بآب زره بـــــگــــذرانــــم ســـــپـــــاهاگـــر چـــرخ گــردان بـــود نــیــک خـــواهاگـــر چـــنـــد جـــایــی درنــگ آیــدممــگــر مــرد خـــونــی…
بآب زره بـــــگــــذرانــــم ســـــپـــــاه | اگـــر چـــرخ گــردان بـــود نــیــک خـــواه |
اگـــر چـــنـــد جـــایــی درنــگ آیــدم | مــگــر مــرد خـــونــی بـــچـــنــگ آیــدم |
شــمــا رنـج بــســیـار بــرداشــتــیـد | بــــر و بـــوم آبــــاد بــــگـــذاشـــتـــیـــد |
هـمـین رنـج بـر خـویشـتـن بـرنـهـیـد | ازان بــه کـه گـیـتــی بــدشــمـن دهـیـد |
بــمــانــد ز مــا نــام تــا رســتــخــیـز | بـــپـــیــروزی و دشـــمـــن انــدر گـــریــز |
شـــدنــد انــدران پـــهــلـــوانــان دژم | دهـــان پـــر ز بــــاد ابــــروان پـــر زخـــم |
کـه دریـای بـا مـوج و چـنـدین سـپـاه | ســر و کــار بـــا بـــاد و شــش مــاه راه |
کــه دانــد کــه بــیـرون کــه آیـد ز آب | بــــد آمـــد ســـپـــه را ز افـــراســـیـــاب |
چـو خـشـکـی بـود مـا بـجـنگ اندریم | بـــدریـــا بـــکـــام نـــهـــنـــگ انـــدریـــم |
همی گفـت هر گونه ای هر کـسـی | بــدانـگـه کـه گـفــتــارهـا شــد بــســی |
همی گـفـت رسـتـم کـه ای مهتـران | جـــهــان دیــده و رنـــجـــبـــرده ســـران |
نـبــایـد کـه ایـن رنـج بــی بــر شــود | بـــه نــاز و تـــن آســـانــی انــدر شـــود |
و دیــگــر کــه ایــن شــاه پــیــروزگــر | بـــیــابـــد هــمــی ز اخــتــر نــیــک بـــر |
از ایـران بــرفــتــیـم تــا پــیـش گـنـگ | نــدیــدیـم جــز چــنــگ یــازان بــجــنــگ |
ز کـاری کـه ســازد هـمـی بــرخــورد | بـــدیــن آمـــد و هــم بـــدیــن بـــگـــذرد |
چـو بـشنید لشـکر ز رسـتـم سـخـن | یــکــی پـــاســـخ نــو فـــگــنــدنــد بـــن |
کـه مـا سـربــسـر شـاه را بـنـده ایـم | ابـــا بـــنــدگـــی دوســـت دارنــده ایــم |
بـخـشـکـی و بـر آب فـرمـان رواسـت | هـمـه کــهـتــرانـیـم و پــیـمـان وراســت |
ازان شـاد شـد شـاه و بـنواخـتـشـان | یــکــایـک بــانــدازه بــنــشــاخــتــشــان |
در گــنــجـــهــای نــیــا بـــرگـــشـــاد | ز پــیــونــد و مــهــرش نــکــرد ایــچ یــاد |
ز دیــنـــار و دیــبـــای گـــوهــرنــگـــار | هــیــونــان شــایــســتـــه کــردنــد بـــار |
هــمــیـدون ز گــنــج درم صــد هــزار | بــــــبــــــردنـــــد بــــــا آلـــــت کـــــارزار |
ز گــاوان گــردون کــشـــان ده هــزار | بـــبـــر دنــد تــا خــود کــی آیــد بـــکــار |
هـــیــونـــان ز گـــنـــج درم ده هـــزار | بـــســـی بـــار کــردنــد بـــا شــهــریــار |
بــفـرمـود زان پــس بــهـنـگـام خـواب | کــه پـــوشـــیــده رویــان افـــراســـیــاب |
ز خـویشـان و پـیوند چـندانک هسـت | اگـــر دخـــتـــرانــنـــد اگـــر زیــر دســـت |
هــمـــه در عـــمـــاری بـــراه آوردنــد | ز ایـــوان بــــمــــیـــدان شــــاه آوردنــــد |
دو از نـــامـــداران گـــردنـــکـــشــــان | کــه بــودنــد هـر یـک بــمــردی نـشــان |
چـو جـهـن و چـو گـرسـیـوز ارجـمـنـد | بـــمــهــد انــدرون پــای کــرده بـــبـــنــد |
هـمـه خـویـش و پـیـونـد افـراسـیـاب | ز تـــیــمــارشـــان دیــده کـــرده پـــر آب |
نــواهــا کـــه از شـــهــرهــا یــادگــار | گــروگــان ســتــد تــرک چــیـنــی هــزار |
ســپــرد آن زمــان گــیـو را شــهـریـار | گـــزیــن کـــرد ز ایـــرانـــیـــان ده هـــزار |
بــدو گـفـت کـای مـرد فـرخـنـده پـی | بـــرو بـــا ســپـــه پــیــش کــاوس کــی |
بــفــرمــود تــا پــیـش او شــد دبــیـر | بـــیــاورد قــرطــاس و چــیــنــی حــریــر |
یکـی نامـه از قـیر و مـشـک و گـلـاب | بــــفــــرمـــود در کــــار افــــراســــیـــاب |
چـو شـد خـامه از مـشـک وز قـیر تـر | نــخـــســـت آفـــریــن کـــرد بـــر دادگــر |
کـه دارنـده و بــر ســر آرنـده اوســت | زمــیــن و زمــان را نــگـــارنــده اوســـت |
هــمـــو آفـــریــنــنــده پـــیــل و مــور | ز خــــاشــــاک تــــا آب دریــــای شــــور |
هـمــه بــا تــوانــایـی او یـکــیـســت | خــداونــد هـســت و خــداونـد نـیـســت |
کــســی را کــه او پــرورانــد بــمــهـر | بــر آنـکــس نـگــردد بــتــنـدی ســپــهـر |
ازو بـــاد بـــر شـــاه گـــیـــتـــی درود | کـــــزو خـــــیــــزد آرام را تـــــار و پـــــود |
رســیـدم بــدیـن دژ کـه افــراســیـاب | هــمــی داشــت از بــهــر آرام و خــواب |
بـــدو انــدرون بـــود تــخــت و کــلــاه | بــزرگــی و دیـهــیـم و گــنــج و ســپــاه |
چهل پـیل زیشان همه بـسته گشت | هر آنکس که برگشت تن خسته گشت |
بـگـویـد کـنـون گـیـو یـک یـک بــشـاه | ســخــن هــرچ رفــت انــدریـن رزمــگــاه |
چـو بـر پـیش یزدان گـشـایی دو لـب | نــیـایـش کــن از بــهـر مــن روز و شــب |
کـشـیدیم لـشـکـر بـما چـین و چـین | و زآن روی رانـــم بـــمـــکـــران زمـــیـــن |
و زآن پــــس بــــر آب زره بــــگــــذرم | اگـــــر پـــــای یـــــزدان بــــــود یـــــاورم |
ز پـیـش شـهـنـشـاه بـرگـشـت گـیـو | ابــا لــشــکــری گــشــن و مــردان نـیـو |
چــو بــاد هـوا گـشــت و بــبــریـد راه | بـــیـــامـــد بـــنـــزدیــک کـــاوس شـــاه |
پــس آگــاهــی آمــد بــکــاوس کــی | ازان پــــهــــلــــوان زاده نــــیــــک پــــی |
پــذیـره فــرســتــاد چــنـدی ســپــاه | گـــرانــمــایــگـــان بـــر گــرفـــتـــنــد راه |
چـــو آمــد بـــر شــهــر گــیــو دلــیــر | سـپـاهی ز گـردان چـو یک دشـت شـیر |
چــو گــیـو انـدر آمـد بــنـزدیـک شــاه | زمــیـن را بــبــوســیــد بــر پــیــش گــاه |
و رادیــد کــاوس بـــر پــای جــســت | بــخــنـدیـد و بــسـتــرد رویـش بــدسـت |
بــپــرسـیـدش از شـهـریـار و سـپــاه | ز گــردنــده خــورشــیـد و تــابــنـده مــاه |
بــگـفـت آن کـجـا دیـد گـیـو سـتــرگ | ز گـــــردان وز شـــــهـــــریـــــار بـــــزرگ |
جــوان شــد زگــفــتــار او مــرد پــیــر | پــس آن نــامــه بــنــهــاد پــیـش دبــیــر |
چـو آن نـامـه بـر شـاه ایـران بـخـوانـد | هـمـه انـجــمـن در شـگـفـتــی بــمـانـد |
همـه شـاد گـشـتـنـد و خـرم شـدند | ز شــادی دو دیــده پـــر از نــم شــدنــد |
هـــمـــه چـــیـــز دادنـــد درویـــش را | بـــنـــفـــریــده کـــردنـــد بـــدکـــیــش را |
فــرود آمــد از تـــخــت کــاوس شــاه | ز ســر بــرگــرفــت آن کــیــانــی کــلــاه |
بــیـامـد بــغــلـتــیـد بــر تــیـره خــاک | نــیــایــش کــنــان پــیــش یــزدان پـــاک |
وز آن جـایگـه شـد بـجـای نـشـسـت | بـــگــرد دژ آیــیــن شــادی بـــبـــســـت |
هـمـی گـفـت بـا شـاه گـیو آنـچ دیـد | ســخــن کــز لــب شــاه ایـران شــنـیـد |
مـی آورد و رامـشــگـران را بــخــوانـد | وز ایــران نــبـــرده ســران را بـــخـــوانــد |
ز هر گونه ای گـفـت و پـاسـخ شـنید | چــنـیـن تــا شــب تــیـره انــدر چــمــیـد |
بــرفـتــنـد بــا شــمـع یـاران ز پــیـش | دلــش شــاد و خــرم بــایــوان خــویــش |
چـو بـرزد خور از چـرخ رخـشان سنان | بــپــیــچــیــد شــب گــرد کــرده عــنــان |
تـــبـــیــره بـــر آمــد ز درگـــاه شـــاه | بـــرفـــتـــنـــد گـــردان بـــدان بــــارگـــاه |
جـهـانـدار پـس گـیـو را پـیـش خـوانـد | بــران نـامـور تــخــت شــاهـی نـشــانـد |
بــفـرمـود تــا خـواسـتــه پــیـش بــرد | هـــمـــان نـــامـــور ســــرفـــرازان گـــرد |
هـمـان بــیـگـنـه روی پــوشــیـدگــان | پـــس پـــرده انـــدر ســـتـــم دیــدگـــان |
هـمـان جـهـن و گـرسـیوز بـنـدسـای | کــه او بـــرد پـــای ســـیــاوش ز جـــای |
چــو گــرســیـوز بــدکــنـش را بــدیـد | بــرو کــرد نـفــریـن کـه نـفــریـن ســزیـد |
هـمـان جــهـن را پــای کـرده بــبــنـد | بـــبـــردنــد نــزدیــک تـــخـــت بـــلـــنــد |
بـــدان دخـــتـــران رد افـــراســـیـــاب | نــگـــه کـــرد کـــاوس مـــژگـــان پـــر آب |
پــس پــرده شــاهـشـان جــای کـرد | هـمـانـگــه پــرســتــنـده بــر پــای کــرد |
اســیـران و آنــکــس کــه بــود از نـوا | بـــیــاراســـت مــر هــر یــکــی را جـــدا |
یـکــی را نـگـهـبــان یـکـی را بــبــنـد | بـــبـــردنـــد از پـــیــش شـــاه بـــلـــنــد |
ازان پـس همـه خـواسـتـه هـرچ بـود | ز دیـــنــــار وز گــــوهــــر نــــابــــســــود |
بـــــارزانــــیــــان داد تـــــا آفــــریــــن | بـــخـــوانــنــد بـــر شــاه ایــران زمــیــن |
دگــر بــردگــان مــهـتــران را ســپــرد | بـــایـــوان بـــبـــرد از بـــزرگـــان و خـــرد |
بـــیــاراســتــنــد از در جــهــن جــای | خــورش بــا پــرســتــنــده و رهـنــمــای |
بــدژ بــر یــکــی جــای تــاریــک بــود | ز دل دور بــــا دخـــمـــه نـــزدیـــک بـــود |
بــگـرسـیـوز آمـد چــنـان جــای بــهـر | چـــنــیــنــســت کــردار گــردنــده دهــر |
خــنـک آنـکــســی کـو بــود پــادشــا | کـــــفـــــی راد دارد دلــــی پـــــارســـــا |
بـــدانــد کــه گــیــتــی بــرو بــگــذرد | نــــگـــــردد بـــــگــــرد در بـــــی خـــــرد |
خـرد چـون شود از دو دیده سـرشک | چـنـان هـم کـه دیوانـه خـواهـد پـزشـک |
ازان پـس کـزیـشـان بـپـردخـت شـاه | ز بـــیــگــانــه مــردم تـــهــی کــرد گــاه |
نـویـســنــده آهـنـگ قــرطــاس کــرد | ســر خـــامــه بـــرســان الــمــاس کــرد |
نـبــشــتــنـد نـامــه بــهـر کــشــوری | بـــهـــر نـــامـــداری و هــر مـــهـــتـــری |
که شد تـرک و چـین شاه را یکسـره | بآبـــشـــخـــور آمـــد پـــلـــنـــگ و بــــره |
درم داد و دیــــــنـــــــار درویــــــش را | پــــراگــــنــــده و مــــردم خــــویــــش را |
بــدو هـفـتــه در پــیـش درگـاه شــاه | از انـــبـــوه بـــخـــشـــش نــدیــدنــد راه |
ســیـم هـفـتــه بــر جــایـگـاه مـهـی | نـــشـــســـت انـــدر آرام بـــا فـــرهـــی |
ز بــس نــالــه نــای و بــانـگ ســرود | هـــمـــی داد گـــل جـــام مـــی را درود |
بــیـک هـفــتــه از کــاخ کــاوس کـی | هـمـی مــوج بــرخــاســت از جــام مـی |
سـر مـاه نـو خــلـعـت گـیـو سـاخــت | هــمــی زر و پــیـروزه انــدر نــشــاخــت |
طــبــق هــای زریـن و پــیـروزه جــام | کـــمـــرهـــای زریـــن و زریــن ســـتـــام |
پــرســتــار بــا طــوق و بــا گـوشــوار | هــمـــان یــاره و تـــاج گـــوهـــر نـــگـــار |
هـمـان جــامـه تــخــت و افـگـنـدنـی | ز رنــــگ و ز بــــو وز پــــراگــــنــــدنــــی |
فــرســتـــاد تــا گــیــو را خــوانــدنــد | بـــراورنــگ زریــنــش بـــنــشـــانـــدنـــد |
بــبــردنــد خــلــعــت بــنــزدیــک اوی | بـــمــالــیــد گــیــو انــدران تـــخــت روی |
وزان پــس بــیــامــد خــرامــان دبــیـر | بــیـاورد قــرطــاس و مــشــک و عــبــیـر |
نـبــشــتــنـد نــامــه کــه از کــردگــار | بــــدادیـــم و خــــشــــنــــود از روزگــــار |
کـه فـرزنـد مـا گـشـت پــیـروزبــخــت | ســـزای مـــهــی وز در تـــاج و تـــخـــت |
بـدی را که گیتـی همی ننگ داشت | جــهـانـرا پــر از غـارت و جــنـگ داشــت |
ز دســت تـــو آواره شــد در جــهــان | نــگــویــنــد نــامــش جـــز انــدر نــهــان |
هـمـه سـالـه تــا بــود خــونـریـز بــود | بـــبـــدنــامـــی و زشـــتـــی آویــز بـــود |
بـــــزد گـــــردن نـــــوذر تـــــاجـــــدار | ز شــــاهـــان وز راســــتــــان یـــادگـــار |
بــرادرکــش و بـــدتــن و شــاه کــش | بــدانـدیـش و بــدراه و آشــفــتــه هـش |
پــی او مــمــان تــا نــهـد بــر زمــیـن | بـــتـــوران و مــکـــران و دریــای چـــیــن |
جـــهــان را مــگــر زو رهــایــی بـــود | ســر بـــی بـــهــایــش بـــهــایــی بـــود |
اگـــــر داور دادگـــــر یـــــک خـــــدای | هــمــی بــود خــواهــد تــرا رهـنــمــای |
کـه گـیـتــی بــشــویـی ز رنـج بــدان | ز گـــفــــتــــار و کـــردار نـــابــــخــــردان |
بــداد جــهــان آفــریــن شــاد بـــاش | جــهــان را یــکــی تــازه بــنــیــاد بـــاش |
مــگــر بــاز بــیــنــم تــورا شــادمــان | پـــــر از درد گـــــردد دل بـــــدگــــمــــان |
وزیـن پـس جـز از پـیـش یـزدان پــاک | نــبـــاشــم کــزویــســت امــیــد و بــاک |
بــدان تــا تـو پــیـروز بــاشـی و شـاد | ســـرت ســـبـــز بـــاد و دلــت پـــر ز داد |
جــهــان آفــریـن رهـنــمــای تــو بــاد | هـمـیـشـه ســر تــخــت جــای تــو بــاد |
نـهـادنــد بــر نــامــه بــر مــهـر شــاه | بـــر ایــوان شـــه گـــیــو بـــگـــزیـــد راه |
بــره بــر نــبــودش بــجــایــی درنــگ | بــنــزدیـک کــیــخــســرو آمــد بــگــنــگ |
بـــرو آفـــریــن کـــرد و نــامـــه بـــداد | پــــیـــام نـــیـــا پــــیـــش او کــــرد یـــاد |
ز گــفــتــار او شــاد شــد شــهــریـار | مــی آورد و رامــشــگــر و مــیــگــســار |
همی خـورد پـیروز و شادان سـه روز | چــهـارم چــو بــفــروخــت گـیـتــی فـروز |
سـپـه را همـه تـرک و جـوشـن بـداد | پـــیــام نــیــا پـــیــشــشـــان کــرد یــاد |
مـر آن را بــگـسـتــهـم نـوذر ســپــرد | یــکــی لــشــکــری نــامــبـــردار و گــرد |
ز گـنـگ گـزیـن راه چــیـن بــرگـرفــت | جــهـان را بــشــمـشــیـر در بــر گـرفـت |
نــبــد روز بــیــکــار و تــیــره شــبــان | طــلــایــه بـــروز و بـــشــب پــاســبـــان |
بــدیـن گـونـه تــا شــارســتــان پــدر | هـمـی رفــت گـریـان و پــر کــیـنـه ســر |
هـمـی گـرد بـاغ سـیـاوش بـگـشـت | بــجــایـی کـه بــنـهـاد خــونـریـز تــشـت |
هـمـی گــفــت کــز داور یـک خــدای | بــخــواهـم کــه بــاشــد مـرا رهـنـمــای |
مـگـر هـمـچــنـیـن خــون افـراسـیـاب | هــــم ایــــدر بـــــریــــزم بــــکــــردار آب |
و ز آن جـایگه شـد سـوی تـخـت بـاز | هـــمـــی گــــفــــت بــــا داور پــــاک راز |
ز لـشــکــر فــرســتــادگـان بــرگـزیـد | کــه گـویـنـد و دانـنـد گــفــت و شــنـیـد |
فـرســتــاد کـس نـزد خــاقـان چــیـن | بــفــغــفــور و ســالــار مــکــران زمــیــن |
کــه گـر دادگـیـریـد و فــرمـان کــنـیـد | ز کــردار بـــد دل پـــشــیــمــان کــنــیــد |
خــورشــهـا فـرســتــیـد نـزد ســپــاه | بــــبــــیـــنـــیـــد نـــاچـــار مـــا را بــــراه |
کــســی کـو بــتــابــد ز فــرمـان مـن | و گـــر دور بـــاشـــد ز پـــیـــمـــان مـــن |
بــیــاراســت بـــایــد پــســه را بــرزم | هــرآنــکــس کــه بــگــریــزد از راه بـــزم |
فــرســتــاده آمــد بـــهــر کــشــوری | بـــهــر جــا کــه بـــد نــامــور مــهــتــری |
غـمی گشـت فـغـفور و خـاقان چـین | بــزرگــان هــر کــشــوری هـمــچــنــیـن |
فــرســتــاده را چــنـد گـفــتــنـد گـرم | ســـخـــنـــهــای شـــیــریــن بآواز نـــرم |
کـه مـا شـاه را سـربــسـر کـهـتـریـم | زمــیــن جــز بــفــرمــان او نــســپــریــم |
گــذرهــا کــه راه دلــیــران بــدســت | بــبــیـنـیـم تــا چــنــد ویـران شــدســت |
کــنــیــم از ســر آبــاد بــا خــوردنــی | بــــبــــاشـــیـــم و آریـــمـــش آوردنـــی |
همی گفت هر کس که بـودش خـرد | کـــه گــر بـــی زیــان او بـــمــا بـــگــذرد |
بــدرویـش بــخـشـیـم بــسـیـار چـیـز | نــثـــار و خــورشــهــا بـــســازیــم نــیــز |
فـرســتــاده را بــی کـران هـدیـه داد | بـــیـــامـــد بـــدرگـــاه پـــیـــروز و شـــاد |
دگـر نـامـور چــون بــمـکــران رســیـد | دل شـــاه مـــکـــران دگـــرگـــونــه دیــد |
بـــر تــخــت او رفــت و نــامــه بـــداد | بـــگــفــت از پــیــام آنــچ بــودش بــیــاد |
سـبــک مـر فـرسـتــاده را خـوار کـرد | دل انـــجـــمـــن پـــر ز تـــیـــمـــار کـــرد |
بــدو گــفــت بــا شــاه ایـران بــگـوی | کــه نــادیـده بــر مــا فــزونــی مــجــوی |
زمــانـه هـمـه زیـر تــخــت مـنـســت | جــهـان روشـن از فـر بــخــت مـنـســت |
چـو خـورشید تـابـان شـود بـرسـپـهر | نـخـسـتــیـن بــریـن بــوم تــابــد بــمـهـر |
هـمـم دانـش و گــنـج آبــاد هـســت | بـــزرگـــی و مــردی و نــیــروی دســـت |
گـراز مـن هـمـی راه جــویـد رواسـت | کـه هـر جـانـور بــر زمـیـن پــادشـاسـت |
نــبــنــدیـم اگــر بــگــذری بــر تــو راه | زیــانــی مــکــن بـــر گــذر بـــا ســپـــاه |
ور ایـدونـک بــا لـشـکـر آیـی بـشـهـر | بــریـن پــادشـاهـی تــرا نـیـســت بــهـر |
نـمــانـم کــه بــر بــوم مـن بــگــذری | وزیـن مـرز جــایـی بــه پــی بــســپــری |
نــمــانــم کــه مــانـی تــو پــیـروزگــر | وگـــر یـــابــــی از اخـــتـــر نـــیـــک بــــر |
بـرین گونه چـون شـاه پـاسـخ شـنید | ازان جــایـگــه لــشــکــر انــدر کــشــیـد |
بـــیــامــد گــرازان بـــســوی خــتـــن | جـــهــانـــدار بـــا نـــامـــدار انـــجـــمـــن |
بــرفـتــنـد فـغــفـور و خــاقـان چــیـن | بـــــرشــــاه بـــــا پــــوزش و آفــــریــــن |
سـه منزل ز چـین پـیش شـاه آمـدند | خــــود و نــــامــــداران بــــراه آمــــدنـــد |
هــمــه راه آبـــاد کــرده چــو دســت | در و دشــت چــون جــایـگـاه نـشـســت |
همـه بـوم و بـر پـوشـش و خـوردنـی | از آرایـــش بــــزم و گــــســــتــــردنــــی |
چــو نـزدیـک شـاه انـدر آمـد ســپــاه | بـــبـــســتــنــد آذیــن بـــه بــیــراه و راه |
بـــدیـــوار دیـــبـــا بـــرآویـــخـــتـــنـــد | ز بــــر زعـــفـــران و درم ریـــخــــتــــنـــد |
چـو بــا شـاه فـغـفـور گـسـتــاخ شـد | بــپــیــش انــدر آمــد ســوی کــاخ شــد |
بــدو گــفــت مـا شــاه را کــهـتــریـم | اگــر کــهــتـــری را خــود انــدر خــوریــم |
جــهـانـی بــبــخـت تــو آبــاد گـشـت | دل دوســـتـــداران تـــو شـــاد گــشـــت |
گـر ایـوان مـا در خــور شـاه نـیـسـت | گــمـانـم کــه هـم بــتــر از راه نـیـســت |
بـــکــاخ انــدر آمــد ســـرافــراز شــاه | نــشــســت از بــر نــامــور پــیــشــگــاه |
ز دیــنـــار چـــیــنــی ز بـــهــر نــثـــار | بـــیــاورد فــغــفــور چـــیــن صـــد هــزار |
هـمـی بــود بــر پــیـش او بــربــپــای | ابــــا مــــرزبــــانـــان فــــرخــــنـــده رای |
بـچـین اندرون بـود خـسـرو سـه مـاه | ابـــــا نــــامــــداران ایــــران ســـــپـــــاه |
پــرســتــنـده فــغــفــور هـر بــامــداد | هــمــی نــو بـــنــو شــاه را هــدیــه داد |
چــهـارم ز چــیـن شــاه ایـران بــرانـد | بــمـکـران شـد و رسـتــم آنـجـا بــمـانـد |
بــیـامـد چــو نـزدیـک مـکـران رسـیـد | ز لــشــکــر جــهــانــدیــده ای بــرگــزیـد |
بــر شـاه مـکـران فـرسـتــاد و گـفـت | کــه بــا شــهـریـاران خــرد بــاد جــفــت |
خــــروش ســــاز راه ســـپــــاه مـــرا | بـــــخــــوبــــی بــــیــــارای گــــاه مــــرا |
نـگـه کـن کـه مـا از کـجـا رفـتــه ایـم | نـه مـسـتـیـم و بـیـراه و نـه خـفـتـه ایـم |
جـهان روشن از تـاج و بـخـت منست | ســر مــهـتــران زیـر تــخــت مــنــســت |
بــرنـد آنـگـهـی دسـت چـیـز کـسـان | مـگـر مـن نـبــاشــم بــهـر کـس رســان |
عــلــف چــون نـیـابــنـد جــنـگ آورنـد | جــهــان بــر بـــدانــدیــش تــنــگ آورنــد |
ور ایـدونـک گــفــتــار مــن نـشــنـوی | بـــخـــون فـــراوان کـــس انـــدر شـــوی |
هـمـه شـهـر مـکـران تـو ویران کـنـی | چــو بــر کــیـنـه آهـنـگ شــیـران کــنـی |
فــرســتــاده آمــد پـــیــامــش بـــداد | نــبـــد بـــر دلــش جــای پــیــغــام و داد |
سر بـی خـرد زان سـخـن خـیره شد | بــجــوشـیـد و مـغـزش ازان تــیـره شــد |
پــراگـنـده لـشــکــر هـمـه گـرد کــرد | بــیــاراســت بـــر دشــت جــای نــبـــرد |
فــرســتــاده را گــفــت بــر گــرد و رو | بـــنــزدیــک آن بـــدگـــمـــان بـــاز شـــو |
بــگــویـش کــه از گــردش تــیــره روز | تـو گـشـتـی چـنین شـاد و گـیتـی فـروز |
بــبــیـنـی چــو آیـی ز مـا دسـتــبــرد | بــدانــی کــه مــردان کــدامــنــد و گــرد |
فـرســتــاده شــاه چــون بــازگـشـت | هـمــه شــهـر مــکــران پــرآواز گــشــت |
زمـیـن کـوه تــا کـوه لـشــکـر گـرفـت | هـمـه تــیـز و مـکـران ســپــه بــرگـرفـت |
بــیـاورد پــیـلـان جــنـگــی دویـســت | تـو گـفـتـی کـه اندر زمـین جـای نیسـت |
از آواز اســـبـــان و جـــوش ســـپـــاه | هــمــی مــاه بـــر چـــرخ گــم کـــرد راه |
تــو گـفـتـی بــرآمـد زمـیـن بآسـمـان | وگــر گــشــت خــورشــیـد انــدر نــهــان |
طــلــایـه بــیــامــد بــنــزدیــک شــاه | کـه مـکـران ســیـه شــد ز گـرد ســپــاه |
همه روی کشـور درفشـسـت و پـیل | بــبــیـنــد کــنــون شــهـریـار از دو مــیـل |
بــفــرمــود تــا بــرکــشــیـدنــد صــف | گـرفــتــنـد گـوپــال و خــنـجــر بــکــفــت |
ز مـکـران طــلـایـه بــیـامـد بــدشــت | همه شـب همی گـرد لشـکـر بـگـشـت |
نـگـهـبــان لـشــکــر از ایـران تــخــوار | کـــه بـــودی بـــنـــزدیـــک او رزم خـــوار |
بــیــامــد بـــرآویــخــت بـــا او بـــهــم | چـــو پـــیــل ســـرافـــراز و شـــیـــر دژم |
بـــزد تـــیــغ و او را بـــدونــیــم کـــرد | دل شـــاه مــکـــران پـــر از بـــیــم کـــرد |
دو لشـکـر بـران گونه صـف بـرکشـید | کــه از گــرد شــد آســـمــان نــاپـــدیــد |
ســپــاه انـدر آمـد دو رویـه چــو کــوه | روده بـــرکـــشـــیــدنـــد هـــر دو گـــروه |
بــقـلـب انـدر آمـد ســپــهـدار طـوس | جــهـان شــد پــر از نـالـه بــوق و کـوس |
بــپــیـش انــدرون کــاویـانــی رفــش | پـــس پــشــت گــردان زریــنــه کــفــش |
هـوا پــر ز پــیـکـان شـد و پــر و تــیـر | جـــهــان شـــد بـــکــردار دریــای قـــیــر |
بـقـلب اندرون شـاه مکران بـخـسـت | وزآن خـسـتــگـی جــان او هـم بــرسـت |
یـکـی گـفـت شـاهـا سـرش را بـریم | بـــدو گــفـــت شـــاه انــدرو نــنــگــریــم |
ســـر شـــهـــریــاران نـــبـــرد ز تـــن | مـــگـــر نـــیــز از تـــخـــمـــه اهـــرمـــن |
بــرهـنـه نــبــایـد کــه گــردد تــنــش | بـران هم نشـان خـسـتـه در جـوشـنش |
یکـی دخـمه سـازید مشـک و گـلـاب | چــنـانـچــون بــود شـاه را جــای خــواب |
بــپــوشـیـد رویـش بــدیـبــای چــیـن | کــه مــرگ بــزرگــان بــود هـمــچــنــیـن |
و زآن انـجـمـن کـشـتـه شـد ده هزار | ســــواران و گــــردان خــــنـــجــــرگـــزار |
هــزار و صــد و چــل گــرفــتــار شــد | ســـر زنــدگـــان پـــر ز تـــیــمـــار شـــد |
بــبــردنــد پــیـلــان و آن خــواســتــه | ســـــراپــــــرده و گـــــاه آراســــــتــــــه |
بـــزرگــان ایــران تـــوانــگــر شــدنــد | بـسـی نـیـز بــا تـخـت و افـسـر شـدنـد |
ازان پــس دلــیــران پــرخــاشــجــوی | بــــتــــاراج مــــکــــران نـــهـــادنـــد روی |
خروش زنان خاست از دشت و شهر | چــشــیـدنــد زان رنــج بــســیــار بــهــر |
بــدرهــای شــهـر آتــش انــدر زدنــد | هــمــی آســمــان بــر زمــیــن بــرزدنــد |
بــخـسـتــنـد زیـشـان فـراوان بــتــیـر | زن و کـــودک خــــرد کـــردنـــد اســـیـــر |
چـو کم شد ازان انجـمن خشم شاه | بـــفـــرمـــود تـــا بــــاز گـــردد ســـپـــاه |
بــفــرمـود تــا اشــکـش تــیـز هـوش | بــیــارامــد از غــارت و جــنــگ و جــوش |
کـسـی را نـمـانـد کـه زشـتــی کـنـد | وگـــر بـــا نــژنـــدی درشـــتـــی کـــنــد |
ازان شـهـر هـر کـس کـه بــد پـارسـا | بــــپـــوزش بــــیـــامـــد بــــر پــــادشـــا |
کـه مـا بــیـگـنـاهـیـم و بــیـچـاره ایـم | هــمــیـشــه بــرنــج ســتــمــکــاره ایـم |
گــر ایـدونـک بــیـنـد ســر بــی گـنـاه | بـــبـــخــشــد ســزاوار بـــاشــد ز شــاه |
ازیشـان چـو بـشـنید فـرخـنـده شـاه | بـــفــرمــود تــا بـــانــگ زد بـــر ســپـــاه |
خــروشــی بـــرآمــد ز پــرده ســرای | کــه ای پـــهــلــوانــان فـــرخـــنــده رای |
ازیـن پــس گـر آیـد ز جــایـی خـروش | ز بــیـدادی و غــارت و جــنــگ و جــوش |
ســتــمـکـارگـان را کـنـم بــه دو نـیـم | کــــســــی کـــو نـــدارد ز دادار بــــیـــم |
جـهـانـدار سـالـی بــمـکـران بــمـانـد | ز هـر جــای کـشـتــی گـرانـرا بــخــوانـد |
چـو آمـد بـهار و زمـین گـشـت سـبـز | هـمـه کــوه پــر لــالــه و دشــت ســبــز |
چــراگــاه اســبـــان و جــای شــکــار | بـــیــاراســـت بـــاغ از گــل و مــیــوه دار |
بــاشـکـش بــفـرمـود تــا بــا ســپــاه | بــمــکــران بــبــاشــد یـکــی چــنـدگــاه |
نـجــویـد جــز از خــوبــی و راسـتــی | نـــیـــارد بـــکـــار انـــدرون کـــاســـتـــی |
و زآن شــهــر راه بــیــابـــان گــرفــت | هـمــه رنــجــهـا بــر دل آســان گــرفــت |
چــنـان شــد بــفــرمــان یـزدان پــاک | کـــه انــدر بـــیــابـــان نــدیــدنــد خـــاک |
هـوا پــر ز ابــر و زمــیـن پــر ز خــویـد | جــهــانــی پــر از لــالــه و شــنــبــلــیـد |
خـورشـهـای مـردم بــبــردنـد پــیـش | بـــگــردون بـــزیــر انــدرون گـــاومــیــش |
بـدشت اندرون سبـزه و جـای خـواب | هـــوا پــــر ز ابــــر و زمـــیـــن پــــر ز آب |
چـــــو آمـــــد بـــــنــــزدیــــک آب زره | گـــشـــادنـــد گـــردان مـــیـــان از گـــره |
هـــمـــه چـــاره ســـازان دریــا بـــراه | ز چــیـن و زمــکــران هـمــی بــرد شــاه |
بـخـشـکـی بـکـرد آنـچ بـایسـت کـرد | چــو کــشــتــی بآب انـدر افــگــنـد مــرد |
بــفــرمـود تــا تــوشــه بــرداشــتــنـد | بـــیــک ســالــه ره راه بـــگــذاشــتــنــد |
جــهـانـدار نـیـک اخـتــر و راه جــوری | بــــــرفــــــت از لـــــب آب بــــــا آب روی |
بــران بــنـدگـی بــر نـیـایـش گـرفــت | جــهــان آفــریـن را ســتــایــش گــرفــت |
هـمـی خــواســت از کـردگـار بــلـنـد | کـز آبــش بــخــشـکـی بــرد بــی گـزنـد |
هــمــان ســاز جــنــگ و ســپــاه ورا | بــــــــزرگــــــــان ایـــــــران و گـــــــاه ورا |
هـمـی گـفــت کـای کـردگـار جــهـان | شـــنـــاســــنـــده آشـــکـــار و نـــهـــان |
نــگــهــدار خــشــکــی و دریــاتـــوی | خــــــدای ثــــــری و ثــــــریـــــا تــــــوی |
نـــگـــه دار جــــان و ســـپــــاه مـــرا | هــمــان تــخــت و گــنــج و کــلــاه مــرا |
پـــرآشـــوب دریــا ازان گـــونـــه بـــود | کـزو کـس نـرســتــی بــدان بــرشـخــود |
بـشـش مـاه کـشـتـی بــرفـتـی بآب | کـزو سـاخـتـی هر کـسـی جـای خـواب |
بـهفـتـم کـه نیمی گذشـتـی ز سـال | شـــدی کـــژ و بـــی راه بـــاد شـــمــال |
ســر بـــادبـــان تــیــز بــرگــاشــتــی | چــو بــرق درخــشــنـده بــگـمـاشــتــی |
بــراهــی کــشــیــدیـش مــوج مــدد | کــه مــلــاح خـــوانــدش فـــم الــاســـد |
چـنـان خـواسـت یـزدان کـه بــاد هـوا | نـــشـــد کـــژ بــــا اخــــتــــر پــــادشـــا |
شــگـفـت انـدران آب مـانـده ســپــاه | نـمــودی بــانـگــشــت هـر یـک بــشــاه |
بــاب انــدرون شــیــر دیــدنــد و گــاو | هــمــی داشــتــی گــاو بــا شــیـر تــاو |
هـمـان مـردم و مـویـهـا چـون کـمـنـد | همـه تـن پـر از پـشـم چـون گـوسـفـنـد |
گـروهی سـران چـون سـر گـاومـیش | دو دسـت از پــس مـردم و پــای پــیـش |
یکی سر چو ماهی و تـن چون نهنگ | یکـی پـای چـون گـور و تـن چـون پـلـنگ |
نـمـودی هـمـی ایـن بــدان آن بـدیـن | بــــدادار بــــر خــــوانــــدنــــد آفــــریـــن |
بــبــخــشــایـش کــردگــار ســپــهــر | هـوا شــد خــوش و بــاد نـنـمــود چــهـر |
گــذشــتــنـد بــر آب بــر هـفــت مـاه | کــه بــادی نــکــرد انــدریــشــان نــگــاه |
چـو خـسـرو ز دریا بـخـشـکی رسـید | نــگــه کــرد هــامــون جــهــان را بــدیــد |
بــیــامــد بــپــیــش جــهــان آفــریــن | بـــمــالــیــد بـــر خـــاک رخ بـــر زمــیــن |
بــــرآورد کــــشــــتــــی و زورق ز آب | شــتـــاب آمــدش بـــود جــای شــتــاب |
بـیابـانـش پـیش آمـد و ریگ و دشـت | تــن آســان بـــریــگ روان بـــرگــذشــت |
هـمـه شـهـرهـا دیـد بــرسـان چـیـن | زبـــانــهــا بـــکـــردار مـــکـــران زمـــیــن |
بــدان شــهـرهـا در بــیـاســود شــاه | خـورش خـواسـت چـنـدی ز بـهـر سـپـاه |
ســپــرد آن زمـیـن گـیـو را شــهـریـار | بـــدو گـــفـــت بـــر خـــوردی از روزگـــار |
درشــتــی مـکــن بــا گـنـهـکــار نـیـز | کـه بـی رنـج شـد مـردم از گـنـج و چـیز |
ازیـن پــس نـدرام کـســی را بــکـس | پــرســتــش کــنــم پــیــش فــریــادرس |
ز لــشــکــر یـکــی نــامــور بــرگــزیـد | کــه گـفــتــار هـر کــس بــدانـد شــنـیـد |
فــرســتــاد نــزدیـک شــاهـان پــیـام | کـه هـر کــس کـه او جــویـد آرام و کــام |
بـــیــایــنــد خـــرم بـــدیــن بـــارگـــاه | بـــرفــتــنــد یــکــســر بــفــرمــان شــاه |
یـکـی سـر نـپــیـچــیـد زان مـهـتــران | بـــدرگــاه رفـــتـــنــد چـــون کــهــتـــران |
چــو دیـدار بــد شـاه بــنـواخـتــشـان | بــخــورشــیـد گـردن بــرافــراخــتــشــان |
پـس از گـنـگ دژ بـاز جـسـت آگـهـی | ز افـــراســـیـــاب و ز تـــخـــت مـــهـــی |
چـنـیـن گـفـت گـویـنـده ای زان گـروه | کـه ایـدر نـه آبــســت پــیـشـت نـه کـوه |
اگـر بـشـمـری سـربـسـر نـیـک و بـد | فـزون نـیـسـت تـا گـنـگ فـرسـنـگ صـد |
کـــنـــون تـــا بــــرآمـــد ز دریـــای آب | بــگــنــگــســت بــا مــردم افــراســیـاب |
ازان آگــهــی شــاد شــد شــهــریـار | شــد آن رنــجــهـا بــر دلــش نـیـز خــوار |
دران مــرزهــا خــلــعــت آراســتــنــد | پــس اسـب جـهـانـدیـدگـان خـواسـتـنـد |
بــفــرمــود تــا بــازگــشــتــنـد شــاه | ســوی گــنــگ دژ رفــت بـــا آن ســپــاه |
بــران سـو کـه پــور سـیـاوش بــرانـد | ز بــــیـــداد مـــردم فــــراوان نـــمـــانـــد |
ســپــه را بــیــاراســت و روزی بــداد | ز یــزدان نـــیــکـــی دهـــش کـــرد یـــاد |
همی گفـت هر کـس که جـوید بـدی | بــــپــــیــــچــــد ز بــــاد افــــره ایــــزدی |
نـبـایـد کـه بـاشـیـد یـک تـن بـشـهـر | گـــر از رنـــج یــابـــد پـــی مـــور بـــهـــر |
چـهـانـجـوی چـون گـنـگ دژ را بــدیـد | شـــد از آب دیـــده رخـــش نـــاپــــدیـــد |
پـیـاده شـد از اسـب و رخ بــر زمـیـن | هــمـــی کـــرد بـــر کـــردگـــار آفـــریــن |
هـمـی گـفــت کــای داور داد و پــاک | یـکـی بــنـده ام دل پــر از تــرس و بــاک |
کــه ایــن بـــاره شــارســتـــان پـــدر | بـــــدیـــــدم بـــــرآورده از مـــــاه ســـــر |
ســـیــاوش کــه از فــر یــزدان پـــاک | چــنـیـن بــاره ای بــرکـشــیـد از مـغـاک |
سـتـمگر بـد آن کو بـبـد آخـت دسـت | دل هـر کـس از کـشـتــن او بــخــســت |
بـران بـاره بـگـریسـت یکـسـر سـپـاه | ز خــون ســیــاوش کــه بــد بــیــگــنــاه |
بـدسـتـت بـداندیش بـر کشـتـه شـد | چـنین تـخـم کین در جـهان کشـتـه شد |
پــس آگــاهــی آمــد بــافــراســیـاب | کــه شــاه جــهــانــدار بـــگــذاشــت آب |
شـنـیده همـی داشـت انـدر نـهـفـت | بــیـامـد شــب تــیـره بــا کــس نـگـفــت |
جـهـانـدیـدگـان را هـم آنـجــا بــمـانـد | دلـــی پـــر ز تـــیــمــار تـــنــهــا بـــرانــد |
چـو کـیـخـسـرو آمـد بــگـنـگ انـدرون | ســری پـــر ز تـــیــمــار دل پـــر ز خــون |
بــدیـد آن دل افــروز بــاغ بــهــشــت | شــمــرهـای او چــون چــراغ بــهـشــت |
بـهر گوشـه ای چـشـمه و گلسـتـان | زمـیـن سـنـبــل و شـاخ بــلـبــلـسـتــان |
همی گـفـت هر کـس کـه اینت نهاد | هــم ایــدر بــبــاشــیـم تــا مــرگ شــاد |
وزان پــس بـــفــرمــود بــیــدار شــاه | طـــلــب کــردن شـــاه تـــوران ســـپـــاه |
بـجـسـتـند بـر دشت و بـاغ و سـرای | گــرفــتــنــد بــر هــر ســوی رهـنــمــای |
همـی رفـت جـوینده چـون بـیهشـان | مــگــر زو بـــیــابـــنــد جــایــی نــشــان |
چـو بـر جـسـتـنش تـیز بـشـتـافـتـنـد | فـــراوان ز کـــســـهــای او یــافـــتـــنـــد |
بـکـشـتـنـد بـسـیـار کـس بـی گـنـاه | نــشـــانــی نــیــامـــد ز بـــیــداد شـــاه |
هـمــی بــود در گــنـگ دژ شــهـریـار | یـکــی ســال بــا رامــش و مــیـگــســار |
جـهـان چـون بـهـشـتـی دلـاویـز بــود | پــر از گــلــشــن و بـــاغ و پــالــیــز بــود |
بــرفــتــن هــمــی شــاه را دل نــداد | هــمــی بــود در گــنــگ پــیـروز و شــاد |
هــمــه پــهــلــوانــان ایــران ســپــاه | بــرفــتــنــد یــکــســر بــنــزدیــک شــاه |
کـه گـر شـاه را دل نـجـنـبــد ز جــای | ســـوی شـــهــر ایــران نــیــایــدش رای |
هــمــانــا بــدانــدیــش افــراســیــاب | گــذشــتــســت زان ســو بـــدریــای آب |
چــنــان پــیـر بــر گــاه کــاوس شــاه | نـه اورنــگ و فــر و نـه گــنــج و ســپــاه |
گـر او سـوی ایـران شـود پــر ز کـیـن | کــه بــاشــد نــگــهــبــان ایــران زمــیـن |
گـر او بــاز بــا تــخـت و افـسـر شـود | هــمــه رنــج مــا پــاک بـــی بـــر شــود |
ازان پــس بــایـرانـیـان شــاه گــفــت | کـه این پـنـد بـا سـودمـنـدیسـت جـفـت |
ازان شارستـان پـس مهان را بـخواند | وزان رنــــج بـــــردن فــــراوان بـــــرانــــد |
ازیشـان کسـی را که شـایسـتـه تـر | گـرامـی تــر از شــهـر و بــایـســتــه تــر |
تــنـش را بــخــلـعــت بــیـاراســتــنـد | ز دژ بــــاره مـــرزبــــان خـــواســـتـــنـــد |
چـنـین گـفـت کـایـدر بـشـادی بـمـان | ز دل بـــر کـــن انــدیــشـــه بـــدگــمــان |
بــبـخـشـیـد چـنـدانـک بـد خـواسـتـه | ز اســــبـــــان وز گــــنــــج آراســــتـــــه |
همـه شـهـر زیشـان تـوانـگـر شـدنـد | چــه بــا یـاره و تــخــت و افـسـر شـدنـد |
بــدانـگــه کــه بــیـدار گــردد خــروس | ز درگـــاه بــــرخــــاســــت آوای کـــوس |
ســپــاهـی شـتــابــنـده و راه جــوی | بـــســـوی بـــیــابـــان نـــهـــادنـــد روی |
هــمــه نــامـــداران هــر کـــشـــوری | بــرفــتــنــد هـر جــا کــه بــد مــهــتــری |
خــورشــهـا بــبــردنــد نـزدیـک شــاه | کـــه بـــود از در شـــهــریــار و ســـپـــاه |
بـراهی کـه لشـکـر همی بـرگذشـت | در و دشـت یـکـســر چــو بــازار گـشـت |
بــکـوه و بــیـابــان و جـای نـشـسـت | کـسـی را نبـد کـس که بـگشـاد دسـت |
بـــزرگـــان ابـــا هــدیــه و بـــا نــثـــار | پـــذیـــره شـــدنـــدی بـــر شـــهـــریـــار |
چـو خـلـعـت فـراز آمـدیـشـان ز گـنـج | نـهـشــتــی کـه بــا او بــرفــتــی بــرنـج |
پــذیـره شــدش گـیـو بــا لـشــکــری | و زآن شـهـر هـر کـس کـه بــد مـهـتـری |
چـــو دیــد آن ســر و فــره ســرفــراز | پــیــاده شــد و بـــرد پــیــشــش نــمــاز |
جــهـانـدار بــســیـار بــنـواخــتــشـان | بــرسـم کـیـان جــایـگـه ســاخــتــشـان |
چـو خـسـرو بـنزدیک کشـتـی رسـید | فـــرود آمــد و بـــادبـــان بـــرکـــشـــیــد |
دو هـفــتــه بــران روی دریـا بــمــانـد | ز گــفــتـــار بـــا گــیــو چــنــدی بـــرانــد |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج