فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 29 فروردین 1404

پایگاه خبری شاعر

در گــنـج ایـن تــرک شــوریـده بــخــتشـمـا را سـپـردم بـکـوشـیـد سـخـتنــبـــایــد کــه بـــر کــاخ افــراســیــاببـــتـــابـــد ز چـــرخ بـــلــنــد…

در گــنـج ایـن تــرک شــوریـده بــخــت شـمـا را سـپـردم بـکـوشـیـد سـخـت
نــبـــایــد کــه بـــر کــاخ افــراســیــاب بـــتـــابـــد ز چـــرخ بـــلــنــد آفــتـــاب
هــــم آواز پــــوشــــیـــده رویـــان اوی نــخــواهــم کــه آیـد ز ایـوان بــکــوی
نــگــهـبــان فــرســتــاد ســوی گــلــه کـــه بـــودنــد گـــلـــد دژ انــدر یــلـــه
ز خــویـشــان او کــس نــیــازرد شــاه چــنـانـچــون بــود در خـور پــیـشـگـاه
چـــو زان گــونــه دیــدنــد کـــردار اوی سـپـه شد سراسر پـر از گفت و گوی
که کیخـسرو ایدر بـدان سان شدست که گویی سوی بـاب مهمان شدست
هـــمـــی یــاد نـــایــدش خـــون پـــدر بـــخـــیــره بـــریــده بـــبـــیــداد ســر
هـمـان مـادرش را کـه از تــخـت و گـاه ز پــرده کــشــیــدنــد یــکــســو بــراه
شــبــان پــروریـدســت وز گـوســفـنـد مـزیدسـت شـیر این شـه هوشـمـند
چــرا چـون پــلـنـگـان بــچــنـگـال تــیـز نــه انــگــیـزد از خــان او رســتــخــیـز
فـــــــرود آورد کـــــــاخ و ایــــــوان اوی بـــرانــگـــیــزد آتـــش ز کـــیــوان اوی
ز گــفــتـــار ایــرانــیــان پـــس خـــبـــر بــکــیــخــســرو آمــد هــمــه در بــدر
فـرسـتــاد کـس بــخــردان را بــخـوانـد بـسـی داسـتـان پـیش ایشـان بـراند
کــه هـر جــای تــنـدی نـبــایـد نـمــود ســر بــی خــرد را نـشــایـد ســتــود
هـمــان بــه کــه بــا کــیـنـه داد آوریـم بــــکــــام انـــدرون نـــام یـــاد آوریـــم
کـه نـیـکـیـســت انـدر جــهـان یـادگـار نــمــانــد بـــکـــس جـــاودان روزگـــار
هـمـیـن چـرخ گـردنـده بـا هـر کـسـی تــوانـد جــفــا گـســتــریـدن بــســی
ازان پـــس بـــفــرمــود شــاه جــهــان کــه آرنــد پـــوشـــیــدگــان را نــهــان
چـــو ایــرانــیــان آگــهــی یــافــتـــنــد پـر از کـیـن سـوی کـاخ بــشـتـافـتـنـد
بــران گــونــه بــردنــد گــردان گــمــان کـه خــسـرو سـرآرد بــریـشـان زمـان
بـخـوری هـمـی نـزدشـان خـواسـتـنـد بــتــاراج و کــشــتــن بــیـاراســتــنــد
ز ایـــوان بــــزاری بــــرآمـــد خــــروش کـه ای دادگـر شــاه بــســیـار هـوش
تـو دانـی کـه مـا سـخـت بـیـچـاره ایم نـه بــر جــای خــواری و پــیـغـاره ایـم
بـــر شـــاه شـــد مـــهــتـــر بـــانـــوان ابــــا دخــــتــــران انـــدر آمــــد نـــوان
پــرسـتـنـده صـد پــیـش هـر دخـتــری ز یــاقــوت بــر هــر ســری افــســری
چـو خـورشـیـد تــابــان ازیـشـان گـهـر بــپــیـش انـدر افـگـنـده از شـرم سـر
بـیک دسـت مـجـمر بـیک دسـت جـام بــرافــروخــتــه عــنــبــر و عــود خــام
تــو گـفـتـی کـه کـیـوان ز چـرخ بــریـن ســتــاره فـشــانـد هـمـی بــر زمـیـن
مــه بــانــوان شــد بــنــزدیـک تــخــت ابــر شــهـریـار آفــریـن کـرد ســخــت
هـــمـــان پــــروریـــده بــــتـــان طـــراز بــریـن گـونـه بــردنـد پـیـشـش نـمـاز
هـمــه یـکــســره زار بــگــریـســتــنـد بـدان شـوربـخـتـی هـمـی زیـسـتـنـد
کـسـی کـو نـدیـدسـت جـز کـام و نـاز بـــرو بـــر بـــبـــخـــشـــای روز نــیــاز
هــمــی خــوانــدنــد آفــریـنــی بــدرد کــه ای نــیــک دل خـــســرو رادمــرد
چــه نـیـکــو بــدی گـر ز تــوران زمـیـن نــبــودی بــدلــت انــدرون ایـچ کــیـن
تـــو ایــدر بـــجــشــن و خــرام آمــدی ز شـــاهـــان درود و پــــیـــام آمـــدی
بـرین بـوم بـر نـیـسـت خـود کـدخـدای بــتــخــت نــیـا بــر نــهـادی تــو پــای
سـیـاوش نـگـشـتــی بــخــیـره تــبــاه ولیکـن چـنین گشـت خـورشـید و ماه
چــنــان کــرد بــدگــوهـر افــراســیـاب کـه پـیـش تـو پـوزش نـبـیـنـد بـخـواب
بـسی دادمش پـند و سـودی نداشت بـخـیره همـی سـر ز پـندم بـگـاشـت
گـــوای مـــنــســـت آفـــریــنــنـــده ام کــه بــاریـد خــون از دو بــیـنــنــده ام
چــو گــرســیـوز و جــهـن پــیـونــد تــو کــه ســایـد بــزاری کــنـون بــنــد تــو
ز بــهــر ســیــاوش کــه در خــان مــن چــه تــیـمــار بــد بــر دل و جــان مـن
کــه افــراســیـاب آن بــدانـدیـش مــرد بـسـی پـند بـشـنید و سـودش نکـرد
بــدان تــا چــنــیـن روزش آیــد بــســر شــود پـــادشـــاهــیــش زیــر و زبـــر
بـــــتــــاراج داده کــــلــــاه و کــــمــــر شـده روز او تــار و بــرگـشــتــه ســر
چـنـین زنـدگـانی همـی مـرگ اوسـت شـگفـت آنک بـر تـن ندردش پـوسـت
کــنــون از پــی بــیــگــنــاهــان بـــمــا نـگــه کــن بــر آیـیـن شــاهـان بــمــا
هـمــه پــاک پــیـوســتــه خــســرویـم جــز از نــام او در جــهـان نــشــنـویـم
بـــبـــد کـــردن جـــادو افـــراســـیـــاب نـگـیـرد بــریـن بــیـگـنـاهـان شــتــاب
بــخــواری و زخــم و بــخـون ریـخــتــن چــه بــر بــی گـنـه خـیـره آویـخــتــن
کــه از شــهـریـاران ســزاوار نـیـســت بـریدن سـری کـان گـنـهـکـار نـیسـت
تــرا شــهـریـارا جــز ایـنــســت جــای نمـانـد کـسـی در سـپـنـجـی سـرای
هـم آن کـن کـه پــرسـد ز تــو کـردگـار نــپـــیــچــی ازان شــرم روز شــمــار
چـو بـشنید خـسرو بـبـخشود سخـت بــران خـوبــرویـان بــرگـشـت بــخــت
کــه پــوشــیـده رویـان از آن درد و داغ شـده لعل رخـسـارشـان چـون چـراغ
بـــپـــیــچـــیــد دل بـــخـــردان را ز درد ز فــرزنـد و زن هـر کــســی یـاد کــرد
هـمــی خــوانــدنــد آفــریـنــی بــزرگ ســران ســپــه مــهــتــران ســتــرگ
کــز ایــشــان شــه نــامــبــردار کــیـن نــخــواهــد ز بـــهــر جــهــان آفــریــن
چـنـین گـفـت کـیـخـسـرو هـوشـمـنـد که هر چـیز کـان نیسـت ما را پـسـند
نــیــاریـم کــس را هــمــان بــد بــروی وگـر چـنـد بـاشـد جـگـر کـیـنـه جـوی
چــــو از کـــار آن نـــامـــدار بــــلـــنـــد بــرانــدیـشــم ایـنـم نـیـایـد پــســنـد
کـــه بـــد کـــرد بـــا پـــرهــنــر مــادرم کــســی را هـمـان بــد بــســر نـاورم
بــفـرمـودشــان بــازگـشـتــن بــجــای چــنـان پــاک زاده جــهـان کــدخــدای
بـدیشـان چـنین گـفـت کـایمـن شـوید ز گــویـنـده گــفــتــار بــد مــشــنـویـد
کـزین پـس شـما را ز من بـیم نیسـت مـرا بــی وفـایـی و دژخــیـم نـیـسـت
تــن خـویـش را بــد نـخـواهـد کـسـی چـو خـواهد زمـانـش نـبـاشـد بـسـی
بــبــاشــیــد ایـمــن بــایـوان خــویــش بــیـزدان سـپـرده تـن و جـان خـویـش
بـــایــرانــیــان گــفــت پــیــروزبـــخــت بــمــانــاد تــا جــاودان تــاج و تــخــت
هـمـه شـهـر تــوران گـرفـتـه بــدسـت بــایـران شـمـا را سـرای و نـشـسـت
ز دلــهـا هـمـه کــیـنـه بــیـرون کــنـیـد بـمـهر انـدرین کـشـور افـسـون کـنـید
کـه از مـا چـنـیـن دردشـان دردلـسـت ز خـون ریخـتـن گـرد کـشـور گـلسـت
هــمــه گــنــج تــوران شــمــا را دهـم بــران گــنــج دادن ســپــاهـی نــهـم
بــکــوشــیــد و خــوبــی بــکــار آوریــد چـــو دیــدنــد ســرمــا بـــهــار آوریــد
مــن ایــرانــیــانــرا یــکــایــک نــه دیــر کــنـم یـکــســر از گـنـج دیـنـار ســیـر
ز خـون ریـخــتــن دل بــبــایـد کـشـیـد ســر بــیــگــنــاهــان نــبــایــد بــریــد
نــه مــردی بـــود خــیــره آشــوفــتــن بــــزیـــر انـــدر آورده را کــــوفــــتــــن
ز پــوشــیـده رویــان بــپــیــچــیـد روی هرآن کـس کـه پـوشـیده دارد بـکـوی
ز چــیـز کــســان ســر بــتــابــیـد نـیـز که دشـمن شود دوسـت از بـهر چـیز
نــیــایــد جــهــان آفــریـن را پــســنــد کـه جــویـنـده بــر بــیـگـنـاهـان گـزنـد
هـرآنـکـس کـه جـوید هـمـی رای مـن نــبــایـد کــه ویـران کــنـد جــای مــن
و دیـگـر کـه خــوانـنـد بــیـداد و شــوم کــه ویـران کــنــد مــهــتــر آبــاد بــوم
ازان پــس بــلـشــکـر بــفـرمـود شــاه گــشــادن در گــنــج تـــوران ســپـــاه
جـــز از گــنــج ویــژه رد افــراســـیــاب کـه کـس را نـبـود انـدران دسـت یـاب
بــبــخـشـیـد دیـگـر هـمـه بــر سـپــاه چـه گـنج سـلیح و چـه تـخـت و کـلاه
ز هـر سـو پــراگـنـده بــی مـر سـپــاه زتــرکــان بــیــامــد بـــنــزدیــک شــاه
هـمــی داد زنـهـار و بــنــواخــتــشــان بـزودی هـمـی کـار بــر سـاخـتـشـان
ســران را ز تـــوران زمــیــن بـــهــر داد بــهــر نــامــداری یــکــی شــهــر داد
بــهـر کـشـوری هـر کـه فـرمـان نـبــرد ز دســـت دلـــیــران او جـــان نــبـــرد
شــدنــد آن زمــان شــاه را چـــاکــران چـو پــیـوسـتــه شـد نـامـه مـهـتــران
ز هـر ســو فــرســتــادگـان نـزد شــاه یــکـــایــک ســـر انــدر نــهــاده بـــراه
ابـــا هـــدیـــه و نـــامـــه مـــهـــتـــران شــده یــک بــیـک شــاه را چــاکــران
دبــیـر نـویـســنــده را پــیـش خــوانــد سـخــن هـرچ بــایـسـت بــا او بــرانـد
ســرنـامـه کــرد آفــریـن از نـخــســت بـدان کـو زمـیـن از بـدیـهـا بـشـسـت
چــنــان اخــتــر خــفــتــه بــیـدار کــرد ســر جـــاودان را نــگــونــســـار کــرد
تـــوانـــایــی و دانــش و داد ازوســـت بـگـیتـی سـتـم یافـتـه شـاد ازوسـت
دگـر گـفــت کـز بــخــت کـامـوس کـی بــزرگ و جــهــانــدیــده و نــیـک پــی
گـشــاده شــد آن گـنـگ افــراســیـاب ســر بـــخــت او انــدر آمــد بـــخــواب
بـــیــک رزمـــگـــاه از نــبـــرده ســـران ســــرافــــراز بــــا گـــرزهـــای گـــران
هـمـانـا کـه افـگـنـده شــد صــد هـزار بــــگـــلـــزریـــون در یـــکـــی کـــارزار
وز آن پـس بــرآمـد یـکـی بــاد سـخـت کــه بــرکــنــد شــاداب بــیـخ درخــت
بآب انــدر افــتـــاد چـــنــدی ســـپـــاه کـه جـسـتـنـد بـر مـا یکـی دسـتـگـاه
بآوردگـــه در چــــنـــان شــــد ســــوار کـه از ما یکـی را دو صـد شـد شـکـار
وز آن جـایـگـه رفـت بــبـهـشـت گـنـگ حــصـاری پــر از مـردم و جــای تــنـگ
بــجــنـگ حــصــار انـدرون ســی هـزار هـمـانـا کـه شــد کـشــتــه در کـارزار
هـمــان بــد کــه بــیـدادگــر بــود مــرد ورا دانـــش و بـــخـــت یــاری نــکـــرد
هـمـه روی کـشـور سـپــه گـسـتـریـد شـدسـت او کـنـون از جـهـان نـاپـدید
ازیـن پــس فـرســتــم بــشـاه آگـهـی ز روزی کـــه بـــاشـــد مــرا فـــرهــی
ازان پـس بـیامد بـه شـادی نشـسـت پـری روی پـیش اندرون مـی بـدسـت
بــــبــــد تــــا بــــهـــار انــــدرآورد روی جهان شد بـهشتی پـر از رنگ و بـوی
همـه دشـت چـون پـرنیان شـد بـرنـگ هـوا گـشـت بــرسـان پـشـت پـلـنـگ
گـــرازیـــدن گـــور و آهـــو بــــدشـــت بـدین گونه بـر چـند خـوشی گذشـت
بــه نــخــچــیــر یــوزان و پــرنــده بـــاز هـمـه مــشــک بــویـان بــتــان طــراز
هــمـــه چـــارپـــایــان بـــکـــردار گـــور پـــراگـــنــده و آگــنــده کـــردن بـــزور
بــــگـــردن بــــکـــردار شــــیـــران نـــر بــســان گــوزنــان بــگــوش و بــســر
ز هــر ســو فــرســـتـــاد کــارآگــهــان هـمـی چــسـت پــیـدا ز کـار جــهـان
پــس آگــاهـی آمـد ز چــیـن و خــتــن از افـــراســـیـــاب و ازان انـــجـــمـــن
کـه فـغـفـور چـین بـاوی انـبـاز گـشـت هـمـه روی کــشــور پــرآواز گــشــت
ز چــیـن تــا بــگـلـزریـون لـشـکـرسـت بـریشان چـو خـاقان چـین سرورسـت
نــدانــد کــســی راز آن خـــواســـتـــه پـــرســـتـــنــده و اســـب آراســـتـــه
کــه او را فــرســتــاد خــاقــان چــیــن بــشــاهــی بــرو خــوانــدنــد آفــریـن
هـمـان گـنـج پــیـرانـش آمـد بــدسـت شــتــروار دیــنــار صــدبــار شــســت
چـو آن خـواسـتـه بــرگـرفـت از خـتــن ســپــاهـی بــیـاورد لـشــکـر شــکـن
چــو زیـن گـونـه آگـاهـی آمـد بــشــاه بـــنـــزدیـــک زنـــهـــار داده ســـپـــاه
هــمــه بـــازگــشــتــنــد ز ایــرانــیــان بــبــسـتــنـد خـون ریـخـتــن را مـیـان
چــو بــرداشـت افـراســیـاب از خــتــن یـکـی لـشـکـری شــد بــرو انـجــمـن
کـه گـفـتـی زمـیـن بــرنـتـابــد هـمـی ســتــاره شــمــارش نـیـابــد هـمــی
ز چــیـن سـوی کـیـخــســرو آورد روی پــر از درد بــا لـشـکـری کـیـنـه جـوی
چـو کـیـخـسـرو آگـاه شـد زان سـپــاه طــلــایــه فــرســتــاد چــنــدی بـــراه
بــــفــــرمــــود گــــودرز کــــشــــواد را ســـپـــهــدار گــرگــیــن و فــرهــاد را
کــه ایــدر بــبـــاشــیــد بـــا داد و رای طــلــایــه شــب و روز کــرده بـــپــای
بــگــودرز گــفــت ایـن ســپــاه تــوانــد چـــو کـــار آیــد انــدر پـــنــاه تـــوانــد
ز تــرکـان هـرآنـگـه کـه بــیـنـی یـکـی کــه یــاد آرد از دشــمــنــان انــدکــی
هــم انـــدر زمـــان زنــده بـــر دارکـــن دو پــایـش ز بــر سـر نـگـونـسـار کـن
چـو بـی رنج بـاشـد تـو بـی رنج بـاش نـگـهـبــان ایـن لـشـکـر و گـنـج بــاش
تـــبـــیـــره بـــرآمـــد ز پـــرده ســـرای خــروشــیــدن زنــگ و هــنــدی داری
بـدین سـان سـپـاهـی بـیامـد ز گـنـگ کــه خــورشــیـد را آرزو کــرد جــنــگ
چـو بـیرون شد از شهر صف بـر کشید سـوی کـوکـهـا لـشـکـر انـدر کـشـیـد
مـیـان دو لــشــکــر دو مـنـزل بــمـانـد جـهـانـداران گـردنـکـشـان را بــخـوانـد
چـنین گـفـت کـامشـب مـجـنبـید هیچ نـه خــوب آیـد آرامـش انـدر بــســیـچ
طــلـایـه بــرافــگــنـد بــر گــرد دشــت همه شـب همی گرد لشکر بـگشـت
بـیک هـفـتـه بـودش هـم آنـجـا درنـگ همـی سـاخـت آرایش و سـاز جـنـگ
بـــهــشــتــم بــیــامــد طــلــایــه ز راه بــخــســرو خــبــر داد کآمــد ســپــاه
سـپـه را بـدان سـان بـیـاراسـت شـاه کـه نظـاره گـشـتـنـد خـورشـید و مـاه
چــو افــراســیـاب آن ســپــه را بــدیـد بــیـامـد بــرابــر صــفــی بــرکــشــیـد
بــفـرزانـگـان گـفــت کـیـن دشــت رزم بـدل مـر مـرا چـون خـرامـسـت و بـزم
مــرا شـــاد بـــر گـــاه خـــواب آمـــدی چــو رزمــم نـبــودی شــتــاب آمــدی
کـنـون مـانـده گـشـتـم چـنین در گـریز سـری پــر ز کـیـنـه دلـی پــرســتــیـز
بـر آنـم کـه از بـخـت کـیـخـسـروسـت و گــر بـــر ســرم روزگــاری نــوســت
بــر آنـم کــه بــا او شــوم هـمــنــبــرد اگـــر کـــام یــابـــم اگـــر مــرگ و درد
بــدو گــفــت هـر کــس فــرزانــه بــود گـر از خـویـش بــود ار ز بـیـگـانـه بــود
کـه گـر شـاه را جــســت بــایـد نـبــرد چــرا بــایـد ایـن لـشــکـر و دار و بــرد
هـمـه چـیـن و تــوران بــپــیـش تـوانـد ز بــیـگــانــگــان ار ز خــویـش تــوانــد
فـــدای تـــو بـــادا هــمـــه جـــان مـــا چــنــیــن بــود تــا بــود پــیــمــان مــا
اگـر صـد شـود کـشـتــه گـر صـد هـزار تـــن خــویــش را خــوار مــایــه مــدار
هـمـه ســربــســر نـیـکـخــواه تــوایـم کـــه زنـــده بـــفـــر کـــلـــاه تـــوایـــم
وزآن پــس بــرآمـد ز لـشــکـر خــروش زمین و زمان شد پـر از جـنگ و جوش
ســتـــاره پـــدیــد آمــد از تــیــره گــرد رخ زرد خــــورشـــیـــد شــــد لـــاژورد
ســپـــهــدار تـــرکــان ازان انــجـــمــن گـــزیــن کـــرد کـــار آزمـــوده دو تـــن
پــیــامــی فــرســتــاد نــزدیــک شــاه کـه کـردی فــراوان پــس پــشــت راه
هـمــانـا کــه فــرســنـگ ز ایـران هـزار بــود تــا بــگــنـگ انــدر ای شــهـریـار
ز ریــگ و بـــیــابـــان وز کـــوه و شـــخ دو لشـکـر بـرین سـان چـو مور و ملخ
زمـین هـمـچـو دریا شـد از خـون کـین ز گـنـگ و ز چــیـن تــا بــایـران زمـیـن
اگـر خــون آن کــشــتــگـان را ز خــاک بــــژرفــــی بــــرد رای یـــزدان پــــاک
هــمــانــا چـــو دریــای قــلــزم شـــود دولـشـکـر بــخــون انـدرون گـم شـود
اگـر گـنـج خــواهـی ز مـن گـر سـپــاه وگــر بــوم تــرکــان و تــخــت و کــلـاه
ســپـــارم تـــرا مــن شــوم نــاپـــدیــد جــز از تــیــغ جــان را نــدارم کــلــیــد
مـــکـــن گـــر تـــرا مــن پـــدر مـــادرم ز تـــخـــم فـــریــدون افــســـونــگــرم
ز کــیــن پــدر گــر دلــت خــیــره شــد چـنـیـن آب مـن پــیـش تـو تـیـره شـد
ازان بـــد ســیــاوش گــنــهــکــار بــود مــرا دل پـــر از درد و تـــیــمـــار بـــود
دگـــر گـــردش اخــــتــــران بــــلـــنـــد کـه هـم بــاپــنـاهـنـد و هـم بــاگـزنـد
مرا سـالیان شـسـت بـر سـر گذشـت کــه بــا نـامـداری نـرفــتــم بــدشــت
تـــو فـــرزنـــدی و شـــاه ایــران تـــوی بــرزم انــدرون چــنـگ شــیـران تــوی
یـکــی رزمـگــاهـی گــزیـن دوردســت نـه بــر دامـن مـرد خــســروپــرســت
بـــــگـــــردیـــــم هـــــر دو بآوردگـــــاه بـــجــایــی کــزو دور مــانــد ســپـــاه
اگـر مـن شـوم کـشـتـه بــر دسـت تـو ز دریــا نــهــنــگ آورد شــســـت تـــو
تـو بـا خـویـش و پـیـونـد مـادر مـکـوش بـپـرهـیـز وز کـیـنـه چـنـدیـن مـجـوش
وگـر تـو شـوی کـشـتـه بـر دسـت من بـــزنــهــار یــزدان کـــزان انــجـــمـــن
نـمـانـم کــه یـک تــن بــپــیـچــد ز درد دگــر بـــیــنــد از بـــاد خـــاک نــبـــرد
ز گـویـنـده بــشــنـیـد خــســرو پــیـام چـنـیـن گـفـت بــا پـور دسـتـان سـام
کـه ایـن تــرک بــدســاز مـردم فــریـب نـبــیـنـد هـمـی از بــلـنـدی نـشـیـب
بــچــاره چـنـیـن از کـف مـا بــجــسـت نـمـاید کـه بـر تـخـت ایران نـشـسـت
ز آورد چـــنــدیــن بـــگـــویــد هــمــی مـگـر دخــمـه شـیـده جــویـد هـمـی
نــبـــیــره فــریــدن و پـــور پـــشــنــگ بآورد بـــا او مـــرا نــیــســـت نــنـــگ
بــدو گـفـت رسـتــم کـه ای شـهـریـار بـــدیــن در مــدار آتـــش انــدر کــنــار
کـه ننـگـسـت بـر شـاه رفـتـن بـجـنگ وگـر هـمـنـبــرد تــو بــاشـد پــشـنـگ
دگــر آنــک گــویـد کــه بــا لــشــکــرم مــکــن چــنــگ بــا دوده و کــشــورم
ز دریــا بـــدریــا تـــرا لــشـــکــرســـت کـجـا رایشـان زین سـخـن دیگـرسـت
چــو پــیـمــان یــزدان کــنــی بــا نــیــا نــشــایــد کــه در دل بــود کــیـمــیــا
بــانــبــوه لــشــکــر بــجــنــگ انــدر آر ســـخـــن چـــنــد آلـــوده نـــابـــکـــار
ز رسـتـم چـو بـشنید خـسـرو سـخـن یـکــی دیـگـر انـدیـشــه افــگـنـد بــن
بـگـویـنـده گـفـت ایـن بـدانـدیـش مـرد چــنـیـن بــا مــن آویـخــت انـدر نـبــرد
فــزون کــرد ازیــن بــا ســیــاوش وفــا زبــان پــر فـســون بــود دل پــرجــفــا
ســپــهــبـــد بــکــژی نــگــیــرد فــروغ زبــان خــیــره پــرتــاب و دل پــر دروغ
گـر ایـدونـک رایـش نـبــردسـت و بـس جــز از مـن نـبــرد ورا هـســت کــس
تــهـمـتــن بــجــایـســت و گــیـو دلـیـر کـه پــیـکـار جـویـنـد بــا پـیـل و شـیـر
اگــر شــاه بـــا شــاه جـــویــد نــبـــرد چــرا بــایـد ایـن دشــت پــرمـرد کــرد
نـبـاشـد مـرا بـا تـو زیـن بـیـش جـنـگ بــبــیـنـی کـنـون روز تــاریـک و تــنـگ
فـرســتــاد بــرگـشـت و آمـد چــو بــاد شــنــیــده ســراســر بـــرو کــرد یــاد
پـــر از درد شـــد جـــان افــراســـیــاب نـکـرد ایچ بـر جـنگ جـسـتـن شـتـاب
ســپـــه را بـــجــنــگ انــدر آورد شــاه بــجــنــبــیــد نــاچــار دیــگــر ســپــاه
یـکـی بــا درنـگ و یـکـی بــا شــتــاب زمـــیــن شـــد بـــکـــردار دریـــای آب
ز بـــاریـــدن تـــیــر گـــفـــتـــی ز ابـــر هـمـی ژالـه بــاریـد بــر خــود و بــبــر
ز شـبـگـیر تـا گـشـت خـورشـید لـعـل زمـیـن پــر ز خــون بــود در زیـر نـعــل
سـپـه بـازگـشـتـند چـون تـیره گشـت که چشم سواران همی خیره گشت
ســپــهـدار بــا فــر و نـیـرنــگ و ســاز چـو آمـد بــه لـشـکـرگـه خـویـش بــاز
چـنین گـفـت بـا طـوس کـامـروز جـنگ نــه بـــر آرزو کـــرد پـــور پـــشـــنـــگ
گـمـانـم کـه امـشـب شـبـیخـون کـنـد ز دل درد دیــریــنـــه بـــیــرون کـــنـــد
یــکــی کــنــده فــرمــود کــردن بـــراه بـرآن سـو کـه بـد شـاه تـوران سـپـاه
چـنـیـن گـفـت کآتـش نـسـوزیـد کـس نــبـــایــد کـــه آیــد خـــروش جـــرس
ز لـشــکــر ســواران کــه بــودنـد گـرد گـزیـن کـرد شـاه و بــرسـتـم سـپــرد
دگـــر بـــهــره بـــگـــزیــد ز ایــرانــیــان کــه بــنـدنـد بــر تــاخــتــن بــر مـیـان
بـــطـــوس ســـپـــهــدار داد آن گـــروه بــفــرمـود تــا رفــت بــر ســوی کــوه
تـهـمـتـن سـپــه را بــهـامـون کـشـیـد سـپـهـبـد سـوی کـوه بـیرون کـشـیـد
بـــفــرمــود تـــا دور بـــیــرون شــونــد چـپ و راسـت هر دو بـهامـون شـوند
طــلــایـه مــدارنــد و شــمــع و چــراغ یکی سـوی دشت و یکی سـوی راغ
بـــدان تـــا اگــر ســـازد افــرســـیــاب بــرو بــر شـبـیـخـون بـهـنـگـام خـواب
گـــر آیــد ســـپـــاه انــدر آیــد ز پـــس بـــمــانــد نــبـــاشـــدش فـــریــادرس
بــره کـنـده پـیـش و پـس انـدر سـپــاه پــس کـنـده بــا لـشـکـر و پـیـل شـاه
سـپـهدار تـرکان چـو شب در شکست مـیـان بــا سـپـه تـاخـتـن را بــبـسـت
ز لـشـکـر جــهـانـدیـدگـان را بــخــوانـد ز کـــار گــذشـــتـــه فـــراوان بـــرانــد
چـنـیـن گـفـت کـین شـوم پـر کـیـمـیـا چــنـیـن خــیـره شـد بــر سـپــاه نـیـا
کـنـون جــمـلـه ایـرانـیـان خــفـتــه انـد هـمـه لـشــکـر مـا بــرآشــفــتــه انـد
کــنـون مـا ز دل بــیـم بــیـرون کــنـیـم سـحـرگـه بـریشـان شـبـیخـون کـینم
گـر امـشـب بـر ایشـان بـیابـیم دسـت بـبـیشـی ابـر تـخـت بـایـد نـشـسـت
وگــر بــخــتــمــان بــر نــگــیـرد فــروغ هـمـه چــاره بــادسـت و مـردی دروغ
بــریـن بــرنـهـادنــد و بــرخــاســتــنــد ز بــهـر شــبــیـخــون بــیـاراســتــنــد
ز لـشــکــر گـزیـن کــرد پــنـجــه هـزار جــهــانــدیــده مــردان خــنــجــرگــزار
بــرفــتــنــد کــارآگــهـان پــیـش شــاه جــهــانــدیــده مــردان بــا فــر و جــاه
ز کـــارآگــهــان آنــک بـــد رهــنــمــای بـــیــامــد بـــنــزدیــک پـــرده ســرای
بــجــایــی غــو پــاســبـــانــان نــدیــد تـو گـفـتـی جـهـان سـربــسـر آرمـیـد
طـــلـــایـــه نـــه و آتـــش و بــــاد نـــه ز تـــوران کـــســـی را بـــدل یــاد نــه
چــو آن دیــد بــرگــشــت و آمــد دوان کزیشـان کسـی نیسـت روشـن روان
هـمـه خـفـتـگـان سـربــسـرمـرده انـد وگــر نـه هـمــه روز مــی خــورده انـد
بــجــایـی طــلــایـه پــدیـدار نــیـســت کـس آن خـفـتـگـان را نگـهدار نیسـت
چـو افـراسـیـاب این سـخـنـهـا شـنـود بــدلــش انــدرون روشــنــایــی فــزود
سـپـه را فرسـتـاد و خـود بـرنشـسـت مـیـان یـلــی تــاخــتــن را بــبــســت
بـــرفـــتـــنــد گــردان چـــو دریــای آب گـرفـتــنـد بــر تــاخــتــن بــر شــتــاب
بــران تــاخــتــن جــنـبــش و سـاز نـه هـــمــــان نـــالــــه بــــوق و آواز نـــه
چــو رفــتــنــد نــزدیــک پــرده ســرای بـــرآمـــد خـــروشـــیـــدن کـــر نـــای
غـو طـبــل بــر کـوهـه زیـن بــخـاسـت درفـــش ســـیـــه را بـــرآورد راســـت
ز لـشـکـر هـرآنـکـس کـه بــد پـیـشـرو بـرانگـیخـتـند اسـب و بـرخـاسـت غـو
بـــکــنــده در افــتـــاد چــنــدی ســوار بـــپـــیــچــیــد دیــگــر ســر از کــارزار
ز یـک دسـت رسـتـم بــرآمـد ز دشـت ز گــرد ســواران هــواتــیــره گــشــت
ز دســت دگــر گــیـو گــودرز و طــوس بــپــیـش انـدرون نـالـه بــوق و کـوس
شــهــنــشــاه بــاکــاویــانــی درفــش هـوا شــد ز تــیـغ ســواران بــنـفــش
بــرآمــد ده و گــیـر و بــربــنــد و کــش نـه بـا اسـب تـاب و نـه بـا مـرد هـش
ازیــشــان ز صــد نــامــور ده بــمــانــد کـسـی را کـه بــد اخــتــر بــد بــرانـد
چــو آگــاهــی آمــد بـــریــن رزمــگــاه چـنان خـستـه بـد شاه تـوران سـپـاه
کـه از خـسـتـگی جـمله گریان شـدند ز درد دل شــــاه بــــریـــان شـــدنـــد
چــنـیـن گـفــت کــز گــردش آســمـان نـیـابــد گــذر دانــشــی بــی گــمــان
چو دشمن همی جان بـسیچد نه چیز بــکـوشــیـم نـاچــار یـک دســت نـیـز
اگـر سـربــسـر تـن بــکـشـتـن دهـیـم وگــر ایـرجــی تــاج بــر ســر نــهــیـم
بـــرآمــد خــروش از دو پـــرده ســرای جــهــان پــر شــد از نــالــه کــر نــای
گــرفــتــنـد ژوپــیـن و خــنـجــر بــکــف کشـیدند لشـکر سـه فـرسـنگ صـف
بــــکـــردار دریـــا شــــد آن رزمـــگـــاه نـه خـورشـید تـابـنـده روشـن نه مـاه
ســپــاه انـدر آمــد هـمـی فــوج فــوج بــران سـان کـه بـرخـیـزد از بــاد مـوج
در و دشت گفتی همه خون شدست خـور از چـرخ گردنده بـیرون شـدسـت
کـسـی را نـبــد بــر تـن خـویـش مـهـر بــقـیـر انـدر انـدود گـفـتــی ســپــهـر
هـمــانـگــه بــرآمـد یـکــی تــیـره بــاد کــه هـرگــز نـدارد کــســی آن بــیـاد
هـمـی خــاک بــرداشــت از رزمــگــاه بــزد بــر سـر و چـشـم تـوران سـپــاه
ز ســرهـا هـمـی تــرگـهـا بــرگــرفــت بـمـانـد اندران شـاه تـرکـان شـگـفـت
همه دشـت مـغـز سـر و خـون گـرفـت دل ســنـگ رنـگ طـبــر خــون گـرفـت
ســـــواران تـــــوران کــــه روز درنــــگ زبــون داشــتــنـدی شــکــار پــلــنـگ
نــدیــدنــد بـــا چـــرخ گـــردان نـــبـــرد همی خـاک بـرداشـت از دشـت مـرد
چـو کـیـخـسـرو آن خـاک و آن بـاد دید دل و بـــخــت ایــرانــیــان شــاد دیــد
ابــا رســتــم و گــیـو گــودرز و طــوس ز پــشــت ســپـــاه انــدر آورد کــوس
دهـــاده بـــرآمـــد ز قـــلـــب ســـپـــاه ز یک دسـت رستـم ز یک دست شاه
شــد انــدر هـوا گــرد بــرســان مــیـغ چـه مـیـغـی کـه بــاران او تـیـر و تـیـغ
تـلی کـشـتـه هر جـای چـون کوه کوه زمین گشـتـه از خـون ایشـان سـتـوه
هـوا گــشــت چــون چــادر نـیـلــگــون زمــیــن شــد بــکــردار دریــای خــون
ز تــیـر آســمـان شـد چــو پــر عـقـاب نـگـه کــرد خــیـره ســر افــراســیـاب
بــدیـد آن درفــشــان درفـش بــنـفـش نـهـان کـرد بــر قــلـبــگـه بــر درفــش
ســپــه را رده بــر کــشــیـده بــمــانـد خـــود و نـــامـــداران تـــوران بـــرانـــد
زخــویـشـان شـایـسـتــه مـردی هـزار بـــــنــــزدیــــک او بـــــود در کـــــارزار
بـــه بـــیــراه راه بـــیــابـــان گـــرفـــت بــرنـج تـن از دشـمـنـان جـان گـرفـت
ز لـشـکـر نـیا را هـمـی جـسـت شـاه بــیـامــد دمــان تــا بــقــلــب ســپــاه
ز هر سـوی پـویید و چـنـدی شـتـافـت نــشــان پــی شــاه تــوران نــیـافــت
ســپــه چــون نـگـه کـرد در قــلـبــگـاه نــدیــدنــد جـــایــی درفــش ســیــاه
ز شـه خــواســتــنـد آن زمـان زیـنـهـار فــــروریـــخــــتــــنـــد آلــــت کــــارزار
چـو خـسـرو چـنـان دید بـنـواخـتـشـان ز لـشـکـر جـدا جـایـگـه سـاخـتـشـان
بــفــرمــود تــا تــخــت زریــن نــهــنــد بــخــیـمــه در آرایـش چــیـن نــهــنــد
مـی آورد و رامــشــگــران را بــخــوانـد ز لـشـکـر فـراوان ســران را بــخــوانـد
شـبـی کـرد جـشـنی کـه تـا روز پـاک همی مـرده بـرخـاسـت از تـیره خـاک
چـو خـورشـید بـر چـرخ بـنمـود پـشـت شــب تــیـره شـد از نـمـودن درشـت
شـهنشـاه ایران سـر و تـن بـشـسـت یـکـی جـایـگـاه پـرسـتـش بــجـسـت
کــز ایـرانــیــان کــس مــر او را نــدیــد نــه دام و دد آوای ایـشــان شــنــیــد
ز شــبــگــرد تــا مـاه بــر چــرخ ســاج بــســر بـــر نــهــاد آن دل افــروز تــاج
ســتــایـش هـمــی کــرد بــرکــردگــار ازان شـــــادمــــان گــــردش روزگــــار
فـــراوان بـــمــالـــیــد بـــر خـــاک روی بــرخ بــر نــهــاد از دو دیـده دو جــوی
و زآنـجـا بــیـامـد سـوی تــاج و تــخـت خـرامـان و شـادان دل و نـیـکـبــخــت
از ایــرانــیــان هــرک افـــگــنــده بـــود اگــر کــشــتــه بــودنـد گـر زنـده بــود
ازان خــــاک آورد بـــــرداشــــتـــــنــــد تــن دشـمـنـان خــوار بــگـذاشــتــنـد
هـمـه رزمـگـه دخـمـه هـا سـاخـتــنـد ازان کـشـتــگـان چــو بــپــرداخــتــنـد
ز چــیــزی کــه بــود انــدران رزمــگــاه بــبــخـشـیـد شـاه جـهـان بــر سـپـاه
و زآنـجـا بـشـد شـاه بـبـهشـت گـنـگ هـمـه لـشـکـر آبــاد بــا ســاز جــنـگ
چــو آگـاهـی آمـد بــمـاچــیـن و چـیـن ز تـــرکـــان وز شـــاه ایـــران زمـــیــن
بــپــیـچــیـد فــغــفـور و خــاقـان بــدرد ز تــخـت مـهـی هـر کـسـی یـاد کـرد
وزان یــاوریـهــا پــشــیــمــان شــدنــد پـرانـدیشـه دل سـوی درمـان شـدنـد
هـمـی گـفـت فـغــفـور کـافـراســیـاب ازیـن پـس نـبــیـنـد بــزرگـی بــخـواب
ز لـشــکـر فـرســتــادن و خــواســتــه شــود کـار مـا بــی گـمـان کـاســتــه
پــشــیـمــانـی آمــد هـمــه بــهـر مــا کــزیـن کــار ویـران شــود شــهـر مــا
ز چـیـن و خـتـن هـدیه هـا سـاخـتـنـد بــدان کــار گــنــجــی بــپــرداخــتــنـد
فـرســتــاده ای نـیـک دل را بــخــوانـد سـخـنهای شـایسـتـه چـنـدی بـرانـد
یـکــی مـرد بــد نـیـک دل نـیـک خــواه فــرســتــاد فــغــفــور نــزدیــک شــاه
طــرایــف بـــچــیــن انــدرون آنــچ بــود ز دیـــنـــار وز گـــوهـــر نـــابــــســـود
بـــپــوزش فــرســتــاد نــزدیــک شــاه فــرســتـــادگــان بـــرگــرفــتـــنــد راه
بــزرگــان چــیــن بــی درنــگ آمــدنــد بـیـک هـفـتـه از چـین بـگـنـگ آمـدنـد
جــهــانــدار پــیــروز بـــنــواخــتــشــان چـنانچـون بـبـایسـت بـنشـاخـتـشـان
بـــپـــذرفــت چــیــزی کــه آورده بـــود طــرایــف بـــد و بـــدره و پـــرده بـــود
فــرســتــاده را گــفــت کــو را بــگـوی کــه خـــیــره بـــر مــا مــبـــر آب روی
نــبـــایــد کــه نــزد تـــو افــراســـیــاب بــیـایـد شــب تــیـره هـنـگـام خــواب
فـرسـتــاده بــرگـشـت و آمـد چـو بــاد بــفــغــفــور یـکـســر پــیـامـش بــداد
چـو بــشـنـیـد فـغـفـور هـنـگـام خـواب فــرســتــاد کــس نــزد افــراســیــاب
کـه از مـن ز چـیـن و خـتــن دور بــاش ز بــد کــردن خــویـش رنــجــور بــاش
هرآنـکـس کـه او گـم کـنـد راه خـویش بــد آیــد بــدانــدیــش را کــار پــیــش
چـو بـشـنـیـد افـراسـیـاب این سـخـن پـشـیـمـان شـد از کـرده هـای کـهـن
بــیـفــگـنـد نـام مـهـی جــان گــرفــت بـــه بـــیــراه، راه بـــیــابـــان گــرفــت
چــو بــا درد و بــا رنــج و غــم دیـد روز بــیــامــد دمــان تــا بــکــوه اســپــروز
ز بــدخــواه روز و شـب انـدیـشـه کـرد شــب روز را دل یـکـی پــیـشــه کـرد
بــــیــــامــــد ز چــــیــــن تــــا بآب زره مــیــان ســوده از رنــج و بـــنــد گــره
چـــو نـــزدیــک آن ژرف دریــا رســـیــد مـــر آن را مـــیــان و کـــرانــه نـــدیــد
بــدو گــفــت مــلــاح کــای شــهــریـار بـــدیــن ژرف دریـــا نـــیــابـــی گـــذار
مرا سـالیان هسـت هفـتـاد و هشـت نـدیـدم کـه کـشـتـی بـروبـر گـذشـت
بــدو گــفــت پــر مــایــه افــراســیــاب کـه فــرخ کـســی کـو بــمـیـرد در آب
مرا چـون بـشـمشـیر دشـمن نکشـت چـنانچـون نکـشـتـش نگـیرد بـمشـت
بــفــرمـود تــا مـهـتــران هـر کــســی بآب انــدر آرنــد کــشــتـــی بـــســی
ســوی گـنـگ دژ بــادبــان بــرکـشـیـد بــنـیـک و بــدیـهـا ســر انـدر کـشـیـد
چـو آن جـایگـه شـد بـخـفـت و بـخـورد بــــــرآســـــود از روزگـــــار نـــــبـــــرد
چـنـیـن گـفـت کـایـدر بـبـاشـیـم شـاد ز کـــار گــذشـــتـــه نــگــیــریــم یــاد
چـو روشـن شـود تــیـره گـرن اخـتــرم بـــکـــشـــتـــی بـــر آب زره بـــگــذرم
ز دشمن بـخـواهم همان کین خـویش درفـشــان کـنـم راه و آیـیـن خــویـش
چـو کـیخـسـرو آگـاه شـد زین سـخـن کــــه کــــار نـــو آورد مــــرد کــــهـــن
بـه رسـتـم چـنین گـفـت کـافـراسـیاب ســـوی گــنــگ دژ شــد ز دریــای آب
بــکــردار کــرد آنــچ بـــا مــا بــگــفــت کـه مـا را سـپـهـر بـلـنـدسـت جـفـت
بـــکــشـــتـــی بآب زره بـــرگــذشــت هـمـه رنـج مـا سـربـسـر بـاد گـشـت
مــرا بــا نـیـا جــز بــخــنـجــر ســخــن نـبــاشــد نـگـردانـم ایـن کـیـن کــهـن
بــــنــــیــــروی یـــزدان پــــیــــروزگــــر بــبــنــدم بــکــیــن ســیــاوش کــمــر
همه چـین و مـاچـین سـپـه گـسـتـرم بـــدریــای کـــیــمــاک بـــر بـــگـــذرم
چـو گـردد مـرا راسـت مـاچـین و چـین بــخــواهـیـم بــاژی ز مــکــران زمـیـن

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات