عقل ایمانی، چـو شحـنه ی عادل اسـتپــاســبــان و حــاکــم شــهــر دل اســتهـمـچــو گـربــه بــاشـد او بــیـدار هـوشدزد در ســوراخ مــانــد، هـمــچــو م…
عقل ایمانی، چـو شحـنه ی عادل اسـت | پــاســبــان و حــاکــم شــهــر دل اســت |
هـمـچــو گـربــه بــاشـد او بــیـدار هـوش | دزد در ســوراخ مــانــد، هـمــچــو مــوش |
در هــر آنــجــا کــه بــرآرد مــوش دســت | نـیـسـت گـربـه، ور بــود، آن مـرده اسـت |
گــربــه چــون شــیـر، شــیـرافــکــن بــود | عـــقــل ایــمــانــی کــه انــدر تـــن بـــود |
غــــــره او حـــــــاکــــــم درنــــــدگــــــان | نــــعـــــره او، مــــانــــع چـــــرنــــدگــــان |
شـهـر پــر دزد اسـت و پــر جــامـه کـنـی | خــواه شــحــنــه بــاش گــو و خــواه نـی |
عـــقـــل در تـــن، حـــاکــم ایــمــان بـــود | کــه ز بــیـمــش، نــفــس در زنــدان بــود |
عــقـل دو عـقـل اســت اول مـکـســبــی | کـه در آمـوزی، چــو در مـکــتــب صــبــی |
از کـــتـــاب و اوســـتـــاد و فـــکــر و ذکــر | وز مــعـــانــی و عـــلــوم خـــوب و بـــکــر |
عــقــل تـــو افــزون شـــود بـــر دیــگــران | لــیــک، تــو بــاشــی ز حــفــظ آن گــران |
لـوح حــافـظ، تــو شـوی در دور و گـشـت | لوح محـفـوظ اسـت، کـاو زین در گذشـت |
عــقــل دیــگــر، بــخــشــش یــزدان بــود | چـــشـــمـــه آن، در مـــیــان جـــان بـــود |
چــون ز سـیـنـه، آب دانـش، جــوش کـرد | نـی شــود گــنــده، نــه دیـریـنـه، نـه زرد |
ور ره نـقـبــش بــود بــسـتــه، چــه غـم؟ | کـو هـمـی جــوشـد ز خــانـه، دم بــه دم |
عــقــل تــحــصــیـلــی، مــثــال جــویـهــا | کـــان رود در خــــانـــه ای، از کـــویـــهـــا |
چـون که راهش، بـسـتـه شد، شد بـینوا | تــشــنــه مــانــد و زار، بـــا صــد ابــتــلــا |
از درون خــویــشــتــن جــو چــشــمــه را | تــــا رهـــی از مــــنـــت هـــر نــــاســــزا |
جــهـد کـن تــا پــیـر عـقـل و دیـن شـوی | تـا چـو عـقـل کـل، تـو بـاطـن بـین شـوی |
از عــدم، چــون عــقــل زیــبـــا رو نــمــود | خـــلــقــتـــش داد و هــزاران عـــز فـــزود |
عـقـل، چــون از عــالـم غـیـبــی گـشــاد | رفــــــت افــــــزود و هـــــزاران نـــــام داد |
کــمـتــریـن زان نـامـهـای خــوش نـفــس | ایـن کــه نـبــود هـیـچ او مـحــتــاج کــس |
گــر بـــه صـــورت، وا نــمــایــد عــقــل رو | تـــیـــره بــــاشـــد روز، پــــیـــش نـــور او |
ور مـــثـــال احـــمــقـــی، پـــیــدا شـــود | ظــلــمـت شــب، پــیـش او روشــن بــود |
کـاو ز شـب مـظـلـم تـر و تـاری تـر اسـت | لیک، خـفـاش شـقی، ظـلمت خـر اسـت |
انـــدک انــدک، خـــوی کـــن بـــا نــور روز | ورنـه چــون خــفــاش، مـانـی بــی فــروز |
عاشقی هر جا، شکال و مشکلی است | دشـمـنـی هـرجـا چـراغ مـقـبـلـی اسـت |
ظــلــمــت اشــکــال، زان جــویــد دلــش | تــا کــه افــزونــتــر نــمــایـد حــاصــلــش |
تــا تــو را مـشــغــول آن مـشــکــل کـنـد | وز نــهــاد زشـــت خـــود غـــافـــل کــنــد |
عـقـل ضـد شـهـوت اسـت، ای پــهـلـوان | آنکـه شـهوت می تـند، عـقـلـش مـخـوان |
وهم خـوانـش آنـکـه شـهوت را گـداسـت | وهـم قــلــب و نـقــد، زر عــقــلـهـاســت |
بــی مـحـک، پــیـدا نـگـردد وهـم و عـقـل | هـر دو را ســوی مــحــک کــن زود نـقــل |
ایــن مـــحـــک، قـــرآن و حـــال انـــبـــیــا | چــون مـحــک، هـر قــلـب را گـویـد: بــیـا |
تــا بــبــیـنـی خــویـش را ز آســیـب مــن | کــه نــه یـی اهــل فــراز و شــیــب مــن |
عــقــل را، گــر اره یــی ســـازد دو نــیــم | همـچـو زر بـاشـد در آتـش او بـه سـیم » |
« مشـورت می کـرد، شـخـصـی بـا یکی | تــا یـقــیـنـش رو نـمــایـد، بــی شــکــی |
گـفـت: ای خــوشــنـام! غـیـر مـن بــجــو | مــاجـــرای مــشـــورت، بـــا مــن بـــگـــو |
مــن عــدوم مــر تــو را، بــا مــن مــپــیـچ | نـــبــــود از رأی عـــدو، پـــیـــروز هـــیـــچ |
رو کسی جـو که تـو را او هسـت دوست | دوست بـهر دوست، لاشک خیر جـوست |
مــن عـــدوم، چـــاره نــبـــود کــز مــنــی | کــژ روم، بـــا تـــو نــمــایــم دشــمــنــی |
حـارسی از گرگ جـسـتـن، شرط نیست | جـسـتـن از غیر محـل، ناجـستـنی است |
مـن تـو را، بـی هـیـچ شـکـی، دشـمـنـم | مــن تـــو را کـــی ره نــمـــایــم؟ ره زنــم |
هـر کـه بــاشــد هـمـنـشـیـن دوســتــان | هـســت در گــلـخــن، مـیـان بــوســتــان |
هـر کـه بــا دشــمـن نـشـیـنـد، در ز مـن | هـســت انـدر بــوســتــان، در گــولــخــن |
دوســــت را مــــازار، از مــــا و مــــنــــت | تــا نـگـردد دوسـت، خــصـم و دشـمـنـت |
خــیــر کــن بـــا خـــلــق، از بـــهــر خـــدا | یـــا بــــرای جــــان خـــود، ای کـــدخـــدا |
تــا هــمــاره دوســت بــیــنــی در نــظــر | در دلــت نــایـد ز کــیـن، نــاخــوش صــور |
چـون کـه کـردی دشـمـنـی، پـرهـیـز کـن | مــشـــورت بـــا یــار مــهــرانــگــیــز کــن |
گـفـت: مـی دانـم تــو را ای بــوالـحـسـن | کــه تــویـی دیــریـنــه دشــمــن دار مــن |
لـــیــک مـــرد عـــاقـــلـــی و مـــعـــنــوی | عـــقـــل تـــو نــگـــذاردت کـــه کـــج روی |
طـبــع خـواهـد تــا کـشـد از خـصـم کـیـن | عــقــل بــر نـفــس اســت بــنـد آهـنـیـن |
آیـــد و مــــنـــعــــش کــــنــــد، واداردش | عقل، چون شحنه است، در نیک و بدش |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج