فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 10 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

جـهـان شـد پــر آوای بــوق و سـپــاههــمــه بـــرنــهــادنــد ز آهــن کـــلـــاهچــو خــســرو بــدیـد آن ســپــاه نـیـادل پـــادشـــا شـــد پـــر از ک…

جـهـان شـد پــر آوای بــوق و سـپــاه هــمــه بـــرنــهــادنــد ز آهــن کـــلـــاه
چــو خــســرو بــدیـد آن ســپــاه نـیـا دل پـــادشـــا شـــد پـــر از کــیــمــیــا
خـود و رسـتـم و طـوس و گودرز و گیو ز لــشــکــر بــســی نــامــبــردار نــیـو
هـمـی گـشــت بــر گـرد آن رزمـگــاه بــیــابـــان نــگــه گــرد و بــی راه و راه
کـه لشـکـر فـزون بـود زان کـو شـمرد هـمــان ژنــده پــیـلــان و مــردان گــرد
بــگـرد ســپــه بــر یـکـی کـنـده کــرد طــلــایـه بــهــر ســو پــراگــنــده کــرد
شــب آمــد بــکــنــده در افــگــنـد آب بــدان ســو کـه بــد روی افــراســیـاب
دو لشکر چـنین هم دو روز و دو شب از ایـشــان یـکــی را نــجــنــبــیـد لــب
تـو گـفـتـی کـه روی زمـین آهـنـسـت ز نــیـزه هــوا نــیـز در جــوشــنــســت
ازیـن روی و زان روی بــر پـشـت زیـن پــیـاده بــپــیـش انـدرون هـمــچــنـیـن
تـو گفـتـی جـهان کوه آهن شـدسـت همان پـوشش چـرخ جـوشن شدست
ســتــاره شــمـر پــیـش دو شـهـریـار پــر انــدیــشــه و زیــجــهــا بـــرکــنــار
هـمـی بــاز جــســتــنـد راز ســپــهـر بــصــلــاب تــا بــر کــه گــردد بــمــهــر
ســپــهـر انـدر آن جــنـگ نـظـاره بــود سـتـاره شـمـر سـخـت بــیـچـاره بــود
بــروز چــهـارم چــو شــد کــار تــنــگ بــپــیـش پــدر شــد دلــاور پــشــنــگ
بــدو گـفــت کـای کـدخــدای جــهـان ســـرافــراز بـــر کــهــتـــران و مــهــان
بــفــر تــو زیـر فــلـک شــاه نـیـســت تـرا مـاه و خـورشـید بـد خـواه نـیسـت
شـــود کـــوه آهـــن چـــو دریـــای آب اگـــر بـــشـــنـــود نـــام افـــرســـیــاب
زمــیــن بـــر نــتـــابـــد ســـپـــاه تـــرا نــه خــورشــیــد تـــابـــان کــلــاه تـــرا
نـیـایـد ز شـاهـان کـسـی پــیـش تــو جـزیـن بـی پـدر بـد گـوهـر خـویـش تـو
ســیـاوش را چــون پــســر داشـتــی بـــرو رنـــج و مـــهــر پـــدر داشـــتـــی
یــکـــی بـــاد نـــاخـــوش ز روی هــوا بــــرو بـــرگـــذشـــتـــی نـــبـــودی روا
ازو سـیر گشـتـی چـو کـردی درسـت که او تـاج و تـخـت و سپـاه تـو جـست
گـر او را نـکـشـتــی جــهـانـدار شــاه بــدو بــاز گــشــتــی نـگــیـن و کــلــاه
کـنـون ایـنـک آمـد بـپـیـشـت بـجـنـگ نــبــایــد بــه گــیــتــی فــراوان درنــگ
هر آن کـس کـه نیکـی فـرامـش کـند هــمــی رای جـــان ســیــاوش کــنــد
بـــپـــروردی ایــن شـــوم نـــاپـــاک را پــــدروار نـــســـپــــردیـــش خــــاک را
هــمــی داشــتــی تـــا بـــر آورد پـــر شـــد از مـــهـــر شــــاه از در تــــاج زر
ز تــوران چــو مــرغــی بــایـران پــریـد تــو گـفــتــی کــه هـرگــز نـیـا را نـدیـد
ز خـوبـی نگه کـن که پـیران چـه کـرد بــــدان بــــی وفـــا نـــاســـزاوار مـــرد
هـمــه مـهـر پــیـران فــرامــوش کــرد پـر از کـیـنـه سـر دل پـر از جـوش کـرد
همی بـود خامش چـو آمد بـه مشت چـنـان مـهـربــان پـهـلـوان را بــکـشـت
از ایران کـنون بـا سـپـاهی بـه جـنـگ بــیـامــد بــه پــیـش نــیـا تــیـزچــنــگ
نـه دیـنـار خـواهـد نـه تــخـت و کـلـاه نه اسـب و نه شمشیر و گنج و سپـاه
ز خـویشان جـز از جـان نخواهد همی ســخــن را ازیـن در نــکــاهــد هـمــی
پــدر شـاه و فـرزانـه تـر پــادشـاسـت بـدیت راسـت گـفـتـار من بـر گـواسـت
از ایـرانـیـان نـیـسـت چـنـدین سـخـن سـپـه را چـنـین دل شـکـسـتـه مـکـن
بــدیـشــان چــبــایـد ســتــاره شـمـر بــشــمــشــیـر جــویـنـد مــردان هـنـر
ســواران کــه در مـیـمــنـه بــا مـنـنـد هــمــه جــنــگ را یـکــدل و یـکــتــنــد
چــو دســتــور بــاشــد مــرا پــادشــا از ایــشــان نــمــانــم یــکــی پــارســا
بــدوزم ســر و تــرگ ایـشــان بــتــیـر نــه انــدیــشــم از کــنــده و آبـــگــیــر
چـو بـشـنـید افـراسـیـاب این سـخـن بــدو گـفـت مـشـتــاب و تـنـدی مـکـن
سـخـن هرچ گفتـی همه راسـت بـود جــز از راســتــی را نــبـــایــد شــنــود
ولــیـکــن تــو دانـی کــه پــیـران گــرد بــگـیـتــی هـمـه راه نـیـکــی ســپــرد
نــبـــد در دلــش کــژی و کــاســتــی نـجـسـتـی بـه جـز خـوبـی و راسـتـی
هـمـان پـیـل بــد روز جـنـگ او بـه زور چــو دریـا دل و رخ چــو تــابــنــده هـور
بـــرادرش هــومــان پـــلــنــگ نــبـــرد چــو لــهـاک جــنـگــی و فــرشــیـدورد
ز تــرکــان ســواران کــیــن صــدهــزار هـــمـــه نـــامــــجــــوی از در کــــارزار
بـرفـتـنـد از ایدر پـر از جـنـگ و جـوش مــن ایـدر نـوان بــا غــم و بــا خــروش
ازان کو بـرین دشـت کین کشتـه شد زمـیـن زیـر او چــو گـل آغـشـتــه شـد
هـمـه مـرز تــوران شـکـســتــه دلـنـد ز تــیـمــار دل را هـمـی بــگــســلــنـد
نـبــیـنـنـد جــز مـرگ پــیـران بــخـواب نــخــوانــد کــســی نــام افــراســیـاب
بـــبــــاشـــیـــم تـــا نـــامـــداران مـــا مــهــان و ز لـــشـــکـــر ســـواران مـــا
بــبــیــنــنــد ایــرانــیــان را بــچــشــم ز دل کم شود سـوگ بـا درد و خـشـم
هـم ایـرانـیـان نـیـز چــنـدیـن ســپــاه بـــبـــیــنــنــد آیــیــن تــخــت و کــلــاه
دو لشـکر بـرین گونه پـر درد و خـشم سـتــاره بــه مـا دارد از چــرخ چــشـم
بـانـبـوه جـسـتـن نه نیکـوسـت جـنگ شـکـسـتــی بــود بــاد مـانـد بــچـنـگ
مــبــارز پــراگــنــده بــیــرون کــنــیــم از ایـشـان بــیـابــان پـر از خـون کـنـیـم
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه ای شـهـریـار چـو زیـن گـونـه جــویـی هـمـی کـارزار
نـخــسـتــیـن ز لـشـکـر مـبــارز مـنـم کـه بـر شـیـر و بـر پـیل اسـب افـگـنـم
کـــســـی را نــدانــم کــه روز نــبـــرد فــشــانـد بــر اســب مــن از دور گــرد
مــرا آرزو جــنــگ کــیـخــســروســت کــه او در جــهـان شــهـریـار نــوســت
اگـر جـویـد او بــی گـمـان جـنـگ مـن رهــایــی نــیــابـــد ز چـــنــگـــال مــن
دل و پـشـت ایشـان شـکسـتـه شود بــارن انـجــمــن کــار بــســتــه شــود
و گـر دیـگـری پـیـشـم آیـد بــه جـنـگ بــخــاک انــدر آرم ســرش بــی درنـگ
بــدو گــفــت کــای کــار نـادیـده مــرد شـهـنـشــاه کـی جــویـد از تــو نـبــرد
اگــر جــویـدی هــم نــبــردش مــنــم تـــن و نـــام او زیـــر پـــای افـــگـــنـــم
گــــر او بـــــا مــــن آیــــد بآوردگـــــاه بــرآســایـد از جــنــگ هــر دو ســپــاه
بـدو شـیده گـفـت ای جـهاندیده مـرد چـشـیده ز گیتـی بـسـی گرم و سـرد
پـسـر پـنج زنده سـت پـیشـت بـپـای نــمـــانــیــم تـــا تـــو کـــنــی رزم رای
نـه لـشـکـر پـسـنـدد نـه ایزد پـرسـت کـه تـو جـنـگ او را کـنـی پـیشـدسـت
بــدو گـفــت شــاه ای ســرفـراز مـرد نـه گــرم آزمـوده ز گــیـتــی نـه ســرد
از ایـــدر بــــرو تـــا مـــیـــان ســـپـــاه ازیــشــان یــکــی مــرد دانــا بـــخــواه
بــکـیـخـسـرو از مـن پــیـامـی رسـان کـه گـیـتـی جـز ایـن دارد آیین و سـان
نـــبــــیـــره کـــه رزم آورد بــــا نـــیـــا دلــش بــر بــدی بــاشــد و کــیــمــیــا
چــنــیــن بـــود رای جــهــان آفــریــن کـه گـردد جـهـان پـر ز پـرخـاش و کـین
سـیاوش نـه بـر بـیگـنه کـشـتـه شـد شـد از آموزگاران سـرش گشـتـه شـد
گـنـه گــر مـرا بــود پــیـران چــه کــرد چــو رویـیــن و لــهــاک وفــرشــیــدورد
که بـر پشت زینشان بـبـایست بست پــر از خــون بــکــردار پــیـلـان مـســت
گـر ایـدونـک گـویـم کـه تــو بــدتــنـی بـــد انــدیــش وز تـــخـــم آهــرمــنــی
بــگــوهـر نـگـه کــن بــتــخــمـه مـنـم نـکـوهـش هـمـی خـویـشـتـن را کـنـم
تــو ایـن کـیـن بــگـودرز و کـاوس مـان کــه پــیـش مـن آرنـد لــشــکــر دمـان
نه زان گفتـم این کز تـو تـرسان شدم وگـر پــیـر گـشــتــم دگـر ســان شـدم
هـمــه ریـگ و دریـا مــرا لــشــکــرنـد هــمــه نــره شــیــرنــد و کــنــداورنــد
هر آنـگـه کـه فـرمـان دهم کـوه گـنگ چــو دریـا کـنـنـد ای پــسـر روز جــنـگ
ولـیـکــن هـمـی تــرســم از کــردگـار ز خـــون ریـــخـــتــــن وز بــــد روزگـــار
کــه چــنـدیـن ســرنـامـور بــی گـنـاه جـــدا گــردد از تـــن بـــدیــن رزمــگــاه
گـر از پـیـش مـن بـر نـگـردی ز جـنـگ نــگــردی هــمــانــا کــه آیــدت نــنــگ
چـو بـا مـن بـسـوگـنـد پـیـمـان کـنـی بـکـوشـی کـه پـیمـان مـن نـشـکـنـی
بــدیـن کــار بــاشــم تــرا رهـنــمــای کـه گـنـج و سـپـاهـت بـمـانـد بــجـای
چــو کــار ســیـاوش فــرامـش کــنـی نـــیــارا بـــتـــوران بـــرامـــش کـــنــی
بـرادر بـود جـهـن و جـنـگـی پـشـنـگ کـه در جــنـگ دریـا کـنـد کـوه ســنـگ
هــران بــوم و بــرکــان ز ایـران نــهـی بــفــرمــان کــنـم آن ز تــرکــان تــهـی
ز گــنــج نــیـاکــان مــا هـرچ هـســت ز دیـنـار وز تــاج و تــخــت و نـشـسـت
ز اسـب و سـلـیـح و ز بــیـش و ز کـم کــه مــیــراث مــانــد از نــیــا زادشـــم
ز گــنــج بــزرگــان و تــخــت و کــلــاه ز چــیـزی کــه بــایــد ز بــهــر ســپــاه
فـرسـتـم هـمـه هـمـچـنـین پـیش تـو پــســر پــهــلــوان و پــدر خــویـش تــو
دو لــشــکــر بـــرآســایــد از رنــج رزم هـــمـــه روز مـــا بــــازگـــردد بـــبـــزم
ور ایـــدونـــک جـــان تــــرا اهـــرمـــن بــپــیـچـد هـمـی تـا بــپــوشـی کـفـن
جـز از رزم و خـون کردنت رای نیسـت بــمـغــز تــو پــنـد مـرا جــای نـیـســت
تــو از لـشـکـر خـویـش بــیـرون خـرام مــگــر خــود بــرآیــدت ازیـن کــار کــام
بـــــگـــــردیــــم هـــــر دو بآوردگـــــاه بــر آسـایـد از جــنـگ چـنـدیـن سـپــاه
چو من کشته آیم جهان پـیش تـست سـپـه بـندگان و پـسر خـویش تـسـت
و گر تـو شـوی کشـتـه بـر دسـت من کـــســـی را نـــیــازارم از انـــجـــمـــن
ســـپـــاه تـــو در زیــنــهــار مـــنــنـــد هــمــه مــهــتــرانــنــد و یــار مــنــنــد
وگـر زانـکـه بــامـن نـیـایـی بـه جـنـگ نــتــابــی تــو بــا کــار دیــده نــهــنــگ
کـمـر بـسـتـه پـیـش تـو آیـد پـشـنـگ چــو جـــنــگ آوری او نــســازد درنــگ
پــدر پــیــر شــد پــایــمــردش جــوان جـــوانــی خـــردمــنــد و روشــن روان
بآوردگــــه بـــــا تـــــو جـــــنــــگ آورد دلــیــرســت و جـــنــگ پـــلــنــگ آورد
بــبــیـنـیـم تــا بــر کـه گـردد سـپــهـر کــرا بــر نــهــد بــر ســر از تــاج مــهـر
ورایــدونــک بـــا او نــجــویــی نــبـــرد دگـرگـونـه خــواهـی هـمـی کــار کــرد
بــمـان تـا بــیـاسـایـد امـشـب سـپـاه چــو بــر ســر نـهـد کــوه زریـن کــلــاه
ز لــشــکــر گــزیــنــیــم جــنــگــاوران ســــرافــــراز بــــا گــــرزهـــای گـــران
زمــیــن را ز خــون رود دریــا کــنــیــم ز بــالــای بــد خــواه پــهــنــا کــنــیــم
دوم روز هــنــگـــام بـــانــگ خـــروس بــبــنــدیــم بــر کــوهــه پــیــل کــوس
ســـران را بـــه یـــاری بـــرون آوریـــم بـــجـــوی انـــدرون آب و خـــون آوریــم
چــو بــد خــواه پــیـغـام تــو نـشــنـود بــپــیــچــد بــدیـن گــفــتــهــا نــگــرود
بــتــنــهـا تــن خــویـش ازو رزم خــواه بــــدیــــدار دوراز مــــیــــان ســــپــــاه
پـــســـر آفــریــن کــرد و آمــد بـــرون پـــدر دیــده پـــر آب و دل پـــر ز خـــون
گــزیــن کــرد از مــوبـــدان چــار مــرد چـشیده بـسـی از جـهان گرم و سـرد
وزان نـــامـــداران لـــشــــکــــر هـــزار خـــردمــنــد و شـــایــســـتـــه کــارزار
بــره چــون طــلــایــه بــدیــدش ز دور درفـــش و ســــنـــان ســــواران تــــور
ز تـرکـان که هر آنکس که بـد پـیشـرو زنـــــاکـــــاردیــــده جـــــوانـــــان نـــــو
بـــره بـــا طــلــایــه بـــر آویــخــتـــنــد بــنـام از پــی شـیـده خـون ریـخــتــنـد
تـنـی چـنـد از ایرانـیـان خـسـتـه شـد وزان روی پــیــکــار پــیــوســتــه شــد
هـم انـدر زمـان شـیـده آنـجــا رسـیـد نـــگـــهـــبـــان ایــرانـــیـــان را بـــدیــد
دل شـیده کـشـت انـدر آن کـار تـنـگ هـمـی بــاز خـوانـد آن یـلـانـرا ز جـنـگ
بــایــرانــیــان گــفــت نــزدیــک شــاه ســواری فــرســتــیــد بــا رســم و راه
بـگـویـد کـه روشـن دلـی شـیـده نـام بـــشــاه آوریــدســت چــنــدی پــیــام
از افــراســیـاب آن ســپــهــدار چــیـن پــــدر مــــادر شــــاه ایـــران زمـــیـــن
ســواری دمــان از طــلــایــه بـــرفــت بـــر شـــاه ایــران خـــرامــیــد تـــفــت
کـه پــیـغـمـبــر شــاه تــوران ســپــاه گـوی بــر مـنـش بــر درفـشـی سـیـاه
همی شـیده گـوید کـه هسـتـم بـنام کــســـی بـــایــدم تـــا گــزارم پـــیــام
دل شـاه شـد زان سـخـن پـر ز شـرم فـــرو ریــخـــت از دیــدگـــان آب گـــرم
چـنین گفت کین شیده خـال منسـت بــبــالــا و مــردی هــمــال مــنــســت
نـگـه کــرد گــردنـکــشــی زان مـیـان نـــبـــد پـــیــش جـــز قـــارن کـــاویــان
بــدو گــفــت رو پــیــش او شــادکــام درودش ده از مــا و بـــشـــنــو پـــیــام
چــو قــارن بــیـامــد ز پــیـش ســپــاه بــدیـد آن درفــشــان درفــش ســیــاه
چـــو آمـــد بـــر شـــیــده دادش درود ز شــــاه و ز ایـــرانـــیـــان بــــرفــــزود
جــوان نـیـز بــگـشـاد شـیـریـن زبــان کـــه بـــیــدار دل بـــود و روشـــن روان
بـگـفـت آنـچـه بـشـنـید ز افـراسـیـاب ز آرام وز بــــــزم و رزم و شــــــتــــــاب
چـو بـشـنـیـد قـارن سـخـنـهـای نـغـز ازان نـــامـــور بــــخـــرد پـــاک مـــغـــز
بــیــامــد بـــر شــاه ایــران بــگــفــت کـه پــیـغــامـهـا بــا خــرد بــود جــفـت
چـو بـشـنـیـد خـسـرو ز قـارن سـخـن بـــیــاد آمــدش گــفـــتـــهــای کــهــن
بـــخـــنــدیــد خـــســـرو ز کـــار نــیــا ازان جـــســـتـــن چـــاره و کـــیــمــیــا
ازان پـس چـنـین گـفـت کـافـراسـیاب پـشـیمان شـدسـت از گـذشـتـن ز آب
ورا چـشـم بــی آب و لـب پـر سـخـن مــــرا دل پــــر از دردهــــای کــــهــــن
بــکــوشــد کــه تــا دل بــپــیـچــانـدم بــبــیـشــی لــشــکــر بــتــرســانــدم
بــدان گـه کــه گــردنـده چــرخ بــلـنـد نـــگـــردد بـــبـــایــســـت روز گـــزنـــد
کـنـون چـاره مـا جـزیـن نـیـسـت روی که من دل پـر از کین شـوم پـیش اوی
بــــگــــردم بآورد بــــا او بــــجــــنـــگ بــهـنـگــام کــوشــش نــســازم درنـگ
هـــمـــه بـــخـــردان و ردان ســـپـــاه بآواز گــفــتـــنــد کــیــن نــیــســت راه
جــهـانــدیـده پــردانــش افــراســیـاب جـز از چـاره جـسـتـن نـبـیـنـد بــخـواب
نــدانــد جــز از تــنــبـــل و جــادویــی فــریـب و بــدانـدیـشــی و بــدخــویـی
ز لـشــکـر کـنـون شــیـده را بــرگـزیـد کــه ایـن دیــد بــنــد بــدی را کــلــیــد
هـمـی خــواهـد از شـاه ایـران نـبــرد بــــدان تــــا کـــنـــد روز مـــا را بــــدرد
تـــو بـــر تـــیــزی او دلــیــری مــکـــن از ایـــران وز تــــاج ســـیـــری مـــکـــن
وگــر شــیــده از شــاه جــویـد نــبــرد بآورد گــــســــتــــاخ بــــا او مــــگــــرد
بــدسـت تــو گـر شـیـده گـردد تــبــاه یـکــی نـامـور کــم شــود زان ســپــاه
وگــر دور از ایــدر تــو گــردی هــلــاک ز ایــران بـــرآیــد یــکــی تــیــره خــاک
یـکــی زنــده از مــا نـمــانــد بــجــای نــه شــهـر و بــر و بــوم ایـران بــپــای
کـسـی نـیـسـت مـا را ز تـخـم کـیـان کــه کـیـن را بــبــنـدد کــمـر بــر مـیـان
نـیـای تــو پــیـری جــهـانـدیـده اسـت بــتـوران و چـیـن در پـسـنـدیـده اسـت
هـمـی پـوزش آرد بـدیـن بـد کـه کـرد ز بــیـچـارگـی جــسـت خـواهـد نـبــرد
هـمــی گــویـد اســبــان و گــنـج درم کـــه بـــنــهــاد تـــور از پـــی زادشـــم
هـمـان تـخـت شـاهـی و تــاج سـران کــــمـــرهـــای زریـــن و گــــرز گــــران
سـپــارد بــگـنـج تــو از گـنـج خـویـش هـمـی بــاز خـرد بــدیـن رنـج خـویـش
هــران شــهــر کــز مــرزایـران نــهـی هـمـی کـرد خــواهـد ز تــرکـان تــهـی
بـــایــران خــرامــیــم پــیــروز و شــاد ز کـــار گـــذشـــتـــه نــگـــیــریــم یــاد
بــریـن گـفــتــه بــودنـد پــیـر و جــوان جـــز از نــامــور رســـتـــم پـــهــلـــوان
که رستم همی ز آشتی سربگاشت ز درد ســیـاوش بــدل کــیـنـه داشــت
هـمـی لـب بـدنـدان بــخـوایـیـد شـاه هـمـی کــرد خــیـره بــدیـشــان نـگـاه
وزان پـس چنین گفت کین نیست راه بـــایــران خـــرامــیــم زیــن رزمـــگـــاه
کـجـا آن همـه رسـتـم و سـوگـنـد مـا هــمــان بــدره و گــفــتــه و پــنــد مــا
جــو بــر تــخـت بــر زنـده افـراسـیـاب بــمــانــد جــهــان گــردد از وی خــراب
بــکـاوس یـکـسـر چــه پــوزش بــریـم بــدیـن دیـدگــان چــو بــدو بــنــگــریـم
شـنـیـدیـم کـه بــر ایـرج نـیـکـبــخــت چــه آمـد بــتــور از پــی تــاج و تــخـت
ســـیــاوش را نــیــز بـــر بـــیــگـــنــاه بـکـشـت از پـی گـنج و تـخـت و کـلـاه
فــریــبـــنــده تــرکــی ازان انــجــمــن بـــیــامــد خـــرامــان بـــنــزدیــک مــن
گر از من همی جـسـت خـواهد نبـرد شـــارا چـــرا شــد چـــنــیــن روی زرد
هـمـی از شـمـا ایـن شــگـفـت آیـدم هـمـان کــیـن پــیـشــیـن بــیـفــزایـدم
گــمــانــی نــبـــردم کـــه ایــرانــیــان گــشــایـنـد جــاویـد زیـن کــیـن مـیـان
کــســی را نــدیــدم ز ایــران ســپــاه کــه افــگــنــده بــود انـدریـن رزمــگــاه
کـه از جـنگ ایشـان گـرفـتـی شـتـاب بـــگــفــت فــریــبـــنــده افــراســیــاب
چــو ایـرانـیـان ایـن سـخــنـهـا ز شـاه شـنـیـدنـد و پــیـچــان شـدنـد از گـنـاه
گـرفــتــنـد پــوزش کـه مـا بــنـده ایـم هـم از مـهـربــانـی ســرافــگـنـده ایـم
نـخـواهـد شـهـنـشـاه جــز نـام نـیـک وگــر کـــارهــا را ســـرانــجـــام نــیــک
ســتــوده جــهــانــدار بــرتــر مــنــش نـخــواهـد کــه بــر مــابــود ســرزنـش
کــه گــویـنـد از ایـران ســواری نـبــود کــه یــارســت بــا شــیـده رزم آزمــود
کــه آمــد ســواری بـــدشــت نــبـــرد جــز از شـاهـشـان ایـن دلـیـری نـکـرد
نــخــواهـد مــگــر خــســرو مــوبــدان کــه بـــر مــا بـــود نــنــگ تــا جــاودان
بــدیـشـان چـنـیـن پــاسـخ آورد شـاه کـــه ای مـــوبـــدان نـــمـــایــنـــده راه
بــدانــیــد کــایـن شــیــده روز نــبــرد پـــدر را نـــدارد بـــهـــامـــون بــــمـــرد
ســلـیـحــش پــدر کـرده از جــادویـی ز کــژی و بـــی راهــی و بـــدخــویــی
نــبــاشــد ســلــیــح شــمــا کــارگــر بـــدان جـــوشــن و خـــود پـــولــادبـــر
هــمــان اســبـــش از بـــاد دارد نــژاد بـدل هـمـچـو شـیـر و بـرفـتـن چـو بـاد
کـســی را کـه یـزدان نـدادســت فــر نــبــاشــدش بــا چــنـگ او پــای و پــر
هـمـان بــا شــمـا او نـیـایـد بــجــنـگ ز فـــر و نـــژاد خــــود آیـــدش نـــنـــگ
نـــبـــیــره فـــریـــدون و پـــور قـــبـــاد دو جــنـگــی بــود یـک دل و یـک نـهـاد
بـــســوزم بـــرو تــیــره جــان پــدرش چـو کـاوس را سـوخـت او بـر پـسـرش
دلـــیــران و شـــیــران ایــران زمــیــن هــمــه شـــاه را خـــوانــدنــد آفــریــن
بـــفـــرمــود تـــا قــارن نــیــک خـــواه شــود بـــاز و پـــاســخ گــزارد ز شــاه
کـه این کـار مـا دیـر و دشـوار گـشـت ســخــنــهــا ز انــدازه انــدر گــذشــت
هـنـر یـافـتــه مـرد سـنـگـی بــجـنـگ نــجـــویــد گــه رزم چـــنــدیــن درنــگ
کـنـون تــا خــداونـد خــورشـیـد و مـاه کــــراشــــاد دارد بــــدیـــن رزمـــگـــاه
نـخـواهـم ز تـو اسـب و دیـنـار و گـنـج کـه بــر کـس نـمـانـد سـرای سـپــنـج
بــــزور جـــهـــان آفـــریـــن کـــردگـــار بــــدیـــهـــیـــم کــــاوس پــــروردگــــار
کــه چــنـدان نـمــانـم شــمـا را زمـان کــه بــر گــل جــهــد تــنــدبــاد خــزان
بــدان خـواسـتـه نـیـسـت مـا را نـیـاز کـــه از جـــور و بـــیــدادی آمـــد فـــراز
کــرا پــشــت گــرمــی بــیــزدان بــود هـمـیـشـه دل و بــخــت خــنـدان بــود
بـر و بـوم و گـنج و سـپـاهت مراسـت همـان تـخـت و زرین کـلـاهت مراسـت
پـشـنگ آمـد و خـواسـت از مـن نبـرد زره دار بـــی لـــشـــکـــر و دار و بــــرد
سـپـیده دمـان هـسـت مـهـمـان مـن بــخــنـجــر بــبــیـنـد ســرافـشـان مـن
کـسـی را نـخــواهـم ز ایـران ســپــاه کـــــه بـــــا او بـــــگـــــردد بآوردگـــــاه
من و شیده و دشـت و شـمشیر تـیز بـــرآرم بـــفــرجـــام ازو رســتـــخـــیــز
گــر ایـدونــک پــیـروز گــردم بــجــنـگ نسـازم بـرین سـان کـه گـفـتـی درنگ
مـبــارز خــروشــان کـنـیـم از دور روی ز خـون دشـت گـردد پـر از رنگ و بـوی
ازان پــس یـلــان را هـمـه هـمــگــروه بـــجــنــگ انــدر آریــم بــر ســان کــوه
چو این گفت بـاشی بـه شیده بـگوی کـه ای کــم خــرد مـهـتــر کــامـجــوی
نــه تــنــهــا تــو ایــدر بـــکــام آمــدی نـه بــر جــســتــن نـنـگ و نـام آمــدی
نــه از بـــهــر پـــیــغــام افــراســیــاب کــه کــردار بــد کــرد بــر تــو شــتــاب
جــهـانـدارت انـگــیـخــت از انـجــمــن ســتــودانــت ایــدر بـــود هــم کــفــن
گــزنــد آیــدت زان ســر بـــی گــزنــد کـه از تــن بــریـدنـد چــون گـوســفـنـد
بـــیــامــد دمــان قــارن از نــزد شـــاه بـــنـــزد یــکـــی آن درفـــش ســـیـــاه
سـخـن هـرچ بـشـنـیـد بــا او بـگـفـت نـمــانـد ایـچ نـیـک و بــد انـدر نـهـفــت
بــشــد شــیـده نـزدیـک افـراســیـاب دلـش چــون بــر آتــش نـهـاده کــبــاب
بـــبـــد شــاه تــرکــان ز پــاســخ دژم غـمـی گـشـت و بــرزد یـکـی تــیـز دم
ازان خـــــــواب کـــــــز روزگــــــار دراز بـدیـد و ز هـر کـس هـمـی داشـت راز
سـرش گـشـت گـردان و دل پـرنـهیب بــدانـسـت کـامـد بــتــنـگـی نـشـیـب
بـــدو گــفــت فــردا بــدیــن رزمــگــاه ز افـــگـــنـــده مـــردان نــیــابـــنــد راه
بــشـیـده چــنـیـن گـفـت کـز بــامـداد مـکـن تــا دو روز ای پــسـر جـنـگ یـاد
بــدیـن رزم بــشـکـسـت گـویـی دلـم بــر آنـم کــه دل را ز تــن بــگــســلــم
پـسـر گفـت کای شـاه تـرکان و چـین دل خــویــش را بــد مــکــن روز کــیــن
چــو خــورشــیـد فـردا بــر آرد درفـش درفــشــان کــنـد روی چــرخ بــنـفــش
مــن و خـــســـرو و دشـــت آوردگــاه بـــرانــگــیــزم از شـــاه گــرد ســـیــاه
چـــو روشــن شــد آن چـــادر لــاژورد جــهــان شــد بــه کــردار یــاقــوت زرد
نشسـت از بـر اسـب چـنگی پـشنگ ز بــاد جــوانــی ســرش پــر ز جــنــگ
بــجـوشـن بــپــوشـیـد روشـن بــرش ز آهــن کـــلـــاه کـــیــان بـــر ســـرش
درفـشـش یکی تـرک جـنگی بـچـنگ خــرامــان بــیــامــد بــســان پــلــنــگ
چــو آمــد بـــنــزدیــک ایــران ســپــاه یــکــی نــامــداری بــشــد نــزد شــاه
کــه آمــد ســـواری مــیــان دو صـــف سـرافـراز و جـوشـان و تــیـغـی بــکـف
بـخـندید ازو شاه و جـوشن بـخواست درفـــش بــــزرگـــی بــــرآورد راســـت
یـکــی تــرگ زریـن بــســر بــر نــهـاد درفــــشــــش بــــرهــــام گــــودرز داد
هـمـه لـشـکـرش زار و گـریان شـدنـد چــو بــر آتــش تــیــز بــریــان شــدنــد
خــروشـی بــر آمـد کـه ای شـهـریـار بآهــن تـــن خـــویــش رنــجـــه مـــدار
شهان را همه تـخـت بـودی نشسـت کـه بـر کـین کـمـر بـر مـیان تـو بـسـت
کـه جـز خـاک تـیره نشـسـتـش مبـاد بــهــیـچ آرزو کــام و دســتــش مــبــاد
سـپــهـدار بــا جــوشـن و گـرز و خـود بــلــشــکــر فــرســتــاد چــنــدی درود
کـه یـک تـن مـجـنـبــیـد زیـن رزمـگـاه چـپ و راسـت و قـلـب و جـناح سـپـاه
نبـاید که جـوید کسی جـنگ و جـوش بـــــرهــــام گـــــودرز داریــــد گـــــوش
چـو خـورشـیـد بــر چـرخ گـردد بــلـنـد بـــبــیــنــیــد تــا بـــر کــه آیــد گــزنــد
شــمــا هــیــچ دل را مــداریـد تــنــگ چــنـیـنـســت آغــاز و فـرجــام جــنـگ
گـهـی بــر فـراز و گـهـی در نـشــیـب گـهـی شـادکـامـی گـهـی بــا نـهـیـب
بــرانــگــیـخــت شــبــرنــگ بــهـزاد را کـــه دریـــافـــتــــی روز تــــگ بــــاد را
مـیـان بـسـتـه بـا نـیـزه و خـود و گـبـر هـمـی گــرد اســبــش بــر آمـد بــابــر
مــیــان دو صــف شــیــده او را بــدیـد یـکـی بــاد سـرد از جـگـر بــر کـشـیـد
بــــدو گـــفـــت پــــور ســـیـــاوش رد تـــوی ای پـــســـنـــدیـــده پــــرخـــرد
نــبـــیــره جــهــانــدار تــوران ســپــاه کـه سـایـد هـمـی تـرگ بــر چـرخ مـاه
جــز آنـی کــه بــر تــو گــمــانـی بــرد جـــهــانــدیــده یــی کــو خــرد پـــرورد
اگـر مـغـز بــودیـت بــا خــال خــویـش نـکـردی چـنـین جـنـگ را دسـت پـیش
اگـر جــنـگ جــویـی ز پــیـش سـپــاه بـــرو دور بـــگــزیــن یــکـــی رزمــگــاه
کــز ایـران و تــوران نــبــیـنــنــد کــس نـــخــــواهـــیـــم یـــاران فــــریـــادرس
چــنــیـن داد پــاســخ بــدو شــهـریـار کــــه ای شــــیـــر درنـــده در کــــارزار
مـــنــم داغ دل پـــور آن بـــیــگـــنـــاه سیاوش که شد کشته بر دست شاه
بـدیـن دشـت از ایـران بـه کـین آمـدم نــه از بـــهــر گـــاه و نــگـــیــن آمـــدم
ز پــیـش پــدر چــونـک بــرخـاسـتــی ز لــشــکــر نــبـــرد مــرا خــواســتــی
مــرا خــواســتــی کــس نـبــودی روا کـه پــیـشــت فـرســتــادمـی نـاســزا
کـــنــون آرزو کـــن یــکـــی رزمــگـــاه بــــدیـــدار دور از مــــیــــان ســــپــــاه
نـهـادنــد پــیـمــان کــه از هـر دو روی بــیـاری نـیـایـد کـســی کـیـنـه جــوی
هـم ایـنـهـا کـه دارنـد بــا مـا درفــش ز بــد روی ایـشــان نـگــردد بــنــفــش
بــرفــتــنــد هــر دو ز لــشــکــر بــدور چـنـانـچـون شـود مـرد شـادان بـسـور
بــــیـــابــــان کــــه آن از در رزم بــــود بـــدانــجـــایــگـــه مــرز خـــوارزم بـــود
رسـیـدنـد جـایـی کـه شـیـر و پـلـنـگ بــدان شــخ بــی آب نــنــهـاد چــنــگ
نــپـــریــد بـــر آســـمــانــش عــقــاب ازو بــهــره ای شــخ و بــهـری ســراب
نــــهــــادنــــد آوردگــــاهـــی بــــزرگ دو اسـب و دو جـنگی بـسـان دو گرگ
ســواران چــو شــیـران اخــتــه زهــار کـه بــاشـنـد پــر خــشــم روز شــکـار
بـــگــشــتــنــد بـــا نــیــزه هــای دراز چـو خـورشـید تـابـنـده گـشـت از فـراز
نـمـانـد ایـچ بـر نـیزه هـاشـان سـنـان پـــر از آب بـــرگــســـتـــوان و عـــنــان
بـرومـی عـمـود و بـشـمـشـیـر و تـیـر بــگــشــتــنــد بــا یــکــدگــر نــاگــزیــر
زمـیـن شــد ز گــرد ســواران ســیـاه نــگــشــتـــنــد ســـیــر انــدر آوردگــاه
چــو شـیـده دل و زور خــسـرو بــدیـد ز مـژگـان سـرشـکـش بــرخ بـرچـکـیـد
بــدانــســت کــان فــره ایــزدیــســت ازو بــر تــن خــویـش بــایـد گـریـســت
همان اسبـش از تـشنگی شد غمی بـــنــیــروی مــرد انــدر آمـــد کـــمــی
چـو درمانده شـد بـا دل اندیشـه کـرد کــه گــر شــاه را گــویــم انــدر نــبــرد
بــیـا تـا بــه کـشـتـی پــیـاده شـویـم ز خـــوی هــر دو آهـــار داده شـــویــم
پـــیــاده نـــگـــردد کـــه عـــار آیــدش ز شـاهـی تــن خــویـش خــوار آیـدش
بـــدیــن چــاره گــر زو نــیــابـــم رهــا شـــدم بــــی گـــمـــان در دم اژدهـــا
بــدو گـفـت شـاهـا بــتــیـغ و ســنـان کـند هر کـسـی جـنگ و پـیچـد عـنـان
پــیــاه بــه آیـد کــه جــویـیـم جــنــگ بـــکــردار شــیــران بـــیــازیــم چــنــگ
جــهـانــدار خــســرو هـم انـدر زمــان بـــدانــســـت انــدیــشــه بـــدگــمــان
بـدل گـفـت کـین شـیر بـا زور و جـنگ نــبـــیــره فـــریــدون و پـــور پـــشـــگ
گــر آســوده گــردد تــن آســان کــنـد بــســی شــیـر دلــرا هـراســان کــنـد
اگــر مــن پــیـاده نـگــردم بــه جــنـگ بــه ایـرانـیـان بــر کــنــد جــای تــنــگ
بـــدو گــفـــت رهــام کــای تـــاجـــور بــدیـن کــار نـنــگــی مــگــردان گــهـر
چـــو خــســرو پـــیــاده کــنــد کــارزار چـه بـاید بـر این دشـت چـندین سـوار
اگــر پـــای بـــر خـــاک بـــایــد نــهــاد مـــن از تـــخـــم کـــشـــواد دارم نــژاد
بـمـان تـا شـوم پـیـش او جـنـگ سـاز نــه شـــاه جـــهــانـــدار گـــردن فـــراز
بــرهــام گــفــت آن زمــان شــهـریـار کــه ای مــهــربـــان پــهــلــوان ســوار
چــو شـیـده دلـاور ز تــخــم پــشـنـگ چـنـان دان کـه بـا تـو نـیـاید بـه جـنـگ
تــرا نــیــز بـــا رزم او پــای نــیــســت بــتــرکـان چـنـو لـشـکـر آرای نـیـسـت
یـکــی مــرد جــنـگــی فــریـدون نـژاد کــــه چــــون او دلــــاور ز مـــادر نـــزاد
نـبــاشــد مـرا نـنـگ رفـتــن بــجــنـگ پــیــاده بـــســازیــم جــنــگ پــلــنــگ
وزان سـو بــر شـیـده شـد تــرجـمـان کــه دوری گــزیــن از بـــد بـــدگــمــان
جـز از بــازگـشـتـن تــرا رای نـیـسـت کـه بـا جـنگ خـسـرو تـرا پـای نیسـت
بــهـنــگــام کــردن ز دشــمــن گــریـز بــه از کـشـتـن و جـسـتـن رسـتـخـیـز
بــدان نـامـور تـرجـمـان شـیـده گـفـت کــه آورد مــردان نــشـــایــد نــهــفــت
چـنان دان کـه تـا من بـبـسـتـم کـمـر هـمــی بــرفــرازم بــخــورشــیـد ســر
بــدیــن زور و ایـن فــره و دســتــبــرد نــــدیــــدم بآوردگـــــه نــــیــــز گـــــرد
ولــیــکــن ســـتـــودان مــرا از گــریــز بــه آیـد چــو گــیـرم بــکــاری ســتــیـز
هــم از گــردش چـــرخ بـــر بـــگــذرم وگــــر دیــــده اژدهــــا بـــــســــپــــرم
گـر ایدر مـرا هوش بـر دسـت اوسـت نـه دشـمـن ز مـن بـاز دارد نه دوسـت
نـدانـم مـن این زور مـردی ز چـیسـت بـــریــن نـــامـــور فـــره ایـــزدیــســـت
پــیــاده مــگــر دســت یــابــم بــدوی بـــپـــیــکــار خــون انــدر آرم بـــجـــوی
بـشـیـده چـنـیـن گـفـت شـاه جـهـان کــــه ای نـــامــــدار از نـــژاد مـــهـــان
ز تـخـم کـیـان بـی گـمـان کـس نـبـود کـــه هــرگـــز پـــیــاده نــبـــرد آزمـــود
ولـیـکـن تــرا گـرد چــنـیـنـســت کــام نــپـــیــچــم ز رای تــو هــرگــز لــگــام
فـرود آمـد از اســب شـبــرنـگ شــاه ز ســر بــرگــرفــت آن کــیـانـی کــلـاه
بـــرهــام داد آن گــرانــمــایــه اســب پــیــاده بــیــامــد چــو آذرگــشــســب
پــیــاده چــو از دور دیـدش پــشــنــگ فــرود آمــد از بــاره جــنـگــی پــلــنـگ
بــهـامـون چـو پــیـلـان بــر آویـخـتــنـد هـمـی خـاک بــا خـون بــرآمـیـخـتــنـد
چـو شـیـده بــدیـد آن بــر و بـرز شـاه هــمــان ایــزدی فــر و آن دســتـــگــاه
هـمـی جــســت کآیـد مــگــر زو رهـا کـه چـون سـر بــشـد تــن نـیـارد بــهـا
چــو آگـاه شــد خــســرو از روی اوی وزان زور و آن بــــــرز بــــــالــــــای اوی
گرفتـش بـچـپ گردن و راست پـشت بـــرآورد و زد بـــر زمــیــن بــر درشــت
هـمـه مـهـره پــشـت او هـمـچـو نـی شـد از درد ریـزان و بــگـسـسـت پــی
یـکـی تـیـغ تـیـز از مـیـان بــر کـشـیـد ســــراســــر دل نـــامـــور بــــر دریـــد
بــرو کـرد جـوشـن هـمـه چـاک چـاک هـمـی ریـخـت بــر تــارک از درد خـاک
بــرهـام گـفــت ایـن بــد بــدســگــال دلــیـر و ســبــکــســر مــرا بــود خــال
پـس از کـشـتـنـش مـهـربـانـی کـنـید یـکــی دخــمــه خــســروانــی کــنـیـد
تـنـش را بــمـشـک و عـبــیـر و گـلـاب بـــشــویــی مــغــزش بــکــافــور نــاب
بـگـردنـش بـر طـوق مـشـکـین نـهـید کـلـه بــر ســرش عـنـبــرآگـیـن نـهـیـد
نـگــه کــرد پــس تــرجــمــانـش ز راه بــــدیـــد آن تـــن نـــامـــبـــردار شـــاه
کـه بــا خــون ازان ریـگ بــرداشـتــنـد ســوی لـشــکـر شــاه بــگـذاشــتــنـد
بــیـامــد خــروشــان بــنـزدیـک شــاه کـــه ای نــامــور دادگــر پـــیــشـــگــاه
یــکــی بــنــده بــودم مــن او را نــوان نـه جــنـگــی ســواری و نـه پــهـلــوان
بـمـن بـر بــبــخـشـای شـاهـا بـمـهـر کــه از جــان تــو شــاد بــادا ســپــهـر
بــدو گــفــت شــاه آنـچ دیـدی ز مــن نـــیــا را بـــگـــو انـــدر آن انـــجـــمـــن
زمــیـن را بــبــوســیـد و کــرد آفــریـن بــسـیـچــیـد ره سـوی ســالـار چــیـن
وزان دشـت کـیـخـسـرو کـیـنـه جـوی ســوی لـشـکـر خــویـش بــنـهـاد روی
خــروشــی بــر آمــد ز ایـران ســپــاه کـه بـخـشـایش آورد خـورشـیـد و مـاه
بــیـامــد هــمــانــگــاه گــودرز و گــیـو چـو شـیدوش و رسـتـم چـو گرگین نیو
هـمـه بـوسـه دادنـد پـیـشـش زمـین بــســی شــاه را خــوانــدنــد آفــریــن
وزان روی تــــرکـــان دو دیـــده بــــراه کـــه شـــویــده کـــی آیــد ز آوردگـــاه
سـواری هـمـی شـد بــران ریـگ نـرم بــرهـنـه سـر و دیـده پــر خــون و گـرم
بـــیــامــد بـــنــزدیــک افـــراســـیــاب دل از درد خــســتــه دو دیــده پـــر آب

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات