فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 29 فروردین 1404

پایگاه خبری شاعر

یـکــی اســب فــرمــای و گــرزی گــرانز تــرکـان گـزیـن کـن هـزار از ســرانبآوردگــــه بــــر یــــکــــی زیـــن هــــزاراگـــر زنــده مـــانــم بـــم…

یـکــی اســب فــرمــای و گــرزی گــران ز تــرکـان گـزیـن کـن هـزار از ســران
بآوردگــــه بــــر یــــکــــی زیـــن هــــزار اگـــر زنــده مـــانــم بـــمــردم مـــدار
ز بـیژن چـو این گـفـتـه بـشـنـید چـشـم بـــروبـــر فــگــنــد و بــرآورد خــشــم
بـــگــرســیــوز انــدر یــکــی بــنــگــریــد کـز ایران چـه دیـدیم و خـواهـیم دیـد
نــبــیـنـی کــه ایـن بــدکــنـش ریـمــنــا فــزونـی ســگــالــد هـمـی بــر مـنـا
بـسـنـده نـبـودش هـمـیـن بــد کـه کـرد هـمــی رزم جــویـد بــنـنـگ و نــبــرد
بــبـر هـمـچـنـیـن بـنـد بـر دسـت و پـای هــم انــدر زمــان زو بـــپـــرداز جــای
بـــــفــــرمــــای داری زدن پــــیــــش در کـه بــاشــد ز هـر ســو بــرو رهـگـذر
نــگـــون بـــخـــت را زنــده بـــر دار کـــن وزو نـیـز بــا مــن مــگــردان ســخــن
بـــدان تــا ز ایــرانــیــان زیــن ســپـــس نــیــارد بـــتـــوران نــگــه کــرد کــس
کــشــیـدنــدش از پــیـش افــراســیــاب دل از درد خــســتــه دو دیـده پــر آب
چـــو آمــد بـــدر بـــیــژن خــســتـــه دل ز خـــون مــژه پـــای مــانــده بـــگــل
هـمـی گـفــت اگـر بــر ســرم کــردگــار نــوشــتــســت مــردن بــبــد روزگــار
ز دار و ز کــشــتــن نــتــرســم هــمــی ز گــردان ایــران بـــتــرســم هــمــی
کــه نــامــرد خـــوانــد مــرا دشـــمــنــم ز نــاخــســتـــه بـــردار کــرده تـــنــم
بـــپـــیــش نــیــاکــان پـــهــلــو مــنــش پـس از مـرگ بــر مـن بـود سـرزنـش
روانـــم بـــمـــانـــد هــم ایــدر بـــجـــای ز شـرم پــدر چــون شـوم بــاز جــای
دریـغــا کــه شــادان شــود دشــمــنــم چــو بــیـنــنــد بــر دار روشــن تــنــم
دریـــغــــا ز شــــاه و ز مــــردان نــــیـــو دریـــغـــا کـــه دورم ز دیـــدار گـــیـــو
ایـــا بــــاد بـــگـــذر بــــایـــران زمـــیـــن پــیـامـی بــر از مــن بــشــاه گــزیـن
بـگـویـش کـه بـیـژن بـسـخـتـی درسـت چـو آهـو کـه در چـنـگ شـیر نـرسـت
بـــبـــخـــشـــود یــزدان جـــوانـــیــش را بـهـم بــرشـکـسـت آن گـمـانـیـش را
کــنــنــده هـمــی کــنــد جــای درخــت پــدیــد آمــد از دور پــیــران ز بــخــت
چــو پــیـران ویـســه بــدانــجــا رســیــد هـمـه راه تــرک کــمـربــســتــه دیـد
یـــکـــی دار بـــرپـــای کـــرده بـــلـــنـــد کـمـندی بـرو بـسـتـه چـون پـای بـند
ز تـرکـان بــپـرسـیـد کـیـن دار چـیـسـت در شــــاه را از در دار کــــیــــســــت
بــدو گـفـت گـرسـیـوز ایـن بــیـژنـســت از ایـران کـجــا شـاه را دشـمـنـسـت
بــــزد اســــب و آمــــد بــــر بــــیـــژنــــا جـگـر خـسـتـه دیـدش بــرهـنـه تــنـا
دو دست از پس پشت بسته چو سنگ دهن خـشک و رفتـه ز رخـساره رنگ
بــپــرسـیـد و گـفـتـش کـه چـون آمـدی از ایــران هــمـــانــا بـــخـــون آمــدی
هـمــه داســتــان بــیـژن او را بــگــفــت چـنانچـون رسیدش ز بـدخـواه جـفت
بـــبـــخــشــود پــیــران ویــســه بــروی ز مژگان سـرشـکش فـرو شـد بـروی
بـــفـــرمـــود تـــا یــک زمـــانـــش بـــدار نــکــردنــد و گــفــتــا هـم ایـدر بــدار
بــدان تــا بــبــیــنــم یــکــی روی شــاه نـــمـــایــم بـــدو اخـــتـــر نـــیــک راه
بـــکـــاخ انــدر آمـــد پـــرســـتـــارفـــش بــر شــاه بــا دســت کــرده بــکــش
بــیــامــد دمــان تــا بـــنــزدیــک تــخــت بــر افـراسـیـاب آفـریـن کـرد سـخــت
هـمـی بــود در پــیـش تـخـتـش بــپــای چــو دســتــور پــاکــیـزه و رهـنـمـای
ســـپـــهــبـــد بـــدانــســـت کــز آرزوی بـــپـــایــســت پـــیــران آزاده خـــوی
بـخـندید و گـفـتـش چـه خـواهی بـگوی تـــرا بـــیــشــتـــر نــزد مــن آبـــروی
اگــــر زر خــــواهـــی و گــــر گــــوهـــرا و گــر پـــادشـــاهــی هــر کــشـــورا
نـدارم دریـغ از تــو مــن گــنــج خــویـش چـرا بـرگـزینـی هـمـی رنـج خـویـش
چـو بــشـنـیـد پــیـران خـسـرو پــرسـت زمین را بـبـوسـید و بـر پـای جـسـت
کــه جــاویــد بــادا تــرا بــخــت و جــای مـبــادا ز تــخـت تــو پــردخـتــه جـای
ز شـاهـان گـیـتـی سـتــایـش تــراسـت ز خـورشـیـد بـرتـر نـمـایـش تـراسـت
مــرا هـرچ بــایـد بــبــخــت تــو هـســت ز مــردان وز گــنــج و نـیـروی دســت
مــرا ایـن نــیـاز از در خــویـش نـیـســت کـس از کـهـتـران تـو درویش نـیسـت
بـــدانــد شــهــنــشــاه بـــرتـــرمــنــش ســتــوده بــهـر کــار بــی ســرزنـش
کـه مـن شـاه را پــیـش ازیـن چـنـد بــار هـمـی دادمـی پــنـد بــر چــنـد کــار
بـــفـــرمـــان مــن هــیــچ نــامــد فـــراز ازو داشـــتـــم کــارهــا دســـت بـــاز
مــکــش گــفـــتـــمــت پـــور کـــاوس را که دشـمن کـنی رسـتـم و طـوس را
کــز ایــران بـــپــیــلــان بــکــوبــنــدمــان ز هـم بــگــســلــانـنــد پــیـونــدمــان
ســـیــاوش کـــه بـــود از نـــژاد کـــیــان ز بــهـر تــو بــسـتــه کـمـر بــر مـیـان
بـــکــشــتـــی بـــخــیــره ســیــاوش را بـــزهــر انــدر آمــیــخــتــی نــوش را
بــــدیـــدی بــــدیـــهـــای ایـــرانــــیـــان کــه کــردنــد بــا شــهــر تــورانــیــان
ز تـــرکــان دو بـــهــره بـــپـــای ســتــور سـپــردنـد و شـد بــخـت را آب شـور
هــنــوز آن ســر تــیــغ دســتــان ســام هــمـــانـــا نــیــاســـود انـــدر نــیــام
کـه رســتــم هـمـی سـرفـشـانـد ازوی بــخـورشـیـد بــر خـون چـکـانـد ازوی
بآرام بـــر کـــیــنـــه جـــویــی هـــمـــی گــل زهــر خــیـره بــبــویـی هــمــی
اگـــر خـــون بـــیـــژن بـــریـــزی بـــریــن ز تــوران بــرآیـد هــمــان گــرد کــیـن
خـــردمــنــد شـــاهــی و مــا کــهــتـــرا تــو چــشــم خــرد بــاز کــن بــنـگــرا
نـگـه کــن ازان کــیـن کــه گــســتــردیـا ابـــا شــاه ایــران چــه بـــر خــوردیــا
هــم آنــرا هــمــی خـــواســـتـــار آوری درخـــــت بـــــلــــا را بـــــبـــــار آوری
چـــو کــیــنــه دو گــردد نــداریــم پـــای ایــا پـــهــلــوان جـــهــان کــدخــدای
بـــه از تـــو نــدانــد کـــســـی گـــیــو را نـــهــنـــگ بـــلـــا رســـتـــم نــیــو را
چـــو گــودرز کــشـــواد پـــولــادچـــنــگ کــه آیــد ز بــهــر نــبــیــره بــجــنــگ
چــــو بــــرزد بــــران آتــــش تــــیـــز آب چـنـیـن داد پـاسـخ پـس افـراسـیـاب
کـه بـیـژن نـبـینـی کـه بـا مـن چـه کـرد بــــایـــران و تـــوران شـــدم روی زرد
نــبــیــنــی کــزیــن بــدهــنــر دخــتــرم چــه رسـوایـی آمـد بــپــیـران ســرم
هــمــان نــام پـــوشـــیــده رویــان مــن ز پــرده بــگــســتــرد بـــر انــجــمــن
کــزیــن نــنــگ تـــا جــاودان بـــر ســرم بــخــنـدد هـمـی کـشـور و لـشـکـرم
چــنــو یــابــد از مــن رهــایــی بـــجــان گـشـایـنـد بــر مـن ز هـر ســو زبــان
بـــرســـوایــی انـــدر بـــمـــانـــم بـــدرد بــــپــــالـــایـــم از دیـــدگـــان آب زرد
دگـــر آفـــریـــن کـــرد پـــیـــران بــــدوی که ای شـاه نیک اخـتـر راسـت گوی
چــنـیـنـسـت کـیـن شـاه گـویـد هـمـی جــز از نـیـک نـامـی نـجــویـد هـمـی
ولــیــکــن بـــدیــن رای هــشــیــار مــن یــکــی بـــنــگــرد ژرف ســالــار مــن
بــــبـــنـــدد مـــر او را بــــبـــنـــد گـــران کــجــا دار و کـشــتــن گـزیـنـد بــران
هـر آنـکــو بــزنـدان تــو بــســتــه مــانـد ز دیـوانــهــا نــام او کــس نــخــوانــد
ازو پــــنــــد گــــیـــرنــــد ایـــرانــــیــــان نـبــنـدنـد ازیـن پــس بــدی را مــیـان
چـــنــان کـــرد ســـالـــار کـــو رای دیــد دلـش بــا زبــان شـاه بــر جــای دیـد
ز دســــتــــور پــــاکــــیــــزه راهــــبـــــر درفــشــان شــود شــاه بــر گـاه بــر
بــگــرســیــوز آنــگــه بـــفــرمــود شــاه کـه بــنـد گـران سـاز و تــاریـک چــاه
دو دســتــش بــزنـجــیـر و گـردن بــغــل یــکــی بــنــد رومــی بـــکــردار مــل
بـــبـــنــدش بـــمــســمــار آهــنــگــران ز ســر تــا بــپــایـش بــبــنــد انــدران
چـو بــسـتـی نـگـون انـدر افـگـن بــچـاه چـو بـی بـهره گردد ز خـورشید و ماه
بـــبـــر پــیــل و آن ســنــگ اکــوان دیــو کــه از ژرف دریــای گــیـهــان خــدیـو
فـگـنـدسـت در بــیـشـه چــیـن سـتــان بــیـاور ز بــیـژن بــدان کـیـن ســتــان
بــپــیـلــان گــردون کــش آن ســنــگ را کــه پـــوشـــد ســـر چـــاه ارژنــگ را
بــــیــــاور ســــر چــــاه او را بــــپــــوش بـــدان تــا بــزاری بـــرآیــدش هــوش
وز آنـــجــــا بــــایـــوان آن بــــی هـــنـــر مــنــیــژه کــزو نــنــگ یــابـــد گــهــر
بـــــرو بـــــا ســـــواران و تـــــاراج کــــن نـگـون بــخـت را بـی سـر و تـاج کـن
بــگــو ای بــنــفــریـن شــوریـده بــخــت کـه بـر تـو نـزیبـد همـی تـاج و تـخـت
بــنـنـگ از کـیـان پــســت کـردی ســرم بــخــاک انــدر انـداخــتــی افــســرم
بــرهـنــه کــشــانــش بــبــر تــا بــچــاه کـه در چــاه بــیـن آنـک دیـدی بــگـاه
بــهــارش تــوی غــمــگــســارش تــوی دریــن تـــنـــگ زنـــدان زوارش تـــوی
خـــرامــیــد گــرســیــوز از پـــیــش اوی بـــکـــردنــد کـــام بـــدانــدیــش اوی
کـــشـــان بـــیــژن گــیــو از پـــیــش دار بــبــردنـد بــسـتــه بــران چــاهـسـار
ز ســر تــا بــپــایــش بآهــن بــبــســت بـر و بــازوی و گـردن و پـای و دسـت
بـــپـــولـــاد خـــایــســـک آهـــنـــگـــران فـــروبـــرد مــســـمـــارهــای گـــران
نــگــونــش بـــچــاه انــدر انــداخــتـــنــد ســر چــاه را بــنــد بــر ســاخــتــنـد
وز آنــــجــــا بــــایـــوان آن دخــــتــــرش بــیــاورد گــرســیـوز آن لــشــکــرش
هــمــه گـــنــج و گـــوهــر بـــتـــاراج داد ازیـن بــدره بــســتــد بــدان تــاج داد
مـــنـــیـــژه بـــرهـــنـــه بـــیــک چـــادرا بــرهــنــه دو پــای و گــشــاده ســرا
کـشــیـدش دوان تــا بــدان چــاهـســار دو دیـده پــر از خــون و رخ جــویــبــار
بـــدو گــفــت ایــنــک تــرا خــان و مــان زواری بــریــن بــســتــه تــا جــاودان
غـریـوان هـمـی گـشـت بـر گـرد دشـت چو یک روز و یک شب بـرو بر گذشت
خــروشــان بـــیــامــد بـــنــزدیــک چــاه یـــکـــی دســـت را انـــدرو کـــرد راه
چــو از کــوه خــورشــیــد ســر بـــرزدی مــنـیـژه ز هـر در هـمـی نـان چــدی
هــــمــــی گــــرد کـــــردی بـــــروز دراز بــــســــوراخ چــــاه آوریـــدی فــــراز
بـــبــیــژن ســپــردی و بــگــریــســتــی بـران شـوربـخـتـی هـمـی زیـسـتـی
چـو یـک هـفـتـه گـرگـیـن بـره بـر بــپـای هـمـی بــود و بــیـژن نـیـامـد بــجـای
ز هـر سـوش پـویـان بــجـسـتـن گـرفـت رخـان را بــخـونـاب شـسـتـن گـرفـت
پــشــیـمـانـی آمـدش زان کـار خــویـش کـه چـون بـد سـگـالید بـر یار خـویش
بــشــد تــازیـان تــا بــدان جــشــنـگــاه کـــجـــا بـــیــژن گــیــو گــم کــرد راه
همـه بـیشـه بـرگـشـت و کـس را نـدید نـه نـیز انـدرو بـانـگ مـرغـان شـنـیـد
هـمــی گــشــت بــر گــرد آن مــرغــزار هـمــی یـار کــرد انــدرو خــواســتــار
یــکــایــک ز دور اســب بـــیــژن بـــدیــد کـــه آمـــد ازان مـــرغـــزاران پـــدیــد
گـســســتــه لـگـام و نـگـون کـرده زیـن فــرو مــانـده بــر جــای انـدوهـگــیـن
بــدانــســت کــو را تــبـــاهــســت کــار بـــایــران نـــیـــایــد بـــدیــن روزگـــار
اگـــــر دار دارد اگــــر چـــــاه و بـــــنــــد از افــراســیـاب آمــدســتــش گــزنـد
کــمـنـد انـدرافــگـنـد و بــرگـاشــت روی ز کـرده پـشـیمان و دل جـفـت جـوی
ازان مـــرغـــزار اســـب بـــیــژن بـــرانــد بــخــیــمــه در آورد و روزی بــمــانــد
پـس آنگـه سـوی شـهر ایران شـتـافـت شــب و روز آرام و خــوردن نــیـافــت
چــو آگــاهـی آمــد ز گــرگــیـن بــشــاه کــه بــیــژن نــبــودســت بــا او بــراه
بــگـفـت ایـن سـخــن گـیـو را شـهـریـار بــدان تــا ز گـرگـیـن کـنـد خـواسـتـار
پــس آگــاهـی آمـد هـمــانـگــه بــگــیـو ز گـــم بــــودن رزمـــزن پــــور نـــیـــو
ز خــانــه بـــیــامــد دمــان تـــا بـــکــوی دل از درد خــســتـــه پـــر از آب روی
هـمــی گــفــت بــیـژن نـیـامــد هـمــی بــارمــان نـدانـم چــه مــانـد هـمــی
بــــفــــرمـــود تــــا بــــور کــــشــــواد را کـــجــــا داشـــتــــی روز فـــریـــاد را
بــــروبــــر نـــهـــادنـــد زیـــن خـــدنـــگ گــرفــتــه بــدل گــیـو کــیـن پــلـنـگ
هـــمـــانـــگـــه بــــدو انـــدر آورد پــــای بـــکـــردار بـــاد انـــدر آمـــد ز جـــای
پــذیـره شــدش تــا کــنــد خــواســتــار کـه بـیژن کـجـا مـاند و چـون بـود کـار
هـمـی گــفــت گــرگـیـن بــدو نـاگــهـان هـمــانـا بــدی ســاخــت انـدر نـهـان
شــوم گــر بــبــیـنــمــش بــی بــیـژنــم هـمـانـگـه سـرش را ز تــن بــر کـنـم
بــیـامــد چــو گــرگــیـن مــر او را بــدیـد پـــیــاده شــد و پـــیــش او در دویــد
هـمـی گـشــت غـلـتــان بــخــاک انـدرا شــخــوده رخــان و بـــرهــنــه ســرا
بــپــرســیـد و گـفـت ای گـزیـن ســپــاه سـپــهـدار ســالـار و خــورشـیـد گـاه
پــــذیـــره بــــدیـــن راه چــــون آمــــدی کــه بــا دیـدگــان پــر ز خــون آمــدی
مــرا جــان شــیــریـن نــبــایــد هــمــی کــنــون خــوارتــر گــر بــرآیـد هـمــی
چــو چــشــمـم بــروی تــو آیـد ز شــرم بـــپـــالـــایــم از دیــدگـــان آب گـــرم
کــنـون هـیـچ مــنــدیـش کــو را بــجــان نــیـامــد گــزنــد و بــگــویـم نــشــان
چـو اسـب پـسـر دیـد گـرگـیـن بـدسـت پـر از خـاک و آسیمه بـرسـان مست
چــو گــفــتــار گــرگـیـنـش آمـد بــگـوش ز اسـب انـدر افـتـاد و زو رفـت هوش
بــخــاک انـدرون شــد ســرش نـاپــدیـد هــمــه جــامــه پــهــلــوی بـــردریــد
هـمـی کـنـد مـوی از سـر و ریـش پــاک خروشان بـسر بـر همی ریخت خاک
هـمـی گـفــت کــای کــردگـار ســپــهـر تـو گـسـتـردی اندر دلـم هوش و مهر
گــر از مــن جـــدا مــانــد فـــرزنــد مــن روا دارم ار بـــگــلــســـد بـــنــد مــن
روانـــم بـــدان جـــای نـــیــکـــان بـــری ز درد دل مـــــن تـــــو آگـــــه تـــــری
مـرا خـود ز گـیـتــی هـم او بــود و بــس چــه انـده گـســار و چــه فــریـادرس
کـنـون بــخــت بــد کــردش از مـن جــدا بــمـانـدم چـنـیـن در جـهـان مـبــتـلـا
ز گـرگین پـس آنگـه سـخـن بـازجـسـت که چـون بـود خـود روزگار از نخـسـت
زمــانــه بــجــایـش کــســی بــرگــزیــد وگـر خـود ز چـشـم تـو شـد نـاپــدیـد
ز بـــدهــا چـــه آمــد مــر او را بـــگـــوی چـه افـگـنـد بــنـد سـپــهـرش بــروی
چــه دیــو آمــدش پـــیــش در مــرغــزار کـه او را تــبــه کـرد و بــرگـشـت کـار
تــو ایـن مـرده ری اسـب چـون یـافـتــی ز بـــیــژن کــجــا روی بـــرتـــافــتـــی
بــدو گـفــت گــرگـیـن کــه بــازآر هـوش سـخـن بـشنو و پـهن بـگشای گوش
کـه ایـن کــار چــون بــود و کــردار چــون بـدان بـیـشـه بــا خـوک پـیـکـار چـون
بــــدان پــــهـــلــــوانـــا و آگــــاه بــــاش هــمــیــشــه فــروزنــده گــاه بـــاش
بـــرفـــتـــیــم ز ایــدر بـــجـــنـــگ گـــراز رســـیــدیــم نــزدیــک ارمـــان فـــراز
یـکـی بـیـشـه دیـدیـم کـرده چـو دسـت درخــتــان بــریـده چــراگــاه پــســت
هــمــه جـــای گــشــتـــه کــنــام گــراز هـمــه شــهــر ارمــان از آن در کــزاز
چــو مـا جــنـگ را نـیـزه بــرگــاشــتــیـم بــبـیـشـه درون بــانـگ بــرداشـتـیـم
گــــراز انــــدر آمــــد بـــــکـــــردار کــــوه نـه یک یک بـهـر جـای گـشـتـه گـروه
بـــکــردیــم جــنــگــی بـــکــردار شــیــر بـشـد روز و نـامـد دل از جـنـگ سـیر
چــو پــیـلـان بــهـم بــر فـگـنـدیـمـشـان بــمـســمـار دنـدان بــکـنـدیـمـشــان
وزآنــــجــــا بــــایـــران نـــهـــادیـــم روی هـمـه راه شـادان و نـخـچــیـر جــوی
بــــرآمـــد یـــکـــی گـــور زان مـــرغـــزار کــزان خــوبــتــر کـس نـبــیـنـد نـگـار
بــــکــــردار گــــلـــگـــون گـــودرز مـــوی چـو خـنـگ شـبــاهـنـگ فـرهـاد روی
چـو سـیـمـش دو پــا و چـو پــولـاد سـم چـو شبـرنگ بـیژن سـر و گوش و دم
بــگـردن چــو شـیـر و بــرفـتــن چـو بــاد تــو گـفـتــی کـه از رخــش دارد نـژاد
بـــر بـــیــژن آمــد چــو پـــیــلــی نــژنــد بــرو انــدر افــگــنــد بــیـژن کــمــنــد
فــگـنـدن هـمـان بــود و رفــتــن هـمـان دوان گــور و بــیـژن پــس انـدر دمــان
ز تـــــازیــــدن گـــــور و گـــــرد ســـــوار بـــرآمـــد یــکـــی دود زان مـــرغـــزار
بـــکـــردار دریـــا زمـــیـــن بــــردمـــیـــد کــمـنـدافــگــن و گـور شــد نـاپــدیـد
پــی انـدر گـرفـتــم هـمـه دشـت و کـوه کـه از تـاخـتـن شـد سـمندم سـتـوه
ز بـــیــژن نــدیــدم بـــجـــایــی نــشــان جزین اسب و زین از پس ایدر کشان
دلــم شـــد پـــر آتـــش ز تـــیــمــار اوی کـه چــون بــود بــا گـور پــیـکــار اوی
بـــمـــانـــدم فـــراوان بـــر آن مـــرغـــزار همی کردمش هر سـوی خـواسـتـار
ازو بـــاز گــشــتـــم چــنــیــن نــاامــیــد کــه گــور ژیــان بــود و دیـو ســپــیـد
چـو بـشـنـید گـیو این سـخـن هـوشـیار بــدانـســت کـو را تــبــاهـســت کـار
ز گـرگـین سـخـن سـربـسـر خـیـره دیـد همی چـشـمـش از روی او تـیره دید
رخـــش زرد از بــــیـــم ســـالـــار شـــاه ســخــن لــرزلــرزان و دل پــر گــنــاه
چـــو فــرزنــد را گــیــو گــم بـــوده دیــد ســخــن را بــرآنــگــونــه آلــوده دیــد
بـــبـــرد اهــرمــن گـــیــو را دل ز جـــای هـمـی خـواسـت کـو را درآرد ز پــای
بـــخـــواهـــد ازو کـــیـــن پـــور گـــزیــن وگـــر چـــنــد نــیــک آیــد او را ازیــن
پــس انـدیـشــه کــرد انـدران بــنـگــریـد نــیـامــد هـمــی روشــنــایـی پــدیـد
چـــه آیــد مــرا گــفـــت از کــشـــتـــنــا مــگـــر کـــام بـــدگــوهــر آهــرمــنــا
بــه بــیـژن چــه ســود آیـد از جــان اوی دگـــرگـــونــه ســـازیــم درمـــان اوی
بــبــاشـیـم تــا زیـن ســخــن نـزد شـاه شــود آشـــکــارا ز گــرگــیــن گــنــاه
ازو کـین کـشـیـدن بـسـی کـار نـیسـت ســنـان مــرا پــیـش دیـوار نـیـســت
بــگــرگــیـن یـکــی بــانـگ بــرزد بــلـنـد کــه ای بــدکــنـش ریـمـن پــرگــزنـد
تـــو بـــردی ز مــن شـــیــد و مــاه مــرا گــــزیــــن ســــواران و شــــاه مــــرا
فــگــنــدی مــرا در تـــک و پـــوی پـــوی بــگــرد جــهـان انـدرون چــاره جــوی
پـس اکـنـون بــدسـتـان و بـنـد و فـریـب کـجـا یـابـی آرام و خـواب و شـکـیـب
نـبــاشــد تــرا بــیـش ازیـن دســتــگــاه کـجـا مـن بــبــیـنـم یـکـی روی شـاه
پـس آنـگـه بـخـواهـم ز تـو کـین خـویش ز بــهـر گـرامـی جـهـانـبـیـن خـویـش
وز آنــجـــا بـــیــامــد بـــنــزدیــک شـــاه دو دیده پـر از خـون و دل کـینـه خـواه
بـــرو آفـــریــن کـــرد کـــای شـــهــریــار هـمـیـشـه جـهـان را بــشـادی گـذار
انــوشـــه جـــهــانـــدار نــیــک اخـــتـــرا نـبــیـنـی کـه بــر سـر چــه آمـد مـرا
ز گــیــتـــی یــکــی پـــور بـــودم جــوان شـــب و روز بـــودم بــــدوبـــر نـــوان
بـــجــانــش پــر از بــیــم گــریــان بـــدم ز درد جـــدایـــیـــش بـــریـــان بــــدم
کــنــون آمــد ای شـــاه گــرگــیــن ز راه زبـــان پـــر ز یــافــه روان پـــر گــنــاه
بـــــدآگـــــاهـــــی آورد از پـــــور مـــــن ازان نـــامـــور پـــاک دســـتـــور مـــن
یـکــی اســب دیـدم نــگــونــســار زیـن ز بـــیــژن نــشــانــی نــدارد جــزیــن
اگـــر داد بـــیـــنـــد بــــدیـــن کـــار مـــا یــکـــی بـــنــگــرد ژرف ســـالــار مــا
ز گــرگــیــن دهــد داد مــن شـــهــریــار کـزو گـشـتـم انـدر جـهـان خـاکـسـار
غـــمـــی شـــد ز درد دل گـــیــو شـــاه بــرآشــفــت و بــنــهــاد فــرخ کــلــاه
رخ شـــاه بــــر گـــاه بـــی رنـــگ شـــد ز تــیـمــار بــیـژن دلــش تــنـگ شــد
بـگـیو آنگـهی گـفـت گـرگین چـه گـفـت چـه گـوید کـجـا مـانـد از نـیک جـفـت
ز گــفــتــار گــرگــیـن پــس آنـگــاه گـیـو سـخـن گـفـت بـا خـسـرو از پـور نـیو
چــو از گـیـو بــشـنـیـد خــسـرو سـخـن بــدو گـفــت مـنـدیـش و زاری مـکــن
کـه بـیـژن بــجـانـسـت خـرسـنـد بــاش بــر امــیـد گــم بــوده فــرزنــد بــاش
کــه ایـدون شــنـیـدســتــم از مــوبــدان ز بــــیـــدار دل نـــامـــور بــــخــــردان
کــه مــن بــا ســواران ایــران بــجــنــگ سـوی شـهر تـوران شـوم بـی درنگ
بــکــیـن ســیــاوش کــشــم لــشــکــرا بـــپـــیــلــان ســـرآرم از آن کــشــورا
بـــدان کـــیــنـــه انـــدر بـــود بـــیـــژنـــا هــمــی رزم جــویــد چــو آهــرمــنــا
تــو دل را بــدیـن کــار غــمـگــیـن مــدار مـن این را هـمـانـا بـسـم خـواسـتـار
بـــشــد گــیــو یــکــدل پــر انــدوه و درد دو دیــده پـــر از آب و رخـــســاره زرد
چــو گـرگـیـن بــدرگـاه خــســرو رسـیـد ز گــردان در شــاه پـــردخــتـــه دیــد
ز تـــیــمــار بـــیــژن هــمــه مــهــتـــران ز درگــاه بـــا گــیــو رفـــتـــه ســـران
هــمـــه پـــر ز درد و هــمـــه پـــر زرنــج همه همچـو گم کـرده صـد گونه گنج
پــــراگــــنــــده رای و پــــراگــــنـــده دل همه خـاک ره ز اشـک کـرده چـو گل
وزیــن روی گــرگــیــن شـــوریــده رفــت بـــنـــزدیـــک ایــوان درگـــاه تـــفـــت
چــو در پــیـش کـیـخــســرو آمـد زمـیـن بــبــوســیـد و بــر شــاه کـرد آفـریـن
چــــو الـــمـــاس دنـــدانـــهـــای گــــراز بــر تــخــت بــنـهـاد و بــردش نــمــاز
کــه خــســرو بـــهــر کــار پـــیــروز بـــاد هــمــه روزگـــارش چـــو نــوروز بـــاد
ســـر دشـــمـــنـــان تـــو بـــادا بـــگـــاز بـــریــده چـــنــان کــار ســـران گــراز
بـــدنــدانــهــا چـــون نــگــه کــرد شــاه بـپـرسـید و گفتـش که چـون بـود راه
کـــجـــا مـــانـــد از تـــو جـــدا بـــیــژنـــا بــروبــر چــه بــد ســاخــت آهـرمــنـا
چـو خـسـرو چـنین گفـت گرگین بـجـای فـرو مـانـد خــیـره هـمـیـدون بــپــای
نـدانـســت پــاســخ چــه گــویـد بــدوی فـــرومــانــد بـــر جـــای بـــر زرد روی
زبــــان پـــر ز یـــافـــه روان پـــر گـــنـــاه رخـان زرد و لـرزان تــن از بــیـم شـاه
چــو گــفــتــارهـا یـک بــدیـگــر نـمــانــد بــرآشـفـت وز پـیـش تـخـتـش بـرانـد
هـمـش خـیـره سـر دیـد هـم بــدگـمـان بــدشـنـام بــگـشــاد خــســرو زبــان
بــدو گــفــت نـشــنـیـدی آن داســتــان کـه دسـتـان زدسـت از گه بـاسـتـان
کــه گــر شــیــر بـــا کــیــن گــودرزیــان بــسـیـچــد تــنـش را سـر آیـد زمـان
اگـــر نـــیـــســـتـــی از پـــی نـــام بـــد وگــر پــیـش یـزدان ســرانــجــام بــد
بـــفـــرمـــودمــی تـــا ســـرت را ز تـــن بـــکــنــیــد بـــکــردار مــرغ اهــرمــن
بـــفـــرمـــود خـــســـرو بـــپـــولـــادگـــر کـه بــنـدگـران ســاز و مـسـمـارسـر
هــم انــدر زمــان پــای کــردش بــبــنــد کــه از بــنـد گــیـرد بــدانـدیـش پــنـد
بــگــیـو آنــگــهـی گــفــت بــازآر هـوش بـجـویش بـهر جـای و هر سو بـکوش
مـن اکـنـون ز هـر ســو فــراوان ســپــاه فـرســتــم بــجــویـم بــهـر جــا نـگـاه
ز بـــیـــژن مـــگـــر آگـــهـــی یـــابـــمـــا بــدیـن کــار هـشــیـار بــشــتــابــمـا
وگــــر دیــــر یــــابــــیـــم زو آگــــهــــی تــو جــای خــرد را مــگــردان تــهــی
بـــمـــان تـــا بـــیـــایــد مـــه فـــرودیــن کـه بــفــروزد انـدر جــهـان هـور دیـن
بــدانـگــه کــه بــر گــل نـشــانـدت بــاد چـو بـر سـر همی گل فـشـاندت بـاد
زمـــیـــن چـــادر ســـبــــز در پـــوشـــدا هــوا بـــر گـــلــان زار بـــخـــروشـــدا
بـــهــرســـو شـــود پـــاک فـــرمــان مــا پــرســتــش کــه فــرمــود یـزدان مــا
بــخـواهـم مـن آن جـام گـیـتــی نـمـای شـوم پـیـش یـزدان بــبــاشـم بـپـای
کـــجـــا هــفـــت کـــشـــور بـــدو انــدرا بـــبــیــنــم بــر و بــوم هــر کــشــورا
کــنــم آفــریــن بــر نــیــاکــان خــویــش گـزیـده جــهـانـدار و پــاکـان خــویـش
بــگــویـم تــرا هــر کــجــا بــیــژنــســت بــجـام انـدرون ایـن مـرا روشـنـسـت
چـو بـشـنید گیو این سـخـن شـاد شـد ز تــــیــــمــــار فــــرزنــــد آزاد شــــد
بـــخــنــدیــد و بـــر شــاه کــرد آفــریــن کــه بــی تــو مــبــادا زمــان و زمـیـن
بـــکـــام تـــو بـــادا ســـپـــهــر بـــلــنــد بـــجــان تــو هــرگــز مــبـــادا گــزنــد
ز نــیــکــی دهــش بــر تــو بــاد آفــریـن کــه بــر تــو بــرازد کــلــاه و نــگــیـن
چــو گــیـو از بــر گــاه خــســرو بــرفــت ز هـر سـو سـواران فـرسـتــاد تــفـت
بــجــســتــن گــرفــتــنــد گــرد جــهــان کـه یـابــد مـگـر زو بــجــایـی نـشـان
هــمـــه شـــهــر ارمـــان و تـــورانـــیــان ســپــردنـد و نـامــد ز بــیـژن نـشــان
چـــــو نــــوروز فـــــرخ فـــــراز آمـــــدش بـــدان جـــام روشــن نــیــاز آمــدش
بـــیــامـــد پـــر امـــیــد دل پـــهـــلـــوان ز بــهـر پــســر گــوژ گــشــتــه نـوان
چــو خــســرو رخ گــیــو پـــژمــرده دیــد دلــــش را بــــدرد انــــدر آزرده دیــــد
بــیــامــد بـــپــوشــیــد رومــی قــبـــای بــدان تــا بــود پــیـش یـزدان بــپــای
خــروشــیــد پـــیــش جـــهــان آفــریــن بــخــورشــیـد بــر چــنـد بــرد آفـریـن
ز فــریــادرس زور و فــریــاد خـــواســـت از آهـرمـن بــدکـنـش داد خــواســت
خـــرامـــان ازان جـــا بـــیــامــد بـــگـــاه بـسـر بــر نـهـاد آن خـجـسـتـه کـلـاه
یــکــی جــام بــر کــف نــهــاده نــبــیــد بــدو انـدرون هـفــت کــشــور پــدیـد
زمـــان و نــشـــان ســـپـــهــر بـــلـــنــد همـه کـرده پـیدا چـه و چـون و چـنـد
ز مـــاهـــی بــــجـــام انـــدون تـــا بـــره نــگــاریـده پــیـکــر هـمــه یـکــســره
چــو کـیـوان و بــهـرام و نـاهـیـد و شـیـر چـو خـورشـیـد و تـیـر از بـر و مـاه زیر
هـــمــــه بــــودنــــیـــهـــا بــــدو انــــدرا بـــدیــدی جــهــانــدارا فــســونــگــرا
نـگـه کـرد و پــس جــام بــنـهـاد پــیـش بـــدیــد انــدرو بــودنــیــهــا ز بــیــش
بــهـر هـفــت کـشــور هـمـی بــنـگـریـد ز بــیـژن بــجــایـی نــشــانـی نــدیـد
ســوی کــشــور گــرگــســاران رســیـد بـــفـــرمــان یــزدان مــر او را بـــدیــد
بــچــاهــی بـــبــســتــه بــبــنــد گــران ز سختـی همی مرگ جـست اندران
یـــکــــی دخــــتــــری از نـــژاد کـــیـــان ز بــهــر زوارش بـــبـــســتــه مــیــان
ســوی گــیـو کــرد آنـگــهـی روی شــاه بـخـنـدید و رخـشـنده شـد پـیشـگـاه
کــه زنــدســت بـــیــژن دلــت شــاد دار ز هـــر بــــد تـــن مـــهـــتــــر آزاد دار
نــگـــر غـــم نـــداری بـــزنــدان و بـــنــد ازان پـس کـه بـر جـانش نـامـد گـزند
کــه بــیـژن بــتــوران بــبــنـد انـدرســت زوارش یــکــی نــامــور دخــتــرســت
ز بــس رنـج و سـخــتــی و تــیـمـار اوی پــر از درد گـشــتــم مـن از کــار اوی
بـــدان ســـان گـــذارد هــمــی روزگـــار کــه هــزمــان بـــروبــر بــگــریــد زوار
ز پــیـونـد و خــویـشــان شــده نـاامــیـد گـرازنـده بــر ســان یـک شــاخ بــیـد
دو چـشـمـش پـر از خـون و دل پـر ز درد زبــانـش ز خـویـشـان پــر از یـاد کـرد
چـــو ابـــر بـــهـــاران بــــبــــارنـــدگـــی هـمـی مـرگ جــویـد بــدان زنـدگــی
بــدیـن چـاره اکـنـون کـه جـنـبـد ز جـای کـه خـیزد میان بـسـتـه این را بـپـای
کــــه دارد بــــدیـــن کــــار مـــا را وفــــا کــه آرد ز ســخــتـــی مــر او را رهــا
نــشــایـد جــز از رســتــم تــیـز چــنــگ کـــه از ژرف دریــا بـــرآرد نـــهـــنـــگ
کــمــربــنـد و بــرکــش ســوی نـیـمـروز شـــب از رفـــتـــن راه مــاســـا و روز
بــــبـــر نـــامـــه مـــن بـــر رســـتـــمـــا مـــزن داســـتـــان را بـــره بـــر دمـــا
نــویـســنــده نــامــه را پــیـش خــوانــد وزیـن داســتــان چــنــد بــا او بــرانـد
بــرســتــم یـکــی نـامـه فــرمــود شــاه نـوشـتـن ز مـهـتــر سـوی نـیـکـخـواه
کـــه ای پــــهـــلـــوان زاده پــــر هـــنـــر ز گـــردان لــشـــکـــر بـــرآورده ســـر
دل شـــهـــریـــاران و پـــشـــت کـــیــان بــفــرمـان هـر کـس کـمـر بــر مـیـان
تــــوی از نــــیـــاکــــان مــــرا یـــادگــــار هــمــیـشــه کــمــربــســتــه کــارزار
تـــرا داد گـــردون بـــمـــردی پـــلـــنـــگ بــدریـا ز بــیـمـت خــروشـان نـهـنـگ
جـــــهــــان را ز دیــــوان مـــــازنـــــدران بـشـسـتـی و کـندی بـدان را سـران
چـــه مــایــه ســـر تـــاجـــداران ز گـــاه ربــودی و بــرکــنــدی از پــیـشــگــاه
بـسـا دشمنان کز تـو بـیجـان شـدسـت بـسـا بـوم و بـر کز تـو ویران شدست
ســـر پـــهــلــوانــی و لــشــکــر پـــنــاه بــنـزدیـک شــاهـان تــرا دســتــگــاه
هــمــه جــادوان را بــبــســتــی بــگــرز بــیـفـروخــتــی تــاج شـاهـان بــبــرز
چــه افـراسـیـاب و چــه شـاهـان چـیـن نـوشــتــه هـمـه نـام تــو بــر نـگـیـن
هـران بـنـد کـز دسـت تـو بــسـتـه شـد گـشـایندگـان را جـگـر خـسـتـه شـد
گــشــایــنــده بـــنــد بـــســتـــه تـــوی کـیـان را سـپــهـر خـجــسـتــه تــوی
تـــرا ایـــزد ایــن زور پـــیــلـــان کـــه داد دل و هـوش و فــرهــنــگ فــرخ نــژاد
بـــدان داد تـــا دســـت فـــریـــاد خـــواه بـــگــیــری بـــرآری ز تـــاریــک چـــاه
کـنـون ایـن یـکـی کـار بــایـسـتـه پـیـش فـراز آمـد و اینـت شـایسـتـه خـویش
بــــتــــو دارد امـــیـــد گــــودرز و گـــیـــو کـه هسـتـی بـهـر کـشـور امـروز نـیو
شـنـاســی بــنـزدیـک مـن جــاهـشــان زبـــان و دل و رای یــکــتـــاهــشـــان
ســـزدگـــر تـــو ایــنــرا نــداری بـــرنـــج بــخــواه آنـچ بــایـد ز مــردان و گــنـج
کــه هـرگــز بــدیـن دودمـان غــم نـبــود فـروزنـده تــر زیـن چــنـانـکـم شــنـود
نـبــد گـیـو را خــود جــز ایـن پــور کــس چــه فــرزنــد بــود و چــه فــریـادرس
فـــراوان بـــنــزد مـــنــش دســـتـــگـــاه مـــرا و نـــیــای مـــرا نـــیــکـــخـــواه
بــهـر سـو کـه جـویـمـش یـابــم بــجـای بـهـر نـیـک و بـد پـیـش مـن بـربـپـای
چــو ایـن نـامـه مـن بــخــوانـی مــپــای بــزودی تــو بــا گــیـو خــیــز انــدرآی
بـــدان تــا بـــدیــن کــار بـــا مــا بـــهــم زنــی رای فــرخ بــهــر بــیـش و کــم
ز مـــردان وز گـــنـــج وز خــــواســـتــــه بـــیـــارم بـــپـــیــش تـــو آراســـتـــه
بـــفـــرخ پـــی و بــــر شـــده نـــام تـــو ز تـــوران بـــرآیــد هــمـــه کـــام تـــو
چــنــانــچــون بـــبـــایــد بـــســازی نــوا مــگــر بـــیــژن از بـــنــد یــابـــد رهــا
چــو بــرنـامـه بــنـهـاد خــســرو نـگــیـن بــشـد گـیـو و بــر شــاه کـرد آفـریـن
ســـواران دوده هــمـــه بـــرنـــشـــانـــد بــیـزدان پــنـاهـیـد و لـشــکـر بــرانـد
چـو نـخـجــیـر از آنـجــا کـه بــرداشـتــی دو روزه بـــیــک روزه بـــگــذاشــتــی
بـــیــابـــان گـــرفـــت و ره هــیــرمـــنــد هـمـی رفـت پــویـان بــســانـد نـونـد
بـــکـــوه و بـــصـــحـــرا نـــهــادنـــد روی هـمـی شـد خـلـیـده دل و راه جـوی
چــو از دیــده گــه دیــده بــانــش بــدیـد سـوی زابـلـسـتـان فـغـان بـرکـشـید
کــه آمــد ســواری ســوی هــیــرمــنــد ســواران بــگــرد انــدرش نـیـز چــنـد
درفـشـی درفـشــان پــس پــشـت اوی یـکـی زابــلـی تــیـغ در مـشــت اوی
غــو دیــده بــشــنــیـد دســتــان ســام بــفــرمـود بــر چــرمـه کــردن لــگــام
پـــرانـــدیـــشـــه آمـــد پـــذیـــره بــــراه بـدان تـا نـبـاشـد یـکـی کـیـنـه خـواه
ز ره گــــیــــو را دیــــد پـــــژمــــرده روی هـمـی آمــد آســیـمـه و پــوی پــوی
بـــدل گــفــت کــاری نــو آمــد بـــشــاه فــرســتــاده گـیـوســت کــامـد بــراه

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات