بــــرآورد پـــوشـــیـــده راز از نـــهـــفـــتهـمـه پــیـش سـالـار تــرکـان بــگـفـتجــهـانـدار گــشــت از جــهـان نــاامــیـدبــکـنـد آن چــو کــافـ…
بــــرآورد پـــوشـــیـــده راز از نـــهـــفـــت | هـمـه پــیـش سـالـار تــرکـان بــگـفـت |
جــهـانـدار گــشــت از جــهـان نــاامــیـد | بــکـنـد آن چــو کــافــور مـوی ســپــیـد |
بــــســــر بــــر پــــراگــــنـــد ریـــگ روان | ز لـشــکــر بــرفــت آنـک بــد پــهـلـوان |
رخ شــاه تــرکــان هـر آنـکــس کــه دیـد | بـــر و جـــامـــه و دل هــمــه بـــردریــد |
چــنـیـن گــفــت بــا مـویـه افــراســیـاب | کـزیـن پــس نـه آرام جــویـم نـه خـواب |
مـــرا انـــدریــن ســـوگ یــاری کـــنــیــد | هـمــه تــن بــتــن ســوگــواری کــنـیـد |
نــه بـــیــنــد ســـر تـــیــغ مـــا را نــیــام | نـه هـرگـز بــوم زیـن سـپـس شـادکـام |
ز مـــــــردم شـــــــمــــــر ار ز دام و دده | دلـــی کــــو نـــبــــاشــــد بــــدرد آژده |
مـــبــــادا بــــدان دیـــده در آب و شـــرم | کـه از درد مـا نـیـســت پــر خــون گـرم |
ازان مـــاه دیـــدار جــــنـــگــــی ســــوار | ازان ســـروبـــن بـــر لـــب جـــویـــبـــار |
همـی ریخـت از دیده خـونـین سـرشـک | ز دردی کــه درمــان نــدانــد پـــزشــک |
هـــمـــه نـــامـــداران پــــاســــخ گــــزار | زبـــان بـــرگــشــادنــد بـــر شــهــریــار |
کــه ایــن دادگــر بـــر تــو آســان کــنــاد | بـــدانــدیــش را دل هــراســـان کــنــاد |
ز مـــا نــیــز یــک تـــن نــســـازد درنــگ | شــب و روز بــر درد و کــیـن پــشــنـگ |
ســپــه را هـمـه دل خــروشــان کــنـیـم | بــاوردگــه بــر ســر افــشــان کــنــیــم |
ز خـسـرو نـبـد پـیـش ازیـن کـیـنـه چـیـز | کــنـون کـیـنـه بــر کـیـن بــیـفــزود نـیـز |
سـپـه دل شـکـسـتـه شـد از بـهر شـاه | خــروشــان و جــوشـان هـمـه رزمـگـاه |
چــو خــورشــیـد بــرزد ســر از بــرج گـاو | ز هــامــون بـــرآمــد خـــروش چـــکـــاو |
تـــبـــیـــره بــــرآمـــد ز هـــر دو ســـرای | هـــمـــان نـــالـــه بـــوق بـــاکـــرنـــای |
ز گــردان شــمــشــیــرزن ســـی هــزار | بـــــیـــــاورد جـــــهـــــن از در کـــــارزار |
چــو خـسـرو بــر آن گـونـه بــر دیـدشـان | بــــفــــرمــــود تــــا قــــارن کــــاویـــان |
ز قــلــب ســپـــاه انــدر آمــد چـــو کــوه | ازو گــشـــت جـــهــن دلــاور ســـتـــوه |
سـوی راسـت گـسـتـهـم نـوذر چـو گـرد | بـــیــامـــد دمـــان بـــا درفـــش نــبـــرد |
جــهـان شــد ز گــرد ســواران بــنـفــش | زمــیــن پــرســپــاه و هــوا پــر درفــش |
بــجــنــبــیـد خــســرو ز قــلــب ســپــاه | هــم افـــراســـیــاب انــدران رزمــگـــاه |
بـپـیـوسـت جـنـگـی کـزان سـان نـشـان | نـــدادنـــد گـــردان گـــردنـــکــــشــــان |
بــکــشــتــنـد چــنـدان ز تــوران ســپــاه | کـــه دریــای خـــون گــشـــت آوردگــاه |
چـنـیـن بــود تــا آسـمـان تــیـره گـشـت | همان چـشـم جـنگـاوران خـیره گشـت |
چـــــو پـــــیــــروز شـــــد قــــارن رزم زن | بــه جــهــن دلــیـر انــدر آمــد شــکــن |
چــو بــر دامـن کــوه بــنـشــســت مــاه | یــلـــان بـــازگـــشـــتـــنـــد ز آوردگـــاه |
از ایــرانـــیــان شـــاد شـــد شـــهــریــار | کــه چـــیــره شـــدنــد انــدران کـــارزار |
هـمـه شـب همـی جـنـگ را سـاخـتـنـد | بـــخــواب و بــخــوردن نــپــرداخــتــنــد |
چـو بــرزد سـر از چــنـگ خـرچـنـگ هـور | جـهان شـد پـر از جـنگ و آهنگ و شور |
ســپــاه دو لـشــکــر کــشــیـدنـد صــف | هــمــه جــنــگ را بـــر لــب آورده کــف |
ســـپـــهــدار ایــران ز پـــشــت ســپـــاه | بــشــد دور بــا کــهـتــری نـیـک خــواه |
چــو لــخــتــی بــیــامــد پــیــاده بـــبــود | جـــهــان آفـــریــن را فــراوان ســـتـــود |
بـــمــالـــیــد رخ را بـــران تـــیــره خـــاک | چــنـیـن گــفــت کــای داور داد و پــاک |
تـــو دانــی کــزو مــن ســتـــم دیــده ام | بـــســی روز بـــد را پـــســنــدیــده ام |
مــکــافــات کــن بــدکــنــش را بـــخــون | تــو بــاشـی سـتــم دیـده را رهـنـمـون |
وزان جـــایـــگـــه بـــا دلـــی پـــر ز غـــم | پــر از کــیـن ســر از تــخــمـه زادشــم |
بــیــامــد خــروشــان بـــقــلــب ســپــاه | بــسـر بــر نـهـاد آن خـجــسـتــه کـلـاه |
خـــــروش آمـــــد و نـــــالـــــه گـــــاودم | دم نـــای رویــیـــن و رویــیـــنـــه خـــم |
وزان روی لـــشــــکــــر بــــکـــردار کـــوه | بـــرفــتــنــد جــوشــان گــروهــا گــروه |
ســـپــــاهـــی بــــه کـــردار دریـــای آب | بــقـلـب انـدرون جــهـن و افــراســیـاب |
چــو هــر دو ســپــاه انــدر آمــد ز جــای | تــو گـفـتـی کـه دارد در و دشـت پــای |
ســیــه شــد ز گــرد ســـپـــاه آفــتـــاب | ز پـــیــکـــان الــمــاس و پـــر عـــقـــاب |
ز بـــس نــالـــه بـــوق و گـــرد ســـپـــاه | ز بــــانـــگ ســــواران در آن رزمـــگـــاه |
هـمـی آب گـشـت آهن و کـوه و سـنـگ | بــدریـا نــهـنــگ و بــهــامــون پــلــنــگ |
زمــیــن پـــرزجــوش و هــوا پــر خــروش | هــــژبــــر ژیــــان را بــــدریـــد گــــوش |
جـهـان سـر بـسـر گـفـتـی از آهـنـسـت | وگـر آسـمـان بــر زمـیـن دشـمـنـسـت |
بــهــر جــای بــر تــوده چــون کــوه کــوه | ز گــــردان و ایــــران و تـــــوران گــــروه |
هـمـه ریـگ ارمـان سـر و دسـت و پــای | زمــیـن را هــمــی دل بــرآمــد ز جــای |
هــمــه بـــوم شـــد زیــر نــعــل انــدرون | چـــو کـــربــــاس آهـــار داده بـــخـــون |
وزان پــــس دلــــیـــران افــــراســــیـــاب | بــرفـتــنـد بــر ســان کـشـتــی بــر آب |
بــصــنــدوق پــیـلــان نـهـادنـد روی تــیـر | کـــجــــا نـــاوک انـــداز بــــود انـــدروی |
حــصــاری بــد از پــیــل پــیــش ســپــاه | بــرآورده بــر قــلـب و بــر بــســتــه راه |
ز صــنــدوق پـــیــلــان بـــبـــاریــد تـــیــر | بـــرآمـــد خـــروشـــیـــدن دار و گـــیـــر |
بــــرفــــتــــنــــد گــــردان نــــیــــزه وران | هـم از قـلـب لـشـکـر سـپــاهـی گـران |
نــگــه کـــرد افـــراســـیــاب از دو مــیــل | بـدان لـشـکـر و جـنـگ صـنـدوق و پـیل |
هـمـه ژنـده پــیـلــان و لــشــکــر بــرانـد | جـهـان تــیـره شـد روشـنـایـی نـمـانـد |
خـــروشـــیــد کــای نــامــداران جـــنــگ | چـه داریـد بــر خـویـش تـن جـای تـنـگ |
مــمــانـیـد بــر پــیـش صــنـدوق و پــیـل | سـپــاهـسـت بــیـکـار بــر چــنـد مـیـل |
ســوی مـیـمـنـه مـیـســره بــرکــشــیـد | ز قــلـب و ز صــنـدوق بــرتــر کــشــیـد |
بــــفـــرمـــود تــــا جـــهـــن رزم آزمـــای | رود بـــا تــگــیــنــال لــشــکــر ز جــای |
بـــــــرد دو هــــــزار آزمــــــوده ســــــوار | هــــمـــــه نـــــیــــزه دار از در کـــــارزار |
بــر مــســیـره شــیـر جــنـگــی طــبــرد | بـــشـــد تـــیـــز بـــا نـــامـــداران گـــرد |
چــو کـیـخــســرو آن رزم تــرکــان بــدیـد | کـه خـورشـید گـشـت از جـهان ناپـدید |
ســوی آوه و ســمــنــکــنــان کــرد روی | کــه بــودنـد شــیـران پــرخــاشــجــوی |
بـــفــرمــود تـــا بـــر ســوی مــیــســـره | بــــتـــابـــنـــد چـــون آفـــتـــاب از بـــره |
بــــرفــــتــــنـــد بــــا نـــامـــور ده هـــزار | زره دار بـــــــا گــــــرزه گــــــاوســـــــار |
بـــشــمــاخ ســـوری بـــفــرمــود شـــاه | کــــه از نـــامـــداران ایـــران ســــپــــاه |
گـــزیــن کـــن ز جـــنــگ آوران ده هــزار | ســــــــواران گــــــــرد از در کــــــــارزار |
مــیـان دو صــف تــیـغــهــا بــر کــشــیـد | مـبــیـنـیـد کـس را ســر انـدر کـشــیـد |
دو لـشــکـر بــریـنـســان بــر آویـخــتــنـد | چـنـان شـد کـه گـفـتـی بـرآمـیـخـتـنـد |
چــکـاچــاک بــرخــاســت از هـر دو روی | ز پــرخــاش خــون انــدر آمــد بـــجــوی |
چو برخاست گرد از چپ و دست راست | جـهـانـدار خـفـتــان رومـی بــخـواسـت |
بــیـک ســو کـشــیـدنـد صــنـدوق پــیـل | جــهــان شــد بـــکــردار دریــای نــیــل |
بــجــنــبــیــد بــا رســتــم از قــبــلــگــاه | مــنــوشــان خـــوزان لــشــکــر پـــنــاه |
بـــرآمــد خـــروشــیــدن بـــوق و کــوس | بـیک دسـت خـسـرو سـپـهـدار طـوس |
بـــیـــاراســـتـــه کـــاویـــانـــی درفـــش | هــمــه پــهــلــوانــان زریــنــه کــفــش |
بـــه درد دل از جـــای بـــرخــاســتـــنــد | چــپ شــاه لــشــکــر بــیـاراســتــنــد |
سـوی راسـتــش رسـتــم کـیـنـه جــوی | زواره بــــــرادرش بــــــنــــــهـــــاد روی |
جـــهــانــدیــده گـــودرز کـــشـــوادگـــان | بـــــزرگــــان بــــســــیــــار و آزادگــــان |
بـــبــودنــد بــر دســت رســتــم بـــپــای | زرســب و مــنـوشــان فــرخــنــده رای |
بـــــرآمـــــد ز آوردگـــــاه گـــــیـــــر و دار | نـــدیــدنــد ز آنــگـــونــه کـــس کـــارزار |
هـمـه ریـگ پـر خـسـتـه و کـشـتـه بــود | کـســی را کـجــا روز بــرگـشـتــه بــود |
ز بـــس کــشــتـــه بـــردشــت آوردگــاه | هـمـی رانـدنـد اسـب بـر کـشـتـه گـاه |
بــیــابـــان بـــکــردار جــیــحــون ز خــون | یـکـی بــی ســر و دیـگـری ســرنـگـون |
خـــروش ســواران و اســبـــان ز دشــت | ز بــانـگ تــبــیـره هـمـی بــرگــذشــت |
دل کـــوه گـــفـــتــــی بــــدرد هـــمـــی | زمـــیــن بـــا ســـواران بـــپـــرد هــیــم |
ســر بـــی تـــنــان و تـــن بـــی ســران | چــــرنـــگــــیـــدن گــــرزهـــای گــــران |
درخــشــیــدن خــنــجــر و تـــیــغ تـــیــز | هـمـی جــســت خــورشـیـد راه گـریـز |
بـــدســـت مـــنــوچـــر بـــر مــیــمـــنــه | کـهـیـلـا کـه صــد شــیـر بــد یـک تــنـه |
جــرنـجــاش بــر مــیـســره شــد تــبــاه | بـــدســـت فـــریــبـــرز کـــاوس شـــاه |
یــکــی بـــاد و ابـــری ســوی نــیــمــروز | بــــرآمـــد رخ هـــور گـــیـــتــــی فـــروز |
تــو گـفــتــی کــه ابــری بــرآمـد ســیـاه | بــــبـــــاریــــد خــــون انــــدر آوردگــــاه |
بــپــوشـیـد و روی زمـیـن تــیـره گـشـت | هـمـی دیـده از تـیـرگـی خـیره گـشـت |
بـدآنگه که شـد چـشـمه سـوی نشـیب | دل شـاه تــرکـان بــجــسـت از نـهـیـب |
ز جــــوش ســــواران هـــر کـــشــــوری | ز هـر مــرز و هـر بــوم و هـر مــهـتــری |
ســواران شــمــشــیــر زن ســی هــزار | گـــزیـــده ســـوارن خــــنـــجــــر گـــزار |
دگــرگــونـه جــوشــن دگــرگـون درفــش | جـهـانـی شـده سـرخ و زرد و بــنـفـش |
نـگـه کــرد گــرســیـوز از پــشــت شــاه | بــجــنــگ انــدر آورد یـکــســر ســپــاه |
ســپــاهــی فــرســتــاد بــر مــیــمــنــه | گــرانــمــایـگــان یــک دل و یــک تــنــه |
سـوی مـیـسـره هـمـچــنـیـن لـشـکـری | پــراگــنـده بــر هـر ســویـی مــهـتــری |
ســـواران جــــنـــگـــاوران ســـی هـــزار | گـــــزیـــــده هـــــمـــــه از در کـــــارزار |
چـو گـرسـیـوز از پـشـت لـشـکـر بــرفـت | بـــپـــیــش بـــرادر خـــرامــیــد تـــفــت |
بـــــرادر چـــــو روی بـــــرادر بــــــدیـــــد | بــنـیـرو شــد و لـشــکـر انـدر کـشــیـد |
بـــرآمــد ز لـــشـــکـــر ده و دار و گـــیــر | بـــپـــوشـــیـــد روی هـــوا را بـــتـــیـــر |
چــو خــورشـیـد را پــشـت بــاریـک شـد | ز دیـــدار شــــب روز تــــاریـــک شــــد |
فـــریــبـــنـــده گـــرســـیــوز پـــهــلـــوان | بـــیـــامـــد بــــپـــیـــش بــــرادر نـــوان |
کــه اکــنـون ز گــردان کــه جــویـد نــبــد | زمـیـن پــر ز خــون آســمـان پــر ز گـرد |
سـپـه بـازکـش چـون شـب آمـد مکـوش | کــه اکــنـون بــرآیـد ز تــرکــان خــروش |
تــو در جــنـگ بــاشـی ســپــه در گـریـز | مـکـن بـا تـن خـویـش چـنـدیـن سـتـیـز |
دل شـاه تــرکـان پــر از خـشـم و جـوش | ز تــنـدی نــبــودش بــگــفــتــار گــوش |
بــرانـگــیـخــت اســب از مــیـان ســپــاه | بـــیــامــد دمــان بـــا درفــش ســـیــاه |
از ایـرانــیــان چــنــد نــامــی بــکــشــت | چـو خـسـرو بــدیـد انـدر آمـد بــپـشـت |
دو شــاه دو کـشــور چــنـیـن کـیـنـه دار | بـــرفــتـــنــد بـــا خـــوار مــایــه ســوار |
نـــدیــدنــد گـــرســـیــوز و جـــهــن روی | کـه او پــیـش خـسـرو شـود رزمـجــوی |
عــنــانـش گــرفــتــنــد و بــر تــافــتــنــد | ســوی ریــگ آمــوی بـــشــتــافــتــنــد |
چــنـو بــازگـشـت اسـتــقـیـلـا چــو گـرد | بــیــامــد کــه بــا شــاه جــویـد نــبــرد |
دمــان شــاه ایــلــا بـــپـــیــش ســپـــاه | یـکــی نــیــزه زد بــر کــمــرگــاه شــاه |
نــبـــد کــارگــر نــیــزه بــر جــوشــنــش | نــه تـــرس آمـــد انــدر دل روشـــنــش |
چــــو خـــســـرو دل و زور او را بــــدیـــد | سـبــک تـیـغ تـیـز از مـیـان بــرکـشـیـد |
بـــزد بـــر مـــیــانــش بـــدو نــیــم کـــرد | دل بــــرز ایـــلـــا پــــر از بــــیـــم کـــرد |
ســبــک بــرز ایــلــا چــو آن زخــم شــاه | بـــدیــد آن دل و زور و آن دســـتـــگـــاه |
بـــتـــاریــکـــی انــدر گــریــزان بـــرفـــت | همی پـوسـت بـر تـنش گفتـی بـکفت |
ســپــه چــون بــدیــدنــد زو دســتــبــرد | بآورد گـــه بــــر نـــمـــانـــد ایـــچ گـــرد |
بــر افــراســیـاب آن ســخــن مـرگ بــود | کـجـا پـشـت خـود را بــدیـشـان نـمـود |
ز تــــورانــــیــــان او چــــو آگــــاه شــــد | تـــو گــفــتــی بـــرو روز کــوتـــاه شــد |
چـــو آوردگــه خـــوار بـــگـــذاشـــتـــنــد | بــفــرمــود تــا بـــانــگ بـــرداشــتــنــد |
کـه ایـن شـیـر مـردی ز زنـگ شـبـسـت | مـرا بــاز گـشـتــن ز تــنـگ شـبــسـت |
گـــر ایـــدونـــک امـــروز یـــکـــبـــار بـــاد | تــرا جــســت و شـادی تــرا در گـشـاد |
چـــو روشـــن کـــنـــد روز روی زمـــیـــن | درفـــش دلـــفـــروز مـــا را بــــبــــیـــن |
هــمــه روی ایــران چـــو دریــا کـــنــیــم | ز خــورشــیــد تــابـــان ثــریــا کــنــیــم |
دو شــاه و دو کـشــور چــنـان رزمـســاز | بــلـکــشــر گـه خــویـش رفــتــنـد بــاز |
چـو نـیـمـی ز تـیـره شـب انـدر گـذشـت | سـپــهـر از بــر کـوه سـاکـن بــگـشـت |
ســپـــهــدار تــرکــان بـــنــه بـــر نــهــاد | سـپــه را هـمـه تـرگ و جـوشـن بــداد |
طـــلـــایـــه بــــفـــرمـــود تــــا ده هـــزار | بـــود تــرک بـــر گــســتــوان ور ســوار |
چــنـیـن گـفـت بــا لـشــکـر افـراســیـاب | کــه مــن چــون گــذر یــابـــم از رود آب |
دمــادم شـــمــا از پـــســـم بـــگــذریــد | بــجــیـحــون و زورق زمـان مـشــمـریـد |
شــب تــیـره بــا لــشــکــر افــراســیـاب | گــذر کــرد از آمــوی و بــگــذاشــت آب |
هــمــه روی کــشــور بــه بــی راه و راه | سـراپــرده و خــیـمـه بــد بــی سـپــاه |
ســپــیــده چــو از بـــاخــتــر بـــردمــیــد | طــلــایـه ســپــه را بــهــامــون نــدیــد |
بـــیـــامـــد بـــمـــژده بــــر شـــهـــریـــار | کـه پــردخــتــه شـد شــاه زیـن کـارزار |
همه دشت خـیمه سـت و پـرده سـرای | ز دشــمــن ســواری نـبــیـنـم بــجــای |
چـو بـشـنـیـد خـسـرو دوان شـد بـخـاک | نــیــایــش کــنــان پــیـش یــزدان پــاک |
هـمــی گــفــت کــای روشــن کــردگــار | جـــهـــانـــدار و بـــیـــدار و پـــروردگـــار |
تـــو دادی مـــرا فـــر و دیـــهـــیـــم و زور | تــو کـردی دل و چــشـم بــدخـواه کـور |
ز گــیــتـــی ســـتـــمــکـــاره را دور کــن | ز بــیـمـش هـمـه ســالـه رنـجــور کــن |
چــو خــورشـیـد زریـن ســپــر بــرگـرفـت | شـب آن شـعـر پـیروزه بـر سـر گـرفـت |
جــهـانـدار بــنـشـسـت بــر تــخـت عـاج | بـــســـر بـــرنــهــاد آن دلــفـــروز تـــاج |
نـیـایـش کــنـان پــیـش او شــد ســپــاه | کــه جـــاویــد بـــاد ایــن ســـزاوار گــاه |
شـد این لـشـکـر از خـواسـتـه بـی نـیـاز | کـه از لـشـکـر شــاه چــیـن مـانـد بــاز |
همی گفـت هر کـس که اینت فـسـوس | کـه او رفـت بــا لـشـکـر و بـوق وکـوس |
شــب تـــیــره از دســـت پـــرمــایــگــان | بـــشــد نــامــداران چــنــیــن رایــگــان |
بــدیـشــان چــنـیـن گـفـت بــیـدار شـاه | کـــه ای نـــامـــداران ایـــران ســـپــــاه |
چــو دشـمـن بــود شـاه را کـشـتــه بــه | گــر آواره از جــنــگ بـــرگــشــتــه بـــه |
چــــو پــــیـــروزگـــر دادمـــان فـــرهـــی | بــزرگــی و دیـهـیـم شــاهــنــشــهـی |
ز گــیـتــی ســتــایـش مــر او را کــنــیـد | شــب آیــد نــیــایـش مــر او را کــنــیـد |
کـه آنـرا کـه خــواهـد کـنـد شـوربــخــت | یـکـی بــی هـنـر بــرنـشـانـد بــتــخـت |
ازین کوشـش و پـرسـشـت رای نیسـت | کــه بــا داد او بــنـده را پــای نـیـســت |
بـــبـــاشــم بـــدیــن رزمــگــه پــنــج روز | شــشــم روز هــرمــزد گــیـتــی فــروز |
بــــرایـــد بــــرانـــیـــم ز ایـــدر ســـپـــاه | کـه او کـین فـزایسـت و مـا کـینه خـواه |
بـــدیــن پـــنـــج روز انــدریــن رزمـــگـــاه | همی کشـتـه جـسـتـند ز ایران سـپـاه |
بـــشـــســـتـــنــد ایــرانــیــان را ز گـــرد | ســزاوار هـر یـک یـکــی دخــمــه کــرد |
بـــفــرمــود تــا پـــیــش او شــد دبـــیــر | بــیـاورد قـرطــاس و مـشــک و عــبــیـر |
نــبـــشــتـــنــد نــامــه بـــکــاوس شــاه | چــنــانــچــون ســزا بــود زان رزمــگــاه |
ســرنــامــه کــرد از نــخــســت آفــریــن | ســتـــایــش ســزای جــهــان آفــریــن |
دگــر گــفــت شــاه جـــهــانــبـــان مــن | پــــدروار لــــرزیـــده بــــر جــــان مــــن |
بــزرگــیــش بـــا کــوه پــیــوســتــه بــاد | دل بـــدســگــالــان او خــســتــه بـــاد |
رســــیــــدم ز ایــــران بــــریـــگ فــــرب | سه جنگ گران کرده شد در سه شب |
شــــمــــار ســـــواران افــــراســــیــــاب | بــیــنــد خــردمــنــد هــرگــز بـــخــواب |
بـــریــده چـــو ســـیــصــد ســـرنــامــدار | فــرســـتـــادم ایــنــک بـــر شــهــریــار |
بـــرادر بـــد و خــویــش و پـــیــونــد اوی | گـــرامـــی بــــزرگـــان و فـــرزنـــد اوی |
وزان نــامــداران بـــســـتـــه دویــســـت | که صد شـیر بـا جـنگ هر یک یکیسـت |
هــمــه رزم بـــر دشـــت خـــوارزم بـــود | ز چــرخ آفــریــن بـــر چــنــان رزم بـــود |
بـــرفـــت او و مـــا از پـــس انــدر دمــان | کــشــیــدیــم تــا بــر چــه گــرد زمــان |
بـــریــن رزمــگــاه آفــریــن بـــاد گــفـــت | هـمـه سـالـه بــا اخــتــر نـیـک جــفـت |
نـهـادنــد بــر نــامــه مــهـری ز مــشــک | ازان پــس گـذر کـرد بــر ریـگ خــشـک |
چــو زان رود جــیـحـون شـد افـراسـیـاب | چــو بـــاد دمــان تــیــز بــگــذشــت آب |
بـــپـــیــش ســپـــاه قــراخـــان رســیــد | همـی گـفـت هر کـس ز جـنگ آنچ دید |
سـپــهـدار تــرکـان چـه مـایـه گـریـسـت | بــران کـس کـه از تـخـمـه او بـزیـسـت |
ز بــهــر گــرانــمــایــه فــرزنــد خــویــش | بـزرگـان و خـویـشـان و پـیـونـد خـویـش |
خــروشـی یـر آمـد تــو گـفـتــی کـه ابــر | هـمـی خـون چـکـانـد ز چـشـم هـژبــر |
هــمـــی بـــودش انــدر بـــخـــارا درنــگ | همی خـواست کایند شیران بـه جـنگ |
ازان پـس چـو گـشـت انـجـمـن آنچ مـاند | بــزرگــان بــرتــر مــنــش را بـــخــوانــد |
چــو گــشــتــنـد پــر مـایـگــان انـجــمـن | ز لـشــکـر هـر آنـکـس کـه بــد رای زن |
زبـــان بـــر گــشـــادنــد بـــر شــهــریــار | چــو بــیـچــاره شـدشـان دل از کـار زار |
کــه از لــشــکــر مــا بــزرگــان کــه بــود | گـذشـتــنـد و زیـشـان دل مـا شـخــود |
همـانـا کـه از صـد نـمـانـدسـت بـیسـت | بــران رفـتــگـان بــر بــبــایـد گـریـسـت |
کـنـون مـا دل از گـنـج و فـرزنـد خــویـش | گـسـسـتـیـم چـنـدی ز پـیونـد خـویـش |
بــدان روی جــیــحــون یــکــی رزمــگــاه | بــکـردیـم زان پــس کـه فــرمـود شــاه |
ز بــــی دانـــشـــی آنـــچ آمـــد بــــروی | تـو دانی کـه شـاهی و مـا چـاره جـوی |
گــر ایــدونــک روشـــن بـــود رای شـــاه | از ایـــدر بــــچــــاچ انـــدر آرد ســـپــــاه |
چـو کـیـخـسـرو آیـد بــکـیـن خـواسـتــن | بـــبـــایــد تـــو را لــشــکــر آراســـتـــن |
چــو شــانـه انــدریـن کــار فــرمــان بــرد | ز گـــلـــزریـــون نـــیـــز هـــم بـــگـــذرد |
بـــبـــاشــد بآرام بـــبـــهــشــت گــنــگ | کـه هم جـای جـنگسـت و جـای درنگ |
بــریـن بــر نــهــادنــد یـکــســر ســخــن | کــســی رای دیـگــر نــیــفــگــنــد بــن |
بـــرفـــتـــنــد یــکـــســـر بـــگــلــزریــون | هــمــه دیــده پـــرآب و دل پــر ز خــون |
بـــگـــلــزریــون شـــاه تـــوران ســـه روز | بـــبـــود و بـــراســـود بــــا بـــاز و یـــوز |
بــرفــتــنــد زان جــایـگــه ســوی گــنـگ | بـــجـــایــی نــبـــودش فـــراوان درنــگ |
یـکـی جــای بــود آن بــسـان بــهـشـت | گـلـش مـشـک سـارا بــد و زر خـشـت |
بــدان جــایـگـه شـاد و خـنـدان بــخـفـت | تـو گفـتـی که بـا ایمنی گشـت جـفـت |
سـپــه خــوانـد از هـر سـوی بــی کـران | بـــرگـــان گـــردنــکـــش و مـــهــتـــران |
مـی و گـلـشـن و بــانـگ چـنـگ و ربــاب | گـل و ســنـبــل و رطــل و افـراســیـاب |
هـمــی بــود تــا بــر چــه گــردد جــهـان | بـــدیــن آشـــکـــارا چـــه دارد نـــهــان |
چــو کــیــخــســرو آمــد بــریــن روی آب | ازو دور شــــد خــــورد و آرام و خــــواب |
ســپــه چــون گـذر کــرد زان ســوی رود | فـرسـتـاد زان پــس بــه هـر کـس درود |
کـــزیــن آمـــدن کـــس مـــداریــد بـــاک | بـــــخـــــواهــــیــــد مـــــا را ز یــــزدان |
گــرانــمــایــه گــنــجــی بـــدرویــش داد | کــســی را کــزو شــاد بــد بــیـش داد |
وزآنـجــا بــیـامـد ســوی شــهـر ســغــد | یـکـی نـو جــهـان دیـد رسـتــه ز چـغـد |
بــبــخـشـیـد گـنـجــی بــران شـهـر نـیـز | هـمـی خـواسـت کآبــاد گـردد بــچــیـز |
بــــر مـــنـــزلـــی زیـــنـــهـــاری ســــوار | هــمـــی آمـــدنـــدی بـــر شـــهـــریــار |
ازان پـــس چــو آگــاهــی آمــد بـــشــاه | ز گــنــگ و ز افــراســـیــاب و ســـپـــاه |
کـــه آمـــد بـــنـــزدیــک او گـــلـــگـــلـــه | ابـــا لــشــکــری چـــون هــژبـــر یــلــه |
کــه از تــخــم تــورســت پــرکـیـن و درد | بـــجـــویـــد هـــمـــی روزگـــار نـــبـــرد |
فــرســتـــاد بـــهــری ز گــردان بـــچـــاج | کـه جـویـد هـمـی تـخـت تـرکـان و تـاج |
ســپــاهـی بــسـوی بــیـابــان سـتــرگ | فــرســتـــاد ســالــار ایــشــان طــورگ |
پــذیـرفـت زیـن هـر یـکـی جــنـگ شــاه | کـــه بـــر نـــامـــداران بـــبـــنــدنــد راه |
جــهـانـدار کـیـخــسـرو آن خــوار داشـت | خــرد را بــانــدیـشــه ســالــار داشــت |
ســـپـــاهــی کـــه از بـــردع و اردبـــیــل | بــیــامــد بــفــرمــود تــا خــیــل خــیـل |
بـــیــایــنــد و بـــر پــیــش او بـــگــذرنــد | رد و مــوبـــد و مــرزبـــان بــشــمــرنــد |
بــرفــتــنـد و ســالـارشــان گــســتــهـم | کــه در جــنــگ شــیـران نــبــودی دژم |
هـمــان گــفــت تــا لــشــکــر نــیـمــروز | بـــرفــتـــنــد بـــا رســتـــم نــیــوســوز |
بـــفــرمــود تــا بـــر هــیــونــان مــســت | نـشـیـنـنـد و گـیـرنـد اسـبــان بـدسـت |
بــســغــد انــدرون بــود یــک مــاه شــاه | هـمـه سـغـد شـد شـاه را نـیـک خـواه |
ســـــپـــــه را درم داد و آســــوده کــــرد | هـمــی جــســت هـنــگــام روز نــبــرد |
هـــر آن کـــس کـــه بــــود از در کـــارزار | بــدانــســت نــیـرنــگ و بــنــد حــصــار |
بـــیــاورد و بـــا خــویــشــتـــن یــار کــرد | ســر بـــدکــنــش پـــر ز تــیــمــار کــرد |
وزان جــــایـــگـــه گـــردن افـــراخـــتــــه | کـمـر بــسـتــه و جــنـگ را ســاخــتــه |
ز ســغــد کـشــانـی ســپــه بــر گـرفـت | جــهـانـی درو مــانـده انـدر شــگــفــت |
خـبــر شـد بــه تــرکـان کـه آمـد سـپــاه | جــهـانـجــوی کـیـخـسـرو کـیـنـه خـواه |
هــمـــه ســـوی دژهــا نـــهــادنـــد روی | جهان شد پـر از جنبـش و گفت و گوی |
بــلـشـکـر چـنـیـن گـفـت پـس شـهـریـار | کـــه امــروز بـــه گــونــه شـــد کـــارزار |
ز تــرکــان هـر آنـکـس کـه فــرمـان کـنـد | دل از جـنـگ جـسـتـن پـشـیمـان کـنـد |
مــســازیــد جـــنــگ و مــریــزیــد خــون | مــبــاشــیـد کــس را بــبــد رهـنـمــون |
وگـر جــنـگ جــویـد کـسـی بــا ســپــاه | دل کـــیـــنـــه دارش نـــیـــایـــد بــــراه |
شـمـا را حــلـال اســت خــون ریـخــتــن | بــــهـــر جـــای تــــاراج و آویـــخـــتــــن |
بـــره بـــر خــورشــهــا مــداریــد تـــنــگ | مــداریــد کــیــن و مــســازیــد جــنــگ |
خــروشــی بـــر آمــد ز پــیــش ســپــاه | کـه گـفـتــی بــدرد هـمـی چـرخ و مـاه |
ســــواران بــــدژهــــا نــــهـــادنــــد روی | جـهـان شـد پـر از غـلـغـل و گـفـتـگـوی |
هــر آنــکــس کــه فــرمــان بــجــا آوریـد | ســپــاه شــهـنــشــه بــدو نــنــگــریـد |
هـر آن کــو بــرون شــد ز فــرمـان شــاه | سـرانـشـان بــریـدنـد یـکـسـر ســپــاه |
ز تــرکــان کــس از بـــیــم افــراســیــاب | لـب تــشــنـه نـگــذاشــتــنـدی بــر آب |
وگـر بــاز مـانـدی کــســی زیـن ســپــاه | تــن بـــی ســرش یــافــتــنــدی بـــراه |
دلــــیـــران بــــدژهـــا نــــهـــادنــــد روی | بــهـر دژ کـه بــودی یـکـی جــنـگـجـوی |
شــدی بـــاره دژ هــم آنــگــاه پـــســت | نـمـانـدی در و بــام وجــای نـشـســت |
غـــلـــام و پـــرســـتـــنــده و چـــارپـــای | نـمـانـدی بــد و نـیـک چـیـزی بـه جـای |
بـریـن گـونـه فـرسـنـگ بـر صـد گـذشـت | نـه دژ مــانــد آبــاد جــایـی نـه دشــت |
چــــو آورد لـــشـــکـــر بــــگـــلـــزریـــون | بــهــر ســو بــگــردیــد بــا رهــنــمــون |
جـــهـــان دیــد بـــر ســـان بـــاغ بـــهــار | در و دشــت و کــوه و زمــیـن پــرنـگــار |
هـمـه کـوه نـخــچــیـر و هـامـون درخــت | جـــهــان از در مـــردم نــیــک بـــخـــت |
طـــلــایــه فـــرســـتـــاد و کـــارآگـــهــان | بـــدان تـــا نــمـــانــد بـــدی در نــهــان |
ســــراپــــرده شــــهــــریـــار جــــهــــان | کـــشـــیـــدنـــد بـــر پـــیـــش آب روان |
جــهـانـدار بــر تــخــت زریـن نـشــســت | خــود و نــامــداران خـــســروپـــرســت |
شـبــی کـرد جـشـنـی کـه تــا روز پــاک | هـمـی مـرده بـرخـاسـت از تـیره خـاک |
وزان ســوی گــنــگ انــدر افــراســیــاب | بــرخــشــنـده روز و بــهـنـگــام خــواب |
هــمــی گــفــت بــا هــرک بــد کــاردان | بــــزرگـــان بـــیـــدار و بــــســـیـــاردان |
کـه اکـنـون کـه دشـمـن بـبـالـین رسـید | بــگــنــگ انــدرون چــون تــوان آرمــیــد |
هــمــه بـــر گـــشـــادنــد گـــویــا زبـــان | کـه اکـنـون کـه نـزدیک شـد بـد گـمـان |
جــز از جــنــگ چــیــزی نــبــیـنــیــم راه | زبـونـی نـه خـوبـسـت چـنـدیـن سـپـاه |
بــگــفــتــنــد وز پــیـش بــرخــاســتــنــد | هـمـه شـب همـی لـشـکـر آراسـتـنـد |
ســپــیــده دمــان گــاه بــانــگ خــروس | ز درگـــاه بــــرخـــاســـت آوای کـــوس |
ســپــاهـی بــهـامـون بــیـامــد ز گــنـگ | کـه بــر مـور و بـر پـشـه شـد راه تـنـگ |
چــــو آمـــد بــــنـــزدیـــک گـــلـــزریـــون | زمـیـن شــد بــســان کـه بــیـســتــون |
همی لشـکـر آمد سـه روز و سـه شـب | جـهـان شـد پــرآشـوب جـنـگ و جـلـب |
کــشــیـدنـد بــر هـفــت فــرســنـگ نـخ | فــزون گــشــت مــردم ز مـور و مــلــخ |
چــهــارم ســپــه بــرکــشــیـدنــد صــف | ز دریــا بـــرآمــد بـــخـــورشـــیــد تـــف |
بـــقـــلـــب انـــدر افـــراســـیــاب و ردان | ســـواران گـــردنـــکـــش و بــــخـــردان |
ســوی مــیـمــنــه جــهــن افــراســیـاب | هـمــی نــیـزه بــگــذاشــت از آفــتــاب |
وزیــن روی کــیــخــســرو از قــلــبـــگــاه | همی داشـت چـون کوه پـشت سـپـاه |
چـــو گــودرز و چــون طــوس نــوذر نــژاد | مـــنـــوشـــان خـــوزان و پـــیــروز و داد |
چــو گــرگــیـن مــیـلــاد و رهــام شــیــر | هــجــیـر و چــو شــیـدوش گــرد دلــیـر |
فـــریـــبــــرز کـــاوس بـــر مـــیـــمـــنـــه | ســپــاهــی هــه یـک دل و یـک تــنــه |
مـنـوچــهـر بــر مـیـســره جــای داشــت | کـه بـا جـنگ هر جـنگـیی پـای داشـت |
بـــپـــشــت ســپـــه گــیــو گــودرز بـــود | کـه پــشـت و نـگـهـبــان هـر مـرز بــود |
زمــیـن کــان آهـن شــد از مــیـخ نــعــل | هــمــه آب دریــا شــد از خـــون لــعــل |
بــســر بــر ز گــرد ســیــاه ابــر بــســت | تــبــیـره دل ســنــگ خــارا بــخــســت |
زمــیــن گــشــت چــون چــادر آبــنــوس | ســتـــاره غــمــی شــد ز آوای کــوس |
زمـیـن گـشـت جـنـبــان چـو ابــر سـیـاه | تـو گـفـتـی هـمـی بــر نـتـابــد سـپــاه |
هـمـه دشــت مـغـز و ســر و پــای بــود | هـمــانـا مــگــر بــر زمــیـن جــای بــود |
همی نعل اسـبـان سـرکشـتـه خـسـت | همه دشت بـی تن سر و پای و دست |
خــردمــنــد مــردم بــیـکــســو شــدنــد | دو لـشـکـر بـریـن کـار خـسـتـو شـدنـد |
کـه گـر یـک زمـان نـیـز لـشــکـر چــنـیـن | بــمـانـد بــریـن دشــت بــا درد و کـیـن |
نــمــانــد یــکــی زیـن ســواران بــجــای | هــمــانــا ســپـــهــر انــدر آیــد ز پـــای |
ز بــس چــاک چــاک تــبـــرزیــن و خــود | روانــــهــــا هــــمــــی داد تــــن رادرود |
چـو کـیـخـسـرو آن پــیـچـش جـنـگ دیـد | جـهـان بــر دل خـویـشـتــن تــنـگ دیـد |
بــیـامــد بــیـکــســو ز پــشــت ســپــاه | بـــپـــیــش خـــداونــد شـــد دادخـــواه |
کـــه ای بــــرتــــر از دانـــش پــــارســــا | جــهـانـدار و بــر هـر کــســی پــادشــا |
ار نــیــســـتـــم مــن ســتـــم یــافــتـــه | چـــو آهـــن بـــکـــوره درون تـــافـــتـــه |
نـخــواهـم کـه پــیـروز بــاشـم بــجــنـگ | نـه بــر دادگــر بــر کــنـم جــای تــنــگ |
بــگــفــت ایـن و بــر خــاک مـالــیـد روی | جـــهـــان پــــر شـــد ازنـــالـــه زار اوی |
هـمـانـگـه بــرآمـد یـکــی بــاد ســخــت | کـه بـشـکـسـت شـاداب شـاخ درخـت |
هــمــی خــاک بــر داشــت از رزمــگــاه | بــــزد بــــر رخ شـــاه تـــوران ســـپـــاه |
کـسـی کـو ســر از جــنـگ بــرتــافـتــی | چــو افــراســیــاب آگــهــی یــافــتـــی |
بـــریــدی بـــجــنــجــر ســرش را ز تـــن | جــز از خــاک و ریـگـش نـبــودی کـفـن |
چــنـیـن تــا ســپــهـر و زمـیـن تــار شـد | فـــراوان ز تـــرکـــان گـــرفـــتـــار شـــد |
بـــر آمــد شــب و چــادر مــشــک رنــگ | بــپــوشــیـد تــا کـس نـیـایـد بــجــنـگ |
ســپــه بــاز چــیـدنـد شـاهـان ز دشـت | چـو روی زمین ز آسـمـان تـیره گـشـت |
هـــمـــه دامـــن کـــوه تـــا پـــیـــش رود | سـپــه بــود بــا جــوشـن و درع و خـود |
بـــرافــروخــتــنــد آتـــش از هــر ســوی | طـــلــایــه بـــیــامــد ز هــر پـــهــلــوی |
هـمـی جــنـگ را ســاخــت افـراسـیـاب | هــمــی بـــود تـــا چــشــمــه آفــتــاب |
بــــر آیـــد رخ کـــوه رخــــشـــان کـــنـــد | زمـیـن چــون نـگـیـن بــدخــشـان کـنـد |
جــــهـــان آفــــریـــن را دگـــر بــــود رای | بــهــر کــار بـــا رای او نــیــســت پــای |
شــب تــیـره چــون روی زنـگـی ســیـاه | کــس آمـد ز گـســتــهـم نـوذر بــشــاه |
کــه شــاه جــهــان جــاودان زنــده بـــاد | مـه مـا بــازگــشــتــیـم پــیـروز و شــاد |
بـــــدان نــــامــــداران افــــراســـــیــــاب | رســیــدیـم نــاگــه بــهــنــگــام خــواب |
ازیــشـــان ســـواری طـــلـــایــه نــبـــود | کـــی را ز انــدیــشـــه مـــایــه نــبـــود |
چــو بــیـدار گـشــتــنـد زیـشــان ســران | کــشــیـدیـم شــمـشــیـر و گــرز گـران |
چـو شـب روز شـد جــز قـراخـان نـمـانـد | ز مــردان ایــشـــان فـــراوان نــمـــانــد |
همه دشـت زیشـان سـرون و سـرسـت | زمین بـسـتـر و خـاکشـان چـادر اسـت |
بـــمــژده ز رســـتـــم هــم انــدر زمـــان | هــیــونــی بــیــامــد ســپــیــده دمــان |
کــه مــا در بــیــابــان خــبــر یــافــتــیــم | بــدان آگــهــی تــیــز بــشــتــافــتــیــم |
شــب و روز رســتــم یــکــی داشــتــی | چــو تــنـهـا شــدی راه بــگــذاشــتــی |
بـــدیــشــان رســـیــدیــم هــنــگــام روز | چــو بــر زد سـر از چــرخ گـیـتــی فـروز |
تــهــمــتـــن کــمــان را بـــزه بـــرنــهــاد | چــو نـزدیـک شـد تــرگ بــر سـر نـهـاد |
نخـسـتـین که از کلک بـگشـاد شـسـت | قـراخــان ز پــیـکـان رسـتــم بــخـسـت |
بــتـوران زمـیـن شـد کـنـون کـنـیـه خـواه | هــمــانــا کــه آگــاهــی آمــد بـــشــاه |
بــشــادی بــه لـشـکـر بــر آمـد خــروش | سـپـهدار تـرکـان همـی داشـت گـوش |
هـر آنـکـس کـه بــودنـد خـسـروپــرسـت | بــشــادی و رامـش گـشــادنـد دســت |
ســواری بـــیــامــد هــم انــدر شــتـــاب | خــروشــان بــه نــزدیـک افــراســیــاب |
کــه از لــشــکــر مـا قــراخــان بــرســت | رسـیـدســت نـزدیـک مـا مـردشـسـت |
ســـپـــاهــی بـــتـــوران نــهــادنــد روی | کــزیـشــان شــود نــاپــدیــد آب جــوی |
چــنــیـن گــفــت بــا رای زن شــهــریــار | کـه پــیـکــار ســخــت انـدر آمـد بــکــار |
چـــو رســتـــم بـــگــیــرد ســر گــاه مــا | بـــیــکـــبـــارگــی گـــم شـــود راه مــا |
کــنـونــش گــمــان آنـک مــا نـشــنـویـم | چــنـیـن کـار در جــنـگ کـیـخــسـرویـم |
چـو آتـش بــریـشـان شـبـیـخـون کـنـیـم | زخـون روی کـشـور چـو جـیحـون کـنیم |
چــو کـیـخــسـرو آیـد ز لـشـکـر دو بــهـر | نــبــیـنــد مــگــر بــام و دیـوار و شــهـر |
ســراســر هـمـه لـشــکـر ایـن دیـد رای | هــمـــان مــرد فـــرزانــه و رهــنــمــای |
بــنـه هـرچ بــودش هـم آنــجــا بــمــانـد | چــو آتــش ازان دشـت لـشـکـر بــرانـد |
هـمــانــگــه طــلــایـه بــیـامــد ز دشــت | کــه گـرد ســپــاه از هـوا بــرگــذشــت |
همه دشـت خـرگـاه و خـیمسـت و بـس | ازیـشـان بـخـیمـه درون نـیـسـت کـس |
بــدانـسـت خــسـرو کـه ســالـار چــیـن | چــرا رفــت بــیـگــاه زان دشــت کــیـن |
ز گـسـتـهـم و رسـتـم خـبــر یـافـتـسـت | بــدان آگـهـی نـیـز بــشــتــافــتــســت |
نــونـــدی بـــرافـــگـــنــد هــم در زمـــان | فــرســتـــاد نــزدیــک رســتـــم دمــان |
کـه بــرگـشــت زیـن کـیـنـه افـراســیـاب | هــمــانــا بـــجــنــگ تــو دارد شــتــاب |
ســـپـــه را بـــیـــارای و بـــیـــدار بـــاش | بــرو خــویـشــتــن زو نــگــهــدار بــاش |
نــونــد جــهــانــدیـده شــایـســتــه بــود | بـــدان راه بـــی راه بـــایــســتــه بـــود |
هـمـی رفـت چـون پـیش رسـتـم رسـید | گــو شــیـردل را مــیــان بــســتــه دیـد |
ســـپـــه گـــرزهــا بـــر نــهــاده بـــدوش | یــــکــــایــــک نــــهــــاده بآواز گــــوش |
بــرســتــم بــگــفــت آنـچ پــیـغــام بــود | کــه فــرجـــام پـــیــغــامــش آرام بـــود |
وزیـن روی کــیــخــســرو کــیـنــه جــوی | نـشــســتــه بآرام بــی گـفــت و گـوی |
هـمـی کـرد بـخـشـش هـمـه بـر سـپـاه | ســراپـــرده و خـــیــمــه و تـــاج و گــاه |
از ایـرانـیـان کــشــتــگــان را بــجــســت | کفن کرد وز خـون و گلشان بـنشسـت |
بــرسـم مـهـان کـشـتــه را دخـمـه کـرد | چـو بــرداشـت زان خـاک و خـون نـبـرد |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج