فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 9 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

چــو پـــیــران بـــیــامــد بـــر مــن دمــانسـخــن گـفـت بــا درد دل یـک زمـانکـه از نـیـکـوی بــا ســیـاوش چــه کــردچــه آمــد بــرویــش ز تــیــم…

چــو پـــیــران بـــیــامــد بـــر مــن دمــان سـخــن گـفـت بــا درد دل یـک زمـان
کـه از نـیـکـوی بــا ســیـاوش چــه کــرد چــه آمــد بــرویــش ز تــیــمــار و درد
فــرنــگــیــس و کــیــخـــســرو از اژدهــا بـــگــفـــتـــار و کـــردار او شـــد رهــا
ابــــا آنـــک انـــدر دلـــم شـــد درســـت که پـیران بـکین کـشـتـه آید نخـسـت
بــــرادرش و فــــرزنـــد در پــــیـــش اوی بـسـی بــا گـهـر نـامـور خـویـش اوی
ابــر دســت کــیـخــســرو افــراســیــاب شود کشتـه این دیده ام من بـخـواب
گــنــهــکــار یــک تــن نــمــانــد بــجــای مـگـر کـشــتــه افـگـنـده در زیـر پــای
و لـیـکـن نـخــواهـم کـه بــر دســت مـن شـود کـشـتـه ایـن پــیـر بــا انـجـمـن
کـه او را بـجـز راسـتـی پـیشـه نـیـسـت ز بـد بـر دلـش راه انـدیـشـه نـیـسـت
گــر ایـدونـک بــاز آرد ایـن را کــه گــفــت گــنــاه گــذشــتــه بــبــایـد نــهـفــت
گــنــهــکــار بـــا خــواســتــه هــرچ بــود ســپــارد بــمــا کــیـن نــبــایـد فــزود
ازیـن پــس مـرا جــای پــیـکـار نـیـســت بـه از راسـتـی در جـهان کـار نیسـت
وریــن نــامــداران ابـــا تـــخــت و پـــیــل سـپـاهی بـدین سـان چـو دریای نیل
فــرســتــنــد نــزدیـک مــا تــاج و گــنــج ازایـشـان نـبــاشـیـم زیـن پـس بـرنـج
نــداریــم گــیــتــی بـــکــشــتــن نــگــاه کـه نـیکـی دهش را جـز اینـسـت راه
جـهان پـر ز گنجـسـت و پـر تـاج و تـخـت نـبــایـد هـمـه بـهـر یـک نـیـک بــخـت
چــو بــشـنـیـد گـودرز بــر پــای خـاسـت بـدو گـفـت کـای مـهـتـر راد و راسـت
ســتـــون ســـپـــاهــی و زیــبـــای گــاه فـروزان بــتــو شـاه و تــخــت و کـلـاه
ســـر مـــایـــه تـــســـت روشـــن خـــرد روانــت هــمــی از خـــرد بـــر خـــورد
ز جـنـگ آشـتـی بـی گـمـان بـهتـرسـت نگـه کـن کـه گـاوت بـچـرم انـدرسـت
بــگــویـم یــکــی پــیــش تــو داســتــان کـنـون بــشـنـو از گـفـتــه بــاســتــان
کــه از راســـتـــی جـــان بـــدگــوهــران گـــریــزد چـــو گـــردون ز بـــار گـــران
گــر ایـدونــک بــیــچــاره پــیـمــان کــنــد بــکـوشـد کـه آن راسـتـی بــشـکـنـد
چـــو کـــژ آفـــریــدش جـــهــان آفـــریــن تـو مـشـنـو سـخـن زو و کـژی مـبـین
نـخـسـتــیـن کـه مـا رزمـگـه سـاخـتـیـم سـخـن رفـت زیـن کـار و پــرداخـتـیـم
ز پـــیـــران فـــرســـتـــاده آمـــد بـــریــن کـه بــیـزارم از دشـت وز رنـج و کـیـن
کــه مــن دیـده دارم هـمــیـشــه پــر آب ز گــفـــتـــار و کـــردار افـــراســـیــاب
مــیـان بــســتــه ام بــنــدگــی شــاه را نــخــواهــم بـــر و بـــوم و خــرگــاه را
بــسـی پـنـد و انـدرز بــشـنـیـد و گـفـت کـزین پـس نبـاشـد مرا جـنگ جـفـت
شـوم گـفـت بـپـسـیـچـم این کـار تـفـت بـخـویشـان بـگویم که ما را چـه رفـت
مـرا تـخـت و گـنـجـسـت و هـم چـارپـای بــدیــشــان نــمــایــم ســزاوار جــای
چـو گـفـت این بـگـفـتـیم کـاری رواسـت بـتـوران تـرا تـخـت و گـنـج و نـواسـت
یـکــی گــوشــه ای گــیـر تــا نـزد شــاه ز تــــو آشــــکـــارا نـــگـــردد گـــنـــاه
بــگـفـتــیـم و پــیـران بــریـن بــازگـشـت شــب تــیـره بــا دیـو انـبــاز گــشــت
هــیــونــی فــرســـتـــاد نــزدیــک شــاه کـه لـشــکــر بــرآرای کــامـد ســپــاه
تـو گـفـتـی کـه بـا ما نگفـت این سـخـن نـه سـر بــود ازان کـار هـرگـز نـه بــن
کــنــون بـــا تــو ای پـــهــلــوان ســپـــاه یــکــی دیــگــر افــگــنــد بــازی بــراه
جـــز از رنــگ و چـــاره نــدانــد هــمـــی ز دانـش سـخــن بــرفـشـانـد هـمـی
کــنـون از کــمــنــد تــو تــرســیـده شــد روا بــد کــه تــرســیـده از دیـده شــد
هـمـه پــشـت ایـشــان بــکـامـوس بــود سپـهبـد چـو سگسار و فر طوس بـود
ســر بــخــت کـامـوس بــرگـشـتــه دیـد بــخــم کـمـنـد انـدرش کـشـتــه دیـد
در آشـــتـــی جـــویــد اکــنــون هــمــی نـیـارد نـشـســتــن بــهـامـون هـمـی
چــو دانـد کـه تــنـگ انـدر آمـد نـشــیـب بـــکــار آورد بـــنــد و رنــگ و فــریــب
گــنــهـکــار بــا گــنــج و بــا خــواســتــه کـه گـفـتــسـت پــیـش آرم آراسـتــه
بــبـیـنـی کـه چـون بــردمـد زخـم کـوس بــجــنـگ انـدر آیـد ســپــهـدار طـوس
ســـپـــهـــدار پـــیـــران بـــود پـــیــش رو کــه جــنــگ آورد هـر زمــان نــوبــنــو
دروغــســت یـکـســر هـمـه گـفــت اوی نـشــایـد جــز او اهـرمـن جــفـت اوی
اگــر بــشــنـوی ســر بــســر پــنـد مــن نــگــه کــن بـــبـــهــرام فــرزنــد مــن
ســپـــه را بـــدان چـــاره انــدر نــواخــت ز گـودرزیـان گـورسـتـانـی بــسـاخـت
کـه تـا زنـده ام خـون سـرشـک مـنسـت یکـی تـیـغ هـنـدی پـزشـک مـنـسـت
چــو بــشـنـیـد رســتــم بــگـودرز گـفـت کـه گـفـتــار تــو بــا خـرد بــاد جــفـت
چـنـیـن اسـت پـیـران و ایـن راز نـیـسـت کــه او نـیـز بــا مــا هـمآواز نـیـســت
ولـــیـــکـــن مـــن از خـــوب کـــردار اوی نـجــویـم هـمـی کـیـن و پــیـکـار اوی
نـگـه کـن کـه بــا شــاه ایـران چــه کــرد ز کــار ســیـاوش چــه تــیـمـار خــورد
گــر از گــفــتــه خــویــش بـــاز آیــد اوی بـــنـــزدیــک مـــا رزم ســـاز آیــد اوی
بــفــتــراک بـــر بــســتــه دارم کــمــنــد کــجــا ژنــده پــیــل انــدرآرم بـــبــنــد
ز نــیـکــو گــمــان انــدر آیـم نــخــســت نـبـایـد مـگـر جـنـگ و پـیـکـار جـسـت
چــنــو بـــاز گــردد ز گــفــتـــار خــویــش بــبــیـنـد ز مـا درد و تــیـمـار خــویـش
بــــرو آفـــریـــن کـــرد گـــودرز و طـــوس کـه خـورشـیـد بـر تـو نـدارد فـسـوس
بـــنـــزدیــک تـــو بـــنـــد و رنـــگ و دروغ ســخــنـهـای پــیـران نــگــیـرد فــروغ
مـبــاد ایـن جـهـان بــی سـرو تـاج شـاه تــو بــادی هـمـیـشـه ورا پــیـش گـاه
چنین گفت رستـم که شب تـیره گشت ز گـفـتــارهـا مـغـزهـا خــیـره گـشـت
بـبـاشـیـم و تـا نـیـم شـب مـی خـوریـم دگــر نـیـمـه تــیـمـار لـشــکــر بــریـم
بـــبـــیــنـــیـــم تـــا کـــردگـــار جـــهـــان بـــریــن آشـــکـــارا چـــه دارد نــهــان
بــایـرانـیـان گــفــت کــامــشــب بــمــی یـکــی اخــتــری افــگــنـم نـیـک پــی
کــه فــردا مــن ایــن گــرز ســـام ســوار بــــگـــردن بــــر آرم کــــنـــم کــــارزار
از ایـدر بــران سـان شـوم سـوی جـنـگ بــدانــگــه کــجــا پــای دارد نــهـنــگ
ســـراپـــرده و افــســـر و گــنــج و تـــاج همـان ژنـده پـیلـان و هم تـخـت عـاج
بــــیــــارم ســــپــــارم بــــایـــرانــــیـــان اگــر تـــاخــتــن را بـــبـــنــدم مــیــان
بــرآمـد خــروشــی ز جــای نـشــســت ازان نــامـــداران خـــســـروپـــرســـت
ســوی خــیـمــه خــویـش رفــتــنــد بــاز بـــخـــواب و بآســـایــش آمـــد نــیــاز
چــو خـورشـیـد بــنـمـود رخـشـان کـلـاه چـو سـیمین سـپـر دید رخـسـار مـاه
بــتــرســیـد مـاه از پــی گــفــت و گـوی بــخــم انــدر امــد بـــپــوشــیــد روی
تـــبــــیـــره بــــرآمـــد ز درگـــاه طـــوس شـد از گـرد اسـپــان زمـیـن ابــنـوس
زمــیـن نـیـلــگــون شــد هـوا پــر ز گــرد بــپــوشــیـد رســتــم ســلـیـح نـبــرد
ســوی مــیــمــنــه پــور کــشــواد بـــود کــه بــا جــوشــن و گـرز پــولـاد بــود
فــریـبــرز بــر مـیـســره جــای جــســت دل نــامــداران ز کــیـنــه بــشــســت
بــقــلــب انــدرون طــوس نــوذر بـــپــای نـمـانـد آن زمـان بـر زمـیـن نـیـز جـای
تــهــمــتــن بــیــامــد بــپــیــش ســپــاه کــه دارد یـلــان را ز دشــمــن نــگــاه
و زان روی خـــاقـــان بـــقـــلــب انــدرون ز پـیـلـان زمـیـن چـون کـه بـیـسـتـون
ابـــر مــیــمــنــه کـــنــدر شـــیــر گـــیــر ســواری دلـاور بــشــمـشــیـر و تــیـر
ســوی مــیـســره جــنــگ دیـده گــهــار زمـیـن خــفــتــه در زیـر نـعــل ســوار
هـمـی گـشـت پـیـران بـه پـیـش سـپـاه بـــیــامــد بـــر شـــنــگــل رزم خـــواه
بـــدو گــفـــت کــای نــامــبـــردار هــنــد ز بــربــر بــفــرمــان تــو تــا بــســنــد
مــرا گــفــتــه بـــودی کــه فــردا پـــگــاه ز هـر سـو بــجــنـگ انـدر آرم سـپــاه
وزان پــس ز رســتــم بـــجــویــم نــبــرد ســـرش را ز ابــــر انـــدرآرم بــــگـــرد
بـدو گـفـت شـنگل من از گـفـت خـویش نـگـردم نـبــیـنـی ز مـن کـم و بــیـش
هـم اکـنـون شـوم پـیـش ایـن گـرد گـیـر تــنــش را کــنــم پــاره پــاره بـــتــیــر
ازو کــیــن کــامــوس جــویــم بـــجــنــگ بـــایــرانــیــان بــر کــنــم کــار تــنــگ
هـم آنـگـه ســپــه را بــســه بــهـر کــرد بـزد کـوس وز دشـت بـرخـاسـت گـرد
بــرفــتــنــد یــک بــهــره بــا ژنــده پــیـل سـپـه بـود صـف بـرکـشـیـده دو مـیل
ســر پـــیــلــبـــان پـــر ز رنــگ و رنــگــار هـمـه پــاک بــا افــســر و گــوشــوار
بــــیـــاراســــتــــه گــــردن از طــــوق زر مــیــان بـــنــد کــرده بـــزریــن کــمــر
فــروهــشــتــه از پــیــل دیــبــای چــیـن نــهـاده بــرو تــخــت و مــهـدی زریـن
بــــــرآمـــــد دم نـــــالـــــه کــــــرنـــــای بــرفــتــنـد پــیـلـان جــنـگـی ز جــای
بــیـامــد ســوی مــیـســره ســی هـزار ســـواران گـــردنـــکـــش و نــیــزه دار
ســـوی مــیــمــنــه ســـی هــزار دگـــر کـمـان بــرگـرفـتـنـد و چـیـنـی سـپــر
بــقـلـب انـدرون پــیـل و خــاقــان چــیـن هـمــی بــرنــوشــتــنــد روی زمــیـن
جـهـان سـربــسـر آهـنـیـن گـشـتـه بـود بـهـر جـایـگـه بــر تـلـی کـشـتـه بــود
ز بــــس نـــالـــه نـــای و بــــانـــگ درای زمــیــن و زمـــان انــدر آمــد ز جـــای
ز جـــــوش ســــواران و از دار و گــــیــــر هــوا دام کــرگــس بـــد از پـــر تـــیــر
کـسـی را نـمـانـد انـدر آن دشـت هوش ز بــانـگ تــبــیـره شــده کــره گــوش
هـمـی گـشـت شـنـگـل مـیـان دو صـف یـکـی تــیـغ هـنـدی گـرفــتــه بــکــف
یـکـی چــتــر هـنـدی بــسـر بــر بــپــای بـسـی مـردم از دنـبــر و مـرغ و مـای
پس پشت و دست چپ و دست راست بجنگ اندر آورده زان سو که خواست
چــو پــیـران چــنــان دیـد دل شــاد کــرد ز رزم تــــهــــمــــتــــن دل آزاد کــــرد
بــهـومـان چــنـیـن گــفــت کــامـروز کــار بــــکــــام دل مــــا کــــنــــد روزگــــار
بــدیــن ســاز و چــنــدیـن ســوار دلــیــر ســرافــراز هــر یــک بــکــردار شــیــر
تــو امــروز پـــیــش صــف انــدر مــپـــای یــک امــروز و فـــردا مــکـــن رزم رای
پــس پـشـت خـاقـان چـیـنـی بــایـسـت کــه دانـد تــرا بــا ســواری دویـســت
کــه گــر زابـــلــی بـــا درفــش ســـیــاه بـــبـــیــنــد تـــرا کـــار گــردد تـــبـــاه
بـــبـــیــنــیــم تـــا چـــون بـــود کــار مــا چــه بــازی کــنـد بــخــت بــیـدار مــا
وزان جـــایــگــه شــد بـــدان انــجـــمــن بــجــایـی کــه بــد ســایـه پــیـلــتــن
فــــرود آمـــد و آفـــریـــن کـــرد چــــنـــد کــه زور از تــو گـیـرد ســپــهـر بــلـنـد
مــبـــادا کــه روز تـــو گــیــرد نــشــیــب مــبـــادا کــه آیــد بــرویــت نــهــیــب
دل شــــاه ایـــران بــــتــــو شــــاد بــــاد هــمــه کــار تــو ســربــســر داد بــاد
بــــرفـــتـــم ز نـــزد تـــو ای پـــهـــلـــوان پـــیــامــت بـــدادم بـــپـــیــر و جــوان
بـــگــفــتــم هــنــرهــای تــو هــرچ بــود بــگـیـتـی تــرا خـود کـه یـارد سـتــود
هــم از آشــتـــی رانــدم هــم ز جــنــگ سـخـن گـفـتـم از هر دری بـی درنگ
بــفـرجــام گـفـتــنـد کـیـن چــون کـنـیـم کــه از رای او کــیـنـه بــیـرون کــنـیـم
تــــوان داد گـــنـــج و زر و خـــواســـتـــه ز مــا هـر چــه او خــواهــد آراســتــه
نـــشـــایــد گـــنـــهـــکـــار دادن بـــدوی بــرانــدیــش و ایــن رازهــا بــازجــوی
گــنــهــکــار جــز خــویـش افــراســیــاب کـه دانـی سـخـن را مـزن در شـتـاب
ز مــا هـرک خــواهـد هـمــه مــهـتــرنــد بــزرگـنـد و بــا تــخـت و بــا افـسـرنـد
سـپـاهـی بـیـامـد بــدیـن سـان ز چـیـن ز سـقـلـاب و خـتـلـان و تـوران زمـیـن
کــجــا آشــتــی خــواهــد افــراســیــاب که چـندین سپـاه آمد از خـشک و آب
بــپــاســخ نـکــوهـش بــســی یـافــتــم بــدیـن سـان سـوی پـهـلـوان تـافـتـم
وزیــشــان ســپـــاهــی چــو دریــای آب گـرفـتـنـد بـر جـنگ جـسـتـن شـتـاب
نـبــرد تــو خــواهـد هـمــی شــاه هـنـد بــتــیـر و کــمــان و بــهـنــدی پــرنــد
مــرا ایــن درســتــســت کــز پــیــلــتــن بــفــرجــام گــریـان شــونـد انـجــمـن
چـو بـشـنید رسـتـم بـرآشـفـت سـخـت بـپـیران چـنین گفـت کای شـوربـخـت
تـو بـا ایـن چـنـین بـنـد و چـنـدین فـریـب کـــجـــا پـــای داری بـــروز نـــهــیــب
مـــــرا از دروغ تـــــو شـــــاه جـــــهــــان بــســی یـاد کــرد آشــکــار و نــهــان
وزان پـــس کــجــا پـــیــر گــودرز گــفــت هـمـه بـنـد و نـیـرنـگـت انـدر نـهـفـت
بــــدیـــدم کـــنـــون دانـــش و رای تــــو دروغــســت یـکــســر ســراپــای تــو
بـغـلـتـی هـمـی خـیره در خـون خـویش بـدسـت ایـن و زین بـتـر آیـدت پـیـش
چـــنـــیــن زنـــدگـــانـــی نــیــارد بـــهــا کـــه بـــاشـــد ســـر انــدر دم اژدهــا
مـگـر گـفـتــم آن خــاک بــیـداد و شــوم گــــذاری بــــیــــایــــی بآبــــاد بــــوم
بــبــیــنــی مــگــر شــاه بــاداد و مــهــر جـــوان و نــوازنـــده و خـــوب چـــهــر
بـــدارد تـــرا چـــون پـــدر بـــی گـــمــان بـــرآرد ســـرت بـــرتـــر از آســـمـــان
تــرا پــوشــش از خــود و چــرم پــلــنـگ هـمـی خـوشـتـر آیـد ز دیـبــای رنـگ
نـــدارد کـــســـی بــــا تـــو ایـــن داوری ز تــخــم پــراکــنــد خــود بــر خــوری
بــدو گـفـت پــیـران کـه ای نـیـکـبــخــت بــرومــنــد و شــاداب و زیـبــا درخــت
ســخــنـهـا کـه دانـد جــز از تــو چــنـیـن کــه از مـهـتــران بــر تــو بــاد آفــریـن
مــرا جـــان و دل زیــر فــرمــان تـــســت هـمـیـشــه روانـم گـروگــان تــســت
یـک امـشــب زنـم رای بــا خــویـشـتــن بــگــویـم ســخــن نـیـز بــا انـجــمــن
وزانــجـــا بـــیــامــد بـــقـــلــب ســـیــاه زبــان پــر دروغ و روان کــیــنــه خــواه
چــو بــرگــشــت پــیـران ز هـر دو گــروه زمـیـن شـد بــکـردار جــوشـنـده کـوه
چــنــیـن گــفــت رســتــم بــایــرانــیــان کـه مـن جـنـگ را بـسـتـه دارم مـیان
شـمـا یـک بـیـک سـر پـر از کـیـن کـنـیـد بـروهـای جـنـگـی پـر از چـیـن کـنـیـد
کــه امــروز رزمــی بــزرگــســت پــیـش پـــدیــد آیــد انــدازه گــرگ و مــیــش
مـرا گـفــتــه بــود آن ســتــاره شــنـاس ازیـــن روز بــــودم دل انــــدر هـــراس
کـــه رزمـــی بـــود در مـــیـــان دو کـــوه جــهـانـی شــونـد انـدر آن هـمـگـروه
شـــونــد انــجـــمــن کــاردیــده مــهــان بــدان جــنـگ بــی مـرد گـردد جـهـان
پــی کــیــن نــهــان گــردد از روی بـــوم شــود گــرز پـــولــاد بـــرســـان مــوم
هـر آنــکــس کــه آیـد بــر مــا بــجــنــگ شــمــا دل مــداریـد از آن کــار تــنـگ
دو دســتــش بــبــنــدم بــخــم کــمــنـد اگــر یــار بـــاشــد ســپــهــر بــلــنــد
شـمـا ســربــسـر یـک بــیـک هـمـگـروه مــبــاشــیـد از آن نـامــداران ســتــوه
مــــرا گــــر بـــــرزم انــــدر آیــــد زمــــان نـمـیـرم بــبــزم انـدرون بــی گــمــان
هــمـــی نـــام بـــایــد کـــه مـــانــد دراز نـمـانـی هـمـی کـار چـنـدیـن مـسـاز
دل انــدر ســرای ســپــنــجــی مــبــنـد که پـر خـون شوی چـون بـبـایدت کند
اگــــر یــــار بـــــاشــــد روان بــــا خــــرد بــنــیــک و بـــبـــد روز را بـــشــمــرد
خــــداونـــد تــــاج و خــــداونـــد گـــنـــج نــبــنــدد دل انــدر ســرای ســپــنــج
چــنـیـن داد پــاسـخ بــرســتــم ســپــاه کــه فــرمــان تــو بــرتــر از چــرخ مـاه
چـــنــان رزم ســازیــم بـــا تـــیــغ تـــیــز کــه مــانـد ز مـا نـام تــا رســتــخــیـز
ز دو رویــه تـــنــگ انــدر آمـــد ســـپـــاه یـکــی ابــر گــفــتــی بــرآمـد ســیـاه
کــه بــاران او بــود شــمــشــیــر و تــیـر جــهــان شــد بــکــردار دریــای قــیــر
ز پـــیـــکـــان پــــولـــاد و پــــر عـــقـــاب ســیـه گـشـت رخــشـان رخ آفـتــاب
ســـنـــانــهــای نــیــزه بـــگـــرد انــدرون ســتــاره بــیـالــود گــفــتــی بــخــون
چــــرنـــگـــیـــدن گــــرزه گــــاوچــــهـــر تـو گفـتـی همی سـنگ بـارد سـپـهر
بــخــون و بــمـغــز انـدرون خــار و خــاک شده غرق و بـرگستـوان چـاک چـاک
هـمـه دشـت یـکـسـر پــر از جـوی خـون بــهـر جــای چــنـدی فــگـنـده نـگـون
چــو پــیـلـان فــگـنـده بــهـم مـیـل مـیـل بـرخ چـون زریـر و بـلـب هـمـچـو نـیـل
چــنــیــن گــفــت گــودرز بــا پــیــر ســر کـه تـا مـن بــبــسـتـم بـمـردی کـمـر
نــدیــدم کــه رزمــی بــود زیـن نــشــان نـه هـرگـز شــنـیـدم ز گـردنـکــشــان
کـه از کـشـتـه گـیـتـی بـریـن سـان بـود یـکـی خــوار و دیـگـر تــن آسـان بــود
بـــغــریــد شــنــگــل ز پــیــش ســپـــاه مــنــم گــفـــت گـــرداوژن رزم خـــواه
بــگـویـیـد کـان مـرد سـگـزی کـجـاسـت یکـی کـرد خـواهـم بـرو نـیـزه راسـت
چــو آواز شــنــگــل بــرســتــم رســیــد ز لــشــکــر نــگــه کــرد و او را بــدیـد
بـــدو گـــفـــت هــان آمــدم رزمـــخـــواه نـگــر تــا نـگــیـری بــلــشــکــر پــنـاه
چــنـیـن گـفــت رســتــم کـه از کــردگـار نــجــســتــم جــزیـن آرزوی آشــکــار
کــه بــیـگــانـه ای زان بــزرگ انــجــمــن دلـــیــری کـــنــد رزم جـــویــد ز مــن
نـه ســقــلـاب مـانـد ازیـشــان نـه هـنـد نه شـمـشـیر هنـدی نه چـینی پـرنـد
پــی و بــیـخ ایـشــان نــمــانــم بــجــای نـمـانم بـتـرکـان سـر و دسـت و پـای
بــــر شــــنـــگــــل آمـــد بآواز گــــفــــت کــه ای بــدنــژاد فــرومــایــه جــفــت
مــــرا نــــام رســــتــــم کــــنــــد زال زر تـو سـگـزی چـرا خـوانـی ای بـدگـهـر
نگه کـن کـه سـگزی کـنون مرگ تـسـت کفن بـی گمان جوشن و تـرگ تست
هـــمـــی گــــشــــت بــــا او بآوردگــــاه مـیـان دو صـف بــرکـشــیـده ســپــاه
یــکــی نــیــزه زد بـــرگــرفــتــش ز زیــن نــگــونــســار کــرد و بــزد بــر زمــیـن
بـــرو بـــر گــذر کــرد و او را نــخـــســـت بـشـمشـیر بـرد آنگـهی شـیر دسـت
بـــــرفــــتــــنــــد زان روی کــــنــــداوران بــــــزهـــــر آب داده پــــــرنــــــدآوران
چــو شـنـگـل گـریـزان شــد از پــیـلـتــن پــراگــنـده گــشــتــنـد زان انـجــمــن
دو بـهـره ازیـشـان بـشـمـشـیـر کـشـت دلــیــران تــوران نــمــودنــد پـــشــت
بـجـان شنگل از دسـت رستـم بـجـست زره بـود و جـوشـن تـنش را نـخـسـت
چـنین گفـت شـنگل که این مرد نیسـت کـس او را بـگـیتـی هـم آورد نـیسـت
یـکـی ژنـده پــیـلـسـت بــر پــشـت کـوه مــگــر رزم ســازنــد یــکــســر گــروه
بـــتـــنـــهـــا کـــســـی رزم بــــا اژدهـــا نــجــویــد چــو جــویــد نــیــابــد رهــا
بـــدو گـــفـــت خـــاقـــان تـــرا بـــامــداد دگــــر بــــود رای و دگــــر بــــود یـــاد
ســـپـــه را بـــفـــرمــود تـــا هــمــگــروه بـــرانــنــد یــکــســـر بـــکـــردار کــوه
ســـــرافـــــراز را در مـــــیـــــان آورنـــــد تـــنـــومـــنـــد را جـــان زیـــان آورنـــد
بـشـمـشـیـر بـرد آن زمـان شـیـر دسـت چـپ لـشـکـر چـیـنـیـان بـرشـکـسـت
هـر آنـگــه کــه خــنــجــر بــرانـداخــتــی هـمـه ره تــن بــی ســر انـداخــتــی
نــه بـــا جـــنـــگ او کـــوه را پـــای بـــود نـه بــا خـشـم او پــیـل را جــای بــود
بـــدان ســان گــرفــتــنــد گــرد انــدرش کـه خـورشـیـد تــاریـک شـد از بــرش
چــنــان نــیـزه و خــنــجــر و گــرز و تــیـر کـه شـد سـاخـتـه بــر یـل شـیـرگـیـر
گـمـان بــرد کـانـدر نـیـسـتـان شـدسـت ز خون روی کشور میستـان شدست
بـــیــک زخـــم ده نــیــزه کــردی قـــلــم خـروشـان و جـوشـان و دشـمـن دژم
دلـــیـــران ایـــران پــــس پــــشـــت اوی بــکــیـنـه دل آگـنـده و جــنـگ جــوی
ز بــس نــیــزه و گــرز و گــوپــال و تــیــغ تـو گـفـتـی هـمـی ژالـه بــارد ز مـیـغ
ز کـــشـــتـــه هــمــه دشـــت آوردگـــاه تـن و پـشت و سر بـود و تـرگ و کلاه
ز چــیــنــی و شــگــنــی و از هــنــدوی ز ســقــلــاب و هــری و از پــهــلــوی
ســپــه بــود چــون خــاک در پــای کــوه ز یـک مـرد ســگـزی شـده هـمـگـروه
کـه بــا او بـجـنـگ انـدرون پـای نـیـسـت چـنـو در جـهان لـشـکـر آرای نـیسـت
کـسـی کـو کـنـد زیـن سـخـن داسـتـان نـبــاشــد خــردمــنـد هـمــداســتــان
کــه پـــرخــاشــخــر نــامــور صــد هــزار بــســنــده نــبــودنــد بــا یــک ســوار
ازیــن کــیــن بـــد آمــد بـــافــراســیــاب ز رســتــم کـجــا یـابــد آرام و خــواب
چــنــیـن گــفــت رســتــم بــایــرانــیــان کـزین جـنگ دشـمـن کـنـد جـان زیان
هـم اکــنـون ز پــیـلــان و از خــواســتــه هــمــان تــخــت و آن تـــاج آراســتــه
ســتـــانــم ز چـــیــنــی بـــایــران دهــم بـــدان شـــادمـــان روز فـــرخ نـــهــم
نــبـــاشــد جــز ایــرانــیــان شــاد کــس پـــی رخــش و ایــزد مــرا یــار بـــس
یـکـی را ز شـگـنـان و سـقـلـاب و چـیـن نـمـانـم کــه پــی بــرنـهـد بــر زمـیـن
کـــه امـــروز پــــیـــروزی روز مـــاســــت بـلـند آسـمـان لـشـکـر افـروز ماسـت
گــــر ایـــدونـــک نـــیـــرو دهـــد دادگــــر پــدیــد آورد رخــش رخــشــان هــنــر
بــریـن دشــت مـن گـورســتــانـی کـنـم بــرومــنــد را شــارســتــانــی کــنــم
یـکـی از شـمـا ســوی لـشــکـر شـویـد بـکـوشـیـد و بــا بــاد هـمـبــر شـویـد
بــکـوبــیـد چـون مـن بــجــنـبــم ز جــای شــمــا بـــرفــرازیــد ســـنــج و درای
زمــیــن را ســراســر کــنــیــد آبـــنــوس بـــــگــــرد ســــواران و آوای کــــوس
بــــکـــوبــــیـــد گـــوپـــال و گـــرز گـــران چـــو پـــولــاد را پـــتـــک آهــنــگــران
از انـــبـــوه ایـــشـــان مـــداریـــد بــــاک ز دریـــا بــــابــــر انـــدر آریـــد خــــاک
هــمــه دیـده بــر مــغــفــر مــن نــهــیـد چـو مـن بـر خـروشـم دمـیـد و دهـیـد
بــدریـد صــفــهــای ســقــلــاب و چــیـن نــبــایــد کــه بــیــنــد هــوا را زمــیـن
وزان جــایـگـه رفـت چــون پــیـل مـسـت یــکــی گــرزه گــاوپــیــکــر بــدســت
خــروشـان سـوی مـیـمـنـه راه جــسـت ز لـشـکـر سـوی کـندر آمـد نخـسـت
هــمــه مــیـمــنــه پــاک بــر هــم دریــد بـسی تـرگ و سـر بـد که تـن را ندید
یـکـی خــویـش کـامـوس بــد سـاوه نـام سـرافـراز و هـر جـای گـسـتـرده کـام
بــیـامــد بــپــیـش تــهـمــتــن بــجــنــگ یـکـی تـیـغ هـنـدی گـرفـتـه بــچـنـگ
بــگــردیــد گــرد چــپ و دســت راســت ز رستـم همی کین کاموس خواست
بـرسـتـم چـنـین گـفـت کـای ژنـده پـیـل بــبــیـنـی کــنــون مــوج دریـای نـیـل
بــخــواهـم کـنـون کـیـن کــامـوس خــوار اگــر بــاشــدم زیــن ســپــس کــارزار
چــو گـفـتــار ســاوه بــرســتــم رســیـد بــزد دســت و گـرز گـران بــرکـشــیـد
بـــزد بـــر ســـرش گـــرز را پـــیــلـــتـــن کـه جـانـش بــرون شـد بــزاری ز تـن
بــــرآورد و زد بـــر ســـر و مـــغـــفـــرش نـدیـدسـت گـفـتـی تـنـش را سـرش
بــیــفــگــنــد و رخــش از بـــر او بـــرانــد ز ســاوه بــگـیـتــی نـشـانـی نـمـانـد
درفــش کــشــانــی نــگــونــســار کــرد و زو جـــان لـــشـــکـــر پــــرآزار کـــرد
نــبـــد نــیــز کـــس پـــیــش او پـــایــدار هــمــه خـــاک مــغــز ســر آورد بـــار
پــس از مـیـمـنـه شـد سـوی مـیـســره غـمی گـشـت لشـکـر همه یکـسـره
گـــهـــار گـــهــانـــی بـــدان جـــایــگـــاه گـوی شــیـرفــش بــا درفـش ســیـاه
بــرآشـفـت چــون تــرگ رســتــم بــدیـد خـروشـی چـو شـیر ژیـان بـرکـشـیـد
بــدو گــفــت مـن کــیـن تــرکــان چــیـن بـخـواهم ز سـگزی بـرین دشـت کین
بــرانـگــیـخــت اســپ از مــیـان ســپــاه بــیـامــد بــر پــیـلــتــن کــیـنـه خــواه
ز نــزدیــک چــون تــرگ رســتــم بــدیــد یـکـی بــاد سـرد از جـگـر بــرکـشـیـد
بـــدل گــفــت پــیــکــار بـــا ژنــده پــیــل چـو غوطه اسـت خـوردن بـدریای نیل
گــریــزی بــهــنــگــام بـــا ســر بــجــای بــه از رزم جــســتــن بــنــام و بــرای
گــریــزان بـــیــامــد ســـوی قــلــبـــگــاه بــرو بــر نــظــاره ز هـر ســو ســپــاه
درفـــش تـــهـــمـــتـــن مـــیـــان گـــروه بـــســان درخــت از بـــر تـــیــغ کــوه
هـمـی تـاخـت رسـتـم پــس او چـو گـرد زمـیـن لــعــل گــشــت و هـوا لــاژورد
گــهــار گــهـانــی بــتــرســیـد ســخــت کـزو بــود بــرگـشـتــن تــاج و تــخــت
بـــرآورد یــک بـــانــگ بـــرســـان کــوس کــه بــشــنــیـد آواز گــودرز و طــوس
هــمــی خــواســت تــا کــارزاری کــنــد نــدانــســت کــیــن بـــار زاری کــنــد
چـه نیکـو بـود هر کـه خـود را شـنـاخـت چـرا تـا ز دشـمـن بــبــایـدش تـاخـت
پــــس او گـــرفـــتـــه گـــو پـــیـــلـــتـــن کـه هـان چــاره گـور کــن گـر کــفــن
یــکــی نــیــزه زد بـــر کـــمــربـــنــد اوی بـــدریــد خـــفــتـــان و پـــیــونــد اوی
بــیـنـداخــتــش هـمــچــو بــرگ درخــت کـه بــر شـاخ او بـر زنـد بــاد سـخـت
نــگــونــســـار کــرد آن درفـــش کــبـــود تــو گــفــتــی گــهـار گــهـانـی نـبــود
بــدیـدنـد گـردان کـه رســتــم چــه کــرد چـپ و راسـت بـرخـاسـت گـرد نـبـرد
درفــش هــمــایــون بـــبــردنــد و کــوس بــیــامــد ســرافــراز گــودرز و طــوس
خـــروشـــی بـــرآمــد ز ایــران ســـپـــاه چــو پــیـروز شــد گـرد لـشـکـر پــنـاه
بـــفــرمــود رســـتـــم کــز ایــران ســوار بـــر مــن فــرســتــنــد صــد نــامــدار
هم اکـنون مـن آن پـیل و آن تـخـت عـاج همـان یاره و سـنـج و آن طـوق و تـاج
ســـتـــانــم ز چـــیــن و بـــایــران دهــم بـــه پـــیــروز شـــاه دلـــیــران دهـــم
از ایــران بـــیــامــد هــمــی صــد ســوار زره دار بــــــا گــــــرزه گــــــاوســــــار
چــنــیـن گــفــت رســتــم بــایــرانــیــان کـه یـکـسـر بــبـنـدنـد کـیـن را مـیـان
بــجــان و سـر شـاه و خــورشـیـد و مـاه بــخــاک ســیــاوش بــایــران ســپــاه
بــــــیـــــزدان دادار جــــــان آفـــــریـــــن کــه پــیــروزی آورد بــر دشــت کــیـن
کـــه گـــر نــامـــداران ز ایــران ســـپـــاه هــزیــمــت پــذیــرد ز تــوران ســپــاه
ســـرش را ز تـــن بـــرکـــنـــم در زمـــان ز خـــونــش کــنــم جـــویــهــای روان
بـدانـسـت لـشـکـر کـه او شـیرخـوسـت بــچــنـگـش سـریـن گـوزن آرزوســت
هــمــه ســوی خــاقــان نــهــادنــد روی بـنـیـزه شـده هـر یکـی جـنـگ جـوی
تـهـمـتـن بــپــیـش انـدرون حـمـلـه بــرد عــنــان را بــرخــش تــگــاور ســپــرد
هـمـی خــون چــکــانـیـد بــر چــرخ مـاه ســـتـــاره نــظـــاره بـــر آن رزمــگــاه
ز بـــس گـــرد کـــز رزمــگــه بـــردمــیــد چـنان شـد که کس روی هامون ندید
ز بــــانـــگ ســـواران و زخـــم ســـنـــان نــبــود ایــچ پــیـدا رکــیــب از عــنــان
هـوا گـشــت چــون روی زنـگـی ســیـاه ز کــشــتــه نــدیـدنـد بــر دشــت راه
هـمـه مـرز تــن بــود و خــفـتــان و خــود تـــنــان را هــمــی داد ســرهــا درود
ز گــــرد ســــوار ابــــر بــــر بــــاد شــــد زمـــیـــن پــــر ز آواز پــــولــــاد شــــد
بـــســی نــامــدار از پــی نــام و نــنــگ بــدادنـد بــر خــیـره سـرهـا بــجــنـگ
بـــرآورد رســتـــم بـــرانــســان خــروش کـه گـفـتــی بــرآمـد زمـانـه بــجـوش
چـنین گـفـت کـان پـیل و آن تـخـت عـاج هـمـان یـاره و افـســر و طـوق و تــاج
ســپــرهــای چــیــنــی و پــرده ســرای هــمــان افــســـر و آلــت چـــارپـــای
بـــایــران ســزاوار کــیــخـــســـروســـت کـه او در جــهـان شــهـریـار نـوســت
کـه چــون او بــگـیـتــی ســرافـراز شــاه نـبــود و نـدیـدسـت خـورشـیـد و مـاه
شـــمــا را چـــه کــارســـت بـــا تـــاج زر بـدیـن زور و این کـوشـش و این هـنـر
هــمــه دســتــهــا ســوی بـــنــد آوریــد مـــیــان را بـــخـــم کـــمـــنـــد آوریــد
شــمـا را ز مـن زنـدگــانـی بــســســت کـه تـاج و نگین بـهر دیگـر کـسـسـت
فــرســـتـــم بـــنــزدیــک شـــاه زمــیــن چـه منشور و شنگل چـه خاقان چین
و گـــرنـــه مـــن ایـــن خــــاک آوردگــــاه بـــنــعــل ســـتـــوران بـــرآرم بـــمــاه
بـــدشــنــام بـــگــشــاد خــاقــان زبـــان بـــدو گــفــت کــای بـــدتــن بـــدروان
مــه ایـران مــه آن شــاه و آن انـجــمــن هـمــی زیـنــهـاریـت بــایـد چــو مــن
تــو ســگـزی کـه از هـر کـسـی بــتــری هـمـی شـاه چـین بـایـدت لـشـکـری
یـکــی تــیــر بــاران بــکــردنــد ســخــت چــو بــاد خـزان بــرجــهـد بــر درخـت
هـــوا را بــــپــــوشـــیـــد پــــر عـــقـــاب نـبــیـنـد چـنـان رزم جـنـگـی بــخـواب
چــــو گــــودرز بــــاران الــــمـــاس دیـــد ز تــیـمــار رســتــم دلــش بــردمــیـد
بــرهـام گــفــت ای درنـگــی مـایـســت بــرو بــا کـمـان وز سـواری دویـســت
کــمــانــهـای چــاچــی و تــیـر خــدنــگ نـگـه دار پــشـت تــهـمـتــن بــجـنـگ
بــگـیـو آن زمـان گـفـت بــرکـش ســپــاه بـرین دشت زین بـیش دشمن مخواه
نــه هــنــگــام آرام و آســـایــش اســت نــه نــیــز از در رای و آرایــش اســت
بــرو بــا دلـیـران ســوی دســت راســت نگه کن که پـیران و هومان کجـاسـت
تــهـمـتــن نـگــر پــیـش خــاقــان چــیـن هـمــی آســمــان بــرزنـد بــر زمــیـن
بــرآشــفــت رهـام هـمــچــون پــلــنــگ بــیـامـد بــپــشـت تـهـمـتـن بــجـنـگ
چــنـیـن گـفـت رســتــم بــرهـام شــیـر که تـرسم که رخشم شد از کار سیر
چـــنــو ســســت گــردد پـــیــاده شــوم بـــخـــون و خـــوی آهــار داده شــوم
یکـی لـشـکـرسـت این چـو مـور و مـلـخ تـو بــا پــیـل و بــا پــیـلـبــانـان مـچـخ
هــمــه پــاک در پــیـش خــســرو بــریـم ز شـگـنـان و چــیـن هـدیـه نـو بــریـم
و زان جــایـگـه بــرخــروشــیـد و گــفــت کـه بـا روم و چـین اهرمن بـاد جـفـت
ایــا گــم شــده بـــخــت بـــیــچـــارگــان هــمــه زار و بــا درد غــمــخــوارگــان
شـــمــا را ز رســـتـــم نــبـــود آگـــهــی مـگـر مـغــزتــان از خــرد شــد تــهـی
کـــــجـــــا اژدهــــا را نــــدارد بـــــمــــرد هــمــی پــیــل جــویــد بـــروز نــبــرد
شـمـا را سـر از رزم مـن سـیـر نـیـسـت مرا هدیه جـز گرز و شـمشیر نیسـت
ز فــتــراک بــگــشــاد پــیـچــان کــمــنـد خــم خــام در کــوهــه زیــن فــگــنــد
بــرانـگـیـخــت رخــش و بــرآمـد خــروش هـــمـــی اژدهـــا را بـــدریــد گـــوش
بــهـر ســو کــه خــام انــدر انــداخــتــی زمــیــن از دلــیــران بـــپـــرداخــتـــی
هــرانــگــه کـــه او مــهــتـــری را ز زیــن ربــودی بــخــم کــمــنــد از کــمــیــن
بـــدیــن رزمــگــه بــر ســرافــراز طــوس بــابــر انـدر افـراخـتــی بــوق و کـوس
بــبـسـتـی از ایـران کـسـی دسـت اوی ز هـامــون نـهـادی ســوی کــوه روی
نـگــه کــرد خــاقــان ازان پــشــت پــیـل زمــیـن دیــد بــرســان دریــای نــیــل
یــکــی پــیـل بــر پــشــت کــوه بــلــنــد ورا نـــام بـــد رســـتـــم دیـــو بـــنـــد
هــمــی کـــرگـــس آورد ز ابـــر ســـیــاه نــظــاره بـــران اخــتـــر و چـــرخ مــاه
یـکــی نـامـداری ز لـشــکــر بــجــســت کــه گــفــتــار ایـران بــدانــد درســت
بــدو گــفــت رو پــیــش آن شــیــر مــرد بــگـویـش کـه تـنـدی مـکـن در نـبــرد
چــغـانـی و شــگـنـی و چــیـنـی و وهـر کــزیـن کــیـنـه هـرگــز نــدارنــد بــهـر
یـکـی شـاه خـتــلـان یـکـی شـاه چـیـن ز بــیـگـانـه مـردم تــرا نـیـسـت کـیـن
یــکــی شــهــریــارســـت افــراســیــاب کـه آتـش هـمـی بــد شـنـاسـد ز آب
جــهـانـی بــدیـن گــونـه کــرد انـجــمــن بــد آورد ازیــن رزم بــر خــویــشــتــن
کـسـی نیسـت بـی آز و بـی نـام و ننگ هـمـان آشـتــی بــهـتــر آیـد ز جـنـگ
فـــرســـتـــاده آمـــد بــــر پــــیـــلـــتـــن زبــان پــر ز گـفـتــار و دل پــر شــکـن
بـــدو گــفــت کــای مــهــتــر رزمــجــوی چـو رزمـت سـرآمـد کـنـون بـزم جـوی
نـــداری هــمـــانـــا ز خـــاقـــان چـــیــن ز کــار گــذشــتــه بــدل هـیـچ کــیـن
چـــنـــو بــــاز گـــردد تـــو زو بــــاز گـــرد کـه اکـنـون ســپــه را سـرآمـد نـبــرد
چـو کـاموس بـر دسـت تـو کشـتـه شـد سـر رزمـجـویـان هـمـه گـشـتـه شـد
چــنـیـن داد پــاســخ کـه پــیـلـان و تــاج بــنـزدیـک مــن بــایـد و تــخــت عــاج
بــــتــــاراج ایـــران نــــهــــادســــت روی چـه بـاید کـنون لابـه و گـفـت و گـوی
چـو دانـد کـه لـشـکـر بـجـنـگ آمـدسـت شــتــاب ســپــاه از درنـگ آمـدســت
فـرســتــاده گـفــت ای خــداونـد رخــش بــدشـت آهـوی نـاگـرفـتـه مـبــخـش
کــه دانــد کــه خــود چــون بــود روزگــار کـــه پــــیـــروز بــــرگـــردد از کــــارزار
چـو بـشـنید رسـتـم بـرانـگـیخـت رخـش مـنـم گـفـت شـیـراوژن تــاج بــخــش
تـــنــی زورمـــنـــد و بـــبـــازو کـــمـــنــد چــه روز فـریـبــسـت و هـنـگـام بــنـد
چـــه خــاقــان چـــیــنــی کــمــنــد مــرا چــه شــیـر ژیــان دســت بــنــد مــرا
بـــیــنــداخـــت آن تـــابـــداده کـــمـــنــد ســران ســواران هـمــی کــرد بــنــد
چــو آمــد بـــنــزدیــک پـــیــل ســپـــیــد شـد آن شــاه چــیـن از روان نـاامـیـد
چــو از دسـت رسـتــم رهـا شـد کـمـنـد ســر شــاه چــیـن انـدر آمــد بــبــنـد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات