یـکــی اســب فــرمــای و گــرزی گــرانز تــرکـان گـزیـن کـن هـزار از ســرانبآوردگــــه بــــر یــــکــــی زیـــن هــــزاراگـــر زنــده مـــانــم بـــم…
یـکــی اســب فــرمــای و گــرزی گــران | ز تــرکـان گـزیـن کـن هـزار از ســران |
بآوردگــــه بــــر یــــکــــی زیـــن هــــزار | اگـــر زنــده مـــانــم بـــمــردم مـــدار |
ز بـیژن چـو این گـفـتـه بـشـنـید چـشـم | بـــروبـــر فــگــنــد و بــرآورد خــشــم |
بـــگــرســیــوز انــدر یــکــی بــنــگــریــد | کـز ایران چـه دیـدیم و خـواهـیم دیـد |
نــبــیـنـی کــه ایـن بــدکــنـش ریـمــنــا | فــزونـی ســگــالــد هـمـی بــر مـنـا |
بـسـنـده نـبـودش هـمـیـن بــد کـه کـرد | هـمــی رزم جــویـد بــنـنـگ و نــبــرد |
بــبـر هـمـچـنـیـن بـنـد بـر دسـت و پـای | هــم انــدر زمــان زو بـــپـــرداز جــای |
بـــــفــــرمــــای داری زدن پــــیــــش در | کـه بــاشــد ز هـر ســو بــرو رهـگـذر |
نــگـــون بـــخـــت را زنــده بـــر دار کـــن | وزو نـیـز بــا مــن مــگــردان ســخــن |
بـــدان تــا ز ایــرانــیــان زیــن ســپـــس | نــیــارد بـــتـــوران نــگــه کــرد کــس |
کــشــیـدنــدش از پــیـش افــراســیــاب | دل از درد خــســتــه دو دیـده پــر آب |
چـــو آمــد بـــدر بـــیــژن خــســتـــه دل | ز خـــون مــژه پـــای مــانــده بـــگــل |
هـمـی گـفــت اگـر بــر ســرم کــردگــار | نــوشــتــســت مــردن بــبــد روزگــار |
ز دار و ز کــشــتــن نــتــرســم هــمــی | ز گــردان ایــران بـــتــرســم هــمــی |
کــه نــامــرد خـــوانــد مــرا دشـــمــنــم | ز نــاخــســتـــه بـــردار کــرده تـــنــم |
بـــپـــیــش نــیــاکــان پـــهــلــو مــنــش | پـس از مـرگ بــر مـن بـود سـرزنـش |
روانـــم بـــمـــانـــد هــم ایــدر بـــجـــای | ز شـرم پــدر چــون شـوم بــاز جــای |
دریـغــا کــه شــادان شــود دشــمــنــم | چــو بــیـنــنــد بــر دار روشــن تــنــم |
دریـــغــــا ز شــــاه و ز مــــردان نــــیـــو | دریـــغـــا کـــه دورم ز دیـــدار گـــیـــو |
ایـــا بــــاد بـــگـــذر بــــایـــران زمـــیـــن | پــیـامـی بــر از مــن بــشــاه گــزیـن |
بـگـویـش کـه بـیـژن بـسـخـتـی درسـت | چـو آهـو کـه در چـنـگ شـیر نـرسـت |
بـــبـــخـــشـــود یــزدان جـــوانـــیــش را | بـهـم بــرشـکـسـت آن گـمـانـیـش را |
کــنــنــده هـمــی کــنــد جــای درخــت | پــدیــد آمــد از دور پــیــران ز بــخــت |
چــو پــیـران ویـســه بــدانــجــا رســیــد | هـمـه راه تــرک کــمـربــســتــه دیـد |
یـــکـــی دار بـــرپـــای کـــرده بـــلـــنـــد | کـمـندی بـرو بـسـتـه چـون پـای بـند |
ز تـرکـان بــپـرسـیـد کـیـن دار چـیـسـت | در شــــاه را از در دار کــــیــــســــت |
بــدو گـفـت گـرسـیـوز ایـن بــیـژنـســت | از ایـران کـجــا شـاه را دشـمـنـسـت |
بــــزد اســــب و آمــــد بــــر بــــیـــژنــــا | جـگـر خـسـتـه دیـدش بــرهـنـه تــنـا |
دو دست از پس پشت بسته چو سنگ | دهن خـشک و رفتـه ز رخـساره رنگ |
بــپــرسـیـد و گـفـتـش کـه چـون آمـدی | از ایــران هــمـــانــا بـــخـــون آمــدی |
هـمــه داســتــان بــیـژن او را بــگــفــت | چـنانچـون رسیدش ز بـدخـواه جـفت |
بـــبـــخــشــود پــیــران ویــســه بــروی | ز مژگان سـرشـکش فـرو شـد بـروی |
بـــفـــرمـــود تـــا یــک زمـــانـــش بـــدار | نــکــردنــد و گــفــتــا هـم ایـدر بــدار |
بــدان تــا بــبــیــنــم یــکــی روی شــاه | نـــمـــایــم بـــدو اخـــتـــر نـــیــک راه |
بـــکـــاخ انــدر آمـــد پـــرســـتـــارفـــش | بــر شــاه بــا دســت کــرده بــکــش |
بــیــامــد دمــان تــا بـــنــزدیــک تــخــت | بــر افـراسـیـاب آفـریـن کـرد سـخــت |
هـمـی بــود در پــیـش تـخـتـش بــپــای | چــو دســتــور پــاکــیـزه و رهـنـمـای |
ســـپـــهــبـــد بـــدانــســـت کــز آرزوی | بـــپـــایــســت پـــیــران آزاده خـــوی |
بـخـندید و گـفـتـش چـه خـواهی بـگوی | تـــرا بـــیــشــتـــر نــزد مــن آبـــروی |
اگــــر زر خــــواهـــی و گــــر گــــوهـــرا | و گــر پـــادشـــاهــی هــر کــشـــورا |
نـدارم دریـغ از تــو مــن گــنــج خــویـش | چـرا بـرگـزینـی هـمـی رنـج خـویـش |
چـو بــشـنـیـد پــیـران خـسـرو پــرسـت | زمین را بـبـوسـید و بـر پـای جـسـت |
کــه جــاویــد بــادا تــرا بــخــت و جــای | مـبــادا ز تــخـت تــو پــردخـتــه جـای |
ز شـاهـان گـیـتـی سـتــایـش تــراسـت | ز خـورشـیـد بـرتـر نـمـایـش تـراسـت |
مــرا هـرچ بــایـد بــبــخــت تــو هـســت | ز مــردان وز گــنــج و نـیـروی دســت |
مــرا ایـن نــیـاز از در خــویـش نـیـســت | کـس از کـهـتـران تـو درویش نـیسـت |
بـــدانــد شــهــنــشــاه بـــرتـــرمــنــش | ســتــوده بــهـر کــار بــی ســرزنـش |
کـه مـن شـاه را پــیـش ازیـن چـنـد بــار | هـمـی دادمـی پــنـد بــر چــنـد کــار |
بـــفـــرمـــان مــن هــیــچ نــامــد فـــراز | ازو داشـــتـــم کــارهــا دســـت بـــاز |
مــکــش گــفـــتـــمــت پـــور کـــاوس را | که دشـمن کـنی رسـتـم و طـوس را |
کــز ایــران بـــپــیــلــان بــکــوبــنــدمــان | ز هـم بــگــســلــانـنــد پــیـونــدمــان |
ســـیــاوش کـــه بـــود از نـــژاد کـــیــان | ز بــهـر تــو بــسـتــه کـمـر بــر مـیـان |
بـــکــشــتـــی بـــخــیــره ســیــاوش را | بـــزهــر انــدر آمــیــخــتــی نــوش را |
بــــدیـــدی بــــدیـــهـــای ایـــرانــــیـــان | کــه کــردنــد بــا شــهــر تــورانــیــان |
ز تـــرکــان دو بـــهــره بـــپـــای ســتــور | سـپــردنـد و شـد بــخـت را آب شـور |
هــنــوز آن ســر تــیــغ دســتــان ســام | هــمـــانـــا نــیــاســـود انـــدر نــیــام |
کـه رســتــم هـمـی سـرفـشـانـد ازوی | بــخـورشـیـد بــر خـون چـکـانـد ازوی |
بآرام بـــر کـــیــنـــه جـــویــی هـــمـــی | گــل زهــر خــیـره بــبــویـی هــمــی |
اگـــر خـــون بـــیـــژن بـــریـــزی بـــریــن | ز تــوران بــرآیـد هــمــان گــرد کــیـن |
خـــردمــنــد شـــاهــی و مــا کــهــتـــرا | تــو چــشــم خــرد بــاز کــن بــنـگــرا |
نـگـه کــن ازان کــیـن کــه گــســتــردیـا | ابـــا شــاه ایــران چــه بـــر خــوردیــا |
هــم آنــرا هــمــی خـــواســـتـــار آوری | درخـــــت بـــــلــــا را بـــــبـــــار آوری |
چـــو کــیــنــه دو گــردد نــداریــم پـــای | ایــا پـــهــلــوان جـــهــان کــدخــدای |
بـــه از تـــو نــدانــد کـــســـی گـــیــو را | نـــهــنـــگ بـــلـــا رســـتـــم نــیــو را |
چـــو گــودرز کــشـــواد پـــولــادچـــنــگ | کــه آیــد ز بــهــر نــبــیــره بــجــنــگ |
چــــو بــــرزد بــــران آتــــش تــــیـــز آب | چـنـیـن داد پـاسـخ پـس افـراسـیـاب |
کـه بـیـژن نـبـینـی کـه بـا مـن چـه کـرد | بــــایـــران و تـــوران شـــدم روی زرد |
نــبــیــنــی کــزیــن بــدهــنــر دخــتــرم | چــه رسـوایـی آمـد بــپــیـران ســرم |
هــمــان نــام پـــوشـــیــده رویــان مــن | ز پــرده بــگــســتــرد بـــر انــجــمــن |
کــزیــن نــنــگ تـــا جــاودان بـــر ســرم | بــخــنـدد هـمـی کـشـور و لـشـکـرم |
چــنــو یــابــد از مــن رهــایــی بـــجــان | گـشـایـنـد بــر مـن ز هـر ســو زبــان |
بـــرســـوایــی انـــدر بـــمـــانـــم بـــدرد | بــــپــــالـــایـــم از دیـــدگـــان آب زرد |
دگـــر آفـــریـــن کـــرد پـــیـــران بــــدوی | که ای شـاه نیک اخـتـر راسـت گوی |
چــنـیـنـسـت کـیـن شـاه گـویـد هـمـی | جــز از نـیـک نـامـی نـجــویـد هـمـی |
ولــیــکــن بـــدیــن رای هــشــیــار مــن | یــکــی بـــنــگــرد ژرف ســالــار مــن |
بــــبـــنـــدد مـــر او را بــــبـــنـــد گـــران | کــجــا دار و کـشــتــن گـزیـنـد بــران |
هـر آنـکــو بــزنـدان تــو بــســتــه مــانـد | ز دیـوانــهــا نــام او کــس نــخــوانــد |
ازو پــــنــــد گــــیـــرنــــد ایـــرانــــیــــان | نـبــنـدنـد ازیـن پــس بــدی را مــیـان |
چـــنــان کـــرد ســـالـــار کـــو رای دیــد | دلـش بــا زبــان شـاه بــر جــای دیـد |
ز دســــتــــور پــــاکــــیــــزه راهــــبـــــر | درفــشــان شــود شــاه بــر گـاه بــر |
بــگــرســیــوز آنــگــه بـــفــرمــود شــاه | کـه بــنـد گـران سـاز و تــاریـک چــاه |
دو دســتــش بــزنـجــیـر و گـردن بــغــل | یــکــی بــنــد رومــی بـــکــردار مــل |
بـــبـــنــدش بـــمــســمــار آهــنــگــران | ز ســر تــا بــپــایـش بــبــنــد انــدران |
چـو بــسـتـی نـگـون انـدر افـگـن بــچـاه | چـو بـی بـهره گردد ز خـورشید و ماه |
بـــبـــر پــیــل و آن ســنــگ اکــوان دیــو | کــه از ژرف دریــای گــیـهــان خــدیـو |
فـگـنـدسـت در بــیـشـه چــیـن سـتــان | بــیـاور ز بــیـژن بــدان کـیـن ســتــان |
بــپــیـلــان گــردون کــش آن ســنــگ را | کــه پـــوشـــد ســـر چـــاه ارژنــگ را |
بــــیــــاور ســــر چــــاه او را بــــپــــوش | بـــدان تــا بــزاری بـــرآیــدش هــوش |
وز آنـــجــــا بــــایـــوان آن بــــی هـــنـــر | مــنــیــژه کــزو نــنــگ یــابـــد گــهــر |
بـــــرو بـــــا ســـــواران و تـــــاراج کــــن | نـگـون بــخـت را بـی سـر و تـاج کـن |
بــگــو ای بــنــفــریـن شــوریـده بــخــت | کـه بـر تـو نـزیبـد همـی تـاج و تـخـت |
بــنـنـگ از کـیـان پــســت کـردی ســرم | بــخــاک انــدر انـداخــتــی افــســرم |
بــرهـنــه کــشــانــش بــبــر تــا بــچــاه | کـه در چــاه بــیـن آنـک دیـدی بــگـاه |
بــهــارش تــوی غــمــگــســارش تــوی | دریــن تـــنـــگ زنـــدان زوارش تـــوی |
خـــرامــیــد گــرســیــوز از پـــیــش اوی | بـــکـــردنــد کـــام بـــدانــدیــش اوی |
کـــشـــان بـــیــژن گــیــو از پـــیــش دار | بــبــردنـد بــسـتــه بــران چــاهـسـار |
ز ســر تــا بــپــایــش بآهــن بــبــســت | بـر و بــازوی و گـردن و پـای و دسـت |
بـــپـــولـــاد خـــایــســـک آهـــنـــگـــران | فـــروبـــرد مــســـمـــارهــای گـــران |
نــگــونــش بـــچــاه انــدر انــداخــتـــنــد | ســر چــاه را بــنــد بــر ســاخــتــنـد |
وز آنــــجــــا بــــایـــوان آن دخــــتــــرش | بــیــاورد گــرســیـوز آن لــشــکــرش |
هــمــه گـــنــج و گـــوهــر بـــتـــاراج داد | ازیـن بــدره بــســتــد بــدان تــاج داد |
مـــنـــیـــژه بـــرهـــنـــه بـــیــک چـــادرا | بــرهــنــه دو پــای و گــشــاده ســرا |
کـشــیـدش دوان تــا بــدان چــاهـســار | دو دیـده پــر از خــون و رخ جــویــبــار |
بـــدو گــفــت ایــنــک تــرا خــان و مــان | زواری بــریــن بــســتــه تــا جــاودان |
غـریـوان هـمـی گـشـت بـر گـرد دشـت | چو یک روز و یک شب بـرو بر گذشت |
خــروشــان بـــیــامــد بـــنــزدیــک چــاه | یـــکـــی دســـت را انـــدرو کـــرد راه |
چــو از کــوه خــورشــیــد ســر بـــرزدی | مــنـیـژه ز هـر در هـمـی نـان چــدی |
هــــمــــی گــــرد کـــــردی بـــــروز دراز | بــــســــوراخ چــــاه آوریـــدی فــــراز |
بـــبــیــژن ســپــردی و بــگــریــســتــی | بـران شـوربـخـتـی هـمـی زیـسـتـی |
چـو یـک هـفـتـه گـرگـیـن بـره بـر بــپـای | هـمـی بــود و بــیـژن نـیـامـد بــجـای |
ز هـر سـوش پـویـان بــجـسـتـن گـرفـت | رخـان را بــخـونـاب شـسـتـن گـرفـت |
پــشــیـمـانـی آمـدش زان کـار خــویـش | کـه چـون بـد سـگـالید بـر یار خـویش |
بــشــد تــازیـان تــا بــدان جــشــنـگــاه | کـــجـــا بـــیــژن گــیــو گــم کــرد راه |
همـه بـیشـه بـرگـشـت و کـس را نـدید | نـه نـیز انـدرو بـانـگ مـرغـان شـنـیـد |
هـمــی گــشــت بــر گــرد آن مــرغــزار | هـمــی یـار کــرد انــدرو خــواســتــار |
یــکــایــک ز دور اســب بـــیــژن بـــدیــد | کـــه آمـــد ازان مـــرغـــزاران پـــدیــد |
گـســســتــه لـگـام و نـگـون کـرده زیـن | فــرو مــانـده بــر جــای انـدوهـگــیـن |
بــدانــســت کــو را تــبـــاهــســت کــار | بـــایــران نـــیـــایــد بـــدیــن روزگـــار |
اگـــــر دار دارد اگــــر چـــــاه و بـــــنــــد | از افــراســیـاب آمــدســتــش گــزنـد |
کــمـنـد انـدرافــگـنـد و بــرگـاشــت روی | ز کـرده پـشـیمان و دل جـفـت جـوی |
ازان مـــرغـــزار اســـب بـــیــژن بـــرانــد | بــخــیــمــه در آورد و روزی بــمــانــد |
پـس آنگـه سـوی شـهر ایران شـتـافـت | شــب و روز آرام و خــوردن نــیـافــت |
چــو آگــاهـی آمــد ز گــرگــیـن بــشــاه | کــه بــیــژن نــبــودســت بــا او بــراه |
بــگـفـت ایـن سـخــن گـیـو را شـهـریـار | بــدان تــا ز گـرگـیـن کـنـد خـواسـتـار |
پــس آگــاهـی آمـد هـمــانـگــه بــگــیـو | ز گـــم بــــودن رزمـــزن پــــور نـــیـــو |
ز خــانــه بـــیــامــد دمــان تـــا بـــکــوی | دل از درد خــســتـــه پـــر از آب روی |
هـمــی گــفــت بــیـژن نـیـامــد هـمــی | بــارمــان نـدانـم چــه مــانـد هـمــی |
بــــفــــرمـــود تــــا بــــور کــــشــــواد را | کـــجــــا داشـــتــــی روز فـــریـــاد را |
بــــروبــــر نـــهـــادنـــد زیـــن خـــدنـــگ | گــرفــتــه بــدل گــیـو کــیـن پــلـنـگ |
هـــمـــانـــگـــه بــــدو انـــدر آورد پــــای | بـــکـــردار بـــاد انـــدر آمـــد ز جـــای |
پــذیـره شــدش تــا کــنــد خــواســتــار | کـه بـیژن کـجـا مـاند و چـون بـود کـار |
هـمـی گــفــت گــرگـیـن بــدو نـاگــهـان | هـمــانـا بــدی ســاخــت انـدر نـهـان |
شــوم گــر بــبــیـنــمــش بــی بــیـژنــم | هـمـانـگـه سـرش را ز تــن بــر کـنـم |
بــیـامــد چــو گــرگــیـن مــر او را بــدیـد | پـــیــاده شــد و پـــیــش او در دویــد |
هـمـی گـشــت غـلـتــان بــخــاک انـدرا | شــخــوده رخــان و بـــرهــنــه ســرا |
بــپــرســیـد و گـفـت ای گـزیـن ســپــاه | سـپــهـدار ســالـار و خــورشـیـد گـاه |
پــــذیـــره بــــدیـــن راه چــــون آمــــدی | کــه بــا دیـدگــان پــر ز خــون آمــدی |
مــرا جــان شــیــریـن نــبــایــد هــمــی | کــنــون خــوارتــر گــر بــرآیـد هـمــی |
چــو چــشــمـم بــروی تــو آیـد ز شــرم | بـــپـــالـــایــم از دیــدگـــان آب گـــرم |
کــنـون هـیـچ مــنــدیـش کــو را بــجــان | نــیـامــد گــزنــد و بــگــویـم نــشــان |
چـو اسـب پـسـر دیـد گـرگـیـن بـدسـت | پـر از خـاک و آسیمه بـرسـان مست |
چــو گــفــتــار گــرگـیـنـش آمـد بــگـوش | ز اسـب انـدر افـتـاد و زو رفـت هوش |
بــخــاک انـدرون شــد ســرش نـاپــدیـد | هــمــه جــامــه پــهــلــوی بـــردریــد |
هـمـی کـنـد مـوی از سـر و ریـش پــاک | خروشان بـسر بـر همی ریخت خاک |
هـمـی گـفــت کــای کــردگـار ســپــهـر | تـو گـسـتـردی اندر دلـم هوش و مهر |
گــر از مــن جـــدا مــانــد فـــرزنــد مــن | روا دارم ار بـــگــلــســـد بـــنــد مــن |
روانـــم بـــدان جـــای نـــیــکـــان بـــری | ز درد دل مـــــن تـــــو آگـــــه تـــــری |
مـرا خـود ز گـیـتــی هـم او بــود و بــس | چــه انـده گـســار و چــه فــریـادرس |
کـنـون بــخــت بــد کــردش از مـن جــدا | بــمـانـدم چـنـیـن در جـهـان مـبــتـلـا |
ز گـرگین پـس آنگـه سـخـن بـازجـسـت | که چـون بـود خـود روزگار از نخـسـت |
زمــانــه بــجــایـش کــســی بــرگــزیــد | وگـر خـود ز چـشـم تـو شـد نـاپــدیـد |
ز بـــدهــا چـــه آمــد مــر او را بـــگـــوی | چـه افـگـنـد بــنـد سـپــهـرش بــروی |
چــه دیــو آمــدش پـــیــش در مــرغــزار | کـه او را تــبــه کـرد و بــرگـشـت کـار |
تــو ایـن مـرده ری اسـب چـون یـافـتــی | ز بـــیــژن کــجــا روی بـــرتـــافــتـــی |
بــدو گـفــت گــرگـیـن کــه بــازآر هـوش | سـخـن بـشنو و پـهن بـگشای گوش |
کـه ایـن کــار چــون بــود و کــردار چــون | بـدان بـیـشـه بــا خـوک پـیـکـار چـون |
بــــدان پــــهـــلــــوانـــا و آگــــاه بــــاش | هــمــیــشــه فــروزنــده گــاه بـــاش |
بـــرفـــتـــیــم ز ایــدر بـــجـــنـــگ گـــراز | رســـیــدیــم نــزدیــک ارمـــان فـــراز |
یـکـی بـیـشـه دیـدیـم کـرده چـو دسـت | درخــتــان بــریـده چــراگــاه پــســت |
هــمــه جـــای گــشــتـــه کــنــام گــراز | هـمــه شــهــر ارمــان از آن در کــزاز |
چــو مـا جــنـگ را نـیـزه بــرگــاشــتــیـم | بــبـیـشـه درون بــانـگ بــرداشـتـیـم |
گــــراز انــــدر آمــــد بـــــکـــــردار کــــوه | نـه یک یک بـهـر جـای گـشـتـه گـروه |
بـــکــردیــم جــنــگــی بـــکــردار شــیــر | بـشـد روز و نـامـد دل از جـنـگ سـیر |
چــو پــیـلـان بــهـم بــر فـگـنـدیـمـشـان | بــمـســمـار دنـدان بــکـنـدیـمـشــان |
وزآنــــجــــا بــــایـــران نـــهـــادیـــم روی | هـمـه راه شـادان و نـخـچــیـر جــوی |
بــــرآمـــد یـــکـــی گـــور زان مـــرغـــزار | کــزان خــوبــتــر کـس نـبــیـنـد نـگـار |
بــــکــــردار گــــلـــگـــون گـــودرز مـــوی | چـو خـنـگ شـبــاهـنـگ فـرهـاد روی |
چـو سـیـمـش دو پــا و چـو پــولـاد سـم | چـو شبـرنگ بـیژن سـر و گوش و دم |
بــگـردن چــو شـیـر و بــرفـتــن چـو بــاد | تــو گـفـتــی کـه از رخــش دارد نـژاد |
بـــر بـــیــژن آمــد چــو پـــیــلــی نــژنــد | بــرو انــدر افــگــنــد بــیـژن کــمــنــد |
فــگـنـدن هـمـان بــود و رفــتــن هـمـان | دوان گــور و بــیـژن پــس انـدر دمــان |
ز تـــــازیــــدن گـــــور و گـــــرد ســـــوار | بـــرآمـــد یــکـــی دود زان مـــرغـــزار |
بـــکـــردار دریـــا زمـــیـــن بــــردمـــیـــد | کــمـنـدافــگــن و گـور شــد نـاپــدیـد |
پــی انـدر گـرفـتــم هـمـه دشـت و کـوه | کـه از تـاخـتـن شـد سـمندم سـتـوه |
ز بـــیــژن نــدیــدم بـــجـــایــی نــشــان | جزین اسب و زین از پس ایدر کشان |
دلــم شـــد پـــر آتـــش ز تـــیــمــار اوی | کـه چــون بــود بــا گـور پــیـکــار اوی |
بـــمـــانـــدم فـــراوان بـــر آن مـــرغـــزار | همی کردمش هر سـوی خـواسـتـار |
ازو بـــاز گــشــتـــم چــنــیــن نــاامــیــد | کــه گــور ژیــان بــود و دیـو ســپــیـد |
چـو بـشـنـید گـیو این سـخـن هـوشـیار | بــدانـســت کـو را تــبــاهـســت کـار |
ز گـرگـین سـخـن سـربـسـر خـیـره دیـد | همی چـشـمـش از روی او تـیره دید |
رخـــش زرد از بــــیـــم ســـالـــار شـــاه | ســخــن لــرزلــرزان و دل پــر گــنــاه |
چـــو فــرزنــد را گــیــو گــم بـــوده دیــد | ســخــن را بــرآنــگــونــه آلــوده دیــد |
بـــبـــرد اهــرمــن گـــیــو را دل ز جـــای | هـمـی خـواسـت کـو را درآرد ز پــای |
بـــخـــواهـــد ازو کـــیـــن پـــور گـــزیــن | وگـــر چـــنــد نــیــک آیــد او را ازیــن |
پــس انـدیـشــه کــرد انـدران بــنـگــریـد | نــیـامــد هـمــی روشــنــایـی پــدیـد |
چـــه آیــد مــرا گــفـــت از کــشـــتـــنــا | مــگـــر کـــام بـــدگــوهــر آهــرمــنــا |
بــه بــیـژن چــه ســود آیـد از جــان اوی | دگـــرگـــونــه ســـازیــم درمـــان اوی |
بــبــاشـیـم تــا زیـن ســخــن نـزد شـاه | شــود آشـــکــارا ز گــرگــیــن گــنــاه |
ازو کـین کـشـیـدن بـسـی کـار نـیسـت | ســنـان مــرا پــیـش دیـوار نـیـســت |
بــگــرگــیـن یـکــی بــانـگ بــرزد بــلـنـد | کــه ای بــدکــنـش ریـمـن پــرگــزنـد |
تـــو بـــردی ز مــن شـــیــد و مــاه مــرا | گــــزیــــن ســــواران و شــــاه مــــرا |
فــگــنــدی مــرا در تـــک و پـــوی پـــوی | بــگــرد جــهـان انـدرون چــاره جــوی |
پـس اکـنـون بــدسـتـان و بـنـد و فـریـب | کـجـا یـابـی آرام و خـواب و شـکـیـب |
نـبــاشــد تــرا بــیـش ازیـن دســتــگــاه | کـجـا مـن بــبــیـنـم یـکـی روی شـاه |
پـس آنـگـه بـخـواهـم ز تـو کـین خـویش | ز بــهـر گـرامـی جـهـانـبـیـن خـویـش |
وز آنــجـــا بـــیــامــد بـــنــزدیــک شـــاه | دو دیده پـر از خـون و دل کـینـه خـواه |
بـــرو آفـــریــن کـــرد کـــای شـــهــریــار | هـمـیـشـه جـهـان را بــشـادی گـذار |
انــوشـــه جـــهــانـــدار نــیــک اخـــتـــرا | نـبــیـنـی کـه بــر سـر چــه آمـد مـرا |
ز گــیــتـــی یــکــی پـــور بـــودم جــوان | شـــب و روز بـــودم بــــدوبـــر نـــوان |
بـــجــانــش پــر از بــیــم گــریــان بـــدم | ز درد جـــدایـــیـــش بـــریـــان بــــدم |
کــنــون آمــد ای شـــاه گــرگــیــن ز راه | زبـــان پـــر ز یــافــه روان پـــر گــنــاه |
بـــــدآگـــــاهـــــی آورد از پـــــور مـــــن | ازان نـــامـــور پـــاک دســـتـــور مـــن |
یـکــی اســب دیـدم نــگــونــســار زیـن | ز بـــیــژن نــشــانــی نــدارد جــزیــن |
اگـــر داد بـــیـــنـــد بــــدیـــن کـــار مـــا | یــکـــی بـــنــگــرد ژرف ســـالــار مــا |
ز گــرگــیــن دهــد داد مــن شـــهــریــار | کـزو گـشـتـم انـدر جـهـان خـاکـسـار |
غـــمـــی شـــد ز درد دل گـــیــو شـــاه | بــرآشــفــت و بــنــهــاد فــرخ کــلــاه |
رخ شـــاه بــــر گـــاه بـــی رنـــگ شـــد | ز تــیـمــار بــیـژن دلــش تــنـگ شــد |
بـگـیو آنگـهی گـفـت گـرگین چـه گـفـت | چـه گـوید کـجـا مـانـد از نـیک جـفـت |
ز گــفــتــار گــرگــیـن پــس آنـگــاه گـیـو | سـخـن گـفـت بـا خـسـرو از پـور نـیو |
چــو از گـیـو بــشـنـیـد خــسـرو سـخـن | بــدو گـفــت مـنـدیـش و زاری مـکــن |
کـه بـیـژن بــجـانـسـت خـرسـنـد بــاش | بــر امــیـد گــم بــوده فــرزنــد بــاش |
کــه ایـدون شــنـیـدســتــم از مــوبــدان | ز بــــیـــدار دل نـــامـــور بــــخــــردان |
کــه مــن بــا ســواران ایــران بــجــنــگ | سـوی شـهر تـوران شـوم بـی درنگ |
بــکــیـن ســیــاوش کــشــم لــشــکــرا | بـــپـــیــلــان ســـرآرم از آن کــشــورا |
بـــدان کـــیــنـــه انـــدر بـــود بـــیـــژنـــا | هــمــی رزم جــویــد چــو آهــرمــنــا |
تــو دل را بــدیـن کــار غــمـگــیـن مــدار | مـن این را هـمـانـا بـسـم خـواسـتـار |
بـــشــد گــیــو یــکــدل پــر انــدوه و درد | دو دیــده پـــر از آب و رخـــســاره زرد |
چــو گـرگـیـن بــدرگـاه خــســرو رسـیـد | ز گــردان در شــاه پـــردخــتـــه دیــد |
ز تـــیــمــار بـــیــژن هــمــه مــهــتـــران | ز درگــاه بـــا گــیــو رفـــتـــه ســـران |
هــمـــه پـــر ز درد و هــمـــه پـــر زرنــج | همه همچـو گم کـرده صـد گونه گنج |
پــــراگــــنــــده رای و پــــراگــــنـــده دل | همه خـاک ره ز اشـک کـرده چـو گل |
وزیــن روی گــرگــیــن شـــوریــده رفــت | بـــنـــزدیـــک ایــوان درگـــاه تـــفـــت |
چــو در پــیـش کـیـخــســرو آمـد زمـیـن | بــبــوســیـد و بــر شــاه کـرد آفـریـن |
چــــو الـــمـــاس دنـــدانـــهـــای گــــراز | بــر تــخــت بــنـهـاد و بــردش نــمــاز |
کــه خــســرو بـــهــر کــار پـــیــروز بـــاد | هــمــه روزگـــارش چـــو نــوروز بـــاد |
ســـر دشـــمـــنـــان تـــو بـــادا بـــگـــاز | بـــریــده چـــنــان کــار ســـران گــراز |
بـــدنــدانــهــا چـــون نــگــه کــرد شــاه | بـپـرسـید و گفتـش که چـون بـود راه |
کـــجـــا مـــانـــد از تـــو جـــدا بـــیــژنـــا | بــروبــر چــه بــد ســاخــت آهـرمــنـا |
چـو خـسـرو چـنین گفـت گرگین بـجـای | فـرو مـانـد خــیـره هـمـیـدون بــپــای |
نـدانـســت پــاســخ چــه گــویـد بــدوی | فـــرومــانــد بـــر جـــای بـــر زرد روی |
زبــــان پـــر ز یـــافـــه روان پـــر گـــنـــاه | رخـان زرد و لـرزان تــن از بــیـم شـاه |
چــو گــفــتــارهـا یـک بــدیـگــر نـمــانــد | بــرآشـفـت وز پـیـش تـخـتـش بـرانـد |
هـمـش خـیـره سـر دیـد هـم بــدگـمـان | بــدشـنـام بــگـشــاد خــســرو زبــان |
بــدو گــفــت نـشــنـیـدی آن داســتــان | کـه دسـتـان زدسـت از گه بـاسـتـان |
کــه گــر شــیــر بـــا کــیــن گــودرزیــان | بــسـیـچــد تــنـش را سـر آیـد زمـان |
اگـــر نـــیـــســـتـــی از پـــی نـــام بـــد | وگــر پــیـش یـزدان ســرانــجــام بــد |
بـــفـــرمـــودمــی تـــا ســـرت را ز تـــن | بـــکــنــیــد بـــکــردار مــرغ اهــرمــن |
بـــفـــرمـــود خـــســـرو بـــپـــولـــادگـــر | کـه بــنـدگـران ســاز و مـسـمـارسـر |
هــم انــدر زمــان پــای کــردش بــبــنــد | کــه از بــنـد گــیـرد بــدانـدیـش پــنـد |
بــگــیـو آنــگــهـی گــفــت بــازآر هـوش | بـجـویش بـهر جـای و هر سو بـکوش |
مـن اکـنـون ز هـر ســو فــراوان ســپــاه | فـرســتــم بــجــویـم بــهـر جــا نـگـاه |
ز بـــیـــژن مـــگـــر آگـــهـــی یـــابـــمـــا | بــدیـن کــار هـشــیـار بــشــتــابــمـا |
وگــــر دیــــر یــــابــــیـــم زو آگــــهــــی | تــو جــای خــرد را مــگــردان تــهــی |
بـــمـــان تـــا بـــیـــایــد مـــه فـــرودیــن | کـه بــفــروزد انـدر جــهـان هـور دیـن |
بــدانـگــه کــه بــر گــل نـشــانـدت بــاد | چـو بـر سـر همی گل فـشـاندت بـاد |
زمـــیـــن چـــادر ســـبــــز در پـــوشـــدا | هــوا بـــر گـــلــان زار بـــخـــروشـــدا |
بـــهــرســـو شـــود پـــاک فـــرمــان مــا | پــرســتــش کــه فــرمــود یـزدان مــا |
بــخـواهـم مـن آن جـام گـیـتــی نـمـای | شـوم پـیـش یـزدان بــبــاشـم بـپـای |
کـــجـــا هــفـــت کـــشـــور بـــدو انــدرا | بـــبــیــنــم بــر و بــوم هــر کــشــورا |
کــنــم آفــریــن بــر نــیــاکــان خــویــش | گـزیـده جــهـانـدار و پــاکـان خــویـش |
بــگــویـم تــرا هــر کــجــا بــیــژنــســت | بــجـام انـدرون ایـن مـرا روشـنـسـت |
چـو بـشـنید گیو این سـخـن شـاد شـد | ز تــــیــــمــــار فــــرزنــــد آزاد شــــد |
بـــخــنــدیــد و بـــر شــاه کــرد آفــریــن | کــه بــی تــو مــبــادا زمــان و زمـیـن |
بـــکـــام تـــو بـــادا ســـپـــهــر بـــلــنــد | بـــجــان تــو هــرگــز مــبـــادا گــزنــد |
ز نــیــکــی دهــش بــر تــو بــاد آفــریـن | کــه بــر تــو بــرازد کــلــاه و نــگــیـن |
چــو گــیـو از بــر گــاه خــســرو بــرفــت | ز هـر سـو سـواران فـرسـتــاد تــفـت |
بــجــســتــن گــرفــتــنــد گــرد جــهــان | کـه یـابــد مـگـر زو بــجــایـی نـشـان |
هــمـــه شـــهــر ارمـــان و تـــورانـــیــان | ســپــردنـد و نـامــد ز بــیـژن نـشــان |
چـــــو نــــوروز فـــــرخ فـــــراز آمـــــدش | بـــدان جـــام روشــن نــیــاز آمــدش |
بـــیــامـــد پـــر امـــیــد دل پـــهـــلـــوان | ز بــهـر پــســر گــوژ گــشــتــه نـوان |
چــو خــســرو رخ گــیــو پـــژمــرده دیــد | دلــــش را بــــدرد انــــدر آزرده دیــــد |
بــیــامــد بـــپــوشــیــد رومــی قــبـــای | بــدان تــا بــود پــیـش یـزدان بــپــای |
خــروشــیــد پـــیــش جـــهــان آفــریــن | بــخــورشــیـد بــر چــنـد بــرد آفـریـن |
ز فــریــادرس زور و فــریــاد خـــواســـت | از آهـرمـن بــدکـنـش داد خــواســت |
خـــرامـــان ازان جـــا بـــیــامــد بـــگـــاه | بـسـر بــر نـهـاد آن خـجـسـتـه کـلـاه |
یــکــی جــام بــر کــف نــهــاده نــبــیــد | بــدو انـدرون هـفــت کــشــور پــدیـد |
زمـــان و نــشـــان ســـپـــهــر بـــلـــنــد | همـه کـرده پـیدا چـه و چـون و چـنـد |
ز مـــاهـــی بــــجـــام انـــدون تـــا بـــره | نــگــاریـده پــیـکــر هـمــه یـکــســره |
چــو کـیـوان و بــهـرام و نـاهـیـد و شـیـر | چـو خـورشـیـد و تـیـر از بـر و مـاه زیر |
هـــمــــه بــــودنــــیـــهـــا بــــدو انــــدرا | بـــدیــدی جــهــانــدارا فــســونــگــرا |
نـگـه کـرد و پــس جــام بــنـهـاد پــیـش | بـــدیــد انــدرو بــودنــیــهــا ز بــیــش |
بــهـر هـفــت کـشــور هـمـی بــنـگـریـد | ز بــیـژن بــجــایـی نــشــانـی نــدیـد |
ســوی کــشــور گــرگــســاران رســیـد | بـــفـــرمــان یــزدان مــر او را بـــدیــد |
بــچــاهــی بـــبــســتــه بــبــنــد گــران | ز سختـی همی مرگ جـست اندران |
یـــکــــی دخــــتــــری از نـــژاد کـــیـــان | ز بــهــر زوارش بـــبـــســتــه مــیــان |
ســوی گــیـو کــرد آنـگــهـی روی شــاه | بـخـنـدید و رخـشـنده شـد پـیشـگـاه |
کــه زنــدســت بـــیــژن دلــت شــاد دار | ز هـــر بــــد تـــن مـــهـــتــــر آزاد دار |
نــگـــر غـــم نـــداری بـــزنــدان و بـــنــد | ازان پـس کـه بـر جـانش نـامـد گـزند |
کــه بــیـژن بــتــوران بــبــنـد انـدرســت | زوارش یــکــی نــامــور دخــتــرســت |
ز بــس رنـج و سـخــتــی و تــیـمـار اوی | پــر از درد گـشــتــم مـن از کــار اوی |
بـــدان ســـان گـــذارد هــمــی روزگـــار | کــه هــزمــان بـــروبــر بــگــریــد زوار |
ز پــیـونـد و خــویـشــان شــده نـاامــیـد | گـرازنـده بــر ســان یـک شــاخ بــیـد |
دو چـشـمـش پـر از خـون و دل پـر ز درد | زبــانـش ز خـویـشـان پــر از یـاد کـرد |
چـــو ابـــر بـــهـــاران بــــبــــارنـــدگـــی | هـمـی مـرگ جــویـد بــدان زنـدگــی |
بــدیـن چـاره اکـنـون کـه جـنـبـد ز جـای | کـه خـیزد میان بـسـتـه این را بـپـای |
کــــه دارد بــــدیـــن کــــار مـــا را وفــــا | کــه آرد ز ســخــتـــی مــر او را رهــا |
نــشــایـد جــز از رســتــم تــیـز چــنــگ | کـــه از ژرف دریــا بـــرآرد نـــهـــنـــگ |
کــمــربــنـد و بــرکــش ســوی نـیـمـروز | شـــب از رفـــتـــن راه مــاســـا و روز |
بــــبـــر نـــامـــه مـــن بـــر رســـتـــمـــا | مـــزن داســـتـــان را بـــره بـــر دمـــا |
نــویـســنــده نــامــه را پــیـش خــوانــد | وزیـن داســتــان چــنــد بــا او بــرانـد |
بــرســتــم یـکــی نـامـه فــرمــود شــاه | نـوشـتـن ز مـهـتــر سـوی نـیـکـخـواه |
کـــه ای پــــهـــلـــوان زاده پــــر هـــنـــر | ز گـــردان لــشـــکـــر بـــرآورده ســـر |
دل شـــهـــریـــاران و پـــشـــت کـــیــان | بــفــرمـان هـر کـس کـمـر بــر مـیـان |
تــــوی از نــــیـــاکــــان مــــرا یـــادگــــار | هــمــیـشــه کــمــربــســتــه کــارزار |
تـــرا داد گـــردون بـــمـــردی پـــلـــنـــگ | بــدریـا ز بــیـمـت خــروشـان نـهـنـگ |
جـــــهــــان را ز دیــــوان مـــــازنـــــدران | بـشـسـتـی و کـندی بـدان را سـران |
چـــه مــایــه ســـر تـــاجـــداران ز گـــاه | ربــودی و بــرکــنــدی از پــیـشــگــاه |
بـسـا دشمنان کز تـو بـیجـان شـدسـت | بـسـا بـوم و بـر کز تـو ویران شدست |
ســـر پـــهــلــوانــی و لــشــکــر پـــنــاه | بــنـزدیـک شــاهـان تــرا دســتــگــاه |
هــمــه جــادوان را بــبــســتــی بــگــرز | بــیـفـروخــتــی تــاج شـاهـان بــبــرز |
چــه افـراسـیـاب و چــه شـاهـان چـیـن | نـوشــتــه هـمـه نـام تــو بــر نـگـیـن |
هـران بـنـد کـز دسـت تـو بــسـتـه شـد | گـشـایندگـان را جـگـر خـسـتـه شـد |
گــشــایــنــده بـــنــد بـــســتـــه تـــوی | کـیـان را سـپــهـر خـجــسـتــه تــوی |
تـــرا ایـــزد ایــن زور پـــیــلـــان کـــه داد | دل و هـوش و فــرهــنــگ فــرخ نــژاد |
بـــدان داد تـــا دســـت فـــریـــاد خـــواه | بـــگــیــری بـــرآری ز تـــاریــک چـــاه |
کـنـون ایـن یـکـی کـار بــایـسـتـه پـیـش | فـراز آمـد و اینـت شـایسـتـه خـویش |
بــــتــــو دارد امـــیـــد گــــودرز و گـــیـــو | کـه هسـتـی بـهـر کـشـور امـروز نـیو |
شـنـاســی بــنـزدیـک مـن جــاهـشــان | زبـــان و دل و رای یــکــتـــاهــشـــان |
ســـزدگـــر تـــو ایــنــرا نــداری بـــرنـــج | بــخــواه آنـچ بــایـد ز مــردان و گــنـج |
کــه هـرگــز بــدیـن دودمـان غــم نـبــود | فـروزنـده تــر زیـن چــنـانـکـم شــنـود |
نـبــد گـیـو را خــود جــز ایـن پــور کــس | چــه فــرزنــد بــود و چــه فــریـادرس |
فـــراوان بـــنــزد مـــنــش دســـتـــگـــاه | مـــرا و نـــیــای مـــرا نـــیــکـــخـــواه |
بــهـر سـو کـه جـویـمـش یـابــم بــجـای | بـهـر نـیـک و بـد پـیـش مـن بـربـپـای |
چــو ایـن نـامـه مـن بــخــوانـی مــپــای | بــزودی تــو بــا گــیـو خــیــز انــدرآی |
بـــدان تــا بـــدیــن کــار بـــا مــا بـــهــم | زنــی رای فــرخ بــهــر بــیـش و کــم |
ز مـــردان وز گـــنـــج وز خــــواســـتــــه | بـــیـــارم بـــپـــیــش تـــو آراســـتـــه |
بـــفـــرخ پـــی و بــــر شـــده نـــام تـــو | ز تـــوران بـــرآیــد هــمـــه کـــام تـــو |
چــنــانــچــون بـــبـــایــد بـــســازی نــوا | مــگــر بـــیــژن از بـــنــد یــابـــد رهــا |
چــو بــرنـامـه بــنـهـاد خــســرو نـگــیـن | بــشـد گـیـو و بــر شــاه کـرد آفـریـن |
ســـواران دوده هــمـــه بـــرنـــشـــانـــد | بــیـزدان پــنـاهـیـد و لـشــکـر بــرانـد |
چـو نـخـجــیـر از آنـجــا کـه بــرداشـتــی | دو روزه بـــیــک روزه بـــگــذاشــتــی |
بـــیــابـــان گـــرفـــت و ره هــیــرمـــنــد | هـمـی رفـت پــویـان بــســانـد نـونـد |
بـــکـــوه و بـــصـــحـــرا نـــهــادنـــد روی | هـمـی شـد خـلـیـده دل و راه جـوی |
چــو از دیــده گــه دیــده بــانــش بــدیـد | سـوی زابـلـسـتـان فـغـان بـرکـشـید |
کــه آمــد ســواری ســوی هــیــرمــنــد | ســواران بــگــرد انــدرش نـیـز چــنـد |
درفـشـی درفـشــان پــس پــشـت اوی | یـکـی زابــلـی تــیـغ در مـشــت اوی |
غــو دیــده بــشــنــیـد دســتــان ســام | بــفــرمـود بــر چــرمـه کــردن لــگــام |
پـــرانـــدیـــشـــه آمـــد پـــذیـــره بــــراه | بـدان تـا نـبـاشـد یـکـی کـیـنـه خـواه |
ز ره گــــیــــو را دیــــد پـــــژمــــرده روی | هـمـی آمــد آســیـمـه و پــوی پــوی |
بـــدل گــفــت کــاری نــو آمــد بـــشــاه | فــرســتــاده گـیـوســت کــامـد بــراه |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج