فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 9 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

بــدو گـفـت گـیـو آنـک مـن سـاخـتـمبـــدیــن کــار گــردن بـــرافــراخـــتـــمکـنـون ای پــســر گـاه آرایـشــســتنـه هنـگـام پـیری و بـخـشـایشـسـتازیـ…

بــدو گـفـت گـیـو آنـک مـن سـاخـتـم بـــدیــن کــار گــردن بـــرافــراخـــتـــم
کـنـون ای پــســر گـاه آرایـشــســت نـه هنـگـام پـیری و بـخـشـایشـسـت
ازیــن رفـــتـــن مــن نــدار ایــچ غـــم کـه مـن کــوه خــارا بــســوزم بــه دم
بـسـخـتـی گذشـت از در کـاسـه رود جــهـان را هـمــه رنــج بــرف آب بــود
چــو آمــد بـــرران کــوه هــیــزم فــراز نــدانــســت بـــالــا و پــهــنــاش بـــاز
ز پــیـکـان تــیـر آتــشـی بــرفـروخــت بـکـوه انـدر افـگـنـد و هیزم بـسـوخـت
ز آتـش سـه هـفـتـه گـذرشـان نـبـود ز تـــــف زبــــــانـــــه ز بــــــاد و ز دود
چـهـارم سـپــه بــرگـذشـتــن گـرفـت همـان آب و آتـش نـشـسـتـن گـرفـت
***
سـپـهـبـد چـو لـشـکـر بـرو گـرد شـد ز آتـــــش بـــــراه گــــروگــــرد شـــــد
ســپــاه انـدر آمـد چــنـانـچــون سـزد هـمـه کــوه و هـامــون ســراپــرده زد
چـنـانـچـون بـبــایـسـت بـرسـاخـتـنـد ز هـر ســو طـلـایـه بــرون تــاخــتــنـد
گــروگــرد بـــودی نــشــســـت تـــژاو ســواری کـه بــودیـش بــا شــیـر تــاو
فـســیـلـه بــدان جــایـگـه داشــتــی چــنـان کــوه تــا کــوه بــگــذاشــتــی
خــبــر شـد کـه آمـد ز ایـران ســپــاه گــلــه بــرد بــایــد بــه یـکــســو ز راه
فـرســتــاد گـردی هـم انـدر شــتــاب بـــنــزدیــک چـــوپـــان افـــراســـیــاب
کـبـوده بــدش نـام و شـایـسـتـه بـود بــشـایـسـتـگـی نـیـز بــایـسـتـه بـود
بـدو گـفـت چـون تـیـره گـردد سـپـهـر تــو ز ایـدر بــرو هـیـچ مـنـمـای چــهـر
نگه کـن که چـندسـت ز ایران سـپـاه ز گــردان کــه دارد درفـــش و کـــلــاه
ازیـدر بــر ایـشـان شـبـیـخـون کـنـیـم هـمـه کـوه در جــنـگ هـامـون کـنـیـم
کــبــوده بــیــامــد چــو گــرد ســیــاه شــب تــیــره نــزدیـک ایــران ســپــاه
طــلــایــه شــب تــیــره بــهــرام بــود کــمــنــدش ســر پـــیــل را دام بـــود
بــــرآورد اســـپ کـــبــــوده خـــروش ز لـشـکـر بــرافـراخــت بــهـرام گـوش
کـمـان را بــزه کــرد و بــفــشــارد ران درآمـــد ز جــــای آن هـــیـــون گـــران
یـکـی تــیـر بــگـشـاد و نـگـشـاد لـب کــبـــوده نــبـــود ایــچ پــیــدا ز شــب
بــزد بـــر کــمــربــنــد چــوپــان شــاه هـمـی گـشـت رنـگ کـبــوده ســیـاه
ز اسـپ انـدر افـتـاد و زنهار خـواسـت بــدو گـفــت بــهـرام بــرگـوی راســت
کــه ایـدر فــرســتــنـده تــو کــه بــود کـرا خـواسـتـی زیـن بــزرگـان بـسـود
بــبــهــرام گــفــت ار دهـی زیـنــهــار بــگــویــم تــرا هــرچ پــرســی ز کــار
تــژاوســت شــاهـا فــرســتــنــده ام بـــنــزدیــک او مــن پـــرســتــنــده ام
مــکــش مــر مــرا تــا نـمــایـمــت راه بــــجــــایـــی کـــه او دارد آرامـــگـــاه
بـــدو گــفــت بــهــرام بـــا مــن تــژاو چــو بــا شــیــر درنــده پــیــکــار گــاو
سـرش را بــخـنـجـر بــبــریـد پــسـت بــفــتــراک زیـن کــیـانــی بــبــســت
بــلـشــکـر گـه آورد و بــفـگـنـد خــوار نــه نــام آوری بــد نــه گــردی ســوار
***
چـو خـورشـید بـر زد ز گـردون درفـش دم شـب شـد از خـنـجــر او بــنـفـش
غـمـی شـد دل مـرد پــرخـاشـجــوی بـــدانــســت کــو را بـــد آمــد بـــروی
بـــرآمــد خــروش خــروس و چـــکــاو کـــبــــوده نـــیـــامـــد بــــنـــزد تــــژاو
سـپـاهـی کـه بـودنـد بــا او بــخـوانـد وزان جــایـگــه تــیـز لــشــکــر بــرانـد
تــژاو ســپــهـبــد بــشـد بــا ســپــاه بـــایــران خـــروش آمــد از دیــده گــاه
کـه آمـد سـپـاهـی ز تـرکـان بـجـنـگ سـپـهـبـد نـهنـگـی درفـشـی پـلـنـگ
ز گـردنـکـشــان پــیـش او رفــت گـیـو تـــنــی چـــنــد بـــا او ز گــردان نــیــو
بـرآشـفـت و نـامـش بــپـرسـیـد زوی چـنین گفـت کـای مرد پـرخـاشـجـوی
بــدیـن مــایـه مـردم بــجــنـگ آمــدی ز هــامــون بـــکـــام نــهــنــگ آمــدی
بـپـاسـخ چـنـیـن گـفـت کـای نـامـدار بــبــیـنــی کــنــون رزم شــیـر ســوار
بـــگـــیــتـــی تـــژاوســـت نــام مـــرا بـــــهــــر دم بـــــرآرنــــد کــــام مــــرا
نــژادم بــگــوهــر از ایــران بـــدســت ز گـردان وز پـشـت شـیـران بــدسـت
کـنـون مـرزبــانـم بـدیـن تـخـت و گـاه نـــگـــیــن بـــزرگـــان و دامـــاد شـــاه
بـدو گـفـت گیو اینکـه گـفـتـی مگـوی کـه تــیـره شـود زیـن سـخــن آبــروی
از ایـران بــتــوران کـه دارد نـشـسـت مگر خـوردنش خـون بـود گر کـبـسـت
اگـــر مـــرزبــــانـــی و دامـــاد شـــاه چــرا بــیـشــتــر زیـن نــداری ســپــاه
بـدین مـایه لـشـکـر تـو تـندی مجـوی بــتــنــدی بــپــیـش دلــیـران مــپــوی
کـــه ایــن پـــرهــنــر نــامــدار دلــیــر ســــر مــــرزبــــان انـــدر آرد بــــزیـــر
گـر اایـدونـک فـرمـان کـنـی بـا سـپـاه بـــایــران خــرامــی بــنــزدیــک شــاه
کـنـون پـیش طـوس سـپـهبـد شـوی بــگــویــی و گــفــتــار او بـــشــنــوی
سـتــانـمـت زو خـلـعـت و خـواسـتــه پـــرســـتـــنــده و اســـپ آراســـتـــه
تــژاو فــریــبــنــده گــفــت ای دلــیــر درفـــش مـــرا کـــس نـــیــارد بـــزیــر
مـرا ایـدر اکــنـون نـگـیـنـســت و گـاه پــرسـتــنـده و گـنـج و تــاج و ســپــاه
همـان مرز و شـاهی چـو افـراسـیاب کـس ایـن را ز ایـران نـبــیـنـد بــخـواب
پـــرســـتـــار وز مـــادیــانـــان گـــلـــه بـــدشـــت گـــروگـــرد کـــرده یـــلـــه
تـو ایـن انـدکـی لـشـکـر مـن مـبــیـن مــراجــوی بــا گــرز بــر پــشــت زیـن
مـن امــروز بــا ایـن ســپــاه آن کــنـم کــزیـن آمـدن تــان پــشــیـمـان کـنـم
چــنــیـن گــفــت بــیـژن بــفــرخ پــدر کــه ای نــامــور گــرد پـــرخــاشــخــر
ســـرافـــراز و بـــیــداردل پـــهــلـــوان بــه پـیـری نـه آنـی کـه بــودی جـوان
تـرا بـا تـژاو این هـمـه پـنـد چـیـسـت بـتـرکـی چـنین مهر و پـیوند چـیسـت
هـمـی گـرز و خـنـجـر بـبـایـد کـشـید دل و مــغــز ایــشــان بــبـــایــد دریــد
بـرانـگـیـخـت اسـپ و بـرآمـد خـروش نـهـادنــد گــوپــال و خــنــجــر بــدوش
یـکــی تــیـره گـرد از مـیـان بــردمـیـد بـدان سـان که خـورشـید شـد ناپـدید
جـهـان شـد چـو آبــار بـهـمـن سـیـاه ســتــاره نــدیــدنــد روشــن نــه مــاه
بــقــلــب ســپــاه انـدرون گــیـو گــرد هـمـی از جــهـان روشــنـایـی بــبــرد
بــپــیـش انــدرون بــیـژن تــیـزچــنـگ هـمـی بــزمـگـاه آمـدش جـای جـنـگ
وزان ســوی بـــا تــاج بـــر ســر تــژاو کــه بــودیــش بــا شــیــر درنــده تــاو
یـلـانـش هـمـه نـیـک مـردان و شـیـر کـه هرگـز نشـدشـان دل از رزم سـیر
بــســی بــرنــیــامــد بــریــن روزگــار کــه آن تـــرک ســـیــر آمــد از کــارزار
سه بـهره ز تـوران سـپـه کشتـه شد سـربــخـت آن تــرک بــرگـشـتـه شـد
هــمــی شــد گــریــزان تـــژاو دلــیــر پــسـش بــیـژن گـیـو بــرســان شـیـر
خـروشـان و جـوشـان و نیزه بـدسـت تـو گفتـی که غرنده شیرسـت مست
یــکـــی نــیــزه زد بـــر مـــیــان تـــژاو نــمــانــد آن زمــان بــا تــژاو ایــچ تــاو
گـــرایـــنـــده بـــدبـــنـــد رومـــی زره بــپــیــچــیـد و بــگــشــاد بــنــد گــره
بــیـفــگــنــد نــیـزه بــیــازیــد چــنــگ چــو بــر کــوه بــر غــرم تــازد پــلـنـگ
بـدان سـان که شـاهین ربـاید چـکـاو ربـــود آن گـــرانـــمـــایـــه تـــاج تـــژاو
کـه افــراســیـابــش بــســر بــرنـهـاد نــبـــودی جــدا زو بـــخــواب و بـــیــاد
چـنـین تـا در دژ همـی تـاخـت اسـپ پـس انـدرش بـیـژن چـو آذرگـشـسـپ
چــو نـزدیـکـی دژ رسـیـد اســپــنـوی بـــیــامــد خـــروشــان پـــر از آب روی
کـه از کین چـنین پـشـت بـرگاشـتـی بــدیــن دژ مــرا خــوار بــگــذاشــتــی
ســزد گــر ز پــس بــرنـشــانـی مــرا بــدیـن ره بــدشــمــن نــمــانـی مــرا
تـــژاو ســرافــراز را دل بـــســوخـــت بــکــردار آتــش رخــش بـــرفــروخــت
فــراز اســپــنـوی و تــژاو از نـشــیـب بـــدو داد در تـــاخــتـــن یــک رکــیــب
پـس انـدر نـشـانـدش چـو مـاه دمـان بـــرآمـــد ز جـــا بـــاره زیـــرش دنـــان
همی تـاخـت چـون گـرد بـا اسـپـنوی ســـوی راه تــــوران نـــهـــادنـــد روی
زمــانـی دویـد اســپ جــنـگــی تــژاو نـمـانـد ایـچ بــا اســپ و بــا مـرد تــاو
تــژاو آن زمـان بــا پــرسـتـنـده گـفـت کـه دشـوار کـار آمـد ای خـوب جـفـت
فـرومـانـد ایـن اســپ جــنـگـی ز کـار ز پــس بــدسـگـال آمـد و پــیـش غـار
اگــر دور از ایــدر بـــه بـــیــژن رســـم بــکــام بــدانــدیـش دشــمــن رســم
تــرا نـیـسـت دشـمـن بــیـکـبــارگـی بــمــان تــا بــرانـم مــن ایـن بــارگــی
فــرود آمــد از اســپ او اســپـــنــوی تــــــژاو از غــــــم او پــــــر از آب روی
سـبـکبـار شـد اسـپ و تـندی گرفـت پــســش بــیـژن گـیـو کـنـدی گـرفـت
چــو دیـد آن رخ مـاه روی اســپــنـوی ز گـلـبــرگ روی و پـر از مـشـک مـوی
پـس پـشت خویش اندرش جـای کرد ســوی لــشــکــر پــهـلـوان رای کــرد
بــشــادی بــیــامــد بــدرگــاه طــوس ز درگــاه بـــرخـــاســـت آوای کـــوس
کـه بــیـدار دل شـیـر جــنـگـی سـوار دمــان بـــا شـــکــار آمــد از مــرغــزار
ســپــهـدار و گـردان پــرخــاشـجــوی بــــویــــرانــــی دژ نــــهــــادنــــد روی
ازان پــس بـــرفــتــنــد ســوی گــلــه کــه بــودنـد بــر دشــت تــرکــان یـلـه
گـرفـتـنـد هـر یـک کـمـنـدی بــچـنـگ چــنـانـچـون بــود سـاز مـردان جــنـگ
بـــخـــم انــدر آمـــد ســـر بـــارگـــی بــیـاراســت لـشــکــر بــیـکــبــارگــی
نــشــســتــنــد بـــر جــایــگــاه تــژاو ســواران ایــران پــر از خــشــم و تــاو
***
تـــژاو غـــمـــی بـــا دو دیـــده پـــرآب بـــیــامــد بـــنــزدیــک افـــراســـیــاب
چـنـین گـفـت کـامـد سـپـهدار طـوس ابـا لـشـکـری گـشـن و پـیـلـان کـوس
پـــلـــاشـــان و آن نـــامـــداران مـــرد بــخــاک انـدر آمـد سـرانـشـان ز گـرد
هـمــه مــرز و بــوم آتــش انــدر زدنـد فــســیـلــه ســراســر بــهـم بــرزدنـد
چـو بـشـنـید افـراسـیـاب این سـخـن غـمـی گـشـت و بـر چـاره افـگـند بـن
بــپـیـران ویـسـه چـنـیـن گـفـت شـاه کـه گـفـتـم بــیـاور ز هـر سـو سـپــاه
درنـــگ آمـــدت رای از کــــاهـــلــــی ز پــیـری گــران گــشــتــه و بــددلــی
نه دژ مـاند اکـنون نه اسـپ و نه مـرد نـشـسـتـن نـشـایـد بــدیـن مـرز کـرد
بـسی خویش و پیوند ما بـرده گشت بـسـی مـرد نیک اخـتـر آزرده گـشـت
کــنــون نــیــســت امــروز روز درنــگ جـهـان گـشـت بــر مـرد بــیـدار تـنـگ
جــهـانـدار پــیـران هـم انـدر شــتــاب بـــرون آمــد از پـــیــش افــراســیــاب
ز هـر مـرز مـردان جــنـگـی بــخــوانـد ســلـیـح و درم داد و لـشــکــر بــرانـد
چــو آمــد ز پــهــلــو بــرون پــهـلــوان هــمــی نــامــزد کـــرد جـــای گـــوان
ســوی مــیــمــنــه بـــارمــان و تـــژاو ســواران کــه دارنــد بـــا شــیــر تـــاو
چــو نـســتــهـیـن گـرد بــر مـیـســره کـجــا شــیـر بــودی بــچــنـگـش بــره
جــهــان پـــر شــد از نــالــه کــرنــای ز غـــریــدن کـــوس و هـــنـــدی درای
هوا سـربـسـر سـرخ و زرد و بـنـفـش ز بــس نـیـزه و گــونـه گــونـه درفــش
ســپــاهـی ز جــنـگ آوران صــدهـزار نــهــاده هــمــه ســـر ســوی کــارزار
ز دریــــا بــــدریـــا نــــبــــود ایـــچ راه ز اســپ و ز پــیـل و هـیـون و سـپــاه
هـمـی رفــت لـشــکــر گـروهـا گـروه نـبــد دشــت پــیـدا نـه دریـا نـه کــوه
بــفــرمــود پــیــران کــه بــیــره رویــد از ایـــدر ســــوی راه کـــوتــــه رویـــد
نــبــایــد کــه یــابــنــد خــود آگــهــی ازیــــن نــــامــــداران بــــا فــــرهــــی
مــگــر نــاگــهــان بـــر ســر آن گــروه فـرود آرم این گـشـن لشـکـر چـو کـوه
بـــرون کــرد کـــارآگــهــان نــاگــهــان هـمـی جــســت بــیـدار کــار جــهـان
بــــتــــنــــدی بــــراه انــــدر آورد روی بــســوی گـروگـرد شــد جــنـگـجــوی
مـیان سـرخـس اسـت نزدیک طـوس ز بـــاورد بـــرخـــاســـت آوای کـــوس
بـــپــیــوســت گــفــتــار کــارآگــهــان بــپــیـران بــگـفــتــنـد یـک یـک نـهـان
که ایشـان همه میگسـارند و مسـت شـب و روز بــا جـام پـر مـی بـدسـت
ســـواری طـــلـــایــه نـــدیـــدم بـــراه نــه انــدیــشــه رزم تـــوران ســـپـــاه
چـو بـشـنـیـد پـیـران یلـان را بـخـوانـد ز لـشــکـر فــراوان ســخــنـهـا بــرانـد
کــه در رزم مـا را چــنـیـن دســتــگـاه نــبــودســت هـرگــز بــایـران ســپــاه
***
گــزیــن کــرد زان لــشـــکــر نــامــدار ســواران شــمـشــیـرزن ســی هـزار
بــرفـتــنـد نـیـمـی گـذشـتــه ز شـب نـه بــانـگ تــبــیـره نـه بــوق و جـلـب
چــو پــیـران ســالـار لـشــکــر بــرانـد مـیـان یـلـان هـفــت فـرســنـگ مـانـد
نـخــسـتــیـن رسـیـدنـد پــیـش گـلـه کــجــا بــود بـــر دشــت تــوران یــلــه
گـرفـتــنـد بــســیـار و کـشـتــنـد نـیـز نــبــود از بــد بــخــت مــانــنــد چــیـز
گله دار و چـوپـان بـسـی کشتـه شد ســر بــخــت ایـرانـیـان گـشـتــه شـد
وزان جــایـگــه ســوی ایـران ســپــاه بـــرفــتـــنــد بـــرســان گــرد ســیــاه
هــمــه مــســت بــودنــد ایــرانــیــان گـروهـی نـشـســتــه گـشـاده مـیـان
بـــخــیــمــه درون گــیــو بــیــدار بــود ســـپـــهــدار گــودرز هــشــیــار بـــود
خــروش آمــد و بـــانــگ زخــم تــبـــر سـراسـیـمـه شـد گـیـو پــرخـاشـخـر
ســتــاده ابـــر پــیــش پــرده ســرای یـکـی اسـپ بــر گـسـتـوان ور بــپـای
بـرآشـفـت بـا خـویشـتـن چـون پـلنگ ز بـــافـــیــدن پـــای آمـــدش نـــنـــگ
بـــیــامــد بـــاســـپ انــدر آورد پـــای بــــکـــردار بــــاد انـــدر آمـــد ز جـــای
بــپــرده ســرای ســپــهـبــد رســیـد ز گــرد ســپــه آســمــان تــیــره دیــد
بــدو گـفــت بــرخــیـز کـامـد ســپــاه یــکــی گــرد بـــرخــاســت ز اوردگــاه
وزان جــــایـــگـــه رفــــت نـــزد پــــدر بـــچـــنــگ انــدرون گــرزه گــاو ســـر
همی گشـت بـر گرد لشـکـر چـو دود بــرانـگـیـخـت آن را کـه هـشـیـار بــود
یـکـی جـنـگ بــا بــیـژن افـگـنـد پــی که این دشـت رزم اسـت گر بـاغ می
وزان پـــس بـــیــامــد ســـوی کــارزار بـــره بــرشــتــابــیــد چــنــدی ســوار
بــدان انــدکــی بــرکــشــیــدنــد نــخ سـپــاهـی ز تــرکـان چـو مـور و مـلـخ
هـمــی کــرد گــودرز هـر ســو نـگــاه ســپـــاه انــدر آمــد بـــگــرد ســپـــاه
سـراسـیمـه شـد خـفـتـه از داروگـیـر بـــرآمــد یــکــی ابــر بـــارانــش تــیــر
بــزیــر ســر مــســت بـــالــیــن نــرم زبــر گـرز و گـوپــال و شـمـشـیـر گـرم
سـپـیـده چـو بـرزد سـر از بـرج شـیـر بــلــشــکــر نــگــه کــرد گــیـو دلــیــر
هـمـه دشـت از ایرانـیان کـشـتـه دید ســر بــخــت بــیـدار بــرگـشـتــه دیـد
دریـده درفــش و نـگــونــســار کــوس رخ زنــدگــان تـــیــره چــون آبـــنــوس
ســپــهـبــد نـگـه کـرد و گـردان نـدیـد ز لــشــکــر دلــیـران و مــردان نــدیــد
همه رزمـگـه سـربـسـر کـشـتـه بـود تـنـانـشـان بـخـون انـدر آغـشـتـه بـود
پـسـر بــی پـدر شـد پـدر بــی پـسـر هــمــه لــشــگــر گــشــن زیـر و زبــر
بــه بــیـچــارگـی روی بــرگـاشــتــنـد ســراپــرده و خــیـمـه بــگـذاشــتــنـد
نـه کـوس و نـه لـشـکـر نـه بـار و بـنه هـمـه مـیـسـره خـسـتــه و مـیـمـنـه
ازین گـونه لشـکـر سـوی کـاسـه رود بــرفــتــنــد بــی مــایــه و تــار و پــود
چــنـیـن آمــد ایـن گــنــبــد تــیـزگــرد گــهــی شــادمــانــی دهــد گــاه درد
سـواران تــوران پــس پــشـت طـوس دلـان پـر ز کـین و سـران پـر فـسـوس
هــمــی گــرز بـــاریــد گــویــی ز ابــر پـس پـشت بـر جـوشن و خـود و گبـر
نــبـــد کــس بـــرزم انــدرون پـــایــدار هـمــه کــوه کــردنــد گــردان حــصــار
فـرومـانـده اســپــان و مـردان جــنـگ یکـی را نبـد هوش و تـوش و نه هنگ
سـپـاهـی ازیـن گـونـه گـشـتـنـد بــاز شــــــده مـــــانـــــده از رزم و راه دراز
ز هـامـون سـپـهبـد سـوی کـوه شـد ز پــیــکــار تــرکــان بــی انــدوه شــد
فــــراوان کــــم آمــــد ز ایـــرانـــیـــان بـــرآمــد خــروشــی بـــدرد از مــیــان
همه خسته و بسته بد هرک زیست شد آن کشته بر خسته باید گریست
نـه تـاج و نه تـخـت و نه پـرده سـرای نـه اسـپ و نه مـردان جـنـگـی بـپـای
نـــه آبــــاد بــــوم نـــه مـــردان کــــار نه آن خـسـتـگانرا کـسـی خـواسـتـار
پــدر بــر پــســر چــنـد گـریـان شــده وزان خـسـتــگـان چـنـد بــریـان شـده
چـنـیـن اسـت رسـم جــهـان جــهـان کـه کــردار خــویـش از تــو دارد نـهـان
هـمــی بــا تــو در پــرده بــازی کــنـد ز بـــیــرون تـــرا بـــی نــیــازی کـــنــد
ز بــاد آمـدی رفـت خـواهـی بــه گـرد چـه دانی که بـا تـو چـه خـواهند کـرد
بــــبــــنـــد درازیـــم و در چــــنـــگ آز نــــدانــــیــــم بــــاز آشــــکــــارا ز راز
دو بــهـره ز ایـرانـیـان کــشــتــه بــود دگـر خـسـتــه از رزم بــرگـشـتـه بــود
سـپــهـبــد ز پــیـکـار دیـوانـه گـشـت دلش بـا خـرد همچـو بـیگـانه گـشـت
بـلـشـکـرگـه اندر مـی و خـوان و بـزم ســـپــــاه آرزو کـــرد بــــر جــــای رزم
جــهــانــدیــده گــودرز بــا پــیــر ســر نــه پــور و نــبــیـره نـه بــوم و نـه بــر
نه آن خـستـگان را خورش نه پـزشک همه جـای غم بـود و خونین سرشک
جــهـانــدیـدگــان پــیـش اوی آمــدنـد شــکــســتــه دل و راه جــوی آمـدنـد
یـکــی دیــدبــان بــر ســر کــوه کــرد کــجــا دیـدگــان ســوی انــبــوه کــرد
طــلـایـه فـرســتــاد بــر هـر ســویـی مــــگــــر یــــابــــد آن درد را دارویـــی
یـــکــــی نـــامـــداری ز ایـــرانـــیـــان بــفــرمــود تــا تــنـگ بــنــدنـد مــیـان
دهــد شــاه را آگــهـی زیـن ســخــن کـه سـالـار لـشـکـر چـهه افـگـنـد بـن
چـــه روز بــــد آمـــد بــــایـــرانـــیـــان سـران را ز بــخــشـش سـرآمـد زیـان
***
رونـــده بــــر شــــاه بــــرد آگـــهـــی کــه تـــیــره شــد آن روزگــار مــهــی
چـو شـاه دلـیر این سـخـنـهـا شـنـید بــجــوشــیـد وز غــم دلـش بــردمـیـد
ز کـــــار بــــــرادر پـــــر از درد بــــــود بـــران درد بـــر درد لــشـــکـــر فـــزود
زبــان کــرد گــویـا بــنــفــریـن طــوس شــب تــیـره تــا گــاه بــانـگ خــروس
دبــیــر خــردمــنــد را پــیـش خــوانــد دل آگـنـده بــودش ز غـم بــرفـشــانـد
یـکـی نـامـه بـنـوشـت پـر آب چـشـم ز بـــهــر بـــرادر پـــر از درد و خــشــم
بـــســـوی فــریــبـــرز کــاوس شـــاه یــکــی ســوی پــرمــایـگــان ســپــاه
سـر نـامـه بــود از نـخــســت آفـریـن چــنـانـچــون بــود رسـم آیـیـن و دیـن
بــنــام خــداونــد خــورشــیــد و مــاه کــجــا داد بــر نــیــکــوی دســتــگــاه
جـــهــان و مــکـــان و زمــان آفـــریــد پـــی مـــور و پـــیــل گـــران آفـــریـــد
ازویـســت پــیــروزی و زو شــکــیــب بــنـیـک و بــبــد زو رســد کـام و زیـب
خـــرد داد و جـــان و تــــن زورمـــنـــد بــزرگــی و دیـهـیـم و تــخــت بــلــنـد
رهــایــی نــیــابــد ســر از بــنــد اوی یــکـــی را هــمـــه فـــر و اورنـــد اوی
یـکــی را دگــر شــوربــخــتــی دهــد نـیـاز و غــم و درد و ســخــتــی دهـد
ز رخـشـنـده خـورشـید تـا تـیره خـاک هــمـــه داد بـــیــنـــم ز یــزدان پـــاک
بــشــد طــوس بــا کـاویـانـی درفـش ز لـشــکـر چــهـل مـرد زریـنـه کـفـش
بــتــوران فـرســتــادمـش بــا ســپــاه بـرادر شـد از کـیـن نـخـسـتـیـن تـبـاه
بــایـران چــنــو هـیـچ مــهـتــر مــبــاد وزیـن گــونـه ســالـار لـشــکــر مـبــاد
دریـــــغـــــا بـــــرادر فـــــرود جـــــوان ســـر نـــامـــداران و پـــشـــت گـــوان
ز کـــیـــن پـــدر زار و گـــریـــان بـــدم بـــران درد یــک چــنــد بــریــان بـــدم
کــنـون بــر بــرادر بــبــایـد گـریـســت ندانم مـرا دشـمن و دوسـت کـیسـت
مـــرو گـــفـــتــــم او را بــــراه چــــرم مــزن بـــر کــلــات و ســـپـــدکــوه دم
بـران ره فـرودسـت و بـا لشـکـرسـت همان کی نژاد اسـت و کـنداور اسـت
نـدانـد کـه ایـن لـشـکـر از بـن کـیـنـد از ایـران سـپــاهـنـد گـر خــود چــیـنـد
ازان کــوه جــنــگ آورد بـــی گــمــان فــــراوان ســــران را ســــرآرد زمــــان
دریــغ آنــچــنــان گــرد خــســرونــژاد کــه طــوس فــرومــایــه دادش بــبــاد
اگـر پـیش از این او سـپـهبـد بـدسـت ز کــاوس شــاه اخــتــر بــد بــدســت
بـــرزم انـــدرون نــیــز خـــواب آیــدش چـو بـی مـی نـشـینـد شـتـاب آیدش
هـنـرهـا هـمـه هـســت نـزدیـک اوی مــبـــادا چــنــان جـــان تـــاریــک اوی
چـو این نامه خـوانی هم اندر شـتـاب ز دل دور کـــن خــــورد آرام و خــــواب
سـبــک طـوس را بــازگـردان بــجــای ز فــرمــان مــگــرد و مــزن هـیـچ رای
ســپــهـدار و ســالـار زریـنـه کــفــش تــو مـی بــاش بــا کـاویـانـی درفــش
ســـرافـــراز گـــودرز ازان انــجـــمـــن بــــهـــر کـــار بــــاشـــد تــــرا رای زن
مکن هیچ در جـنگ جـسـتـن شـتـاب ز مـی دور بــاش و مـپــیـمـای خــواب
بــتــنـدی مـجــو ایـچ رزم از نـخـسـت همی بـاش تـا خـسـتـه گردد درست
تــرا پــیـش رو گـیـو بــاشـد بــجــنـگ کـه بـا فـر و بـرزسـت و چـنـگ پـلـنـگ
فـــرازآور از هـــر ســــوی ســــاز رزم مـــبــــادا کــــه آیـــد تــــرا رای بــــزم
نــهــاد از بــر نــامــه بــر مــهـر شــاه فــرســتــاده را گـفــت بــرکــش بــراه
ز رفـتــن شـب و روز مـاســای هـیـچ بــهـر مـنـزلـی اســپ دیـگـر بــسـیـچ
بــیـامـد فـرسـتــاده هـم زیـن نـشـان بـــنــزدیــک آن نــامــور ســرکــشــان
بـــنــزد فـــریــبـــرز شـــد نــامـــه دار بـــدو داد پـــس نـــامـــه شـــهـــریــار
فـریـبــرز طــوس و یـلـان را بــخــوانـد ز کـــار گــذشـــتـــه فـــراوان بـــرانــد
هــمـــان نــامـــور گـــیــو و گـــودرز را ســـــــواران و گــــــردان آن مــــــرز را
چــو بــرخــوانــد آن نــامــه شــهـریـار جــهــان را درخــتــی نــو آمــد بــبـــار
بـــزرگــان و شـــیــران ایــران زمــیــن هــمــه شــاه را خـــوانــدنــد آفــریــن
بــیـاورد طــوس آن گــرامــی درفــش ابــا کـوس و پــیـلـان و زریـنـه کـفــش
بـــنــزد فــریــبـــرز بـــردنــد و گــفــت کــه آمــد ســـزا را ســـزاوار جـــفــت
هـمـه سـالـه بــخـت تــو پــیـروز بــاد هـــمــــه روزگــــار تــــو نــــوروز بــــاد
بـــرفــت و بـــبــرد آنــک بـــد نــوذری ســـواران جـــنــگ آور و لــشـــکـــری
بــنـزدیـک شـاه آمـد از دشـت جـنـگ بـــره بـــر نــکــرد ایــچ گــونــه درنــگ
زمـیـن را بــبــوسـیـد در پــیـش شـاه نــکــرد ایــچ خــســرو بــدو در نــگــاه
بــدشــنـام بــگـشــاد لـب شــهـریـار بــران انـجــمـن طــوس را کــرد خــوار
ازان پـس بـدو گـفـت کـای بـدنـشـان کــه کــمـبــاد نـامـت ز گـردنـکــشــان
نـتــرسـی هـمـی از جــهـانـدار پــاک ز گــردان نــیــامــد تــرا شــرم و بــاک
نــگــفـــتـــم مــرو ســـوی راه چـــرم بـــرفــتــی و دادی دل مــن بـــه غــم
نـخــسـتــیـن بــکـیـن مـن آراسـتــی نـــژاد ســــیـــاوش را کــــاســــتــــی
بـــرادر ســـرافـــراز جـــنــگــی فــرود کــجــا هــم چــنــو در زمــانــه نــبــود
بــکـشـتــی کـســی را کـه در کـارزار چـو تــو لـشـکـری خـواسـتـی روزکـار
وزان پــس کـه رفـتــی بــران رزمـگـاه نــبــودت بـــجــز رامــش و بـــزمــگــاه
تـرا جـایـگـه نـیـسـت در شـارسـتــان بــزیـبــد تــرا بــنـد و بــیـمــارســتــان
تــرا پــیــش آزادگــان کــار نــیــســت کـجــا مـر تــرا رای هـشـیـار نـیـسـت
ســزاوار مــســمــاری و بــنـد و غــل نــه انــدر خــور تــاج و دیـهـیـم و مــل
نــژاد مــنــوچــهــر و ریــش ســپــیــد تــــرا داد بــــر زنـــدگـــانـــی امـــیـــد
وگــرنــه بـــفــرمــودمــی تـــا ســرت بـــدانـــدیــش کـــردی جـــدا از بـــرت
بــرو جــاودان خــانـه زنـدان تــوســت هـمـان گـوهـر بـد نـگـهـبــان تـوسـت
ز پــیـشــش بــرانـد و بــفـرمـود بــنـد بـه بـنـد از دلـش بـیـخ شـادی بـکـنـد
***
فــریــبـــرز بــنــهــاد بـــر ســر کــلــاه کـه هم پـهـلـوان بـود و هم پـور شـاه
ازان پــــس بــــفــــرمــــود رهــــام را کــه پـــیــدا کـــنــد بـــا گــهــر نــام را
بــدو گـفــت رو پــیـش پــیـران خــرام ز مــن نــزد آن پـــهــلــوان بـــر پــیــام
بــگـویـش کـه کـردار گـردان ســپــهـر هـمـیـشـه چـنـین بـود پـر درد و مـهـر
یــکـــی را بـــرآرد بـــچـــرخ بـــلـــنــد یــکــی را کــنــد زار و خـــوار و نــژنــد
کـسـی کـو بــلـاجـسـت گـرد آن بـود شــبــیـخــون نــه کــردار مــردان بــود
شــبــیـخــون نــســازنــد کــنــداوران کـــســـی کــو گــرایــد بـــگــرز گــران
تـــو گــر بـــا درنــگــی درنــگ آوریــم گـرت رای جــنـگـســت جــنـگ آوریـم
ز پـــیـــش فـــریـــبــــرز رهـــام گـــرد بــرون رفـت و پــیـغـام و نـامـه بــبــرد
بـــیــامــد طــلــایــه بـــدیــدش بـــراه بـــپــرســیــدش از نــام وز جــایــگــاه
بــدو گــفــت رهـام جــنــگــی مــنــم هـنـرمـنـد و بــیـدار و ســنـگـی مـنـم
پــــیـــام فـــریـــبــــرز کـــاوس شـــاه بــه پــیـران رســانـم بــدیـن رزمــگــاه
ز پــیـش طــلـایـه ســواری چــو گــرد بــیـامــد ســخــنـهـا هـمــه یـاد کــرد
کــــه رهـــام گــــودرز زان رزمـــگــــاه بـــیــامــد ســوی پــهــلــوان ســپــاه
بـــفـــرمـــود تـــا پـــیــش اوی آورنــد گــــشــــاده دل و تــــازه روی آورنــــد
ســرایـنــده رهــام شــد پــیــش اوی بـــتــرس از نــهــان بــدانــدیــش اوی
چــو پــیــران ورا دیــد بـــنــواخــتــش بــپـرسـیـد و بـر تـخـت بـنـشـاخـتـش
بـــــرآورد رهــــام راز از نــــهــــفــــت پـــیــام فـــریــبـــرز بـــا او بـــگـــفـــت
چــنـیـن گـفــت پــیـران بــرهـام گــرد کـه این جـنـگ را خـرد نـتـوان شـمـرد
شما را بـد این پـیش دستـی بـجـنگ نـــدیــدیــم بـــا طـــوس رای و درنــگ
بــمـرز انـدر آمـد چــو گـرگ ســتــرگ همی کـشـت بـی بـاک خـرد و بـزرگ
چـه مـایه بـکـشـت و چـه مـایه بـبـرد بـدو نـیـک ایـن مـرز یـکـسـان شـمـرد
مـکــافــات ایـن بــد کــنـون یـافــتــنـد اگـر چــنـد بــا کـیـنـه بــشــتــافـتــنـد
کــنـون گـر تــویـی پــهـلـوان ســپــاه چــنـانـچـون تــرا بــایـد از مـن بــخـواه
گـر ایـدونـک یک مـاه خـواهـی درنـگ ز لــشــکــر نـیـایـد ســواری بــجــنـگ
وگــر جــنـگ جــویـی مــنـم بــرکــنـار بـــیـــارای و بـــرکـــش صـــف کـــارزار
چــو یـک مـه بــدیـن آرزو بــشــمـریـد کــه از مــرز تــوران زمــیـن بــگــذریــد
بــرانـیـد لـشـکـر سـوی مـرز خـویـش بــبــیـنـیـد یـکـسـر هـمـه ارز خـویـش
وگــرنـه بــجــنــگ انــدر آریـد چــنــگ مـخــواهـیـد زیـن پــس زمـان و درنـگ
یــکــی خـــلــعــت آراســت رهــام را چـــنـــانــچـــون بـــود درخـــور نــام را
بــــنــــزد فــــریـــبــــرز رهـــام گــــرد بــیــاورد نــامــه چــنــانــچــون بــبــرد
فــریــبـــرز چـــون یــافـــت روز درنــگ بــهـر سـو بــیـازیـد چـون شـیـرچـنـگ
ســر بــدره هـا را گــشــادن گــرفــت نـــهــاده هــمـــه رای دادن گـــرفـــت
کـشـیـدنـد و لـشــکـر بــیـاراســتــنـد ز هـر چــیـز لـخــتــی بــپــیـراسـتــنـد
***
چــو آمـد ســر مــاه هـنـگــام جــنـگ ز پـیـمـان بـگـشـتـنـد و از نـام و نـنـگ
خــروشــی بــرآمــد ز هـر دو ســپــاه بــرفــتــنـد یـکــســر ســوی رزمـگــاه
ز بــس نــالــه بــوق و هــنــدی درای هـمــی آســمــان انــدر آمــد ز جــای
هـم از یال اسـپـان و دسـت و عـنـان ز گــوپــال و تــیـغ و کــمـان و ســنـان
تـو گـفـتـی جـهـان دام نـر اژدهاسـت وگـر آسـمان بـر زمین گـشـت راسـت
نــــبــــد پــــشــــه را روزگــــار گــــذر ز بــس گـرز و تـیـغ و سـنـان و سـپــر
ســوی مــیـمــنــه گــیـو گــودرز بــود رد و مـــوبـــد و مـــهــتـــر مـــرز بـــود
سـوی مـیـسـره اشـکـش تـیـزچـنـگ کـه دریـای خـون رانـد هـنـگـام جـنـگ
یــلــان بـــا فــریــبـــرز کــاوس شـــاه درفـش از پــس پــشــت در قـلـبــگـاه
فـریـبــرز بــا لـشـکـر خــویـش گـفـت کـه مـا را هـنـرهـا شــد انـدر نـهـفـت
یـک امـروز چـون شـیـر جــنـگ آوریـم جــهـان بــر بــدانــدیـش تــنـگ آوریـم
کـزیـن نـنـگ تــا جــاودان بــر ســپــاه بــخـنـدنـد هـمـی گـرز و رومـی کـلـاه
یـکـی تــیـربــاران بــکـردنـد ســخــت چــو بــاد خــزانــی کــه ریــزد درخــت
تـو گفـتـی هوا پـر کـرگس شـدسـت زمـیـن از پـی پـیـل پـامـس شـدسـت
نــبـــد بـــر هــوا مــرغ را جـــایــگـــاه ز تـــیـــر و ز گـــرز و ز گـــرد ســـپـــاه
درفــشــیــدن تـــیــغ الــمــاس گــون بــــکــــردار آتــــش بــــگـــرد انـــدرون
تـو گفتـی زمین روی زنگی شدسـت سـتـاره دل پــیـل جـنـگـی شـدسـت
ز بـس نـیـزه و گـرز و شـمـشـیـر تـیـز بــرآمـد هـمـی از جــهـان رسـتــخـیـز
ز قـلـب سـپـه گـیو شـد پـیـش صـف خــروشــان و بـــر لــب بــرآورده کــف
ابــــــا نـــــامـــــداران گـــــودرزیـــــان کــزیــشــان بـــدی راه ســود و زیــان
بـــتــیــغ و بـــنــیــزه بـــرآویــخــتــنــد هـمـی ز آهـن آتــش فــرو ریـخــتــنـد
چـو شـد رزم گـودرز و پـیـران درشـت چـو نهصد تـن از تـخـم پـیران بـکشت
چــو دیــدنــد لــهــاک و فــرشــیـدورد کـزان لشـکـر گـشـن بـرخـاسـت گـرد
یـکـی حـمـلـه بــردنـد بـرسـوی گـیـو بـــران گـــرزداران و شـــیـــران نـــیـــو
بـــبـــاریــد تـــیــر از کـــمــان ســـران بــــران نـــامـــداران جــــوشــــن وران
چـنان شـد که کس روی کشـور ندید ز بـس کـشـتـگـان شـد زمـین نـاپـدید

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات