چــو نــزدیـک شــد پــهــلــوان ســپــاهنــیــایــش کــنــان بــرگــفــتــنــد راهبـــپـــرســیــد دســتـــان ز ایــرانــیــانز شـــاه و ز پـــیـــکــ…
چــو نــزدیـک شــد پــهــلــوان ســپــاه | نــیــایــش کــنــان بــرگــفــتــنــد راه |
بـــپـــرســیــد دســتـــان ز ایــرانــیــان | ز شـــاه و ز پـــیـــکـــار تـــورانـــیـــان |
درود بــــزرگـــان بــــدســـتـــان بــــداد | ز شـــــاه و ز گــــردان فـــــرخ نــــژاد |
هـمـه درد دل پـیـش دسـتـان بـخـوانـد | غــم پــور گــم بـــوده بـــا او بـــرانــد |
هـمـی گــفــت رویـم نـبــیـنـی بــرنـگ | ز خــون مـژه پــشــت پــایـم بــلـنـگ |
ازان پـس نـشـان تـهـمـتـن بـخـواسـت | بپرسید و گفتش که رستم کجاست |
بــدو گـفـت رســتــم بــنـخــچــیـر گـور | بــیـایـد هـمـانـا کـه بــرگـشــت هـور |
شـوم گـفـت تـا مـن بــبــیـنـمـش روی | ز خــســرو یـکــی نـامـه درام بــدوی |
بــدو گــفــت دســتــان کــز ایــدر مــرو | کــه زود آیـد از دشــت نـخــچــیـرگــو |
تــو تــا رســتــم آیــد بــخــانــه بــپــای | یـک امــروز بــا مــا بــشــادی گــرای |
چـــو گـــیــو انــدر آمـــد بـــایــوان ز راه | تــهـمــتــن بــیـامـد ز نـخــچــیـرگــاه |
پـــذیــره شـــدش گــیــو کــامــد فــراز | پـیـاده شـد از اسـب و بــردش نـمـاز |
پــــــر از آرزو دل پــــــر از رنــــــگ روی | بــرخ بــرنــهــاد از دو دیـده دو جــوی |
چـو رسـتــم دل گـیـو را خـسـتــه دیـد | بآب مــژه روی او نــشــســتــه دیــد |
بــدو گــفــت بــاری تــبــاهـســت کــار | بــــایـــوان و بـــر شـــاه بـــد روزگـــار |
ز اســب انـدر آمــد گــرفــتــش بــبــرد | بــپــرســیــدش از خــســرو تــاجــور |
ز گــودرز وز طـــوس وز گـــســـتـــهــم | ز گـردان لـشـکـر هـمـه بـیـش و کـم |
ز شـــاپــــور و فـــرهـــاد وز بــــیـــژنـــا | ز رهـــام و گـــرگـــیــن وز هــرتـــنـــا |
چــو آواز بـــیــژن رســیــدش بـــگــوش | بـــرآمــد بــنــاکــام ازو یــک خــروش |
بــرسـتـم چـنـیـن گـفـت کـای بآفـریـن | گــزیــن هــمــه خـــســروان زمــیــن |
چــنــان شــاد گــشــتــم بــدیــدار تــو | بــدیـن پــرسـش خـوب و گـفـتــار تـو |
درســتــنـد ازیـن هـرک بــردی تــو نـام | ازیـــشــــان فـــراوان درود و پــــیـــام |
نـبــیـنـی کـه بــر مـن بــپــیـران ســرم | چــه آمــد ز بــخــت بــد انــدر خــورم |
چــه چــشــم بـــد آمــد بـــگــودرزیــان | کــزان ســود مــا را ســـر آمــد زیــان |
ز گــیـتــی مــرا خــود یـکــی پــور بــود | هـمـم پـور و هـم پــاک دسـتـور بــود |
شـد از چـشـم مـن در جـهـان نـاپـدیـد | بـدین دودمـان کـس چـنین غـم ندید |
چـنـیـنـم کـه بــیـنـی بــپـشـت سـتـور | شــب و روز تـــازان بـــتــاریــک هــور |
ز بــیـژن شـب و روز چــون بــیـهـشـان | بـجـسـتـم بـهر سو ز هر کس نشان |
کـنـون شــاه بــا جــام گـیـتــی نـمـای | بــپـیـش جـهـان آفـریـن شـد بــپــای |
چــه مـایـه خــروشــیـد و کــرد آفــریـن | بــجــشــن کــیـان هــرمــز فــرودیـن |
پـــس آمــد ز آتـــشــکــده تـــا بـــگــاه | کـمـربـسـت و بـنـهـاد بــر سـر کـلـاه |
هـمـان جـام رخـشـنـده بـنـهـاد پـیـش | بــهـر سـو نـگـه کـرد ز انـدازه بــیـش |
بـــتـــوران نــشـــان داد زو شـــهــریــار | بــــبـــنـــد گـــران و بــــبــــد روزگـــار |
چــو در جــام کـیـخـسـرو ایـدون نـمـود | ســـوی پـــهــلـــوانـــم دوانـــیــد زود |
کـــنــون آمــدم بـــا دلـــی پـــر امــیــد | دو رخــسـاره زرد و دو دیـده سـپــیـد |
تـــرا دیــدم انــدر جـــهــان چـــاره گـــر | تــو بــنـدی بــفــریـاد هـر کـس کـمـر |
هـمـی گـفــت و مـژگــان پــر از آب زرد | هـمـی بـرکـشـید از جـگـر بـاد سـرد |
ازان پـــس کــه نــامــه بـــرســتــم داد | هـمــه کــار گــرگــیـن بــدو کــرد یـاد |
ازو نــامــه بـــســتــد دو دیــده پـــر آب | هـمــه دل پــر از کــیـن افــراســیـاب |
پــس از بــهــر بــیــژن خــروشــیــد زار | فــرو ریـخــت از دیـده خــون بــرکـنـار |
بــگـیـو آنـگـهـی گـفـت مـنـدیـش ازیـن | کـه رسـتــم نـگـردانـد از رخـش زیـن |
مـگـر دسـت بــیـژن گـرفـتــه بــدسـت | هـمـه بــنـد و زنـدان او کـرده پـسـت |
بـــنـــیــروی یــزدان و فـــرمـــان شـــاه | ز تــوران بــگــردانــم ایـن تــاج و گــاه |
وز آنــجـــا بـــایــوان رســتـــم شــدنــد | بـــره بــر هــمــی رای رفــتــن زدنــد |
چــو آن نـامـه شـاه رسـتــم بــخــوانـد | ز گـفـتــار خــسـرو بــخــیـره بــمـانـد |
ز بـــس آفـــریـــد جـــهـــانـــدار شـــاه | بــد آن نـامــه بــر پــهـلــوان ســپــاه |
بــگـیـو آنـگـهـی گـفـت بــشــنـاخــتــم | بــــفـــرمـــان او راه را ســـاخـــتــــم |
بـــدانــســتـــم ایــن رنــج و کــردار تــو | کــشــیــدن بــهــر کــار تــیــمــار تــو |
چــه مــایـه تــرا نــزد مــن دســتــگــاه | بـهـر کـیـنـه گـاه انـدرون کـینـه خـواه |
چــه کــیـن ســیـاوش چــه مــازنـدران | کـمـر بــسـتـه بــر پـیـش جـنـگـاوران |
بــــریـــن آمـــدن رنـــج بـــرداشـــتـــی | چــنــیـن راه دشــوار بــگــذاشــتــی |
بــدیــدار تــو ســخــت شــادان شــدم | ولــیــکــن ز بــیــژن غــریــوان شــدم |
نـبـایـسـتـمـی کـایـن چـنـین سـوگـوار | تـــرا دیــدمــی خـــســـتـــه روزگـــار |
مـــن از بـــهــر ایــن نـــامـــه شـــاه را | بــفــرمــان بـــســر بــســپــرم راه را |
ز بــهـر تــرا خــود جــگـر خــســتــه ام | بــدیـن کـار بــیـژن کـمـر بــسـتــه ام |
بــکــوشــم بــدیـن کــارگــر جــان مــن | ز تــن بــگــســلــد پــاک یـزدان مــن |
مـــن از بـــهــر بـــیــژن نــدارم بـــرنــج | فــدا کــردن جــان و مــردان و گــنــج |
بـــنــیــروی یــزدان بـــبـــنــدم کـــمـــر | بــبــخــت شــهــنــشــاه پــیــروزگــر |
بـــیــارمــش زان بـــنــد تـــاریــک چــاه | نـشــانـمـش بــا شـاه در پــیـشـگـاه |
سـه روز انـدریـن خـان مـن شـاد بـاش | ز رنـــج و ز انـــدیـــشـــه آزاد بــــاش |
که این خانه زان خانه بخشیده نیست | مرا بـا تـو گنج و تـن و جـان یکیسـت |
چــهـارم ســوی شــهـر ایـران شــویـم | بــنــزدیــک شــاه دلــیــران شــویــم |
چـو رستـم چـنین گفت بـر جـست گیو | بــبـوسـیـد دسـت و سـر و پـای نـیـو |
بــــرو آفــــریـــن کـــرد کـــای نـــامـــور | بــمــردی و نـیـروی و بــخــت و هـنـر |
بـــمــانــاد بـــر تـــو چــنــیــن جــاودان | تــن پــیــل و هــوش و دل مــوبـــدان |
ز هـــر نـــیـــکئی بـــهـــره ور بــــادیـــا | چـــنــیــن کــز دلــم زنــگ بـــزدادیــا |
چـــو رســـتـــم دل گــیــو پـــدرام دیــد | ازان پــس بــنـیـکـی سـرانـجـام دیـد |
بــسـالـار خـوان گـفـت پـیـش آر خـوان | بـــزرگــان و فــرزانــگــان را بـــخــوان |
زواره فـــرامـــرز و دســـتـــان و گـــیـــو | نـشـسـتــنـد بــر خــوان سـالـار نـیـو |
بـــخــوردنــد خــوان و بـــپــرداخــتــنــد | نـشـسـتـنگـه رود و مـی سـاخـتـنـد |
نـــوازنــــده رود بــــا مــــیـــگــــســــار | بـــیــامـــد بـــایــوان گـــوهــر نــگـــار |
هـمـه دســت لـعــل از مـی لـعـل فـام | غـریـونـده چـنـگ و خـروشـنـده جـام |
بـــروز چـــهـــارم گـــرفـــتـــنـــد ســـاز | چــو آمــدش هـنــگــام رفــتــن فــراز |
بــفــرمــود رســتــم کــه بــنــدیـد بــار | سـوی شـاه ایـران بــسـیـچــیـد کـار |
ســـواران گــردنــکـــش از کــشـــورش | هــمــه راه را ســاخـــتـــه بـــر درش |
بـــیــامـــد بـــرخـــش انــدر آورد پـــای | کـمر بـسـت و پـوشـید رومی قـبـای |
بـــزیــن انـــدر افـــگـــنـــد گـــرز نـــیـــا | پــر از جــنـگ سـر دل پــر از کـیـمـیـا |
بــگـردون بــرافــراخــتــه گـوش رخــش | ز خـورشـیـد بــرتـر سـر تــاج بــخـش |
خــود و گــیـو بــا زابــلــی صــد ســوار | ز لـــشــــکـــر گـــزیـــد از در کــــارزار |
کــه نــابـــردنــی بــود بــرگــاشــتــنــد | بـــزال و فـــرامــرز بـــگــذاشـــتـــنــد |
ســـوی شــهــر ایــران نــهــادنــد روی | هـمـه راه پــویـان و دل کـیـنـه جــوی |
چــو رســتــم بــنـزدیـک ایـران رســیـد | بــنــزدیـک شــهــر دلــیـران رســیــد |
یــکــی بــاد نــوشــیـن درود ســپــهــر | بــرسـتــم رســانـیـد شـادان بــمـهـر |
بــر رســتــم آمــد هــمــانــگــاه گــیــو | کــز ایـدر نـبــایـد شــدن پــیـش نـیـو |
شــوم گــفــت و آگــه کــنــم شـــاه را | کــه پـــیــمــود رخــش تـــهــم راه را |
چــو رفــت از بـــر رســتــم پـــهــلــوان | بـــیـــامـــد بـــدرگـــاه شـــاه جـــوان |
چــو نــزدیـک کــیــخــســرو آمــد فــراز | ســتــودش فــراوان و بــردش نــمــاز |
پــس از گــیـو گــودرز پــرســیــد شــاه | کـه رسـتـم کـجـا مـاند چـون بـود راه |
بـــدو گــفــت گــیــو ای شــه نــامــدار | بــرآیـد بــبــخــت تــو هـرگــونــه کــار |
نــتـــابـــیــد رســـتـــم ز فـــرمــان تـــو | دلــش بــســتــه دیـد بــپــیـمـان تــو |
چــــو آن نـــامـــه شـــاه دادم بــــدوی | بـمـالـیـد بــر نـامـه بـر چـشـم و روی |
عــنـان بــا عــنـان مـن انـدر بــبــســت | چـنـانـچـون بـود گـرد خـسـروپـرسـت |
بــرفـتـم مـن از پــیـش تــا بــا تـو شـاه | بــگــویـم کــه آمــد تــهــمــتــن ز راه |
بـگیو آنگهی گـفـت رسـتـم کـجـاسـت | کـه پـشـت بـزرگی و تـخـم وفـاسـت |
گــرامــیــش کــردن ســزاوار هــســت | که نیکی نمایسـت و خـسروپـرسـت |
بـــفـــرمــود خـــســـرو بـــفــرزانــگــان | بـــمــهــتـــر نــژادان و مـــردانــگـــان |
پــذیــره شــدن پــیــش او بـــا ســپــاه | کــه آمــد بــفــرمــان خــســرو بـــراه |
بــــگـــفـــتـــنـــد گـــودرز کـــشـــواد را | شـــه نــوذران طـــوس و فـــرهــاد را |
دو بـــهــره ز گـــردان گــردنــکـــشـــان | چـــه از گـــرزداران مــردمــکـــشـــان |
بـــر آیــیــن کــاوس بـــرخـــاســتـــنــد | پـــذیــره شــدن را بـــیــاراســتـــنــد |
جــهـان شـد ز گـرد ســواران بــنـفـش | درخـشـان سـنان و درفـشـان درفش |
چـــو نــزدیــک رســتـــم فــراز آمــدنــد | پـــیــاده بـــرســـم نــمـــاز آمـــدنـــد |
ز اســب انــدر آمــد جــهــان پــهـلــوان | کــجــا پــهـلــوانـان بــپــشــش نـوان |
بــپــرســیـد مــر هــریـکــی را ز شــاه | ز گـردنـده خـورشـیـد و تـابــنـده مـاه |
نشـسـتـند گـردان و رسـتـم بـر اسـب | بــکــردار رخــشــنـده آذرگـشــســب |
چـــو آمـــد بـــر شـــاه کـــهــتـــرنـــواز | نـوان پــیـش او رفـت و بــردش نـمـاز |
سـتـایـش کـنـان پــیـش خـسـرو دویـد | کـه مـهـر و سـتـایش مـر او را سـزید |
بـــرآورد ســـر آفــریــن کــرد و گــفـــت | مـبــادت جـز از بــخـت پــیـروز جـفـت |
چــو هــرمــزد بــادت بــدیــن پــایــگــاه | چــو بــهـمـن نـگـهـبــان فــرخ کــلـاه |
هـمــه ســالــه اردیـبــهــشــت هــژیـر | نــگــهـبــان تــو بــا هـش و رای پــیـر |
چـــو شـــهـــریــورت بـــاد پـــیــروزگـــر | بـــنـــام بــــزرگـــی و فـــر و هـــنـــر |
ســفــنــدارمــذ پـــاســبـــان تـــو بـــاد | خـــرد جـــان روشـــن روان تـــو بـــاد |
چـــو خـــردادت از یـــاوران بــــر دهـــاد | ز مــرداد بـــاش از بـــر و بـــوم شــاد |
دی و اورمــزدت خـــجـــســـتـــه بـــواد | در هـر بــدی بــر تــو بــســتــه بــواد |
دیـــت آذر افــــروز و فــــرخــــنـــده روز | تــو شـادان و تــاج تــو گـیـتــی فـروز |
چــو ایـن آفـریـن کـرد رســتــم بــپــای | بـپـرسـید و کـردش بـر خـویش جـای |
بــدو گــفــت خــســرو درســت آمـدی | کـــه از جـــان تـــو دور بــــادا بــــدی |
تـــوی پـــهـــلـــوان کـــیـــان جـــهـــان | نــهــان آشـــکــار آشــکــارت نــهــان |
گــزیــن کــیــانــی و پــشــت ســپـــاه | نــگــهــدار ایــران و لــشــکــر پـــنــاه |
مــرا شــاد کــردی بـــدیــدار خــویــش | بــدیـن پـر هـنـر جـان بـیـدار خـویـش |
زواره فـــرامـــرز و دســــتــــان ســــام | درسـتــنـد ازیـشـان چـه داری پــیـام |
فـرو بــود رســتــم بــبــوسـیـد تــخــت | کـه ای نـامـور خــســرو نـیـکـبــخــت |
بـبـخـت تـو هـر سـه درسـتـنـد و شـاد | انوشـه کـسـی کـش کـنـد شـاه یاد |
بـــســالــار نــوبـــت بـــفــرمــود شــاه | کـه گـودرز و طـوس و گوان را بـخـواه |
در بــــاغ بــــگـــشـــاد ســـالـــار بــــار | نـشـسـتـنـگـهی بـود بـس شـاهـوار |
بـــفــرمــود تـــا تـــاج زریــن و تـــخــت | نــهــادنــد زیـر گــلــفــشــان درخــت |
هــمــه دیــبــه خــســروانــی بـــبـــاغ | بـگستـرد و شد گلستـان چون چـراغ |
درخـــتـــی زدنـــد از بــــر گـــاه شـــاه | کـجـا سـایـه گـسـتـرد بـر تـاج و گـاه |
تـنـش سـیم و شـاخـش ز یـاقـوت و زر | بــرو گـونـه گـون خـوشـه هـای گـهـر |
عــقــیــق و زمــرد هــمــه بــرگ و بــار | فـروهـشـتــه از تــاج چــون گـوشـوار |
هــمـــه بـــار زریــن تـــرنــج و بـــهــی | مــیــان تــرنــج و بـــهــیــهــا تــهــی |
بــدو انـدرون مــشــک ســوده بــمــی | همـه پـیکـرش سـفـتـه بـرسـان نـی |
کـــرا شـــاه بـــر گــاه بـــنــشـــانــدی | بــرو بــاد ازو مـشــک بــفــشــانـدی |
هـمــه مــیـگــســاران بــیـپــش انــدرا | هـمـه بــر ســران افــســر از گـوهـرا |
ز دیــبــای زربــفــت چــیــنــی قــبــای | هـمـه پـیـش گـاه سـپـهـبــد بــپــای |
هـمـه طــوق بــربــســتــه و گـوشــوار | بــریـشـان هـمـه جـامـه گـوهـرنـگـار |
هـمــه رخ چــو دیـبــای رومــی بــرنـگ | فـروزنـده عـود و خــروشـنـده چــنـگ |
همـه دل پـر از شـادی و مـی بـدسـت | رخــان ارغــوانـی و نـابــوده مـســت |
بــفــرمـود تــا رســتــم آمــد بــتــخــت | نــشــســت از بــر گــاه زیــر درخــت |
بـرسـتـم چـنـین گـفـت پـس شـهـریـار | کــه ای نـیـک پــیـونــد و بــه روزگــار |
ز هــر بــد تــوی پــیــش ایــران ســپــر | همیشـه چـو سـیمـرغ گـسـتـرده پـر |
چــه درگــاه ایـران چــه پــیـش کــیــان | هــمــه بـــر در رنــج بــنــدی مــیــان |
شـــنــاســـی تـــو کـــردار گــودرزیــان | بــه آســانـی و رنــج و ســود و زیـان |
مـیـان بــسـتـه دارنـد پــیـشـم بــپــای | هـمـیـشـه بــنـیـکـی مـرا رهـنـمـای |
بـــتـــنــهــا تـــن گــیــو کــز انــجــمــن | ز هـر بــد سـپــر بــود در پــیـش مـن |
چــنـیـن غـم بــدیـن دوده نـامـد بــنـیـز | غــم و درد فــرزنــد بـــرتـــر ز چـــیــز |
بــدیـن کــار گــر تــو بــبــنــدی مــیــان | پـــذیــره نـــیـــایـــدت شـــیــر ژیـــان |
کــنــون چـــاره کــار بـــیــژن بـــجـــوی | کـــه او را ز تـــوران بـــد آمــد بـــروی |
ز گـردان و اسـبـان و شـمـشـیر و گـنج | بــبــر هــرچ بــایـد مــدار ایـن بــرنــج |
چـو رسـتـم ز کـیخـسـرو ایدون شـنـید | زمـیـن را بــبـوسـیـد و دم درکـشـیـد |
بـــرو آفـــریــن کــرد کــای نــیــک نــام | چـو خـورشید هر جـای گستـرده کام |
ز تــــو دور بــــادا دو چـــشـــم نـــیـــاز | دل بـــدســـگــالــت بـــگــرم و گــداز |
تـوی بــر جـهـان شـاه و سـالـار و کـی | کــیـان جــهــان مــر تــرا خــاک پــی |
کـه چـون تـو نـدیـدسـت یک شـاه گـاه | نه تـابـنـده خـروشـید و گـردنـده مـاه |
بـــدان را ز نــیــکــان تـــو کــردی جــدا | تــو داری بــافــســون و بــنــد اژدهـا |
بـــــکــــنــــدم دل دیــــو مــــازنــــدران | بــــفــــر کــــیـــانـــی و گـــرز گـــران |
مــــرامــــادر از بــــهـــر رنــــج تــــو زاد | تــو بــایـد کـه بــاشـی بآرام و شــاد |
مـــنـــم گـــوش داده بـــفـــرمـــان تـــو | نــگــردم بــهــرســان ز پــیـمــان تــو |
دل و جـــان نــهــاده بـــســوی کــلــاه | بـــران ره روم کــم بـــفــرمــود شــاه |
و نــیــز از پـــی گــیــو اگــر بـــر ســرم | هــوا بـــارد آتـــش بـــدو نـــنـــگـــرم |
رســیــده بـــمــژگــانــم انــدر ســنــان | ز فــرمــان خــســرو نـتــابــم عــنـان |
بـــرآرم بـــبـــخــت تـــو ایــن کــار کــرد | سـپـهـبــد نـخـواهـم نـه مـردان مـرد |
کــلــیـد چــنـیـن بــنـد بــاشــد فــریـب | نـه هـنـگــام گـرزســت و روز نـهـیـب |
چـو رسـتـم چـنین گـفـت گـودرز و گـیو | فــریـبــرز و فــرهــاد و شــاپــور نــیـو |
بـــزرگـــان لـــشـــکـــر بــــرو آفـــریـــن | هـمـی خــوانـدنـد از جــهـان آفــریـن |
بــمــی دســت بــردنــد بــا شــهــریـار | گـــشـــاده بـــشـــادی در نــوبـــهــار |
چـو گـرگـیـن نـشـان تـهـمـتـن شـنـیـد | بــدانـســت کآمـد غــمـش را کــلـیـد |
فــرســتـــاد نــزدیــک رســتــم پـــیــام | کــه ای تــیـغ بــخــت و وفــا را نـیـام |
درخــــت بــــزرگــــی و گــــنـــج وفــــا | در رادمـــــردی و بـــــنـــــد بــــــلـــــا |
گـــرت رنــج نـــایــد ز گـــفـــتـــار مـــن | ســخــن گـســتــرانـی ز کــردار مـن |
نـگـه کــن بــدیـن گـنـبــد گـوژپــشــت | کـه خــیـره چــراغ دلـم را بــکـشــت |
بـــتـــاریــکـــی انـــدر مـــرا ره نــمـــود | نـوشـتـه چـنـیـن بــود بــود آنـچ بــود |
بـر آتـش نـهـم خـویشـتـن پـیش شـاه | گـــر آمـــرزش آرد مـــرا زیــن گـــنــاه |
مـــگـــر بــــاز گـــردد ز بـــد نـــام مـــن | بـپـیـران سـر این بـد سـرانـجـام مـن |
مــرا گــر بـــخــواهــی ز شــاه جـــوان | چـــو غـــرم ژیــان بـــا تـــو آیــم دوان |
شـوم پــیـش بــیـژن بــغـلـتــم بــخـاک | مـگـر بــازیـابــم مـن آن کـیـش پــاک |
چـو پـیـغـام گـرگـیـن بــرسـتـم رسـیـد | یـکـی بــاد سـرد از جـگـر بـرکـشـیـد |
بـــپــیــچــیــد ازان درد و پــیــغــام اوی | غــم آمــدش ازان بــیـهـده کــام اوی |
فــرســـتـــاده را گــفـــت رو بـــاز گــرد | بــگـویـش کـه ای خـیـره نـاپـاک مـرد |
تــو نـشــنـیـدی آن داســتــان پــلـنـگ | بــدان ژرف دریـا کــه زد بــا نــهــنــگ |
کــه گــر بــر خــرد چــیــره گــردد هــوا | نــیــابـــد ز چــنــگ هــوا کــس رهــا |
خــــردمــــنــــد کآرد هــــوا را بــــزیــــر | بــود داســتــانـش چــو شــیـر دلــیـر |
نــبـــایــدش بـــردن بــنــخــچــیــر روی | نـه نـیـز از ددان رنــجــش آیـد بــدوی |
تــو دسـتــان نـمـودی چــو روبــاه پــیـر | نـدیـدی هـمــی دام نــخــچــیـرگــیـر |
نــشــایــد کــزیــن بـــیــهــده کــام تــو | کـه مـن پـیـش خـسـرو بــرم نـام تـو |
ولــیـکــن چــو اکــنـون بــبــیـچــارگــی | فـرو مـانـده گـشـتــی بــیـکـبــارگـی |
ز خـــســـرو بـــخـــواهــم گـــنــاه تـــرا | بـــیــفـــروزم ایــن تـــیــره مـــاه تـــرا |
اگـــر بـــیـــژن از بـــنـــد یـــابــــد رهـــا | بـــفـــرمـــان دادار گـــیـــهـــان خـــدا |
رهـاگـشـتـی از بـنـد و رسـتـی بـجـان | ز تــو دور شــد کــیــنــه بـــدگــمــان |
وگــر جــز بــریـن روی گــردد ســپــهــر | ز جــان و تــن خــویـش بــردار مــهــر |
نـخـسـتـین مـن آیم بـدین کـینـه خـواه | بـــنــیــروی یــزدان و فــرمــان شـــاه |
وگــر مــن نــیــایـم چــو گــودرز و گــیـو | بــخــواهــد ز تــو کــیــنــه پــور نــیــو |
بـــرآمــد بــریــن کــار یــک روز و شــب | و زیـن گـفـتـه بـر شـاه نـگـشـاد لـب |
دوم روز چـــون شـــاه بـــنــمــود تـــاج | نشسـت از بـر سـیمگون تـخـت عاج |
بــیـامــد تــهــمــتــن بــگــســتــرد بــر | بــخــواهـش بــر شـاه خـورشـیـد فـر |
ز گـرگـیـن سـخـن گـفـت بــا شـهـریـار | ازان گـم شــده بــخــت و بــد روزگـار |
بــدو گـفــت شــاه ای ســپــهـدار مـن | هـمـی بـگـسـلـی بـنـد و زنـهـار مـن |
کـه سـوگـنـد خـوردم بــتــخـت و کـلـاه | بــدارای بــهـرام و خــورشــیـد و مـاه |
کــه گــرگـیـن نـبــیـنـد ز مـن جــز بــلـا | مــگــر بــیــژن از بـــنــد یــابـــد رهــا |
جـــزیـــن آرزو هـــرچ بـــایـــد بـــخـــواه | ز تــخــت و ز مـهـر و ز تــیـغ و کــلـاه |
پـس آنگه چـنین گـفـت رسـتـم بـشـاه | کــه ای پــرهـنـر نـامــور پــیـشــگــاه |
اگــر بــد ســگــالــیـد پــیـچــد هـمــی | فـدا کـردن جــان بــسـیـچــد هـمـی |
گــر آمــرزش شـــاه نــایــدش پـــیــش | نــبــودیــش نــام و بــرآیــد ز کــیـش |
هـــرآن کـــس کـــه گـــردد ز راه خـــرد | ســرانــجــام پــیــچــد ز کــردار خــود |
ســـزد گـــر کـــنـــی یـــاد کـــردار اوی | هـمـیـشـه بــهـر کـیـنـه پــیـکـار اوی |
بــپــیـش نـیـاکــانــت بــســتــه کــمــر | بــهـر کـیـنـه گـه بــا یـکـی کـیـنـه ور |
اگـر شــاه بــیـنـد بــمـن بــخــشــدش | مــگــر اخــتــر نـیـک بــدرخــشــدش |
بــرســتــم بــبــخــشـیـد پــیـروز شـاه | رهـانــیـدش از بــنــد و تــاریـک چــاه |
ز رســتــم بــپــرسـیـد پــس شـهـریـار | که چـون راند خـواهی بـرین گونه کار |
چــه بــایـد ز گـنـج و زلـشـکـر بــخــواه | کــه بــایـد کــه بــا تــو بــیــایـد بــراه |
بــتــرســم ز بــد گــوهــر افــراســیـاب | کـه بــر جـان بــیـژن بــگـیـرد شـتـاب |
یــکـــی بـــادســـارســـت دیــو نــژنــد | بـسی خوانده افسون و نیرنگ و بـند |
بــجــنــبــانــدش اهــرمــن دل ز جــای | بــــیـــنـــدازد آن تـــیـــغ زن را زپـــای |
چـنـیـن گـفـت رسـتــم بــشـاه جـهـان | کـه ایـن کـار بـبـسـیـچـم انـدر نـهـان |
کــلــیـد چــنـیـن بــنـد بــاشــد فــریـب | نــبــایـد بــریـن کــار کــردن نــهــیـب |
نـه هـنـگـام گـرزسـت و تـیـغ و سـنـان | بــدیـن کــار بــایـد کـشــیـدن عــنـان |
فـــراوان گـــهـــر بـــایــد و زرو ســـیــم | بــرفـتـن پـر امـیـد و بــودن بــه بــیـم |
بـــــکــــردار بـــــازارگــــانــــان شــــدن | شــکــیــبـــا فــراوان بـــتــوران بـــدن |
ز گــســتــردنــی هـم ز پــوشــیـدنــی | بــبــایـد بــهــایـی و بــخــشــیـدنــی |
چـو بـشـنید خـسـرو ز رسـتـم سـخـن | بـــفــرمــود تــا گــنــجــهــای کــهــن |
هـمـه پــاک بــگـشــاد گـنـجــور شــاه | بــدیـنــار و گــوهــر بــیـاراســت گــاه |
تــهـمــتــن بــیـامــد هـمــه بــنــگــریـد | هـر آنـچـش بـبــایـسـت زان بـرگـزیـد |
ازان صـــد شـــتـــر بـــار دیــنـــار کـــرد | صــد اشــتــر ز گــنــج درم بــار کــرد |
بـــفــرمــود رســتـــم بـــســـالــار بـــار | کـه بــگـزیـن ز گـردان لـشــکــر هـزار |
ز مــــردان گــــردنـــکــــش و نـــامــــور | بــبــایـد تــنـی چــنـد بــسـتــه کـمـر |
چــو گــرگـیـن و چــون زنـگـه شــاوران | دگـر گـســتــهـم شـیـر جــنـگ آوران |
چـــهــارم گـــرازه کـــه رانــد ســـپـــاه | فــروهـل نـگــهـبــان تــخــت و کــلـاه |
چـــو فـــرهـــاد و رهـــام گـــرد دلـــیــر | چـو اشـکـش که صـید آورد نره شـیر |
چــنــیـن هــفــت یـل بــایــد آراســتــه | نـگـهـبــان ایـن لـشـکـر و خـواسـتــه |
هــمــه تــاج و زیــور بـــیــنــداخــتــنــد | چـنـانـچـون بـبـایـسـت بـرسـاخـتـنـد |
پــس آگــاهـی آمــد بــگــردنـکــشــان | بـــدان گــرزداران دشــمــن کــشــان |
بـپـرسـید زنگه کـه خـسـرو کـجـاسـت | چـه آمد بـرویش که ما را بـخـواسـت |
چـــو ســالــار نــوبـــت بـــیــامــد بـــدر | بــشـبــگـیـر بــسـتــنـد گـردان کـمـر |
هـــمـــه نـــیـــزه داران جـــنـــگ آوران | هـــمـــه مـــرزبــــانـــان نـــامــــاوران |
هـــمـــه نـــیــزه و تـــیــر بـــار هــیــون | همه جـنگ را دست شستـه بـخـون |
ســپــیـده دمــان گــاه بــانـگ خــروس | بــبــسـتـنـد بــر کـوهـه پــیـل کـوس |
تــهـمــتــن بــیـامـد چــو ســرو بــلــنـد | بـچـنگ انـدرون گـرز و بـر زین کـمـنـد |
سـپـاه از پـس پـشـت و گردان ز پـیش | نـهـاده بـکـف بـر هـمـه جـان خـویش |
بـــرفــت از در شـــاه بـــا لــشــکــرش | بـسـی آفـریـن خـوانـد بــرکـشـورش |
چــو نــزدیــکــی مــرز تـــوران رســیــد | ســران را ز لـشــکـر هـمـه بــرگـزیـد |
بـلـشـکـر چـنـیـن گـفـت پـس پـهـلـوان | کــه ایــدر بــبـــاشــیــد روشــن روان |
مــجــنــبــیـد از ایـدر مــگــر جــان مــن | ز تــن بــگــســلــد پــاک یـزدان مــن |
بــســیـچــیـده بــاشــیـد مـر جــنـگ را | هـمـه تــیـز کــرده بــخــون چــنـگ را |
ســپــه بــر ســر مــرز ایــران بــمــانــد | خـود و سـرکشان سوی تـوران بـراند |
هــمــه جـــامــه بـــرســان بـــازارگــان | بــپـوشـیـد و بــگـشـاد بـنـد از مـیـان |
گــشــادنـد گــردان کــمـرهـای ســیـم | بـپـوشـیـدشـان جـامـه هـای گـلـیـم |
ســوی شــهــر تــوران نــهــادنــد روی | یـکــی کــاروانـی پــر از رنـگ و بــوی |
گــرانـمـایـه هـفــت اســب بــا کــاروان | یکـی رخـش و دیگـر نشـسـت گـوان |
صــد اشــتـــر هــمــه بـــار او گــوهــرا | صـد اشــتــر هـمـه جــامـه لـشــکـرا |
ز بـــس هــای و هــوی و درنــگ درای | بـــکـــردار تـــهــمـــورثـــی کـــرنــای |
همـی شـهـر بـر شـهـر هودج کـشـید | هـمـی رفـت تـا شـهـر تـوران رسـید |
چــو آمــد بـــنــزدیــک شــهــر خــتـــن | نــظــاره بـــیــامــد بـــرش مــرد و زن |
هــمــه پـــهــلــوانــان تــوران بـــجــای | شـده پــیـش پــیـران ویـسـه بــپــای |
چــو پــیـران ویـســه ز نــخــچــیـر گــاه | بــیــامــد تــهــمــتــن بــدیـدش بــراه |
یـــکـــی جـــام زریــن پـــر از گـــوهـــرا | بــدیــبــا بــپــوشــیـد رســتــم ســرا |
ده اســـب گـــرانــمــایــه بـــا زیــورش | بــدیــبـــا بــیــاراســت انــدر خــورش |
بــفـرمـانـبــران داد و خـود پـیـش رفـت | بــدرگــاه پــیــران خــرامــیــد تــفــت |
بــــرو آفــــریـــن کـــرد کـــای نـــامـــور | بــایــران و تــوران بــبــخــت و هــنــر |
چــنــان کــرد رویـش جــهــانــدار ســاز | کــه پــیـران مـر او را نـدانـســت بــاز |
بـپـرسـیـد و گـفـت از کـجـایـی بـگـوی | چـه مـردی و چـون آمـدی پـوی پـوی |
بـــدو گــفــت رســتــم تـــرا کــهــتــرم | بــشــهـر تــو کـرد ایـزد آبــشــخــورم |
بــــبــــازارگــــانـــی ز ایـــران بــــتــــور | بـــپــیــمــودم ایــن راه دشــوار و دور |
فــروشـــنــده ام هــم خـــریــدار نــیــز | فـروشــم بــخــرم ز هـر گـونـه چــیـز |
بــــمــــهـــر تــــو دارم روان را نــــویـــد | چـنـین چـیـره شـد بـر دلـم بـر امـیـد |
اگـــر پـــهـــلـــوان گـــیـــردم زیـــر بـــر | خــرم چـــارپـــای و فــروشــم گــهــر |
هــــم از داد تــــو کــــس نــــیــــازاردم | هــم از ابـــر مــهــرت گـــهــر بـــاردم |
پــس آن جــام پـــر گــوهــر شــاهــوار | مــیـان کــیـان کــرد پــیـشــش نـثــار |
گـــرانــمـــایــه اســـبـــان تـــازی نــژاد | کـه بـر مـویشـان گـرد نـفـشـانـد بـاد |
بــســی آفـریـن کـرد و آن خــواســتــه | بــــدو داد و شـــد کـــار آراســــتــــه |
چــو پــیـران بــدان گـوهـران بــنـگــریـد | کــزان جــام رخــشــنـده آمــد پــدیـد |
بـــرو آفـــریــن کـــرد وبـــنــواخـــتـــش | بــران تـخـت پــیـروزه بــنـشـاخـتـش |
کــه رو شــاد و ایـمــن بــشــهـر انــدرا | کـنـون نـزد خـویـشـت بــسـازیـم جـا |
کـزین خـواسـتـه بـر تـو تـیمـار نـیسـت | کسـی را بـدین بـا تـو پـیکـار نیسـت |
بــــرو هـــرچ داری بـــهـــایـــی بـــیـــار | خــریـدار کـن هـر سـوی خــواسـتــار |
فــــرود آی در خــــان فــــرزنــــد مــــن | چـنـان بــاش بـا مـن کـه پـیـونـد مـن |
بــدو گـفـت رســتــم کـه ای پــهـلـوان | هــم ایــدر بــبـــاشــیــم بــا کــاروان |
کــه بــا مــا ز هــر گــونــه مــردم بــود | نــبــایـد کــه زان گــوهـری گــم بــود |
بــــدو گـــفـــت رو بآرزو گـــیـــر جـــای | کـنـم رهـنـمـایـی بــپـیـشـت بــپـای |
یکـی خـانـه بـگـزیـد و بـر سـاخـت کـار | بــکـلـبــه درون رخــت بــنـهـاد و بــار |
خــبــر شــد کــز ایـران یـکــی کــاروان | بـــیــامـــد بـــر نـــامـــور پـــهــلـــوان |
ز هــر ســو خــریــدار بــنــهــاد گــوش | چــو آگــاهـی آمــد ز گــوهـر فــروش |
خـــریـــدار دیـــبـــا و فـــرش و گـــهـــر | بـــدرگـــاه پـــیــران نــهــادنـــد ســـر |
چــو خـورشـیـد گـیـتــی بــیـاراسـتــی | بــدان کــلــبــه بــازار بــرخــاســتــی |
مـــنــیــژه خـــبـــر یــافـــت از کـــاروان | یــکــایــک بــشــهــر انــدر آمــد دوان |
بـــرهــنــه نــوان دخـــت افــراســیــاب | بـــر رســتـــم آمــد دو دیــده پـــر آب |
بــرو آفـریـن کـرد و پــرســیـد و گـفــت | همی بآسـتـین خـون مـژگـان بـرفـت |
کـه بـرخـوردی از جـان وز گـنج خـویش | مـبـادت پـشـیمـانـی از رنـج خـویـش |
بـــکــام تـــو بـــادا ســپـــهــر بـــلــنــد | ز چــشــم بـــدانــت مــبـــادا گــزنــد |
هـر امـیـد دل را کــه بــســتــی مـیـان | ز رنـجــی کــه بــردی مــبــادت زیـان |
هــمــیــشـــه خـــرد بـــادت آمــوزگــار | خــنــک بــوم ایـران و خــوش روزگــار |
چــه آگـاهـی اســتــت ز گـردان شــاه | ز گــیــو و ز گــودرز و ایــران ســپـــاه |
نـــیـــامـــد بـــایــران ز بـــیــژن خـــبـــر | نـیـایـش نــخــواهـد بــدن چــاره گــر |
کـــه چـــون او جـــوانــی ز گــودرزیــان | همـی بـگـسـلـانـد بـسـخـتـی مـیان |
بـــســودســت پــایــش ز بــنــد گــران | دو دســتــش ز مـســمـار آهـنـگـران |
کـشـیـده بــزنـجـیـر و بــسـتـه بــبــنـد | هـمـه چـاه پــرخـون آن مـسـتــمـنـد |
نــیـابــم ز درویـشــی خــویـش خــواب | ز نــالــیــدن او دو چــشــمــم پــر آب |
بـــتــرســیــد رســتــم ز گــفــتــار اوی | یـکــی بــانـگ بــرزد بــرانـدش ز روی |
بــدو گـفــت کــز پــیـش مـن دور شــو | نـه خــسـرو شـنـاسـم نـه سـالـارنـو |
نـــدارم ز گــــودرز و گـــیـــو آگــــهـــی | کـه مـغــزم ز گـفــتــار کـردی تــهـی |
بــرسـتــم نـگـه کـرد و بــگـریـسـت زار | ز خــواری بــبــاریـد خــون بــر کــنــار |
بـــدو گــفــت کــای مــهــتــر پـــرخــرد | ز تــو ســرد گـفــتــن نـه انـدر خــورد |
ســخــن گـر نـگـویـی مـرانـم ز پــیـش | کـه مـن خـود دلـی دارم از درد ریش |
چــنــیــن بــاشــد آیـیــن ایــران مــگــر | کــه درویـش را کــس نـگـویـد خــبــر |
بــدو گـفـت رسـتــم کـه ای زن چـبــود | مــگــر اهـرمـن رســتــخــیـزت نـمـود |
هـمــی بــر نـوشــتــی تــو بــازار مــن | بــدان روی بــد بــا تــو پــیــکــار مــن |
بــدیـن تــنــدی از مــن مــیـازار بــیـش | کـه دل بـسـتـه بـودم بـبـازار خـویش |
و دیـگـر بــجـایـی کـه کـیـخـسـروسـت | بـدان شهر من خـود ندارم نشـسـت |
نـــدانـــم هــمـــی گـــیــو و گـــودرز را | نــه پــیــمــوده ام هــرگــز آن مــرز را |
بـــفــرمــود تــا خــوردنــی هــرچ بـــود | نـــهـــادنـــد در پـــیــش درویــش زود |
یـکـایـک ســخــن کـرد ازو خــواســتــار | کــه بـــا تـــو چــرا شــد دژم روزگــار |
چـه پـرسـی ز گـردان و شـاه و سـپـاه | چــه داری هــمــی راه ایــران نــگــاه |
مــنــیــژه بـــدو گــفـــت کــز کــار مــن | چـه پـرسـی ز بـدبـخـت و تـیمـار من |
کــزان چـــاه ســر بـــا دلــی پـــر ز درد | دویــــدم بــــنــــزد تــــو ای رادمــــرد |
زدی بــانـگ بــر مــن چــو جــنـگــاوران | نـــــتــــــرســـــیـــــدی از داور داوران |
مــنــیــژه مــنــم دخـــت افــراســیــاب | بـــرهــنــه نــدیــدی رخـــم آفــتـــاب |
کــنــون دیــده پــرخــون و دل پــر ز درد | ازیـــن در بــــدان در دوان گـــردگـــرد |
هــمــی نــان کــشـــکــیــن فـــرازآورم | چــنـیـن رانـد یـزدان قـضـا بــر ســرم |
ازیــــن زارتــــر چــــون بـــــود روزگــــار | ســر آرد مـگـر بــر مـن ایـن کــردگـار |
چــو بــیـچــاره بــیـژن بــدان ژرف چــاه | نـبـیـنـد شـب و روز خـورشـیـد و مـاه |
بـــغــل و بـــمــســمــار و بــنــد گــران | هـمـی مـرگ خــواهـد ز یـزدان بــران |
مــــرا درد بـــــر درد بـــــفــــزود زیــــن | نـــم دیـــدگـــانـــم بـــپـــالـــود زیـــن |
کــنــون گــرت بـــاشــد بـــایــران گــذر | ز گــودرز کـــشـــواد یــابـــی خـــبـــر |
بـــدرگـــاه خـــســـرو مــگـــر گـــیــو را | بـــبـــیــنــی و گــر رســتــم نــیــو را |
بـگـویی کـه بـیـژن بـسـخـتـی درسـت | اگـر دیـر گـیـری شــود کــار پــســت |
گــرش دیـد خــواهـی مــیـاســای دیـر | که بـر سـرش سنگسـت و آهن بـزیر |
بـدو گـفـت رسـتـم کـه ای خـوب چـهر | کــه مـهـرت مــبــراد از وی ســپــهـر |
چــرا نــزد بـــاب تــو خــواهــشــگــران | نـیـنـگــیـزی از هـر ســوی مـهـتــران |
مــگــر بــر تــو بــخــشــایــش آرد پــدر | بــجـوشـدش خـون و بــسـوزد جـگـر |
گـــر آزار بـــابـــت نـــبـــودی ز پـــیــش | تــرا دادمــی چــیــز ز انــدازه بــیـش |
بــخــوالـیـگـرش گـفـت کـز هـر خـورش | کـــه او را بـــبـــایــد بـــیـــاور بـــرش |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج