خــلـق را بــرده از خــویـشـتــن
درفـــشـــیـــدن تـــیــغ آیــیــنـــه تـــابدرفــشـــان تـــر از چـــشــمــه آفــتـــاب
زده لـــشــــگـــر روم رایـــت بــــلـــنـــدزمـیـن در کــمــان آســمــان در کــمــنـد
بــه قــلـب انـدر اســکـنـدر فــیـلـقـوسجــنـاحــی بــر آراســتــه چــون عــروس
ز پــیــش ســپـــه زنــگــی قــیــرگــونجــنــاحــی بــرآورده چــون بــیــســتــون
صــف زنـده پــیـلـان بــه یـک جــا گـروهچـــو گـــرد گـــریــوه کـــمــرهــای کـــوه
مژه چـون سـنان چـشمها چـون عقیقز خـــرطـــوم تـــا دم در آهـــن غـــریـــق
دگـرگـونـه بــر هـر یـکـی تــخــت عــاجبــرو زنـگــیـی بــر ســر از مــشــک تــاج
چـــو آواز بـــر پـــیـــل ســـرکـــش زدیزدی آتـــــش ارخــــود بـــــر آتــــش زدی
ز پــس پـیـل کـامـد بــه چـالـش بــرونشــد از پــای پــیـلــان زمـیـن نـیـلــگــون
پـــیـــاده روان گـــرد پـــیـــل بــــلـــنـــدبـه هـر گـوشـه ای کـرده صـد پـیـل بـنـد
چــو آیــیــن پــیــکــار شــد ســاخــتــهمــنــش هــا شــد از مــهــر پــرداخــتــه
ســتــمــگــر ســیـاهـی زراجــه بــنــامز لــشــگــر گــه زنــگ بـــگــشـــاد گــام
در آمد چـو پـیل اسـتـخـوانی بـه دستکـزو پـیـل را اسـتـخـوان مـی شـکـسـت
ســیـه مـاری افــســون گــرگــی در اوســـرآمــاســی از ســـر بـــزرگــی در او
دهـانــش فــراخ و ســیـه چــون لــویـدکـزو چـشـم بــیـنـنـده گـشـتـی سـپـیـد
خــمــی از خــمــاهـن بــرانـگــیـخــتــهبــه خــمــهــا ســکــاهـن بــرو ریـخــتــه
بــرو سـیـنـه ای هـمـچـو پــولـاد تــرسحــدیـث تــنـومــنــدی آن خــود مــپــرس
عـلـم دیـده ای پــرچـمـی بــر سـرش؟نـمـی گـشـت یـک مـوی از آن پـیـکـرش
گـر آنـجــا بــود طـاســکـی ســرنـگـوندو دیـده بــرو هـمــچــو دو طــاس خــون
بـسـی خـویشـتـن را بـه زنگی سـتـودکـــه ســـوزان تـــر از آتـــشـــم زیــر دود
زراجـــه مــنــم پـــیــل پـــولـــاد خـــایکـه بـر پـشـت پـیـلـان کـشـم پـیـل پـای
چــو در پــیــل پــای قــدح مــی کــنــمبــه یــک پــیــل پــا پــیــل را پــی کــنــم
چــو در مـعـرکـه بــرکـشــم تــیـغ تــیـزبـــه کـــوهـــه کـــنـــم کـــوه را ریــزریــز
گــرم شــیــر پــیـش آیــدو گــر هــزبــربـــراو ســیــل بـــارم چـــو غــرنــده ابـــر
فــرس بــفــکــنــد جــوش مــن نـیـل رارخ مــــن پــــیــــاده نــــهــــد پــــیـــل را
سـلـاح از تــنـم رســتــه چــو شـیـر نـرز پـــــولــــاد دارم ســــلــــاحــــی دگــــر
چـــو الـــمـــاس و آهــن رگ تـــن مــراچــه حــاجــت بــه الــمــاس و آهـن مـرا
چــو گــردن بــرآرم بــه گـردن کــشــینــه زابـــی هــراســـم نــه از آتـــشـــی
درم پــهــلــوی پــهــلــوانــان بــه تــیــغخــــورم گــــرده گـــردنـــان بــــی دریـــغ
بـــه مــردم کــشــی اژدهــا پـــیــکــرمنـه مـردم کــشــم بــلـکــه مـردم خــورم
مـرا در جـهان از کـسـی شـرم نیسـتسـتـیـزه بـسـی هـسـت و آزرم نـیسـت
ســـتـــیــزنــده را دارد آزرم ســـســـتخـــر از زیـــر پـــالـــان بـــرآیـــد درســـت
چـو مـن زنـگـی آنـگـه کـه خـنـدان بـودســیــه شــیــری الــمــاس دنــدان بــود
بــگـفـت ایـن و بــرزد بـه ابــرو شـکـنـجچــو مـاری کـه پــیـچــد ز سـودای گـنـج
ز رومــی ســواری تـــوانــا و چـــســتبــر آن آتــش افـکـنـد خــود را نـخــســت
بــه آتــش کــشــی بــاز مـالـیـد گـوشچـو پــروانـه ای کـایـدش خـون بــجــوش
درآمـــد بـــرو زنــگـــی جـــنــگ ســـودبــه یـک ضـربــت از تــن سـرش را ربــود
دگـر کـیـنـه خـواهـی درآمـد بـه جـنـگفــلــک هـم درآورد پــایـش بــه ســنــگ
چــنـیـن تــا بــه مـقــدار هـفــتــاد مـردبـــه تـــیــغ آمـــد از رومــیــان در نــبـــرد
دگــر هــیــچـــکــس را نــیــامــد نــیــازکـــه بـــا آن زبـــانـــی شـــود رزم ســـاز
دل از جــــای شـــد لـــشـــگـــر روم راچــــو از کــــوره آتــــشــــیــــن مــــوم را
چــو کــرد آن زبــانــی ســپــه را زبــوننـــیـــامــــد بــــنـــاورد او کــــس بــــرون
ســـر گـــردنــان شـــاه گــردون گــرایز پـــرگــار مــوکــب تـــهــی کــرد جـــای
بــر آراسـت بــر جـنـگ زنـگـی بـسـیـچبــه زنــگــی کــشــی نـیـزه را داد پــیـچ
زده بــر مــیــان گــوهــر آگــیــن کــمــردر آورده پــــولـــاد هـــنـــدی بــــه ســـر
بــه تــن بــر یـکــی آســمـان گــون زرهچـــو مــرغـــول زنــگــی گــره بـــه گــره
یـمــانــی یـکــی تــیـغ زهــر آبــجــوشحــمــایـل فــروهـشــتــه از طــرف دوش
کــمـنـدی چــو ابــروی طــمـغــاچــیـانبــه خـم چـون کـمـان گـوشـه چــاچـیـان
لـحـیـفـی بــرافـکـنـده بــر پـشـت بــوردرآمــــد بــــزیــــن آن تــــن پــــیــــل زور
عــنــان تـــکــاور بـــه دولــت ســـپـــردنــمــود آن قــوی دســت را دســتــبـــرد
بــه کــبــک دری چــون درآیــد عــقــابچــگــونــه جــهــد بــر زمــیــن آفــتــاب؟
از آن تـــیــزتـــر خـــســـرو پـــیــلــتـــنبـــه تـــنـــدی درآمـــد بـــه آن اهــرمـــن
بــزد بـــانــگ بــر وی کــه ای زاغ پــیــرعـــــقــــاب جـــــوان آمــــد آرام گــــیــــر
اگـــر بـــر نـــتـــابـــی عـــنـــان را ز راهکــنـم بــر تــو عــالـم چــو رویـت ســیـاه
ســیـه روی ازانــی کــه از تــیــغ تــیــزدریـن حــربــگــه کــرد خــواهــی گــریــز
مـرو تــا بــه خــون ســرخ رویـت کــنـممـســلـســل تــر از جــعــد مـویـت کـنـم
فــتـــد زنــگ بـــر تــیــغ آیــیــنــه رنــگمــن آئیــنــه ام کــز مــن افـــتـــاد زنــگ
ســپـــیــده بـــرد روی از چـــشــم دردبـــرد تـــیــغ مــن ســرخـــی از روی زرد
چــه لـافــی کـه مـن دیـو مـردم خــورممـــرا خــــور کــــه از دیـــو مـــردم بــــرم
نـدانـی تـو پـیـگـار شـمـشـیـر سـخـتبــیــامــوزمــت مــن بــه بـــازوی بــخــت
گــر آیــی ز جـــایــی نــگــهــدار جــایو گــرنــه ســرت بـــســپـــرم زیــر پـــای
مــن آن روم ســـالــار تـــازی هــشـــمکـه چــون دشـنـه صـبــح زنـگـی کـشـم
چــو هـنــدی زنـم بــر ســر زنـده پــیـلزنــد پـــیــلــیــان جــامــه در خــم نــیــل
چـو ز آهن کنم حـلقـه در گوش سـنگبـــه زنــگـــه رود گـــوش ســـالــار زنــگ
چـو گفت این سـخـن در رکاب ایسـتـادبــــرآورد بــــاز و عـــنـــان بــــرگـــشــــاد
بـرو حـملـه ای بـرد چـون شـیر مسـتیـکــی گــرزه شــیـر پــیـکــر بــه دســت
ز ســخــتــی کـه زد بــر سـرش گـرز رابــــرافــــتــــاد تــــب لــــرزه الــــبــــرز را
بــه یـک زخــم آن گــرز پــولــاد لــخــتســتــد جــان از آن آبــنــوســی درخــت
سـرو گـردن و سـیـنـه و پــای و دسـتز پـــا تــا بـــه خــرد درهــم شــکــســت
چــــو کـــار زراجــــه ز راحـــت بــــریـــدیــکـــی مــحـــنــت دیــگــر آمــد پـــدیــد
ســیـاهــی بــه کــردار نــخــل بــلــنــدهـــراســـان ازو دیـــده نـــخــــل بــــنـــد
بــه خــســرو درآمــد چــو تــنــد اژدهـابـــر او کــرد زخـــمــی چـــو آتـــش رهــا
نــشــد کــارگــر تـــیــغ بـــر درع شـــاهبـــغـــریــد زنـــگـــی چـــو ابـــر ســـیــاه
چـــو دارای روم آن ســـیـــه را بـــدیـــدنــهــنــگ ســیـاه از مــیـان بــرکــشــیـد
چــنـان ضـربــتــی زد بــر آن نـخـل بــنکـــه شـــیــر جـــوان بـــر گــوزن کــهــن
ســـر زنــگـــی نــخـــل بـــالــا فـــتـــادچــو زنـگـی کــه از نـخــل خــرمـا فــتــاد
دگــر زنــگــیـی رفــت ســوی مــصــافزبــان بــرگـشــاده بــه مـشــتــی گـزاف
کــه ابــری ســیــاه آمــد از کــوه زنــگنـــبــــارد مــــگــــر اژدهـــا و نـــهـــنـــگ
ســـیـــه کـــولـــه گـــرد بـــازو مـــنـــمگــــران کــــوه را هـــم تــــرازو مــــنــــم
ز تــــن بــــرکـــنـــم گـــردن پــــیـــل رابـــه دم درکــشــم چـــشــمــه نــیــل را
بــر آن کـس کـه جـانـش بـه آهـن گـزمبـــســی جـــامــهــا در ســکــاهــن رزم
جـهان جـوی چـون دید کـان یافـه گـویز خــون نــاف خــود را کــنـد نـافــه بــوی
ســر تـــیــغ بـــر گــردن افــراخـــتـــشدر آن یـافــه گــفــتــن ســرانــداخــتــش
از آن ســهـمـگـن تــر ســیـاهـی قـویعــنــان رانــد بـــر چـــالــش خـــســروی
چـــنــان زد بـــرو تـــیــغ زنــگــار خــوردکــه زنــگــی ز گــردش درآمــد بــه گــرد
ســیـاهـی دگــر زیـن بــر ادهـم نــهـادبــه زخــمــی دگــر دیـده بــر هـم نــهـاد
دگـــر تـــا شـــب از نـــامـــداران زنـــگنــیــامــد کــســی را تــمــنــای جــنــگ
جــهـانـدار بــا فـتــح دمـســاز گـشــتشــبـــانــگــه بــه آرامــگــه بــازگــشــت
چــو گــلــنــارگــون کــســوت آفــتـــابکـــبـــودی گـــرفـــت از خـــم نـــیــل آب
نــگــهــبــان ایـن مــار پــیــکــر درفــشزر انـــدود بــــر پـــرنـــیـــان بــــنـــفـــش
رقــیــبــان لــشــگــر بــه آیــیــن پــاسنـگــهـبــان تــر از مــرد انـجــم شــنــاس
یــزکـــداری از دیــده نــگـــذاشـــتـــنــدیتـاقـی که رسـمی اسـت می داشـتـند
سـحــرگـه کـه آمـد بــه نـیـک اخـتــریگـــل ســـرخ بـــر طـــاق نـــیــلـــوفـــری
ســکــنــدر بـــرون آمــد از خــوابـــگــاهبــرآراســت بــر حــرب دشــمـن ســپــاه
روان کـــرد رخــــش عـــنـــانـــتــــاب رابـــرانــگــیــخـــت چـــون آتـــش آن آب را
بــه قـلـب انـدرون پـای خـود را فـشـردبـــهــر پــهــلــوی پــهــلــوی را ســپـــرد
چـپ و راسـت را بـسـت از آهن حـصارفــرو بـــرد چــون کــوه بـــیــخ اســتـــوار
هـمـان لـشـگـر زنـگ و خـیـل حــبــشبـه هر گوشـه ای گشـتـه شـمشیرکش
حــبــش بــریـمـیـن بــربــری بــریـسـاربـــه قــلــب انــدرون زنــگــی دیــوســـار
چــو نـوبــت زن شــاه زد کـوس جــنـگجــرس دار زنــگــی بــجــنــبـــانــد زنــگ
در آمـــد بـــه غـــریـــدن ابـــر ســـیـــاهز مــاهــی تــف تــیــغ بــرشــد بــه مــاه
چــنـان آمـد از هـر دو لــشــگــر غــریـوکــزان هــول دیــوانــه شـــد مــغــز دیــو
گــره بـــر گــلــوهــا فــروبــســت گــردز بــی خــونــی انــدامــهــا گــشــت زرد
ز گـرز گـران سـنـگ و شـمـشـیـر تــیـزمــیـانـجــی هـمــی جــســت راه گــریـز
ز بـــس شـــورش رق روئیــنــه طــاسبــــه گـــردون گـــردان در آمـــد هـــراس
ز خـــر مـــهـــره مـــغـــز پــــرداخـــتـــهزمــیــن مــغــز کــوه از ســر انــداخــتـــه
ز روئیـــن دز کـــوس تــــنـــدر خـــروشبـــه دزهــای روئیــن درافـــتـــاد جـــوش
ز نــــای دمــــیـــده بــــر آهـــنـــگ دورگــمــان بــود کــامــد ســرافــیـل و صــور
ز بــس کـوفـتــن بــر زمـیـن گـرز و تـیـغز هـر غــار بــر شــد غــبــاری بــه مــیـغ
ز مـــنـــقـــار پـــولـــاد پـــران خـــدنــگگـره بــسـتــه خـون در دل خـاره سـنـگ
کــمــان کــج ابـــرو بــه مــژگــان تــیــرز پــســتــان جــوشــن بـــرآورده شــیــر
بـیا سـاقی آن می که رومی وشسـتبه من ده که طبعم چو زنگی خوشست
مـگـر بــا مـن ایـن بـی مـحـابــا پـلـنـگچــو رومـی و زنـگــی نـبــاشــد دو رنـگ
***
فــریــبــنــده راهــی شــد ایــن راه دورکــه بــر چــرخ هــفــتــم تــوان دیـد نــور
دریـــن ره فـــرشــــتــــه زره مـــی رودکـــه آیـــد یـــکـــی دیـــو و ده مـــی رود
بـــه مــعــیــار ایــن چــارســو رهــروینــســنــجـــد دو جـــو تـــا نــدزدد جــوی
قــراضــه قــراضــه ربـــایــد نــخــســتربـــایــنــد ازو چــون کــه گــردد درســت
بــجــو مــی ســتــانـد ز دهـقــان پــیـربــه مـن مـی فـرسـتـنـد بـه دیـوان مـیـر
ز مــن رخــت ایـن هـمــرهــان دور بــادزبـــانــم بــر ایــن نــکــتــه مــعــذور بــاد
از ایــن آشــنــایــان بـــیــگــانــه خــویدوروئی نــگـــر یــک زبـــانــی مـــجـــوی
دو ســوراخ چــون رو بــه حــیـلـه ســازیـکـی ســوی شــهـوت یـکـی ســوی آز
ولـیـکـن چـو کـژدم بــه هـنـگـام هـوشنــه ســـوراخ دیــده نــه ســـوراخ گــوش
***
گــــزارش گــــر رازهـــای نــــهـــفــــتز تــاریـخ دهــقــان چــنــیـن بــاز گــفــت
که چـون شـاه چـین زین بـرابـرش نهادفــلــک نــعــل زنــگــی بــر آتــش نــهـاد
سـپـهـر از کـمـین مـهـر بـیرون جـهـانـدســتــاره ز کـف مـهـره بــیـرون فـشــانـد
جــهــان از دلــیـران لــشــکــر شــکــنکـشـیـده چــو انـجــم بــسـی انـجــمـن
از آیـــیـــنـــه پـــیـــل و زنـــگ شـــتـــرصــدف را شــبـــه رســت بـــر جـــای در
ز پـویه کـه پـی بـر زمـیـن مـی فـشـرددر انـدام گـاو اسـتــخــوان گـشـت خــرد
شـــه روم رســـم کـــیــان تـــازه کـــردز نـــوبــــت جــــهـــان را پــــرآوازه کــــرد
بــر آراســت لــشــگــر بــه آیــیــن رومچـــو آرایــش نــقـــش بـــر مــهــر مـــوم
ز رومــی تــنــی بــود بــس مــهــربــانزبـــــــان آوری آگــــــه از هــــــر زبــــــان
دلـیـر و سـخـنـگـوی و دانـش پــرسـتبـه تـیر و بـه شـمشـیر گـسـتـاخ دسـت
کـشــیـده دمـش طــوطـیـان را بــه دامســخــن پـــروری طــوطــیــا نــوش نــام
بـه شـیرین سـخـن هـای مـردم فـریبربـــوده نــیــوشــنــدگــان را شـــکــیــب
نـدیـم ســکــنـدر بــه بــی گــاه و گــاهمـحــاسـب در احــکـام خـورشـیـد و مـاه
ســـکــنــدر بـــه حـــکــم پـــیــام آوریبـــر خــویــش خــوانــدش بــه نــام آوری
بـــفـــرمـــود تـــا هــیــچ نـــارد درنـــگشــتــابــان شــود ســوی ســالــار زنـگ
رســانـد بــدو بــیـم شــمـشـیـر شــاهمـــگـــر بــــشــــنـــود بــــاز گـــردد ز راه
بــه زنــگــی زبــان رهـنـمــونـی کــنــدکـــه آهـــن در آتـــش زبـــونـــی کـــنـــد
جــوانـمـرد گـل چـهـره چـون سـرو بــنز رومـی بـه زنـگـی رسـانـد ایـن سـخـن
کـه دارنـده تــاج و شـمـشـیـر و تــخـتروان کــرد رایــت بـــه نــیــروی بـــخـــت
جـوان دولـت و تــیـز و گـردنـکـشـسـتگـه خـشـم سـوزنـده چــون آتــشـسـت
چــو بــر شــاه آهـو کــشــد چــرم گـوربــــدوزد ســــر مــــور بــــر پــــای مــــور
چــنــان بـــه کــه بـــا او مــدارا کــنــیبـــنـــالـــی و عـــذر آشـــکـــارا کـــنـــی
نــبـــایــد کــه آن آتــش آیــد بـــه تــابکــه نــنــشــیـنــد آنــگــه بــه دریـای آب
بـــه مــهــرش روان بـــایــد آراســـتـــنمــبــارک نــشــد کــیـن ازو خــواســتــن
جــهـانـش گــه صــلـح و جــنـگ آزمـودز جــنـگــش زیـان دیـد و از صــلـح ســود
شـه زنـگ چـون گـوش کـرد آن سـخـنبــپــیــچــیــد بــر خــود چــو مــار کــهــن
دمـاغـش ز گـرمـی بــرآمـد بــه جـوشبــــرآورد چــــون رعـــد غـــران خــــروش
بـــفـــرمـــود تـــا طـــوطـــیــا نـــوش راکــشــنــد و بـــرنــداز تـــنــش هــوش را
ربــــودنـــش آن دیـــوســـاران ز جـــایچـــو کـــه بـــرگ را مــهــره کــهــربـــای
بـــریــدنــد در طــشــت زریــن ســرشبــه خـون غـرقـه شـد نـازنـیـن پـیـکـرش
چو پرخون شد آن طشت زرین چه کردبـــخــوردش چــو آبـــی و آبــی نــخــورد
کــســانــی کــه بــودنــد بــا او بــه راهشـــدنـــد آب در دیـــده نـــزدیــک شـــاه
نــمــودنــد کــان رومــی خــوب چــهــرچــه بــد دیـد از آن زنـگــی ســرد مــهـر
شـه از بــهـر آن سـرو شـمـشـاد رنـگچـنـان سـوخـت کـز تــاب آتــش خـدنـگ
بــه خـون ریـخـتـن شـد دل انـگـیـخـتـهز خــون چـــنــان بـــی گــنــه ریــخــتـــه
شــد از رومــیــان رنــگ یــکــبـــارگــیکــه دیـدنـد از آنـگــونـه خــونــخــوارگــی
ســیـاهــان ازان کــار دنــدان ســفــیـدز خــــنـــده لـــب رومـــیـــان نـــاامـــیـــد
شـب آن بـه کـه پـوشـیـده دنـدان بــودکـه آن لـحــظـه مـیـرد کـه خــنـدان بــود
سـکـنـدر بــه آهـســتــگـی یـک دو روزگـذشـت از سـر خـشـم انـدیـشـه سـوز
شــبــاهــنــگ چــون بــرزد از کــوه دودبــرآهـنـگ شــب مــرغ دســتــان نـمــود
بــرآویــخــت هــنــدوی چــرخ از کــمــربـــه هــارونــی شــب حـــرســـهــای زر
جــلــاجــل زنــان گــفــت هـارون شــاهکـه شـه تــاجــور بــاد و دشــمـن تــبــاه
طــلــایــه بـــرون شــد بـــره داشــتــنیــتــاقــی بــه نــوبـــت نــگــه داشــتــن
دگـــر روز کــــاورد گـــردون شــــتــــاببـــرون زد ســـر از کــنــج کــوه آفــتـــاب
بــــغـــریـــد کـــوس از در شـــهـــریـــارجــهـان شــد ز بــانـگ جــرس بــی قـرار
تـــبـــیـــره زن از خـــارش چـــرم خـــاملـبــیـشــه درافــکـنـد شــب را بــه کــام
در آمــــد بــــه شــــورش دم گــــاو دمبــه خــمــبـــک زدن خــام روئیــنــه خــم
تــرازوی پــولــاد ســنــجــان بــه مــیـلز کــفــه بــه کــفــه هـمـی رانـد ســیـل
سـنـان سـرخـشـت خـفـتــان شـکـافبــرون رفــت از فــلــکــه پــشــت و نــاف
ز قـــاروره و یـــاســـج و بـــیـــد بــــرگقـــــواره قـــــواره شـــــده درع و تـــــرک
زهـــریــن حـــمـــلـــه زهـــرای تـــیـــغشـــده آب خـــون در دل تـــنـــد مـــیـــغ
چــو لـشــگــر بــه لـشــگـر درآورد رویمـــبـــارز بـــرون آمـــد از هــر دو ســـوی
بــســی یـک بــه دیـگــر درآویـخــتــنــدبــســی خــون بــنــاورد گــه ریـخــتــنــد
ســبــق بـــرد بــر لــشــگــر روم زنــگچــو بــر گـور پــی بــر کـشـیـده پــلـنـگ
خــــرابــــی درآورد زنـــگــــی بــــه رومز هــــر بــــوم افــــغــــان بــــرآورد بــــوم
کـه رومـی بـتـرسـید از آن پـیش خـوردکـه بــا طــوطـیـا نـوش زنـگـی چــه کـرد
کـــمـــنـــد گـــره داده پــــیـــچ پـــیـــچبــه جـز گـرد گـردن نـمـی گـشـت هـیـچ
چـــو هــنــدوی بـــازیــگــر گــرم خــیــزمــعـــلــق زنــان هــنــدوی تـــیــغ تـــیــز
ز مـــوزونـــی ضـــربــــهـــای ســـنـــانبـــه رقـــص آمــده اســـب زیــر عـــنــان
بـــه زنـــبـــوره تـــیــر زنـــبـــور نــیــششـــده آهـــن و ســـنـــگ را روی ریــش
زمـیـن خــسـتــه از خــون انـجــیـدگـانهـــوا بـــســـتـــه از آه رنـــجـــیـــدگـــان
بـــرآراســـتـــه قــلــب شــاه از نــبـــردچــو کــوهـی کــه انـبــاشــد از لـاجــورد
هـمـان تــیـغـزن زنـگـی سـخـت کـوشبـــرآورده چـــون زنــگ زنــگــی خـــروش
کـــفـــیــده دل و بـــر لـــب آورده کـــفدهـن بــاز کــرده چــو پــشــت کــشــف
چـو از هر دو سـو گشـت قلب اسـتـوارز هــر دو ســپـــه رفــت بـــیــرون ســوار
نــمـــودنـــد بـــســـیــار مـــردانـــگـــیهـــم از زیــرکـــی هـــم ز دیــوانـــگـــی
بــــرآورد زنـــگـــی ز رومـــی هـــلـــاککــه ایـن نــازنــیـن بــود و آن هــولــنــاک
شـه از نـازنـین لـشـگـر انـدیـشـه کـردکـــه از نـــازنـــیــنـــان نـــیــایــد نـــبـــرد
بـه دل گـفـت آن بـه کـه شـیـری کـنـمدریــن تـــرســـنــاکـــان دلــیــری کـــنــم
چـو لـشـگـر زبـون شـد در این تـاخـتـنبــه خــود بــایــد ایــن رزم را ســاخــتــن
بــرون شــد دگــر بـــاره چــون آفــتــابکــه آرد بــه خــونــریـزی شــب شــتــاب
تــنــی چــنــد را زان ســپـــاه درشــتبـه یک زخم یک زخم چون سگ بـکشت
کــســی کــان چــنــان دیـد بــنــیـاد اوتــــهـــی کـــرد پــــهـــلـــو ز پــــولـــاد او
سـپـهـدار رومـی چـو بـی جـنـگ مـانـدتـــکـــاور ســـوی لــشـــگــر زنــگ رانــد
پـــلــنــگــر کــه او بـــود ســالــار زنــگبـــدانــســـت کـــامـــد ز دریــا نــهــنــگ
بـه یـاران خـود گـفـت کـاین صـیـد خـامکــجــا جــان بـــرد چــون در آیــد بــه دام
ســلــیـحــی مـلــک وار تــرتــیـب کــردبــه جــوشــن بــر از تــیـغ تــرکـیـب کـرد
بــه پــوشــیـد خــفــتــانـی از کــرگـدنمــکــوکــب بــه زر زاســتــیــن تــا بـــدن
یــکـــی خـــود پـــولـــاد آیــیــنــه فـــامنــهــاد از بــر فــرق چــون ســیــم خــام
درفـشـان یکـی تـیغ چـون چـشـم گـورپـــلــارک درو رفــتـــه چـــون پـــای مــور
بــرآهــیــخــت و آمــد بــر تــنــد شــیـرنـشــایـد شــدن ســوی شــیـران دلــیـر
بـــغــریــد کــای شــیــر صــیــد آزمــایهــمـــاوردت آمـــد مـــشـــو بـــاز جـــای
مـــرو تـــا نـــبـــرد دلـــیــران کـــنـــیــمدریـن رزمــگــه جــنــگ شــیـران کــنـیـم
بــه بــیـنـیـم کـز مـا بــلـنـدی کـراسـتدریــن کـــار فـــیــروزمــنــدی کــراســـت
ز جـــوشـــیــدن زنــگـــی خـــامـــکـــاربـــجـــوشــیــد خـــون در دل شــهــریــار
چــو بـــدخــواه کــیــن در خــروش آوردســتـــیــزنــده را خــون بـــه جــوش آورد
ســکـنـدر بــدو گـفـت چــنـدیـن مـلـافمــران بـــیــهــده پــیــش مــردان گــزاف
ز مــردانــگـــی لــاف چـــنــدیــن مــزنهـراســان شــو از ســایـه خــویـشــتــن
بـتـرس ار چـه شـیـری ز شـیـرافـکـنـاندلــیــری مــکـــن بـــا دلــیــر افـــکــنــان
تــنــی را کــه نــتــوانــی از جــای بــردبـه پـرخـاش او پـی چـه خـواهی فشـرد
بـه پـهلـوی شـیر آنگـهی دسـت کـشکـه داری بـه شـیر افـکـنی دسـتـخـوش
بـــه تـــاراج خــود تــرکــتـــازی کــنــیکـه گـنـجــشـک بــاشـی و بــازی کـنـی
بــیـا تــا بــگـردیـم مـیـدان خـوشـسـتبـبـینیم کـز مـا کـه سـخـتـی کـشـسـت
گــرفــتــه مــزن در حــریــف افــکــنــیگــرفــتـــه شـــوی گــر گــرفــتـــه زنــی
بــر آشــفــت زنـدگـی ز گـفـتــار شــاهبـــه چـــالــش درآمــد چـــو دود ســیــاه
فــروهــشــت بــر تــرک شــه تــیــغ راز بـــرق آتـــشــی کــی رســد مــیــغ را
بـرآشفتـه شـد شـاه از آن زشـت رویچــو تــیـغ از تــنــش ســر بــرآورد مــوی
بــه تــنـدی یـکــی تــیـغ زد بــر تــنـشنــشــد کــارگــر زخــم بــر جــوشــنــش
بـسـی جـمـلـه بـر یکـدیگـر سـاخـتـنـدیــکــی زخـــم کــاری نــیــنــداخـــتـــنــد
بــدیـنـگــونـه تــا شــب درآمــد بــســرنــشــد زخـــم کــس در مــیــان کــارگــر
چـو زنگی شد از جـنگ خـسرو سـتـوهبــدو گـفـت خــورشـیـد شـد سـوی کـوه
شـب آمـد شـبـیخـون رها کـردنـیسـتبــه مــیــعــاد فــردا وفــا کــردنــیــســت
سیه کار شب چـون شود شحنه سودبـــــرون آیــــد آتــــش ز گــــردنــــده دود
کــنــم بـــا تـــو کـــاری در ایــن کــارزارکـــه انــدر گـــریــزی بـــه ســـوراخ مـــار
بـه شرطی که چـون صبـح راند سـپـاهتــو را نـیـز چــون صــبــح بــیـنــم پــگــاه
بــگـفـت ایـن و از حـربــگـه بــازگـشـتبــریـن داسـتــان شـاه دمـســاز گـشـت
بــه مـهـلـت ز شـب عـذر خـواه آمـدنـدز مــیــدان ســوی خـــوابـــگــاه آمــدنــد
چـــو روز دگـــر چـــشـــمـــه آفـــتـــاببـــرانـــگـــیـــخـــت آتـــش ز دریـــای آب
دو لـشـگـر بـه هم بـرکـشـیدنـد کـوسچــو شــطــرنـجــی از عـاج و از آبــنـوس
تـــــذروان رومـــــی و زاغـــــان زنـــــگشــده ســیــنــه بــاز یــعــنــی دو رنــگ
سـیاهان چـو شـب رومیان چـون چـراغکم و بـیش چـون زاغ و چـون چـشـم زاغ
بـــرآمـــد یــکـــی ابـــر زنـــگـــار گـــونفـــرو ریـــخـــت از دیـــده دریـــای خـــون
در آن سـیـل کـز پـای شـد تـا بـه فـرقیکـی تـشـنه مانده یکـی گـشـتـه غـرق
جــهـان خــســرو آهـنـگ پــیـکــار کـردبــه بــدخــواه بــر چــشــم بــد کـار کـرد
بـــــــرآراســـــــت بـــــــازار نــــــاورد رابــــرانـــگــــیـــخــــت ز آب روان گــــرد را
کــژ اکــنـدی از گــور چــشــمـه حــریـربــپــوشـیـد و فـارغ شــد از تــیـغ و تــیـر
یـکــی درع رخــشــنـده چــشــمـه دارکـه در چـشـم نـامـد یـکـی چـشـمـه وار
ســنـان کـش یـکـی نـیـزه ســی ارشبــــه آب جــــگـــر یـــافــــتــــه پــــرورش
حــمـایـل یـکــی تــیـغ هـنـدی چــو آببـــه گــوهــرتـــر از چـــشــمــه آفــتـــاب
درافـــکـــنــد خـــون دلـــاور بـــه جـــامبــخــورد از سـر خــامـی آن خــون خــام
چــو زنـگــی نـمــود آنــچــنــان بــازیـیز رومـــی نـــیـــامـــد عـــنـــان تـــازیــی
بــدانـســت ســالـار لـشــگـر شـنـاسکـــه در رومــی از زنــگــی آمــد هــراس
چـو لـشـگـر هـراسـان شـود در سـتـیزســگــالــش نــســازد مــگــر بــر گــریــز
وزیــر خـــردمــنــد را خـــوانــد پـــیــشخــبـــر دادش از راز پـــنــهــان خــویــش
کــه بــددل شــدنـد ایـن ســپــاه دلـیـرز شـمـشـیـر نـاخـورده گـشـتــنـد سـیـر
بــه لـشــگــر تــوان کــردن ایـن کــارزاربــه تــنـهـا چــه بــرخــیـزد از یـک ســوار
ز خــون خــوردن طــوطــیـا نــوش گــردهـمـه لــشــگــر از بــیـم خــواهـنـد مـرد
کــنــد هــر یــک آیـیـن تــرس آشــکــارنــیــابـــد ز تـــرســنــدگــان هــیــچ کــار
چـو بـد دل شـد این لشـگر جـنگـجـویبــیــار آب و دســت از دلــیـری بــشــوی
هـمـان زنـگـیـان چـیره دسـتـی کـنـنـدچــو پــیـلـان آشـفـتــه مـسـتــی کـنـنـد
چـه دسـتــان تـوان آوریـدن بــه دسـتکــزان زنــگــیــان را درآیــد شــکــســـت
بــــرانــــداز رایـــی کــــه یـــاری دهـــدازیــن وحـــشــتـــم رســتـــگــاری دهــد
جـــهــانــدیــده دســتـــور فــریــاد رسگـــشـــاد از ســـر کـــاردانــی نـــفـــس
کــه شــاهـا خــرد رهـنــمــون تــو بــادظــفــر یــار و دشــمــن زبـــون تـــو بـــاد
جــــهـــان داور آفــــریـــنـــش پــــنــــاهپــنــاه تــو بـــاد ای جــهــانــگــیــر شــاه
بـه هر جـا که روی آری از کوه و دشـتبــهــی بــادت از چــرخ پــیــروز گــشــت
ســیــاهــان کــه مــاران مــردم زنــنــدنــه مــردم هـمــانــا کــه اهــریـمــنــنــد
اگــر رومــی انــدیـشــد از جــنـگ زنـگعجـب نیسـت کاین ماهیسـت آن نهنگ
ز مـردم کـشـی تـرس بــاشـد بــسـیز مـردم خــوری چــون نـتــرسـد کـسـی
گــر آزرم خــواهـیـم از ایـن ســگــدلـاننــخـــوانــنــدمــان عــاقــلــان عــاقــلــان
وگــر جــای خــالــی کــنــیـم از نــبــردز گـــیــتـــی بـــرآرنـــد یــکـــبـــاره گـــرد
بــلــی گــر زمــا داشــتــنــدی هــراسمـیـانـجـی بــرایـشـان نـهـادی سـپــاس
میانجـی کـه بـاشـد که بـس بـیهشـندوگـر راسـت خـواهی مـیانـجـی کـشـنـد
یــکــی چـــاره بـــایــد بـــرانــداخــتـــنبـــه تـــزویــر مــردم خــوری ســاخــتــن
گــرفــتــن تــنــی چــنــد زنــگــی ز راهگـــرفــــتــــار کـــردن در ایـــن بــــارگـــاه
نشـسـتـن تـو را خـامش و خـشـمناکدرانــداخـــتـــن زنــگــیــان را بـــه خـــاک
یـکــی را ســر از تــن بــریــدن بــه دردبــه مـطـبــخ فـرسـتــادن از بــهـر خــورد
بـه زنـگـی زبـان گـفـتـن این را بـشـویبـــپـــز تـــا خــورد خــســرو نــامــجـــوی
بــفـرمـای تــا مـطــبــخــی در نـهـفــتنـهـد جــفـتــه و آن را کـنـد خـاک جـفـت
بــجــوشـد ســر گـوســپــنـدی سـیـاهتـــهــی ز اســتـــخــوان آورد نــزد شــاه
شــه آن چــرم نــاپــخــتــه نــیـم خــامبـــدرد بـــخــایــد بـــه حــرصــی تـــمــام
بــگــویــد کــه مــغــزش بــیــاریـد نــیـزکـزیـن نـغـزتــر کـس نـخــوردسـت چــیـز
اگـر هـیـچ دانـســتــمـی در نـخــسـتکــه زنــگــی خــوری داردم تــنــدرســت
اســــیـــران رومــــی نـــپــــروردمــــیهـمـه زنـگــی خــوش نـمـک خــوردمـی
چـــو آن آدمــی خــواره یــابـــد خـــبـــرکــه هـســت آدمـی خــواره ای زو بــتــر
بــدیـن تــرس بــگــذارد آن کــیـن گــرمکـــه آهــن بـــه آهــن تـــوان کـــرد نــرم
گـر ایـن چـاره سـازی بـه دسـت آوریـمبـر آن چـیـره دسـتـان شـکـسـتـن آوریـم
بــه گـرگـی ز گـرگــان تــوانـیـم رســتکـه بـر جـهـل جـز جـهل نـارد شـکـسـت
بــــفـــرمـــود شـــه تـــا دلـــیـــران رومنــمــایــنــد چــالــش در آن مــرز و بـــوم
کـــمــیــن بـــر گـــذرگـــاه زنــگ آورنــدتــنـی چــنــد زنـگــی بــه چــنـگ آورنــد
شـــدنــد آن دلــیــران فــرمــان پـــذیــرگــرفــتــنـد از آن زنـگــیـی چــنـد اســیـر
بــه نــوبـــتــگــه شــاه بـــردنــد شــانبــه سـرهـنـگ نـوبــت ســپــردنـد شـان
درآوردشــــان نـــوبــــتــــی دار شــــاهقــفــائی ز خــون ســرخ و روئی ســیـاه
شـه از خـشـمـناکـی چـو غـرنده شـیرکـــــه آرد گــــوزن گــــران را بـــــه زیــــر
یــکـــی را بـــفـــرمـــود تـــا زان گـــروهبـــبــرنــد ســر چــون یــکــی پــاره کــوه
بــه مـطـبــخ سـپـردنـد کـیـن را بــگـیـربـــســاز آنــچــه شــه را بـــود نــاگــزیــر
دگــرگـونـه بــا مـطــبــخــی رفــتــه رازکـه چــون ســاز مـی بــایـد آن تــرکـتــاز
دگـر زنـگـیـان پـیـش خـسـرو بــه پــایفــرومــانــده عــاجــز در آن رســم و رای
چــو فـرمـود خــســرو کـه خــوان آورنـدبــــســـاط خــــورش در مـــیـــان آورنـــد
بـــیــاورد خـــوان زیــرک هــوشــمــنــدبـــر او لــفــچــهــای ســر گــوســپـــنــد
شـه از هـم دریـد آنـخــورش را بــه زورچــو شــیــری کــه او بـــردرد چــرم گــور
بـبــایـسـتـگـی خـورد و جـنـبــانـد سـرکــه خــوردی نـدیـدم بــدیـن ســان دگـر
چـو زنگی بـخـوردن چـنین دلکشـسـتکـبــابــی دگـر خــوردنـم نـاخــوشـســت
هـمـه ســاق زنـگـی خــورم در شـرابکـزان خــوش نـمـک تــر نـیـابــم کــبــاب
بــه رغـم ســیـاهـان شــه پــیـل بــنـدمــزور هـمــی خــورد از آن گــوســفــنـد
چـــو تـــرســـنــده اژدهــا کـــردشـــانچــو مـاران بــه صــحــرا رهـا کــردشــان
شــدنــد آن ســیـاهـان بــر شــاه زنـگخـــبــــر بــــاز دادنـــد از آن روز تــــنـــگ
کــه ایــن اژدهــا خــوی مــردم خــیــالنــهـنــگــی اســت کــاورده بــر مــا زوال
چـــنــان مــی خــورد زنــگــی خـــام راکـــه زنـــگـــی خـــورد مـــغـــز بـــادام را
ســر لــفــجـــنــان را کــه آرد بـــبـــنــدخــورد چــون ســرو لـفـجــه گـوســفـنـد
دل زنــــگــــیــــان را درآمــــد هــــراسکــه از پــرنــیــان ســر بــرون زد پــلــاس
فــرو پـــژمــریــد آتـــش انــگــیــزشــانز گــرمـی نـشــســت آتــش تــیـزشــان
کــلــاهـی ز پــولـاد چــیـن بــر ســرشکــه گـوهـر بــه رشــک آمـد از گـوهـرش
بـــرآویـــخـــتـــه نـــاچـــخـــی زهـــرداربـــه وقــت زدن تـــلــخ چـــون زهــر مــار
نــشـــســـت از بـــر بـــاره کــوه فــشبــه دیـدن هـمـایـون بــه رفــتــار خــوش
روان کــرد مــرکــب بـــه مــیــعـــادگــاهپـــذیــره کـــه دشـــمــن کــی آیــد ز راه
نــیـامــد پــلــنــگــر کــه پــژمــرده بــودبــه انــدیـشــه لــنــگــر فــرو بــرده بــود
دگـر زنـگـیـی را چــو عـفـریـت مـسـتفــرســتـــاد تــا گــوهــر آرد بـــه دســت
بـه یـک نـاچـخ شـه کـه بـر وی رسـیـدز زنـــگــــی رگ زنـــدگــــانـــی بــــریـــد
دگــر دیــوی آمــد چــو یــکــپـــاره کــوهکـزو چــشـم بــیـنـنـدگـان شـد ســتــوه
هــمــان خـــورد کــان نــاســـزای دگــرچــنــیــن چــنــد را خــاک خــاریــد ســر
ســـیــه روی تـــر زان یــی دیــو ســـاربــه پــیـچــش درآمـد چـو پــیـچـنـده مـار
بــر او نــیـز شــه نــاچــخــی رانــد زودبــــه زخــــمـــی بــــرآورد ازو نـــیـــز دود
ســیـاهـی دگــر زان ســتــمـگــاره تــربــه حــرب آمـد از شـیـر خــونـخـواره تــر
هـمـان شـربــت یـار پــیـشـیـنـه خـوردزمــانــه هــمــان کــار پــیـشــیـنــه کــرد
نـیـامــد دگــر کــس بــه مــیـدان دلــیـرکـه تــرســیـده بــودنـد از آن تــنـد شـیـر
عـنـان داد خــسـرو سـوی خــیـل زنـگبـرون خـواست بـدخـواه خود را بـه جـنگ
پــلـنـگـر چـو دیـد آن چـنـان دسـتــبــردشــد انـدامـش از زخــم نـاخــورده خــرد
اگـر خـواسـت ورنـه جـنـیـبــت جـهـانـدســوی حـــربـــگــه کــام و نــاکــام رانــد
عـنـان بــر شـه افـکـنـد چــالـش کـنـانبــه صـد خــاریـش بــخـت مـالـش کـنـان
بـسـی زخـمـهـا زد بـه نـیروی سـخـتنــشــد کــارگــر بـــر خـــداونــد بـــخـــت
شــه شــیــر زهــره بـــر آن پـــیــل زوربــجــوشــیـد چــون شـیـر بــر صـیـد گـور
پــنــاهــنــده را یـاد کــرد از نــخــســتنــیــت کـــرد بـــر کـــامــگــاری درســـت
طـــریــدی بـــنـــاورد زنــگـــی نــمـــودکــه بــر نـقــطــه پــرگــار تــنـگـی نـمـود
بـه چـالـشـگـری سـوی او رانـد رخـشبــرابــر ســیـه خــنـده زد چــون درخــش
چـــنـــان زد بـــر او نـــاچـــخ نــه گـــرهکـه هـم کـالـبــد ســفـتــه شـد هـم زره
بـه یک بـاد شـد کـشـتـی خـصـم خـردفــرو مــانــد لــنــگــر پــلــنـگــر بــه مــرد
بـــفـــرمـــود شـــاه از ســـربــــارگـــیکـه لـشــگـر بــجــنـبــد بــه یـکــبــارگـی
سـپـاه از دو سـو جـنـبـش انـگـیخـتـنـدشـــب و روز را درهـــم آمـــیــخـــتـــنـــد
ز بـــیــم چــکــاچــک کــه آمــد ز تــیــرکـفــن گـشــت در زیـر جــوشــن حــریـر
تـــرنــگــا تـــرنــگ درفــشــنــده تـــیــغبـــه مـــه درقـــهـــا را بــــرآورده مـــیـــغ
تــــنـــوره ز تــــفــــتــــیـــدن آفـــتــــاببــه ســوزنـدگــی چــون تــنـوری بــتــاب
ز جــوشـیـدن سـر بــه سـرســام تــیـزجـــهــان کـــرده از روشـــنـــائی گـــریــز
ز بــس زنـگـی کـشــتــه بــر خــاک راهزمـیـن گــشــتــه در آســمـان رو ســیـاه
عــقــیـق از شــبــه آتــش افــروخــتــهشبـه گشتـه در آسـمان سیه سـوخـتـه
سـبـک شـد شـبـه گشـت گوهر گـرانچــنـیـن اسـت خــود رسـم گـوهـر گـران
اسـیـر سـمـنـبــرک شـد مـشـک بــیـدغــراب ســـی صـــیــد بـــاز ســـپـــیــده
ســراســیـمـگــی در مـنـش تــاخــتــهز رخـــت خـــرد خــــانـــه پــــرداخـــتــــه
ز دلـــــدادن چــــــاوشـــــان دلـــــیـــــردلــاور شـــده گــور بـــر جـــنــگ شــیــر
زگـفــتــن کــه هـوی و دگـر بــاره هـانبــرآورده ســر هــای و هــوی از جــهــان
سـتـیز دو لـشـگـر چـو از حـد گـذشـتزمـــانـــه یـــکـــی را ورق در نـــوشــــت

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج