مـــغـــنـــی ره بـــاســـتـــانــی بـــزنمـــغــــانـــه نـــوای مـــغـــانـــی بــــزنمـــن بـــیـــنـــوا را بـــه آن یـــک نـــواگـــرامــی کـــن …
| مـــغـــنـــی ره بـــاســـتـــانــی بـــزن | مـــغــــانـــه نـــوای مـــغـــانـــی بــــزن |
| مـــن بـــیـــنـــوا را بـــه آن یـــک نـــوا | گـــرامــی کـــن و گــرمــتـــر کـــن هــوا |
| *** | |
| گــزیـن فــیـلــســوف جــهـان آزمــای | سـخـن را چــنـیـن کـرد بــرقـع گـشـای |
| کـه قـبـطـی زنی بـود در مـلـک شـام | زمــیــری پـــدر مــاریــه ش کـــرده نــام |
| بـــســی قــلــعــه نــامــور داشــتـــه | ز بـــیــداد بـــد خـــواه بـــگـــذاشـــتـــه |
| بـدو گشـتـه بـدخـواه او چـیره دسـت | بــه کـارش درآورده گـیـتــی شـکـســت |
| چـو کـارش ز دشـمـن بــه جـان آمـده | بــــه درگــــاه شــــاه جــــهـــان آمــــده |
| بـدان تـا بـخـواهـد ز شـه داد خـویش | شــود خـــرم از مــلــک آبـــاد خــویــش |
| بــه دسـتــور شـه بــرد خـود را پــنـاه | بــــدان داوری گـــشــــت ازو دادخــــواه |
| چـو دیـدش کـه دسـتـور دانـش پــژوه | دهـد درس دانـش بــه چــنــدیـن گــروه |
| از آن دادخــواهــی هــراســان شــده | بـــر او دانـــش آمـــوزی آســـان شـــده |
| دل از قــصــه داد و بــیـداد شــســت | بـه تـعـلـیم دانش کـمر بـسـت چـسـت |
| بــه خـدمـتــگـری پــیـش دانـای دهـر | پــرسـتـنـده ای گـشـت گـسـتـاخ بــهـر |
| ز دیــگــر کــنــیــزان پــائیـن پــرســت | جــز او کـس نـشــد مـحــرم آب دســت |
| ز پــرهــیــزگــاری کــه بـــود اســتــاد | نـظـر بــسـت هـر گـه کـه او رخ گـشـاد |
| ز دسـتـی چـنان کاب از او می چـکید | جــز آبــی کـه بــر دسـتــش آمـد نـدیـد |
| چــو زن دیـد کــاســتــاد پــرهـیـزگــار | ز کـــافـــور او گــشـــت کــافـــور خـــوار |
| ز مـیـلـی کـه بـاشـد زنـان را بـه مـرد | هـوای دلــش گــشــت یـکــبــاره ســرد |
| مـــنــش داد در دانــش آمـــوخـــتـــن | بــه سـامـان شـد از دانـش انـدوخــتــن |
| ارســــطـــوی دانـــا بــــدان دلـــنـــواز | در دانـــش خـــویــش بـــگـــشـــاد بـــاز |
| بـسـی در بـران در ناسـفـتـه سـفـت | بــسـی گـفـتــنـیـهـای نـاگـفـتـه گـفـت |
| از آن عـلـم کـاســان نـیـایـد بــدسـت | یـکـایـک خـبـردادش از هـر چـه هـسـت |
| زن دانــش آمــوز دانــش ســـرشـــت | چـو لـوحـی ز هـر دانـشـی در نـبـشـت |
| سـوی کـشـور خــویـشـتــن کـرد رای | کـــه رســـم نـــیــا را بـــیــارد بـــجـــای |
| بــدان داوری دسـتــگـاهـی نـداشـت | بــه آیـیـن خــود بــرگ راهـی نـداشــت |
| چــو دســتــور دانـا چــنـیـن دیـد کــار | کـه بــی گـنـج نـتــوان شـدن شـهـریـار |
| بــران جــوهـر انــداخــت اکــســیـر زر | بــه اکـسـیـر خــود کـردش اکـسـیـر گـر |
| بــدان کــیـمـیـا مـاریـه مـیـر گــشــت | لـقــب نـامـه عــلـم اکــســیـر گــشــت |
| چـو از دانـش خـویـش دسـتــور شـاه | بـه گـنـجـی چـنـان دادش آن دسـتـگـاه |
| بـه دسـتـوری شـه سـوی کـشـورش | فــرســتــاد بــا گــنـج و بــا لـشــگــرش |
| شتـابـنده چون سوی کشور شتـافت | بــه آهـســتــگـی مـمـلـکـت بــازیـافـت |
| چـنان گشت مستـغنی از ساو و بـاج | کـه بــرداشــت از کــشــور خــود خــراج |
| بـه اکـسـیـر کـاری چـنـان شـد تـمـام | کـه کــردی زر پــخــتــه از ســیـم خــام |
| ز بـس زر کـه آن سـیم تـن سـاز کـرد | در گـــنـــج بـــرخـــاکـــیـــان بـــاز کـــرد |
| چـه زر در تـرازوی آن کس چـه سـنگ | کـــه آرد زر بــــی تـــرازو بــــه چـــنـــگ |
| ز لـشـگـر گـهش کـس نیامد بـدسـت | کـه بــر بــارگـی نـعـلـی از زر نـبــســت |
| بــه درگـاه او هـر کـه ســر داشــتــی | اگـــر خـــر بــــدی زیـــن زر داشـــتــــی |
| ز بــس زر کـه بــر زیـور انـبــاشــتــنـد | ســگــان را بــه زنــجــیـر زر داشــتــنــد |
| گـروهـی حــکـیـمـان دانـش پــرسـت | ز اســبــاب دنــیـا شــده تــنــگــدســت |
| از آن گــنـج پــنـهـان خــبــر یـافــتــنـد | بــه دیـدار گــنـجــیـنـه بــشــتــافــتــنـد |
| نـمـودنـد خــواهـش بــدان کـان گـنـج | کـــه درویــشـــی آورد مـــا را بـــه رنــج |
| نـدانـیـم چــون دیـگــران پــیـشــه ای | مــگــر در جــهـان کــردن انــدیـشــه ای |
| ز کـسـب جـهان دامـن افـشـانـده ایم | بـــه قـــوت یــکـــی روز درمــانــده ایــم |
| تـــوانــد کــه بـــانــوی عـــاجـــز نــواز | گــشــایــد بـــه مــا بـــر در گــنــج بـــاز |
| درآمــوزد از رای و تــدبـــیــر خــویــش | بـه مـا چـیزی از عـلـم اکـسـیـر خـویش |
| جـهان را چـنین گنج گوهر بـسیسـت | کــلـیـد در گــنـج بــا هـر کــســیـســت |
| مـگــر قــوت را چــاره ســازی کــنـیـم | ز خــلــق جــهـان بــی نــیـازی کــنــیـم |
| زن کـــار پـــیــرای روشـــن ضـــمــیــر | بـدان خـواسـتـه گـشـت خـواهش پـذیر |
| یـکــی مــنـظــری بــود بــا آب و رنـگ | مــقــرنــس بـــرآورده از خـــاره ســنــگ |
| عـروسـانـه بــر شـد بـران جـلـوه گـاه | پــرنـدی ســیـه بــســتــه بــر گـرد مـاه |
| بـرآموده چـون نرگـس و مشـک و بـید | بــه مـوی ســیـه مـهـره هـای ســپــیـد |
| صـلیبـی دو گیسـوی مشـگین کـمند | در آن مــهــره آورده بـــا پـــیــچ و بـــنــد |
| بــه نـظـارگـان گـفـت گـیـســوی مـن | بـــبـــیــنـــیـــد در طـــاق ابـــروی مـــن |
| نـــمـــودار اکـــســـیــر پـــنــهــانــیــم | بـــبــیــنــیــد در صــبــح پــیــشــانــیــم |
| نـــیـــوشــــنـــدگــــان را در آن داوری | غـــلـــط شــــد زبــــان زان زبــــان آوری |
| یکـی گـفـت اشـارت بـدان مـهره بـود | کـه شـفـاف و تـابــنـده چـون زهـره بـود |
| یـکـی راز پــوشـیـده از مـوی جـسـت | کـه آن مـهـره بـا مـوی دیـد از نـخـسـت |
| گـرفـتـنـد هـر یـک پــی آن پـیـشـه را | خـــلــافــی پـــدیــد آمــد انــدیــشــه را |
| از آن قـصـه هر یک دمی می شـمـرد | بــه فــرهـنـگ دانـا کـســی پــی نـبــرد |
| دگــر روز خــواهــش بـــرآراســتـــنــد | در آن بــاب فـصــلـی دگـر خــواســتــنـد |
| پـری روی بـر طـاق مـنظـر نـشـسـت | نـشـانـد آن تــنـی چــنـد را زیـر دســت |
| ســخــن رانـد از گـنـج درخــواســتــه | چـو سـربــسـتــه گـنـجـی بــرآراسـتــه |
| حـــدیــث ســـر کـــوه و مــردم گــیــا | کــه ســازنــد از او زیــرکــان کــیــمــیــا |
| همان سـنگ اعـظـم که کـان زرسـت | سـخـن بـین کـه چـون کـیمیا پـرورسـت |
| بــه پــوشــیـدگـی کـرد رمـزی پــدیـد | در او آهــنــیــن قـــفـــل زریــن کــلــیــد |
| بـه دانا رسـید این سـخـن گنج یافـت | بــه نــادان رســیـد انــده و رنــج یـافــت |
| گـر آن کــیـمـیـا را گـهـر در گـیـاســت | گــیــای قــلــم گــوهــر کــیـمــیـاســت |
| از آن کـیـمـیـا بــا هـمـه چــربــدسـت | دریغـی نه چـنـدانـکـه خـواهنـد هسـت |
| کــســی را بـــود کــیــمــیــا در نــورد | کــه او عــشــوه کــیـمــیــاگــر نــخــورد |
| *** | |
| شـنـیـدم خـراسـانـیـی بــود چـسـت | بـه بـغداد شد چـون شدش کار سست |
| دمـی چـنـد بـر کـار کـردای شـگـفـت | خـــراســانــی آمــد دمــش در گــرفــت |
| از آن دم کـه اهـل خــراســان کــنـنـد | بــه بــغــدادیــان بــازی آســان کــنــنــد |
| هـزارش عـدد بــود مـصـری چــو مـوم | زری کـه آنـچــنـان زر نـبــاشــد بــه روم |
| بـه سـوهان یکـایک همـه خـرد سـود | بـــر آمــیــخــتـــش بـــا گــل ســرخ زود |
| وزان سرخ گل مهره ای چـند ساخـت | به آن مهره ها بین که چون مهره باخت |
| بـه عـطـاری آن مـهـره هـا بـر شـمـرد | بــه مــهـر خــود آن مـهـره او را ســپــرد |
| کـه این مـهره در حـقـه ای نـه بـه راز | زهـی مــهــره دزد و زهـی مــهــره بــاز |
| بــه دیـنـاری ایـن بــر تـو بــفـروخـتــم | وزو کـــیـــســـه ســـود بــــردوخـــتــــم |
| چـو وقـت آیـد ایـن را کـه داری بــرنـج | بـــده بـــازخـــرم زهـــی کـــان گـــنـــج |
| بــپــرســیـد عـطـار کـایـن را چــه نـام | بــگـفـتــا طـبــریـک سـخـن شـد تــمـام |
| ز دکــان عــطــار چـــون بـــازگــشــت | بـه افـسـونـگـری کـیـمـیـا سـاز گـشـت |
| بـــه دارالــخــلــافــه خـــبـــر بـــاز داد | کــه اکــســیـریـی آمـدســت اوســتــاد |
| مــنــم واصــل کــیـمــیـا در نــهــفــت | بـه گوهرشناسی کسـم نیسـت جـفت |
| عــمـلـهـای مـن چــون درآیـد بــه کـار | یــکــی ده کــنــد ده صــد و صــد هــزار |
| درسـتــی صـدم داد بــایـد نـخــسـت | کـه گـردد هـزار از مـن آن صــد درســت |
| هـمــان اســتــواران مــردم شــنــاس | بـــه مــن بـــرگــمــارنــد و دارنــد پــاس |
| گــرآیـد زمـن دســتــکــاری شــگــرف | نــیــارنــد بـــا مــن در ایــن کــار حـــرف |
| وگـر خـواهـم از راسـتــی درگـذشـت | ز من خـون و سر وز شما تـیغ و طشت |
| خـلـیفـه چـو اکـسـیر سـازی شـنـیـد | بــه عــشــوه زری داد و زرقــی خــریــد |
| بـه افـسـون روبــاهـی آن شـیـر مـرد | زر پـــخـــتـــه را بـــر مــی خـــام خــورد |
| چـو ده گـانـه ای مـانـد ازان زر بـجـای | دران دســتــکــاری بـــیــفــشــرد پـــای |
| یکی کـوره ای سـاخـت چـون زر گران | زهـــــر داروئی کـــــرد چـــــیــــزی دران |
| فـرســتــاد در شـهـر بــالـا و پــســت | طـبــریـک طـلـب کـرد و نـامـد بــدســت |
| هـــم آخـــر رقـــیــبـــان آن کـــارگـــاه | بـــه عــطــار پــیــشــیــنــه بـــردنــد راه |
| گــــل ســــرخ او را بــــه دیـــنـــار زرد | خـــریــدنـــد و بـــردنـــد نــزدیــک مـــرد |
| خــراسـانـی آن مـهـره هـا کـرد خــرد | نــمــود آشــکــارا یــکــی دســـتـــبـــرد |
| بــه کــوره درافــکــنـد و آتــش دمــیـد | بـــجـــا مـــانــد زر وان دگـــرهــا رمــیــد |
| سـبــیـکـه فـرو ریـخــت درنـای تــنـگ | بــــرآمــــد زر ســــرخ یـــاقــــوت رنــــگ |
| بـه گـوش خـلیفـه رسـید این سـخـن | کـــه نـــقـــد نـــو آمـــد ز کـــان کـــهــن |
| زری دیــد بـــا ســـود هــمــره شــده | دران کـــدخــــدائی یـــکـــی ده شـــده |
| بــه امـیـد گــنـجــی چــنـان گـوهـری | بـــســـی کـــرد بــــا او نـــوازش گـــری |
| از آن مــغــربـــی زر مــصـــری عــیــار | فــــرســــتــــاد نــــزدیـــک او ده هـــزار |
| کــه ایـن را بــه کــار آورای نـیـک رای | کــه مــن حــق آن بـــا تــو آرم بـــجــای |
| کـشـنـد اســتــواران مـا از تــو دسـت | کــه نـزدیـک مــا اســتــواریـت هـســت |
| دران آزمــایـش چــو چــســت آمــدی | بــه مــیــزان مــعــنــی درســت آمــدی |
| خـراسـانـی آن گـنـج بــسـتـد بـه نـاز | چــو هـنـدو کـمـر بــســت بــر تــرکـتــاز |
| گــریــزان ره خــانــه را پـــی گــرفــت | شـبـی چـنـد بــا عـامـلـان مـی گـرفـت |
| بـخفت و بـه خفتـن بـه خسبـاندشان | چـو بـرخـاسـت بـر خـاک بـنشـاندشـان |
| ســـتـــوران تـــازی غـــلـــامــان کـــار | بــه انـدازه بــخــریـد و بــر بــســت بــار |
| بـه راهـی کـه دیـده نـشـانـش نـدیـد | چـنـان شـد کـه کـس در جـهانش نـدید |
| خــلـیـفـه چــو آگـاه شـد زیـن فـریـب | کــه بــرد آن خــراســانــی آن زر و زیـب |
| حــدیــث طــبــریـک بــه یــاد آمــدش | جــز آن هـر چــه بــشـنـیـد بــاد آمـدش |
| خـبــر بــازجـسـت از طـبـریـک فـروش | بــخـنـدیـد کـان طـنـزش آمـد بــه گـوش |
| طـبــریـک چـو تـصـحـیـف سـازد دبـیـر | بــیـامــوز مــعــنــی و مــعــنـیـش گــیـر |
| هر افـسـون کز افـسـونگری بـشـنوی | نــگـــر تـــا بـــه افـــســـون او نــگــروی |
| در ایــن داوری هــیــچــکــس دم نــزد | کـــه در بـــازی کـــیــمـــیـــا کـــم نـــزد |
| *** | |
| ســکــنـدر بــه یـونـان خــبــردار شــد | کـــه بـــر گـــنــج زرمـــاریــه مــار شـــد |
| بـه شـه بـاز گـفـتـند کـان مـاده شـیر | بـه صـید افـکـنـی گـشـت خـواهـد دلـیر |
| زنی کـار دانسـت و سـامـان شـناس | نــدانــد کــســی ســیــم او را قــیــاس |
| ز پـوشـیده گنجـی خـبـر داشـتـسـت | بــه آن گـنـج گـیـتـی بـیـنـبــاشـتـسـت |
| بــه افـســونـگـری ســنـگ را زر کـنـد | صـــــدف ریــــزه را لؤلؤ تـــــر کـــــنـــــد |
| از آن بـیـشـتـر گـنـج زر سـاخـتـسـت | کـه قـارون بـه خـاک انـدر انـداخـتـسـت |
| گــرش ســر نــبــرد ســر تــیـغ شــاه | جــهـان زود گــیـرد بــه گــنـج و ســپــاه |
| ســپــاه آورد دشــمــنــان را بــه رنـج | ســپــاهـی نـگــردد مــگــر گــرد گــنــج |
| بــه آزار او شـه شــتــابــنـده گـشـت | ز گـرمی چـو خـورشـید تـابـنده گـشـت |
| بــه تـدبــیـر آن شـد کـزان جـان پــاک | بــه تــدبــیــر دشــمــن بـــرآرد هــلــاک |
| چـو از آتــش خـشـم شـاهـنـشـهـی | بـــه دســـتـــور دانــا رســـیــد آگــهــی |
| بــسـی چــیـد بــر خـدمـت شـهـریـار | بـــســی چــربــی آورد بـــا او بـــه کــار |
| کـه آن زن زنـی پــارســا گـوهـرسـت | جــهـانـجــوی را کـمـتــریـن چـاکـرسـت |
| کـمـر بـسـتـه تـوسـت در ملـک شـام | بــه گـوهـر کـنـیـز و بــه خــدمـت غـلـام |
| بـسـی گشـت چـون چـاکران گرد من | بـه چـنـدیـن هـنـر گـشـت شـاگـرد مـن |
| مـنـش دل بــه دانـش بــرافـروخــتــم | نـــهــانــی در او چـــیــزی آمـــوخـــتـــم |
| که چندان به دست آرد از برگ و ساز | کــه گــردد ز خــلــق جـــهــانــی نــیــاز |
| بـــر او طـــالــعـــی دیــدم آراســـتـــه | خـــبـــر داده از گــنــج و از خــواســتـــه |
| جـز او هر کـه این صـنعـت آرد بـه کـار | جـــوی نـــارد از گـــنـــج او در شـــمـــار |
| بــه هـشــیـاری طــالــع مـال ســنـج | بــجــز مــاریـه کــس نـشــد مــار گــنـج |
| کـنون کـان کـفـایت بـه دسـت آمدش | بــجــای نــیـاکــان نــشــســت آمــدش |
| چـو شـه پــوزش رای دسـتــور یـافـت | دل خـــویــش از آن داوری دور یـــافـــت |
| چــو دســتــور گــرد از دل شــه ربــود | ســوی مــاریــه کــس فــرســـتـــاد زود |
| بــــفـــرمـــود تــــا عــــذر شــــاه آورد | هــمــان قـــاصـــدی ســـر بـــه راه آورد |
| زن کـاردان چـون شـنـیـد ایـن سـخـن | گـــشـــاد از زر تــــازه گـــنـــج کـــهـــن |
| فــرســـتـــاده ای را بـــرآراســت کــار | فــرســتــاد گـنـجــی ســوی شــهـریـار |
| کـه چـنـدین تـرازوی گـنـجـینه سـنـج | بــه یـکـجــای چـنـدان نـدیـدسـت گـنـج |
| چــو بـــر گــنــج دادن دلــش راه بــرد | هـلــاک از خــود و کــیـنـه از شــاه بــرد |
| درم دادن آتـــش کــشـــد کــیــنــه را | نــشـــانــد ز دل خـــشـــم دیــریــنــه را |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج
