فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 16 دی 1403

پایگاه خبری شاعر

قال المولوی المعنوی

عقل ایمانی، چـو شحـنه ی عادل اسـتپــاســبــان و حــاکــم شــهــر دل اســتهـمـچــو گـربــه بــاشـد او بــیـدار هـوشدزد در ســوراخ مــانــد، هـمــچــو م…

عقل ایمانی، چـو شحـنه ی عادل اسـتپــاســبــان و حــاکــم شــهــر دل اســت
هـمـچــو گـربــه بــاشـد او بــیـدار هـوشدزد در ســوراخ مــانــد، هـمــچــو مــوش
در هــر آنــجــا کــه بــرآرد مــوش دســتنـیـسـت گـربـه، ور بــود، آن مـرده اسـت
گــربــه چــون شــیـر، شــیـرافــکــن بــودعـــقــل ایــمــانــی کــه انــدر تـــن بـــود
غــــــره او حـــــــاکــــــم درنــــــدگــــــاننــــعـــــره او، مــــانــــع چـــــرنــــدگــــان
شـهـر پــر دزد اسـت و پــر جــامـه کـنـیخــواه شــحــنــه بــاش گــو و خــواه نـی
عـــقـــل در تـــن، حـــاکــم ایــمــان بـــودکــه ز بــیـمــش، نــفــس در زنــدان بــود
عــقـل دو عـقـل اســت اول مـکـســبــیکـه در آمـوزی، چــو در مـکــتــب صــبــی
از کـــتـــاب و اوســـتـــاد و فـــکــر و ذکــروز مــعـــانــی و عـــلــوم خـــوب و بـــکــر
عــقــل تـــو افــزون شـــود بـــر دیــگــرانلــیــک، تــو بــاشــی ز حــفــظ آن گــران
لـوح حــافـظ، تــو شـوی در دور و گـشـتلوح محـفـوظ اسـت، کـاو زین در گذشـت
عــقــل دیــگــر، بــخــشــش یــزدان بــودچـــشـــمـــه آن، در مـــیــان جـــان بـــود
چــون ز سـیـنـه، آب دانـش، جــوش کـردنـی شــود گــنــده، نــه دیـریـنـه، نـه زرد
ور ره نـقـبــش بــود بــسـتــه، چــه غـم؟کـو هـمـی جــوشـد ز خــانـه، دم بــه دم
عــقــل تــحــصــیـلــی، مــثــال جــویـهــاکـــان رود در خــــانـــه ای، از کـــویـــهـــا
چـون که راهش، بـسـتـه شد، شد بـینواتــشــنــه مــانــد و زار، بـــا صــد ابــتــلــا
از درون خــویــشــتــن جــو چــشــمــه راتــــا رهـــی از مــــنـــت هـــر نــــاســــزا
جــهـد کـن تــا پــیـر عـقـل و دیـن شـویتـا چـو عـقـل کـل، تـو بـاطـن بـین شـوی
از عــدم، چــون عــقــل زیــبـــا رو نــمــودخـــلــقــتـــش داد و هــزاران عـــز فـــزود
عـقـل، چــون از عــالـم غـیـبــی گـشــادرفــــــت افــــــزود و هـــــزاران نـــــام داد
کــمـتــریـن زان نـامـهـای خــوش نـفــسایـن کــه نـبــود هـیـچ او مـحــتــاج کــس
گــر بـــه صـــورت، وا نــمــایــد عــقــل روتـــیـــره بــــاشـــد روز، پــــیـــش نـــور او
ور مـــثـــال احـــمــقـــی، پـــیــدا شـــودظــلــمـت شــب، پــیـش او روشــن بــود
کـاو ز شـب مـظـلـم تـر و تـاری تـر اسـتلیک، خـفـاش شـقی، ظـلمت خـر اسـت
انـــدک انــدک، خـــوی کـــن بـــا نــور روزورنـه چــون خــفــاش، مـانـی بــی فــروز
عاشقی هر جا، شکال و مشکلی استدشـمـنـی هـرجـا چـراغ مـقـبـلـی اسـت
ظــلــمــت اشــکــال، زان جــویــد دلــشتــا کــه افــزونــتــر نــمــایـد حــاصــلــش
تــا تــو را مـشــغــول آن مـشــکــل کـنـدوز نــهــاد زشـــت خـــود غـــافـــل کــنــد
عـقـل ضـد شـهـوت اسـت، ای پــهـلـوانآنکـه شـهوت می تـند، عـقـلـش مـخـوان
وهم خـوانـش آنـکـه شـهوت را گـداسـتوهـم قــلــب و نـقــد، زر عــقــلـهـاســت
بــی مـحـک، پــیـدا نـگـردد وهـم و عـقـلهـر دو را ســوی مــحــک کــن زود نـقــل
ایــن مـــحـــک، قـــرآن و حـــال انـــبـــیــاچــون مـحــک، هـر قــلـب را گـویـد: بــیـا
تــا بــبــیـنـی خــویـش را ز آســیـب مــنکــه نــه یـی اهــل فــراز و شــیــب مــن
عــقــل را، گــر اره یــی ســـازد دو نــیــمهمـچـو زر بـاشـد در آتـش او بـه سـیم »
« مشـورت می کـرد، شـخـصـی بـا یکیتــا یـقــیـنـش رو نـمــایـد، بــی شــکــی
گـفـت: ای خــوشــنـام! غـیـر مـن بــجــومــاجـــرای مــشـــورت، بـــا مــن بـــگـــو
مــن عــدوم مــر تــو را، بــا مــن مــپــیـچنـــبــــود از رأی عـــدو، پـــیـــروز هـــیـــچ
رو کسی جـو که تـو را او هسـت دوستدوست بـهر دوست، لاشک خیر جـوست
مــن عـــدوم، چـــاره نــبـــود کــز مــنــیکــژ روم، بـــا تـــو نــمــایــم دشــمــنــی
حـارسی از گرگ جـسـتـن، شرط نیستجـسـتـن از غیر محـل، ناجـستـنی است
مـن تـو را، بـی هـیـچ شـکـی، دشـمـنـممــن تـــو را کـــی ره نــمـــایــم؟ ره زنــم
هـر کـه بــاشــد هـمـنـشـیـن دوســتــانهـســت در گــلـخــن، مـیـان بــوســتــان
هـر کـه بــا دشــمـن نـشـیـنـد، در ز مـنهـســت انـدر بــوســتــان، در گــولــخــن
دوســــت را مــــازار، از مــــا و مــــنــــتتــا نـگـردد دوسـت، خــصـم و دشـمـنـت
خــیــر کــن بـــا خـــلــق، از بـــهــر خـــدایـــا بــــرای جــــان خـــود، ای کـــدخـــدا
تــا هــمــاره دوســت بــیــنــی در نــظــردر دلــت نــایـد ز کــیـن، نــاخــوش صــور
چـون کـه کـردی دشـمـنـی، پـرهـیـز کـنمــشـــورت بـــا یــار مــهــرانــگــیــز کــن
گـفـت: مـی دانـم تــو را ای بــوالـحـسـنکــه تــویـی دیــریـنــه دشــمــن دار مــن
لـــیــک مـــرد عـــاقـــلـــی و مـــعـــنــویعـــقـــل تـــو نــگـــذاردت کـــه کـــج روی
طـبــع خـواهـد تــا کـشـد از خـصـم کـیـنعــقــل بــر نـفــس اســت بــنـد آهـنـیـن
آیـــد و مــــنـــعــــش کــــنــــد، واداردشعقل، چون شحنه است، در نیک و بدش

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج