فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 17 اردیبهشت 1403

آغاز سخن گستری به شروع در خردنامه اسکندری

شـــنـــاســـای تـــاریــخ هــای کـــهــنچـنین رانده اسـت از سـکـندر سـخـنکــه مــشـــاطـــه دولــت فــیــلــقــوسچـو آراسـت روی زمـیـن چـون عـروسز دم…

شـــنـــاســـای تـــاریــخ هــای کـــهــنچـنین رانده اسـت از سـکـندر سـخـن
کــه مــشـــاطـــه دولــت فــیــلــقــوسچـو آراسـت روی زمـیـن چـون عـروس
ز دمــســازی ایــن عــروســش بــه بــرخــدا داد پــیــرانــه ســر یــک پـــســر
پــســر نـی کـه گـردون صـدف گـوهـریفــــروزان ز اوج شـــــرف اخـــــتـــــری
ز بـــخــشــنــده نــامــان چــرخ کــبـــودپــی نــامــش اســکــنــدر آمــد فــرود
چو بگذشت سال وی از هفت و هشتوزو فــر شــاهـی فــروزنــده گــشــت
پــدر صـاحــب عـهـد خــود ســاخــتــشبــه تــاج کــیـانــی ســر افــراخــتــش
قــوی پـــنــجــگــان را بـــدو داد دســتسـران را ز جـز خـدمتـش پـای بـسـت
چــو بــیـعـت گـرفـتــش ز گـردنـکـشــانبـه سـرچـشـمـه عـلـم دادش نـشـان
فــرســتـــاد پـــیــش ارســطــالــســشکــه گــردد ز نــابــخــردی حــارســش
بـــدو داد پــیــغــام کــای فــیــلــســوفکه خورشید تو رسته است از کسوف
ســـپـــهـــر خـــرد را تـــویــی آفـــتـــابز فــیــض تــو یـونــان زمــیـن نــوریــاب
ز دانـش شــود کــار گــیـتــی بــه ســازز بــــی دانـــشــــی کـــار گـــردد دراز
ز دل ســر زنـد ســر دانـش نــخــســتکـه بــر دسـت و پـا کـار گـردد درسـت
اگـــر در جــــهـــان نـــبــــود آمـــوزگــــارشـــود تـــیــره از بـــی خـــرد روزگـــار
تــــفـــاوت بــــود اهـــل تـــمـــیـــیـــز رابــه هــر کــس نــدادنــد هــر چــیـز را
هــمــان بـــه کـــه نــادان بـــه دانــا رودکـــه از دانـــشـــش کـــار بــــالـــا رود
چــو نــادان ز دانــا کــنــد ســرکــشــینــبــیـنــد ز دوران گــیـتــی خــوشــی
اگــر شـــاه دوران نــبـــاشــد حـــکــیــمبــود در حــضــیـض جــهـالــت مـقــیـم
ازو شـــیــوه جـــهـــل خـــیــزد هـــمـــهوزو مـــیـــوه ظــــلـــم ریـــزد هـــمـــه
ازو حــــظ بـــــد کــــامــــگــــاری بـــــودنــصــیــب نــکــو خـــاکــســـاری بـــود
ســکــنـدر کــه پــرورده مـهـدم اوســتبـر او رنـگ شـاهی ولـیعـهـدم اوسـت
ز هـر نـقــش لـوح دلـش ســاده اســتوی نـقــش را قــابــل افــتــاده اســت
بــــه قـــانـــون اقـــبــــال دانـــاش کـــنبـــر اســبـــاب دولــت تـــوانــاش کــن
ز حـکـمـت بـدانسـان کـنش بـهره مـنـدکـه سـازد پـس از مـرگ نـامـم بــلـنـد
دهــد گـــوهــرش را عـــدالـــت شـــرفمــرا گـــردد انــدر عـــدالـــت خـــلـــف
شـــــود عـــــرصـــــه دهـــــر آبـــــاد ازودل و جـــان غــمــدیــدگــان شـــاد ازو
ارسـطـالـس این نـکـتـه ها چـون شـنودبــه درس ســکــنـدر زبــان را گـشــود
بــه حــکــمــت چــراغ دل افــروخــتــشره حــل هــر مــشــکــل آمــوخــتــش
سـکـنـدر کـه طـبـع هنـر سـنـج داشـتبـه امـکـان درون از هـنـر گـنـج داشـت
نـشــد ضــایـع انـدر طــلــب رنـجــهـاشز امـکـان بـه فـعـل آمـد آن گـنـجـهاش
بـــه نــقــادی فــکــر روشـــن کــه بـــودگذشـت از رفـیقان بـه هر فـن که بـود
بـــه امــداد اســتـــاد و هــمــکــار نــیــزبــدانــســت اســرار بــســیــار چــیــز
ز دل حـــرف نــابـــخـــردی کـــاســـتـــهبــه عـلـم طــبــیـعـی شــد آراســتــه
کــشــیــد از جــمــال طــبــایــع نــقــابز اجــسـام و اعـراض شـد بــهـره یـاب
وز آن پــس ره جــهـل کــاهـی گــرفــتفـــروغ از عـــلـــوم الـــهــی گـــرفـــت
بـه یـزدان شـنـاسـی عـلـم بــرفـراخـتز دانـش پــژوهـی خــدا را شــنـاخــت
شــد از فــســحـــت خـــاطــر آگــهــشریــاض ریــاضـــی تـــمــاشـــاگــهــش
ز اقــلـیـدس اقـلـیـدش آمـد بــه دســتطلسـمات گنج مجـسـطی شـکسـت
کـــمــالــات وی شـــد ز قـــوت ســـرایبـه سـر منزل فـعـل مـحـمـل گـشـای
نــهــالــش دریــن بــاغ کــون و فــســادشـــکـــوفـــه بـــرآورد و بـــر نــیــز داد
شــد از گــردش چــرخ دیــریـن اســاسحــقــایـق پــذیــر و دقــایـق شــنــاس
بــلـی حـکـمـت آنـسـت پـیـش حـکـیـمکـه بــر راه دانـش شـود مـســتــقـیـم
بـــه نــور دل پــاک حــکــمــت پــرســتبـرد پـی بـه هر چیز آنسان که هست
چـو تـحـسـین صـورت نه مقـدور اوسـتدر آرایـــش بــــاطــــن آورده روســــت
کــشـــد خـــامــه در دفـــتـــر آب و گــلز دانــــش دهــــد زیــــور جــــان و دل

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج