فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 9 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

چـنین گـفـت هر کـو نـدیدسـت گـنـگنـبــایـد کـه خـواهـد بــگـیـتـی درنـگبـــفــرمــود تـــا کــار بـــرســاخــتــنــددو زورق بآب انـــدر انـــداخــــتـ…

چـنین گـفـت هر کـو نـدیدسـت گـنـگ نـبــایـد کـه خـواهـد بــگـیـتـی درنـگ
بـــفــرمــود تـــا کــار بـــرســاخــتــنــد دو زورق بآب انـــدر انـــداخــــتــــنـــد
شناسـای کشـتـی هر آنکس که بـود کـــه بـــر ژرف دریــا دلــیــری نــمــود
بــفــرمــود تــا بـــادبــان بــرکــشــیــد بــدریـای بــی مــایـه انــدر کــشــیـد
هــمــان راه دریــا بـــیــک ســالــه راه چـنـان تــیـز شـد بــاد در هـفـت مـاه
که آن شاه و لشکر بدین سو گذشت کـه از بــاد کـژ آسـتــی تــر نـگـشـت
سـپـهدار لـشـکـر بـخـشـکـی کـشـید بـبـسـتـنـد کـشـتـی و هـامـون بـدید
خـورش کـرد و پـوشـش هم آنجـا یلـه بــمـلـاح و آنـکــس کـه کــردی خــلـه
بــفــرمــود دیـنـار و خــلــعــت ز گــنـج ز گـیـتـی کـسـی را کـه بــردنـد رنـج
وزان آب راه بــــیــــابـــــان گــــرفــــت جــهـانـی ازو مـانـده انـدر شــگـفــت
چــو آگــاه شــد اشــکــش آمــد بــراه ابــا لـشـکـری سـاخـتـه پـیـش شـاه
پــیــاده شــد از اســب و روی زمــیـن بــبــوســیـد و بــر شــاه کـرد آفــریـن
هـمـه تــیـز و مــکــران بــیـاراســتــنـد ز هـر جـای رامـشـگـران خـواسـتــنـد
هـــــمــــــه راه و بــــــی راه آوای رود تــو گـفـتــی هـوا تــار شــد رود پــود
بـــدیـــوار دیـــبــــا بـــرآویـــخـــتـــنـــد درم بــا شــکــر زیـر پــی ریـخــتــنــد
بـمـکـران هـرآنـکـس کـه بــد مـهـتـری وگـــــر نــــامــــداری و کـــــنــــداوری
بـــرفــتـــنــد بـــا هــدیــه و بـــا نــثــار بـــنــزدیــک پـــیــروزگـــر شـــهــریــار
و زآن مـرز چــنـدانـک بــد خــواســتــه فـــراز آوریـــد اشـــکـــش آراســـتـــه
ز اشــکـش پــذیـرفـت شــاه آنـچ دیـد و زآن نــامــداران یــکـــی بـــرگـــزیــد
ورا کــرد مــهــتــر بـــمــکــران زمــیــن بــسـی خـلـعـتـش داد و کـرد آفـریـن
چــو آمــد ز مـکــران و تــوران بــچــیـن خـــود و ســـرفـــرازان ایــران زمــیــن
پـــذیــره شــدش رســتـــم زال ســام ســپــاهـی گـشـاده دل و شـاد کـام
چــو از دور کــیــخــســرو آمــد پــدیــد ســوار ســرفــراز چــتــرش کـشــیـد
پــیــاده شــد از بـــاره بـــردش نــمــاز گــرفــتــش بــبــر شــاه گــردن فــراز
بـگـفـت آن شـگفـتـی کـه دید اندر آب ز گـــم بـــودن جـــادو افـــراســـیــاب
بــچـیـن نـیـز مـهـمـان رسـتـم بـمـانـد بـیک هفـتـه از چـین بـمـاچـین بـرانـد
هـمـی رفــت ســوی ســیـاوش گــرد بــــمـــاه ســــفــــنـــدار مـــذ روز ارد
چــو آمــد بـــدان شــارســتـــان پـــدر دو رخـسـاره پــر آب و خـسـتـه جـگـر
بــجــایـی کـه گـر ســیـوز بــدنـشــان گــروی بـــنــفــریــن مــردم کــشــان
ســـر شـــاه ایــران بـــریــدنــد خـــوار بــیــامــد بــدان جــایـگــه شــهــریـار
هـمـی ریخـت بـرسـر ازان تـیره خـاک هـمـی کـرد روی و بـر خـویـش چـاک
بــمــالــیـد رســتــم بــران خــاک روی بــنــفــریـد بــرجــان نــاکــس گــروی
همـی گـفـت کـیخـسـرو ای شـهـریار مـــرامـــانـــدی در جـــهــان یــادگـــار
نــمــانــدم زکــیـن تــومــانــنــد چــیــز بــرنــج انــدرم تــا جــهـانـســت نـیـز
بـــپـــرداخــتــم تــخــت افــراســیــاب ازیـن پــس نـه آرام جـویـم نـه خـواب
بـــر امــیــد آن کــش بـــچـــنــگ آورم جــهــان پــیــش او تــار وتــنــگ آورم
ازان پــس بــدان گــنــج بــنـهـاد ســر کـــه مـــادر بـــدو یـــاد کـــرد از پـــدر
در گـــنــج بـــگـــشـــاد و روزی بـــداد دو هفتـه دران شـارسـتـان بـود شـاد
بــرســتــم دو صــد بـــدره دیــنــار داد هــمــان گــیـو را چــیـز بــســیـار داد
چـو بـشـنید گـسـتـهم نـوذر کـه شـاه بـــدان شــارســـتـــان پـــدر کــرد راه
پــذیـره شــدش بــا ســپــاهـی گـران زایــــران بــــزرگــــان و کــــنــــداوران
چــو از دور دیــد افــســر و تــاج شــاه پــــیـــاده فـــراوان بــــپـــیـــمـــود راه
هـمــه یـکــســره خــوانــدنــد آفــریـن بـــران دادگـــر شـــهـــریـــار زمـــیــن
بــگـسـتـهـم فـرمـود تـا بــرنـشـسـت همه راه شادان و دستـش بـدثـست
کـشـیـدنـد زان روی بـبـهـشـت گـنـگ ســپــه را بــنـزدیـک شـاه آب و رنـگ
وفــا چــون درخــتــی بــود مــیــوه دار هــمــی هــرزمــانــی نــو آیـد بــبــار
نـیـاســود یـک تــن ز خــورد و شــکـار هـمـان یـک سـواره هـمـان شـهـریـار
زتــرکـان هـرآنـکـس کـه بــد ســرفـراز شــدنــد ازنــوازش هـمــه بــی نـیـاز
بــرخــشــنـده روز و بــهـنـگـام خــواب هـم آگـهـی جــســت ز افـراســیـاب
ازیـشــان کــســی زو نـشــانـی نـداد نــکــردنــد ازو در جـــهــان نــیــز یــاد
جـهاندار یک شب سرو تـن بـشسـت بــشــد دور بــا دفــتــر زنــد و اســت
هـمـه شـب بــپــیـش جــهـان آفـریـن هـمـی بــود گــریـان وســربــر زمـیـن
هـمــی گــفــت کــیـن بــنـده نـاتــوان هـــمـــیـــشـــه پـــر از درد دارد روان
هــمــه کـــوه و رود و بـــیــابـــان و آب نــبــیـنــد نــشــانــی ز افــراســیــاب
هــمـــی گـــفـــت کـــای داور دادگـــر تــــودادی مــــرانــــازش و زور و فــــر
کـــه او راه تــــو دادگـــر نـــســـپــــرد کـسـی را زگـیـتـی بــکـس نـشـمـرد
تــو دانـی کـه او نـیـسـت بــرداد و راه بــسـی ریـخــت خــون سـربــیـگـنـاه
مــگــر بـــاشــدم دادگــر یــک خــدای بــنــزدیـک آن بــدکــنــش رهـنـمــای
تــودانـی کـه مـن خــود سـرایـنـده ام پــــرســـتــــنـــده آفـــریـــنـــنـــده ام
بـــگــیــتــی ازو نــام و آواز نــیــســت ز مــن راز بــاشــد ز تــو راز نـیـســت
اگــر زو تـــو خـــشــنــودی ای دادگــر مـــرابــــازگـــردان ز پـــیـــکـــار ســـر
بــکــش در دل ایـن آتــش کــیـن مــن بآیــیـــن خـــویـــش آور آیــیـــن مـــن
ز جــای نــیــایـش بــیــامــد بــتــخــت جــوان ســرافــراز و پـــیــروز بـــخــت
همـی بـود یک سـال در حـصـن گـنگ بــرآسـود از جــنـبــش و سـاز جـنـگ
چــو بــودن بــگـنـگ انـدرون شــد دراز بـــدیـــدار کـــاوســـش آمـــد نـــیـــاز
بــگـسـتــهـم نـوذر ســپــرد آن زمـیـن ز قــچــغــار تــا پــیـش دریـای چــیـن
بــی انـدازه لـشـکـر بــگـسـتــهـم داد بــدو گـفـت بــیـدار دل بــاش و شــاد
بــچـیـن و بـمـکـران زمـیـن دسـت یـاز بــهـر سـو فـرســتــاده و نـامـه ســاز
هـمـی جــوی ز افــراســیـاب آگــهـی مـگــر زو شــود روی گــیـتــی تــهـی
و زآن جــایـگـه خــواســتــه هـرچ بــود ز دیـــنـــار وز گـــوهـــر نـــابــــســـود
ز مـشـک و پــرسـتــار و زریـن سـتـام همان جـامه و اسـب و تـخـت وغـلام
زگـــســـتـــردنــیــهــا و آلــات چـــیــن ز چـیـزی کـه خـیـزد ز مـکـران زمـیـن
ز گــاوان گــردونــکــشــان چــل هــزار هـمـی رانـدپــیـش انـدرون شـهـریـار
همی گفـت هرگز کـسـی پـیش ازین نـدیـد ونـبــد خـواسـتــه بــیـش ازیـن
سـپـه بـود چـنـدانـک بـرکـوه و دشـت همی ده شـب و روز لشـکر گذشـت
چــو دمــدار بـــرداشــتــی پـــیــشــرو بــمــنـزل رســیـدی هـمــی نـو بــنـو
بــیـامـد بــران هـم نـشـان تــا بــچـاج بــیـاویـخــت تــاج از بــرتــخــت عــاج
بـسـغـد انـدرون بـود یک هـفـتـه شـاه همـه سـغـد شـد شـاه را نیک خـواه
وزآنــجـــا بـــشــهــر بـــخــارا رســیــد ز لـشـکـر هـوا را هـمـی کـس نـدیـد
بـخـورد و بـیـاسـود و یـک هـفـتـه بـود دوم هـفــتــه بــا جــامــه نــابــســود
بـــیــامــد خـــروشـــان بآتـــشـــکــده غـــمـــی بـــود زان اژدهـــای شـــده
کـــه تـــور فـــریـــدون بــــرآورده بـــود بـــدو انــدرون کــاخـــهــا کــرده بـــود
بــگـســتــرد بــر مـوبــدان ســیـم و زر بـــرآتــش پــراگــنــد چــنــدی گــهــر
و زآن جــایـگــه ســر بــرفــتــن نــهـاد هـمـی رفـت بــا کـام دل شـاه شـاد
بــجـیـحـون گـذر کـرد بــر سـوی بــلـخ چـشیده ز گیتـی بـسـی شور و تـلخ
بــبــلــخ انــدرون بــود یـک مــاه شــاه ســـر مــاه بـــر بـــلــخ بـــگــزیــد راه
بـــهــر شــهــر در نــامــور مــهــتـــری بــمــانـدی ســرافــراز بــالــشــکــری
بــبــســتــنــد آذیــن بــه بــیــراه و راه بـجـایی که بـگذشـت شـاه و سـپـاه
هــمــه بــوم کــشــور بــیـاراســتــنــد مـی و رود و رامـشـگـران خـواسـتـند
درم ریــخـــتـــنــد از بـــر و زعـــفـــران چـه دینار و مـشـک از کـران تـا کـران
بــشــهـر انــدرون هـرک درویـش بــود وگر سـازش از کـوشـش خـویش بـود
درم داد مـــر هــر یــکـــی را ز گـــنــج پــراگـنـده شـد بــدره پــنـجـاه و پـنـج
ســـر هــفـــتـــه را کــرد آهــنــگ ری ســوی پــارس نـزدیـک کــاوس کــی
دو هـفـتـه بـری نـیز بـخـشـید و خـورد ســیـم هـفـتــه آهـنـگ بــغــداد کـرد
هــیــونــان فــرســتــاد چــنــدی ز ری بـــنــزدیــک کــاوس فــرخــنــده پــی
دل پــــیـــر زان آگـــهـــی تـــازه شـــد تـو گـفـتـی کـه بـر دیـگـر انـدازه شـد
بـــایــوانـــهـــا تـــخـــت زریــن نـــهــاد بـــخــانــه در آرایــش چـــیــن نــهــاد
بــبــســتــنـد آذیـن بــشــهـر وبــه راه هــمــه بـــرزن و کـــوی و بـــازارگـــاه
پــذیـره شــدنــدش هـمــه مــهـتــران بـــزرگــان هــر شـــهــر وکـــنــداوران
هــمـــه راه و بـــی راه گـــنـــبـــد زده جــهــان شــد چــو دیــبـــا بـــزر آزده
هـمـه مـشـک بــا گـوهـر آمـیـخـتــنـد ز گــنـبــد بــســرهـا فــرو ریـخــتــنـد
چـو بـیرون شـد از شـهـر کـاوس کـی ابــــا نـــامـــداران فـــرخـــنـــده پـــی
ســـوی طـــالـــقـــان آمــد و مــرو رود جــهــان بـــود پــربـــانــگ و آوای رود
و زآن پـــس بـــراه نــشـــاپـــور شـــاه بـــدیــدنـــد مـــر یــکـــدگـــر را بـــراه
نــیــا را چـــو دیــد از کــران شــاه نــو بـــرانــگـــیــخـــت آن بـــاره تـــنـــدرو
بـــروبـــرنـــیـــا بـــرگـــرفـــت آفـــریــن ســتــایـش ســزای جــهــان آفــریـن
هـمـی گـفـت بــی تـو مـبــادا جـهـان نـه تــخــت بــزرگــی نـه تــاج مـهـان
که خـورشید چـون تـو ندیدسـت شـاه نه جوشن نه اسب و نه تخت و کلاه
زجــمــشــیــد تــا بآفــریــدون رســیـد سـپـهر و زمین چـون تـو شاهی ندید
نه زین سـان کـسـی رنج بـرد از مهان نــه دیــد آشـــکــارا نــهــان جـــهــان
کـه روشـن جـهان بـرتـو فـرخـنـده بـاد دل وجــان بــدخــواه تــو کــنــده بــاد
ســـیـــاوش گـــرش روز بــــاز آمـــدی بـــــفــــر تـــــو او رانــــیــــاز آمــــدی
بــدو گـفـت شـاه ایـن زبــخـت تـو بـود بـــرومــنــد شــاخ درخـــت تـــو بـــود
زبــــرجـــد بــــیـــاورد و یـــاقـــوت و زر هـمــی ریـخــت بــر تــارک شــاه بــر
بــدیـن گـونـه تــا تــخــت گـوهـرنـگــار بــشــد پــایـه هــا نــاپــدیـد از نــثــار
بــفـرمـود پــس کـانـجــمـن را بــخـوان بـــایـــوان دیـــگـــر بـــیـــارای خـــوان
نـشــســتــنــد در گــلــشــن زرنـگــار بـــزرگــان پـــرمــایــه بـــا شــهــریــار
همی گفت شـاه آن شگفتـی که دید بـــدریــا در و نـــامـــداران شـــنـــیــد
ز دریــــا و از گــــنــــگ دژ یــــادکـــــرد لـــب نـــامـــداران پــــراز بــــاد کــــرد
ازان خـرمـی دشـت و آن شـهـر و راغ شــمــرهــاو پــالــیـزهـا چــون چــراغ
بــدو مـانـدکــاوس کـی در شــگـفــت ز کـــردارش انــدازه هــا بـــرگــرفـــت
بــــدو گــــفــــت روز نــــو ومــــاه نـــو چــو گــفــتـــارهــای نــو و شــاه نــو
نه کـس چـون تـواندر جـهان شـاه دید نه این داستـان گوش هر کس شنید
کـنـون تــا بــدیـن اخــتــری نـو کـنـیـم بــمـردی هـمـه یـاد خــســرو کـنـیـم
بـــیــاراســـت آن گــلــشـــن زرنــگــار مــی آورد یــاقــوت لــب مــیـگــســار
بــیـک هــفــتــه ز ایـوان کــاوس کــی هـمـی مـوج بـرخـاسـت از جـام مـی
بــهـشــتــم در گـنـج بــگـشــاد شــاه هـمـی ســاخــت آن رنـج راپــایـگــاه
بـــزرگـــان کـــه بـــودنــد بـــااوبـــهــم بـــرزم و بـــبـــزم وبـــشــادی و غــم
بــانـدازه شــان خــلــعــت آراســتــنـد زگـنـج آنـچ پــرمـایـه تــر خـواسـتــنـد
بــرفـتــنـد هـر کـس ســوی کـشـوری ســـرافـــراز بـــانــامــور لــشـــکـــری
بـــپــرداخــت زان پــس بــکــارســپــاه درم داد یـک ســالــه از گــنــج شــاه
وزآن پــس نـشـسـتـنـد بــی انـجـمـن نـــیــا و جـــهــانـــجـــوی بـــا رای زن
چـنـیـن گـفـت خـسـرو بـکـاوس شـاه جــز از کــردگــار ازکــه جــویــیــم راه
بــیــابــان و یـک ســالــه دریــا و کــوه بـــرفــتـــیــم بـــا داغ دل یــک گــروه
بـــهـــامـــون و کـــوه و بــــدریـــای آب نــشــانــی نــدیـدیـم ز افــراســیــاب
گــرو یــک زمــان انــدر آیــد بـــگــنــگ سـپــاه آرد از هـر سـویـی بــیـدرنـگ
همه رنج و سخـتـی بـپـیش اندرست اگــر چـــنــدمــان دادگــر یــاورســـت
نـیـا چــون شـنـیـد از نـبــیـره سـخــن یـکــی پــنــد پــیـرانــه افــگــنــد بــن
بـدو گـفـت مـا همـچـنـین بـردو اسـب بـــتـــازیــم تــا خــان آذرگــشــســب
سـر و تـن بــشـویـیـم بــا پـا و دسـت چــنـانـچـون بــودمـرد یـزدان پــرسـت
ابــــا بــــاژ بــــا کــــردگـــار جــــهـــان بـــدو بـــرکـــنــیــم آفـــریــن نـــهــان
بــبــاشــیـم بــر پــیـش آتــش بــپــای مــگــر پــاک یـزدان بــود رهــنــمــای
بــــجــــایـــی کــــه او دارد آرامـــگـــاه نــــمــــایـــد نــــمــــایـــنــــده داد راه
بــریـن بــاژ گــشــتــنـد هـر دو یـکــی نــگـــردیــدیــک تـــن ز راه انـــدکـــی
نـشـسـتـنـد بــا بــاژ هـر دو بــراسـب دوان تــا ســوی خــان آذرگـشـســب
پــراز بــیـم دل یــک بــیــک پــرامــیــد بــرفـتــنـد بــا جــامـه هـای ســپــیـد
چــو آتــش بــدیـدنــد گــریـان شــدنـد چــو بــر آتــش تــیـز بــریـان شــدنــد
بــدان جــایـگـه زار و گــریـان دو شــاه بـــبـــودنــد بـــادرد و فـــریــاد خـــواه
جــهـان آفــریـن را هـمــی خــوانــدنـد بــدان مـوبــدان گــوهـر افــشــانـدنـد
چــو خــسـرو بآب مـژه رخ بــشـسـت بــرافـشــانـد دیـنـار بــر زنـد و اســت
بـیـک هـفـتـه بــر پـیـش یـزدان بــدنـد مــپــنــدار کآتــش پــرســتــان بــدنـد
کــه آتــش بــدان گــاه مــحــراب بــود پـــرســتـــنــده را دیــده پـــرآب بـــود
اگـــر چـــنـــد انــدیــشـــه گـــردد دراز هـم از پــاک یـزدان نـه ای بــی نـیـاز
بـــــیـــــک مـــــاه در آذرابـــــادگـــــان بــــبــــودنـــد شـــاهـــان و آزادگـــان
ازان پــس چــنـان بــد کـه افـراسـیـاب همی بـود هر جای بی خورد و خواب
نـه ایـمـن بــجـان و نـه تـن سـودمـنـد هـراســان هـمـیـشــه ز بــیـم گـزنـد
همـی از جـهـان جـایگـاهی بـجـسـت که بـاشـد بـجـان ایمن و تـن درسـت
بـــنــزدیــک بـــردع یــکــی غــار بـــود ســرکــوه غــار از جــهـان نـابــســود
نـــدیـــد ازبــــرش جـــای پـــرواز بــــاز نــه زیــرش پـــی شـــیــر و آن گـــراز
خورش بـرد وز بـیم جـان جای ساخت بــغـار انـدرون جـای بــالـای سـاخـت
زهـــر شـــهـــر دور و بـــنـــزدیـــک آب کـه خــوانـی ورا هـنـگ افــراســیـاب
هـمـی بــود چــنـدی بــهـنـگ انـدرون ز کــرده پــشــیـمــان و دل پــرزخــون
چــــو خـــونـــریـــز گـــردد ســـرافـــراز بـــتـــخــت کــیــان بـــرنــمــانــد دراز
یــکـــی مـــرد نــیــک انــدران روزگـــار ز تــــخــــم فــــریــــدون آمــــوزگــــار
پـــرســـتـــار بــــا فـــر و بـــرزکـــیـــان بــهـر کـار بــا شــاه بــســتــه مـیـان
پــرسـتــشـگـهـش کـوه بــودی هـمـه ز شــــادی شـــده دور و دور از رمـــه
کــجـــا نــام ایــن نــامــور هــوم بـــود پــرســتــنــده دور از بـــروبـــوم بـــود
یــکــی کــاخ بـــود انــدران بـــرز کــوه بــدو ســخــت نـزدیـک و دور از گـروه
پـرسـتـشـگهی کرده پـشـمینه پـوش زکــافــش یـکــی نـالـه آمـد بــگــوش
کــه شــاهــا ســـرانــامــور مــهــتـــرا بــــــــزرگـــــــان و بــــــــرداوران داورا
هـمـه تــرک و چــیـن زیـر فــرمـان تــو رســیــده بــهــر جــای پــیــمــان تــو
یـکــی غــار داری بــبــهــره بــچــنــگ کـجــات آن سـرتــاج و مـردان جــنـگ
کــجــات آن هــمــه زور ومــردانــگــی دلـــیــری ونـــیــروی و فـــرزانـــگـــی
کـجــات آن بــزرگـی و تــخــت و کـلـاه کـجـات آن بــروبــوم و چـنـدان سـپـاه
کـه اکـنـون بــدیـن تــنـگ غــار انـدری گـریـزان بــســنـگـیـن حــصـار انـدری
بـتـرکـی چـو این نـالـه بـشـنـیـد هـوم پـرسـتـش رهـاکـردو بـگـذاشـت بـوم
چـنین گـفـت کـین نالـه هنگـام خـواب نــبـــاشـــد مــگــر آن افـــراســـیــاب
چـو اندیشه شـد بـر دلش بـر درسـت در غــار تــاریـک چــنـدی بــجــســت
زکــوه انــدر آمــد بـــهــنــگــام خــواب بـــدیــد آن در هــنــگ افــراســـیــاب
بـــیـــامـــد بــــکـــردار شـــیـــر ژیـــان زپــشـمـیـنـه بــگـشـاد گـردی مـیـان
کــمـنـدی کـه بــر جــای زنـار داشــت کــجــا در پــنــاه جــهــانــدار داشــت
بـهنگ اندرون شـد گرفـت آن بـدسـت چـو نـزدیـک شـد بــازوی او بــبـسـت
هـمـی رفـت واو را پـس انـدر کـشـان همـی تـاخـت بـا رنج چـون بـیهشـان
شـگـفـت ار بـمـانی بـدین در رواسـت هرآنکس که او بـر جـهان پـادشاست
جــز از نــیـک نــامــی نــبــایــد گــزیـد بــبــایــد چــمــیــد و بــبــایــد چــریـد
زگــیــتــی یـک عــار بــگــزیـد راســت چـه دانسـت کان غـار هنگ بـلاسـت
چــو آن شــاه راهـوم بــازو بــبــســت هـمـی بـردش از جـایـگـاه نـشـسـت
بـدو گـفـت کـای مـرد بـاهـوش و بـاک پــــرســـتـــار دارنـــده یـــزدان پــــاک
چـه خـواهی زمـن من کـییم درجـهان نـشــســتــه بــدیـن غـار بــاانـدهـان
بــدو گـفـت هـوم ایـن نـه آرام تـسـت جـهـانـی سـراسـر پــراز نـام تــسـت
زشــاهـان گـیـتــی بــرادر کـه کـشـت کـه شـد نـیـز بــا پـاک یـزدان درشـت
چــــو اغــــریـــرث و نـــوذر نــــامــــدار ســیـاوش کـه بــد در جــهـان یـادگـار
تــو خــون ســربــیــگــنــاهــان مــریــز نــه انــدر بـــن غــار بــی بــن گــریــز
بــدو گـفــت کــانـدر جــهـان بــیـگـنـاه کــرادانــی ای مــردبـــا دســـتـــگــاه
چــنـیـن رانـد بــرسـر ســپــهـر بــلـنـد کـــه آیــد زمـــن درد ورنــج و گـــزنــد
زفـــرمــان یــزدان کـــســـی نــگـــذرد وگــــردیــــده اژدهــــا بــــســــپــــرد
بــبــخـشـای بــر مـن کـه بــیـچـاره ام وگـر چــنـد بــر خــود سـتــمـکـاره ام
نـــبــــیـــره فـــریـــدون فـــرخ مـــنـــم زبــنـد کــمـنـدت هـمـی بــگــســلـم
کـجـابــرد خـواهـی مـرابــسـتــه خـوار نــتـــرســـی ز یــزدان بـــروزشــمــار
بــدو گــفــت هـوم ای بــد بــدگــمـان هــمــانــا فـــراوان نــمــانــدت زمــان
سـخـنـهـات چـون گـلـسـتـان نـوسـت تــراهـوش بــردســت کـیـخــروســت
بـــپـــیــچـــد دل هــوم را زان گـــزنـــد بـرو سـسـت کـرد آن کـیانـی کـمـنـد
بــدانــســت کــان مــرد پــرهــیــزگــار بـــبــخــشــود بــر نــالــه شــهــریــار
بــپــیـچــد وزو خـویـشـتــن درکـشـیـد بــدریـا درون جـسـت و شـد نـاپــدیـد
چــنـان بــد کــه گـودرز کــشــوادگــان هــمــی رفـــت بـــاگــیــو و آزادگـــان
گــرازان و پـــویــان بـــنــزدیــک شـــاه بـــدریــا درون کـــرد چـــنــدی نــگــاه
بــچــشـم آمـدش هـوم بــا آن کـمـنـد نــوان بـــرلــب آب بــرمــســتــمــنــد
هـــمـــان گـــونـــه آب را تـــیــره دیــد پــرســتــنـده را دیـدگـان خــیـره دیـد
بــدل گــفــت کــیـن مـرد پــرهـیـزگــار زدریـای چــیـچــســت گـیـرد شــکـار
نـهـنـگــی مـگــر دم مــاهـی گــرفــت بــدیـدار ازو مــانــده انـدر شــگــفــت
بــدو گــفــت کــای مــرد پــرهـیـزگــار نــهـانــی چــه داری بــکــن آشــکــار
ازیــن آب دریــا چــه جــویـی هــمــی مـگـر تـیـره تــن را بــشـویـی هـمـی
بــدو گـفــت هـوم ای ســرافــراز مـرد نـگــه کــن یـکــی انــدریـن کــارکــرد
یـکــی جــای دارم بــدیـن تــیــغ کــوه پــرســتــشــگــه بــنـده دور از گــروه
شــب تــیــره بــر پــیـش یــزدان بــدم هـمـه شـب زیـزدان پــرسـتــان بــدم
بــدانـگـه کـه خـیـزد ز مـرغـان خـروش یــکـــی نــالـــه زارم آمـــد بـــگـــوش
هـمـانـگــه گــمـان بــرد روشــن دلــم کـه من بـیخ کـین از جـهان بـگـسـلم
بــدیـن گــونــه آوازم هـنــگــام خــواب نـشـایـد کـه بــاشـد جـز افـراسـیـاب
بــجـسـتـن گـرفـتـم هـمـه کـوه و غـار بـــدیــدم در هـــنـــگ آن ســـوگـــوار
دو دسـتـش بـزنار بـسـتـم چـو سـنگ بـدان سان که خونریز بودش دو چنگ
ز کــــوه انــــدر آوردمــــش تــــازیــــان خـروشـان و نـوحــه زنـان چــون زنـان
ز بـس نـالـه و بــانـگ و سـوگـنـد اوی یکـی سـسـت کـردم همی بـند اوی
بـدیـن جـایـگـه در ز چـنـگـم بـجـسـت دل و جــانـم از رسـتــن او بــخـسـت
بـدین آب چـیچـسـت پـنهان شدسـت بـگفـتـم تـرا راسـت چـونانک هسـت
چــو گـودرز بــشــنـیـد ایـن داســتــان بـــیــادآمــدش گــفــتـــه راســـتـــان
از آنــجــا بـــشــد ســوی آتــشــکــده چــنــانــچــون بـــود مــردم دلــشــده
نـخـسـتـین بـرآتـش سـتـایش گـرفـت جــهـان آفــریـن را نــیـایـش گــرفــت
بــپــردخــت و بــگـشـاد راز از نـهـفـت هـمـان دیـده بــرشـهـریـاران بـگـفـت
همانگه نشـسـتـند شـاهان بـراسـب بـــرفــتــنــد زایــوان آذر گــشــســب
پـرانـدیشـه شـد زان سـخـن شـهـریار بـــیــامــد بـــنــزدیــک پـــرهــیــزگــار
چـوهـوم آن سـرو تـاج شـاهـان بـدیـد بــریـشــان بــداد آفـریـن گـســتــریـد
هــمـــه شـــهــریــاران بـــرو آفـــریــن هـمـی خــوانـدنـد از جــهـان آفــریـن
چــنـیـن گـفــت بــاهـوم کـاوس شــاه بــه یـزدان ســپــاس و بــدویـم پــنـاه
کــه دیـدم رخ مــردان یـزدان پــرســت تــــوانـــا و بــــادانـــش و زور دســـت
چـنـیـن داد پــاسـخ پــرسـتـنـده هـوم بــــه آبــــاد بــــادا بــــداد تــــو بــــوم
بــدیــن شــاه نــوروز فــرخــنــده بـــاد دل بـــدســـگـــالــان او کـــنــده بـــاد
پــرسـتــنـده بــودم بــدیـن کـوهـسـار کـه بـگـذشـت بــرگـنـگ دژ شـهـریـار
هـمـی خـواسـتــم تــا جــهـان آفـریـن بــــــدو دارد آبــــــاد روی زمـــــیـــــن
چـو بــاز آمـد او شـاد و خـنـدان شـدم نـیـایـش کـنـان پــیـش یـزدان شــدم
سـروش خـجـسـتـه شـبــی نـاگـهـان بـــکــرد آشــکــارا بــمــن بـــرنــهــان
ازیــن غــار بــی بــن بـــرآمــدخــروش شــــنـــیـــدم نـــهـــادم بآواز گـــوش
کـسـی زار بـگـریـسـت بـرتـخـت عـاج چـه بـر کـشـور و لشـکـر و تـیغ وتـاج
ز تــیــغ آمــدم ســوی آن غــار تــنــگ کــمــنـدی کــه زنــار بــودم بــچــنـگ
بـــدیــدم ســر و گــوش افــراســیــاب درو ســاخــتـــه جـــای آرام و خــواب
بـبـنـد کـمـندش بـبـسـتـم چـو سـنگ کـشـیدمـش بـیچـاره زان جـای تـنـگ
بـخـواهش بـدو سـسـت کـردم کـمـند چـــو آمــد بـــرآب بـــگــشـــاد بـــنــد
بآب انــدرســت ایــن زمــان نــاپــدیــد پــی او ز گــیــتــی بـــبـــایــد بـــریــد
ورا گــر بـــبــرد بـــاز گــیــرد ســپــهــر بـجـنـبـد بـگـرسـیـوزش خـون و مـهـر
چــو فــرمـانـد دهـد شــهـریـار بــلــنـد بـــرادرش را پـــای کـــرده بــــبـــنـــد
بـــیــارنــد بـــر کـــتـــف او خـــام گــاو بـــدوزنـــد تـــاگـــم کـــنــد زور وتـــاو
چــــو آواز او یـــابــــد افــــراســــیـــاب هــــمــــانــــا بــــرآیـــد ز دریـــای آب
بـــــفــــرمــــود تـــــا روزبـــــانــــان در بــرفــتــنـد بــاتــیـغ و گـیـلـی ســپــر
بــــبــــردنـــد گـــرســــیـــوز شـــوم را کـــه آشـــوب ازو بــــد بـــر و بـــوم را
بــدژخــیــم فــرمــود تــا بــرکــشــیــد زرخ پــــــرده شـــــوم رابــــــردریـــــد
هـمـی دوخـت بــرکـتــف او خــام گـاو چـنـیـن تـانـمـانـدش بــتـن هـیـچ تـاو
بـرو پـوسـت بـدرید و زنـهـار خـواسـت جـهـان آفـرین را هـمـی یار خـواسـت
چــو بــشــنــیــد آوازش افــراســیــاب پــــر از درد گــــریـــان بــــرآمـــد ز آب
بـــدریــا هــمــی کــرد پـــای آشــنــاه بــیـامــد بــجــایـی کــه بــد پــایـگــاه
ز خـشـکـی چـو بــانـگ بـرادر شـنـیـد بـــرو بـــتـــر آمـــد ز مــرگ آنــچ دیــد
چــو گــرســیــوز او را بــدیــد انــدر آب دو دیـده پــر از خـون و دل پـر شـتـاب
فــغــان کــرد کــای شــهـریـار جــهـان ســــر نـــامـــداران و تــــاج مـــهـــان
کـجـات آن هـمـه رسـم و آیـیـن و گـاه کـجـات آن سـر تـاج و چـنـدان سـپـاه
کـجــات آن هـمـه دانـش و زور دسـت کـجــات آن بــزرگـان خـسـروپــرسـت
کــجــات آن بـــرزم انــدرون فــر و نــام کـجـات آن بــبـزم انـدرون کـام و جـام
کـــه اکـــنـــون بـــدریــا نــیــاز آمـــدت چـــنــیــن اخـــتـــر دیــرســاز آمــدت
چـو بـشـنـیـد بـگـریـسـت افـراسـیـاب همی ریخـت خونین سرشک اندر آب
چــنـیـن داد پــاســخ کـه گـرد جــهـان بــگـشــتــم هـمـی آشــکـار و نـهـان
کـزیـن بــخــشــش بــد مـگـر بــگـذرم ز بـــد بـــتــر آمــد کــنــون بــر ســرم
مـرا زنـدگـانـی کــنـون خــوار گـشــت روانــم پــر از درد و تــیـمــار گــشــت
نــبـــیــره فــریــدون و پــور پــشــنــگ بــرآویــخــتــه ســر بــکــام نــهــنــگ
هـمـی پــوسـت درنـد بــر وی بــچـرم کـسـی را نـبـینم بـچـشـم آب شـرم
زبــان دو مـهـتــر پــر از گـفــت و گـوی روان پــرسـتـنـده پـر جـسـت و جـوی
چــو یـزدان پــرســتــنــده او را بــدیــد چــنــان نـوحــه زار ایـشــان شــنـیـد
ز راه جــــزیــــره بــــرآمــــد یــــکــــی چــو دیــدش مــر او را ز دور انــدکــی
گـشــاد آن کــیـانـی کــمـنـد از مـیـان دو تــایـی بــیــامــد چــو شــیـر ژیـان
بــیـنــداخــت آن گــرد کــرده کــمــنــد ســر شــهــریــار انــدر آمــد بـــبــنــد
بــخــشــکـی کـشـیـدش ز دریـای آب بـشـد تـوش و هوش از رد افراسـیاب
گــرفـــتـــه ورا مــرد دیــن دار دســـت بــخـواری ز دریـا کـشـیـد و بــبـسـت
سـپـردش بـدیشـان و خـود بـازگشـت تـو گـفـتـی کـه بــا بـاد انـبـاز گـشـت
بــیــامــد جــهــانــدار بـــا تــیــغ تــیــز سـری پــر ز کـیـنـه دلـی پــر سـتـیـز
چـنـیـن گـفـت بـی دولـت افـراسـیـاب کــه ایـن روز را دیـده بــودم بــخــواب
ســپــهـر بــلــنـد ار فــراوان کــشــیـد هـــمــــان پــــرده رازهـــا بــــردریـــد
بآواز گــفــت ای بـــد کــیــنــه جـــوی چــراکـشـت خـواهـی نـیـا را بــگـوی
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه ای بــدکـنـش ســـزاوار پــــیـــغـــاره و ســـرزنـــش
ز جـــان بـــرادرت گــویــم نــخـــســت کـه هـرگـز بـلـای مـهـان را نـجـسـت
دگـــر نـــوذر آن نـــامـــور شـــهـــریــار کــه از تـــخــم ایــرج بـــد او یــادگــار
زدی گــردنـش را بــشــمـشــیـر تــیـز بــرانـگـیـخـتـی از جـهـان رسـتــخـیـز
سـه دیگر سـیاوش که چـون او سـوار نــبــیـنـد کــســی از مــهـان یـادگــار
بـریـدی سـرش چـون سـر گـوسـفـنـد هـمـی بــرگـذشـتــی ز چـرخ بــلـنـد
بـــکــردار بـــد تــیــز بـــشــتـــافــتــی مــکــافــات آن بــد کــنــون یـافــتــی
بــدو گــفــت شــاهـا بــبــود آنـچ بــود کــنـون داســتــانــم بــبــایـد شــنـود
بـــمــان تــا مــگــر مــادرت را بـــجــان بـبـینـم پـس این داسـتـانـهـا بـخـوان
بــدو گــفــت گــر خــواســتــی مـادرم چــرا آتـــش افــروخــتــی بـــر ســرم
پــدر بــیـگــنــه بــود و مــن در نــهــان چــه رفــت از گـزنـد تــو انـدر جــهـان
ســر شــهــریــاری ربـــودی کــه تــاج بــدو زار گـریـان شــد و تــخــت عــاج
کــنــون روز بـــادا فـــره ایــزدیــســـت مـکـافــات بــد را ز یـزدان بــدیـســت
بــشــمـشــیـر هـنـدی بــزد گـردنـش بــخــاک انـدر افــگــنـد نــازک تــنـش
ز خـون لعـل شـد ریش و موی سـپـید بــرادرش گـشــت از جــهـان نـاامـیـد
تــهـی مـانـد زو گـاه شــاهـنـشــهـی ســــرآمـــد بــــرو روزگــــار مـــهـــی
ز کــردار بـــد بــر تــنــش بــد رســیــد مـجــو ای پــســر بــنـد بــد را کـلـیـد
چــو جــویـی بــدانـی کــه از کــار بــد بــفــرجــام بــر بــدکـنـش بــد رســد
ســپــهــبــد کــه بـــا فــر یــزدان بــود هـمـه خــشـم او بــنـد و زنـدان بــود
چــو خــونــریـز گــردد بــمــانــد نــژنــد مــکــافــات یــابـــد ز چـــرخ بـــلــنــد
چــنـیـن گـفـت مـوبــد بــبــهـرام تــیـز کــه خــون ســر بــیـگــنـاهـان مــریـز
چـو خـواهی کـه تـاج تـو مـانـد بـجـای مـبــادی جــز آهـســتــه و پــاک رای
نگه کن که خـود تـاج بـا سر چـه گفت که بـا مغزت ای سـر خـرد بـاد جـفت
بــــگـــرســــیـــوز آمـــد ز کـــار نـــیـــا دو رخ زرد و یــک دل پــر از کــیـمــیــا
کــشــیـدنــدش از پــیـش دژخــیـم زار بــــبـــنـــد گـــران و بــــبــــد روزگـــار
ابــــا روزبــــانـــان مــــردم کــــشــــان چــنـانـچــون بــود مــردم بــدنـشــان
چــو در پــیـش کـیـخـسـرو آمـد بــدرد بــــبــــاریـــد خــــون بــــر رخ لـــاژورد
شــهـنـشــاه ایـران زبــان بــرگــشــاد و زآن تـشت و خـنجـر بـسـی کرد یاد
ز تــور و فــریـدون و ســلــم ســتــرگ ز ایــرج کـــه بـــد پـــادشـــاه بـــزرگ
بـــدژخــیــم فــرمــود تـــا تــیــغ تــیــز کـشـیـد و بــیـامـد دلـی پــر سـتــیـز
مــیــان ســپــهــبــد بــدو نــیــم کــرد سـپــه را هـمـه دل پــر از بــیـم کـرد
بـهـم بــرفـگـنـدنـدشـان هـمـچـو کـوه ز هــر ســو بــدور ایــســتــاده گــروه
ز یــزدان چــو شــاه آرزوهــا بــیــافــت ز دریــا ســوی خــان آذر شــتـــافــت
بــســی زر بــر آتــش بــرافـشــانـدنـد بــزمــزم هـمــی آفــریـن خــوانــدنــد
بــبــودنـد یـک روز و یـک شـب بــپـای بـــپـــیــش جــهــانــداور رهــنــمــای
چـو گـنـجــور کـیـخـسـرو آمـد زرسـب بـبـخـشـید گـنجـی بـر آذرگـشـسـب
بــران مـوبــدان خــلـعــت افـگـنـد نـیـز درم داد و دیــنــار و بـــســیــار چــیــز
بــشــهـر انــدرون هـرک درویـش بــود وگر خـوردش از کوشش خـویش بـود
بــران نـیـز گــنــجــی پــراگــنـده کــرد جــهـانـی بــداد و دهـش بــنـده کـرد
ازان پـس بـتـخـت کـیـان بـرنـشـسـت در بــار بــگـشـاد و لـب را بــبــســت
نـبــشــتــنـد نــامــه بــهـر کــشــوری بـــهــر نــامـــداری و هــر مــهــتـــری
ز خــاور بـــشــد نــامــه تــا بـــاخــتــر بــجـایـی کـه بــد مـهـتــری بــا گـهـر
کــــه روی زمــــیــــن از بــــد اژدهــــا بــشــمـشـیـر کـیـخــســرو آمـد رهـا
بــــنــــیــــروی یـــزدان پــــیــــروزگــــر نـیـاســود و نـگــشــاد هـرگــز کــمـر
روان ســـــیـــــاوش را زنـــــده کـــــرد جــهـان را بــداد و دهـش بــنـده کـرد
هـمــی چــیـز بــخــشــیـد درویـش را پـــرســتـــنــده و مــردم خـــویــش را
ازان پـس چـنـیـن گـفـت شـاه جـهـان کـــه ای نـــامـــداران فـــرخ مـــهـــان
زن و کـــودک خـــرد بـــیــرون بـــریـــد خــورشـهـا و رامـش بــهـامـون بــریـد
بــپــردخــت زان پــس بــرامـش نـهـاد بـــرفــتـــنــد گــردان خـــســـرو نــژاد
هـرآنـکــس کــه بــود از نــژاد زرســب بـــیــامــد بـــایــوان آذرگــشـــســـب
چـــهــل روز بـــا شـــاه کـــاوس کــی هـمـی بــود بــا رامــش و رود و مـی
چـو رخـشـنـده شـد بـر فـلـک مـاه نـو ز زر افــســـری بـــر ســـر شـــاه نــو
بــزرگــان ســوی پــارس کــردنـد روی بــرآســوده از رزم وز گــفــت و گــوی
بــهـر شــهـر کــانــدر شــدنــدی ز راه شـدی انـجــمـن مـرد بــر پــیـشـگـاه
گــشــادی ســر بــدره هــا شــهـریـار تــوانــگــر شــدی مــرد پــرهــیـزگــار
چـو بـا ایمـنـی گـشـت کـاوس جـفـت هـمـه راز دل پــیـش یـزدان بــگـفــت
چــنـیـن گـفــت کـای بــرتــر از روزگـار تــو بــاشــی بــهـر نـیـکــی آمـوزگـار
ز تــو یـافــتــم فــر و اورنــگ و بــخــت بـزرگـی و دیهـیم و هـم تـاج و تـخـت
تـو کـردی کـسـی را چـو مـن بـهرمـند ز گــنــج و ز تــخــت و ز نــام بــلــنــد
ز تــو خـواسـتــم تــا بــکـی کـیـنـه ور بــکــیـن ســیــاوش بــبــنــدد کــمــر
نـبــیـره بــدیـدم جــهـانـبــیـن خـویـش بـفـرهـنـگ و تـدبـیـر و آیـیـن خـویـش
جــهــانــجــوی بـــا فــر و بــرز و خــرد ز شــاهـان پــیـشــیـنــگــان بــگــذرد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات