فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 5 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

بآب زره بـــــگــــذرانــــم ســـــپـــــاهاگـــر چـــرخ گــردان بـــود نــیــک خـــواهاگـــر چـــنـــد جـــایــی درنــگ آیــدممــگــر مــرد خـــونــی…

بآب زره بـــــگــــذرانــــم ســـــپـــــاه اگـــر چـــرخ گــردان بـــود نــیــک خـــواه
اگـــر چـــنـــد جـــایــی درنــگ آیــدم مــگــر مــرد خـــونــی بـــچـــنــگ آیــدم
شــمــا رنـج بــســیـار بــرداشــتــیـد بــــر و بـــوم آبــــاد بــــگـــذاشـــتـــیـــد
هـمـین رنـج بـر خـویشـتـن بـرنـهـیـد ازان بــه کـه گـیـتــی بــدشــمـن دهـیـد
بــمــانــد ز مــا نــام تــا رســتــخــیـز بـــپـــیــروزی و دشـــمـــن انــدر گـــریــز
شـــدنــد انــدران پـــهــلـــوانــان دژم دهـــان پـــر ز بــــاد ابــــروان پـــر زخـــم
کـه دریـای بـا مـوج و چـنـدین سـپـاه ســر و کــار بـــا بـــاد و شــش مــاه راه
کــه دانــد کــه بــیـرون کــه آیـد ز آب بــــد آمـــد ســـپـــه را ز افـــراســـیـــاب
چـو خـشـکـی بـود مـا بـجـنگ اندریم بـــدریـــا بـــکـــام نـــهـــنـــگ انـــدریـــم
همی گفـت هر گونه ای هر کـسـی بــدانـگـه کـه گـفــتــارهـا شــد بــســی
همی گـفـت رسـتـم کـه ای مهتـران جـــهــان دیــده و رنـــجـــبـــرده ســـران
نـبــایـد کـه ایـن رنـج بــی بــر شــود بـــه نــاز و تـــن آســـانــی انــدر شـــود
و دیــگــر کــه ایــن شــاه پــیــروزگــر بـــیــابـــد هــمــی ز اخــتــر نــیــک بـــر
از ایـران بــرفــتــیـم تــا پــیـش گـنـگ نــدیــدیـم جــز چــنــگ یــازان بــجــنــگ
ز کـاری کـه ســازد هـمـی بــرخــورد بـــدیــن آمـــد و هــم بـــدیــن بـــگـــذرد
چـو بـشنید لشـکر ز رسـتـم سـخـن یــکــی پـــاســـخ نــو فـــگــنــدنــد بـــن
کـه مـا سـربــسـر شـاه را بـنـده ایـم ابـــا بـــنــدگـــی دوســـت دارنــده ایــم
بـخـشـکـی و بـر آب فـرمـان رواسـت هـمـه کــهـتــرانـیـم و پــیـمـان وراســت
ازان شـاد شـد شـاه و بـنواخـتـشـان یــکــایـک بــانــدازه بــنــشــاخــتــشــان
در گــنــجـــهــای نــیــا بـــرگـــشـــاد ز پــیــونــد و مــهــرش نــکــرد ایــچ یــاد
ز دیــنـــار و دیــبـــای گـــوهــرنــگـــار هــیــونــان شــایــســتـــه کــردنــد بـــار
هــمــیـدون ز گــنــج درم صــد هــزار بــــــبــــــردنـــــد بــــــا آلـــــت کـــــارزار
ز گــاوان گــردون کــشـــان ده هــزار بـــبـــر دنــد تــا خــود کــی آیــد بـــکــار
هـــیــونـــان ز گـــنـــج درم ده هـــزار بـــســـی بـــار کــردنــد بـــا شــهــریــار
بــفـرمـود زان پــس بــهـنـگـام خـواب کــه پـــوشـــیــده رویــان افـــراســـیــاب
ز خـویشـان و پـیوند چـندانک هسـت اگـــر دخـــتـــرانــنـــد اگـــر زیــر دســـت
هــمـــه در عـــمـــاری بـــراه آوردنــد ز ایـــوان بــــمــــیـــدان شــــاه آوردنــــد
دو از نـــامـــداران گـــردنـــکـــشــــان کــه بــودنــد هـر یـک بــمــردی نـشــان
چـو جـهـن و چـو گـرسـیـوز ارجـمـنـد بـــمــهــد انــدرون پــای کــرده بـــبـــنــد
هـمـه خـویـش و پـیـونـد افـراسـیـاب ز تـــیــمــارشـــان دیــده کـــرده پـــر آب
نــواهــا کـــه از شـــهــرهــا یــادگــار گــروگــان ســتــد تــرک چــیـنــی هــزار
ســپــرد آن زمــان گــیـو را شــهـریـار گـــزیــن کـــرد ز ایـــرانـــیـــان ده هـــزار
بــدو گـفـت کـای مـرد فـرخـنـده پـی بـــرو بـــا ســپـــه پــیــش کــاوس کــی
بــفــرمــود تــا پــیـش او شــد دبــیـر بـــیــاورد قــرطــاس و چــیــنــی حــریــر
یکـی نامـه از قـیر و مـشـک و گـلـاب بــــفــــرمـــود در کــــار افــــراســــیـــاب
چـو شـد خـامه از مـشـک وز قـیر تـر نــخـــســـت آفـــریــن کـــرد بـــر دادگــر
کـه دارنـده و بــر ســر آرنـده اوســت زمــیــن و زمــان را نــگـــارنــده اوســـت
هــمـــو آفـــریــنــنــده پـــیــل و مــور ز خــــاشــــاک تــــا آب دریــــای شــــور
هـمــه بــا تــوانــایـی او یـکــیـســت خــداونــد هـســت و خــداونـد نـیـســت
کــســی را کــه او پــرورانــد بــمــهـر بــر آنـکــس نـگــردد بــتــنـدی ســپــهـر
ازو بـــاد بـــر شـــاه گـــیـــتـــی درود کـــــزو خـــــیــــزد آرام را تـــــار و پـــــود
رســیـدم بــدیـن دژ کـه افــراســیـاب هــمــی داشــت از بــهــر آرام و خــواب
بـــدو انــدرون بـــود تــخــت و کــلــاه بــزرگــی و دیـهــیـم و گــنــج و ســپــاه
چهل پـیل زیشان همه بـسته گشت هر آنکس که برگشت تن خسته گشت
بـگـویـد کـنـون گـیـو یـک یـک بــشـاه ســخــن هــرچ رفــت انــدریـن رزمــگــاه
چـو بـر پـیش یزدان گـشـایی دو لـب نــیـایـش کــن از بــهـر مــن روز و شــب
کـشـیدیم لـشـکـر بـما چـین و چـین و زآن روی رانـــم بـــمـــکـــران زمـــیـــن
و زآن پــــس بــــر آب زره بــــگــــذرم اگـــــر پـــــای یـــــزدان بــــــود یـــــاورم
ز پـیـش شـهـنـشـاه بـرگـشـت گـیـو ابــا لــشــکــری گــشــن و مــردان نـیـو
چــو بــاد هـوا گـشــت و بــبــریـد راه بـــیـــامـــد بـــنـــزدیــک کـــاوس شـــاه
پــس آگــاهــی آمــد بــکــاوس کــی ازان پــــهــــلــــوان زاده نــــیــــک پــــی
پــذیـره فــرســتــاد چــنـدی ســپــاه گـــرانــمــایــگـــان بـــر گــرفـــتـــنــد راه
چـــو آمــد بـــر شــهــر گــیــو دلــیــر سـپـاهی ز گـردان چـو یک دشـت شـیر
چــو گــیـو انـدر آمـد بــنـزدیـک شــاه زمــیـن را بــبــوســیــد بــر پــیــش گــاه
و رادیــد کــاوس بـــر پــای جــســت بــخــنـدیـد و بــسـتــرد رویـش بــدسـت
بــپــرسـیـدش از شـهـریـار و سـپــاه ز گــردنــده خــورشــیـد و تــابــنـده مــاه
بــگـفـت آن کـجـا دیـد گـیـو سـتــرگ ز گـــــردان وز شـــــهـــــریـــــار بـــــزرگ
جــوان شــد زگــفــتــار او مــرد پــیــر پــس آن نــامــه بــنــهــاد پــیـش دبــیــر
چـو آن نـامـه بـر شـاه ایـران بـخـوانـد هـمـه انـجــمـن در شـگـفـتــی بــمـانـد
همـه شـاد گـشـتـنـد و خـرم شـدند ز شــادی دو دیــده پـــر از نــم شــدنــد
هـــمـــه چـــیـــز دادنـــد درویـــش را بـــنـــفـــریــده کـــردنـــد بـــدکـــیــش را
فــرود آمــد از تـــخــت کــاوس شــاه ز ســر بــرگــرفــت آن کــیــانــی کــلــاه
بــیـامـد بــغــلـتــیـد بــر تــیـره خــاک نــیــایــش کــنــان پــیــش یــزدان پـــاک
وز آن جـایگـه شـد بـجـای نـشـسـت بـــگــرد دژ آیــیــن شــادی بـــبـــســـت
هـمـی گـفـت بـا شـاه گـیو آنـچ دیـد ســخــن کــز لــب شــاه ایـران شــنـیـد
مـی آورد و رامـشــگـران را بــخــوانـد وز ایــران نــبـــرده ســران را بـــخـــوانــد
ز هر گونه ای گـفـت و پـاسـخ شـنید چــنـیـن تــا شــب تــیـره انــدر چــمــیـد
بــرفـتــنـد بــا شــمـع یـاران ز پــیـش دلــش شــاد و خــرم بــایــوان خــویــش
چـو بـرزد خور از چـرخ رخـشان سنان بــپــیــچــیــد شــب گــرد کــرده عــنــان
تـــبـــیــره بـــر آمــد ز درگـــاه شـــاه بـــرفـــتـــنـــد گـــردان بـــدان بــــارگـــاه
جـهـانـدار پـس گـیـو را پـیـش خـوانـد بــران نـامـور تــخــت شــاهـی نـشــانـد
بــفـرمـود تــا خـواسـتــه پــیـش بــرد هـــمـــان نـــامـــور ســــرفـــرازان گـــرد
هـمـان بــیـگـنـه روی پــوشــیـدگــان پـــس پـــرده انـــدر ســـتـــم دیــدگـــان
هـمـان جـهـن و گـرسـیوز بـنـدسـای کــه او بـــرد پـــای ســـیــاوش ز جـــای
چــو گــرســیـوز بــدکــنـش را بــدیـد بــرو کــرد نـفــریـن کـه نـفــریـن ســزیـد
هـمـان جــهـن را پــای کـرده بــبــنـد بـــبـــردنــد نــزدیــک تـــخـــت بـــلـــنــد
بـــدان دخـــتـــران رد افـــراســـیـــاب نــگـــه کـــرد کـــاوس مـــژگـــان پـــر آب
پــس پــرده شــاهـشـان جــای کـرد هـمـانـگــه پــرســتــنـده بــر پــای کــرد
اســیـران و آنــکــس کــه بــود از نـوا بـــیــاراســـت مــر هــر یــکــی را جـــدا
یـکــی را نـگـهـبــان یـکـی را بــبــنـد بـــبـــردنـــد از پـــیــش شـــاه بـــلـــنــد
ازان پـس همـه خـواسـتـه هـرچ بـود ز دیـــنــــار وز گــــوهــــر نــــابــــســــود
بـــــارزانــــیــــان داد تـــــا آفــــریــــن بـــخـــوانــنــد بـــر شــاه ایــران زمــیــن
دگــر بــردگــان مــهـتــران را ســپــرد بـــایـــوان بـــبـــرد از بـــزرگـــان و خـــرد
بـــیــاراســتــنــد از در جــهــن جــای خــورش بــا پــرســتــنــده و رهـنــمــای
بــدژ بــر یــکــی جــای تــاریــک بــود ز دل دور بــــا دخـــمـــه نـــزدیـــک بـــود
بــگـرسـیـوز آمـد چــنـان جــای بــهـر چـــنــیــنــســت کــردار گــردنــده دهــر
خــنـک آنـکــســی کـو بــود پــادشــا کـــــفـــــی راد دارد دلــــی پـــــارســـــا
بـــدانــد کــه گــیــتــی بــرو بــگــذرد نــــگـــــردد بـــــگــــرد در بـــــی خـــــرد
خـرد چـون شود از دو دیده سـرشک چـنـان هـم کـه دیوانـه خـواهـد پـزشـک
ازان پـس کـزیـشـان بـپـردخـت شـاه ز بـــیــگــانــه مــردم تـــهــی کــرد گــاه
نـویـســنــده آهـنـگ قــرطــاس کــرد ســر خـــامــه بـــرســان الــمــاس کــرد
نـبــشــتــنـد نـامــه بــهـر کــشــوری بـــهـــر نـــامـــداری و هــر مـــهـــتـــری
که شد تـرک و چـین شاه را یکسـره بآبـــشـــخـــور آمـــد پـــلـــنـــگ و بــــره
درم داد و دیــــــنـــــــار درویــــــش را پــــراگــــنــــده و مــــردم خــــویــــش را
بــدو هـفـتــه در پــیـش درگـاه شــاه از انـــبـــوه بـــخـــشـــش نــدیــدنــد راه
ســیـم هـفـتــه بــر جــایـگـاه مـهـی نـــشـــســـت انـــدر آرام بـــا فـــرهـــی
ز بــس نــالــه نــای و بــانـگ ســرود هـــمـــی داد گـــل جـــام مـــی را درود
بــیـک هـفــتــه از کــاخ کــاوس کـی هـمـی مــوج بــرخــاســت از جــام مـی
سـر مـاه نـو خــلـعـت گـیـو سـاخــت هــمــی زر و پــیـروزه انــدر نــشــاخــت
طــبــق هــای زریـن و پــیـروزه جــام کـــمـــرهـــای زریـــن و زریــن ســـتـــام
پــرســتــار بــا طــوق و بــا گـوشــوار هــمـــان یــاره و تـــاج گـــوهـــر نـــگـــار
هـمـان جــامـه تــخــت و افـگـنـدنـی ز رنــــگ و ز بــــو وز پــــراگــــنــــدنــــی
فــرســتـــاد تــا گــیــو را خــوانــدنــد بـــراورنــگ زریــنــش بـــنــشـــانـــدنـــد
بــبــردنــد خــلــعــت بــنــزدیــک اوی بـــمــالــیــد گــیــو انــدران تـــخــت روی
وزان پــس بــیــامــد خــرامــان دبــیـر بــیـاورد قــرطــاس و مــشــک و عــبــیـر
نـبــشــتــنـد نــامــه کــه از کــردگــار بــــدادیـــم و خــــشــــنــــود از روزگــــار
کـه فـرزنـد مـا گـشـت پــیـروزبــخــت ســـزای مـــهــی وز در تـــاج و تـــخـــت
بـدی را که گیتـی همی ننگ داشت جــهـانـرا پــر از غـارت و جــنـگ داشــت
ز دســت تـــو آواره شــد در جــهــان نــگــویــنــد نــامــش جـــز انــدر نــهــان
هـمـه سـالـه تــا بــود خــونـریـز بــود بـــبـــدنــامـــی و زشـــتـــی آویــز بـــود
بـــــزد گـــــردن نـــــوذر تـــــاجـــــدار ز شــــاهـــان وز راســــتــــان یـــادگـــار
بــرادرکــش و بـــدتــن و شــاه کــش بــدانـدیـش و بــدراه و آشــفــتــه هـش
پــی او مــمــان تــا نــهـد بــر زمــیـن بـــتـــوران و مــکـــران و دریــای چـــیــن
جـــهــان را مــگــر زو رهــایــی بـــود ســر بـــی بـــهــایــش بـــهــایــی بـــود
اگـــــر داور دادگـــــر یـــــک خـــــدای هــمــی بــود خــواهــد تــرا رهـنــمــای
کـه گـیـتــی بــشــویـی ز رنـج بــدان ز گـــفــــتــــار و کـــردار نـــابــــخــــردان
بــداد جــهــان آفــریــن شــاد بـــاش جــهــان را یــکــی تــازه بــنــیــاد بـــاش
مــگــر بــاز بــیــنــم تــورا شــادمــان پـــــر از درد گـــــردد دل بـــــدگــــمــــان
وزیـن پـس جـز از پـیـش یـزدان پــاک نــبـــاشــم کــزویــســت امــیــد و بــاک
بــدان تــا تـو پــیـروز بــاشـی و شـاد ســـرت ســـبـــز بـــاد و دلــت پـــر ز داد
جــهــان آفــریـن رهـنــمــای تــو بــاد هـمـیـشـه ســر تــخــت جــای تــو بــاد
نـهـادنــد بــر نــامــه بــر مــهـر شــاه بـــر ایــوان شـــه گـــیــو بـــگـــزیـــد راه
بــره بــر نــبــودش بــجــایــی درنــگ بــنــزدیـک کــیــخــســرو آمــد بــگــنــگ
بـــرو آفـــریــن کـــرد و نــامـــه بـــداد پــــیـــام نـــیـــا پــــیـــش او کــــرد یـــاد
ز گــفــتــار او شــاد شــد شــهــریـار مــی آورد و رامــشــگــر و مــیــگــســار
همی خـورد پـیروز و شادان سـه روز چــهـارم چــو بــفــروخــت گـیـتــی فـروز
سـپـه را همـه تـرک و جـوشـن بـداد پـــیــام نــیــا پـــیــشــشـــان کــرد یــاد
مـر آن را بــگـسـتــهـم نـوذر ســپــرد یــکــی لــشــکــری نــامــبـــردار و گــرد
ز گـنـگ گـزیـن راه چــیـن بــرگـرفــت جــهـان را بــشــمـشــیـر در بــر گـرفـت
نــبــد روز بــیــکــار و تــیــره شــبــان طــلــایــه بـــروز و بـــشــب پــاســبـــان
بــدیـن گـونـه تــا شــارســتــان پــدر هـمـی رفــت گـریـان و پــر کــیـنـه ســر
هـمـی گـرد بـاغ سـیـاوش بـگـشـت بــجــایـی کـه بــنـهـاد خــونـریـز تــشـت
هـمـی گــفــت کــز داور یـک خــدای بــخــواهـم کــه بــاشــد مـرا رهـنـمــای
مـگـر هـمـچــنـیـن خــون افـراسـیـاب هــــم ایــــدر بـــــریــــزم بــــکــــردار آب
و ز آن جـایگه شـد سـوی تـخـت بـاز هـــمـــی گــــفــــت بــــا داور پــــاک راز
ز لـشــکــر فــرســتــادگـان بــرگـزیـد کــه گـویـنـد و دانـنـد گــفــت و شــنـیـد
فـرســتــاد کـس نـزد خــاقـان چــیـن بــفــغــفــور و ســالــار مــکــران زمــیــن
کــه گـر دادگـیـریـد و فــرمـان کــنـیـد ز کــردار بـــد دل پـــشــیــمــان کــنــیــد
خــورشــهـا فـرســتــیـد نـزد ســپــاه بــــبــــیـــنـــیـــد نـــاچـــار مـــا را بــــراه
کــســی کـو بــتــابــد ز فــرمـان مـن و گـــر دور بـــاشـــد ز پـــیـــمـــان مـــن
بــیــاراســت بـــایــد پــســه را بــرزم هــرآنــکــس کــه بــگــریــزد از راه بـــزم
فــرســتــاده آمــد بـــهــر کــشــوری بـــهــر جــا کــه بـــد نــامــور مــهــتــری
غـمی گشـت فـغـفور و خـاقان چـین بــزرگــان هــر کــشــوری هـمــچــنــیـن
فــرســتــاده را چــنـد گـفــتــنـد گـرم ســـخـــنـــهــای شـــیــریــن بآواز نـــرم
کـه مـا شـاه را سـربــسـر کـهـتـریـم زمــیــن جــز بــفــرمــان او نــســپــریــم
گــذرهــا کــه راه دلــیــران بــدســت بــبــیـنـیـم تــا چــنــد ویـران شــدســت
کــنــیــم از ســر آبــاد بــا خــوردنــی بــــبــــاشـــیـــم و آریـــمـــش آوردنـــی
همی گفت هر کس که بـودش خـرد کـــه گــر بـــی زیــان او بـــمــا بـــگــذرد
بــدرویـش بــخـشـیـم بــسـیـار چـیـز نــثـــار و خــورشــهــا بـــســازیــم نــیــز
فـرســتــاده را بــی کـران هـدیـه داد بـــیـــامـــد بـــدرگـــاه پـــیـــروز و شـــاد
دگـر نـامـور چــون بــمـکــران رســیـد دل شـــاه مـــکـــران دگـــرگـــونــه دیــد
بـــر تــخــت او رفــت و نــامــه بـــداد بـــگــفــت از پــیــام آنــچ بــودش بــیــاد
سـبــک مـر فـرسـتــاده را خـوار کـرد دل انـــجـــمـــن پـــر ز تـــیـــمـــار کـــرد
بــدو گــفــت بــا شــاه ایـران بــگـوی کــه نــادیـده بــر مــا فــزونــی مــجــوی
زمــانـه هـمـه زیـر تــخــت مـنـســت جــهـان روشـن از فـر بــخــت مـنـســت
چـو خـورشید تـابـان شـود بـرسـپـهر نـخـسـتــیـن بــریـن بــوم تــابــد بــمـهـر
هـمـم دانـش و گــنـج آبــاد هـســت بـــزرگـــی و مــردی و نــیــروی دســـت
گـراز مـن هـمـی راه جــویـد رواسـت کـه هـر جـانـور بــر زمـیـن پــادشـاسـت
نــبــنــدیـم اگــر بــگــذری بــر تــو راه زیــانــی مــکــن بـــر گــذر بـــا ســپـــاه
ور ایـدونـک بــا لـشـکـر آیـی بـشـهـر بــریـن پــادشـاهـی تــرا نـیـســت بــهـر
نـمــانـم کــه بــر بــوم مـن بــگــذری وزیـن مـرز جــایـی بــه پــی بــســپــری
نــمــانــم کــه مــانـی تــو پــیـروزگــر وگـــر یـــابــــی از اخـــتـــر نـــیـــک بــــر
بـرین گونه چـون شـاه پـاسـخ شـنید ازان جــایـگــه لــشــکــر انــدر کــشــیـد
بـــیــامــد گــرازان بـــســوی خــتـــن جـــهــانـــدار بـــا نـــامـــدار انـــجـــمـــن
بــرفـتــنـد فـغــفـور و خــاقـان چــیـن بـــــرشــــاه بـــــا پــــوزش و آفــــریــــن
سـه منزل ز چـین پـیش شـاه آمـدند خــــود و نــــامــــداران بــــراه آمــــدنـــد
هــمــه راه آبـــاد کــرده چــو دســت در و دشــت چــون جــایـگـاه نـشـســت
همـه بـوم و بـر پـوشـش و خـوردنـی از آرایـــش بــــزم و گــــســــتــــردنــــی
چــو نـزدیـک شـاه انـدر آمـد ســپــاه بـــبـــســتــنــد آذیــن بـــه بــیــراه و راه
بـــدیـــوار دیـــبـــا بـــرآویـــخـــتـــنـــد ز بــــر زعـــفـــران و درم ریـــخــــتــــنـــد
چـو بــا شـاه فـغـفـور گـسـتــاخ شـد بــپــیــش انــدر آمــد ســوی کــاخ شــد
بــدو گــفــت مـا شــاه را کــهـتــریـم اگــر کــهــتـــری را خــود انــدر خــوریــم
جــهـانـی بــبــخـت تــو آبــاد گـشـت دل دوســـتـــداران تـــو شـــاد گــشـــت
گـر ایـوان مـا در خــور شـاه نـیـسـت گــمـانـم کــه هـم بــتــر از راه نـیـســت
بـــکــاخ انــدر آمــد ســـرافــراز شــاه نــشــســت از بــر نــامــور پــیــشــگــاه
ز دیــنـــار چـــیــنــی ز بـــهــر نــثـــار بـــیــاورد فــغــفــور چـــیــن صـــد هــزار
هـمـی بــود بــر پــیـش او بــربــپــای ابــــا مــــرزبــــانـــان فــــرخــــنـــده رای
بـچـین اندرون بـود خـسـرو سـه مـاه ابـــــا نــــامــــداران ایــــران ســـــپـــــاه
پــرســتــنـده فــغــفــور هـر بــامــداد هــمــی نــو بـــنــو شــاه را هــدیــه داد
چــهـارم ز چــیـن شــاه ایـران بــرانـد بــمـکـران شـد و رسـتــم آنـجـا بــمـانـد
بــیـامـد چــو نـزدیـک مـکـران رسـیـد ز لــشــکــر جــهــانــدیــده ای بــرگــزیـد
بــر شـاه مـکـران فـرسـتــاد و گـفـت کــه بــا شــهـریـاران خــرد بــاد جــفــت
خــــروش ســــاز راه ســـپــــاه مـــرا بـــــخــــوبــــی بــــیــــارای گــــاه مــــرا
نـگـه کـن کـه مـا از کـجـا رفـتــه ایـم نـه مـسـتـیـم و بـیـراه و نـه خـفـتـه ایـم
جـهان روشن از تـاج و بـخـت منست ســر مــهـتــران زیـر تــخــت مــنــســت
بــرنـد آنـگـهـی دسـت چـیـز کـسـان مـگـر مـن نـبــاشــم بــهـر کـس رســان
عــلــف چــون نـیـابــنـد جــنـگ آورنـد جــهــان بــر بـــدانــدیــش تــنــگ آورنــد
ور ایـدونـک گــفــتــار مــن نـشــنـوی بـــخـــون فـــراوان کـــس انـــدر شـــوی
هـمـه شـهـر مـکـران تـو ویران کـنـی چــو بــر کــیـنـه آهـنـگ شــیـران کــنـی
فــرســتــاده آمــد پـــیــامــش بـــداد نــبـــد بـــر دلــش جــای پــیــغــام و داد
سر بـی خـرد زان سـخـن خـیره شد بــجــوشـیـد و مـغـزش ازان تــیـره شــد
پــراگـنـده لـشــکــر هـمـه گـرد کــرد بــیــاراســت بـــر دشــت جــای نــبـــرد
فــرســتــاده را گــفــت بــر گــرد و رو بـــنــزدیــک آن بـــدگـــمـــان بـــاز شـــو
بــگــویـش کــه از گــردش تــیــره روز تـو گـشـتـی چـنین شـاد و گـیتـی فـروز
بــبــیـنـی چــو آیـی ز مـا دسـتــبــرد بــدانــی کــه مــردان کــدامــنــد و گــرد
فـرســتــاده شــاه چــون بــازگـشـت هـمــه شــهـر مــکــران پــرآواز گــشــت
زمـیـن کـوه تــا کـوه لـشــکـر گـرفـت هـمـه تــیـز و مـکـران ســپــه بــرگـرفـت
بــیـاورد پــیـلـان جــنـگــی دویـســت تـو گـفـتـی کـه اندر زمـین جـای نیسـت
از آواز اســـبـــان و جـــوش ســـپـــاه هــمــی مــاه بـــر چـــرخ گــم کـــرد راه
تــو گـفـتـی بــرآمـد زمـیـن بآسـمـان وگــر گــشــت خــورشــیـد انــدر نــهــان
طــلــایـه بــیــامــد بــنــزدیــک شــاه کـه مـکـران ســیـه شــد ز گـرد ســپــاه
همه روی کشـور درفشـسـت و پـیل بــبــیـنــد کــنــون شــهـریـار از دو مــیـل
بــفــرمــود تــا بــرکــشــیـدنــد صــف گـرفــتــنـد گـوپــال و خــنـجــر بــکــفــت
ز مـکـران طــلـایـه بــیـامـد بــدشــت همه شـب همی گـرد لشـکـر بـگـشـت
نـگـهـبــان لـشــکــر از ایـران تــخــوار کـــه بـــودی بـــنـــزدیـــک او رزم خـــوار
بــیــامــد بـــرآویــخــت بـــا او بـــهــم چـــو پـــیــل ســـرافـــراز و شـــیـــر دژم
بـــزد تـــیــغ و او را بـــدونــیــم کـــرد دل شـــاه مــکـــران پـــر از بـــیــم کـــرد
دو لشـکـر بـران گونه صـف بـرکشـید کــه از گــرد شــد آســـمــان نــاپـــدیــد
ســپــاه انـدر آمـد دو رویـه چــو کــوه روده بـــرکـــشـــیــدنـــد هـــر دو گـــروه
بــقـلـب انـدر آمـد ســپــهـدار طـوس جــهـان شــد پــر از نـالـه بــوق و کـوس
بــپــیـش انــدرون کــاویـانــی رفــش پـــس پــشــت گــردان زریــنــه کــفــش
هـوا پــر ز پــیـکـان شـد و پــر و تــیـر جـــهــان شـــد بـــکــردار دریــای قـــیــر
بـقـلب اندرون شـاه مکران بـخـسـت وزآن خـسـتــگـی جــان او هـم بــرسـت
یـکـی گـفـت شـاهـا سـرش را بـریم بـــدو گــفـــت شـــاه انــدرو نــنــگــریــم
ســـر شـــهـــریــاران نـــبـــرد ز تـــن مـــگـــر نـــیــز از تـــخـــمـــه اهـــرمـــن
بــرهـنـه نــبــایـد کــه گــردد تــنــش بـران هم نشـان خـسـتـه در جـوشـنش
یکـی دخـمه سـازید مشـک و گـلـاب چــنـانـچــون بــود شـاه را جــای خــواب
بــپــوشـیـد رویـش بــدیـبــای چــیـن کــه مــرگ بــزرگــان بــود هـمــچــنــیـن
و زآن انـجـمـن کـشـتـه شـد ده هزار ســــواران و گــــردان خــــنـــجــــرگـــزار
هــزار و صــد و چــل گــرفــتــار شــد ســـر زنــدگـــان پـــر ز تـــیــمـــار شـــد
بــبــردنــد پــیـلــان و آن خــواســتــه ســـــراپــــــرده و گـــــاه آراســــــتــــــه
بـــزرگــان ایــران تـــوانــگــر شــدنــد بـسـی نـیـز بــا تـخـت و افـسـر شـدنـد
ازان پــس دلــیــران پــرخــاشــجــوی بــــتــــاراج مــــکــــران نـــهـــادنـــد روی
خروش زنان خاست از دشت و شهر چــشــیـدنــد زان رنــج بــســیــار بــهــر
بــدرهــای شــهـر آتــش انــدر زدنــد هــمــی آســمــان بــر زمــیــن بــرزدنــد
بــخـسـتــنـد زیـشـان فـراوان بــتــیـر زن و کـــودک خــــرد کـــردنـــد اســـیـــر
چـو کم شد ازان انجـمن خشم شاه بـــفـــرمـــود تـــا بــــاز گـــردد ســـپـــاه
بــفــرمـود تــا اشــکـش تــیـز هـوش بــیــارامــد از غــارت و جــنــگ و جــوش
کـسـی را نـمـانـد کـه زشـتــی کـنـد وگـــر بـــا نــژنـــدی درشـــتـــی کـــنــد
ازان شـهـر هـر کـس کـه بــد پـارسـا بــــپـــوزش بــــیـــامـــد بــــر پــــادشـــا
کـه مـا بــیـگـنـاهـیـم و بــیـچـاره ایـم هــمــیـشــه بــرنــج ســتــمــکــاره ایـم
گــر ایـدونـک بــیـنـد ســر بــی گـنـاه بـــبـــخــشــد ســزاوار بـــاشــد ز شــاه
ازیشـان چـو بـشـنید فـرخـنـده شـاه بـــفــرمــود تــا بـــانــگ زد بـــر ســپـــاه
خــروشــی بـــرآمــد ز پــرده ســرای کــه ای پـــهــلــوانــان فـــرخـــنــده رای
ازیـن پــس گـر آیـد ز جــایـی خـروش ز بــیـدادی و غــارت و جــنــگ و جــوش
ســتــمـکـارگـان را کـنـم بــه دو نـیـم کــــســــی کـــو نـــدارد ز دادار بــــیـــم
جـهـانـدار سـالـی بــمـکـران بــمـانـد ز هـر جــای کـشـتــی گـرانـرا بــخــوانـد
چـو آمـد بـهار و زمـین گـشـت سـبـز هـمـه کــوه پــر لــالــه و دشــت ســبــز
چــراگــاه اســبـــان و جــای شــکــار بـــیــاراســـت بـــاغ از گــل و مــیــوه دار
بــاشـکـش بــفـرمـود تــا بــا ســپــاه بــمــکــران بــبــاشــد یـکــی چــنـدگــاه
نـجــویـد جــز از خــوبــی و راسـتــی نـــیـــارد بـــکـــار انـــدرون کـــاســـتـــی
و زآن شــهــر راه بــیــابـــان گــرفــت هـمــه رنــجــهـا بــر دل آســان گــرفــت
چــنـان شــد بــفــرمــان یـزدان پــاک کـــه انــدر بـــیــابـــان نــدیــدنــد خـــاک
هـوا پــر ز ابــر و زمــیـن پــر ز خــویـد جــهــانــی پــر از لــالــه و شــنــبــلــیـد
خـورشـهـای مـردم بــبــردنـد پــیـش بـــگــردون بـــزیــر انــدرون گـــاومــیــش
بـدشت اندرون سبـزه و جـای خـواب هـــوا پــــر ز ابــــر و زمـــیـــن پــــر ز آب
چـــــو آمـــــد بـــــنــــزدیــــک آب زره گـــشـــادنـــد گـــردان مـــیـــان از گـــره
هـــمـــه چـــاره ســـازان دریــا بـــراه ز چــیـن و زمــکــران هـمــی بــرد شــاه
بـخـشـکـی بـکـرد آنـچ بـایسـت کـرد چــو کــشــتــی بآب انـدر افــگــنـد مــرد
بــفــرمـود تــا تــوشــه بــرداشــتــنـد بـــیــک ســالــه ره راه بـــگــذاشــتــنــد
جــهـانـدار نـیـک اخـتــر و راه جــوری بــــــرفــــــت از لـــــب آب بــــــا آب روی
بــران بــنـدگـی بــر نـیـایـش گـرفــت جــهــان آفــریـن را ســتــایــش گــرفــت
هـمـی خــواســت از کـردگـار بــلـنـد کـز آبــش بــخــشـکـی بــرد بــی گـزنـد
هــمــان ســاز جــنــگ و ســپــاه ورا بــــــــزرگــــــــان ایـــــــران و گـــــــاه ورا
هـمـی گـفــت کـای کـردگـار جــهـان شـــنـــاســــنـــده آشـــکـــار و نـــهـــان
نــگــهــدار خــشــکــی و دریــاتـــوی خــــــدای ثــــــری و ثــــــریـــــا تــــــوی
نـــگـــه دار جــــان و ســـپــــاه مـــرا هــمــان تــخــت و گــنــج و کــلــاه مــرا
پـــرآشـــوب دریــا ازان گـــونـــه بـــود کـزو کـس نـرســتــی بــدان بــرشـخــود
بـشـش مـاه کـشـتـی بــرفـتـی بآب کـزو سـاخـتـی هر کـسـی جـای خـواب
بـهفـتـم کـه نیمی گذشـتـی ز سـال شـــدی کـــژ و بـــی راه بـــاد شـــمــال
ســر بـــادبـــان تــیــز بــرگــاشــتــی چــو بــرق درخــشــنـده بــگـمـاشــتــی
بــراهــی کــشــیــدیـش مــوج مــدد کــه مــلــاح خـــوانــدش فـــم الــاســـد
چـنـان خـواسـت یـزدان کـه بــاد هـوا نـــشـــد کـــژ بــــا اخــــتــــر پــــادشـــا
شــگـفـت انـدران آب مـانـده ســپــاه نـمــودی بــانـگــشــت هـر یـک بــشــاه
بــاب انــدرون شــیــر دیــدنــد و گــاو هــمــی داشــتــی گــاو بــا شــیـر تــاو
هـمـان مـردم و مـویـهـا چـون کـمـنـد همـه تـن پـر از پـشـم چـون گـوسـفـنـد
گـروهی سـران چـون سـر گـاومـیش دو دسـت از پــس مـردم و پــای پــیـش
یکی سر چو ماهی و تـن چون نهنگ یکـی پـای چـون گـور و تـن چـون پـلـنگ
نـمـودی هـمـی ایـن بــدان آن بـدیـن بــــدادار بــــر خــــوانــــدنــــد آفــــریـــن
بــبــخــشــایـش کــردگــار ســپــهــر هـوا شــد خــوش و بــاد نـنـمــود چــهـر
گــذشــتــنـد بــر آب بــر هـفــت مـاه کــه بــادی نــکــرد انــدریــشــان نــگــاه
چـو خـسـرو ز دریا بـخـشـکی رسـید نــگــه کــرد هــامــون جــهــان را بــدیــد
بــیــامــد بــپــیــش جــهــان آفــریــن بـــمــالــیــد بـــر خـــاک رخ بـــر زمــیــن
بــــرآورد کــــشــــتــــی و زورق ز آب شــتـــاب آمــدش بـــود جــای شــتــاب
بـیابـانـش پـیش آمـد و ریگ و دشـت تــن آســان بـــریــگ روان بـــرگــذشــت
هـمـه شـهـرهـا دیـد بــرسـان چـیـن زبـــانــهــا بـــکـــردار مـــکـــران زمـــیــن
بــدان شــهـرهـا در بــیـاســود شــاه خـورش خـواسـت چـنـدی ز بـهـر سـپـاه
ســپــرد آن زمـیـن گـیـو را شــهـریـار بـــدو گـــفـــت بـــر خـــوردی از روزگـــار
درشــتــی مـکــن بــا گـنـهـکــار نـیـز کـه بـی رنـج شـد مـردم از گـنـج و چـیز
ازیـن پــس نـدرام کـســی را بــکـس پــرســتــش کــنــم پــیــش فــریــادرس
ز لــشــکــر یـکــی نــامــور بــرگــزیـد کــه گـفــتــار هـر کــس بــدانـد شــنـیـد
فــرســتــاد نــزدیـک شــاهـان پــیـام کـه هـر کــس کـه او جــویـد آرام و کــام
بـــیــایــنــد خـــرم بـــدیــن بـــارگـــاه بـــرفــتــنــد یــکــســر بــفــرمــان شــاه
یـکـی سـر نـپــیـچــیـد زان مـهـتــران بـــدرگــاه رفـــتـــنــد چـــون کــهــتـــران
چــو دیـدار بــد شـاه بــنـواخـتــشـان بــخــورشــیـد گـردن بــرافــراخــتــشــان
پـس از گـنـگ دژ بـاز جـسـت آگـهـی ز افـــراســـیـــاب و ز تـــخـــت مـــهـــی
چـنـیـن گـفـت گـویـنـده ای زان گـروه کـه ایـدر نـه آبــســت پــیـشـت نـه کـوه
اگـر بـشـمـری سـربـسـر نـیـک و بـد فـزون نـیـسـت تـا گـنـگ فـرسـنـگ صـد
کـــنـــون تـــا بــــرآمـــد ز دریـــای آب بــگــنــگــســت بــا مــردم افــراســیـاب
ازان آگــهــی شــاد شــد شــهــریـار شــد آن رنــجــهـا بــر دلــش نـیـز خــوار
دران مــرزهــا خــلــعــت آراســتــنــد پــس اسـب جـهـانـدیـدگـان خـواسـتـنـد
بــفــرمــود تــا بــازگــشــتــنـد شــاه ســوی گــنــگ دژ رفــت بـــا آن ســپــاه
بــران سـو کـه پــور سـیـاوش بــرانـد ز بــــیـــداد مـــردم فــــراوان نـــمـــانـــد
ســپــه را بــیــاراســت و روزی بــداد ز یــزدان نـــیــکـــی دهـــش کـــرد یـــاد
همی گفـت هر کـس که جـوید بـدی بــــپــــیــــچــــد ز بــــاد افــــره ایــــزدی
نـبـایـد کـه بـاشـیـد یـک تـن بـشـهـر گـــر از رنـــج یــابـــد پـــی مـــور بـــهـــر
چـهـانـجـوی چـون گـنـگ دژ را بــدیـد شـــد از آب دیـــده رخـــش نـــاپــــدیـــد
پـیـاده شـد از اسـب و رخ بــر زمـیـن هــمـــی کـــرد بـــر کـــردگـــار آفـــریــن
هـمـی گـفــت کــای داور داد و پــاک یـکـی بــنـده ام دل پــر از تــرس و بــاک
کــه ایــن بـــاره شــارســتـــان پـــدر بـــــدیـــــدم بـــــرآورده از مـــــاه ســـــر
ســـیــاوش کــه از فــر یــزدان پـــاک چــنـیـن بــاره ای بــرکـشــیـد از مـغـاک
سـتـمگر بـد آن کو بـبـد آخـت دسـت دل هـر کـس از کـشـتــن او بــخــســت
بـران بـاره بـگـریسـت یکـسـر سـپـاه ز خــون ســیــاوش کــه بــد بــیــگــنــاه
بـدسـتـت بـداندیش بـر کشـتـه شـد چـنین تـخـم کین در جـهان کشـتـه شد
پــس آگــاهــی آمــد بــافــراســیـاب کــه شــاه جــهــانــدار بـــگــذاشــت آب
شـنـیده همـی داشـت انـدر نـهـفـت بــیـامـد شــب تــیـره بــا کــس نـگـفــت
جـهـانـدیـدگـان را هـم آنـجــا بــمـانـد دلـــی پـــر ز تـــیــمــار تـــنــهــا بـــرانــد
چـو کـیـخـسـرو آمـد بــگـنـگ انـدرون ســری پـــر ز تـــیــمــار دل پـــر ز خــون
بــدیـد آن دل افــروز بــاغ بــهــشــت شــمــرهـای او چــون چــراغ بــهـشــت
بـهر گوشـه ای چـشـمه و گلسـتـان زمـیـن سـنـبــل و شـاخ بــلـبــلـسـتــان
همی گـفـت هر کـس کـه اینت نهاد هــم ایــدر بــبــاشــیـم تــا مــرگ شــاد
وزان پــس بـــفــرمــود بــیــدار شــاه طـــلــب کــردن شـــاه تـــوران ســـپـــاه
بـجـسـتـند بـر دشت و بـاغ و سـرای گــرفــتــنــد بــر هــر ســوی رهـنــمــای
همـی رفـت جـوینده چـون بـیهشـان مــگــر زو بـــیــابـــنــد جــایــی نــشــان
چـو بـر جـسـتـنش تـیز بـشـتـافـتـنـد فـــراوان ز کـــســـهــای او یــافـــتـــنـــد
بـکـشـتـنـد بـسـیـار کـس بـی گـنـاه نــشـــانــی نــیــامـــد ز بـــیــداد شـــاه
هـمــی بــود در گــنـگ دژ شــهـریـار یـکــی ســال بــا رامــش و مــیـگــســار
جـهـان چـون بـهـشـتـی دلـاویـز بــود پــر از گــلــشــن و بـــاغ و پــالــیــز بــود
بــرفــتــن هــمــی شــاه را دل نــداد هــمــی بــود در گــنــگ پــیـروز و شــاد
هــمــه پــهــلــوانــان ایــران ســپــاه بــرفــتــنــد یــکــســر بــنــزدیــک شــاه
کـه گـر شـاه را دل نـجـنـبــد ز جــای ســـوی شـــهــر ایــران نــیــایــدش رای
هــمــانــا بــدانــدیــش افــراســیــاب گــذشــتــســت زان ســو بـــدریــای آب
چــنــان پــیـر بــر گــاه کــاوس شــاه نـه اورنــگ و فــر و نـه گــنــج و ســپــاه
گـر او سـوی ایـران شـود پــر ز کـیـن کــه بــاشــد نــگــهــبــان ایــران زمــیـن
گـر او بــاز بــا تــخـت و افـسـر شـود هــمــه رنــج مــا پــاک بـــی بـــر شــود
ازان پــس بــایـرانـیـان شــاه گــفــت کـه این پـنـد بـا سـودمـنـدیسـت جـفـت
ازان شارستـان پـس مهان را بـخواند وزان رنــــج بـــــردن فــــراوان بـــــرانــــد
ازیشـان کسـی را که شـایسـتـه تـر گـرامـی تــر از شــهـر و بــایـســتــه تــر
تــنـش را بــخــلـعــت بــیـاراســتــنـد ز دژ بــــاره مـــرزبــــان خـــواســـتـــنـــد
چـنـین گـفـت کـایـدر بـشـادی بـمـان ز دل بـــر کـــن انــدیــشـــه بـــدگــمــان
بــبـخـشـیـد چـنـدانـک بـد خـواسـتـه ز اســــبـــــان وز گــــنــــج آراســــتـــــه
همـه شـهـر زیشـان تـوانـگـر شـدنـد چــه بــا یـاره و تــخــت و افـسـر شـدنـد
بــدانـگــه کــه بــیـدار گــردد خــروس ز درگـــاه بــــرخــــاســــت آوای کـــوس
ســپــاهـی شـتــابــنـده و راه جــوی بـــســـوی بـــیــابـــان نـــهـــادنـــد روی
هــمــه نــامـــداران هــر کـــشـــوری بــرفــتــنــد هـر جــا کــه بــد مــهــتــری
خــورشــهـا بــبــردنــد نـزدیـک شــاه کـــه بـــود از در شـــهــریــار و ســـپـــاه
بـراهی کـه لشـکـر همی بـرگذشـت در و دشـت یـکـســر چــو بــازار گـشـت
بــکـوه و بــیـابــان و جـای نـشـسـت کـسـی را نبـد کـس که بـگشـاد دسـت
بـــزرگـــان ابـــا هــدیــه و بـــا نــثـــار پـــذیـــره شـــدنـــدی بـــر شـــهـــریـــار
چـو خـلـعـت فـراز آمـدیـشـان ز گـنـج نـهـشــتــی کـه بــا او بــرفــتــی بــرنـج
پــذیـره شــدش گـیـو بــا لـشــکــری و زآن شـهـر هـر کـس کـه بــد مـهـتـری
چـــو دیــد آن ســر و فــره ســرفــراز پــیــاده شــد و بـــرد پــیــشــش نــمــاز
جــهـانـدار بــســیـار بــنـواخــتــشـان بــرسـم کـیـان جــایـگـه ســاخــتــشـان
چـو خـسـرو بـنزدیک کشـتـی رسـید فـــرود آمــد و بـــادبـــان بـــرکـــشـــیــد
دو هـفــتــه بــران روی دریـا بــمــانـد ز گــفــتـــار بـــا گــیــو چــنــدی بـــرانــد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج