فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 5 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

ز یــزدان ســپـــاس و بـــدویــم پـــنــاهکــت آورد پــیــشــم بــدیــن رزمــگــاهبـلـشـکـر بـران سـان فـرسـتـمـت بــازکــه گـیـو از تــو مـانـد بــگـ…

ز یــزدان ســپـــاس و بـــدویــم پـــنــاه کــت آورد پــیــشــم بــدیــن رزمــگــاه
بـلـشـکـر بـران سـان فـرسـتـمـت بــاز کــه گـیـو از تــو مـانـد بــگــرم و گــداز
ســـرت را ز تـــن دور مـــانــم نــه دیــر چـــنــان کــز تـــبـــارت فــراوان دلــیــر
چـه سـودسـت کآمـد بــنـزدیـک شـب رو اکــنــون بـــزنــهــار تــاریــک شــب
مـن اکـنـون یـکـی بــاز لـشــگـر شـوم بــشــبــگــیـر نـزدیـک مــهـتــر شــوم
وزآنــجـــا دمـــان گـــردن افـــراخـــتـــه بـــیـــایــم نـــبـــرد تـــرا ســـاخـــتـــه
چــنـیـن پــاســخ آورد بــیـژن کـه شــو پــســت بــاد و آهــرمــنــت پــیـشــرو
همه دشـمنان سـربـسـر کـشـتـه بـاد گــر آواره از جــنـگ بــرگــشــتــه بــاد
چــــو فــــردا بـــــیــــایــــی بآوردگــــاه نــبــیــنــد تــرا نــیــز شــاه و ســپــاه
ســـرت را چـــنــان دور مــانــم ز پـــای کــزان پــس بــلـشــکــر نـیـایـدت رای
وزآن جـــایــگــه روی بـــرگــاشــتـــنــد بــشـب دشـت پــیـکـار بــگـذاشـتـنـد
بــلــشــکــر گــه خــویـش بــازآمــدنــد بــــر پــــهـــلـــوانـــان فـــراز آمـــدنـــد
همـه شـب بـخـواب اند آسـیب شـیب ز پــیـکـارشــان دل شــده نـاشـکـیـب
ســپــیـده چــو از کــوه ســربــردمــیـد شــد آن دامــن تــیـره شــب نـاپــدیـد
بــپــوشــیـد هـومــان ســلــیـح نــبــرد سـخـن پــیـش پـیـران هـمـه یـاد کـرد
کــه مــن بــیــژن گــیـو را خــواســتــم همـه شـب همـی جـنگـش آراسـتـم
یـکـی تــرجـمـان را ز لـشـکـر بــخـوانـد بــگــلــگــون بـــادآورش بـــرنــشــانــد
کـه رو پـیـش بــیـژن بــگـویـش کـه زود بــیـایـی دمــان گــر مـن آیـم چــو دود
فـرسـتـاده بــرگـشـت و بــا او بـگـفـت کـه بــا جـان پــاکـت خـرد بــاد جـفـت
ســپــهـدار هـومـان بــیـامـد چــو گــرد بـــدان تــا ز بــیــژن بـــجــویــد نــبــرد
چــو بــشــنـیـد بــیـژن بــیـامــد دمــان بــســیـچــیـده جــنـگ بــا تــرجــمــان
بـپـشـت شـبـاهنـگ بـر بـسـتـه تـنـگ چـو جـنـگـی پـلـنـگـی گـرازان بـجـنگ
زره بــــا گــــره بــــر بــــر پــــهـــلـــوی درفـشــان ســر از مـغـفـر خــســروی
بـهـومـان چـنـیـن گـفـت کـای بـادسـار بـــبـــردی ز مـــن دوش ســـر یـــاددار
امــیـدســتــم امــروز کــیـن تــیـغ مــن ســرت را ز بــن بــگــســلــانــد ز تــن
کــه از خــاک خــیــزد ز خــون تــو گــل یــکـــی داســـتـــان انـــدر آری بـــدل
کـــه بـــا آهــوان گــفـــت غـــرم ژیــان کــه گـر دشــت گـردد هـمـه پــرنـیـان
ز دامــی کــه پـــای مــن آزادگــشـــت نــپــویــم بـــران ســوی آبـــاد دشــت
چــنـیـن داد پــاســخ کــه امــروز گــیـو بــمـانـد جـگـر خـسـتــه بــر پــور نـیـو
بـــچـــنــگ مــنــی در بـــســان تـــذرو کـه بــازش بــرد بــر ســر شـاخ سـرو
خــروشـان و خــون از دو دیـده چــکـان کـشـانـش بـچـنگـال و خـونش مـکـان
بــدو گـفـت بــیـژن کـه تـا کـی سـخـن کـــجـــا خـــواهــی آهــنــگ آورد کــن
بــــکـــوه کـــنـــابــــد کـــنـــی کـــارزار اگـــر ســـوی زیـــبــــد بــــرآرای کـــار
کــه فــریــادرســمــان نــبــاشــد ز دور نــه ایــران گــرایــد بـــیــاری نــه تـــور
بـرانگـیخـتـنـد اسـب و بـرخـاسـت گـرد بـــزه بـــر نـــهـــاده کـــمـــان نـــبـــرد
دو خــونـی بــرافــراخــتــه ســر بــمـاه چـنـان کـینه ور گـشـتـه از کـین شـاه
ز کــوه کــنــابـــد بـــرون تـــاخـــتـــنــد سـران سـوی هـامـون بــرافـراخـتــنـد
بـــرفـــتـــنــد چـــنــدانــک انــدر زمــی نـــدیـــدنـــد جــــایـــی پــــی آدمـــی
نـه بــر آســمــان کــرگــســان را گــذر نـه خــاکـش ســپــرده پــی شـیـر نـر
نــه از لــشـــکــران یــار و فـــریــادرس بـــپـــیــرامــن انــدر نــدیــدنــد کـــس
نـهـادنــد پــیـمــان کــه بــا تــرجــمــان نــبــاشــنـد در چــیـرگــی بــدگــمــان
بــدان تــا بــد و نــیــک بـــا شــهــریــار بـــگـــویـــنـــد ازیــن گـــردش روزگـــار
کـه کـردار چــون بــود و پــیـکــار چــون چـه زاری رسـیـد انـدرین دشـت خـون
بــگــفــتــنـد و زاســبــان فــرود آمـدنـد بــــبـــنـــد زره بـــر کـــمـــر بـــرزدنـــد
بــر اسـبــان جــنـگـی سـواران جــنـگ یکـی بـرکـشـیدنـد چـون سـنـگ تـنگ
چــو بــر بــادپــایـان بــبــســتــنـد زیـن پــر از خـشـم گـردان و دل پــر ز کـیـن
کـمـانـهـا چــوبــایـسـت بــرخـاسـتــنـد بــمــیـدان تــنـگ انــدرون تــاخــتــنــد
چـپ و راسـت گـردان و پـیـچـان عـنـان هــمـــان نـــیــزه و آب داده ســـنـــان
زرهـشــان درآورد شــد لـخــت لـخــت نـگـر تــا کـرا روز بــرگـشــت و بــخــت
دهنـشـان هـمـی از تـبـش مـانـده بـاز بآب و بآســـــایــــش آمـــــد نـــــیــــاز
پــس آسـوده گـشـتــنـد و دم بــرزدنـد بــــران آتـــش تـــیـــز نـــم بــــرزدنـــد
سـپــر بــرگـرفـتــنـد و شـمـشـیـر تـیـز بـــرآمــد خــروشــیــدن رســتـــخــیــز
چــو بــر درفــشــان کـه از تــیـره مـیـغ هـمـی آتــش افـروخـت ازهـردو تــیـغ
زآهـــــــن بـــــــدان آهـــــــن آبـــــــدار نــیــامـــد بـــزخـــم انــدرون تـــابـــدار
بــــــکــــــردارآتــــــش پــــــرنـــــداوران فـــرو ریــخـــت ازدســـت کـــنــداوران
نـبــد دسـتـرسـشـان بــخـون ریـخـتـن نــشــد ســیـر دلــشــان زآویــخــتــن
عــمــود از پــس تــیــغ بـــرداشــتــنــد از انــدازه پـــیــکــار بـــگــذاشـــتـــنــد
ازان پـــس بـــران بـــر نــهــادنــد کـــار کـــــه زور آزمـــــایــــنــــد در کـــــارزار
بــدیـن گـونـه جـسـتـنـد نـنـگ و نـبــرد کــه از پــشــت زیـن انــدر آرنــد مــرد
کــمــربـــنــد گــیــرد کـــرا زور بـــیــش ربــایـد ز اســب افـگـنـد خــوار پــیـش
ز نــــیــــروی گــــردان دوال رکــــیــــب گــســســت انــدر آوردگــاه از نـهـیـب
هـمـیـدون نـگـشـتــنـد ز اسـبــان جـدا نـــبـــودنــد بـــر یــکـــدگـــر پـــادشـــا
پـــس از اســب هــر دو فــرود آمــدنــد ز پـــیـــکـــار یـــکـــبـــار دم بـــرزدنـــد
گـرفـتـه بـدسـت اسـپـشـان تـرجـمـان دو جــنــگــی بـــکــردار شــیــر دمــان
بــدان مــانـدگــی بــاز بــرخــاســتــنـد بــکـشــتــی گـرفـتــن بــیـاراســتــنـد
زشـبــگـیـر تــا سـایـه گـسـتـرد شـیـد دو خـونـی ازین سـان بـه بـیم و امـید
هـمــی رزم جــســتــنـد یـک بــا دگــر یـکـی را ز کـیـنـه نـه بــرگـشـت ســر
دهن خـشـک و غرقه شـده تـن در آب ازان رنــــج و تــــابــــیـــدن آفــــتــــاب
وزان پـــس بـــدســـتـــوری یــکـــدگــر بـــرفــتــنــد پـــویــان ســوی آبـــخــور
بــخـورد آب و بــرخـاسـت بــیـژن بــدرد ز دادار نـــیــکـــی دهـــش یــاد کـــرد
تـــن از درد لــرزان چـــو از بـــاد بـــیــد دل از جــان شــیـریـن شــده نـاامــیـد
بــیـزدان چــنـیـن گـفــت کـای کـردگـار تـــو دانــی نـــهــان مـــن و آشـــکـــار
اگــر داد بــیـنــی هــمــی جــنــگ مــا بــریـن کـیـنـه جـسـتـن بـر آهـنـگ مـا
ز مــن مــگــســـل امــروز تـــوش مــرا نــــگــــه دار بــــیـــدار هــــوش مــــرا
جـگـر خـسـتـه هـومـان بـیامـد چـو زاغ سـیـه گـشـت از درد رخ چــون چــراغ
بــدان خـسـتــگـی بــاز جــنـگ آمـدنـد گـــرازان بـــســـان پـــلــنــگ آمــدنــد
هــمــی زور کــرد ایـن بــران آن بــریـن گــه ایـن را بــســودی گـه آنـرا زمـیـن
ز بـــیــژن فــزون بـــود هــومــان بـــزور هـنـر عـیـب گـردد چـو بـرگـشـت هـور
ز هــر گـــونــه زور آزمـــودنـــد و بـــنــد فـــراز آمــد آن بـــنــد چـــرخ بـــلـــنــد
بــزد دســت بــیـژن بــســان پــلــنــگ ز ســر تــا مــیـانــش بــیـازیـد چــنـگ
گـرفـتــش بــچــپ گـردن و راسـت ران خـــم آورد پـــشـــت هـــیـــون گـــران
بــرآوردش از جــای و بــنــهـاد پــســت سـوی خـنـجــر آورد چـون بــاد دسـت
فــرو بــرد و کــردش ســر از تــن جــدا فـــگــنــدش بـــســـان یــکــی اژدهــا
بــغــلــتــیـد هـومــان بــخــاک انــدرون همه دشت شد سربـسر جـوی خـون
نــگــه کــرد بـــیــژن بـــدان پــیــلــتــن فـگـنـده چـو سـرو سـهـی بــر چـمـن
شگفت آمدش سخت و برگشت ازوی ســـوی کــردگــار جـــهــان کــرد روی
کــه ای بـــرتـــر از جـــایــگــاه و زمــان ز جــان ســخــن گـوی و روشــن روان
تـوی تـو کـه جـز تـو جـهـانـدار نـیسـت خــرد را بــدیـن کــار پــیـکـار نـیـســت
مـرا زین هنـر سـربـسـر بـهره نـیسـت که بـا پـیل کین جستـنم زهره نیست
بــکــیـن ســیــاوش بــریــدمــش ســر بــــهـــفــــتــــاد خــــون بــــرادر پــــدر
روانـــــش روان ورا بــــــنــــــده بــــــاد بــچـنـگـال شـیـران تـنـش کـنـده بــاد
سـرش را بـفـتـراک شـبــرنـگ بــسـت تـنـش را بــخـاک انـدر افـگـنـد پـسـت
گـشـاده سـلـیـح و گـسـســتــه کـمـر تــنـش جــای دیـگــر دگـر جــای ســر
زمـانـه ســراســر فـریـبــســت و بــس بــســخــتــی نـبــاشــدت فــریـادرس
جـهـان را نـمـایـش چـو کـردار نـیـسـت ســپــردن بــدو دل ســزاوار نـیـســت
بــتــرســیـد ازو یـار هــومــان چــو دیـد کـه بــر مـهـتــر او چــنـان بــد رســیـد
چــو شــد کـار هـومـان ویـســه تــبــاه دوان تـــرجـــمــانــان هــر دو ســپـــاه
سـتـایـش کـنـان پـیـش بــیـژن شـدنـد چـو پـیش بـت چـین بـرهـمـن شـدنـد
بــدو گــفــت بــیـژن مــتــرس از گــزنـد کـه پـیمـان همانسـت و بـگـشـاد بـند
تـو اکـنون سـوی لشـکـر خـویش پـوی ز مـن هـرچ دیـدی بــدیـشـان بــگـوی
بــشــد تــرجــمــان بــیـژن آمــد دمــان بـــکــوه کـــنــابـــد بـــزه بـــر کـــمــان
چــو بـــیــژن نــگــه کــرد زان رزمــگــاه نــبــودش گــذر جــز بــتــوران ســپــاه
بــتــرســیـد از انـبــوه مــردم کــشــان کـه یـابــنـد زان کــار یـکـســر نـشــان
بـــجــنــگ انــدر آیــنــد بــرســان کــوه بــســنـده نـبــاشــد مــگــر بــا گــروه
بـــرآهـــخـــت درع ســـیــاوش ز ســـر بــخــفــتــان هـومـان بــپــوشــیـد بــر
بــران چــرمـه پــیـل پــیـکـر نـشـسـت درفـــش ســـر نــامــداران بـــدســـت
بـــرفــت و بــران دشــت کــرد آفــریــن بــران بـــخــت بــیــدار و فــرخ زمــیــن
چــو آن دیــده بـــانــان لــشــکــر ز دور درفــش و نــشــان ســـپـــهــدار تـــور
بـــدیــدنــد زان دیــده بــرخــاســتــنــد بــشــادی خــروشــیــدن آراســتــنــد
طــلــایــه هــیــونــی بـــرافــگــنــد زود بـــنـــزدیـــک پـــیـــران بــــکـــردار دود
کــه هــومــان بــپــیــروزی شــهــریــار دوان آمــــــد از مــــــرکــــــز کــــــارزار
درفـــش ســـپـــهــدار ایــران نـــگـــون تــنـش غـرقـه مـانـده بــخـاک انـدرون
هـمـه لـشـکـرش بــرگـرفـتــه خــروش بــهـومــان نــهــاده ســپــهـدار گــوش
چــو بـــیــژن مــیــان دو رویــه ســپــاه رســیــد انــدران ســایــه تـــاج و گــاه
بــتــوران رســیـد آن زمــان تــرجــمــان بــگــفــت آنــچ دیـد از بــد بــدگــمــان
هـم آنــگــه بــپــیـران رســیـد آگــهـی کـه شـد تـیـره آن فـر شـاهـنـشـهـی
ســبــک بــیــژن انــدر مــیــان ســپــاه نـگــونــســار کــرد آن درفــش ســیـاه
چــو آن دیــده بـــانــان ایــران ســپـــاه نـگــون یـافــتــنــد آن درفــش ســیـاه
ســوی پــهـلــوان روی بــرگــاشــتــنـد وزان دیـده گــه نــعــره بــرداشــتــنــد
وزآنــجـــا هــیــونــی بـــســـان نــونــد طــلـایـه ســوی پــهـلـوان بــرفــگــنـد
کـه بــیـژن بــپــیـروزی آمـد چــو شـیـر درفـــش ســـیـــه را ســـر آورده زیـــر
چــو دیـوانــگــان گــیـو گــشــتــه نـوان بــهـرســو خــروشـان و هـر سـو دوان
هـمـی آگــهـی جــســت زان نـیـوپــور هــمــی مــاتــم آورد هـنــگــام ســور
چـــو آگــاهــی آمــد ز بـــیــژن بـــدوی دمــان پــیــش فــرزنــد بــنــهــاد روی
چـو چـشـمـش بـروی گـرامـی رسـیـد ز اسـب انـدر آمـد چـنـان چـون سـزید
بــغــلــتــیـد و بــنـهـاد بــر خــاک ســر هــمــی آفــریــن خــوانــد بـــر دادگــر
گـــرفـــتـــش بـــبـــر بــــاز فـــرزنـــد را دلــــیـــر و جــــوان و خــــردمـــنـــد را
وزآنــجــا دمــان ســوی ســالــار شــاه ســتــایـش کــنــان بــرگــرفــتــنـد راه
چـــو دیــدنــد مــر پـــهــلـــوان را ز دور نــبـــیــره فـــرود آمــد از اســـب تـــور
پــر از خـون سـلـیـح و پـر از خـاک سـر ســـرگــرد هــومــان بـــفــتـــراک بـــر
بــپــیــش نــیــا رفــت بــیــژن چــو دود هـمـی یـاد کـرد آن کـجــا رفـتــه بــود
سـلـیـح و ســر و اســب هـومـان گـرد بـــه پــیــش ســپــهــدار گــودرز بـــرد
ز بــیـژن چــنـان شــاد شــد پــهـلــوان کـه گـفـتـی بـرافـشـانـد خـواهـد روان
گـــرفـــت آفـــریــن پـــس بـــدادار بـــر بـــران اخــتـــر و بـــخــت بـــیــدار بـــر
بـــگــنــجــور فــرمــود پــس پــهــلــوان کــه تـــاج آر بـــا جـــامــه خــســروان
گـــهـــربـــافـــتـــه پـــیــکـــر و بـــوم زر درفـشـان چـو خـورشـیـد تــاج و کـمـر
ده اســــب آوریـــدنـــد زریـــن لـــگـــام پـــری روی زریــن کـــمــر ده غـــلـــام
بــدو داد و گــفــت از گـه ســام شــیـر کــســـی نــاوریــد اژدهــایــی بـــزیــر
گـشـادی سـپـه را بـدین جـنگ دسـت دل شـاه تـرکـان بـهـم بــر شـکـسـت
هـمـه لـشـکـر شــاه ایـران چــو شـیـر دمـــان و دنـــان بـــادپـــایـــان بـــزیـــر
وز انـــدوه پـــیـــران بـــرآورد خـــشـــم دل از درد خـسـتــه پــر از آب چــشـم
بــنـســتــیـهـن آنـگـه فـرســتــاد کـس کـــه ای نـــامـــور گـــرد فــــریـــادرس
سـزد گـر کـنـی جــنـگ را تــیـز چـنـگ بـــکـــیـــن بـــرادر نـــســـازی درنـــگ
بــایـرانــیــان بــر شــبــیـخــون کــنــی زمـیـن را بــخـون رود جــیـحـون کـنـی
بـــــبـــــر ده هــــزار آزمــــوده ســـــوار کــمــر بــســتــه بــر کــیـنـه و کــارزار
مــگــر کـــیــن هــومــان تـــو بـــازآوری ســـر دشـــمـــنـــان را بــــگـــاز آوری
چــو رفــتــی بــنـزدیـک لـشــکــر فــراز سـپـه را یکـی سـوی هـومـان بـسـاز
بــدو گـفــت نـســتــیـهـن ایـدون کـنـم کـه از خـون زمـین رود جـیـحـون کـنـم
دو بـهـره چـو از تـیره شـب درگـذشـت ز جــوش سـواران بــجـوشـیـد دشـت
گــرفــتــنــد تــرکــان هـمــه تــاخــتــن بـــدان تـــاخــتـــن گــردن افــراخــتــن
چـو نـسـتـیهن آن لـشـکـر کـینـه خـواه بـــیـــاورد نـــزدیـــک ایـــران ســـپـــاه
ســپــیـده دمـان تــا بــدانـجــا رســیـد چــو از دیـده گـه دیـده بــانـش بــدیـد
چــو کــارآگــهــان آگــهــی یــافــتـــنــد سـبــک سـوی گـودرز بــشـتــافـتــنـد
کــه آمــد ســپـــاهــی چــو کــوه روان کـــه گـــویــی نــدارنــد گـــویــا زبـــان
بـران سـان کـه رسـم شـبـیـخـون بـود ســپــهــدار دانــد کــه آن چــون بـــود
بــلــشــکــر بــفــرمـود پــس پــهـلـوان کــه بــیــدار بــاشــیـد و روشــن روان
بـــخـــوانــد آن زمــان بـــیــژن گــیــو را ابــــا تـــیـــغ زن لـــشـــکـــر نـــیـــو را
بــدو گــفــت نــیـک اخــتــر و کــام تــو شــکـســتــه دل دشــمـن از نـام تــو
بـــبـــر هـــرک بـــایـــد ز گـــردان مـــن ازیـــن نــــامــــداران و مــــردان مــــن
پــذیـره شـو ایـن تـاخـتـن را چـو شـیـر ســپــاه انــدر آورد بــه مــردی بـــزیــر
گــزیـن کــرد بــیـژن ز لــشــکــر ســوار دلــیــران و پـــرخــاشــجــویــان هــزار
رســیــدنــد پــس یــک بــدیــگــر فــراز دو لـشــکــر پــر از کـیـنـه و رزمـســاز
هـمــه گــرزهـا بــر کــشــیـدنــد پــاک یـکـی ابــر بــسـت از بــر تــیـره خـاک
فــــرود آمـــد از کــــوه ابــــر ســــیـــاه بـــپـــوشــیــد دیــدار تـــوران ســپـــاه
ســپــهــدار چــون گــرد تــیــره بــدیــد کــزو لــشــکــر تــرک شــد نــاپــدیــد
کـــمــانــهــا بـــفـــرمــود کـــردن بـــزه بـــرآمــد خـــروش از مــهــان و ز کـــه
چـو بـیـژن بـه نـسـتـیـهـن انـدر رسـیـد درفــش ســـر ویــســگــان را بـــدیــد
هـوا ســربــســر گـشــتــه زنـگـارگـون زمــیــن شــد بـــکــردار دریــای خــون
ز تــرکــان دو بـــهــره فــتـــاده نــگــون بـــزیــر پـــی اســب غــرقــه بـــخــون
یـکــی تــیـر بــر اســب نــســتــیـهـنــا رســـیــد از گـــشـــاد و بـــر بـــیــژنــا
ز درد انــــدر آمــــد تــــگــــاور بـــــروی رســیــد انــدرو بــیــژن جــنــگــجــوی
عـــمـــودی بـــزد بــــر ســـر تـــرگ دار تـهی مـانـد ازو مـغـز و بـرگـشـت کـار
چــنــیـن گــفــت بــیــژن بــایــرانــیــان کـه هـر کـو بــبــنـدد کــمـر بــر مـیـان
بـجـز گـرز و شـمـشـیـر گـیـرد بـدسـت کـمان بـر سـرش بـر کنم پـاک پـسـت
کـه تــرکـان بــدیـدن پــری چــهـره انـد بــجـنـگ از هـنـر پـاک بـی بــهـره انـد
دلـــیـــری گـــرفـــتــــنـــد کـــنـــداوران کــشـــیــدنــد لــشـــکــر پـــرنــدآوران
چـو پــیـلـان هـمـه دشـت بــر یـکـدگـر فــگــنــده ز تــنـهـا جــدا مــانـده ســر
ازان رزمــگـــه تـــا بـــتـــوران ســـپـــاه دمــان از پـــس انــدر گــرفــتـــنــد راه
چــو پــیـران نـدیـد آن زمـان بــا سـپــاه بــرادر بــدو گــشــت گـیـتــی ســیـاه
بـــکــارآگــهــان گــفــت زیــن رزمــگــاه هــــیــــونــــی بـــــتـــــازد بآوردگــــاه
کــه آردنــشــانــی ز نــســتـــیــهــنــم وگـــرنــه دو دیــده ز ســـر بـــرکـــنــم
هــیـونــی بــرون تــاخــتــنــد آن زمــان بـــرفــت و بـــدیــد و بـــیــامــد دمــان
کــه نـســتــیـهـن آنـک بــدان رزمـگــاه ابــــا نـــامــــداران تــــوران ســــپــــاه
بــریـده ســرافــگـنـده بــر ســان پــیـل تــن از گــرز خــســتــه بــکــردار نـیـل
چـو بــشـنـیـد پــیـران بــرآمـد بــجـوش نـمـانـد آن زمـان بــا سـپـهـدار هـوش
هـمـی کـنـد مـوی و همـی ریخـت آب ازو دور شـــد خــــورد و آرام و خـــواب
بــزد دســت و بــدریــد رومــی قــبــای بـــرآمــد خـــروشـــیــدن هــای هــای
هـمـی گـفــت کــای کــردگــار جــهـان هـمـانـا کـه بــا تــو بــدســتــم نـهـان
کــه بــگــســســت از بــازوان زور مــن چـنـیـن تــیـره شـد اخـتــر و هـور مـن
دریـــغ آن هـــژبــــر افـــن گـــردگـــیـــر جـــــوان دلـــــاور ســـــوار هـــــژیـــــر
گـــرامـــی بـــرادر جـــهــانــبـــان مـــن ســر ویـســگــان گــرد هــومــان مــن
چـو نـسـتـیهن آن شـیر شـرزه بـجـنگ کـه روبــاه بــودی بــجـنـگـش پــلـنـگ
کــرا یــابــم اکــنــون بــدیــن رزمــگــاه بـــجــنــگ انــدر آورد بـــایــد ســپـــاه
بــزد نـای رویـیـن و بــربــســت کــوس هـوا نـیـلــگــون شــد زمـیـن آبــنـوس
ز کــوه کــنــابـــد بـــرون شــد ســپــاه بـشـد روشـنـایـی ز خـورشـیـد و مـاه
ســـپــــهـــدار ایـــران بــــزد کـــرنـــای ســپــاه انــدر آورد و بــگــرفــت جــای
مــیــان ســـپـــه کــاویــانــی درفـــش بــپــیـش انـدرون تــیـغـهـای بــنـفـش
هـــمـــه نـــامـــدارن پـــرخـــاشـــخـــر ابـــــا نــــیــــزه و گــــرزه گــــاوســـــر
ســپـــیــده دمــان انــدر آمــد ســپـــاه بــه پـیـکـار تـا گـشـت گـیـتـی سـیـاه
بــرفـتـنـد زان پـی بـه بــنـگـاه خـویـش بـخـیمه شـد این، آن بـخـرگاه خـویش
ســپــهــدار ایـران بــه زیــبــد رســیــد از انـدیـشــه کــردن دلــش بــردمــیـد
هـمـی گــفــت کــامــروز رزمـی گــران بـکـردیـم و کـشـتـیـم ازیـشـان سـران
گــمــانــی بــرم زانــک پــیـران کــنــون دوانــد ســوی شــاه تــرکــان هــیـون
وزو یــار خــواهــد بـــجـــنــگ ســپـــاه رســانـم کــنـون آگــهـی مـن بــشــاه
نـویـســنـده نـامـه را خــوانـد و گــفــت بــرآورد خــواهــم نــهــان از نــهــفــت
اگــر بــرگــشــایـی تــو لــب را ز بــنــد زبــــان آورد بــــر ســـرت بـــرگـــزنـــد
یـکــی نــامــه فــرمــود نــزدیـک شــاه بآگــــاه کـــــردن ز کـــــار ســـــپـــــاه
بــخــسـرو نـمـود آن کـجــا رفـتــه بــود سـخـن هـرچ پـیـران بــود گـفـتـه بــود
فــرســتــادن گــیـو و پــیـونــد و مــهــر نــمــودن بـــدو کــار گــردان ســپــهــر
ز پـــاســـخ کـــه دادنــد مـــر گـــیــو را بـــــزرگــــان و فـــــرزانــــه نــــیــــو را
وزان لشـکـری کز پـسـش چـون پـلنگ بـــیــاورد ســوی کــنــابـــد بـــجــنــگ
ازان پــس کــجــا رزمـگـه ســاخــتــنـد وزان رزم دلــــرا بــــپــــرداخــــتــــنـــد
ز هـومـان و نـســتــیـهـن جــنـگـجــوی ســراســر هـمــه یـاد کــرد انــدر اوی
ز کــــردار بــــیـــژن کــــه روز نــــبــــرد بــــدان گـــرزداران تـــوران چـــه کـــرد
سخـن سربـسر چـون همه گفتـه بـود ز پـیـکـار و جـنـگ آن کـجـا رفـتـه بــود
بــپــردخــت زان پــس بـــافــراســیــاب کــه بــا لــشــکــر آمــد بــنــزدیـک آب
گــر او از لــب رود جــیــحــون ســپـــاه بــــایـــران گـــذارد ســـپــــه را بــــراه
تـــو دانــی کـــه بـــا او نــداریــم پـــای ایـا فـرخــجــسـتــه جــهـان کـدخـدای
مـگـر خــســرو آیـد بــپــشـت ســپــاه بــســر بــر نــهـد بــنــدگــانــرا کــلــاه
ور ایـدونـک پــیـران کـنـد دسـت پـیـش بـخـواهـد سـپـه یـاور از شـاه خـویـش
بــخــسـرو رسـد زان ســپــس آگـهـی ک بــا او چـه سـازد بــبــخـتـت رهـی
و دیــگــر کــه از رســـتـــم دیــو بـــنــد ز لـهـراســب وز اشـکـش هـوشـمـنـد
ز کــردار ایــشــان بــه کــهــتــر خــبــر رســـانــد مـــگـــر شـــاه پـــیــروزگـــر
چــو نــامــه بــمــهـر انــدر آورد و بــنــد بـــفـــرمــود تـــا بـــر ســـتـــور نــونــد
تــشـسـتــنـگـه خـسـروی سـاخـتــنـد فــراوان تـــگــاور بـــرون تـــاخـــتـــنــد
بــفـرمـود تــا رفـت پــیـشــش هـجــیـر جــوانــی بــکــردار هــشــیــار و پــیــر
بـگـفـت آن سـخـن سـربـسـر پـهـلـوان بـــپـــیــش هــشـــیــوار پـــور جـــوان
بـــدو گــفــت کــای پــور هــشــیــاردل یــکــی تــیــز گــردان بـــدیــن کــاردل
اگــر مــر تــو را نــزد مــن دســتـــگــاه هـمـی جـسـت بـاید کـنـونـسـت گـاه
چـو بـسـتـانـی این نـامـه هم در زمـان بــــرو هـــم بــــکــــردار بــــاد دمــــان
شـب و روز مـاسـای و سـر بــر مـخــار بـــبـــر نــامـــه مـــن بـــر شـــهــریــار
بـــپـــدرود کـــردن گــرفـــتـــش بـــبـــر بــــرون آمـــد از پـــیـــش فـــرخ پــــدر
ز لـشـکـر دو تـن را بـر خـویـش خـوانـد سـبــکـشـان بــاسـب تـگـاور نـشـانـد
بــــرون شـــد ز پــــرده ســـرای پــــدر بــهــر مــنــزلــی بــر هــیــونــی دگــر
خــور و خــواب و آرامـشـان بــر سـتــور چـه تـاریـکـی شـب چـه تـابـنـده هـور
بـــران گـــونــه پـــویــان بـــراه آمــدنــد بــیـک هـفــتــه نـزدیـک شــاه آمـدنـد
چــــو از راه ایـــران بــــیـــامـــد ســـوار کـــس آمـــد بـــر خـــســـرو نــامـــدار
پــــذیـــره فـــرســــتــــاد شــــمـــاخ را چـــه مــایــه دلــیــران گــســـتـــاخ را
بــپــرســیــد چــون دیــد روی هــجــیـر کــه ای پـــهــلــوان زاده شــیــرگــیــر
درودســت بــاری کــه بــس نــاگــهـان رســیـدی بــه نــزدیـک شــاه جــهـان
بـــفــرمــود تـــا پـــرده بـــرداشــتـــنــد بــاســبــش ز درگــاه بــگــذاشــتــنــد
هـجــیـر انـدر آمـد چــو خـسـرو بــدوی نـگــه کــرد پــیـشــش بــمـالـیـد روی
بــپــرســیـد بــســیـار و بــنـشــانـدش هــزاران هــجــیــر آفــریـن خــوانــدش
ز گــوهــر یــکــی تــاج پـــیــروزه شــاه بـسـر بـر نـهادش چـو رخـشـنـده مـاه
ز گــــودرز وز مــــهـــتــــران ســــپــــاه ز هـر یـک یـکـایـک بــپــرســیـد شــاه
درود بــــزرگـــان بــــخــــســـرو بــــداد هــمــه کــار لــشــکــر بــرو کــرد یــاد
بــــدو داد پــــس نـــامـــه پـــهـــلـــوان جــــوان خــــردمــــنـــد روشــــن روان
نـویـســنــده را پــیـش بــنـشــانــدنــد بــفــرمــود تــا نــامــه بـــرخــوانــدنــد
چــو بــرخـوانـد نـامـه بــخــسـرو دبــیـر ز یــاقــوت رخــشــان دهــان هــجــیـر
بــیـاگـنـد وزان پــس بــگـنـجــور گـفـت کــه دیـنــار و دیـبــا بــیـار از نــهــفــت
بــیــاورد بــدره چــو فــرمــان شــنــیــد همـی ریخـت تـا شـد سـرش نـاپـدید
بــــیـــاورد پــــس جــــامـــه زرنـــگــــار چـــنــانــچـــون بـــود از در شــهــریــار
هـمــیـدون بــبــردنــد پــیـش هــجــیـر ابـــا زیـــن زریـــن ده اســـب هـــژیـــر
بــیـارانـش بــر خــلـعــت افــگــنـد نـیـز درم داد و دیــنــار و هــرگــونــه چــیــز
ازان پــس جـو از جــای بــرخـاسـتــنـد نـشــســتــنـگــه مـی بــیـاراســتــنـد
هـجــیـر و بــزرگــان خــســروپــرســت گـرفـتـنـد یکـسـر هـمـه مـی بـدسـت
نـشـسـتـنـد یـک روز و یک شـب بـهـم هـمـی رای زد خـسـرو از بـیش و کـم
بـشبـگیر خـسـرو سـر و تـن بـشسـت بــپــیـش جــهـانـداور آمــد نـخــســت
بـــپـــوشــیــد نــو جــامــه بـــنــدگــی دو دیــده چـــو ابـــری بـــبـــارنــدگــی
دوتـایـی شـده پــشـت و بــنـهـاد سـر هــمــی آفــریــن خــوانــد بـــر دادگــر
ازو خـــواســـت پـــیــروزی و فـــرهــی بــدو جـسـت دیـهـیـم و تـخـت مـهـی
بـــیــزدان بـــنــالــیــد ز افـــراســـیــاب بـــدرد از دو دیــده فـــرو ریـــخـــت آب
وزآنــجــا بــیـامــد چــو ســرو ســهــی نـشـسـت از بـرگـاه شـاهـهـنـشـهی
دبـــیــر خــردمــنــد را پــیــش خــوانــد سـخــنـهـای بــایـسـتــه بــا او بــرانـد
چــو آن نـامــه را زود پــاســخ نـوشــت پـــدیــد آوریــد انــدرو خــوب و زشــت
نــخــســت آفــریـن کــرد بــر کــردگــار کــــزو دیـــد نــــیـــک و بــــد روزگــــار
دگـــر آفـــریــن کـــرد بـــر پـــهـــلـــوان کـــه جـــاویــد بـــادی و روشـــن روان
خـجـسـتـه سـپــهـدار بــسـیـار هـوش همه رای و دانش همه جنگ و جوش
خــداونــد گــوپـــال و تــیــغ بـــنــفــش فــــروزنــــده کــــاویـــانــــی درفــــش
ســـپـــاس از جـــهــانــدار یــزدان مـــا کـــه پـــیـــروز بــــودنـــد گـــردان مـــا
از اخـــتـــر تـــرا روشـــنــایــی نــمـــود ز دشــــمــــن بــــرآورد نــــاگــــاه دود
نـخـسـت آنـک گـفـتـی کـه مـر گـیـو را بـــــزرگــــان فـــــرزانــــه و نــــیــــو را
بـــنــزدیــک پـــیــران فـــرســـتـــاده ام چـــه مـــایـــه ورا پــــنـــدهـــا داده ام
نـپــذرفـت ازان پــس خـود او پــنـد مـن نـجــســت انـدریـن کــار پــیـونـد مــن
ســپــهـبــد یـکـی داسـتــان زد بــریـن چـو دسـتــور پــیـشـیـن بــرآورد کـیـن
کـه هر مـهتـری کـو روان کـاسـتـسـت ز نـیـکـی بــبــخــت بــد آراسـتــسـت
مـرا زان ســخــن پــیـش بــود آگــهـی کـه پـیران دل از کـین نـخـواهـد تـهـی
ولــــیــــکــــن ازان خـــــوب کـــــردار او نــجــســتــم هــمــی ژرف پــیـکــار او
کــنـون آشــکــارا نـمــود ایـن ســپــهـر کــه پــیـران بــتــوران گــرایـد بــمــهــر
کـنـون چــون نـبــیـنـد جــز افـراسـیـاب دلــش را تـــو از مــهــر او بـــرمــتـــاب
گـــر او بـــر خـــرد بـــرگـــزیــنـــد هــوا بـــکـــوشـــش نــرویــد ز خـــاراگـــیــا
تـو بـا دشـمن ار خـوب گـویی رواسـت از آزادگـان خــوب گـفـتــن ســزاســت
و دیـــگـــر ز پـــیـــکـــار جـــنـــگ آوران کـــجـــا یــاد کـــردی بـــه گــرز گــران
ز نــیـک اخــتــر و گــردش هــور و مــاه ز کــوشــش نــمــودن بــران رزمــگــاه
مـرا ایـن درســتــســت کــز کــار کــرد تـــو پـــیــروز بـــاشـــی بـــروز نــبـــرد
نــبـــیــره کــجـــا چــون تـــو دارد نــیــا بــجــنـگ انـدرون بــاشــدش کــیـمـیـا
ز شــیـران چــه زایـد مـگــر نـره شــیـر چــنــانــچــون بـــود نــامــدار و دلــیــر
بــه بــیـداد بــرنــیـســت ایـن کــار تــو بــســنــدســت یــزدان نــگــهــدار تــو
تـــو زور و دلــیــری ز یــزدان شــنــاس ازو دار تــا زنــده بـــاشــی ســپـــاس
سـدیـگـر کـه گـفـتــی کـه افـراسـیـاب ســـپـــه را هــمــی بـــگــذارنــد ز آب
ز پـــیــران فــرســتــاده شــد نــزد اوی ســپــاهـش بــایـران نـهـادســت روی
همانسـت یکـسـر کـه گفـتـی سـخـن کــنـون بــاز پــاســخ فــگــنــدیـم بــن
بــدان ای پــر انـدیـشــه ســالــار مــن بـــهــر کــار شــایــســـتـــه کــار مــن
کــه او بــر لــب رود جــیــحــون درنــگ نــه ازان کــرد کآیـد بــر مــا بــجــنــگ
کـه خــاقـان بــرو لـشــکـر آرد ز چــیـن فـــراز آمـــدش از دو رویــه کـــمـــیــن
و دیــگـــر کـــه از لــشـــکـــران گـــران پـــراگــنــده بـــرگـــرد تـــوران ســـران
بــدو دشــمــن آمــد ز هـر ســو پــدیـد ازان بــر لـب رود جــیـحــون کــشــیـد
بــپـنـجـم سـخـن کآگـهـی خـواسـتـی بـــمــهــر گـــوان دل بـــیــاراســـتـــی
چـو لهراسب و چـون اشکش تـیزچـنگ چـو رسـتـم سـپـهـبـد دمـنـده نـهنـگ
بـــدان ای ســـپـــهــدار و آگــاه بـــاش بــهــر کــار بــا بــخــت هـمــراه بــاش
کـزان سـو کـه شـد رسـتـم شـیـرمـرد ز کــشــمــیــر و کــابــل بـــرآورد گــرد
وزان سـو کـه شـد اشـکـش تـیزهوش بــرآمــد ز خــوارزم یــکــســر خــروش
بــرزم انـدرون شـیـده بــرگـشـت ازوی سـوی شـهر گـرگـان نـهـادسـت روی
وزان سـو که لهراسـب شـد بـا سـپـاه هــمــه مــهــتــران بــرگــشــادنــد راه
الــانــان و غــز گــشـــت پـــرداخـــتـــه شـد آن پــادشـاهـی هـمـه سـاخـتـه
گـــر افـــراســـیـــاب انـــدر آیـــد بـــراه زجــیـحـون بــدیـن سـو گـذارد سـپــاه
بــگــیـرنــد گــردان پــس پــشــت اوی نــمــانــد بــجــز بــاد در مــشــت اوی
تـو بـشـنـاس کـو شـهـر آبــاد خـویـش بــر و بـوم و فـرخـنـده بـنـیـاد خـویـش
بــگــفــتــار پــیــران نــمــانــد بـــجــای بــدشـمـن سـپــارد نـهـد پـیـش پــای
نــجــنــبـــانــد او داســتـــان را دو لــب کـه نـایـد خــبــر زو بــمـن روز و شـب
بـــــدان روز هــــرگــــز مــــبـــــادا درود کـــه او بـــگـــذرانــد ســـپـــه را ز رود
بــمـا بــرکـنـد پـیـشـدسـتـی بــجـنـگ نـبــیـنـد کـس ایـن روز تـاریـک و تـنـگ
بــفـرمـایـم اکـنـون کـه بــر پـیـل کـوس بــبــنــدد دمــنــده ســپــهـدار طــوس
دهـســتــان و گـرگــان و آن بــوم و بــر بــگــیــرد بـــرآرد بـــخــورشــیــد ســر
مـن انـدر پــی طــوس بــا پــیـل و گـاه بــیــاری بــیــایــم بــپــشــت ســپــاه
تــو از جــنــگ پــیـران مــبــر تــاب روی ســپــه را بــیـارای و زو کـیـنـه جــوی
چـو هومـان و نسـتـیهن از پـشـت اوی جــدا مـانـد شـد بــاد در مـشــت اوی
گــــر از نــــامــــداران ایـــران نــــبــــرد بـــخــواهــد بــفــرمــا وزان بــرمــگــرد
چــو پــیــران نــبــرد تــو جــویــد دلــیـر کـمن بـددلـی پـیش او شـو چـو شـیر
بــه پــیـکــار مــنـدیـش ز افــراســیـاب بـــجـــای آرد دل روی ازو بـــرمــتـــاب
چـو آیـد بــجــنـگ انـدرون جــنـگـجــوی نـبــایـد کــه بــرتــابــی از جــنـگ روی
بــریـشـان تـو پـیـروز بــاشـی بــجـنـگ نــگــر دل نــداری بــدیــن کــار تــنــگ
چـــنـــیــن دارم اومـــیـــد از کـــردگـــار کــه پـــیــروز بـــاشــی تـــو در کــارزار
هـمـیـدون گـمـانـم کـه چـون مـن ز راه بــپــشــت ســپــاه انــدر آرم ســپــاه
بــریـشــان شـمـا رانـده بــاشـیـد کـام بــه خــورشــیـد تــابــان بــرآورده نــام
ز کـــاوس وز طــــوس نـــزد ســــپــــاه درود فــــراوان فــــرســــتــــاد شــــاه
بــران نـامــه بــنـهـاد خــســرو نـگــیـن فـــرســـتـــاده را داد و کـــرد آفـــریــن
چـو از پـیش خـسـرو بـرون شـد هجـیر ســپــهــبــد هــمــی رای زد بــا وزیـر
ز بـس مـهـربــانـی کـه بــد بــر سـپـاه ســراســر هــمــه رزم بــد رای شــاه
هـمـی گـفـت اگـر لـشـکـر افـراسـیاب بــجــنــبـــانــد از جــای و بــگــذارد آب
ســپـــاه مــرا بـــگــســلــانــد ز جــای مــرا رفــت بــایـد هـمــیـنــســت رای
هـمــانـگــه شــه نـوذران را بــخــوانــد بــفــرمــود تــا تــیـز لــشــکــر بــرانــد
بـسـوی دهـسـتـان سـپـه بــرکـشـیـد همـه دشـت خـوارزم لـشـکـر کـشـید
نــگــهـبــان لــشــکــر بــود روز جــنـگ بــجــنــگ انــدر آیـد بــســان پــلــنـگ
تـــبـــیـــره بـــرآمـــد ز درگـــاه طـــوس خــروشــیــدن نــای رویــیــن و کــوس
ســپــاه و سـپــهـبــد بــرفـتــن گـرفـت زمـیـن سـم اسـبـان نـهـفـتـن گـرفـت
تـو گفـتـی که خـورشـید تـابـان بـجـای بــمــانــد از نــهـیـب ســواران بــپــای
دو هفتـه همی رفت زان سـان سـپـاه بـشـد روشـنـایـی ز خـورشـیـد و مـاه
پـــراگــنــده بـــر گــرد کــشــور خــبـــر ز جـــنـــبـــیـــدن شـــاه پـــیـــروزگـــر
چــو طــوس از در شــاه ایـران بــرفــت سـبـک شـاه رفـتـن بـسـیـچـید تـفـت
ابــــا ده هــــزار از گــــزیــــده ســــران هـــمــــه نـــامــــداران و کــــنـــداوران
بــــنـــزدیـــک گـــودرز بــــنـــهـــاد روی ابــــا نـــامـــداران پـــرخـــاشـــجـــوی
ابـــا پــیــل و بــا کــوس و بــا فــرهــی ابــا تــخـت و بــا تــاج شـاهـنـشـهـی
هـجــیـر آمـد از پــیـش خــســرودمــان گـــرازان و خـــنــدان و دل شـــادمــان
ابـــا خــلــعــت و خــوبـــی و خــرمــی تــو گــفــتــی هـمــی بــرنـوردد زمـی
چــو آمــد بـــه نــزدیــک پــرده ســرای بــــرآمـــد خــــروشـــیـــدن کـــرنـــای
پــذیـره شـدنـدش ســران ســربــســر زمـــیـــن پــــر ز آهـــن هـــوا پـــر ز زر
چـــو خـــیــزد بـــچـــرخ انــدرون داوری ز مـــاه و ز نــاهــیــد وز مــشـــتـــری
بـیاراسـت لشـکـر چـو چـشـم خـروس ابـــا زنــگ زریــن و پــیــلــان و کــوس
چـــو آمـــد بــــر نـــامـــور پـــهـــلـــوان بــگـفـت آنـچ دیـد از شــه خــســروان
نــــوازیـــدن شــــاه و پــــیـــونــــد اوی هــمــی گــفــت از رادی و پــنــد اوی
که چـون بـر سـپـه گسـتـریدسـت مهر چــگـونـه ز پــیـغــام بــگــشــاد چــهـر
پـــس آن نــامــه شـــهــریــار جـــهــان بــــــگــــــودرز داد و درود مــــــهـــــان
نـــوازیـــدن شـــاه بـــشـــنـــیـــد ازوی بـمـالـیـد بــر نـامـه بــر چـشـم و روی
چـو بــگـشـاد مـهـرش بــخـوانـنـده داد ســخــنـهـا بــرو کــرد خــوانــنــده یـاد
ســـپـــهــدار بـــر شـــاه کــرد آفــریــن بــفــرمــان بــبــوســیــد روی زمــیــن
بـــبــود آن شــب و رای زد بـــا پــســر بـشـبـگـیـر بـنـشـسـت و بـگـشـاد در
هــمــه نــامــداران لــشـــگــر پـــگـــاه بـــرفــتــنــد بـــر ســر نــهــاده کــلــاه
پــس آن نــامــه شــاه، فــرخ هــجــیـر بـــیــاورد و بـــنــهــاد پـــیــش دبـــیــر
دبــیـر آن زمــان پــنـد و فــرمــان شــاه ز نـامـه هـمـی خـوانـد پـیـش سـپــاه

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج