منظومه حیدر بابا

ترجمهٔ فارسی بهروز ثروتیان

متن اصلی ترکی آذربایجانی

سلام بر حیدر بابا

حیدر بابایه سلام

‫حیدربابا چو ابر شَخَد ، غُرّد آسمان‬

‫حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا‬

‫سیلابهاى تُند و خروشان شود روان‬

سئللر سولار شاققیلدییوب آخاندا‬

‫صف بسته دختران به تماشایش آن زمان‬

‫قیزلار اوْنا صف باغلییوب باخاندا‬

‫بر شوکت و تبار تو بادا سلام من‬

‫سلام اولسون شوْکتوْزه ائلوْزه !‬

‫گاهى رَوَد مگر به زبان تو نام من‬

‫منیم دا بیر آدیم گلسین دیلوْزه‬

حیدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روى خاک‬

‫حیدربابا ، کهلیک لروْن اوچاندا‬

خرگوشِ زیر بوته گُریزد هراسناک‬

‫کوْل دیبینن دوْشان قالخوب قاچاندا‬

‫باغت به گُل نشسته و گُل کرده جامه چاک‬

‫باخچالارون چیچکلنوْب آچاندا‬

‫ممکن اگر شود ز منِ خسته یاد کن‬

‫بیزدن ده بیر موْمکوْن اوْلسا یاد ائله‬

‫دلهاى غم گرفته ، بدان یاد شاد کن‬

‫آچیلمیان اوْرکلرى شاد ائله

چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار‬

‫بایرام یئلى چارداخلارى ییخاندا‬

‫نوروزگُلى و قارچیچگى گردد آشکار‬

‫نوْروز گوْلى ، قارچیچکى چیخاندا‬

بفشارد ابر پیرهن خود به مَرغزار‬

آغ بولوتلار کؤینکلرین سیخاندا‬

از ما هر آنکه یاد کند بى گزند باد

‫بیزدن ده بیر یاد ائلییه ن ساغ اوْلسون‬

‫گو : درد ما چو کوه بزرگ و بلند باد

‫دردلریمیز قوْى دیّکلسین ، داغ اوْلسون

‫حیدربابا چو داغ کند پشتت آفتاب‬

‫حیدربابا ، گوْن دالووى داغلاسین !‬

رخسار تو بخندد و جوشد ز چشمه آب‬

‫اوْزوْن گوْلسوْن ، بولاخلارون آغلاسین !‬

یک دسته گُل ببند براى منِ خراب‬

اوشاخلارون بیر دسته گوْل باغلاسین !‬

‫بسپار باد را که بیارد به کوى من‬

یئل گلنده ، وئر گتیرسین بویانا‬

‫باشد که بخت روى نماید به سوى من‬

بلکه منیم یاتمیش بختیم اوْیانا‬

حیدربابا ، همیشه سر تو بلند باد‬

حیدربابا ، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون !‬

‫از باغ و چشمه دامن تو فرّه مند باد‬

‫دؤرت بیر یانون بولاغ او ْلسون باغ اوْلسون !‬

‫از بعدِ ما وجود تو دور از گزند باد

‫بیزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون !‬

‫دنیا همه قضا و قدر ، مرگ ومیر شد

دوْنیا قضوْ-قدر ، اؤلوْم-ایتیمدى‬

‫این زال کى ز کُشتنِ فرزند سیر شد ؟

دوْنیا بوْیى اوْغولسوزدى ، یئتیمدى‬

‫حیدربابا ، ز راه تو کج گشت راه من‬

‫حیدربابا ، یوْلوم سنن کج اوْلدى‬

عمرم گذشت و ماند به سویت نگاه من‬

‫عؤمروْم کئچدى ، گلممه دیم ، گئج اوْلدى‬

دیگر خبر نشد که چه شد زادگاه من‬

هئچ بیلمه دیم گؤزللروْن نئج اوْلدى‬

هیچم نظر بر این رهِ پر پرپیچ و خم نبود‬

‫بیلمزیدیم دؤنگه لر وار ، دؤنوْم وار‬

‫هیچم خبر زمرگ و ز هجران و غم نبود‬

‫ایتگین لیک وار ، آیریلیق وار ، اوْلوْم وار‬

‫بر حق مردم است جوانمرد را نظر‬

‫حیدربابا ، ایگیت اَمَک ایتیرمز‬

‫جاى فسوس نیست که عمر است در گذر‬

‫عؤموْر کئچر ، افسوس بَرَه بیتیرمز‬

‫نامردْ مرد ، عمر به سر مى برد مگر !‬

‫نامرد اوْلان عؤمرى باشا یئتیرمز‬

در مهر و در وفا ، به خدا ، جاودانه ایم‬

‫بیزد ، واللاه ، اونوتماریق سیزلرى‬

‫ما را حلال کن ، که غریب آشیانه ایم‬

‫گؤرنمسک حلال ائدوْن بیزلرى‬

‫میراَژدَر آن زمان که زند بانگِ دلنشین‬

‫حیدربابا ، میراژدر سَسلننده‬

شور افکند به دهکده ، هنگامه در زمین‬

کَند ایچینه سسدن – کوْیدن دوْشنده‬

‫از بهر سازِ رستمِ عاشق بیا ببین‬

‫عاشیق رستم سازین دیللندیرنده‬

‫بى اختیار سوى نواها دویدنم‬

‫یادوندادى نه هؤلَسَک قاچاردیم‬

چون مرغ پرگشاده بدانجا رسیدنم‬

‫قوشلار تکین قاناد آچیب اوچاردیم‬

‫در سرزمینِ شنگل آوا ، سیبِ عاشقان‬

‫شنگیل آوا یوردى ، عاشیق آلماسى‬

رفتن بدان بهشت و شدن میهمانِ آن‬

‫گاهدان گئدوب ، اوْردا قوْناق قالماسى‬

‫با سنگ ، سیب و بِهْ زدن و ، خوردن آنچنان !‬

‫داش آتماسى ، آلما ، هیوا سالماسى‬

در خاطرم چو خواب خوشى ماندگار شد‬

‫قالیب شیرین یوخى کیمین یادیمدا‬

روحم همیشه بارور از آن دیار شد‬

‫اثر قویوب روحومدا ، هر زادیمدا‬

‫حیدربابا ، قُورى گؤل و پروازِ غازها‬

‫حیدربابا ، قورى گؤلوْن قازلارى‬

‫در سینه ات به گردنه ها سوزِ سازها‬

‫گدیکلرین سازاخ چالان سازلارى‬

‫پاییزِ تو ، بهارِ تو ، در دشتِ نازها‬

‫کَت کؤشنین پاییزلارى ، یازلارى‬

‫چون پرده اى به چشمِ دلم نقش بسته است‬

‫بیر سینما پرده سى دیر گؤزوْمده‬

‫وین شهریارِ تُست که تنها نشسته است‬

‫تک اوْتوروب ، سئیر ائده رم اؤزوْمده‬

‫حیدربابا ، زجادّة شهر قراچمن‬

‫حیدربابا ، قره چمن جاداسى‬

‫چاووش بانگ مى زند آیند مرد و زن‬

‫چْووشلارین گَلَر سسى ، صداسى‬

‫ریزد ز زائرانِ حَرَم درد جان وتن‬

‫کربلیا گئدنلرین قاداسى‬

‫بر چشمِ این گداصفتانِ دروغگو‬

‫دوْشسون بو آج یوْلسوزلارین گؤزوْنه‬

‫نفرین بر این تمدّنِ بى چشم و آبرو‬

‫تمدّونون اویدوخ یالان سؤزوْنه‬

شیطان زده است است گول و زِ دِه دور گشته ایم

‫حیدربابا ، شیطان بیزى آزدیریب‬

‫کنده است مهر را ز دل و کور گشته ایم‬

‫محبتى اوْرکلردن قازدیریب‬

زین سرنوشتِ تیره چه بى نور گشته ایم‬

‫قره گوْنوْن سرنوشتین یازدیریب‬

این خلق را به جان هم انداخته است دیو‬

‫سالیب خلقى بیر-بیرینن جانینا‬

‫خود صلح را نشسته به خون ساخته است دیو‬

‫باریشیغى بلشدیریب قانینا‬

‫هرکس نظر به اشک کند شَر نمى کند‬

گؤز یاشینا باخان اوْلسا ، قان آخماز‬

انسان هوس به بستن خنجر نمى کند‬

‫انسان اوْلان خنجر بئلینه تاخماز‬

‫بس کوردل که حرف تو باور نمى کند‬

‫آمما حئییف کوْر توتدوغون بوراخماز‬

‫فردا یقین بهشت ، جهنّم شود به ما‬

‫بهشتیمیز جهنّم اوْلماقدادیر !‬

‫ذیحجّه ناگزیر ، محرّم شود به ما‬

‫ذى حجّه میز محرّم اوْلماقدادیر !‬

هنگامِ برگ ریزِ خزان باد مى وزید‬

‫خزان یئلى یارپاخلارى تؤکنده‬

از سوى کوه بر سرِ دِه ابر مى خزید‬

‫بولوت داغدان یئنیب ، کنده چؤکنده‬

‫با صوت خوش چو شیخ مناجات مى کشید‬

‫شیخ الاسلام گؤزل سسین چکنده‬

‫دلها به لرزه از اثر آن صلاى حق‬

‫نیسگیللى سؤز اوْرکلره دَیَردى‬

خم مى شدند جمله درختان براى حق‬

‫آغاشلار دا آللاها باش اَیَردى‬

‫داشلى بُولاخ مباد پُر از سنگ و خاک و خَس‬

‫داشلى بولاخ داش-قومونان دوْلماسین !‬

‫پژمرده هم مباد گل وغنچه یک نَفس‬

‫باخچالارى سارالماسین ، سوْلماسین !‬

‫از چشمه سارِ او نرود تشنه هیچ کس‬

‫اوْردان کئچن آتلى سوسوز اولماسین !‬

‫اى چشمه ، خوش به حال تو کانجا روان شدى‬

‫دینه : بولاخ ، خیرون اوْلسون آخارسان‬

‫چشمى خُمار بر افقِ آسمان شدى‬

‫افقلره خُمار-خُمار باخارسان‬

‫حیدربابا ، ز صخره و سنگت به کوهسار‬

‫حیدر بابا ، داغین ، داشین ، سره سى‬

کبکت به نغمه ، وز پیِ او جوجه رهسپار‬

‫کهلیک اوْخور ، دالیسیندا فره سى‬

از برّة سفید و سیه ، گله بى شمار‬

‫قوزولارین آغى ، بوْزى ، قره سى‬

‫اى کاش گام مى زدم آن کوه و درّه را‬

‫بیر گئدیدیم داغ-دره لر اوزونى‬

‫مى خواندم آن ترانة » چوپان و برّه « را‬

‫اوْخویئدیم : » چوْبان ، قیتر قوزونى «‬

‫در پهندشتِ سُولى یِئر ، آن رشک آفتاب‬

‫حیدر بابا ، سولى یئرین دوْزوْنده‬

‫جوشنده چشمه ها ز چمنها ، به پیچ و تاب‬

‫بولاخ قئنیر چاى چمنین گؤزونده‬

‫بولاغ اوْتى شناورِ سرسبز روى آب‬

‫بولاغ اوْتى اوْزَر سویون اوْزوْنده‬

‫زیبا پرندگان چون از آن دشت بگذرند‬

‫گؤزل قوشلار اوْردان گلیب ، گئچللر‬

‫خلوت کنند و آب بنوشند و بر پرند‬

‫خلوتلیوْب ، بولاخدان سو ایچللر‬

‫وقتِ درو ، به سنبله چین داسها نگر‬

‫بیچین اوْستى ، سونبول بیچن اوْراخلار‬

‫گویى به زلف شانه زند شانه ها مگر‬

‫ایله بیل کى ، زوْلفى دارار داراخلار‬

در کشتزار از پىِ مرغان ، شکارگر‬

‫شکارچیلار بیلدیرچینى سوْراخلار‬

‫دوغ است و نان خشک ، غذاى دروگران‬

‫بیچین چیلر آیرانلارین ایچللر‬

‫خوابى سبک ، دوباره همان کارِ بى کران‬

‫بیرهوشلانیب ، سوْننان دوروب ، بیچللر‬

‫حیدربابا ، چو غرصة خورشید شد نهان‬

‫حیدربابا ، کندین گوْنى باتاندا‬

‫خوردند شام خود که بخوابند کودکان‬

‫اوشاقلارون شامین ئییوب ، یاتاندا‬

‫وز پشتِ ابر غمزه کند ماه آسمان‬

‫آى بولوتدان چیخوب ، قاش-گؤز آتاندا‬

‫از غصّه هاى بى حدِ ما قصّه ساز کن‬

‫بیزدن ده بیر سن اوْنلارا قصّه ده‬

‫چشمان خفته را تو بدان غصّه باز کن‬

‫قصّه میزده چوخلى غم و غصّه ده‬

‫قارى ننه چو قصّة شب ساز میکند‬

‫قارى ننه گئجه ناغیل دییَنده‬

‫کولاک ضربه اى زده ، در باز مى کند‬

‫کوْلک قالخیب ، قاپ-باجانى دؤیَنده‬

‫با گرگ ، شَنگُلى سخن آغاز مى کند‬

‫قورد گئچینین شنگوْلوْسون یینده‬

‫اى کاش بازگشته به دامان کودکى‬

‫من قاییدیب ، بیرده اوشاق اوْلئیدیم‬

‫یک گل شکفتمى به گلستان کودکى‬

‫بیر گوْل آچیب ، اوْندان سوْرا سوْلئیدیم‬

‫آن لقمه هاى نوشِ عسل پیشِ عمّه جان‬

‫عمّه جانین بال بلله سین ییه ردیم‬

‫خوردن همان و جامه به تن کردنم همان‬

‫سوْننان دوروب ، اوْس دوْنومى گییه ردیم‬

‫در باغ رفته شعرِ مَتل خواندن آنچنان !‬

‫باخچالاردا تیرینگَنى دییه ردیم‬

‫آن روزهاى نازِ خودم را کشیدنم !‬

‫آى اؤزومى اوْ ازدیرن گوْنلریم !‬

چو بى سوار گشته به هر سو دویدنم !‬

‫آغاج مینیپ ، آت گزدیرن گوْنلریم !‬

‫هَچى خاله به رود کنار است جامه شوى‬

‫هَچى خالا چایدا پالتار یوواردى‬

‫مَمّد صادق به کاهگلِ بام ، کرده روى‬

‫مَمَد صادق داملارینى سوواردى‬

‫ما هم دوان ز بام و زِ دیوار ، کو به کوى‬

‫هئچ بیلمزدیک داغدى ، داشدى ، دوواردى‬

بازى کنان ز کوچه سرازیر مى شدیم‬

‫هریان گلدى شیلاغ آتیب ، آشاردیق‬

‫ما بى غمان ز کوچه مگر سیر مى شدیم !‬

‫آللاه ، نه خوْش غمسیز-غمسیز یاشاردیق‬

‫آن شیخ و آن اذان و مناجات گفتنش‬

‫شیخ الاسلام مُناجاتى دییه ردى‬

‫مشدى رحیم و دست یه لبّاده بردنش‬

‫مَشَدرحیم لبّاده نى گییه ردى‬

حاجى على و دیزى و آن سیر خوردنش‬

‫مشْدآجلى بوْز باشلارى ییه ردى‬

‫بودیم بر عروسى وخیرات جمله شاد‬

‫بیز خوْشودوق خیرات اوْلسون ، توْى‬ ‫اوْلسون‬

‫ما را چه غم ز شادى و غم ! هر چه باد باد !‬

‫فرق ائلَمَز ، هر نوْلاجاق ، قوْى اولسون‬

‫اسبِ مَلِک نیاز و وَرَندیل در شکار‬

‫ملک نیاز ورندیلین سالاردى‬

‫کج تازیانه مى زد و مى تاخت آن سوار‬

‫آتین چاپوپ قئیقاجیدان چالاردى‬

‫دیدى گرفته گردنه ها را عُقاب وار‬

‫قیرقى تکین گدیک باشین آلاردى‬

‫وه ، دختران چه منظره ها ساز کرده اند !‬

‫دوْلائیا قیزلار آچیپ پنجره‬

‫بر کوره راه پنجره ها باز کرده اند !‬

‫پنجره لرده نه گؤزل منظره !‬

‫حیدربابا ، به جشن عروسى در آن دیار‬

‫حیدربابا ، کندین توْیون توتاندا‬

‫زنها حنا – فتیله فروشند بار بار‬

‫قیز-گلینلر ، حنا-پیلته ساتاندا‬

‫داماد سیب سرخ زند پیش پاىِ یار‬

‫بیگ گلینه دامنان آلما آتاندا‬

مانده به راهِ دخترکانِ تو چشمِ من‬

‫منیم ده اوْ قیزلاروندا گؤزوم وار‬

‫در سازِ عاشقانِ تو دارم بسى سخن‬

‫عاشیقلارین سازلاریندا سؤزوم وار‬

‫از عطر پونه ها به لبِ چشمه سارها‬

‫حیدربابا ، بولاخلارین یارپیزى‬

‫از هندوانه ، خربزه ، در کشتزارها‬

‫بوْستانلارین گوْل بَسَرى ، قارپیزى‬

‫از سقّز و نبات و از این گونه بارها‬

‫چرچیلرین آغ ناباتى ، ساققیزى‬

‫مانده است طعم در دهنم با چنان اثر‬

‫ایندى ده وار داماغیمدا ، داد وئرر‬

‫کز روزهاى گمشده ام مى دهد خبر‬

‫ایتگین گئدن گوْنلریمدن یاد وئرر‬

‫نوروز بود و مُرغ شباویز در سُرود‬

‫بایرامیدى ، گئجه قوشى اوخوردى‬

‫جورابِ یار بافته در دستِ یار بود‬

‫آداخلى قیز ، بیگ جوْرابى توْخوردى‬

‫آویخته ز روزنه ها شالها فرود‬

‫هرکس شالین بیر باجادان سوْخوردى‬

‫این رسم شال و روزنه خود رسم محشرى ‫است !‬

‫آى نه گؤزل قایدادى شال ساللاماق !‬

‫عیدى به شالِ نامزدان چیز دیگرى است !‬

‫بیگ شالینا بایراملیغین باغلاماق !‬

‫با گریه خواستم که همان شب روم به بام‬

‫شال ایسته دیم منده ائوده آغلادیم‬

شالى گرفته بستم و رفتم به وقتِ شام‬

‫بیر شال آلیب ، تئز بئلیمه باغلادیم‬

‫آویخته ز روزنة خانة غُلام‬

‫غلام گیله قاشدیم ، شالى ساللادیم‬

جوراب بست و دیدمش آن شب ز روزنه‬

‫فاطمه خالا منه جوراب باغلادى‬

‫بگریست خاله فاطمه با یاد خانْ ننه‬

‫خان ننه مى یادا سالیب ، آغلادى‬

‫در باغهاى میرزامحمد ز شاخسار‬

‫حیدربابا ، میرزَممدین باخچاسى‬

‫آلوچه هاى سبز وتُرش ، همچو گوشوار‬

‫باخچالارین تورشا-شیرین آلچاسى‬

‫وان چیدنى به تاقچه ها اندر آن دیار‬

‫گلینلرین دوْزمه لرى ، طاخچاسى‬

‫صف بسته اند و بر رفِ چشمم نشسته اند‬

‫هى دوْزوْلر گؤزلریمین رفینده‬

صفها به خط خاطره ام خیمه بسته اند‬

‫خیمه وورار خاطره لر صفینده‬

‫نوروز را سرشتنِ گِلهایِ چون طلا‬

‫بایرام اوْلوب ، قیزیل پالچیق اَزَللر‬

‫با نقش آن طلا در و دیوار در جلا‬

‫ناققیش ووروب ، اوتاقلارى بَزَللر‬

‫هر چیدنى به تاقچه ها دور از او بلا‬

‫طاخچالارا دوْزمه لرى دوْزللر‬

رنگ حنا و فَنْدُقة دست دختران‬

‫قیز-گلینین فندقچاسى ، حناسى‬

‫دلها ربوده از همه کس ، خاصّه مادران‬

‫هَوَسله نر آناسى ، قایناناسى‬

‫با پیک بادکوبه رسد نامه و خبر‬

‫باکى چى نین سؤزى ، سوْوى ، کاغیذى‬

‫زایند گاوها و پر از شیر ، بام و در‬

‫اینکلرین بولاماسى ، آغوزى‬

‫آجیلِ چارشنبه ز هر گونه خشک و تر‬

‫چرشنبه نین گیردکانى ، مویزى‬

آتش کنند روشن و من شرح داستان‬

‫قیزلار دییه ر : » آتیل ماتیل چرشنبه‬

خود با زبان ترکىِ شیرین کنم بیان :‬

‫آینا تکین بختیم آچیل چرشنبه «‬

‫قیزلار دییه ر : « آتیل ماتیل چرشنبه‬

‫با تخم مرغ هاى گُلى رنگِ پُرنگار‬

‫یومورتانى گؤیچک ، گوللى بوْیاردیق‬

‫با کودکان دهکده مى باختم قِمار‬

‫چاققیشدیریب ، سینانلارین سوْیاردیق‬

‫ما در قِمار و مادرِ ما هم در انتظار‬

‫اوْیناماقدان بیرجه مگر دوْیاردیق ؟‬

‫من داشتم بسى گل وقاپِ قمارها‬

‫على منه یاشیل آشیق وئرردى‬

‫از دوستان على و رضا یادگارها‬

‫ارضا منه نوروزگوْلى درردى‬

‫نوروزعلى و کوفتنِ خرمنِ جُوَش‬

‫نوْروز على خرمنده وَل سوْرردى‬

‫پوشال جمع کردنش و رُفتن از نُوَش‬

‫گاهدان یئنوب ، کوْلشلرى کوْرردى‬

‫از دوردستها سگ چوپان و عوعوَش‬

‫داغدان دا بیر چوْبان ایتى هوْرردى‬

دیدى که ایستاده الاغ از صداى سگ‬

‫اوندا ، گؤردن ، اولاخ ایاخ ساخلادى‬

‫با گوشِ تیز کرده براى بلایِ سگ‬

‫داغا باخیب ، قولاخلارین شاخلادى‬

‫وقتِ غروب و آمدنِ گلّة دَواب‬

‫آخشام باشى ناخیرینان گلنده‬

در بندِ ماست کُرّة خرها به پیچ و تاب‬

‫قوْدوخلارى چکیب ، وورادیق بنده‬

گلّه رسیده در ده و رفته است آفتاب‬

‫ناخیر گئچیب ، گئدیب ، یئتنده کنده‬

‫بر پشتِ کرّه ، کرّه سوارانِ دِه نگر‬

‫حیوانلارى چیلپاق مینیب ، قوْواردیق‬

‫جز گریه چیست حاصل این کار ؟ بِهْ نگر‬

‫سؤز چیخسایدى ، سینه گریب ، سوْواردیق‬

‫شبها خروشد آب بهاران به رودبار‬

‫یاز گئجه سى چایدا سولار شاریلدار‬

‫در سیل سنگ غُرّد و غلتد ز کوهسار‬

‫داش-قَیه لر سئلده آشیب خاریلدار‬

‫چشمانِ گرگ برق زند در شبانِ تار‬

‫قارانلیقدا قوردون گؤزى پاریلدار‬

سگها شنیده بویِ وى و زوزه مى کشند‬

‫ایتر ، گؤردوْن ، قوردى سئچیب ، اولاشدى‬

‫گرگان گریخته ، به زمین پوزه مى کشند‬

‫قورددا ، گؤردو ْن ، قالخیب ، گدیکدن آشدى‬

‫بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه اى است‬

‫قیش گئجه سى طؤله لرین اوْتاغى‬

‫وان کلبة طویله خودش گرمخانه اى است‬

‫کتلیلرین اوْتوراغى ، یاتاغى‬

‫در رقصِ شعله ، گرم شدن خود فسانه اى است‬

‫بوخاریدا یانار اوْتون یاناغى‬

‫سِنجد میان شبچره با مغز گردکان‬

‫شبچره سى ، گیردکانى ، ایده سى‬

‫صحبت چو گرم شد برود تا به آسمان‬

‫کنده باسار گوْلوْب – دانیشماق سسى‬

‫آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا‬

‫شجاع خال اوْغلونون باکى سوْقتى‬

‫با قامتى کشیده و با صحبتى رسا‬

‫دامدا قوران سماوارى ، صحبتى‬

‫در بام شد سماور سوقاتیش به پا‬

‫یادیمدادى شسلى قدى ، قامتى‬

‫از بختِ بد عروسى او شد عزاى او‬

‫جؤنممه گین توْیى دؤندى ، یاس اوْلدى‬

‫آیینه ماند و نامزد و هاى هایِ او‬

‫ننه قیزین بخت آیناسى کاس اوْلدى‬

‫چشمانِ ننه قیز به مَثَل آهوى خُتَن‬

‫حیدربابا ، ننه قیزین گؤزلرى‬

‫رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن‬

‫رخشنده نین شیرین-شیرین سؤزلرى‬

‫ترکى سروده ام که بدانند ایلِ من‬

‫ترکى دئدیم اوْخوسونلار اؤزلرى‬

‫این عمر رفتنى است ولى نام ماندگار‬

‫بیلسینلر کى ، آدام گئدر ، آد قالار‬

تنها ز نیک و بد مزه در کام ماندگار‬

‫یاخشى-پیسدن آغیزدا بیر داد قالار‬

‫پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب‬

‫یاز قاباغى گوْن گوْنئیى دؤیَنده‬

با کودکان گلولة برفى است در حساب‬

‫کند اوشاغى قار گوْلله سین سؤیَنده‬

‫پاروگران به سُرسُرة کوه در شتاب‬

‫کوْرکچى لر داغدا کوْرک زوْیَنده‬

‫گویى که روحم آمده آنجا ز راه دور‬

‫منیم روحوم ، ایله بیلوْن اوْردادور‬

‫چون کبک ، برفگیر شده مانده در حضور‬

‫کهلیک کیمین باتیب ، قالیب ، قاردادور‬

‫رنگین کمان ، کلافِ رَسَنهاى پیرزن‬

‫قارى ننه اوزاداندا ایشینى‬

خورشید ، روى ابر دهد تاب آن رسَن‬

‫گوْن بولوتدا اَییرردى تشینى‬

دندان گرگ پیر چو افتاده از دهن‬

‫قورد قوْجالیب ، چکدیرنده دیشینى‬

‫از کوره راه گله سرازیر مى شود‬

‫سوْرى قالخیب ، دوْلائیدان آشاردى‬

‫لبریز دیگ و بادیه از شیر مى شود‬

‫بایدالارین سوْتى آشیب ، داشاردى‬

‫دندانِ خشم عمّه خدیجه به هم فشرد‬

‫خجّه سلطان عمّه دیشین قیساردى‬

کِز کرد مُلاباقر و در جاى خود فُسرد‬

‫ملا باقر عم اوغلى تئز میساردى‬

‫روشن تنور و ، دود جهان را به کام بُرد‬

‫تندیر یانیب ، توْسسى ائوى باساردى‬

‫قورى به روى سیخ تنور آمده به جوش‬

‫چایدانیمیز ارسین اوْسته قایناردى‬

‫در توى ساج ، گندم بوداده در خروش‬

‫قوْورقامیز ساج ایچینده اوْیناردى‬

‫جالیز را به هم زده در خانه برده ایم‬

‫بوْستان پوْزوب ، گتیرردیک آشاغى‬

‫در خانه ها به تخته – طبقها سپرده ایم‬

‫دوْلدوریردیق ائوده تاختا-طاباغى‬

‫از میوه هاى پخته و ناپخته خورده ایم‬

‫تندیرلرده پیشیرردیک قاباغى‬

‫تخم کدوى تنبل و حلوایى و لبو‬

‫اؤزوْن ئییوْب ، توخوملارین چیتداردیق‬

خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو‬

‫چوْخ یئمکدن ، لاپ آز قالا چاتداردیق‬

از ورزغان رسیده گلابى فروشِ ده‬

‫ورزغان نان آرموت ساتان گلنده‬

‫از بهر اوست این همه جوش و خروشِ ده‬

‫اوشاقلارین سسى دوْشردى کنده‬

دنیاى دیگرى است خرید و فروش ده‬

‫بیزده بویاننان ائشیدیب ، بیلنده‬

‫ما هم شنیده سوى سبدها دویده ایم‬

‫شیللاق آتیب ، بیر قیشقریق سالاردیق‬

‫گندم بداده ایم و گلابى خریده ایم‬

‫بوغدا وئریب ، آرموتلاردان آلاردیق‬

‫مهتاب بود و با تقى آن شب کنار رود‬

‫میرزاتاغى نان گئجه گئتدیک چایا‬

من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود‬

‫من باخیرام سئلده بوْغولموش آیا‬

‫زان سوى رود ، نور درخشید و هر دو زود‬

‫بیردن ایشیق دوْشدى اوْتاى باخچایا‬

گفتیم آى گرگ ! و دویدیم سوى ده‬

‫اى واى دئدیک قورددى ، قئیتدیک قاشدیق

‫چون مرغ ترس خورده پریدیم توى ده‬

‫هئچ بیلمه دیک نه وقت کوْللوکدن آشدیق‬

حیدربابا ، درخت تو شد سبز و سربلند‬

‫حیدربابا ، آغاجلارون اوجالدى‬

لیک آن همه جوانِ تو شد پیر و دردمند‬

‫آمما حئییف ، جوانلارون قوْجالدى‬

گشتند برّه هاى فربه تو لاغر و نژند‬

‫توْخلیلارون آریخلییب ، آجالدى‬

‫خورشید رفت و سایه بگسترد در جهان‬

‫کؤلگه دؤندى ، گوْن باتدى ، قاش قَرَلدى‬

چشمانِ گرگها بدرخشید آن زمان‬

‫قوردون گؤزى قارانلیقدا بَرَلدى‬

‫گویند روشن است چراغ خداى ده‬

ائشیتمیشم یانیر آللاه چیراغى‬

‫دایر شده است چشمة مسجد براى ده‬

دایر اوْلوب مسجدیزوْن بولاغى‬

‫راحت شده است کودک و اهلِ سراى ده‬

‫راحت اوْلوب کندین ائوى ، اوشاغى‬

‫منصور خان همیشه توانمند و شاد باد !‬

‫منصورخانین الی-قوْلى وار اوْلسون‬

‫در سایه عنایت حق زنده یاد باد !‬

‫هاردا قالسا ، آللاه اوْنا یار اوْلسون‬

‫حیدربابا ، بگوى که ملاى ده کجاست ؟‬

‫حیدربابا ، ملا ابراهیم وار ، یا یوْخ ؟‬

‫آن مکتب مقدّسِ بر پایِ ده کجاست ؟‬

‫مکتب آچار ، اوْخور اوشاقلار ، یا یوْخ ؟‬

‫آن رفتنش به خرمن و غوغاى ده کجاست ؟‬

‫خرمن اوْستى مکتبى باغلار ، یا یوْخ ؟‬

‫از من به آن آخوند گرامى سلام باد !‬

‫مندن آخوندا یتیررسن سلام‬

‫عرض ارادت و ادبم در کلام باد !‬

‫ادبلى بیر سلامِ مالاکلام‬

‫تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش‬

‫خجّه سلطان عمّه گئدیب تبریزه‬

‫ما بى خبر ز عمّه و ایل و تبار خویش‬

‫آمما ، نه تبریز ، کى گلممیر بیزه‬

برخیز شهریار و برو در دیار خویش‬

‫بالام ، دورون قوْیاخ گئداخ ائممیزه‬

‫بابا بمرد و خانة ما هم خراب شد‬

‫آقا اؤلدى ، تو فاقیمیز داغیلدى‬

هر گوسفندِ گم شده ، شیرش برآب شد‬

‫قوْیون اوْلان ، یاد گئدوْبَن ساغیلدى‬

‫دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد‬

‫حیدربابا ، دوْنیا یالان دوْنیادى‬

‫کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد‬

‫سلیماننان ، نوحدان قالان دوْنیادى‬

‫ناکام ماند هر که در این آشیانه شد‬

‫اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنیادى‬

‫بر هر که هر چه داده از او ستانده است‬

‫هر کیمسَیه هر نه وئریب ، آلیبدى‬

‫نامى تهى براى فلاطون بمانده است‬

‫افلاطوننان بیر قورى آد قالیبدى‬

‫حیدربابا ، گروه رفیقان و دوستان‬

‫حیدربابا ، یار و یولداش دؤندوْلر‬

‫برگشته یک یک از من و رفتند بى نشان‬

‫بیر-بیر منى چؤلده قوْیوب ، چؤندوْلر‬

‫مُرد آن چراغ و چشمه بخشکید همچنان‬

‫چشمه لریم ، چیراخلاریم ، سؤندوْلر‬

خورشید رفت روى جهان را گرفت غم‬

‫یامان یئرده گؤن دؤندى ، آخشام اوْلدى‬

‫دنیا مرا خرابة شام است دم به دم‬

‫دوْنیا منه خرابهٔ شام اوْلدى‬

‫قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو‬

‫عم اوْغلینان گئدن گئجه قیپچاغا‬

‫اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو‬

‫آى کى چیخدى ، آتلار گلدى اوْیناغا‬

‫خوش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو‬

‫دیرماشیردیق ، داغلان آشیردیق داغا‬

‫اسب کبودِ مش ممى خان رقص جنگ کرد‬

‫مش ممى خان گؤى آتینى اوْیناتدى‬

‫غوغا به کوه و درّه صداى تفنگ کرد‬

‫تفنگینى آشیردى ، شاققیلداتدى‬

‫در درّة قَره کوْل و در راه خشگناب‬

‫حیدربابا ، قره کوْلون دره سى‬

‫در صخره ها و کبک گداران و بندِ آب‬

‫خشگنابین یوْلى ، بندى ، بره سى‬

‫کبکانِ خالدار زرى کرده جاى خواب‬

‫اوْردا دوْشَر چیل کهلیگین فره سى‬

‫زانجا چو بگذرید زمینهاى خاک ماست‬

‫اوْردان گئچر یوردوموزون اؤزوْنه‬

‫این قصّه ها براى همان خاکِ پاک ماست‬

‫بیزده گئچک یوردوموزون سؤزوْنه‬

امروز خشگناب چرا شد چنین خراب ؟‬

‫خشگنابى یامان گوْنه کیم سالیب ؟‬

‫با من بگو : که مانده ز سادات خشگناب ؟‬

‫سیدلردن کیم قیریلیب ، کیم قالیب ؟‬

‫اَمیر غفار کو ؟ کجا هست آن جناب ؟‬

‫آمیرغفار دام-داشینى کیم آلیب ؟‬

‫آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار ؟‬

‫بولاخ گنه گلیب ، گؤلى دوْلدورور ؟‬

‫یا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار ؟‬

‫یا قورویوب ، باخچالارى سوْلدورور ؟‬

‫آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود‬

‫آمیر غفار سیدلرین تاجییدى‬

‫در عرصه شکار شهان نیک بهر بود‬

‫شاهلار شکار ائتمه سى قیقاجییدى‬

با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود‬

‫مَرده شیرین ، نامرده چوْخ آجییدى‬

لرزان براى حق ستمدیدگان چو بید‬

‫مظلوملارین حقّى اوْسته اَسَردى‬

‫چون تیغ بود و دست ستمکار مى برید‬

‫ظالم لرى قیلیش تکین کَسَردى‬

‫میر مصطفى و قامت و قدّ کشیده اش‬

‫میر مصطفا دایى ، اوجا بوْى بابا‬

‫آن ریش و هیکل چو تولستوى رسیده اش‬

‫هیکللى ،ساققاللى ، توْلستوْى بابا‬

شکّر زلب بریزد و شادى ز دیده اش‬

‫ائیلردى یاس مجلسینى توْى بابا‬

‫او آبرو عزّت آن خشگناب بود‬

‫خشگنابین آبروسى ، اَردَمى‬

‫در مسجد و مجالس ما آفتاب بود‬

‫مسجدلرین ، مجلسلرین گؤرکَمى‬

‫مجدالسّادات خندة خوش مى زند چو باغ‬

‫مجدالسّادات گوْلردى باغلارکیمى‬

‫چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ‬

‫گوْروْلدردى بولوتلى داغلارکیمى‬

‫حرفش زلال و روشن چون روغن چراغ‬

‫سؤز آغزیندا اریردى یاغلارکیمى‬

‫با جَبهتِ گشاده ، خردمند دیه بود‬

‫آلنى آچیق ، یاخشى درین قاناردى‬

‫چشمان سبز او به زمرّد شبیه بود‬

‫یاشیل گؤزلر چیراغ تکین یاناردى‬

آن سفره هاى باز پدر یاد کردنى است‬

‫منیم آتام سفره لى بیر کیشییدى‬

‫آن یاریش به ایل من انشا کردنى است‬

‫ائل الیندن توتماق اوْنون ایشییدى‬

‫روحش به یاد نیکى او شاد کردنى است‬

‫گؤزللرین آخره قالمیشییدى‬

‫وارونه گشت بعدِ پدر کار روزگار‬

‫اوْننان سوْرا دؤنرگه لر دؤنوْبلر‬

‫خاموش شد چراغ محبت در این دیار‬

‫محبّتین چیراخلارى سؤنوْبلر‬

‫بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش‬

‫میرصالحین دلى سوْلوق ائتمه سى‬

‫سید عزیز و شاخسى و سرفرازیش‬

‫میر عزیزین شیرین شاخسِى گئتمه سى‬

‫میرممّد و نشستن و آن صحنه سازیش‬

‫میرممّدین قورولماسى ، بیتمه سى‬

امروز گفتنم همه افسانه است و لاف‬

‫ایندى دئسک ، احوالاتدى ، ناغیلدى‬

‫بگذشت و رفت و گم شد و نابود ، بى گزاف‬

‫گئچدى ، گئتدى ، ایتدى ، باتدى ، داغیلدى‬

‫بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش‬

‫میر عبدوْلوْن آیناداقاش یاخماسى‬

‫تا کُنج لب سیاهى وسمه گسستنش‬

‫جؤجیلریندن قاشینین آخماسى‬

‫از بام و در نگاهش و رعنا نشستنش‬

‫بوْیلانماسى ، دام-دوواردان باخماسى‬

‫شاه عبّاسین دوْربوْنى ، یادش بخیر !‬

‫شاه عبّاسین دوْربوْنى ، یادش بخیر !‬

‫خشگنابین خوْش گوْنى ، یادش بخیر !‬

‫خشگنابین خوْش گوْنى ، یادش بخیر !‬

‫عمّه ستاره نازک را بسته در تنور‬

‫ستاره عمّه نزیک لرى یاپاردى‬

هر دم رُبوده قادر از آنها یکى به روز‬

‫میرقادر ده ، هر دم بیرین قاپاردى‬

‫چون کُرّه اسب تاخته و خورده دور دور‬

‫قاپیپ ، یئیوْب ، دایچاتکین چاپاردى‬

‫آن صحنة ربودنِ نان خنده دار بود‬

‫گوْلمه لیدى اوْنون نزیک قاپپاسى‬

‫سیخ تنور عمّه عجب ناگوار بود !‬

‫عمّه مینده ارسینینین شاپپاسى‬

گویند میر حیدرت اکنون شده است پیر‬

‫حیدربابا ، آمیر حیدر نئینیوْر ؟‬

‫برپاست آن سماور جوشانِ دلپذیر‬

‫یقین گنه سماوارى قئینیوْر‬

شد اسبْ پیر و ، مى جَوَد از آروارِ زیر‬

داى قوْجالیب ، آلت انگینن چئینیوْر‬

‫ابرو فتاده کُنج لب و گشته گوش کر‬

‫قولاخ باتیب ، گؤزى گیریب قاشینا‬

‫بیچاره عمّه هوش ندارد به سر دگر‬

‫یازیق عمّه ، هاوا گلیب باشینا‬

‫میر عبدل آن زمان که دهن باز مى کند‬

‫خانم عمّه میرعبدوْلوْن سؤزوْنى‬

عمّه خانم دهن کجى آغاز مى کند‬

‫ائشیدنده ، ایه ر آغز-گؤزوْنى‬

‫با جان ستان گرفتنِ جان ساز مى کند‬

‫مَلْکامِدا وئرر اوْنون اؤزوْنى‬

‫تا وقت شام و خوابِ شبانگاه مى رسد‬

‫دعوالارین شوخلوغیلان قاتاللار‬

‫شوخى و صلح و دوستى از راه مى رسد‬

‫اتى یئیوْب ، باشى آتیب ، یاتاللار‬

‫فضّه خانم گُزیدة گلهاى خشگناب‬

‫فضّه خانم خشگنابین گوْلییدى‬

‫یحیى ، غلامِ دختر عمو بود در حساب‬

‫آمیریحیا عمقزینون قولییدى‬

رُخساره نیز بود هنرمند و کامیاب‬

‫رُخساره آرتیستیدى ، سؤگوْلییدى‬

‫سید حسین ز صالح تقلید مى کند‬

‫سیّد حسین ، میر صالحى یانسیلار‬

‫با غیرت است جعفر و تهدید مى کند‬

‫آمیرجعفر غیرتلى دیر ، قان سالار‬

‫از بانگ گوسفند و بز و برّه و سگان‬

سحر تئزدن ناخیرچیلار گَلَردى‬

‫غوغا به پاست صبحدمان ، آمده شبان‬

‫قوْیون-قوزى دام باجادا مَلَردى‬

‫در بندِ شیر خوارة خود هست عمّه جان‬

‫عمّه جانیم کؤرپه لرین بَلَردى‬

‫بیرون زند ز روزنه دود تَنورها‬

‫تندیرلرین قوْزاناردى توْسیسى‬

‫از نانِ گرم و تازه دَمَد خوش بَخورها‬

‫چؤرکلرین گؤزل اییى ، ایسیسى‬

پرواز دسته دستة زیبا کبوتران‬

‫گؤیرچینلر دسته قالخیب ، اوچاللار‬

‫گویى گشاده پردة زرّین در آسمان‬

‫گوْن ساچاندا ، قیزیل پرده آچاللار‬

‫در نور ، باز و بسته شود پرده هر زمان‬

‫قیزیل پرده آچیب ، ییغیب ، قاچاللار‬

در اوج آفتاب نگر بر جلال کوه‬

‫گوْن اوجالیب ، آرتارداغین جلالى‬

‫زیبا شود جمال طبیعت در آن شکوه‬

‫طبیعتین جوانلانار جمالى‬

گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه‬

‫حیدربابا ، قارلى داغلار آشاندا‬

‫شب راه گم کند به سرازیرى ، آن گروه‬

‫گئجه کروان یوْلون آزیب ، چاشاندا‬

‫باشم به هر کجاى ، ز ایرانِ پُرشُکوه‬

‫من هارداسام ، تهراندا یا کاشاندا‬

‫چشمم بیابد اینکه کجا هست کاروان‬

‫اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اوْنلارى‬

‫آید خیال و سبقت گیرد در آن میان‬

‫خیال گلیب ، آشیب ، گئچر اوْنلارى‬

‫اى کاش پشتِ دامْ قَیَه ، از صخره هاى تو‬

‫بیر چیخئیدیم دام قیه نین داشینا‬

‫مى آمدم که پرسم از او ماجراى تو‬

‫بیر باخئیدیم گئچمیشینه ، یاشینا‬

‫بینم چه رفته است و چه مانده براى تو‬

‫بیر گورئیدیم نه لر گلمیش باشینا‬

‫روزى چو برفهاى تو با گریه سر کنم‬

‫منده اْونون قارلاریلان آغلاردیم‬

‫دلهاى سردِ یخ زده را داغتر کنم‬

‫قیش دوْندوران اوْرکلرى داغلاردیم‬

‫خندان شده است غنچة گل از براى دل‬

‫حیدربابا ، گوْل غنچه سى خنداندى‬

‫لیکن چه سود زان همه ، خون شد غذاى دل‬

‫آمما حئیف ، اوْرک غذاسى قاندى‬

‫زندانِ زندگى شده ماتم سراى دل‬

‫زندگانلیق بیر قارانلیق زینداندى‬

‫کس نیست تا دریچة این قلعه وا کند‬

‫بو زیندانین دربچه سین آچان یوْخ‬

‫زین تنگنا گریزد و خود را رها کند‬

‫بو دارلیقدان بیرقورتولوب ، قاچان یوْخ‬

‫حیدربابا ، تمام جهان غم گرفته است‬

‫حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندى‬

‫وین روزگارِ ما همه ماتم گرفته است‬

‫گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندى‬

‫اى بد کسى که که دست کسان کم گرفته است‬

‫بیر-بیروْزدن آیریلمایون ، آماندى‬

‫نیکى برفت و در وطنِ غیر لانه کرد‬

‫یاخشیلیغى الیمیزدن آلیبلار‬

‫بد در رسید و در دل ما آشیانه کرد‬

‫یاخشى بیزى یامان گوْنه سالیبلار‬

‫آخر چه شد بهانة نفرین شده فلک ؟‬

‫بیر سوْروشون بو قارقینمیش فلکدن‬

‫زین گردش زمانه و این دوز و این کلک ؟‬

‫نه ایستیوْر بو قوردوغى کلکدن ؟‬

‫گو این ستاره ها گذرد جمله زین اَلَک‬

‫دینه گئچیرت اولدوزلارى الکدن‬

‫بگذار تا بریزد و داغان شود زمین‬

‫قوْى تؤکوْلسوْن ، بو یئر اوْزى داغیلسین‬

‫در پشت او نگیرد شیطان دگر کمین‬

‫بو شیطانلیق قورقوسى بیر ییغیلسین‬

اى کاش مى پریدم با باد در شتاب‬

‫بیر اوچئیدیم بو چیرپینان یئلینن‬

‫اى کاش مى دویدم همراه سیل و آب‬

‫باغلاشئیدیم داغدان آشان سئلینن‬

‫با ایل خود گریسته در آن ده خراب‬

‫آغلاشئیدیم اوزاق دوْشَن ائلینن‬

‫مى دیدم از تبار من آنجا که مانده است ؟‬

‫بیر گؤرئیدیم آیریلیغى کیم سالدى‬

‫وین آیه فراق در آنجا که خوانده است ؟‬

‫اؤلکه میزده کیم قیریلدى ، کیم قالدى‬

‫من هم به چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس‬

‫من سنون تک داغا سالدیم نَفَسى‬

‫فریاد من ببر به فلک ، دادِ من برس‬

‫سنده قئیتر ، گوْیلره سال بو سَسى‬

‫بر جُغد هم مباد چنین تنگ این قفس‬

‫بایقوشوندا دار اوْلماسین قفسى‬

‫در دام مانده شیرى و فریاد مى کند‬

‫بوردا بیر شئر داردا قالیب ، باغیریر‬

‫دادى طَلب ز مردمِ بیداد مى کند‬

‫مروّت سیز انسانلارى چاغیریر‬

تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار‬

‫حیدربابا ، غیرت قانون قاینارکن‬

‫تا پَر گرفته باز و عقابت در آن کنار‬

‫قره قوشلار سنن قوْپوپ ، قالخارکن‬

‫با تخته سنگهایت به رقصند و در شکار‬

‫اوْ سیلدیریم داشلارینان اوْینارکن‬

برخیز و نقش همّت من در سما نگر‬

‫قوْزان ، منیم همّتیمى اوْردا گؤر‬

‫برگَرد و قامتم به سرِ دارها نگر‬

‫اوردان اَییل ، قامتیمى داردا گؤر‬

‫دُرنا ز آسمان گذرد وقت شامگاه‬

‫حیدربابا . گئجه دورنا گئچنده‬

‫کوْراوْغلى در سیاهى شب مى کند نگاه‬

‫کوْراوْغلونون گؤزى قارا سئچنده‬

‫قیرآتِ او به زین شده و چشم او به راه‬

‫قیر آتینى مینیب ، کسیب ، بیچنده‬

‫من غرق آرزویم و آبم نمى برد‬

‫منده بوردان تئز مطلبه چاتمارام‬

‫ایوَز تا نیاید خوابم نمى برد‬

‫ایوز گلیب ، چاتمیونجان یاتمارام‬

‫مردانِ مرد زاید از چون تو کوهِ نور‬

‫حیدربابا ، مرد اوْغوللار دوْغگینان‬

‫نامرد را بگیر و بکن زیر خاکِ گور‬

‫نامردلرین بورونلارین اوْغگینان‬

چشمانِ گرگِ گردنه را کور کن به زور‬

‫گدیکلرده قوردلارى توت ، بوْغگینان‬

‫بگذار برّه هاى تو آسوده تر چرند‬

‫قوْى قوزولار آیین-شایین اوْتلاسین‬

‫وان گلّه هاى فربه تو دُنبه پرورند‬

‫قوْیونلارون قویروقلارین قاتلاسین‬

‫حیدربابا ، دلِ تو چو باغِ تو شاد باد !‬

‫حیدربابا ، سنوْن گؤیلوْن شاد اوْلسون‬

‫شَهد و شکر به کام تو ، عمرت زیاد باد !‬

‫دوْنیا وارکن ، آغزون دوْلى داد اوْلسون‬

‫وین قصّه از حدیث من و تو به یاد باد !‬

‫سنن گئچن تانیش اوْلسون ، یاد اوْلسون‬

‫گو شاعرِ سخنورِ من ، شهریارِ من‬

‫دینه منیم شاعر اوْغلوم شهریار‬

‫عمرى است مانده در غم و دور از دیارِ من‬ ‬

‫بیر عمر دوْر غم اوْستوْنه غم قالار‬