یکـی حـمـلـه بـردنـد هر سـه بـه همچــو بـــرخــیــزد از جـــای شــیــر دژمنـدیـدنـد کــس یـال اســپ و عــنــانز تــنـگـی بــچـشـم انـدر آمـد سـنـانچــ…
یکـی حـمـلـه بـردنـد هر سـه بـه هم | چــو بـــرخــیــزد از جـــای شــیــر دژم |
نـدیـدنـد کــس یـال اســپ و عــنــان | ز تــنـگـی بــچـشـم انـدر آمـد سـنـان |
چــنــیـن گــفــت هــومــان بآواز تــیـز | کـه نـه جــای جـنـگـسـت و راه گـریـز |
بــرانـگـیـخـت از جـایـتــان بــخـت بــد | کـه تــا بــر تــن بــدکــنـش بــد رســد |
سـه جـنـگ آور و خـوار مـایـه سـپــاه | بــمــانـدنـد یـکــســر بــدیـن رزمـگــاه |
فــراوان ز رســتـــم گــرفــتـــنــد یــاد | کــجـــا داد در جــنــگ هــر جـــای داد |
ز شــیـدوش، وز بــیـژن گــســتــهــم | بــســی یـاد کـردنـد بــر بــیـش و کـم |
کـه بــاری کـسـی را ز ایـران ســپــاه | بـــدی یــارمـــان انـــدریــن رزمـــگـــاه |
نـه ایـدر بــه پــیـکـار و جـنـگ آمـدیـم | کــه خــیـره بــکــام نــهــنــگ آمــدیـم |
دریـــغ آن در و گـــاه شـــاه جـــهـــان | کــه گــیـرنــد مــا را کــنـون نــاگــهـان |
تـهـمـتـن بــه زاولـسـتــانـسـت و زال | شــود کــار ایـران کــنـون تــال و مــال |
هــمــی آمــد آوای گــوپــال و کــوس | بـلشـکـر همی دیر شـد گیو و طـوس |
چنین گفت شیدوش و گستـهم شیر | کــه شــد کــار پــیـکــار ســالــار دیــر |
بــه بــیـژن گـرازه هـمـی گـفــت بــاز | کــه شــد کــار ســالـار لـشــکــر دراز |
هــوا قــیــر گــون و زمــیــن آبــنــوس | هــمــی آمــد از دشـــت آوای کــوس |
بــــرفـــتـــنـــد گـــردان بـــر آوای اوی | ز خـون بـود بـر دشـت هر جـای جـوی |
ز گـــردان نــیــو و ز نــیــروی چـــنــگ | تــو گــفــتــی بــرآمــد ز دریـا نـهـنــگ |
بــدانـســت هـومـان کــه آمـد ســوار | هـمــه گــرزور بــود و شــمــشــیـردار |
چــو دانـســت کــامـد ورا یـار طــوس | هـمـی بــرخـروشـیـد بــرسـان کـوس |
سـبـک شـد عـنان و گران شـد رکیب | بـلـنـدی کـه دانـسـت بــاز از نـشـیـب |
یــکـــی رزم کـــردنــد تـــا چـــاک روز | چـو پــیـدا شـد از چـرخ گـیـتــی فـروز |
سـپـه بـازگـشـتـنـد یـکـسـر ز جـنـگ | کـشـیـدنـد لـشـکـر سـوی کـوه تـنـگ |
بـگـردان چـنـین گـفـت سـالـار طـوس | کــه از گـردش مـهـر تــا زخــم کــوس |
ســواری چــنـیـن کـز شــمـا دیـده ام | ز کــنــداوران هــیــچ نــشـــنــیــده ام |
یکـی نـامـه بـایـد کـه زی شـه کـنـیم | ز کــارش هـمـه جــمـلـه آگـه کــنـیـم |
چــو نـامـه بــنـزدیـک خــسـرو رســد | بــدلــش انــدرون آتــشــی نــو رســد |
بـــیـــاری بـــیــایــد گـــو پـــیــلـــتـــن | ز شــیـران یـکــی نــامــدار انــجــمــن |
بــــپـــیـــروزی از رزم گـــردیـــم بــــاز | بـــدیــدار کـــیــخـــســـرو آیــد نـــیــاز |
ســخــن هـرچ رفـت آشـکـار و نـهـان | بـــگــویــم بـــپـــیــروز شــاه جـــهــان |
بــخــوبــی و خــشــنـودی شــهـریـار | بـــبـــاشـــد بـــکـــام شـــمــا روزگــار |
چـنـانـچـون کـه گـفـتـند بـرسـاخـتـند | نـونــدی بــنــزدیـک شــه تــاخــتــنــد |
دو لـشــکــر بــخــیـمـه فــرود آمـدنـد | ز پـــیــکـــار یــکـــبـــاره دم بـــرزدنـــد |
طــلــایــه بـــرون آمــد از هــر دو روی | بــدشــت از دلـیـران پــرخــاشــجــوی |
چــو هـومـان رســیـد انـدران رزمـگـاه | ز کـشــتــه نـدیـد ایـچ بــر دشــت راه |
بـه پـیران چـنـین گـفـت کـامـروز گـرد | نــه بـــر آرزو گـــشـــت گـــاه نـــبـــرد |
چـــو آســـوده گـــردنــد گـــردان مـــا | ســــتــــوده ســـواران و مـــردان مـــا |
یکـی رزم سـازم کـه خـورشـید و ماه | نـدیـدســت هـرگــز چــنــان رزمــگــاه |
*** | |
ازان پــس چــو آمـد بــخـسـرو خــبــر | کــه پـــیــران شــد از رزم پـــیــروزگــر |
ســپــهـبــد بــکـوه هـمـاون کـشــیـد | ز لـشـکـر بــســی گـرد شـد نـاپــدیـد |
در کــــاخ گــــودرز کــــشـــــوادگــــان | تــــهـــی شـــد ز گـــردان و آزادگـــان |
ســتــاره بــر ایـشـان بــنـالـد هـمـی | بــبــالـیـنـشـان خــون بــپــالـد هـمـی |
ازیشان جهان پر ز خاک است و خون | بــلـنـد اخــتــر طـوس گـشـتــه نـگـون |
بـــفــرمــود تـــا رســتـــم پـــیــلــتــن | خـــرامـــد بـــدرگـــاه بـــا انــجـــمـــن |
بــرفــتــنــد ز ایـران هــمــه بــخــردان | جـــهــانــدیــده و نـــامـــور مـــوبـــدان |
ســـر نــامــداران زبـــان بـــرگــشـــاد | ز پــیـکــار لـشــکــر بــســی کـرد یـاد |
بـرسـتـم چـنین گـفـت کـای سـرفـراز | بـــتــرســم کــه ایــن دولــت دیــریــاز |
هـمـی بــرگـرایـد بــســوی نـشــیـب | دلـــم شـــد ز کـــردار او پـــرنــهــیــب |
تـــوی پـــروارنــنــده تـــاج و تـــخـــت | فــروغ از تــو گـیـرد جــهـانـدار بــخــت |
دل چـرخ در نـوک شـمـشـیـر تـسـت | سـپــهـر و زمـان و زمـیـن زیـر تــسـت |
تــو کـنـدی دل و مـغــز دیـو ســپــیـد | زمـــانـــه بـــمـــهـــر تـــو دارد امـــیــد |
زمـیـن گـرد رخــش تــرا چــاکـرســت | زمـان بـر تـو چـون مـهربـان مـادرسـت |
ز تــیـغ تــو خــورشـیـد بــریـان شــود | ز گـــرز تـــو نــاهــیــد گــریــان شـــود |
ز نـیـروی پــیـکــان کــلــک تــو شــیـر | بـــروز بـــلــا گــردد از جـــنــگ ســیــر |
تــو تــا بــرنــهــادی بــمــردی کــلــاه | نــکــرد ایـچ دشــمــن بــایـران نــگــاه |
کـنون گـیو و گـودرز و طـوس و سـران | فـــــراوان ازیــــن مــــرز کــــنــــداوران |
هـمــه دل پــر از خــون و دیـده پــرآب | گـــریــزان ز تـــرکـــان افـــراســـیـــاب |
فــراوان ز گــودرزیـان کــشــتــه مــرد | شـده خـاک بــسـتــر بــدشـت نـبــرد |
هرانکس کـزیشـان بـجـان رسـتـه اند | بــکـوه هـمـاون هـمـه خــســتــه انـد |
هـمـه ســر نـهـاده ســوی آســمــان | ســـوی کـــردگـــار مـــکـــان و زمـــان |
کــه ایــدر بـــبـــایــد گــو پـــیــلــتـــن | بـــنـــیــروی یــزدان و فـــرمـــان مـــن |
شـب تــیـره کـیـن نـامـه بــر خـوانـدم | بــسـی از جــگـر خــون بــرافـشـانـدم |
نگفتـم سـه روز این سـخـن را بـکس | مـــگـــر پــــیـــش دادار فــــریـــاد رس |
کــنـون کــار ز انــدازه انـدر گــذشــت | دلـم زین سـخـن پـر ز تـیـمـار گـشـت |
امـیـد سـپــاه و سـپــهـبــد بــتـسـت | کـه روشـن روان بــادی و تـن درسـت |
ســرت ســبــز بــاد و دلـت شـادمـان | تــــن زال دور از بـــــد بــــدگــــمــــان |
ز مــن هــرچ بــایـد فــزونــی بــخــواه | ز اسـپ و سـلـیـح و ز گـنـج و سـپــاه |
بــرو بــا دلـی شــاد و رایـی درســت | نشـاید گرفت این چـنین کار سـسـت |
بـپـاسـخ چـنین گفـت رسـتـم بـشـاه | کــه بــی تــو مـبــادا نـگــیـن و کــلـاه |
کــه بـــا فــر و بـــرزی و بـــارای و داد | نــدارد چــو تـــو شــاه گــردون بـــیــاد |
شـنـیدسـت خـسـرو کـه تـا کـیقـبـاد | کــلــاه بـــزرگــی بـــســر بـــر نــهــاد |
بــایـران بـکـیـن مـن کـمـر بـسـتـه ام | بآرام یـــک روز نـــنـــشـــســـتــــه ام |
بــیـابــان و تــاریـکــی و دیـو و شــیـر | چـــه جـــادو چـــه از اژدهــای دلـــیــر |
هـــمـــان رزم تــــوران و مـــازنـــدران | شـــب تــــیـــره و گـــرزهـــای گـــران |
هــم از تـــشــنــگــی هــم ز راه دراز | گــــزیـــدن در رنـــج بــــر جــــای نـــاز |
چـنین درد و سخـتـی بـسی دیده ام | کــه روزی ز شــادی نــپــرســیــده ام |
تــو شـاه نـو آیـیـن و مـن چـون رهـی | میان بـسـتـه ام چـون تـو فرمان دهی |
شـوم بــا سـپـاهـی کـمـر بــر مـیـان | بـــگـــردانـــم ایــن بـــد ز ایــرانـــیــان |
ازان کـشـتــگـان شــاه بــی درد بــاد | رخ بـــــدســـــگــــالــــان او زرد بـــــاد |
ز گـودرزیـان خـود جــگـر خــسـتــه ام | کـمـر بــر مـیـان سـوگ را بــسـتـه ام |
چــو بــشــنـیـد کـیـخــســرو آواز اوی | بـــرخ بــرنــهــاد از دو دیــده دو جــوی |
بــدو گـفـت بــی تــو نـخـواهـم زمـان | نـه اورنـگ و تــاج و نـه گــرز و کــمـان |
فــلــک زیــر خــم کــمــنــد تـــو بـــاد | ســر تــاجــداران بـــه بـــنــد تــو بـــاد |
ز دیــنــار و گـــنــج و ز تـــاج و گـــهــر | کــلــاه و کــمــان و کــمــنــد و کــمــر |
بــیــاورد گــنــجــور خــســرو کــلــیـد | ســــر بـــــدره هــــای درم بــــردیــــد |
هـمـه شـاه ایـران بـه رسـتـم سـپـرد | چــنــیـن گــفــت کــای نــامــدار گــرد |
جـهان گنج و گنجـور شمشیر تـسـت | ســر ســروران جــهــان زیــر تــســت |
تــــو بــــا گـــرزداران زاولـــســــتــــان | دلــیــران و شــیــران کــابــلــســتــان |
هـــمـــی رو بــــکـــردار بــــاد دمـــان | مـجــوی و مـفـرمـای جــسـتــن زمـان |
ز گـردان شــمـشـیـر زن ســی هـزار | ز لـــشــــکـــر گـــزیـــن از در کــــارزار |
فـــریـــبــــرز کـــاوس را ده ســـپــــاه | کـه او پـیـش رو بـاشـد و کـیـنـه خـواه |
تـهـمـتـن زمـین را بـبـوسـیـد و گـفـت | کـه بـا من عـنان و رکـیبـسـت جـفـت |
ســران را ســر انــدر شــتــاب آوریــم | مـــبــــادا کـــه آرام و خــــواب آوریـــم |
ســــپـــــه را درم دادن آغــــاز کــــرد | بـــدشـــت آمــد و رزم را ســـاز کـــرد |
فــریــبــرز را گــفــت بــرکــش پــگــاه | ســپــاه انــدرآور بــه پــیــش ســپــاه |
نــبــایـد کــه روز و شــبــان بــغــنـوی | مـگـر نـزد طــوس ســپــهـبــد شــوی |
بــگـویـی کـه در جـنـگ تـنـدی مـکـن | فــریـب زمـان جــوی و کــنـدی مـکــن |
مـــن ایــنـــک بـــکـــردار بـــاد دمـــان | بـــیــایــم نــجـــویــم بـــره بـــر زمــان |
چــو گــرگــیـن مــیــلــاد کــار آزمــای | ســپــه را زنــد بـــر بـــد و نــیــک رای |
چـو خـورشـیـد تـابـنـده بـنـمـود چـهـر | بــســان بــتــی بــا دلــی پــر زمــهــر |
بـــر آمـــد خـــروشـــیـــدن کـــرنـــای | تــهــمــتــن بــیـاورد لــشــکــر زجــای |
پــر انـدیـشـه جــان جــهـانـدار شــاه | دو فــرســنــگ بـــا او بــیــامــد بـــراه |
دو مـنـزل هـمـی کـرد رسـتــم یـکـی | نــیــاســـود روز و شـــبـــان انــدکــی |
*** | |
شــبــی داغ دل پــر ز تــیـمـار طـوس | بــخــواب انـدر آمــد گــه زخــم کــوس |
چــنـان دیـد روشـن روانـش بــخــواب | کـه رخـشـنـده شـمـعـی بـرآمـد ز آب |
بـر شـمع رخـشـان یکـی تـخـت عـاج | سـیـاوش بــران تــخــت بــا فـر و تــاج |
لـبــان پــر ز خـنـده زبــان چـرب گـوی | سوی طوس کردی چـو خورشید روی |
کـــه ایــرانـــیــان را هــم ایــدر بـــدار | کــه پـــیــروزگــر بـــاشـــی از کـــارزار |
بـگـو در زیـان هـیـچ غـمـگـیـن مـشـو | کــه ایـدر یـکـی گـلـســتــانـســت نـو |
بــزیـر گـل انـدر هـمـی مـی خــوریـم | چـه دانـیـم کـین بـاده تـا کـی خـوریم |
ز خـــواب انــدر آمــد شــده شــاد دل | ز درد و غـــمـــان گـــشـــتـــه آزاد دل |
بــگـودرز گـفــت ای جــهـان پــهـلـوان | یــکــی خــواب دیــدم بـــروشــن روان |
نـگـه کـن کـه رسـتـم چـو بــاد دمـان | بـــیـــایــد بـــر مـــا زمـــان تـــا زمـــان |
بــفــرمــود تــا بــرکــشــیــدنــد نــای | بــجــنـبــیـد بــر کـوه لـشـکـر ز جــای |
بـــبــســتــنــد گــردان ایــران مــیــان | بـــرافـــراخـــتـــنــد اخـــتـــر کــاویــان |
بـــیـــاورد زان روی پـــیــران ســـپـــاه | شـد از گـرد خـورشـیـد تـابــان سـیـاه |
از آواز گـــــردان و بــــــاران تــــــیـــــر | همی چـشم خـورشید شد خیره خیر |
دو لــشــکــر بـــروی انــدر آورده روی | ز گـردان نـشـد هیچ کـس جـنگـجـوی |
چـنین گفت هومان بـپـیران که جـنگ | همی جـسـت بـاید چـه جـویی درنگ |
نـه لـشـکـر بــدشــت شـکـار انـدرنـد | کــه اســپـــان مــا زیــر بـــار انــدرنــد |
بــدو گـفـت پــیـران کـه تـنـدی مـکـن | نـه روز شـتــابــســت و گـاه ســخــن |
سـه تـن دوش بـا خـوار مـایـه سـپـاه | بـــرفــتــنــد بـــیــگــاه زیــن رزمــگــاه |
چـو شـیران جـنـگـی و مـا چـون رمـه | کـــه از کـــوهــســـار انــدر آیــد دمــه |
هـمـه دشـت پـر جـوی خـون یافـتـیم | ســـر نــامــداران نــگــون یــافــتـــیــم |
یـکــی کــوه دارنــد خــارا و خــشــک | همی خـار بـویند اسـپـان چـو مشـک |
بـمـان تـا بـران سـنگ پـیچـان شـونـد | چـو بــیـچـاره گـردنـد بــیـجـان شـونـد |
گـــشـــاده نـــبـــایــد کـــه داریــد راه | دو رویـه پــس و پــیـش ایـن رزمــگــاه |
چـو بـی رنـج دشـمـن بـچـنـگ آیـدت | چــو بــشــتــابــیـش کـار تــنـگ آیـدت |
چــرا جــســت بــایـد هـمــی کــارزار | طـلـایه بـریـن دشـت بـس صـد سـوار |
بــبــاشـیـم تــا دشــمـن از آب و نـان | شـود تــنـگ و زنـهـار خـواهـد بــجــان |
مـگـر خــاک گـر سـنـگ خــارا خـورنـد | چــو روزی ســرآیـد خــورنــد و مــرنــد |
ســوی خــیـمـه رفـتــنـد زان رزمـگـاه | طــلــایـه بــیـامـد بــه پــیـش ســپــاه |
گــشــادنـد گــردان ســراســر کــمــر | بــخــوان و بــخــوردن نــهــادنــد ســر |
بــلـشـکـر گـه آمـد سـپــهـدار طـوس | پـر از خـون دل و روی چـون سندروس |
بـگودرز گفت این سـخـن تـیره گشت | سـر بــخــت ایـرانـیـان خـیـره گـشـت |
هـمـه گـرد بــر گـرد مـا لـشـکـرسـت | خــور بـــارگــی خـــارگــر خــاورســت |
سـپـه را خـورش بـس فـراوان نـمـانـد | جـز از گـرز و شـمـشـیر درمـان نمـانـد |
بـشـبـگـیـر شـمـشـیـرهـا بـرکـشـیم | هـمـه دامـن کـوه لـشــکــر کــشــیـم |
اگـــر اخـــتــــر نـــیـــک یـــاری دهـــد | بـــریــشـــان مــرا کـــامــگــاری دهــد |
ور ایـــدون کــــجــــا داور آســــمــــان | بــشــمـشــیـر بــر مــا ســرآرد زمــان |
ز بـخـش جـهـان آفـریـن بـیـش و کـم | نــبــاشــد مــپــیـمــای بــر خــیـره دم |
مــرا مــرگ خــوشــتــر بــنـام بــلــنـد | ازیـن زیـســتــن بــا هــراس و گــزنــد |
بــریـن بــرنـهـادنـد یـکـســر ســخــن | کـه سـالـار نـیـک اخــتــر افـگـنـد بــن |
چـو خـورشـید بـرزد ز خـرچـنگ چـنگ | بـــدریــد پـــیــراهــن مـــشـــک رنــگ |
بــه پــیـران فــرســتــاده آمـد ز شــاه | کـه آمـد ز هـر جــای بــی مـر سـپــاه |
سـپـاهـی کـه دریـای چـیـن را ز گـرد | کــنــد چــون بــیــابـــان بـــروز نــبـــرد |
نـخـسـتـیـن سـپـهـدار خـاقـان چـیـن | کـه تـخـتـش هـمـی بـرنـتـابــد زمـیـن |
تــنـش زور دارد چــو صــد نـره شــیـر | ســـر ژنـــده پـــیــل انـــدر آرد بـــزیـــر |
یــکــی مــهــتــر از مــاورالــنــهــر بــر | کــه بــگــذارد از چــرخ گــردنــده ســر |
بـــبـــالــا چــو ســرو و بــدیــدار مــاه | جــهـانـگــیـر و نـازان بــدو تــاج و گــاه |
ســـر ســـرافــرازان و کــامــوس نــام | بـــــرآرد ز گــــودرز و از طــــوس نــــام |
ز مــرز ســپــیــجــاب تــا دشــت روم | ســپــاهـی کــه بــود انــدر آبــاد بــوم |
فــرســـتـــادم ایــنــک ســوی کــارزار | بـــرآرنــد از طــوس و خـــســرو دمــار |
چـو بــشـنـیـد پـیـران بــتـوران سـپـاه | چــنـیـن گـفـت کـای سـرفـرازان شـاه |
بـــدیــن مــژده شــاه پـــیــر و جــوان | هـمـه شــاد بــاشـیـد و روشــن روان |
بــبــایـد کـنـون دل ز تـیـمـار شـسـت | بــایـران نــمــانـم بــر و بــوم و رســت |
سـر از رزم و از رنج و کین خـواسـتـن | بـــرآســـود وز لــشـــکـــر آراســـتـــن |
بــایـران و تــوران و بــر خــشـک و آب | نــبـــیــنــنــد جـــز کــام افــراســیــاب |
ز لــشــکــر بــر پــهــلــوان پــیــش رو | بـــمــژده بــیــامــد هــمــی نــو بــنــو |
بــگــفــتــنـد کــای نــامــور پــهـلــوان | هـمـیـشـه بــزی شـاد و روشـن روان |
بـــدیــدار شـــاهــان دلـــت شـــاددار | روانــــــت ز انـــــدیـــــشــــــه آزاد دار |
ز کـشــمـیـر تــا بــرتــر از رود شــهـد | درفـش و سـپـاهسـت و پـیلان و مهد |
نـخــسـت انـدر آیـم ز خــاقـان چــیـن | که تـاجش سپـهرست و تختش زمین |
چـو مـنشـور جـنگـی کـه بـا تـیغ اوی | بــخــاک انــدر آیـد ســر جــنـگــجــوی |
دلــاور چــو کــامـوس شــمـشــیـرزن | که چـشـمش ندیدسـت هرگز شـکن |
هـــمـــه کـــارهـــای شـــگـــرف آورد | چـــو خـــشــم آورد بـــاد و بـــرف آورد |
چــو خــشــنــود بــاشــد بــهـار آردت | گـــل و ســـنـــبـــل جـــویـــبـــار آردت |
ز ســقـلـاب چــون کـنـدر شــیـر مـرد | چــو پــیـروز کــانــی ســپــهــر نــبــرد |
چـو سگسار غرچه چـو شنگل ز هند | هــوا پــردرفــش و زمــیــن پــر پــرنــد |
چـغـانـی چـو فـرطـوس لـشـکـر فـروز | گـــهــار گـــهــانـــی گـــو گـــردســـوز |
شــمـیـران شــگـنـی و گــردوی وهـر | پـــراگــنــده بـــر نــیــزه و تــیــغ زهــر |
تــو اکـنـون ســرافـراز و رامـش پــذیـر | کــزیـن مـژده بــر نـا شــود مــرد پــیـر |
ز لــشــکــر تــوی پــهـلـو و پــیـش رو | هـمـیـشـه بــزی شـاد و فـرمـانـت نـو |
دل و جـان پـیران پـر از خـنده گـشـت | تـو گفـتـی مگـر مرده بـد زنده گـشـت |
بـهومـان چـنین گـفـت پـیران کـه مـن | پــذیـره شــوم پــیـش ایـن انــجــمــن |
کــــه ایـــشــــان ز راه دراز آمــــدنـــد | پـــرانــدیــشـــه و رزمــســـاز آمــدنــد |
ازیـن آمــدن بــی نــیــازنــد ســخــت | خــداونــد تــاج انــد و زیـبــای تــخــت |
نــدارنــد ســـر کـــم ز افـــراســـیــاب | که بـا تـخـت و گنج اند و بـا جـاه و آب |
شـوم تـا بــبـیـنـم کـه چـنـد و چـیـنـد | ســپــهـبــد کــدامـنـد و گـردان کـیـنـد |
کـنـم آفــریـن پــیـش خــاقــان چــیـن | وگـر پـیـش تـخـتـش بــبـوسـم زمـیـن |
بـــبـــیــنــم ســـرافـــراز کــامــوس را | بـــرابــر کــنــم شــنــگــل و طــوس را |
چــو بــاز آیــم ایــدر بــبــنــدم مــیــان | بـــــرآرم دم و دود از ایـــــرانـــــیـــــان |
اگــر خــود نــدارنــد پـــایــاب جـــنــگ | بــریـشــان کــنـم روز تــاریـک و تــنـگ |
هرانکس که هسـتـند زیشـان سـران | کــنــم پـــای و گــردن بـــبـــنــدگــران |
فــرســتــم بــنــزدیــک افــراســیــاب | نـه آرام جــویـم بــدیـن بــر نـه خــواب |
ز لـشـکـر هر آنکـس کـه آید بـدسـت | سـرانشـان بـبـرم بـشـمشـیر پـسـت |
بــسـوزم دهـم خــاک ایـشـان بــبــاد | نــگــیــریــم زان بــوم و بــر نــیــز یــاد |
سـه بــهـره ازان پـس بــرانـم سـپــاه | کــنــم روز بـــر شـــاه ایــران ســـیــاه |
یکـی بـهـره زیـشـان فـرسـتـم بـبـلـخ | بـــایــرانــیــان بـــر کـــنــم روز تـــلـــخ |
دگـر بــهـره بــر سـوی کـابــلـسـتــان | بــکـابــل کـشـم خــاک زابــلـســتــان |
ســوم بــهــره بــر ســوی ایـران بــرم | ز تــرکــان بـــزرگــان و شــیــران بـــرم |
زن و کــودک خـــرد و پـــیــر و جـــوان | نــمــانـم کــه بــاشــد تــنـی بــا روان |
بـــر و بــوم ایــران نــمــانــم بـــجــای | کـه مـه دسـت بـادا ازیشـان مـه پـای |
کــنـون تــا کــنـم کــارهـا را بــســیـچ | شـمـا جـنـگ ایـشـان مـجـوییـد هـیـچ |
بـفـگـت ایـن و دل پـر ز کـیـنـه بـرفـت | همی پـوست بـر تـنش گفتـی بـکفت |
بـلـکـشـر چـنـین گـفـت هـومـان گـرد | کــه دلــرا ز کــیـنــه نــبــایــد ســتــرد |
دو روز ایـن یـکـی رنـج بــر تـن نـهـیـد | دو دیــده بـــکـــوه هــمـــاون نــهــیــد |
نـبـاید کـه ایشـان شـبـی بـی درنـگ | گــریـزان بــرانـنــد ازیـن جــای تــنــگ |
کـنـون کـوه و رود و در و دشــت و راه | جــهـانــی شــود پــردرفــش ســپــاه |
*** | |
چـو پـیـران بــنـزدیـک لـشـکـر رسـیـد | در و دشــت از ســم اســپــان نــدیـد |
جـهـان پــر سـراپــرده و خـیـمـه بــود | زده ســرخ و زرد و بــنـفــش و کــبــود |
ز دیــبـــای چـــیــنــی و از پـــرنــیــان | درفــشــی ز هــر پــرده ای در مــیـان |
فـرومـانـد و زان کـارش آمـد شـگـفـت | بـسـی بــا دل انـدیـشـه انـدر گـرفـت |
کـه تـا ایـن بـهـشـتـسـت یـا رزمـگـاه | ســپــهـر بــریـنـســت گـر تــاج و گـاه |
بــیــامــد بــنــزدیــک خــاقــان چــیـن | پـــیـــاده بـــبـــوســـیــد روی زمـــیــن |
چـو خـاقـان بـدیـدش بـه بـر درگـرفـت | بــمـانـد از بــر و یـال پـیـران شـگـفـت |
بــپــرسـیـد بــسـیـار و بــنـواخــتــش | بــر خــویـش نـزدیـک بــنـشـاخــتــش |
بــدو گـفـت بــخ بــخ کـه بــا پـهـلـوان | نـشـیـنـم چـنـین شـاد و روشـن روان |
بــپـرسـیـد زان پـس کـز ایـران سـپـاه | کــه دارد نــگــیــن و درفــش و کــلــاه |
کـدامـسـت جـنـگـی و گـردان کـیـنـد | نـشـسـتـه بـریـن کـوه سـر بـر چـینـد |
چــنــیـن داد پــاســخ بــدو پــهـلــوان | کــه بــیــدار دل بــاش و روشــن روان |
درود جـــهــان آفــریــن بـــر تـــو بـــاد | کـه کـردی بــپـرسـش دل بـنـده شـاد |
بــبــخـت تــو شـادانـم و تــن درسـت | روانـم هـمـی خـاک پــای تـو جـسـت |
از ایــرانــیــان هــرچ پــرســیــد شــاه | نه گنج و سـپـاهسـت و نه تـاج و گـاه |
بـی انـدازه پـیکـار جـسـتـنـد و جـنـگ | نــدارنـد از جــنـگ جــز خــاره ســنـگ |
چو بـی کام و بی نام و بی تن شدند | گــریــزان بـــکــوه هــمــاون شـــدنــد |
سـپـهـدار طـوس اسـت مـردی دلـیـر | بــهـامـون نـتــرســد ز پــیـکــار شــیـر |
بـــزرگــان چــو گــودرز کــشــوادگــان | چـــو گـــیــو و چـــو رهــام ز آزادگـــان |
بــبــخــت ســرافــراز خــاقــان چــیـن | سـپــهـبــد نـبــیـنـد سـپــه را جــزیـن |
بــدو گـفـت خــاقـان کـه نـزدیـک مـن | بـــبـــاش و بــیــاور یــکــی انــجــمــن |
یـک امـروز بــا کــام دل مـی خــوریـم | غــــم روز نـــاآمـــده نـــشــــمـــریـــم |
بــیـاراســت خــیـمـه چــو بــاغ بــهـار | بـهـشـتـسـت گـفـتـی بــرنـگ و نـگـار |
*** | |
چــو بــر گـنـبــد چــرخ رفــت آفــتــاب | دل طـوس و گـودرز شـد پــر شــتــاب |
کـه امـروز تــرکـان چــرا خــامـش انـد | بــرای بــدانـد، ار ز مـی بــیـهـش انـد |
اگــر مــســتــمـنـدنـد گــر شــادمــان | شــدم در گــمــان از بـــد بـــدگــمــان |
اگـرشــان بــه پــیـکــار یـار آمـدســت | چــنـان دان کـه بــد روزگـار آمـدســت |
تــو ایـرانـیـان را هـمـه کـشـتــه گـیـر | وگــر زنــده از رزم بــرگــشــتــه گــیــر |
مــگــر رســتــم آیـد بــدیـن رزمــگــاه | وگــرنــه بــد آیــد بــمــا زیــن ســپــاه |
سـتــودان نـیـابــیـم یـک تــن نـه گـور | بــکـوبــنـدمـان ســر بــنـعــل ســتــور |
بــدو گـفـت گـیـو ای سـپــهـدار شـاه | چـه بـودت کـه انـدیـشـه کـردی تـبـاه |
از انـدیـشـه مـا ســخــن دیـگـرســت | تـــرا کـــردگـــار جـــهـــان یــاورســـت |
بــسـی تـخـم نـیـکـی پــراگـنـده ایـم | جــهــان آفــریـن را پــرســتــنــده ایـم |
و دیـگــر بــبــخــت جــهــانــدار شــاه | خـداونـد شـمـشـیـر و تــخـت و کـلـاه |
نــدارد جـــهــان آفــریــن دســت یــاز | کـــه آیــد بـــبـــدخـــواه مـــا را نـــیــاز |
چــو رســتــم بــیـایـد بــدیـن رزمـگـاه | بــدیـهــا ســرآیـد هــمــه بــر ســپــاه |
نـبــاشــد ز یـزدان کــســی نــاامــیـد | وگــر شــب شــود روی روز ســپــیــد |
بــیـک روز کـز مـا نـجـسـتــنـد جـنـگ | مـکـن دل ز انـدیـشـه بـر خـیـره تـنـگ |
نــبـــســتـــنــد بـــر مــا در آســمــان | بـــپــایــان رســد هــر بــد بــدگــمــان |
اگــر بـــخــشــش کــردگــار بـــلــنــد | چــنــانـســت کــایـد بــمــابــر گــزنــد |
بــه پــرهــیــز و انــدیـشــه نــابــکــار | نـــه بــــرگـــردد از مـــا بــــد روزگــــار |
یـکـی کـنـده سـازیـم پــیـش سـپــاه | چــنـانـچــون بــود رسـم و آیـیـن و راه |
هـمـه جــنـگ را تــیـغـهـا بــرکـشـیـم | دو روز دگــر ار کــشــنــد ار کــشــیـم |
بــبــیـنـیـم تــا چــیـســت آغـازشــان | بــرهـنـه شــود بــی گــمـان رازشــان |
از ایــران بـــیــایــد هــمــان آگـــهــی | درخــشـان شـود شـاخ سـرو سـهـی |
*** | |
ســپـــهــدار گــودرز بـــر تـــیــغ کــوه | بـــرآمـــد بـــرفـــت از مـــیـــان گـــروه |
چـو خـورشـید تـابـان ز گنبـد بـگشـت | ز بــالـا هـمـی سـوی خــاور گـذشـت |
بـــزاری خـــروش آمــد از دیــده گـــاه | کــه شــد کــار گــردان ایــران تـــبـــاه |
سـوی بـاخـتـر گـشـت گـیتـی ز گـرد | ســـراســـر بـــســـان شـــب لـــاژورد |
شـد از خـاک خـورشید تـابـان بـنفش | ز بـس پـیل و بـر پـشـت پـیلان درفش |
غــو دیـده بــشــنـیـد گـودرز و گـفــت | کـه جــز خــاک تــیـره نـداریـم جــفـت |
رخـش گـشـت ز انـدوه بـرسـان قـیـر | چـنان شـد کـجـا خـسـتـه گـردد بـتـیر |
چــنــیــن گــفــت کــز اخــتــر روزگــار | مـــرا بـــهـــره کـــیــن آمـــد و کـــارزار |
ز گـیـتـی مـرا شـور بـخـتـیسـت بـهـر | پـــراگــنــده بـــر جــای تــریــاک زهــر |
نـبــیـره پــســر داشــتــم لـشــکـری | شـــده نــامــبـــردار هــر کـــشـــوری |
بـکـین سـیاوش هـمـه کـشـتـه شـد | ز مـن بــخـت بــیـدار بــرگـشـتـه شـد |
ازیــن زنــدگـــانــی شـــدم نــاامــیــد | سـیـه شـد مـرا بــخـت و روز سـپــیـد |
نـــزادی مـــرا کـــاشــــکـــی مـــادرم | نـگــشــتــی ســپــهـر بــلـنـد از بــرم |
چـنـیـن گـفـت بــا دیـده بـان پـهـلـوان | کــه ای مــرد بـــیــنــا و روشـــن روان |
نــگــه کــن بــتــوران و ایـران ســپــاه | کــــــــه آرام دارنـــــــد از آوردگــــــــاه |
درفـش ســپــهـدار ایـران کـجــاســت | نگه کن چـپ لشـکـر و دسـت راسـت |
بـدو دیـده بـان گـفـت کـز هـر دو روی | نه بـینم همی جـنبـش و گفـت وگوی |
ازان کــار شـــد پـــهــلــوان پـــر ز درد | فـــرود ریـــخـــت از دیـــدگـــان آب زرد |
بـنـالـیـد و گـفـت اسـپ را زین کـنـیـد | ازیـن پـس مـرا خـشـت بـالـین کـنـیـد |
شـوم پــر کـنـم چــشــم و آغـوش را | بــگــیــرم بــبــر گــیـو و شــیــدوش را |
هـــمـــان بـــیــژن گـــیــو و رهـــام را | ســـواران جـــنــگــی و خـــودکـــام را |
بـــه پـــدرود کــردن رخ هــر کــســی | بــبــوســم بــبــارم ز مـژگـان بــسـی |
نـهـادنــد زیـن بــر ســمــنـد چــمــان | خــروش آمــد از دیــده هــم در زمــان |
کـه ای پــهـلـوان جــهـان شــادبــاش | ز تـــیـــمـــار و درد و غـــم آزاد بـــاش |
کــه از راه ایــران یــکــی تــیــره گــرد | پــــدیــــد آمــــد و روز شــــد لــــاژورد |
فـــراوان درفــش از مــیــان ســـپـــاه | بـــرآمـــد بـــکـــردار تـــابـــنـــده مـــاه |
بــپــیـش انـدرون گـرگ پــیـکـر یـکـی | یــکــی مــاه پـــیــکـــر ز دور انــدکــی |
درفــشــی بــدیــد اژدهــا پــیـکــرش | پـــدیــد آمــد و شــیــر زریــن ســرش |
بـــدو گــفــت گــودرز انــوشــه بــدی | ز دیـــدار تــــو دور چــــشــــم بــــدی |
چــو گــفــتــارهــای تــو آیــد بــجــای | بـدین سـان کـه گفـتـی بـپـاکـیزه رای |
بـبـخـشـمـت چـنـدان گـرانـمـایه چـیز | کــزان پــس نــیــازت نــیــایــد بــنــیــز |
وزان پــس چـو روزی بــایـران شـویـم | بـــنــزدیــک شـــاه دلــیــران شــویــم |
تــرا پــیـش تــخــتــش بــرم نـاگـهـان | ســرت بـــرفــرازم بـــجـــاه از مــهــان |
چـــو بـــاد دمـــنــده ازان جـــایــگـــاه | بـــرو ســوی ســالــار ایــران ســپـــاه |
هـمـه هـرچ دیـدی بــدیـشـان بـگـوی | سبک باش و از هر کسی مژده جوی |
بــدو دیـده بــان گـفــت کـز دیـده گـاه | نـشـایـد شـدن پــیـش ایـران ســپــاه |
چـو بـینم کـه روی زمـین تـار گـشـت | بــریـن دیـده گـه دیـده بـیـکـار گـشـت |
بــکــردار ســیـمــرغ ازیـن دیــده گــاه | بـــرم آگــهــی ســوی ایــران ســپــاه |
چـنـیـن گـفـت بــا دیـده بـان پـهـلـوان | کـه اکــنـون نـگـه کــن بــروشــن روان |
دگــر بـــاره بـــنــگــر ز کــوه بـــلــنــد | کـه ایـشـان بـنـزدیـک مـا کـی رسـنـد |
چــنـیـن داد پــاســخ کـه فـردا پــگـاه | بـــکــوه هــمــاون رســد آن ســـپـــاه |
چـنان شـاد شـد زان سـخـن پـهلوان | چــو بــیـجــان شــده بــاز یــابــد روان |
وزان روی پــــیـــران بــــکـــردار گـــرد | هـمـی رانـد لـشـکـر بــدشــت نـبــرد |
ســواری بــمــژده بــیــامــد ز پــیــش | بـگفـت آن کـجـا رفـتـه بـد کم و بـیش |
چـو بـشـنید هومان بـخـندید و گـفـت | که شد بـی گمان بـخـت بـیدار جـفت |
خــروشــی بـــشــادی ازان رزمــگــاه | بـــابـــر انــدر آمــد ز تـــوران ســـپـــاه |
بــــزرگــــان ایــــران پــــر از داغ و درد | رخـــان زرد و لــبـــهــا شـــده لـــاژورد |
بـــانــدرز کـــردن هــمــه هــمــگــروه | پــراگــنـده گــشــتــنـد بــر گــرد کــوه |
بــهـر جــای کــرده یـکــی انــجــمــن | هـمـی مـویـه کـردنـد بــر خـویـشـتـن |
کــه زار ایــن دلــیــران خـــســرونــژاد | کــزیــشــان بــایــران نــگــیــرنــد یــاد |
کــفــنـهـا کــنـون کــام شــیـران بــود | زمـــیــن پـــر ز خـــون دلـــیــران بـــود |
ســپــهــدار بــا بــیــژن گــیـو گــفــت | کـه بـرخـیـز و بـگـشـای راز از نـهـفـت |
بـــرو تـــا ســـر تـــیــغ کــوه بـــلــنــد | بـبـیـن تـا کـینـد و چـه و چـون و چـنـد |
هـمـی بــر کــدامـیـن ره آیـد ســپــاه | کــه دارد ســراپــرده و تــخــت و گــاه |
بــشــد بــیــژن گــیــو تــا تــیــغ کــوه | بـــرآمـــد بـــی انـــبـــوه دور از گـــروه |
ازان کــوه ســر کــرد هـر ســو نـگــاه | درفــش ســواران و پـــیــل و ســپـــاه |
بــیــامــد بــســوی ســپــهــبــد دوان | دل از غـم پــر از درد و خــسـتــه روان |
بـدو گفت چـندان سـپـاهست و پـیل | کـه روی زمـیـن گـشـت بـرسـان نـیـل |
درفش و سنان را خـود اندازه نیسـت | خـور از گـرد بـر آسـمـان تـازه نـیسـت |
اگـر بــشــمـری نـیـســت انـداز و مـر | هـمــی از تــبــیـره شــود گــوش کــر |
سـپـهـبــد چـو بـشـنـیـد گـفـتـار اوی | دلـش گــشــت پــر درد و پــر آب روی |
ســران ســپــه را هــمــه گــرد کــرد | بـسـی گـرم و تـیمـار لـشـکـر بـخـورد |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج