فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 10 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

ز پـــیـــل انـــدر آورد و زد بـــر زمـــیـــنبـــبــســتــنــد بـــازوی خــاقــان چــیــنپـــیــاده هــمــی رانــد تــا رود شــهــدنـه پـیل و نـه تـا…

ز پـــیـــل انـــدر آورد و زد بـــر زمـــیـــن بـــبــســتــنــد بـــازوی خــاقــان چــیــن
پـــیــاده هــمــی رانــد تــا رود شــهــد نـه پـیل و نـه تـاج و نه تـخـت و نه مـهد
چــنــیـنــســت رســم ســرای فــریـب گــهـی بــر فــراز و گـهـی بــر نـشــیـب
چــنـیـن بــود تــا بــود گـردان ســپــهـر گهی جنگ و زهرست و گه نوش و مهر
ازان پـــس بـــگــرز گــران دســت بـــرد بــزرگــش هـمــان و هـمــان بــود خــرد
چـــنـــان شـــد در و دشـــت آوردگـــاه کـه شـد تـنـگ بــر مـور و بــر پـشـه راه
ز بـس کشتـه و خسته شد جوی خون یـکــی بــی ســر و دیـگـری ســرنـگـون
چــنـان بــخــت تــابــنـده تــاریـک شــد هــمــانــا بـــشـــب روز نــزدیــک شـــد
بـــرآمــد یــکــی ابــر و بـــادی ســیــاه بــشــد روشـنـایـی ز خــورشـیـد و مـاه
ســر از پــای دشــمـن نـدانـســت بــاز بــــیـــابــــان گــــرفــــتــــنــــد و راه دراز
نـــگـــه کـــرد پـــیـــران بــــدان کـــارزار چـــنــان تـــیــز بـــرگــشـــتـــن روزگـــار
نه مـنشـور و فـرطـوس و خـاقـان چـین نـــه آن نـــامـــداران و مـــردان کــــیـــن
درفـــش بـــزرگــان نــگــونــســـار دیــد بــخــاک انـدرون خــسـتــگـان خـوار دیـد
بــنـســتــیـهـن گـرد و کــلـبــاد گـفــت کـه شـمـشـیـر و نـیـزه بــبــایـد نـهـفـت
نــگــونــســار کــرد آن درفــش ســیـاه بـــرفـــتـــنــد پـــویــان بـــبـــی راه و راه
هــمــه مــیــمــنــه گــیــو تـــاراج کــرد در و دشــــت چـــــون پـــــر دراج کــــرد
بـجـست از چـپ لشکر و دست راست بــدان تــا بــدانـد کـه پــیـران کـجـاسـت
چــو او را نــدیــدنــد گــشــتـــنــد بـــاز دلــیــران ســـوی رســـتـــم ســـرفـــراز
تــبــه گـشـتـه اسـپــان جـنـگـی ز کـار هــمـــه رنــجـــه و خـــســـتـــه کـــارزار
بـــرفــتــنــد بـــا کــام دل ســوی کــوه تــهــمــتــن بــپــیـش انــدرون بــا گــروه
همـه تـرگ و جـوشـن بـخـون و بـخـاک شـده غـرق و بـر گسـتـوان چـاک چـاک
تــن از جـنـگ خـسـتـه دل از رزم شـاد جــهـان را چــنـیـنــســت ســاز و نــهـاد
پـر از خـون بــر و تـیـغ و پــای و رکـیـب ز کــشــتــه نـه پــیـدا فــراز از نـشــیـب
چـنـیـن تــا بــشـسـتــن نـپــرداخـتــنـد یــک از دیــگــری بــاز نــشــنــاخــتــنــد
سر و تـن بـشستـند و دل شسته بـود کـه دشـمـن بــبــنـد گـران بــسـتـه بـود
چــنــیـن گــفــت رســتــم بــایـرانــیـان کــه اکــنــون بــبــایـد گــشــادن مــیـان
بـــپـــیــش جـــهـــانـــدار پـــیـــروزگـــر نــه گــوپـــال بـــایــد نــه بـــنــد کـــمــر
هـمـه ســر بــخــاک ســیـه بــر نـهـیـد کـزیـن پــس هـمـه تــاج بــر سـر نـهـیـد
کــزیـن نـامـدارن یـکــی نـیـســت کــم کــه اکــنــون شــدســتـــی دل مــا دژم
چـنـیـن گـفـت رسـتـم بــگـودرز و گـیـو بــــدان نــــامــــداران و گــــردان نــــیـــو
چــو آگــاهــی آمــد بـــشــاه جـــهــان بــمـن بــاز گـفـت ایـن سـخـن در نـهـان
کـه طـوس سـپـهـبــد بــکـوه آمـدسـت ز پــیـران و هـومــان ســتــوه آمـدســت
از ایــران بــرفــتــیــم بــا رای و هــوش بـــرآمــد ز پـــیــکــار مــغــزم بـــجـــوش
ز بـــــهــــرام گـــــودرز وز ریــــونــــیــــز دلـم تــیـر تــر گـشــت بــرســان شــیـز
از ایـران هـمــی تــاخــتــم تــیـزچــنـگ زمـــانــی بـــجـــایــی نـــکـــردم درنــگ
چـو چــشـمـم بــرآمـد بــخـاقـان چـیـن بــــران نـــامــــداران و مـــردان کــــیـــن
بـــویــژه بـــکــامــوس و آن فـــر و بـــرز بــران یـال و آن شـاخ و آن دسـت و گـرز
کـه بـودنـد هـر یـک چـو کـوهـی بـلـنـد بـــزیــر انــدرون ژنــده پـــیــلـــی نــژنــد
بـــدل گــفــتـــم آمــد زمــانــم بـــســر کـه تــا مـن بــبــســتــم بــمـردی کـمـر
ازیـن بــیـش مـردان و زیـن بـیـش سـاز نـــدیـــدم بــــجــــایـــی بــــســــال دراز
رســــیــــدم بــــدیــــوان مــــازنــــدران شــــب تــــیـــره و گــــرزهـــای گــــران
ز مــردی نــپـــیــچـــیــد هــرگـــز دلــم نــگــفـــتـــم کـــه از آرزو بـــگـــســـلــم
جـز آن دم کـه دیـدم ز کـامـوس جـنـگ دلـم گـشـت یـکـبـاره زیـن کـیـنـه تـنـگ
کــنـون گــر هـمــه پــیـش یـزدان پــاک بــغــلــتــیــم بــا درد یــک یــک بــخــاک
ســـــزاوار بـــــاشـــــد کــــه او داد زور بــلـنـد اخــتــر و بــخــش کـیـوان و هـور
مــبــادا کــه ایـن کــار گــیـرد نـشــیـب مــبـــادا کـــه آیــد بـــمــا بـــر نــهــیــب
نـگــه کــن کــه کــارآگــهـان نــاگــهـان بـــرنـــد آگـــهــی نـــزد شـــاه جـــهــان
بــــیــــارایـــد آن نــــامــــور بــــارگــــاه بــســر بــر نــهـد خــســروانــی کــلــاه
بــبــخــشــد فــراوان بــدرویـش چــیــز کـــه بـــر جـــان او آفـــریــن بـــاد نـــیــز
کــنــون جــامــه رزم بـــیــرون کــنــیــد بآســـایـــش آرایــش افـــزون کـــنـــیـــد
غــم و کــام دل بــی گــمــان بـــگــذرد زمـــانــه دم مـــا هــمــی بـــشـــمـــرد
همـان بـه کـه مـا جـام می بـشـمـریم بــدیـن چــرخ نــامــهــربــان نــنــگــریــم
ســـپـــاس از جـــهــانــدار پـــیــروزگـــر کــزویــســت مــردی و بــخــت و هــنــر
کـنـون مـی گـســاریـم تــا نـیـم شــب بـــیـــاد بـــزرگـــان گـــشـــایــیــم لـــب
ســزد گــر دل انــدر ســرای ســپــنــج نـــداریــم چـــنـــدیــن بـــدرد و بـــرنـــج
بـــزرگـــان بـــرو خـــوانـــدنــد آفـــریــن کــه بــی تــو مــبــادا کــلــاه و نــگــیـن
کـسـی را کـه چـون پـیلتـن کهتـرسـت ز گــرودن گــردان ســرش بـــرتـــرســت
پــســنــدیــده بــاد ایــن نــژاد و گــهــر هــم آن بـــوم کــو چــون تــو آرد بـــبـــر
تـو دانـی کـه بـا مـا چـه کـردی بـمـهـر کــه از جــان تــو شــاد بـــادا ســپـــهــر
هـمـه مـرده بــودیـم و بــرگـشـتــه روز بــتــو زنـده گـشــتــیـم و گـیـتــی فــروز
بــفــرمــود تــا پــیــل بــا تــخــت عــاج بــــیـــارنـــد بــــا طـــوق زریـــن و تــــاج
مــی خـــســروانــی بـــیــاورد و جـــام نـخــســتــیـن ز شــاه جــهـان بــرد نـام
بــــزد کـــرنـــای از بــــر ژنـــده پـــیـــل هــمــی رفــت آوازشــان بـــر دو مــیــل
چــو خــرم شــد از مــی رخ پــهــلــوان بــــرفـــتـــنـــد شـــادان و روشـــن روان
چـــو پـــیــراهــن شـــب بـــدریــد مــاه نـــهـــاد از بــــر چــــرخ پــــیـــروزه گـــاه
طــلــایــه پـــراگــنــد بـــر گــرد دشــت چـو زنـگـی درنگـی شـب انـدر گـذشـت
پـــدیــد آمــد آن خــنــجـــر تـــابـــنــاک بــــکـــردار یـــاقـــوت شـــد روی خـــاک
تـــبـــیـــره بــــرآمـــد ز پـــرده ســـرای بـــرفــتـــنــد گــردان لــشــکــر ز جـــای
چـنـیـن گـفـت رسـتـم بــگـردنـکـشـان کــه جــایـی نــیـامــد ز پــیـران نــشــان
بـــبـــایــد شــدن ســـوی آن رزمــگــاه بــهــر ســو فــرســتــاد بـــایــد ســپــاه
شــد از پــیـش او بــیــژن شــیــر مــرد بـــجــایــی کــجــا بـــود دشــت نــبـــرد
جـهـان دیـد پــر کـشـتــه و خـواسـتــه بــهـر ســو نـشــســتــی بــیـاراســتــه
پــراگـنـده کـشـور پــر از خـسـتــه دیـد بــخـاک انـدر افـگـنـده پــا بــسـتــه دیـد
نــدیــدنــد زنــده کــســی را بـــجـــای زمــیـن بــود و خــرگــاه و پــرده ســرای
بــنــزدیــک رســتــم رســیــد آگــهــی کـه شــد روی کـشـور ز تــرکـان تــهـی
ز نـــابــــاکـــی و خـــواب ایـــرانـــیـــان بــرآشــفــت رســتــم چــو شــیـر ژیــان
زبــان را بــدشــنـام بــگـشــاد و گـفـت که کـس را خـرد نیسـت بـا مغـز جـفـت
بــدیـن گـونـه دشــمـن مـیـان دو کــوه ســپــه چــون گــریـزد ز مــا هـمــگــروه
طــلـایـه نـگـفــتــم کـه بــیـرون کــنـیـد در و راغ چــون دشــت و هـامـون کـنـیـد
شــمــا ســر بآســایــش و خــوابــگــاه ســپــردیـد و دشـمـن بــســیـچــیـد راه
تــــن آســــان غــــم و رنـــج بــــار آورد چـــــو رنــــج آوری گـــــنــــج بـــــار آورد
چـو گـویی کـه روزی تـن آسـان شـوند ز تـــیــمــار ایــران هــراســـان شـــونــد
ازیــن پـــس تــو پــیــران و کــلــبـــاد را چـــو هـــومـــان و رویــیــن و پـــولـــاد را
نـگـه کـن بــدیـن دشـت بــا لـشـکـری تــو در کـشــوری رســتــم از کـشــوری
اگــــر تــــاو داریــــد جــــنــــگ آوریــــد مـرا زیـن ســپــس کـی بــچــنـگ آوریـد
کــه پـــیــروز بـــرگــشـــتـــم از کــارزار تــبــه شـد نـکـو گـشــتــه فـرجــام کـار
بـرآشـفت بـا طوس و شـد چـون پـلنگ که این جـای خوابـست گر دشت جـنگ
طـلـایه نـگـه کـن کـه از خـیل کـیسـت ســرآهـنــگ آن دوده را نــام چــیـســت
چــو مــرد طــلــایـه بــیــابــی بــچــوب هـم انـدر زمـان دسـت و پـایـش بــکـوب
ازو چــیـز بــســتــان و پــایـش بــبــنــد نـگـه کـن یـکـی پــشـت پـیـلـی بــلـنـد
بـدین سـان فـرسـتـش بـنـزدیـک شـاه مــگــر پـــخــتــه گــردد بـــدان بـــارگــاه
ز یــاقــوت وز گــوهــر و تـــخـــت عـــاج ز دیــنـــار وز افـــســـر و گـــنــج و تـــاج
نــگــر تـــا کـــه دارد ز ایــران ســـپـــاه هـمـه یـکـسـره خـواسـتـه پـیـش خـواه
ازیــن هــدیـه شــاه بــایــد نــخــســت پــس آنـگــه مــرا و تــرا بــهـر جــســت
بــدان دشـت بــسـیـار شـاهـان بــدنـد هــمـــه نـــامـــداران گـــیــهــان بـــدنــد
ز چــیـن و ز ســقــلـاب وز هـنـد و وهـر هــمــه گــنــج داران گــیــرنــده شــهــر
ســپــهـبــد بــیـامــد هـمـه گــرد کــرد بـــرفــتـــنــد گــردان بـــدشـــت نــبـــرد
کــمــرهــای زریــن و بـــیــجـــاده تـــاج ز دیـــبـــای رومـــی و از تـــخـــت عـــاج
ز تــیــر و کــمــان و ز بـــر گــســتـــوان ز گـــوپــــال وز خــــنـــجــــر هـــنـــدوان
یــکــی کـــوه بـــد در مــیــان دو کـــوه نـــظـــاره شـــده گـــردش انـــدر گـــروه
کــمـان کــش ســواری گـشــاده بــری بـــــتــــن زورمــــنــــدی و کــــنــــداوری
خــدنــگــی بـــیــنــداخــتـــی چــارپـــر ازیــن ســـو بـــدان ســو نــکــردی گــذر
چــو رسـتــم نـگـه کـرد خـیـره بــمـانـد جـــهــان آفــریــن را فــراوان بـــخــوانــد
چــنــیـن گــفــت کــیـن روز نــاپــایــدار گـــهــی بـــزم ســـازد گـــهــی کـــارزار
هـمـی گـردد ایـن خـواسـتـه زان بـرین بــنــفــریــن بــود گــه گــهــی بآفــریــن
زمــــانـــه نـــمـــانـــد بآرام خــــویـــش چــنــیـنــســت تــا بــود آیـیـن و کــیـش
یـکـی گـنـج ازیـن سـان هـمـی پــرورد یـــکـــی دیــگـــر آیـــد کـــزو بـــرخـــورد
بــران بــود کــامـوس و خــاقــان چــیـن کــــه آتــــش بــــرآرد ز ایـــران زمـــیـــن
بــدیـن ژنـده پــیـلـان و ایـن خـواسـتــه بـــدیــن لــشـــکــر و گــنــج آراســـتـــه
بــه گــنــج و بـــانــبـــوه بــودنــد شــاد زمــــانـــی ز یـــزدان نـــکــــردنــــد یـــاد
کــه چـــرخ ســپـــهــر و زمــان آفــریــد بـــســـی آشـــکـــار و نـــهــان آفـــریــد
ز یـزدان شــنـاس و بــیـزدان ســپــاس بــدو بــگــرود مــرد نــیــکــی شــنــاس
کـــزو بــــودمـــان زور و فــــر و هـــنـــر ازو دردمـــــنــــدی و هــــم زو گـــــهــــر
ســپــه بـــود و هــم گــنــج آبـــاد بــود ســگــالــش هــمــه کــار بـــیــداد بـــود
کـــنــون از بـــزرگــان هــر کـــشـــوری گــزیــده ز هــر کـــشـــوری مــهــتـــری
بــدیـن ژنـده پــیـلـان فـرسـتـم بــشـاه هــمــان تـــخـــت زریــن و زریــن کــلــاه
هـمـان خـواسـتـه بـر هـیونـان مـسـت فـرسـتــم سـزاوار چــیـزی کـه هـسـت
وز ایـدر شــوم تــازیـان چــون پــلــنــگ درنــگــی نــه والــا بـــود مــرد ســـنــگ
کــســی کـو گـنـهـکــار و خــونـی بــود بـــکـــشـــور بـــمــانــی زبـــونــی بـــود
زمـیـن را بــخــنـجــر بــشــویـم ز کـیـن بــدان را نــمــانــم هــمــی بــر زمــیــن
بـــدو گــفــت گــودرز کــای نــیــک رای تــو تــا جــای مــانــد بــمــانـی بــجــای
بــــــکـــــام دل شــــــاد بــــــادی و راد بـــدیــن رزم دادی چـــو بـــایــســت داد
تـهـمـتــن فـرسـتــاده ای را بــجـسـت کـه بـا شـاه گـسـتـاخ بـاشـد نـخـسـت
فــــریـــبــــرز کــــاوس را بــــرگــــزیـــد کــه بــا شــاه نــزدیــکــی او را ســزیــد
چـنـیـن گـفـت کـای نـیـک پــی نـامـدار هـم از تــخـم شـاهـی و هـم شـهـریـار
هــنــرمـــنـــد و بـــا دانــش و بـــانــژاد تــو شــادان و کـاوس شــاه از تــو شـاد
یــکـــی رنــج بـــرگـــیــر و ز ایــدر بـــرو بــــبــــر نـــامـــه مـــن بــــر شـــاه نـــو
ابــا خــویـشـتــن بــســتــگـان را بــبــر هـیـونـان و ایـن خــواســتــه سـربــسـر
هــمــان افــســر و یــاره و گــرز و تــاج هـمـان ژنـده پــیـلـان و هـم تـخـت عـاج
فـــریــبـــرز گـــفـــت ای هــژبـــر ژیــان مــنــم راه را تـــنــگ بـــســتــه مــیــان
دبــیـر جــهـانــدیـده را پــیـش خــوانــد ســخــن هـرچ بــایـســت بــا او بــرانــد
بـــفـــرمـــود تـــا نـــامـــه خـــســـروی ز عــنــبـــر نــوشــتــنــد بـــر پــهــلــوی
ســـرنـــامـــه کـــرد آفـــریـــن خــــدای کـجـا هسـت و بـاشـد همیشـه بـجـای
بــــرازنـــده مــــاه و کــــیـــوان و هـــور نـــگــــارنــــده فــــر و دیـــهـــیـــم و زور
ســـپـــهــر و زمــان و زمــیــن آفـــریــد روان و خـــــرد داد و دیـــــن آفـــــریـــــد
وزو آفـــریـــن بــــاد بــــر شــــهـــریـــار زمـــــانـــــه مـــــبـــــادا ازو یـــــادگـــــار
رســیــدم بـــفــرمــان مــیــان دو کــوه ســپــاه دو کــشــور شــده هــمــگــروه
هـمـانـا کـه شــمـشــیـرزن صــد هـزار ز دشــــمـــن فــــزون بــــود در کــــارزار
کـشـانـی و شـگـنـی و چـینـی و هنـد سـپــاهـی ز چــیـن تــا بــدریـای سـنـد
ز کــشـــمــیــر تـــا دامــن رود شــهــد ســـراپـــرده و پـــیــل دیــدیــم و مــهــد
نـــتـــرســـیــدم از دولـــت شـــهــریــار کـــزیـــن رزمـــگـــاه انـــدر آیـــد نـــهـــار
چـهـل روز بــا هـم هـمـی جــنـگ بــود تـو گـفـتـی بـریـشـان جـهـان تـنـگ بـود
هــمــه شــهــریــاران کــشــور بــدنــد نـه بـر بــاد «و» بــا بــخـت لـاغـر بــدنـد
مـــیــان دو کـــوه از بـــر راغ و دشـــت ز خــون و ز کـشـتــه نـشــایـد گـذشـت
هـمـانـا کـه فـرســنـگ بــاشـد چــهـل پـــراگــنــده از خــون زمــیــن بـــود گــل
ســـرانـــجـــام ازیــن دولـــت دیـــریـــاز ســخــن گــویـم ایـن نــامــه گــردد دراز
هــمــه شــهــریـاران کــه دارنــد بــنــد ز پـــیــلــان گــرفــتــم بـــخــم کــمــنــد
ســوی جــنـگ دارم کــنـون رای و روی مــگـــر پـــیــش گـــرز مــن آیــد گـــروی
زبــــانـــهـــا پـــر از آفـــریـــن تـــو بـــاد ســـر چـــرخ گـــردان زمـــیــن تـــو بـــاد
چــو نــامــه بــمــهــر انــدر آمــد بـــداد بـــمــهــتـــر فــریــبـــرز خـــســـرو نــژاد
ابـــا شــاه و پــیــل و هــیــونــی هــزار ازان رزمــــگــــه بــــرنــــهـــادنــــد بــــار
فـــریــبـــرز کـــاوس شـــادان بـــرفـــت بــنـزدیـک خـسـرو بــسـیـچـیـد و تــفـت
هــمــی رفـــت بـــا او گــو پـــیــلــتـــن بــــزرگــــان و گــــردان آن انـــجــــمــــن
بـــه پـــدرود کــردن گــرفــتــش کــنــار بــــبــــاریـــد آب از غــــم شــــهــــریـــار
وزان جــایـگـه ســوی لـشـکـر کـشـیـد چــو جــعــد دو زلــف شــب آمــد پــدیـد
نـشــســتــنـد بــا آرامـش و رود و مـی یــکــی دســت رود و دگــر دســت نــی
بـــرفــتــنــد هــر کــس بآرام خــویــش گـرفـتـه بــبــر هـر کـسـی کـام خـویـش
چــو خــورشــیـد بــا رنــگ دیـبــای زرد ســــتـــــم کــــرد بـــــر تــــوده لــــاژورد
هــمــانــگــه ز دهــلــیـز پــرده ســرای بــــرآمــــد خــــروشــــیـــدن کــــرنـــای
تـهـمـتــن مـیـان تــاخـتـن را بــبــسـت بـــران بـــاره تــیــزتــگ بـــرنــشــســت
بــفــرمــود تــا تــوشــه بـــرداشــتــنــد هــمــی راه دشـــوار بـــگــذاشـــتـــنــد
بــــیـــابــــان گـــرفــــتــــنـــد و راه دراز بــیـامــد چــنـان لــشــکــری رزمــســاز
چـنـین گـفـت بـا طـوس و گـودرز و گـیو کــــه ای نـــامـــداران و گــــردان نـــیـــو
مـن ایـن بــار چــنـگ انـدر آرم بــچـنـگ بــدانــدیــشــگــان را شــود کــار تــنــگ
کـه دانسـت کـین چـاره گـر مـرد سـند سـپــاه آرد از چـیـن و سـقـلـاب و هـنـد
مـن او را چـنـان مـسـت و بـیهش کـنم تـــنــش خـــاک گــور ســیــاوش کــنــم
کـه از هند و سـقـلـاب و تـوران و چـین نــخــوانــنــد ازیــن پـــس بـــرو آفــریــن
بــزد کـوس وز دشـت بــرخـاسـت گـرد هــوا پـــر ز گـــرد و زمــیــن پـــر ز مـــرد
ازان نـــامـــداران پــــرخــــاشـــجــــوی بــابــر انـدر آمـد یـکــی گــفــت و گــوی
دو مــنــزل بـــرفــتـــنــد زان جــایــگــاه کـه از کـشـتــه بــد روی گـیـتـی سـیـاه
یـکــی بــیـشــه دیــدنــد و آمــد فــرود سـیه شـد ز لـشـکـر همه دشـت و رود
هـمـی بـود بــا رامـش و مـی بـدسـت یکـی شـاد و خـرم یکی خـفـتـه مسـت
فـــرســـتـــاده آمــد ز هــر کــشـــوری ز هـــر نـــامـــداری و هـــر مـــهـــتـــری
بــسـی هـدیـه و سـاز و چـنـدی نـثــار بــــبــــردنــــد نــــزدیـــک آن نــــامــــدار
چـو بـگـذشـت ازین داسـتـان روز چـنـد ز گـــردش بـــیــاســـود چـــرخ بـــلــنــد
کــس آمــد بـــر شــاه ایــران ســـپـــاه کـــه آمـــد فـــریـــبــــرز کـــاوس شـــاه
پـــذیـــره شـــدش شـــاه کـــنـــداوران ابــا بــوق و کــوس و ســپــاهـی گــران
فــریــبـــرز نــزدیــک خــســرو رســیــد زمــیــن را بـــبـــوســیــد کــو را بـــدیــد
نـگـه کـرد خــسـرو بــران بــســتــگـان هـیـونـان و پــیـلــان و آن خــســتــگــان
عــنــان را بـــپـــیــچـــیــد و آمــد بـــراه ز ســر بــرگــرفــت آن کــیــانــی کــلــاه
فــرود آمــد و پـــیــش یــزدان بـــخــاک بــغـلـتــیـد و گـفـت ای جــهـانـدار پــاک
ســتــمـکـاره ای کـرد بــر مـن ســتــم مـــرا بـــی پـــدر کـــرد بــــا درد و غـــم
تــو از درد و ســخــتــی رهــانــیــدیــم هــــمــــی تــــاج را پــــرورانــــیــــدیـــم
زمـیـن و زمـان پــیـش مـن بــنـده شـد جــهــانــی ز گــنــج مــن آگــنــده شــد
ســپــاس از تــو دارم نــه از انــجــمــن یـکـی جـان رسـتـم تـو مـسـتــان ز مـن
بــزد اســپ و زان جــایـگـه بــازگـشـت بــران پـیـل وان بــسـتـگـان بــرگـذشـت
بـــســی آفــریــن کــرد بـــر پــهــلــوان کـــه او بــــاد شــــادان و روشــــن روان
بــایـوان شـد و نـامـه پــاســخ نـوشـت بـــبـــاغ بــزرگــی درخــتــی بــکــشــت
نــخــســت آفــریـن کــرد بــر کــردگــار کـــزو بـــود روشـــن دل و بـــخـــتـــیـــار
خــداونــد نــاهــیـد و گــردان ســپــهــر کــزویــســت پـــرخــاش و آرام و مــهــر
سـپــهـری بــریـن گـونـه بــر پــای کـرد شــــب و روز را گـــیـــتــــی آرای کــــرد
یـکـی را چــنـیـن تــیـره بــخــت آفـریـد یـــکـــی را ســـزاوار تــــخـــت آفـــریـــد
غــم و شــادمــانـی ز یـزدان شــنــاس کـزویـسـت هـر گـونـه بــر مـا ســپــاس
رســـیــد آنــچ دادی بـــدیــن بـــارگـــاه اســیــران و پــیـلــان و تــخــت و کــلــاه
هــیــونــان بـــســـیــار و افــگــنــدنــی ز پــوشــیـدنــی هــم ز گــســتــردنــی
هـمــه آلــت نــاز و ســورســت و بــزم بــپــیـش تــو زیـن ســان کــه آیـد بــرزم
مـگـر آنـکـسـی کـش سـرآیـد بــپـیـش بـدیـن گـونـه سـیـر آیـد از جـان خـویـش
وزان رنـــج بــــردن ز تـــوران ســـپــــاه شــــــــب و روز بــــــــودن بآوردگــــــــاه
ز کــارت خـــبـــر بـــد مــرا روز و شــب گــشــاده نــکــردم بــه بــیــگــانــه لــب
شــب و روز بـــر پـــیــش یــزدان پـــاک نــوان بـــودم و دل شــده چـــاک چــاک
کـسـی را کـه رســتــم بــود پــهـلـوان ســزد گــر بــمــانـد هـمــیـشــه جــوان
پــرسـتــنـده چــون تــو نـدارد ســپــهـر ز تـــو بـــخـــت هــرگــز مــبـــراد مــهــر
نـویـســنـده پــردخــتــه شــد ز آفـریـن نــهــاد از بــر نــامــه خــســرو نــگــیــن
بـــفــرمــود تـــا خــلــعــت آراســتــنــد ســتــام و کــمــرهــا بـــپــیــراســتــنــد
صـــد از جـــعــد مــویــان زریــن کــمــر صـــد اســـپ گــرانــمــایــه بـــا زیــن زر
صـد اشـتــر هـمـه بــار دیـبــای چــیـن صـد اشــتــر ز افـگـنـدنـی هـم چــنـیـن
ز یـاقــوت رخــشــان دو انــگــشــتــری ز خــوشــاب و در افــســری بــر ســری
ز پـــوشــیــدن شـــاه دســـتـــی بـــزر هــمــان یــاره و طـــوق و زریــن کـــمــر
سـران را هـمـه هـدیـه هـا سـاخـتــنـد یـکـی گـنـج زیـن ســان بــپــرداخــتــنـد
فـــریــبـــرز بـــا تـــاج و گــرز و درفـــش یــکــی تــخــت زریـن و زریـنــه کــفــش
فــرســتــاد و فــرمـود تــا بــازگــشــت از ایـران بــســوی ســپــهـبــد گـذشـت
چــنـیـن گـفـت کـز جــنـگ افـراسـیـاب نــه آرام بــایــد نــه خــورد و نــه خــواب
مــگــر کــان ســـر شـــهــریــار گــزنــد بـــخـــم کـــمـــنـــد تـــو آیــد بـــبـــنـــد
فـــریــبـــرز بـــرگــشـــت زان بـــارگـــاه بــــکــــام دل شــــاه ایـــران ســــپــــاه
پـــس آگــاهــی آمــد بـــافــراســیــاب کــــه آتـــــش بـــــرآمــــد ز دریــــای آب
ز کـامـوس و مـنـشـور و خـاقـان چــیـن شــکــســتــی نـو آمـد بــتــوران زمـیـن
از ایـران یـکـی لـشــکــر آمـد بــجــنـگ کــه شــد چــرخ گــردنــده را راه تــنــگ
چـهـل روز یکـسـان هـمـی جـنـگ بـود شــب و روز گــیــتــی بــیـک رنــگ بــود
ز گـــرد ســــواران نـــبــــود آفــــتــــاب چــو بــیـدار بــخــت انـدر آمــد بــخــواب
ســرانـجــام زان لــشــکــر بــیـشــمـار ســـــواری نــــمـــــانـــــد از در کـــــارزار
بــــزرگـــان و آن نـــامـــور مـــهـــتـــران بــبــســتــنــد یــکــســر بــبــنــد گــران
بــخــواری فـگـنـدنـد بــر پــشـت پــیـل ســپــه بــود گــرد آمــده بـــر دو مــیــل
ز کـشــتــه چــنـان بــد کـه در رزمـگـاه کــســی را نــبـــد جــای رفــتــن بـــراه
وزیـــن روی پــــیـــران بــــراه خـــتــــن بــشــد بـــا یــکــی نــامــدار انــجــمــن
کـشـانـی و شـگـنـی و وهـری نـمـانـد کـه مـنشـور شـمـشـیر رسـتـم نخـواند
وزیــن روی تــنــگ انــدر آمــد ســپـــاه بــپــیـش انـدرون رســتــم کـیـنـه خــواه
گـــر آیـــنـــد زی مـــا بـــرزم آن گـــروه شــود کـوه هـامـون و هـامـون چــو کـوه
چـو افـراسـیـاب ایـن سـخـنـهـا شـنـود دلـش گـشــت پــر درد و ســر پــر ز دود
هــمــه مــوبـــدان و ردان را بـــخــوانــد ز کـــار گـــذشـــتــــه فـــراوان بــــرانـــد
کـز ایـران یـکـی لـشـکـری جـنـگـجـوی بــــدان نـــامـــداران نـــهـــادســـت روی
شـکـسـتـه شـدسـت آن سـپـاه گـران چــنـان ســاز و آن لـشــکــر بــی کــران
ز انــدوه کــامــوس و خـــاقــان چـــیــن بــبــســتــنـد گــفــتــی مــرا بــر زمـیـن
سپـاهی چـنان بـستـه و خـستـه شد دو بــهـره ز گـردنـکـشـان بــسـتـه شـد
بــایـران کـشــیـدنـد بــر پــشــت پــیـل زمـیـن پــر ز خــون بــود تــا چــنـد مـیـل
چـه سـازیم و این را چـه درمـان کـنـیم نـشـایـد کـه ایـن بــر دل آســان کـنـیـم
گــر ایــدونــک رســتــم بــود پــیـش رو نــمــانــد بــریــن بــوم و بــر خــار و خــو
کـــه مـــن دســـتـــبــــرد ورا دیـــده ام ز کـــار آگــهــان نــیــز بـــشـــنــیــده ام
کـــه او بـــا بـــزرگـــان ایـــران زمـــیــن چــه کــردســت از نــیــکــوی روز کــیـن
چــه کــردســت بـــا شــاه مــازنــدران ز گــرزش چـــه آمــد بـــران مــهــتـــران
گــرانــمــایــگــان پـــاســخ آراســتــنــد هـمـه یـکـسـر از جــای بــرخــاســتــنـد
کــه گــر نـامـداران ســقــلـاب و چــیـن بــایـران هـمـی رزم جــسـتــنـد و کـیـن
نه از لشـکـر ما کـسـی کـم شـدسـت نه این کـشـور از خـون دمادم شـدسـت
ز رســتـــم چــرا بـــیــم داری هــمــی چــنـیـن کـام دشـمـن بــخــاری هـمـی
ز مــــادر هـــمـــه مــــرگ را زاده ایـــم مـیـان تــا بــبــســتــیـم نـگـشــاده ایـم
اگــر خــاک مــا را بـــپــی بــســپــرنــد ازیــن کــرده خـــویــش کــیــفــر بـــرنــد
بــکـیـن گـر بــبـنـدیـم زیـن پـس مـیـان نــمــانــد کـــســـی زنــده ز ایــرانــیــان
ز پــرمـایـگــان شــاه پــاســخ شــنـیـد ز لـــشـــکـــر زبــــان آوری بــــرگـــزیـــد
دلــیـران و گــردنـکــشــان را بــخــوانـد ز خـــواب و ز آرام و خـــوردن بـــمـــانـــد
در گـــنـــج بـــگـــشـــاد و دیـــنـــار داد روان را بــــــــخــــــــون دل آهـــــــار داد
چــنـان شــد ز گـردان جــنـگـی زمـیـن کـه گـفـتــی سـپــهـر انـدر آمـد بــکـیـن
چــو ایـن بــنـد بــد را ســر آمـد کـلـیـد فــریــبـــرز نــزدیــک رســـتـــم رســـیــد
بــدل شــاد بـــا خــلــعــت شــهــریــار بــــدو انـــدرون تــــاج گـــوهـــر نـــگــــار
ازان شـــادمــان شــد گــو پـــیــلــتـــن بــزرگــان لــشــکــر شــدنــد انــجــمــن
گــرفـــتـــنــد بـــر پـــهــلــوان آفـــریــن کـــه آبـــاد بـــادا بـــرســـتـــم زمـــیـــن
بـــدو جــان شــاه جــهــان شــاد بـــاد بــــر و بــــوم ایــــرانــــش آبـــــاد بـــــاد
هــمــه مــر تــرا چــاکــر و بــنــده ایــم بــفــرمــان و رایــت ســرافــگــنــده ایـم
وزان جــایـگــه شــاد لــشــکــر بــرانــد بــیـامـد بــســغـد و دو هـفـتــه بــمـانـد
بــنـخــچــیـر گـور و بــمـی دسـت بــرد ازیـن گـونـه یـک چــنـد خــورد و شـمـرد
وزان جــایـگـه لـشــکــر انـدر کــشــیـد بــیـک مــنـزلــی بــر یـکــی شــهـر دیـد
کــجـــا نــام آن شـــهــر بـــیــداد بـــود دژی بــــــود وز مــــــردم آبــــــاد بــــــود
هـمــه خــوردنــیـشــان ز مــردم بــدی پــری چــهــره ای هـر زمــان گــم بــدی
بـــخــوان چــنــان شــهــریــار پـــلــیــد نـــبـــودی جـــز از کـــودک نـــارســـیــد
پــرســتــنــدگــانــی کــه نـیـکــو بــدی بـــه دیــدار و بـــالـــا بـــی آهـــو بـــدی
از آن سـاخـتـنـدی بــخـوان بــر خـورش بـــدیــن گــونــه بـــد شـــاه را پـــرورش
تــهــمــتــن بــفــرمــود تــا ســه هــزار زرهـــدار بــــر گـــســـتــــوان ور ســـوار
بــدان دژ فــرســتــاد بـــا گــســتــهــم دو گــــرد خــــردمـــنـــد بــــا اوبــــهـــم
مـــریـــن مـــرد را نـــام کـــافـــور بـــود کــه او را بــران شــهــر مــنــشــور بــود
بــپــوشــیـد کـافــور خــفــتــان جــنـگ هـمــه شــهــر بــا او بــســان پــلــنــگ
کــمــنــدافــگــن و زورمــنــدان بـــدنــد بـــزرم انـــدرون پـــیــل دنـــدان بـــدنـــد
چـو گـسـتـهـم گـیتـی بـران گـونـه دید جــــهـــان در کــــف دیـــو وارونـــه دیـــد
بـــفــرمــود تـــا تـــیــر بـــاران کــنــنــد بــریــشــان کــمــیـن ســواران کــنــنــد
چــنـیـن گـفـت کـافـور بــا ســرکـشـان کـه ســنـدان نـگـیـرد ز پــیـکـان نـشــان
هــمــه تــیـغ و گــرز و کــمــنــد آوریــد ســـر ســـرکــشــان را بـــبـــنــد آوریــد
زمــانــی بـــران ســان بــرآویــخــتــنــد کــه آتـــش ز دریــا بـــرانــگــیــخــتـــنــد
فــراوان ز ایــرانــیــان کــشـــتـــه شــد بــسـر بــر ســپــهـر بــلـا گـشـتــه شـد
بــبــیـژن چـنـیـن گـفـت گـسـتـهـم زود کـه لـخــتــی عـنـانـت بــبــایـد بــســود
بـرسـتـم بـگـویی کـه چـندین مایسـت بــجـنـبــان عـنـان بــا سـواری دویـسـت
بـــشــد بــیــژن گــیــو بـــرســان بـــاد ســخــن بــر تــهـمـتــن هـمـه کــرد یـاد
گــران کــرد رســتــم زمــانــی رکــیـب نـدانـســت لــشــکــر فــراز از نـشــیـب
بـــدانــســان بــیــامــد بــدان رزمــگــاه کـــه بـــاد انـــدر آیـــد ز کـــوه ســـیـــاه
فـــراوان ز ایــرانــیــان کــشـــتـــه دیــد بـسـی سـرکش از جـنگ بـرگشتـه دید
بــکــافــور گــفــت ای ســگ بــدگــهـر کـــنــون رزم و رنـــج تـــو آمـــد بـــســـر
یـکــی حــمـلــه آورد کــافــور ســخــت بـــران بــــارور خـــســـروانـــی درخـــت
بــیــنــداخــت تــیــغــی بــکــردار تــیــر کـــه آیــد مــگــر بـــر یــل شـــیــرگــیــر
بـــپــیــش انــدر آورد رســتــم ســپـــر فـــرو مــانــد کــافـــور پـــرخـــاشـــخـــر
کـمـنـدی بـیـنـداخـت بـر سـوی طـوس بــسـی کـرد رسـتـم بــرو بــر فـسـوس
عــمــودی بـــزد بـــر ســرش پـــور زال که بـر هم شکستـش سر و تـرگ و یال
چــنـیـن تــا در دژ یـکــی حــمـلـه بــرد بــــزرگـــان نـــبـــودنـــد پـــیـــدا ز خـــرد
در دژ بـــبـــســـتـــنـــد وز بـــاره تـــیــز بـــرآمــد خـــروشــیــدن رســـتـــخـــیــز
بــگـفــتــنـد کــای مـرد بــازور و هـوش بــریـن گــونـه بــا مـا بــکــیـنـه مـکــوش
پــدر نــام تــو چــون بــزادی چــه کــرد کــمــنــدافــگــنـی گــر ســپــهـر نــبــرد
دریـغـســت رنـج انـدریـن شـارســتــان کــه دانــنــده خــوانــد ورا کــارســتـــان
چـــو تـــور فـــریــدون ز ایــران بـــرانـــد ز هــر گــونــه دانــنــدگــان را بــخــوانــد
یـکــی بــاره افــگــنـد زیـن گــونـه پــی ز سـنـگ و ز خـشـت و ز چــوب و ز نـی
بــرآودر ازیـنـســان بــافــســون و رنــج بـــپـــالــود رنــج و تـــهــی کـــرد گــنــج
بـــســـی رنــج بـــردنــد مـــردان مــرد کـــــزیــــن بـــــاره دژ بـــــرآرنــــد گــــرد
نـبــدکـس بــدیـن شـارسـتـان پــادشـا بــــدیـــن رنـــج بــــردن نـــیـــارد بـــهـــا
سـلـیـحـسـت و ایدر بـسـی خـوردنـی بـــــــزیــــــر انـــــــدرون راه آوردنـــــــی
اگــــر ســــالــــیـــان رنــــج و رزم آوری نــبـــاشــد بـــدســـتـــت جـــز از داوری
نــیــایـد بــریـن بــاره بــر مــنــجــنــیـق از افــســون ســلــم و دم جــاثـــلــیــق
چـو بـشـنـید رسـتـم پـر انـدیشـه شـد دلـش از غـم و درد چــون بــیـشـه شـد
یـــکـــی رزم کــــرد آن نـــه بــــر آرزوی ســـپـــاه انـــدر آورد بــــر چـــار ســـوی
بــیــک روی گــودرز و یـک روی طــوس پــس پـشـت او پـیـل بــا بــوق و کـوس
بـــیــک روی بـــر لـــشـــکـــر زابـــلــی زره دار بــــا خــــنــــجــــر کــــابــــلــــی
چــو آن دیـد دسـتــم کـمـان بــرگـرفـت هـمــه دژ بــدو مــانــد انـدر شــگــفــت
هـر آنـکــس کـه از بــاره ســر بــر زدی زمــــانــــه ســــرش را بــــهـــم در زدی
ابــا مــغــز پــیـکــان هـمـی راز گــفــت بــبــدسـازگـاری هـمـی گـشـت جـفـت
بــن بــاره زان پــس بــکــنـدن گــرفــت ز دیـــوار مـــردم فـــگـــنـــدن گـــرفــــت
ســـتـــونــهــا نــهــادنـــد زیــر انــدرش بـــیـــالـــود نـــفـــط ســـیـــاه از بـــرش
چــو نــیــمــی ز دیــوار دژکــنــده شــد بـــچــوب انــدر آتــش پـــراگــنــده شــد
فـــــرود آمــــد آن بـــــاره تـــــور گــــرد ز هــر ســو ســپــاه انــدر آمــد بـــگــرد
بــفــرمــود رســتــم کــه جــنـگ آوریـد کـــمـــانـــهــا و تـــیــر خـــدنـــگ آوریــد
گـوان از پــی گــنـج و فــرزنـد خــویـش هـمـان از پــی بــوم و پــیـونـد خــویـش
هــمــه ســر بــدادنــد یـکــســر بــبــاد گـــرامـــی تــــر آنـــکــــو ز مـــادر نـــزاد
دلـــیــران پـــیــاده شـــدنــد آن زمـــان ســپــرهـای چــیـنــی و تــیـر و کــمــان
بـــرفـــتـــنـــد بـــا نــیــزه داران بـــهــم بــپــیـش انــدرون بــیـژن و گــســتــهـم
دم آتــــش تــــیــــز و بـــــاران تــــیــــر هــزیـمــت بــود زان ســپــس نــاگــزیــر
چــــو از بــــاره دژ بــــیـــرون شـــدنـــد گــریــزان گــریــزان بــهــامــون شــدنــد
در دژ بــبــسـت آن زمـان جــنـگـجــوی بـــتـــاراج و کــشـــتـــن نــهــادنــد روی
چـه مـایه بـکـشـتـنـد و چـنـدی اسـیـر بـــبـــردنــد زان شـــهــر بـــرنــا و پـــیــر
بــسـی سـیـم و زر و گـرانـمـایـه چـیـز ســـتـــور و غــلــام و پـــرســتـــار نــیــز
تـهـمـتـن بـیـامـد سـر و تـن بـشـسـت بــپــیـش جــهــانــداور آمــد نــخــســت
ز پــیـروز گــشــتــن نــیـایـش گــرفــت جــهــان آفــریـن را ســتــایـش گــرفــت
بـــایــرانــیــان گـــفـــت بـــا کـــردگـــار بـــیــامـــد نــهــانــی هــم از آشـــکـــار
بـــپـــیــروزی انــدر نــیــایــش کــنــیــد جــهــان آفــریـن را ســتــایـش کــنــیــد
بـــزرگــان بـــپـــیــش جــهــان آفــریــن نــیــایــش گــرفــتــنــد ســر بــر زمــیـن
چــو از پـــاک یــزدان بـــپـــرداخــتـــنــد بـــران نــامــدار آفــریــن ســـاخـــتـــنــد
که هر کس که چون تـو نبـاشد بـجـنگ نــشــســتــن بــه آیـد بــنــام و بــنـنـگ
تـــن پـــیــل داری و چـــنــگــال شــیــر زمــانــی نــبــاشــی ز پــیــگــار ســیــر
تـهـمـتـن چـنـیـن گـفـت کـین زور و فـر یــکــی خــلــعــتـــی بـــاشــد از دادگــر
شــمــا ســربــســر بــهــره داریـد زیـن نـه جــای گـلـه ســت از جــهـان آفـریـن
بـــفـــرمـــود تـــا گـــیـــو بـــا ده هـــزار ســپـــردار و بـــر گــســتــوان ور ســوار
شـــود تـــازیــان تـــا بـــمـــرز خـــتـــن نـمــانـد کــه تــرکــان شــونـد انـجــمـن
چــو بــنـمـود شـب جــعـد زلـف سـیـاه از انـدیـشـه خـمـیـده شـد پــشـت مـاه
بــشــد گــیــو بــا آن ســواران جــنــگ ســه روز انـدر آن تــاخــتــن شـد درنـگ
بــدانـگـه کـه خــورشـیـد بــنـمـود تــاج بــرآمـد نـشــســت از بــر تــخــت عــاج
ز تـــوران بـــیــامــد ســـرافـــراز گـــیــو گـــرفـــتـــه بـــســـی نــامــداران نــیــو
بـــســی خــوب چــهــر بـــتـــان طــراز گــرانـمـایـه اســپــان و هـرگــونـه ســاز
فــرســتــاد یـک نـیـمــه نـزدیـک شــاه بــبــخــشــیـد دیـگـر هـمـه بــر ســپــاه
وزان پس چو گودرز و چون طوس و گیو چـو گـسـتـهم و شـیدوش و فـرهـاد نـیو
ابـــا بـــیــژن گــیــو بـــرخـــاســـتـــنــد یـــکــــی آفــــریـــن نـــو آراســــتــــنـــد
چــنـیـن گـفــت گـودرز کـای ســرفــراز جـــهــان را بـــمـــهــر تـــو آمـــد نـــیــاز
نــشــایــد کــه بـــی آفــریــن تــو لــب گــشــایـیـم زیـن پــس بــروز و بــشــب
کــســی کــو بــپــیــمــود روی زمــیـن جــهـان دیـد و آرام و پــرخــاش و کــیـن
بــیـک جـای زیـن بـیـش لـشـکـر نـدیـد نــه از مــوبـــد ســالــخـــورده شــنــیــد
ز شــاهـان و پــیـلــان وز تــخــت عــاج ز مــردان و اســپـــان و از گــنــج و تــاج
ســتــاره بـــدان دشــت نــظــاره بـــود کـه ایـن لـشـکـر از جـنـگ بـیـچـاره بــود
بــگــشــتــیــم گــرد دژ ایــدر بـــســی نــدیـدیـم جــز کــیـنـه درمــان کــســی
کـــه خـــوشـــان بـــدیــم از دم اژدهــا کــــــمــــــان تــــــو آورد مـــــا را رهـــــا
تـــوی پـــشــت ایــران و تـــاج ســـران ســزاوار و مــا پـــیــش تـــو کــهــتـــران

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات