فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 10 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

یـکـی پـشـت بــر دیـگـری بــرنـگـاشـتنه بـگذاشـت آن جـایگه را کـه داشـتچـنـیـن گـفـت هـومـان بــه فـرشـیـدوردکـه بــا قـلـبــگـه جـسـت بــایـد نـبــرد…

یـکـی پـشـت بــر دیـگـری بــرنـگـاشـت نه بـگذاشـت آن جـایگه را کـه داشـت
چـنـیـن گـفـت هـومـان بــه فـرشـیـدورد کـه بــا قـلـبــگـه جـسـت بــایـد نـبــرد
فـــریــبـــرز بـــایــد کـــزان قـــلــبـــگـــاه گــریــزان بـــیــایــد ز پــشــت ســپــاه
پــس آســان بــود جــنـگ بــا مـیـمــنـه بـــچـــنــگ آیــد آن رزمــگـــاه و بـــنــه
بــرفــتــنــد پــس تــا بــقــلــب ســپــاه بـــجـــنــگ فـــریــبـــرز کــاوس شـــاه
ز هــومــان گــریــزان بــشــد پــهــلــوان شــکــســـت انــدر آمــد بـــرزم گــوان
بــدادنـد گـردنـکــشــان جــای خــویـش نـبــودنـد گــســتــاخ بــا رای خــویـش
یـکــایـک بــدشــمــن ســپــردنـد جــای ز گــردان ایــران نــبـــد کــس بـــپـــای
بــمــانـدنـد بــر جــای کــوس و درفــش ز پـیـکـارشـان دیـده هـا شـد بـنـفـش
دلــیـران بــدشــمــن نـمــودنـد پــشــت ازان کـــارزار انــده آمـــد بـــمـــشـــت
نگون گـشـتـه کـوس و درفـش و سـنان نــبــود ایــچ پــیــدا رکــیــب از عــنــان
چــو دشـمـن ز هـر ســو بــانـبــوه شـد فـــریـــبــــرز بــــر دامـــن کـــوه شـــد
بــرفــتــنــد ز ایـرانــیـان هــرک زیـســت بــران زنــدگــانـی بــبــایـد گــریـســت
هــمــی بــود بــر جــای گــودرز و گــیــو ز لــشــکــر بــســی نــامــبــردار نــیـو
چـــو گــودرز کــشــواد بـــر قــلــبـــگــاه درفـــش فـــریـــبــــرز کـــاوس شــــاه
نـــدیـــد و یـــلـــان ســـپــــه را نـــدیـــد بـــکـــردار آتـــش دلـــش بـــردمـــیـــد
عـــنــان کـــرد پـــیــچـــان بـــراه گــریــز بـــرآمــد ز گـــودرزیــان رســـتـــخـــیــز
بــدو گــفــت گــیـو ای ســپــهـدار پــیـر بــسـی دیـده ای گـرز و گـوپـال و تـیـر
اگـر تــو ز پــیـران بــخــواهـی گـریـخــت بــبــایـد بــسـر بــر مـرا خــاک ریـخـت
نــمــانــد کــســی زنــده انــدر جــهــان دلــــیـــران و کــــارآزمــــوده مــــهـــان
ز مــردن مــرا و تـــرا چـــاره نــیــســـت درنـگـی تـر از مـرگ پــتـیـاره نـیـسـت
چــو پــیــش آمــد ایــن روزگــار درشــت تــرا روی بــیـنـنـد بــهـتــر کـه پــشـت
بــپــیـچـیـم زیـن جـایـگـه سـوی جـنـگ نــیــاریــم بــر خــاک کــشــواد نــنــگ
ز دانــا تــو نــشــنــیــدی آن داســتـــان کــه بــرگــویـد از گــفــتــه بــاســتــان
کـه گـر دو بــرادر نـهـد پــشــت پــشـت تــن کــوه را ســنـگ مـانـد بــمـشــت
تــو بــاشـی و هـفـتــاد جـنـگـی پــسـر ز دوده ســـتـــوده بـــســـی نـــامـــور
بــخــنـجــر دل دشــمـنـان بــشــکـنـیـم وگــر کــوه بــاشــد ز بــن بــرکــنــیــم
چــو گــودرز بــشــنــیــد گــفــتــار گــیـو بـــدیــد آن ســر و تــرگ بــیــدار نــیــو
پـشـیمـان شـد از دانـش و رای خـویش بــیـفـشـارد بــر جـایـگـه پـای خـویـش
گـــرازه بــــرون آمـــد و گـــســـتــــهـــم ابــــا بـــرتـــه و زنـــگـــه یـــل بـــهـــم
بـــخـــوردنـــد ســـوگـــنــدهــای گـــران کـه پـیـمـان شـکـسـتـن نـبــود انـدران
کـــزیــن رزمــگـــه بـــرنــتـــابـــیــم روی گــر از گــرز خــون انــدر آیــد بـــجــوی
وزان جـــایــگـــه ران بـــیــفـــشـــاردنــد بــــرزم انـــدرون گـــرز بــــگــــذاردنـــد
ز هـر سـو سـپـه بـیکـران کـشـتـه شـد زمـانـه هـمـی بـر بــدی گـشـتـه شـد
بــه بــیـژن چــنـیـن گــفــت گـودرز پــیـر کـــز ایـــدر بـــرو زود بـــرســـان تـــیــر
بـــســوی فــریــبـــرز بـــرکــش عــنــان بـــپـــیــش مـــن آر اخـــتـــر کـــاویــان
مــگــر خـــود فــریــبـــرز بـــا آن درفــش بــیـایـد کــنـد روی دشــمـن بــنـفــش
چـو بـشـنـیـد بـیژن بـرانـگـیـخـت اسـپ بـــیــامــد بـــکـــردار آذرگـــشـــســـپ
بـــنــزد فـــریــبـــرز و بـــا او بـــگـــفـــت کـه ایـدر چــه داری سـپــه در نـهـفـت
عــنـان را چــو گــردان یـکــی بــرگــرای بــریـن کـوه سـر بـر فـزون زیـن مـپـای
اگـــر تـــو نـــیـــایـــی مـــرا ده درفـــش ســواران و ایـن تــیـغــهـای بــنــفــش
چــو بــیـژن سـخــن بــا فـریـبــرز گـفـت نـکـرد او خــرد بــا دل خـویـش جــفـت
یـکــی بــانــگ بــرزد بــه بــیـژن کــه رو کــه در کــار تـــنــدی و در جــنــگ نــو
مــرا شــاه داد ایــن درفــش و ســپـــاه هـمـیـن پــهـلـوانـی و تــخــت و کـلـاه
درفــش از در بـــیــژن گــیــو نــیــســـت نـه انـدر جـهان سـربـسـر نـیو نیسـت
یـکـی تــیـغ بــگـرفــت بــیـژن بــنـفــش بـــزد نــاگـــهــان بـــر مــیــان درفـــش
بـــدو نــیــمــه کـــرد اخـــتـــر کـــاویــان یـکـی نـیـمـه بــرداشـت گـرد از مـیـان
بــــیـــامـــد کـــه آرد بــــنـــزد ســـپـــاه چــو تــرکــان بـــدیــدنــد اخــتــر بـــراه
یـکـی شـیـردل لـشـکـری جــنـگـجــوی هــمــه ســوی بــیـژن نــهــادنــد روی
کــشــیـدنــد گــوپــال و تــیـغ بــنـفــش بـــه پـــیــکــار آن کــاویــانــی درفــش
چـنین گـفـت هومـان کـه آن اخـتـرسـت کــه نــیــروی ایـران بــدو انــدر اســت
درفــش بـــنــفــش ار بـــچــنــگ آوریــم جـهـان جـمـلـه بــر شـاه تــنـگ آوریـم
کــمــان را بـــزه کــرد بــیــژن چــو گــرد بــریـشــان یـکــی تــیــربــاران بــکــرد
ســپـــه یــکــســر از تـــیــر او دور شــد هــمــی گــرگ درنــده را ســـور شــد
بــگــفــتــنـد بــا گـیـو و بــا گــســتــهـم ســـواران کــه بـــودنــد بـــا او بـــهــم
کــه مـان رفــت بــایـد بــتــوران ســپــاه ربــودن ازیـشــان هــمــی تــاج و گــاه
ز گــــــردان ایـــــران دلــــــاور ســــــران بـــرفـــتـــنـــد بـــســـیــار نــیــزه وران
بــکــشــتــنــد زیــشــان فــراوان ســوار بــــیـــامــــد ز ره بــــیـــژن نــــامــــدار
ســـپـــاه انـــدر آمـــد بـــگـــرد درفـــش هــوا شــد ز گــرد ســواران بــنــفــش
دگــر بـــاره از جـــای بـــرخـــاســتـــنــد بـــران دشــت رزمــی نــو آراســتــنــد
بــه پـیـش سـپـه کـشـتـه شـد ریـونـیـز کــه کــاوس را بـــد چــو جــان عــزیــز
یــکــی تــاجــور شــاه کــهــتــر پـــســر نــــیــــاز فــــریـــبــــرز و جــــان پــــدر
ســـر و تــــاج او انـــدر آمـــد بــــخـــاک بــســی نـامـور جــامـه کـردنـد چــاک
ازان پـــس خـــروشـــی بـــرآورد گـــیــو کـــه ای نـــامـــداران و گـــردان نـــیــو
چـــنــویــی نــبـــود انــدریــن رزمــگـــاه جـــوان و ســـرافــراز و فــرزنــد شـــاه
نـــبـــیــره جـــهـــانـــدار کـــاوس پـــیــر سه تـن کشتـه شد زار بـر خـیره خـیر
فـــرود ســــیـــاوش چــــون ریـــونـــیـــز بـگیتـی فزون زین شـگفتـی چـه چـیز
اگــــر تــــاج آن نــــارســــیـــده جــــوان بـــدشـــمــن رســـد شـــرم دارد روان
اگــر مــن بـــجـــنــبـــم ازیــن رزمــگــاه شــکـســت انـدر آیـد بــایـران ســپــاه
نــبـــایــد کــه آن افـــســـر شـــهــریــار بــــتـــرکـــان رســـد در صـــف کـــارزار
فــزایــد بــر ایـن نــنــگــهــا نــنــگ نــیـز ازیــن افــســر و کــشــتــن ریــو نــیــز
چــنــان بــد کــه بــشــنــیــد آواز گــیــو ســپــهــبــد ســرافــراز پــیــران نــیــو
بــــرامــــد بــــنــــوی یـــکــــی کــــارزار ز لــشـــکــر بـــران افـــســـر نــامــدار
فـراوان ز هـر سـو سـپــه کـشـتـه شـد سـربـخـت گـردنکـشـان گـشـتـه شـد
بــرآویـخــت چــون شــیـر بــهــرام گــرد بــنـیـزه بــریـشـان یـکـی حـمـلـه بــرد
بـــنــوک ســـنــان تـــاج را بـــرگــرفـــت دو لـشـکـر بـدو مـانـده انـدر شـگـفـت
هـمـی بــود زان گـونـه تـا تـیـره گـشـت هـمـی دیـده از تـیرگـی خـیره گـشـت
چــنــیـن هـر زمــانــی بــرآشــوفــتــنــد هـمـی بــر ســر یـکــدگــر کــوفــتــنـد
ز گــودرزیــان هــشــت تــن زنــده بـــود بــران رزمــگــه دیـگــر افــگــنــده بــود
هم از تـخـمـه گـیو چـون بـیسـت و پـنج کــه بــودنـد زیـبــای دیـهـیـم و گــنــج
هــم از تــخــم کــاوس هــفــتـــاد مــرد ســــواران و شــــیــــران روز نــــبــــرد
جـــز از ریـــونـــیـــز آن ســـر تــــاجـــدار ســزد گـر نـیـایـد کــســی در شــمـار
چــو سـیـصـد تــن از تــخـم افـراسـیـاب کـجــا بــخــتــشـان انـدر آمـد بــخـواب
ز خـویـشـان پــیـران چــو نـهـصـد سـوار کــــم آمــــد بــــریــــن روز در کــــارزار
هــمــان دســت پــیــران بـــد و روز اوی ازان اخـــتــــر گـــیـــتــــی افـــروز اوی
نــــبــــد روز پــــیـــکــــار ایـــرانــــیــــان ازان جــنـگ جــســتــن سـرآمـد زمـان
از آوردگــــه روی بــــرگــــاشــــتــــنــــد همـی خـسـتـگـان خـوار بـگـذاشـتـنـد
بــدانـگـه کـجـا بــخـت بــرگـشـتــه بــود دمـان بــاره گـسـتــهـم کـشـتــه بــود
پــیــاده هــمــی رفــت نــیـزه بــدســت ابــا جــوشـن و خـود بــرسـان مـسـت
چــو بــیـژن بــگـســتــهـم نـزدیـک شـد شــب آمــد هـمــی روز تــاریـک شــد
بــدو گـفـت هـیـن بــرنـشـیـن از پـسـم گــرامـی تــر از تــو نـبــاشــد کــســم
نــشــســتــنــد هــر دو بــران بـــارگــی چـو خـورشـیـد شـد تـیـره یـکـبــارگـی
هــمــه ســـوی آن دامــن کــوهــســـار گــریـزان بــرفــتــنـد بــرگـشــتــه کــار
ســـواران تــــرکـــان هـــمـــه شـــاددل ز رنـــج و ز غــــم گـــشــــتــــه آزاددل
بـــلــشــکــرگــه خــویــش بـــازآمــدنــد گــــرازنـــده و بــــزم ســــاز آمــــدنـــد
ز گــــردان ایــــران بــــرآمــــد خــــروش هـمـی کـر شـد از نـالـه کـوس گـوش
***
دوان رفــــت بــــهـــرام پــــیـــش پــــدر کــه ای پــهــلــوان یـلــان ســربــســر
بـــدانــگــه کــه آن تـــاج بـــرداشـــتـــم بـــنــیــزه بـــابـــرانـــدر افـــراشـــتـــم
یـکــی تــازیـانـه ز مـن گــم شــدســت چـو گـیـرنـد بـی مـایه تـرکـان بـدسـت
بــبــهـرام بــر چــنـد بــاشــد فــســوس جـهـان پـیش چـشـمـم شـود آبـنـوس
نـبــشــتــه بــران چــرم نــام مــنـســت ســپــهـدار پــیـران بــگــیـرد بــدســت
شــــوم تــــیــــز و تــــازانــــه بـــــازآورم اگـــــــر چـــــــنــــــد رنــــــج دراز آورم
مـــرا ایــن ز اخـــتـــر بـــد آیــد هــمــی کــه نـامــم بــخــاک انـدر آیـد هـمــی
بـــدو گــفــت گــودرز پـــیــر ای پـــســر هـمـی بـخـت خـویش انـدر آری بـسـر
ز بـــهــر یــکــی چــوب بـــســتــه دوال شـــوی در دم اخــــتــــر شـــوم فـــال
چـنـیـن گـفـت بـهـرام جـنـگـی کـه مـن نــیــم بـــهــتـــر از دوده و انــجـــمـــن
بـــجـــایــی تـــوان مــرد کـــایــد زمـــان بـــکـــژی چـــرا بـــرد بـــایــد گـــمــان
بـــدو گــفــت گــیــو ای بـــرادر مــشـــو فـــراوان مـــرا تـــازیــانـــه ســـت نـــو
یـکـی شـوشـه زر بــسـیـم انـدر اسـت دو شـیبـش ز خـوشـاب وز گوهرسـت
فـرنـگـیـس چــون گـنـج بــگـشــاد ســر مــرا داد چـــنــدان ســلــیــح و کــمــر
مـــن آن درع و تـــازانـــه بـــرداشـــتـــم بـــتـــوران دگــر خــوار بـــگــذاشــتـــم
یـکــی نــیـز بــخــشــیـد کــاوس شــاه ز زر وز گـــوهــر چـــو تـــابـــنــده مــاه
دگـــر پــــنـــج دارم هـــمـــه زرنـــگــــار بـــرو بـــافـــتـــه گـــوهـــر شـــاهـــوار
تــرا بــخــشــم ایـن هـفــت ز ایـدر مـرو یــکــی جـــنــگ خــیــره مــیــارای نــو
چــنــیـن گــفــت بــا گــیـو بــهـرام گــرد کـه ایـن نـنـگ را خـرد نـتــوان شـمـرد
شــمــا را ز رنـگ و نـگــارســت گــفــت مــرا آنـک شــد نـام بــا نـنـگ جــفــت
گــــر ایــــدونــــک تــــازانــــه بـــــازآورم وگــر ســـر ز گــوشـــش بـــگـــاز آورم
بــــر او رای یـــزدان دگـــرگـــونـــه بـــود هــمــان گــردش بــخــت وارونــه بــود
هـرانـگـه کـه بــخــت انـدر آیـد بــخــواب تـــرا گـــفـــت دانـــا نـــیــایــد صـــواب
بـــزد اســـپ و آمـــد بــــران رزمـــگـــاه درخــشــان شـده روی گـیـتــی ز مـاه
هـمـی زار بــگـریـسـت بــر کـشـتــگـان بــران داغ دل بــخــت بــرگـشــتــگــان
تـــن ریــونــیــز انـــدران خـــون و خـــاک شـده غرق و خـفتـان بـرو چـاک چـاک
هـمـی زار بــگــریـســت بــهـرام شــیـر کــــه زار ای جــــوان ســــوار دلــــیـــر
چو تو کشته اکنون چه یک مشت خاک بـــزرگــان بـــایــوان تــو انــدر مــغــاک
بــران کـشـتـگـان بــر یـکـایـک بـگـشـت کـه بــودنـد افـگـنـده بــر پـهـن دشـت
ازان نــامــداران یــکــی خــســتــه بــود بـشمشیر ازیشـان بـجـان رسـتـه بـود
هـــمـــی بــــازدانـــســـت بــــهـــرام را بـــنـــالـــیـــد و پـــرســـیــد زو نـــام را
بــدو گــفــت کــای شــیـر مــن زنـده ام بــر کــشــتــگــان خــوار افــگــنــده ام
ســه روزســت تــا نــان و آب آرزوســت مـرا بــر یـکـی جـامـه خـواب آرزوسـت
بـــشــد تــیــز بـــهــرام تــا پــیــش اوی بــدل مـهـربــان و بــتــن خــویـش اوی
بــرو گـشـت گـریـان و رخ را بــخــســت بـــدریــد پـــیــراهــن او را بـــبـــســت
بـدو گـفـت مندیش کـز خـسـتـگـیسـت تــبــه بــودن ایـن ز نـابــسـتـگـیـسـت
چـو بـسـتـم کنون سـوی لشـکر شـوی وزیـن خــسـتــگـی زود بــهـتــر شـوی
یــکـــی تـــازیــانـــه بـــدیــن رزمـــگـــاه ز مـن گـم شـدسـت از پـی تـاج شـاه
چـــو آن بــــازیـــابـــم بـــیـــایـــم بـــرت رســانــم بــزودی ســوی لــشــکــرت
وزانـجـا سـوی قـلـب لـشـکـر شـتـافـت هـمـی جـسـت تــا تــازیـانـه بــیـافـت
مـــیــان تـــل کـــشـــتـــگـــان انـــدرون بــرآمـیـخــتــه خــاک بــسـیـار و خــون
فـــرود آمـــد از بــــاره آن بــــرگـــرفـــت وزانــجــا خــروشــیــدن انــدر گــرفــت
خـــروش دم مـــادیــان یــافـــت اســـپ بــجــوشـیـد بــرســان آذرگـشــســپ
ســوی مــادیــان روی بـــنــهــاد تــفــت غـمی گـشـت بـهرام و از پـس بـرفـت
هـمـی شــد دمـان تــا رســیـد انـدروی ز تـــرگ و ز خــفــتـــان پـــر از آب روی
چـو بـگـرفـت هم در زمـان بـرنـشـسـت یـکـی تـیـغ هـنـدی گـرفـتــه بــدسـت
چــو بــفـشــارد ران هـیـچ نـگـذارد پــی ســوار و تــن بـــاره پــرخــاک و خــوی
چــنــان تــنـگــدل شــد بــیـکــبــارگــی کــه شــمـشــیـر زد بــر پــی بــارگـی
وزان جـــایــگـــه تـــا بـــدیــن رزمــگـــاه پـــیــاده بـــپـــیــمـــود چـــون بـــاد راه
سـراسـر هـمـه دشـت پـرکـشـتـه دیـد زمین چـون گـل و ارغـوان کـشـتـه دید
همـی گـفـت کـاکـنون چـه سـازیم روی بـر ایـن دشـت بـی بــارگـی راه جـوی
ازو ســـرکــشـــان آگــهــی یــافــتـــنــد ســواری صـد از قـلـب بــشـتــافـتــنـد
کـــه او را بــــگـــیـــرنـــد زان رزمـــگـــاه بـــرنـــدش بـــر پـــهـــلـــوان ســـپـــاه
کــمــان را بـــزه کـــرد بـــهــرام شـــیــر بـــبـــاریـــد تـــیــر از کـــمـــان دلـــیــر
چــو تــیــری یــکــی در کــمــان رانــدی بــپــیـرامــنـش کــس کــجــا مــانــدی
ازیـشـان فـراوان بــخـسـت و بــکـشـت پــیـاده نـپــیـچــیـد و نـنـمــود پــشــت
ســواران هــمــه بـــازگــشــتــنــد ازوی بـــنـــزدیــک پـــیــران نـــهــادنـــد روی
چــو لــشــکــر ز بــهـرام شــد نــاپــدیـد ز هــر ســو بــســی تــیـر گــرد آوریـد
***
چــو لــشــکــر بــیــامــد بـــر پــهــلــوان بـــگــفــتــنــد بـــا او ســراســر گــوان
فــراوان ســخـــن رفــت زان رزمــســـاز ز پــــــیـــــکـــــار او آشـــــکـــــارا و راز
بــگــفــتــنــد کــایــنــت هــژبـــر دلــیــر پــیـاده نـگــردد خــود از جــنـگ ســیـر
بـپـرسـیـد پـیـران کـه این مـرد کـیسـت ازان نـــامـــداران ورانـــام چـــیــســـت
یـکـی گـفـت بــهـرام شــیـراوژن اســت که لشـکر سـراسـر بـدو روشن اسـت
بـروییـن چـنـیـن گـفـت پـیـران کـه خـیـز کــه بــهـرام را نـیـســت جــای گــریـز
مــــگــــر زنـــده او را بــــچــــنـــگ آوری زمـــــانـــــه بـــــراســـــایــــد از داوری
ز لـشــکــر کــســی را کــه بــایـد بــبــر کــجــا نـامــدارســت و پــرخــاشــخــر
چــو بــشــنــیـد رویـیـن بــیـامــد دمــان نـبــودش بــس انـدیـشــه بــدگــمــان
بــر تــیـر بــنــشــســت بــهــرام شــیـر نــهــاده ســپــر بــر ســر و چــرخ زیــر
یــکــی تــیــربـــاران بـــرویــیــن بـــکــرد کــه شــد مـاه تــابــنـده چــون لـاژورد
چـو رویـیـن پــیـران ز تــیـرش بــخـسـت یلـان را همـه کـند شـد پـای و دسـت
بـــســســتــی بـــر پــهــلــوان آمــدنــد پــــر از درد و تــــیـــره روان آمــــدنــــد
کـه هـرگـز چـنـیـن یـک پــیـاده بــجـنـگ ز دریــا نــدیـدیـم جــنــگــی نــهــنــگ
چـو بـشنید پـیران غمی گشت سـخـت بـــلـــرزیــد بـــرســـان بـــرگ درخـــت
نــشـــســـت از بـــر بـــاره تـــنـــد تـــاز هـمـی رفـت بــا او بــســی رزمـســاز
بـــیــامــد بـــدو گــفـــت کــای نــامــدار پــــیـــاده چـــرا ســـاخـــتـــی کـــارزار
نــه تــو بـــا ســیــاوش بـــتــوران بــدی هـمــانـا بــپــرخــاش و ســوران بــدی
مـرا بــا تــو نـان و نـمـک خــوردن اسـت نشـسـتـن همـان مـهر پـروردن اسـت
نـــبـــایــد کـــه بـــا ایــن نــژاد و گـــهــر بــدیـن شــیـرمــردی و چــنـدیـن هـنـر
ز بــــالـــا بـــخـــاک انـــدر آیـــد ســـرت بــــســـوزد دل مـــهـــربــــان مـــادرت
بــیـا تــا بــســازیـم ســوگــنــد و بــنــد بــراهــی کــه آیــد دلــت را پــســنــد
ازان پـس یکـی بـا تـو خـویـشـی کـنـیم چـو خـویشـی بـود رای بـیشـی کـنیم
پـــیــاده تـــو بـــا لــشـــکـــری نــامــدار نــتــابــی مــخــور بــاتــنــت زیــنــهــار
بـــدو گــفــت بــهــرام کــای پــهــلــوان خـــردمـــنــد و بـــیــنــاو روشـــن روان
مـرا حــاجــت از تــو یـکـی بــارگـیـسـت وگـر نـه مـرا جــنـگ یـکــبــارگـیـســت
بــدو گــفــت پــیـران کــه ای نـامـجــوی نـدانـی کـه ایـن رای را نـیـســت روی
تــرا ایـن بــه آیـد کـه گـفــتــم ســخــن دلــیــری و بــر خــیـره تــنــدی مــکــن
بـــبـــیــن تـــا ســـواران آن انــجـــمـــن نـهنـد این چـنـین نـنـگ بـر خـویشـتـن
کـه چــنـدیـن تــن از تــخـمـه مـهـتــران ز دیــــهــــیــــم داران و کـــــنــــداوران
ز پــیـکـار تــو کـشـتــه و خـسـتــه شـد چــنـیـن رزم نـاگــاه پــیـوســتــه شــد
کــه جــویـد گــذر ســوی ایـران کــنــون مـگـر آنـک جــوشــد ورا مـغــز و خــون
اگــر نــیــســـتـــی رنــج افــراســـیــاب که گردد سرش زین سـخـن پـرشتـاب
تــــرا بــــارگــــی دادمــــی ای جــــوان بـــدان تـــات بـــردی بـــر پـــهـــلـــوان
بـــرفـــت او و آمـــد ز لـــشـــکـــر تـــژاو ســواری کـه بــودیـش بــا شــیـر تــاو
ز پــیـران بــپــرســیـد و پــیـران بــگـفـت کـه بـهـرام را از یـلـان نـیـسـت جـفـت
بــمـهـرش بــدادم بــســی پــنـد خــوب نــمـــودم بـــدو راه و پـــیــونــد خـــوب
ســخــن را نــبــد بــر دلــش هــیــچ راه هــمــی راه جــویــد بـــایــران ســپــاه
بــپــیـران چـنـیـن گـفـت جــنـگـی تــژاو کـه بــا مـهـر جــان تــرا نـیـســت تــاو
شــوم گــر پـــیــاده بـــچـــنــگ آرمــش ســر انــدر زمــان زیـر ســنـگ آرمــش
بـــیــامــد شــتـــابـــان بـــدان رزمــگــاه کــجــا بــود بــهــرام یـل بــی ســپــاه
چـــو بـــهــرام را دیــد نــیــزه بـــدســت یکـی بـرخـروشـیـد چـون پـیل مـسـت
بـــدو گــفــت ازیــن لــشـــکــر نــامــدار پــیـاده یـکــی مـرد و چــنـدیـن ســوار
بـــایــران گـــرازیــد خـــواهــی هــمــی ســرت بــرفــرازیـد خــواهـی هــمــی
ســران را ســپـــردی ســر انــدر زمــان گــه آمــد کــه بــر تــو ســرآیــد زمــان
پــس آنــگــه بــفــرمــود کــانــدر نـهـیـد بــتــیــر و بــگــرز و بــژوپــیــن دهــیــد
بــرو انـجــمـن شــد یـکــی لــشــکــری هـرانـکــس کـه بــد از دلـیـران ســری
کـــمـــان را بـــزه کـــرد بـــهـــرام گـــرد بـــتــیــر از هــوا روشــنــایــی بـــبــرد
چـو تـیر اسـپـری شد سوی نیزه گشت چو دریای خون شد همه کوه و دشت
چــو نـیـزه قــلـم شــد بــگــرز و بــتــیـغ هـمـی خـون چـکـانـیـد بـر تـیـره مـیـغ
چـو رزمـش بـریـن گـونـه پـیوسـتـه شـد بــتـیـرش دلـاور بـسـی خـسـتـه شـد
چـو بـهـرام یـل گـشـت بـی تـوش و تـاو پــــس پـــشـــت او انـــدر آمـــد تـــژاو
یــکــی تــیــغ زد بـــر ســر کــتـــف اوی کــه شــیــر انــدر آمــد ز بــالــا بــروی
جــدا شــد ز تــن دســت خــنـجــرگــزار فــرومــانــد از رزم و بـــرگــشــت کــار
تــژاو ســتــمــگــاره را دل بـــســوخــت بـــکــردار آتــش رخــش بـــرفــروخــت
بـــپــیــچــیــد ازو روی پـــر درد و شــرم بــجــوش آمـدش در جــگـر خـون گـرم
***
چـو خـورشـیـد تـابــنـده بـنـمـود پـشـت دل گــیــو گــشـــت از بـــرادر درشــت
بــبــیـژن چـنـیـن گـفـت کـای رهـنـمـای بـــرادر نــیــامـــد هــمــی بـــاز جـــای
بــبــایــد شــدن تــا وراکــار چــیــســت نـبــایـد کـه بـر رفـتـه بــایـد گـریـسـت
دلــیــران بـــرفــتــنــد هــر دو چــو گــرد بــدان جـای پــرخـاش و نـنـگ و نـبــرد
بـــدیــدار بـــهـــرامـــشـــان بـــد نـــیــاز همی خـسـتـه و کشتـه جـستـند بـاز
همـه دشـت پـرخـسـتـه و کـشـتـه بـود جــهـانـی بــخـون انـدر آغـشـتــه بــود
دلـــیــران چـــو بـــهــرام را یــافـــتـــنــد پــر از آب و خـون دیـده بــشـتــافـتــنـد
بــخــاک و بــخــون انـدر افــگـنـده خــوار فـتــاده ازو دســت و بــرگـشــتــه کـار
هــمــی ریــخــت آب از بـــر چـــهــراوی پــر از خــون دو تــن دیـده از مـهـر اوی
چـو بــازآمـدش هـوش بـگـشـاد چـشـم تـنش پـر ز خون بـود و دل پـر ز خـشم
چـنـیـن گـفـت بــا گـیـو کـای نـامـجــوی مـرا چــون بــپــوشـی بــتــابــوت روی
تـــو کـــیـــن بــــرادر بــــخـــواه از تـــژاو نــدارد مـــگـــر گـــاو بـــا شـــیــر تـــاو
مــرا دیــد پــیــران ویــســه نــخــســت کـه بـا مـن بـدش روزگـاری نـشـسـت
هــمـــه نـــامـــداران و گـــردان چـــیــن بــجــســتــنــد بـــا مــن بآغــاز کــیــن
تــن مـن تــژاو جــفـاپــیـشــه خــســت نـکــرد ایـچ یـاد از نــژاد و نــشــســت
چــو بــهـرام گـرد ایـن سـخــن یـاد کـرد بــــبــــاریــــد گــــیـــو از مــــژه آب زرد
بــــدادار دارنـــده ســــوگـــنـــد خــــورد بــــروز ســــپــــیـــد و شــــب لـــاژورد
کــه جــز تــرگ رومــی نــبــیـنـد ســرم مـــگــــر کــــیـــن بــــهـــرام بــــازآورم
پـر از درد و پـر کـیـن بـزین بـرنـشـسـت یـکـی تـیـغ هـنـدی گـرفـتــه بــدسـت
بــدانـگـه کـه شـد روی گـیـتــی سـیـاه تــــژاو از طـــلـــایـــه بــــرآمـــد بــــراه
چـــو از دور گـــیـــو دلـــیـــرش بـــدیـــد عـنـان را بــپــیـچــیـد و دم درکـشــیـد
چـو دانـسـت کـز لـشـکـر انـدر گـذشـت ز گـردان و گـردنـکــشــان دور گـشــت
ســوی او بــیـفــکـنـد پــیـچــان کــمـنـد مـــیــان تـــژاو انـــدر آمـــد بـــه بـــنــد
بــــران انـــدر آورد و بــــرگـــشــــت زود پـس آسـانـش از پـشـت زیـن در ربـود
بـــخــاک انــدر افــگــنــد خــوار و نــژنــد فــرود آمـد و دســت کـردش بــه بــنـد
نـشـســت از بــر اســپ و او را کـشـان پـس انـدر همـی بـرد چـون بـیهـشـان
چــنـیـن گـفـت بــا او بــخــواهـش تــژاو کـه بــا مـن نـمـانـد ای دلـیـر ایـچ تــاو
چـه کـردم کـزیـن بــی شـمـار انـجـمـن شــب تـــیــره دوزخ نــمــودی بـــمــن
بــزد بـــر ســرش تــازیــانــه دویــســت بـدو گـفـت کـین جـای گـفـتـار نیسـت
نــدانــی هـمــی ای بــد شــور بــخــت کـه در بـاغ کین تـازه کـشـتـی درخـت
کــه بـــالــاش بـــا چــرخ هــمــبــر بــود تــنـش خــون خــورد بــار او ســر بــود
شــکــار تــو بــهــرام بـــایــد بـــجــنــگ بــبــیـنـی کــنـون زخــم کــام نـهـنــگ
چــنـیـن گـفــت بــا گـیـو جــنـگـی تــژاو که تـو چـون عقابـی و من چـون چـکاو
ز بـــهــرام بـــر بـــد نـــبـــردم گـــمـــان نــه او را بـــدســـت مــن آمــد زمـــان
کـه مـن چــون رسـیـدم سـواران چــیـن ورا کـشــتــه بــودنـد بــر دشـت کـیـن
بـران بــد کـه بـهـرام بـیـجـان شـدسـت ز دردش دل گـیـو پــیـچــان شـدســت
کـــشـــانـــش بـــیـــارد گـــیــو دلـــیـــر بــپـیـش جـگـر خـسـتـه بـهـرام شـیـر
بـــدو گــفــت کــایــنــک ســر بــی وفــا مــکــافـــات ســـازم جـــفــا را جـــفــا
ســپــاس از جــهــان آفــریــن کــردگــار کــه چـــنــدان زمــان دیــدم از روزگــار
کـــه تـــیـــره روان بــــدانـــدیـــش تــــو بــپــردازم اکــنــون مــن از پــیــش تــو
هـمـی کـرد خــواهـش بــریـشـان تــژاو همی خـواست از کشتـن خـویش تـاو
هـمـی گـفـت ار ایـدونـک ایـن کـار بــود سـر مـن بــخـنـجـر بــریـدن چـه سـود
یـــکـــی بــــنـــده بــــاشـــم روان تــــرا پـــرســـتـــش کـــنــم گـــوربـــان تـــرا
چــنـیـن گـفــت بــا گـیـو بــهـرام شــیـر کــــه ای نـــامـــور نـــامـــدار دلــــیـــر
گــر ایـدونــک از وی بــمــن بــد رســیـد هـمـان روز مـرگـش نـبــایـد چــشــیـد
ســـر پــــر گـــنـــاهـــش روان داد مـــن بــمــان تــا کــنــد در جــهـان یـاد مــن
بـــرادر چــو بـــهــرام را خــســتــه دیــد تــژاو جــفـا پــیـشــه را بــســتــه دیـد
خـــروشــیــد و بـــگــرفــت ریــش تـــژاو بــریـدش ســر از تــن بــســان چــکـاو
دل گـیـو زان پـس بــریـشـان بـسـوخـت روانـش ز غــم آتــشــی بــرفــروخــت
خـــروشـــی بـــرآورد کـــانــدر جـــهــان کـه دید این شـگـفـت آشـکـار و نـهـان
کـه گر من کـشـم ور کـشـی پـیش من بــرادر بــود گـر کـســی خــویـش مـن
بــگـفــت ایـن و بــهـرام یـل جــان بــداد جــهـان را چــنـیـن اسـت سـاز ونـهـاد
عــنــان بــزرگــی هـرآنـکــو بــجــســت نخستـین بـبـاید بـخون دست شست
اگـر خــود کـشــد گـر کـشـنـدش بــدرد بـــگــرد جــهــان تـــا تــوانــی مــگــرد
خـروشـان بــر اسـپ تـژاوش بــبــسـت بـه بـیژن سـپـرد آنگـهی بـرنـشـسـت
بـــــیــــاوردش از جـــــایــــگــــاه تـــــژاو بـــنـــزدیــک ایــران دلـــش پـــر ز تـــاو
چـــو شـــد دور زان جـــایــگـــاه نــبـــرد بــکــردار ایــوان یــکــی دخــمــه کــرد
بــیـاگـنـد مـغـزش بــمـشــک و عــبــیـر تــنـش را بــپــوشـیـد چــیـنـی حــریـر
بــرآیـیـن شــاهـانـش بــر تــخــت عــاج بــخـوابــیـد و آویـخـت بــر سـرش تـاج
ســر دخــمــه کــردنــد ســرخ و کــبــود تــو گـفـتــی کـه بــهـرام هـرگـز نـبــود
شـــد آن لــشـــکــر نــامــور ســـوگــوار ز بــــــهـــــرام وز گـــــردش روزگــــــار
***
چــو بــرزد ســر از کـوه تــابــنـده شـیـد بــــرآمـــد ســـر تـــاج روز ســـپــــیـــد
ســـپــــاه پــــراگـــنـــده گـــردآمـــدنـــد هـمـی هـر کـسـی داسـتــانـهـا زدنـد
کـه چــنـدیـن ز ایـرانـیـان کـشـتــه شـد سـربــخــت ســالـار بــرگـشـتــه شـد
چـنـیـن چـیـره دسـت تــرکـان بــجــنـگ سـپــه را کـنـون نـیـسـت جـای درنـگ
بـــر شــاه بـــایــد شــدن بــی گــمــان بــبــیـنــیــم تــا بــر چــه گــردد زمــان
اگـر شــاه را دل پــر از جــنـگ نـیـســت مــرا و تــو را جــای آهـنــگ نــیـســت
پــسـر بــی پــدر شـد پــدر بــی پــسـر بـشـد کـشـتـه و زنـده خـسـتـه جـگـر
اگــر جــنــگ فــرمــان دهــد شــهــریـار بـــســـازد یــکــی لــشـــکــر نــامــدار
بــیـایـیـم و دلـهـا پــر از کــیـن و جــنـگ کـنـیم این جـهـان بـر بـدانـدیش تـنـگ
بـــریــن رای زان مــرز گــشــتــنــد بـــاز هـمـه دل پــر از خـون و جـان پـر گـداز
بـــــــرادر ز خــــــون بــــــرادر بــــــه درد زبــانـشـان ز خـویـشـان پـر از یـاد کـرد
بــرفـتــنـد یـکـســر ســوی کـاســه رود روانـشــان ازان کــشــتــگـان پــر درود
طــلــایــه بـــیــامــد بـــپــیــش ســپــاه کــســی را نــدیــد انــدران جــایــگــاه
بـــپـــیــران فـــرســـتـــاد زود آگـــهـــی کـز ایـرانـیـان گـشــت گـیـتــی تــهـی
چــو بــشــنـیـد پــیـران هـم انـدر زمــان بـــهــر ســو فــرســتـــاد کــارآگــهــان
چـو بــرگـشـتـن مـهـتــران شـد درسـت ســپــهـبــد روان را ز انـده بــشـسـت
بــیـامـد بــشــبــگـیـر خــود بــا ســپــاه هـمـی گــشــت بــر گــرد آن رزمـگــاه
همـه کـوه و هم دشـت و هامـون و راغ سـراپـرده و خـیـمـه بــد هـمـچـو بــاغ
بــلـشـکـر بــبــخـشـیـد خـود بــرگـرفـت ز کــار جــهـان مـانـده انـدر شــگـفــت
کــه روزی فــرازســت و روزی نـشــیـب گــهـی شــاد دارد گــهـی بــا نـهـیـب
هــمــان بــه کــه بــا جــام مــانــیـم روز هـــمـــی بـــگـــذرانـــیــم روزی بـــروز
بــــدان آگـــهـــی نـــزد افـــراســــیـــاب هـیـونـی بــرافــگــنـد هـنـگــام خــواب
ســپــهــبــد بــدان آگــهـی شــاد شــد ز تــــــیـــــمـــــار و درددل آزاد شــــــد
هـمـه لـشـکـرش گـشـتـه روشـن روان بـــبـــســتـــنــد آیــیــن ره پـــهــلــوان
هــمـــه جـــامــه زیــنــت آویــخـــتـــنــد درم بـــر ســر او هــمــی ریــخــتــنــد
چــو آمــد بـــنــزدیــکــی شــهــر شــاه سـپـهـبــد پــذیـره شـدش بــا سـپــاه
بـــرو آفــریــن کــرد و بــســیــار گــفــت کـه از پــهـلـوانـان تـرا نـیـسـت جـفـت
دو هـــفـــتـــه ز ایـــوان افـــراســـیـــاب هـمــی بــر شــد آواز چــنــگ و ربــاب
سـیـم هـفـتــه پــیـران چــنـان کـرد رای کـه بــا شــادمـانـی شــود بــاز جــای
یـکــی خــلــعــت آراســت افــراســیـاب کـه گـر بــرشـمـاری بــگـیـرد شــتــاب
ز دیــــنــــار وز گــــوهــــر شـــــاهــــوار ز زریــن کـــمـــرهــای گـــوهــرنــگـــار
از اســـپـــان تـــازی بـــزریــن ســـتـــام ز شــمــشــیـر هـنــدی بــزریـن نـیـام
یـکـی تــخــت پــرمـایـه از عـاج و ســاج ز پــیــروزه مــهــد و ز بـــیــجــاده تــاج
پـــرســتــار چــیــنــی و رومــی غــلــام پـر از مـشـک و عـنـبـر دو پـیروزه جـام
بـــنــزدیــک پـــیــران فــرســتــاد چــیــز ازان پــس بــســی پــنــدهـا داد نــیـز
کــه بــا مـوبــدان بــاش و بــیـدار بــاش ســپــه را ز دشــمــن نـگــهـدار بــاش
نــگـــه کـــن خـــردمــنــد کـــارآگـــهــان بــهـرجــای بــفــرســت گــرد جــهــان
کـه کـیـخـسـرو امـروز بـا خـواسـتـسـت بــداد و دهـش گـیـتــی آراســتــسـت
نــژاد و بـــزرگـــی و تـــخـــت و کـــلـــاه چـو شد گرد ازین بـیش چـیزی مخـواه
ز بــرگــشــتــن دشــمـن ایـمـن مـشــو زمــان تـــا زمــان آگـــهــی خـــواه نــو
بــجــایـی کــه رســتــم بــود پــهـلــوان تـو ایـمـن بــخـسـپــی بــپــیـچـد روان
پـــذیــرفــت پــیــران هــمــه پـــنــد اوی کــه ســالــار او بـــود و پـــیــونــد اوی
ســـپـــهــدار پـــیــران و آن انـــجـــمـــن نــهــادنـــد ســـر ســـوی راه خـــتـــن
بـــپـــای آمـــد ایـــن داســـتـــان فـــرود کــنــون رزم کــامــوس بـــایــد ســرود

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات