فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 5 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

ز شــاهـان نــدیـدم کــزیـن گــونــه راهبــجــســتــی ز دادار خــورشــیـد و مـاهکـــه مـــا را جـــدایـــی نـــبـــود آرزویازیــن دادگـــر خـــســـرو …

ز شــاهـان نــدیـدم کــزیـن گــونــه راه بــجــســتــی ز دادار خــورشــیـد و مـاه
کـــه مـــا را جـــدایـــی نـــبـــود آرزوی ازیــن دادگـــر خـــســـرو نــیــک خـــوی
سـخـنهای دسـتـان چـو بـشـنید شـاه پــســنــد آمــدش پــوزش نــیـک خــواه
بـیـازیـد و بـگـرفـت دسـتـش بــدسـت بــر خـویـش بــردش بــجـای نـشـسـت
بـدانـسـت کـو این سـخـن جـز بـمـهـر نـپــیـمــود بــا شــاه خــورشــیـد چــهـر
چــنـیـن گـفــت پــس شــاه بــا زال زر کــه اکــنـون بــبــنـدیـد یـکــســر کــمــر
تـو و رسـتــم و طـوس و گـودرز و گـیـو دگـــر هـــرک او نـــامـــدارســـت نـــیــو
ســراپــرده از شــهــر بــیــرون بـــریــد درفــش هــمــایــون بــهــامــون بـــریــد
ز خـرگـاه وز خـیمـه چـنـدانـک هسـت بــســازیـد بــر دشـت جــای نـشـسـت
درفــش بـــزرگــان و پــیــل و ســپـــاه بـــســـازیــد روشـــن یــکـــی رزمــگــاه
چـنان کـرد رسـتـم که خـسـرو بـگفـت بـــبـــردنــد پـــرده ســـرای از نــهــفــت
بـــهــامــون کــشـــیــدنــد ایــرانــیــان بــفـرمـان بــبــســتــنـد یـکـســر مـیـان
ســپــیـد و سـیـاه و بــنـفـش و کـبــود زمـیـن کــوه تــا کــوه پــر خــیـمــه بــود
مـــیــان انــدرون کـــاویــانــی درفـــش جـهـان زو شـده سـرخ و زرد و بــنـفـش
ســــراپـــــرده زال نــــزدیــــک شــــاه بــــرافـــراخـــتـــه زو درفـــش ســـیـــاه
بــدســت چــپــش رســتــم پــهـلـوان ز کــــابـــــل بـــــزرگــــان روشــــن روان
بـپـیـش انـدرون طـوس و گـودرز و گـیو چــو رهــام و شــاپــور و گــرگــیـن نــیـو
پــس پــشــت او بــیـژن و گـســتــهـم بـــزرگـــان کـــه بـــودنــد بـــا او بـــهــم
شـهـنـشـاه بـر تـخـت زرین نـشـسـت یــکــی گــرزه گــاوپـــیــکـــر بـــدســـت
بــیـک دســت او زال و رســتــم بــهـم چـــو پـــیــل ســـرافـــراز و شـــیــر دژم
بــدســت گــر طــوس و گــودرز و گـیـو دگــــر بــــیـــژن گــــرد و رهـــام نـــیـــو
نـهـاده هـمـه چـهـر بــر چــشـم شـاه بـــدان تـــا چــه گــویــد ز کــار ســپـــاه
بآواز گـــفـــت آن زمـــان شـــهـــریـــار کــــه ایـــن نــــامــــداران بــــه روزگــــار
هـــران کـــس کـــه داریــد راه و خـــرد بــدانــیــد کــیــن نــیــک و بــد بــگــذرد
هـمـه رفـتـنـی ایـم و گـیـتـی سـپـنـچ چـــرا بـــایــد ایــن درد و انـــدوه و رنـــج
ز هــر دســـت خـــوبـــی فـــرازآوریــم بــدشــمـن بــمـانـیـم و خــود بــگـذریـم
کــنـون گــاو آن زیـر چــرم انـدر اســت کــه پـــاداش و بـــادافــره دیــگــرســت
بــتــرســیــد یــکــســر ز یــزدان پــاک مـبــاشــیـد ایـمـن بــدیـن تــیـره خــاک
کــه ایـن روز بــر مــا هــمــی بــگــذرد زمــانــه دم هــر کــســـی بـــشـــمــرد
ز هوشـنگ و جـمشـید و کـاوس شـاه کــه بــودنــد بــا فــر و تــخــت و کــلــاه
جـز از نـام ازیـشـان بــگـیـتــی نـمـانـد کــســی نـامـه رفــتــگــان بــرنـخــوانـد
از ایـشـان بـسـی نـاسـپـاسـان بـدنـد بــفــرجــام زان بـــد هــراســان بـــدنــد
چـو ایشـان همـان مـن یکـی بـنـده ام وگــر چـــنــد بـــا رنــج کـــوشـــنــده ام
بــکــوشــیــدم و رنــج بـــردم بــســی نــدیــدم کــه ایــدر بـــمــانــد کــســـی
کـنـون جـان و دل زین سـرای سـپـنـج بـــکـــنــدم ســـرآوردم ایــن درد و رنــج
کـنـون آنـچ جــســتــم هـمـه یـافــتــم ز تـــخـــت کـــیــی روی بـــرتـــافـــتـــم
هر آن کـس کـه در پـیش مـن بـرد رنج بــبــخــشـم بــدو هـرچ خـواهـد ز گـنـج
ز کــردار هـر کــس کـه دارم ســپــاس بــگــویــم بــیــزدان نــیــکــی شــنــاس
بــایـرانـیـان بــخــشـم ایـن خـواسـتــه ســــلـــیـــح و در گــــنـــج آراســــتــــه
هر آن کس که هست از شما مهتـری بــبــخــشــم بــهـر مـهـتــری کـشـوری
هــمـــان بـــدره و بـــرده و چـــارپـــای بــرانــدیــشــم آرم شــمــارش بــجــای
بــبــخــشـم کـه مـن راه را سـاخــتــم وزیــن تـــیـــرگـــی دل بـــپـــرداخـــتـــم
شـمـا دسـت شـادی بــخـوردن بــریـد بــیـک هـفــتــه ایـدر چــمــیـد و چــریـد
بـخـواهـم کـه تـا زیـن سـرای سـپـنـج گــــذر یـــابــــم و دور مــــانـــم ز رنــــج
چـو کـیـخـسـرو ایـن پـنـدهـا بـرگـرفـت بـــمــانــدنــد گــردان ایــران شــگــفــت
یـکـی گـفـت کـیـن شـاه دیـوانـه شـد خــرد بــا دلـش سـخــت بــیـگـانـه شـد
نـدانـم بــرو بــر چــه خــواهـد رســیـد کـجـا خـواهـد ایـن تــاج و تــخـت آرمـیـد
بـــرفــتـــنــد یــکــســر گــروهــاگــروه هـمـه دشــت لـشــکــر بــدو راغ و کـوه
غــو نـای و آوای مــســتــان ز دشــت تــو گـفـتـی هـمـی از هـوا بــرگـذشـت
بـبـودنـد یـک هـفـتـه زیـن گـونـه شـاد کــســـی را نــیــامــد غـــم و رنــج یــاد
بــهـشـتـم نـشـسـت از بــر گـاه شـاه ابــــی یـــاره و گــــرز و زریـــن کــــلـــاه
چــو آمــدش رفــتــن بــتــنـگــی فــراز یــکـــی گـــنـــج را درگـــشـــادنــد بـــاز
چـــو بـــگـــشـــاد آن گـــنـــج آبـــاد را وصــــی کــــرد گــــودرز کــــشـــــواد را
بـــدو گــفــت بــنــگــر بــکــار جــهــان چـــه در آشـــکــار و چـــه انــدر نــهــان
کــه هـر گــنـج را روزی آگـنـدنـیـســت بــسـخــتــی و روزی پــراگـنـدنـیـســت
نــگــه کــن ربــاطــی کــه ویــران بــود یــکـــی کـــان بـــنـــزدیــک ایــران بـــود
دگــر آبـــگــیــری کــه بـــاشــد خــراب از ایــــران وز رنـــــج افـــــراســـــیـــــاب
دگــر کــودکــانــی کــه بـــی مــادرنــد زنـانـی کـه بــی شـوی و بــی چـادرنـد
دگــر آنــکــش آیــد بـــچـــیــزی نــیــاز ز هــر کـــس هــمـــی دارد آن رنــج راز
بــر ایـشــان در گــنـج بــســتــه مــدار بـــبـــخـــش و بـــتـــرس از بـــد روزگــار
دگــر گــنــج کــش نــام بـــادآورســـت پـــر از افــســر و زیــور و گــوهــرســـت
نگه کـن بـشـهری که ویران شـدسـت کـنـام پــلـنـگـان و شــیـران شــدســت
دگـر هـرکـجــا رســم آتــشــکـدســت کـه بـی هـیـربـد جـای ویـران شـدسـت
سـه دیـگـر کـسـی کـو ز تـن بـازمـانـد بــــروز جـــوانـــی درم بــــرفـــشـــانـــد
دگـر چـاهـسـاری کـه بـی آب گـشـت فــراوان بـــرو ســالــیــان بـــرگــذشــت
بـــدیـــن گـــنـــج بــــادآور آبــــاد کـــن درم خــــوار کــــن مـــرگ را یـــاد کــــن
دگـر گـنـج کـش خــوانـدنـدی عــروس کــه آگــنــد کــاوس در شـــهــر طــوس
بــگــودرز فــرمــود کــان را بـــبـــخــش یـــزال و بـــگـــیــو و خـــداونـــد رخـــش
هـمـه جـامـه هـای تــنـش بــرشـمـرد نـگـه کـرد یـکـســر بــرســتــم ســپــرد
هـــمـــان یـــاره و طـــوق کـــنـــداوران هــمــان جـــوشـــن و گــرزهــای گــران
ز اسـبــان بــجــایـی کـه بــودش یـلـه بــطــوس ســپــهـبــد ســپــردش گـلـه
هـمــه بــاغ و گــلــشــن بــگــودرز داد بـــگــیــتــی ز مــرزی کــه آمــدش یــاد
ســلــیـح تــنــش هـرچ در گــنــج بــود کــه او را بـــدان خــواســتــه رنــج بــود
ســپــردنــد یــکــســر بــگــیــو دلــیــر بـدانگـه کـه خـسـرو شـد از گـنـج سـیر
از ایــوان و خـــرگــاه و پـــرده ســـرای هــمــان خــیــمــه و آخــور و چــارپـــای
فــــریــــبـــــرز کــــاوس را داد شـــــاه بــسـی جـوشـن و تـرگ و رومـی کـلـاه
یـکـی طـوق روشـن تــر از مـشــتــری ز یــاقــوت رخــشــان دو انــگــشــتــری
نــبـــشــتــه بـــرو نــام شــاه جــهــان کــه انــدر جــهــان آن نــبـــودی نــهــان
بــبــیـژن چــنـیـن گـفــت کـیـن یـادگـار هـمـی دار و جــز تــخــم نـیـکـی مـکـار
بـــایــرانــیــان گــفــت هــنــگــام مــن فـــراز آمـــد و تــــازه شــــد کـــام مـــن
بــخــواهـیـد چــیـزی کــه بــایـد ز مـن کــــه آمـــد پــــراگـــنـــدن انـــجــــمـــن
هـمـه مـهـتــران زار و گــریـان شــدنـد ز درد شــهــنــشـــاه بـــریــان شــدنــد
همـی گـفـت هرکـس کـه ای شـهریار کـــرا مـــانـــی ایـــن تــــاج را یـــادگـــار
چـو بـشـنید دسـتـان خـسـرو پـرسـت زمـیـن را بــبــوسـیـد و بــرپـای جـسـت
چـنـیـن گـفـت کـای شـهـریـار جــهـان ســـــزد کآرزوهـــــا نـــــدارم نـــــهــــان
تـو دانـی کـه رسـتـم بـایـران چـه کـرد بـــرزم و بـــبـــزم و بـــنــنــگ و نـــبـــرد
چــو کــاوس کــی شــد بــمــازنــدران رهــی دور و فـــرســـنــگــهــای گـــران
چــو دیــوان بـــبـــســتــنــد کــاوس را چـــو گــودرز گـــردنــکـــش و طـــوس را
تـهـمـتـن چـو بــشـنـیـد تـنـهـا بــرفـت بـــمـــازنـــدران روی بـــنــهــاد تـــفـــت
بــیــابــان وتــاریــکــی و دیـو و شــیــر هـــمـــان جـــادوی و اژدهـــای دلـــیـــر
بـــدان رنــج و تـــیــمــار بـــبـــریــد راه بـــمــازنــدران شـــد بـــنــزدیــک شـــاه
بـــدریــد پـــهـــلـــوی دیــو ســـپـــیــد جـــگــرگـــاه پـــولــاد غـــنــدی و بـــیــد
ســر سـنـجــه را نـاگـه از تــن بــکـنـد خـــروشـــش بـــرآمــد بـــابـــر بـــلــنــد
چــو ســهـراب فــرزنـد کــانـدر جــهـان کــســی را نــبــود از کــهــان و مــهــان
بــکـشــت از پــی کـیـن کـاوس شــاه ز دردش بــگــریـد هـمـی ســال و مــاه
وزان پـــس کــجــا رزم کــامــوس کــرد بــــمــــردی بــــابــــر انــــدر آورد گــــرد
ز کـــردار او چــــنـــد رانـــم ســـخــــن کــه هــم داســتــانــهــا نــیــایـد بــبــن
اگــر شــاه ســیــر آمــد از تــاج و گــاه چــه مـانـد بــدیـن شـیـردل نـیـک خـواه
چــنــیـن داد پــاســخ کــه کــردار اوی بـــنــزدیــک مـــا رنـــج و تـــیــمـــار اوی
کــه دانــد مــگــر کــردگــار ســـپـــهــر نـــمــــایـــنـــده کــــام و آرام و مــــهـــر
سـخــنـهـای او نـیـسـت انـدر نـهـفـت نــدانــد کـــس او را بـــافـــاق جـــفـــت
بــفــرمـود تــا رفــت پــیـشــش دبــیـر بــیـاورد قــرطــاس و مـشــک و عــبــیـر
نــبــشــتــنـد عــهـدی ز شــاه زمــیـن ســـرافــراز کــیــخـــســـرو پـــاک دیــن
ز بـــهــر ســپـــهــبـــد گــو پــیــلــتــن ســتـــوده بـــمــردی بـــهــر انــجـــمــن
کـه او بــاشــد انـدر جــهـان پــیـشــرو جـــهــانــدار و بـــیــدار و ســالــار و گــو
هــم او را بـــود کـــشـــور نـــیــمـــروز ســـپـــهــدار پـــیــروز لــشـــکــر فـــروز
نــهــادنـــد بـــر عـــهــد بـــر مـــهــر زر بــــرآیـــیـــن کــــیـــخــــســــرو دادگـــر
بـــدو داد مــنــشـــور و کـــرد آفـــریــن کـــه آبـــاد بـــادا بـــرســـتـــم زمـــیـــن
مــهــانــی کــه بـــا زال ســـام ســوار بـــرفـــتـــنــد بـــا زیــجـــهــا بـــر کــنــار
بـبـخـشـیدشـان خـلـعـت و سـیم و زر یــکــی جــام مــر هــر یــکــی را گــهــر
جــهـانـدیـده گـودرز بــرپــای خــاسـت بــیـاراســت بــا شــاه گـفــتــار راســت
چـنـین گـفـت کـای شـاه پـیروز بـخـت نــدیــدیــم چــون تــو خــداونــد تــخــت
ز گــاه مــنــوچـــهــر تـــا کـــیــقـــبـــاد ز کـــــاوس تــــــا گـــــاه فـــــرخ نـــــژاد
بــپــیـش بــزرگـان کــمـر بــســتــه ام بـــی آزار یــک روز نــنــشـــســـتـــه ام
نـبــیـره پـسـر بــود هـفـتـاد و هـشـت کـنـون مـانـد هشـت و دگـر بـرگـذشـت
هـمـان گــیـو بــیـداردل هـفــت ســال بــتــوران زمـیـن بــود بــی خـورد و هـال
بــدشــت انـدرون گــور بــد خــوردنـش هــم از چــرم نــخــچــیـر پــیـراهــنــش
بــایــران رســیــد آنــچ بــد شــاه دیــد کــه تــیـمـار او گــیـو چــنـدی کــشــیـد
جـــهــانــدار ســیــر آمــد از تـــاج گــاه هـمـو چــشـم دارد بــه نـیـکـی ز شــاه
چـنین داد پـاسـخ که بـیشـسـت ازین کـــه بـــر گـــیـــو بــــادا هـــزارآفـــریـــن
خــــداونـــد گــــیـــتــــی ورایـــار بــــاد دل بـــدســـگـــالــانــش پـــرخـــار بـــاد
کـم و بـیش ما پـاک بـر دسـت تـسـت کـه روشــن روان بــادی و تــن درســت
بــفــرمـود تــا عــهـد قـم و اصــفــهـان نـــهـــاد بــــزرگــــان و جــــای مـــهـــان
نـویـســد ز مـشــک و ز عـنـبــر دبــیـر یــکــی نــامــه از پـــادشــا بـــر حــریــر
یــکـــی مــهــر زریــن بـــرو بـــرنــهــاد بـــران نــامــه شـــاه آفــریــن کــرد یــاد
کــه یــزدان ز گــودرز خــشــنــود بـــاد دل بـــدســـگـــالـــانـــش پـــر دود بـــاد
بـــایــرانــیــان گـــفـــت گـــیــو دلـــیــر مـــبــــادا کـــه آیـــد ز کـــردار ســــیـــر
بـــدانــیــد کـــو یــادگـــار مـــنــســـت بـــنــزد شـــمـــا زیــنــهــار مــنــســـت
مــر او را هــمــه پــاک فــرمــان بــریـد ز گـــفـــتـــار گـــودرز بــــر مـــگـــذریـــد
ز گـــودرزیـــان هـــرک بـــد پـــیــش رو یــکـــی آفـــریــنــی بـــگــســـتـــرد نــو
چـو گودرز بـنشست بـرخـاست طوس بــشـد پـیـش خـسـرو زمـیـن داد بـوس
بــدو گــفــت شــاهــا انــوشــه بــدی هــمــیــشــه ز تـــو دور دســـت بـــدی
مــنــم زیــن بـــزرگــان فــریــدون نــژاد ز نـــامـــاوران تــــا بــــیـــامـــد قـــبــــاد
کــمــر بــســتــه ام پــیـش ایـرانــیــان کــه نـگــشــادم از بــنـد هـرگــز مــیـان
بـــکــوه هــمــاون ز جـــوشــن تـــنــم بــخــســت و هــمــان بــود پــیـراهـنــم
بـــکــیــن ســـیــاوش بـــران رزمــگــاه بــدم هــر شــبــی پــاســبــان ســپــاه
بــــلـــاون ســـپـــه را نـــکـــردم رهـــا هــــمـــــی بـــــودم انـــــدر دم اژدهــــا
بـــمــازنــدران بـــســتــه کــاوس بــود دگـــر بـــنـــد بـــر گـــردن طـــوس بـــود
نــکــردم ســپــه را بــه جــایـی یــلــه نـه از مـن کــســی کــرد هـرگــز گــلــه
کـنـون شـاه سـیـر آمـد از تــاج و گـنـج هـمـی بــگــذرد زیـن ســرای ســپــنـج
چــه فـرمـایـدم چــیـسـت نـیـروی مـن تـــو دانـــی هـــنـــرهـــا و آهــوی مـــن
چــنــیـن داد پــاســخ بــدو شــهــریـار کــه بـــیــشــســت رنــج تــو از روزگــار
هـمــی بــاش بــا کــاویـانــی درفــش تــو بــاشــی ســپــهـدار زریـنـه کـفـش
بـدین مـرز گـیـتـی خـراسـان تـراسـت ازیــن نــامــداران تــن آســان تــراســت
نـبـشـتـنـد عـهـدی بــران هـم نـشـان بـــپـــیــش بـــزرگـــان گــردنــکـــشـــان
نــهــادنـــد بـــر عـــهــد بـــر مـــهــر زر یـــکـــی طـــوق زریــن و زریــن کـــمـــر
بـــدو داد و کــردش بـــســی آفــریــن کــه از تـــو مــبـــادا دلــی پـــر ز کــیــن
ز کــار بــزرگــان چــو پــردخــتــه شــد شـهـنـشــاه زان رنـجــهـا رخــتــه شــد
ازان مـهـتــران نـام لــهـراســب مــانـد کــه از دفــتــر شــاه کــس بــرنـخــوانـد
بـــبـــیــژن بـــفــرمــود تـــا بـــا کــلــاه بـــیـــاورد لـــهـــراســـب را نـــزد شـــاه
چـو دیـدش جـهـانـدار بــرپـای جـسـت بــرو آفــریــن کــرد و بــگــشــاد دســت
فـــرود آمــد از نــامــور تـــخـــت عـــاج ز ســـر بـــرگــرفـــت آن دل افــروز تـــاج
بــلـهـراســب بــسـپــرد و کـرد آفـریـن هــمـــه پـــادشـــاهــی ایــران زمـــیــن
هــمــی کــرد پــدرود آن تــخــت عــاج بـــرو آفــریــن کــرد و بــر تــخــت و تــاج
کـه ایـن تــاج نـو بــر تـو فـرخـنـده بــاد جـهـان سـربــسـر پـیـش تـو بـنـده بــاد
سـپــردم بــتـو شـاهـی و تـاج و گـنـج ازان پــس کـه دیـدم بــسـی درد و رنـج
مـگـردان زبــان زیـن سـپـس جـز بــداد کــه از داد بــاشــی تــو پــیـروز و شــاد
مــــکــــن دیـــو را آشــــنــــا بــــا روان چـو خـواهی کـه بـخـتـت بـمـانـد جـوان
خـــردمــنــد بـــاش و بـــی آزار بـــاش هــمــیــشـــه روانــرا نــگــهــدار بـــاش
بــه ایـرانـیـان گـفــت کــز بــخــت اوی بــبــاشــیــد شــادان دل از تــخــت اوی
شــگــفــت انــدرو مــانــده ایــرانــیــان بــرآشــفـتــه هـر یـک چــو شــیـر ژیـان
همی هر کـسـی در شـگفـتـی بـماند کـه لـهـراسـب را شـاه بـایسـت خـوانـد
ازان انـجــمــن زال بــر پــای خــاســت بــگـفـت آنـچ بــودش بــدل رای راســت
چــنـیـن گـفـت کـای شــهـریـار بــلـنـد ســزد گــر کــنــی خــاک را ارجـــمــنــد
سـربــخــت آن کـس پــر از خــاک بــاد روان ورا خــــــاک تـــــــریــــــاک بـــــــاد
کـه لـهـراســب را شــاه خــوانـد بــداد ز بـــیـــداد هـــرگـــز نـــگـــیـــریــم یـــاد
بـــایــران چـــو آمـــد بـــنـــزد زرســـب فــرومــایـه ای دیـدمـش بــا یـک اســب
بـــجـــنــگ الــانــان فــرســـتـــادیــش ســـپـــاه و درفـــش و کـــمـــر دادیــش
ز چــنــدیــن بـــزرگــان خــســرو نــژاد نــیــامــد کــســـی بـــر دل شـــاه یــاد
نـــژادش نــــدانـــم نــــدیـــدم هـــنـــر ازیــن گــونــه نــشــنــیــده ام تـــاجـــور
خـــروشـــی بــــرآمـــد ز ایـــرانـــیـــان کــزیـن پــس نــبــنـدیـم شــاهـا مــیـان
نـــجـــویـــیـــم کـــس نـــام در کـــارزار چــو لـهـراســب را کـی کـنـد شــهـریـار
چـو بـشنید خـسرو ز دسـتـان سـخـن بــدو گـفـت مـشــتــاب و تــنـدی مـکـن
کـه هـر کـس کـه بـیـداد گـوید هـمـی بـــجــز دود ز آتـــش نــجــویــد هــمــی
کــه نــپــســنــدد از مــا بـــدی دادگــر نــه هــر کــو بــدی کــرد بــیـنــد گــهــر
کـه یزدان کـسـی را کـنـد نـیک بـخـت ســزاوار شــاهــی و زیــبـــای تـــخـــت
جــهــان آفــریـن بــر روانــم گــواســت که گشت این سخنها بلهراسب راست
کـه دارد هـمـی شــرم و دیـن و خــرد ز کـــردار نــیــکــی هــمــی بـــرخـــورد
نـبــیـره جــهـانـدار هـوشـنـگ هـسـت خــردمــنــد و بــیــنــادل و پــاک دســت
پــی جــاودان بـــگــســلــانــد ز خــاک پـــــــدیــــــد آورد راه یــــــزدان پـــــــاک
زمـــانــه جـــوان گـــردد از پـــنـــد اوی بـــدیــن هــم بـــود پـــاک فـــرزنــد اوی
بــشــاهــی بــرو آفــریـن گــســتــریـد وزیــن پـــنــد و انــدرز مــن مـــگـــذریــد
هـرآنـکـس کــز انـدرز مـن درگـذشــت هـمـه رنـج او پــیـش مــن بــادگــشــت
چــنـیـن هـم ز یـزدان بــود نـاسـپــاس بــدلــش انــدر آیـد ز هــر ســو هــراس
چـو بـشـنـید زال این سـخـنـهای پـاک بــیــازیــد انــگــشــت و بـــرزد بـــخــاک
بـــیــالـــود لـــب را بـــخـــاک ســـیــاه بـــه آواز لــهــراســب را خـــوانــد شــاه
بــشــاه جــهــان گــفــت خــرم بـــدی هــمــیــشــه ز تـــو دور دســـت بـــدی
کــه دانـســت جــز شــاه پــیـروز و راد کــه لــهـراســب دارد ز شــاهــان نــژاد
چــو سـوگـنـد خـوردم بــخــاک سـیـاه لــب آلــوده شــد مـشــمـر آن از گــنـاه
بــه ایــرانــیــان گــفــت پــیــروز شــاه کـــه بـــدرود بـــاد ایــن دل افـــروز گــاه
چـو مـن بــگـذرم زیـن فـرومـایـه خـاک شـــمــا را بـــخـــواهــم ز یــزدان پـــاک
بــــپـــدرود کـــردن رخ هـــر کـــســـی بـــبــوســیــد بـــا آب مــژگــان بــســی
یـلــان را هــمــه پــاک در بــر گــرفــت بـــزاری خـــروشـــیــدن انــدر گـــرفـــت
همی گـفـت کـاجـی مـن این انجـمـن تــوانـســتــمــی بــرد بــا خــویـشــتــن
خــروشــی بـــرآمــد ز ایــران ســپـــاه کـه خــورشــیـد بــر چــرخ گـم کــرد راه
پـــس پـــرده هـــا کـــودک خـــرد و زن بـــکـــوی و بـــبـــازار شـــد انــجـــمـــن
خـــروشــیــدن نــالــه و آه خـــاســـت بــهـر بــرزنــی مــاتــم شــاه خــاســت
بــه ایـرانــیـان آن زمــان گــفــت شــاه کــه فــردا شــمــا را هـمــیـنـســت راه
هــر آنــکـــس کــه داریــد نــام و نــژاد بـــدادار خـــورشــیــد بـــاشــیــد شـــاد
مــن اکـــنــون روانــرا هــمــی پـــرورم کــه بــر نــیـک نــامــی مــگــر بــگــذرم
نـبــسـتـم دل انـدر سـپـنـجـی سـرای بـــدان تـــا ســروش آمــدم رهــنــمــای
بـگـفـت این وز پـایگه اسـب خـواسـت ز لــشــکــرگــه آواز فــریــاد خـــاســـت
بـــیـــامـــد بــــایـــوان شـــاهـــی دژم بآزاد ســــــــرو انــــــــدر آورده خــــــــم
کــنــیــزک بــدش چــار چــون آفــتــاب نـدیـدی کـسـی چـهـر ایـشـان بــخـواب
ز پــرده بــتــان را بــر خــویـش خــوانـد هــمــه راز دل پــیــش ایـشــان بــرانــد
کـه رفــتــیـم ایـنـک ز جــای ســپــنـج شـــمـــا دل مـــداریـــد بـــا درد و رنـــج
نــبـــیــنــیــد جــاویــد زیــن پــس مــرا کـــزیــن خـــاک بـــیــدادگــر بـــس مــرا
ســـوی داور پـــاک خـــواهــم شـــدن نـــبـــیـــنـــم هـــمـــی راه بــــازآمـــدن
بـشـد هوش زان چـار خـورشـید چـهـر خــروشـان شـدنـد از غـم و درد و مـهـر
شــخــودنــد روی و بــکــنــدنــد مــوی گــســســتــنـد پــیـرایـه و رنـگ و بــوی
ازان پـس هـر آنـکـس کـه آمـد بـهوش چــنـیـن گــفــت بــا نـالـه و بــا خــروش
کـه مـا را بــبــر زیـن سـرای ســپــنـج رهــا کـــن تـــو مـــا را ازیــن درد و رنــج
بـدیشـان چـنـین گـفـت پـر مـایه شـاه کـزیـن پــس شـمـا را هـمـیـنـســت راه
کــجـــا خـــواهــران جـــهــانــدار جـــم کــــجــــا تــــاجــــداران بــــا بــــاد و دم
کــجـــا مــادرم دخـــت افـــراســـیــاب کـه بــگـذشــت زان ســان بــدریـای آب
کـــجـــا دخـــتـــر تـــور مـــاه آفـــریـــد کــه چــون او کــس انــدر زمــانـه نـدیـد
هـمـه خــاک دارنـد بــالـیـن و خـشـت نـــدانـــم بـــدوزخ درنـــد ار بـــهــشـــت
مـــجـــویــیــد ازیــن رفـــتـــن آزار مــن کـــه آســــان شـــود راه دشـــوار مـــن
خـروشـید و لـهراسـب را پـیش خـواند ازیــشــان فــراوان ســخــنــهــا بـــرانــد
بــلـهـراسـب گـفـت ایـن بــتـان مـنـنـد فــــروزنــــده پــــاک جــــان مــــنـــنــــد
بـرین هم نشسـت اندرین هم سـرای هـمـی دارشـان تـا تـو بــاشـی بــجـای
نـبـایـد کـه یـزدان چـو خـوانـدت پـیـش روان شــــرم دارد ز کــــردار خــــویـــش
چــو بــیـنـی مـرا بــا ســیـاوش بــهـم ز شـــرم دو خـــســـرو بـــمـــانــی دژم
پــذیـرفــت لـهـراســب زو هـرچ گـفـت کــه بــا دیـده شــان دارم انـدر نـهـفــت
وزان جــایـگــه تــنـگ بــســتــه مـیـان بــــگــــردیـــد بــــر گــــرد ایـــرانــــیـــان
کـــز ایـــدر بـــایـــوان خـــرامـــیـــد زود مــــــداریـــــد در دل مـــــرا جــــــز درود
مـبــاشـیـد گـســتــاخ بــا ایـن جــهـان کــــه او بــــتــــری دارد انــــدر نـــهـــان
مــبــاشــیــد جــاویــد جــز راد و شــاد ز مــن جــز بــنــیـکــی مــگــیـریــد یــاد
هـمــه شــاد و خــرم بــایـوان شــویـد چـو رفـتــن بــود شـاد و خـنـدان شـویـد
هـــمـــه نـــامـــداران ایــران ســـپـــاه نـهـادنـد ســر بــر زمــیـن پــیـش شــاه
کـــه مـــا پـــنــد او را بـــکـــردار جـــان بــــداریـــم تــــا جــــان بــــود جــــاودان
بــلـهـراســب فــرمـود تــا بــازگـشــت بـــدو گــفــت روز مــن انــدر گــذشـــت
تــو رو تــخــت شــاهــی بآیـیــن بــدار بــگـیـتــی جــز از تــخــم نـیـکـی مـکـار
هرآنـگـه کـه بـاشـی تـن آسـان ز رنـج نــنـــازی بـــتـــاج و نــنـــازی بـــگـــنــج
چــنـان دان کـه رفـتــنـت نـزدیـک شـد بــــیــــزدان تــــرا راه بــــاریــــک شــــد
هــمـــه داد جـــوی و هــمــه دادکـــن ز گـــیـــتـــی تـــن مـــهـــتـــر آزاد کـــن
فـــرود آمــد از بـــاره لــهــراســـب زود زمـیـن را بــبــوســیـد و شــادی نـمــود
بــدو گـفـت خـسـرو کـه پــدرود بــاش بــــداد انـــدرون تـــار گـــر پـــود بــــاش
بـــرفـــتـــنـــد بـــا او ز ایـــران ســـران بـــــزرگــــان بـــــیــــدار و کــــنــــداوران
چـو دسـتـان و رستـم چـو گودرز و گیو دگــر بــیــژن گــیـو و گــســتــهــم نــیـو
بـــهــفـــتـــم فــریــبـــرز کــاوس بـــود بــهـشــتــم کــجــا نـامــور طــوس بــود
هـمـی رفــت لــشــکــر گــروهـاگــروه ز هــامــون بــشــد تــا ســر تــیـغ کــوه
بـــبــودنــد یــکــهــفــتــه دم بـــرزدنــد یـکــی بــر لــب خــشــک نــم بــرزدنــد
خــروشــان و جــوشــان ز کـردار شـاه کـــســـی را نـــبـــود انــدر آن رنـــج راه
هـمـی گـفـت هـر مـوبـدی در نـهـفـت کزین سـان همی در جـهان کس نگفت
چـو خـورشـیـد بـرزد سـر از تـیـره کـوه بــیـامـد بــپــیـشــش ز هـر ســو گــروه
زن و مــــرد ایـــرانـــیـــان صــــدهـــزار خــروشــان بــرفــتــنــد بـــا شــهــریــار
هــمــه کــوه پــر نــالــه و بــا خــروش هـمـی ســنـگ خــارا بــرآمـد بــجــوش
همی گفت هر کس که شاها چه بود کـه روشــن دلـت شــد پــر از داغ و دود
گـــر از لـــشـــکـــر آزار داری هــمـــی مـــریــن تـــاج را خـــوار داری هـــمـــی
بــــگـــوی و تـــو از گـــاه ایـــران مـــرو جـــهــان کـــهــن را مـــکـــن شـــاه نــو
هــمــه خــاک بـــاشــیــم اســب تــرا پـــرســـتـــنـــده آذرگـــشـــســـب تـــرا
کـجــا شـد تــرا دانـش و رای و هـوش کــه نــزد فــریــدون نــیــامــد ســـروش
هـمـه پـیـش یـزدان سـتـایـش کـنـیـم بآتـــشـــکـــده در نـــیــایــش کـــنـــیــم
مــگــر پــاک یـزدانـت بــخــشــد بــمــا دل مـــوبــــدان بــــردرخـــشـــد بـــمـــا
شــهـنـشــاه زان کــار خــیـره بــمـانـد ازان انــجــمــن مــوبـــدان را بـــخــوانــد
چـنـین گـفـت ایـدر هـمـه نـیکـویسـت بــریـن نــیـکــویـهــا نــبــایـد گــریـســت
ز یـزدان شـنـاسـیـد یـکـسـر سـپــاس مــبــاشــیـد جــز پــاک یـزدان شــنـاس
کــه گــرد آمــدن زود بـــاشـــد بـــهــم مـــبـــاشـــیــد زیــن رفـــتـــن مــن دژم
بــدان مـهـتـران گـفـت زیـن کـوهـسـار هــمــه بـــازگـــردیــد بـــی شـــهــریــار
که راهی درازست و بـی آب و سخـت نــبـــاشــد گــیــاه و نــه بـــرگ درخــت
ز بـــا مــن شــدن راه کــوتــه کــنــیــد روان را ســـوی روشـــنــی ره کـــنــیــد
بــریـن ریـگ بــرنــگــذرد هــر کــســی مـــگــــر فــــره و بــــرز دارد بــــســــی
ســه مــرد گــرانــمــایــه و ســـرفــراز شــنـیـدنـد گــفــتــار و گــشــتــنـد بــاز
چـو دسـتـان و رسـتـم چـو گـودرز پـیـر جــهــانــجــوی و بــیـنــنــده و یــادگــیـر
نـگـشـتـنـد زو بـاز چـون طـوس و گـیـو هــمــان بــیــژن و هــم فــریــبــرز نــیــو
بــرفـتــنـد یـک روز و یـک شــب بــهـم شــدنــد از بــیـابــان و خــشــکــی دژم
بــره بــر یـکــی چــشــمـه آمـد پــدیـد جــهـانـجــوی کـیـخـسـرو آنـجــا رسـیـد
بــــدان آب روشــــن فــــرود آمـــدنـــد بـــخـــوردنـــد چـــیــزی و دم بـــرزدنـــد
بــدان مـرزبــانـان چــنـیـن گـفـت شـاه کــه امــشــب نــرانــیـم زیـن جــایـگــاه
بــجــویــیــم کــار گــذشــتــه بــســی کــزیـن پــس نـبــیـنـنـد مــا را کــســی
چــو خــورشـیـد تــابــان بــرآرد درفـش چـــو زر آب گـــردد زمـــیــن بـــنــفـــش
مـــــرا روزگـــــار جــــــدایـــــی بــــــود مــگــر بـــا ســـروش آشــنــایــی بـــود
ازیـــن رای گــــر تــــاب گـــیـــرد دلـــم دل تــیـره گــشــتــه ز تــن بــگــســلـم
چـو بـهـری ز تـیـره شـب انـدر چـمـیـد کــی نـامـور پــیـش چــشــمـه رســیـد
بـران آب روشـن سـر و تـن بـشـسـت هـمـی خـوانـد انـدر نـهـان زنـد و اسـت
چــنـیـن گــفــت بــا نــامــور بــخــردان کـــه بـــاشـــیـــد پـــدرود تـــا جـــاودان
کــنــون چــون بــرآرد ســنــان آفــتــاب مــبــیــنــیــد دیــگــر مــرا جــز بــخــواب
شـمـا بــازگـردیـد زیـن ریـگ خــشــک مــبــاشــیـد اگــر بــارد از ابــر مــشــک
ز کــوه انــدر آیـد یـکــی بــاد ســخــت کـجــا بــشـکـنـد شــاخ و بــرگ درخــت
بـــبـــارد بــســی بـــرف زابــر ســیــاه شـــمـــا ســـوی ایــران نــیــابـــیــد راه
سـر مـهـتــران زان سـخـن شـد گـران بــــخـــفـــتـــنـــد بــــا درد کـــنـــداواران
چـو از کـوه خـورشـیـد سـر بـرکـشـیـد ز چــشــم مــهـان شــاه شــد نـاپــدیـد
بــبــودنــد ز آن جــایـگــه شــاه جــوی بـــریـــگ بـــیـــابــــان نـــهـــادنـــد روی
ز خــســرو نــدیـدنــد جــایـی نـشــان ز ره بــازگــشــتــنــد چــون بــیـهـشــان
هـمـه تــنـگ دل گـشــتــه و تــافــتــه ســـپـــرده زمــیــن شـــاه نــایــافـــتـــه
خـروشـان بــدان چــشـمـه بــازآمـدنـد پــــر از غـــم دل و بــــا گـــداز آمـــدنـــد
بـــران آب هــر کــس کــه آمــد فـــرود هـــمـــی داد شــــاه جــــهـــان را درود
فـریـبــرز گـفـت آنـچ خــسـرو بــگـفـت کـه بــا جــان پــاکـش خـرد بــاد جــفـت
چـو آسـوده بـاشـیـم و چـیـزی خـوریم یـک امـشـب ازین چـشـمـه بـرنـگـذریـم
زمـین گـرم و نـرم اسـت و روشـن هوا بــدیـن رنـجــگــی نـیـســت رفــتــن روا
بــران چــشـمـه یـکـســر فـرود آمـدنـد ز خــســرو بــســی داســتــانـهـا زدنــد
کـه چـونین شـگـفـتـی نـبـیند کـسـی وگـــر در زمـــانــه بـــمـــانـــد بـــســـی
کــزیــن رفـــتـــن شـــاه نــادیــده ایــم ز گــردنــکــشــان نــیـز نــشــنـیـده ایـم
دریـــغ آن بــــلـــنـــد اخـــتـــر و رای او بـــــزرگـــــی و دیــــدار و بـــــالـــــای او
خــردمــنــد ازیـن کــار خــنــدان شــود کـه زنـده کـســی پــیـش یـزدان شــود
کـه دانـد بــگـیـتــی کـه او را چـه بــود چــه گـویـیـم و گـوش کــه یـارد شــنـود
بــدان نـامـداران چــنـیـن گــفــت گـیـو کـه هـرگـز چـنـیـن نـشـنـود گـوش نـیـو
بــمــردی و بــخــشــش بــداد و هـنــر بــــدیـــدار و بــــالــــا و فــــر و گــــهــــر
بــرزم انــدرون پــیــل بـــد بـــا ســپــاه بـــبـــزم انــدرون مــاه بـــد بـــا کـــلـــاه
و زآن پـس بــخـوردنـد چـیـزی کـه بـود ز خــوردن ســوی خــواب رفــتـــنــد زود
هـم آنــگــه بــرآمــد یـکــی بــاد و ابــر هـواگــشــت بــرســان چــشــم هـژبــر
چـو بـرف از زمـیـن بــادبـان بـرکـشـیـد نـــبــــد نـــیـــزه نــــامــــداران پــــدیـــد
یــکــایــک بـــبــرف انــدرون مــانــدنــد نــدانــم بـــدآنــجـــای چــون مــانــدنــد
زمـــانـــی تـــپـــیــدنـــد در زیــر بـــرف یـکـی چــاه شـد کـنـده هـر جــای ژرف
نـمــانــد ایـچ کــس را ازیـشــان تــوان بـــرآمــد بـــفـــرجـــام شـــیــریــن روان
هـمـی بــود رسـتــم بــران کـوهـسـار هـمــان زال و گــودرز و چــنــدی ســوار
بــدان کـوه بــودنـد یـکــســر ســه روز چــهـارم چــو بــفـروخــت گـیـتــی فـروز
بــگـفــتــنـد کـیـن کـار شــد بــا درنـگ چـنـین چـنـد بـاشـیم بـر کـوه و سـنـگ
اگــر شــاه شــد از جــهــان نــاپــدیــد چـــو بـــاد هـــوا از مـــیــان بـــردمـــیــد
دگــر نــامــداران کـــجـــا رفـــتـــه انــد مــگــر پــنـد خــســرو نــپــذرفــتــه انـد
بــبـودنـد یـک هـفـتـه بــر پـشـت کـوه سـر هـفـتـه گـشـتــنـد یـکـسـر سـتـوه
بــدیـشــان هـمـه زار و گـریـان شـدنـد بــــران آتــــش درد بــــریـــان شـــدنـــد
هـمــی کــنـد گــودرز کــشــواد مــوی همـی ریخـت آب و همـی خـسـت روی
هـمـی گـفـت گـودرز کـین کـس نـدیـد کــه از تــخــم کــاوس بــر مــن رســیـد
نـبــیـره پــســر داشــتــم لــشــکــری جــهـانــدار و بــر هـر ســری افــســری
بـکـیـن سـیـاوش هـمـه کـشـتـه شـد هـمــه دوده زیـر و زبــر گــشــتــه شــد
کـنـون دیـگـر از چــشـم شـد نـاپــدیـد که دید این شـگفـتـی که بـر من رسـید
سـخـنـهـای دیـریـنـه دسـتـان بـگـفـت کــه بـــا داد یــزدان خــرد بـــاد جــفــت
چـــو از بـــرف پـــیــدا شــود راه شــاه مـــگـــر بــــازگـــردنـــد و یـــابــــنـــد راه
نــشــایــد بــدیـن کــوه ســر بــر بــدن خــورش نـیـسـت ز ایـدر بــبــایـد شـدن
پـــیــاده فــرســتـــیــم چــنــدی بـــراه بـــیـــابـــنـــد روزی نـــشـــان ســـپـــاه
بـــرفـــتـــنــد زان کــوه گــریــان بـــدرد هـمـی هـر کــســی از کــس یـاد کــرد
ز فــرزنــد و خــویـشــان وز دوســتــان و زآن شـاه چــون ســرو در بــوســتــان
جــهـان را چـنـیـن اسـت آیـیـن و دیـن نــمــانــدســت هـمــواره در بــه گــزیـن
یــکــی را ز خــاک ســیــه بــرکــشــد یــکــی را ز تـــخـــت کــیــان درکــشــد
نـه زیـن شـاد بـاشـد نـه ز آن دردمـنـد چــنــیــنــســت رســم ســرای گــزنــد
کـــجـــا آن یــلــان و کـــیــان جـــهــان از انـــدیــشـــه دل دور کـــن تـــا تـــوان
***
چــو لـهـراسـب آگـه شـد از کـار شـاه ز لــشـــکـــر کــه بـــودنــد بـــا او بـــراه
نــشــســت از بــر تــخــت بــا تــاج زر بــــرفــــتــــنـــد گـــردان زریـــن کـــمـــر
بآواز گـــفــــت ای ســــران ســــپــــاه شــنــیـده هــمــه پــنــد و انــدرز شــاه
هرآنکس که از تـخـت من نیست شاد نــدارد هــمــی پــنــد شــاهــان بــیــاد
مــرا هـرچ فــرمـود و گــفــت آن کــنـم بــکــوشــم بــنـیـکــی و فــرمـان کــنـم
شــمــا نــیــز از انــدرز او دســت بـــاز مـــــداریـــــد وز مـــــن مـــــداریـــــد راز
گــنــهـکــار بــاشــد بــیـزدان کــســی کــه انــدرز شـــاهــان نــدارد بـــســـی
بـــد و نـــیــک ازیــن هــرچ داریــد یــاد ســراســر بــمــن بــر بــبــایـد گــشــاد
چــنــیــن داد پـــاســخ ورا پـــور ســام کـه خــســرو تــرا شـاه بــر دســت نـام
پــــذیـــرفـــتـــه ام پــــنـــد و انـــدرز او نــــیــــابـــــد گـــــذر پـــــای از مــــرز او
تـو شـاهـی و مـا یـکـسـره کـهـتــریـم ز رای و ز فـــــرمــــان او نــــگــــذریــــم
مـن و رسـتــم زابــلـی هـرک هـسـت ز مـهـتــر تــو بــرنـگــســلـانـیـم دســت
هـرآنــکــس کــه او نــه بــریـن ره بــود ز نـــیـــکـــی ورادســـت کـــوتـــه بـــود
چـو لـهراسـب گـفـتـار دسـتـان شـنید بـــدو آفـــریــن کـــرد و دم درکــشـــیــد
چـــنــیــن گــفــت کــز داور راســتـــی شـــمــا را مــبـــادا کــم و کــاســـتـــی
کــه یــزدان شـــمــا را بـــدان آفـــریــد کـــه روی بـــدیــهـــا شـــود نـــاپـــدیــد
جــهــانــدار نــیــک اخــتـــر و شــادروز شــمــا را ســپــرد آن زمــان نــیــمــروز
کـنون پـادشـاهی جـز آن هرچ هسـت بــگــیـریــد چــنــدانــک بــایـد بــدســت
مـرا بـا شـمـا گـنج بـخـشـیده نیسـت تــن و دوده و پــادشــاهـی یـکــیـســت
بـــگـــودز گـــفـــت آنـــچ داری نــهــان بـــگــوی از دل ای پـــهــلــوان جـــهــان
بـــدو گــفــت گــودرز مــن یــک تــنــم چــو بــی گــیـو و رهـام و بــی بــیـژنــم
بــرآنـم سـراسـر کـه دسـتـان بـگـفـت جــزیـن مــن نـدارم ســخــن درنـهـفــت
چـنـانم کـه بـا شـاه گـفـتـم نـخـسـت بـدیـن مـایه نـشـکـسـت عـهـد درسـت
تـو شـاهـی و مـا سـربـسـر کـهـتـریـم ز پـــیــمــان و فـــرمــان تـــو نــگــذریــم
هـمــه مــهـتــران خــوانــدنــد آفــریـن بـــفــرمــان نــهــادنــد ســر بـــرزمــیــن
ز گـفـتــار ایـشـان دلـش تــازه گـشـت بــبــالــیـد و بــر دیـگــر انــدازه گــشــت
بـــران نـــامـــداران گـــرفـــت آفـــریــن کـــه آبــــاد بــــادا بــــگـــردان زمـــیـــن
گــزیــدش یــکــی روز فــرخــنــده تـــر کــه تــا بــرنـهـد تــاج شــاهـی بــســر
چـــنــانــچـــون فـــریــدون فـــرخ نــژاد بــریـن مــهـرگــان تــاج بــر ســر نــهــاد
بـــدان مــهــرگــان گــزیــن او ز مــهــر کــزان راســتــی رفــت مــهـر ســپــهـر
بـــیــاراســـت ایــوان کــیــخـــســروی بــــپــــیــــراســــت دیـــوان او از نــــوی

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج