فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 5 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

نه دژ مـانـد اینـجـا نه سـنـگ و نه خـاکســـراســـر ز جـــا انـــدر آرنـــد پـــاکوگـــر طـــوس را زیــن گـــزنــدی رســـدبــه خــســرو ز دردش نـژنــدی…

نه دژ مـانـد اینـجـا نه سـنـگ و نه خـاک ســـراســـر ز جـــا انـــدر آرنـــد پـــاک
وگـــر طـــوس را زیــن گـــزنــدی رســـد بــه خــســرو ز دردش نـژنــدی رســد
بــکــیــن پــدرت انــدر آیــد شــکــســت شکسـتـی که هرگز نشایدش بـست
بـــگـــردان عـــنـــان و مـــیــنــداز تـــیــر بــدژ شـو مـبــر رنـج بــر خــیـره خـیـر
سـخـن هـرچ از پـیـش بــایـسـت گـفـت نـگـفـت و همـی داشـت انـدر نـهفـت
ز بــــی مـــایـــه دســـتـــور نـــاکـــاردان ورا جــنــگ ســود آمــد و جــان زیــان
فــــــرود جــــــوان را دژ آبـــــــاد بـــــــود بـــدژ درپــرســتــنــده هــفــتــاد بـــود
هــمـــه مـــاهــرویــان بـــبـــاره بـــدنـــد چــو دیـبــای چــیـنـی نـظــاره بــدنــد
ازان بــــازگــــشــــتــــن فــــرود جــــوان ازیــشــان هــمــی بـــود تـــیــره روان
چــنـیـن گــفــت بــا شــاهـزاده تــخــوار کـه گر جـسـت خـواهی همی کـارزار
نــگــر نــامــور طـــوس را نــشـــکـــنــی تــرا آن بــه آیـد کــه اســپ افــگـنـی
و دیــگــر کـــه بـــاشـــد مــر او را زمــان نـیـایـد بــه یـک چـوبــه تـیـر از کـمـان
چــو آمـد سـپــهـبــد بــر ایـن تــیـغ کـوه بــیـایـد کـنـون لـشــکــرش هـمـگـروه
تــرا نــیــســت در جــنــگ پـــایــاب اوی نـــدیـــدی بـــراوهـــای پـــرتـــاب اوی
فـرود از تــخــوار ایـن سـخــنـهـا شـنـیـد کــمــان را بــزه کــرد و انـدر کــشــیـد
خــدنــگــی بــر اســپ ســپــهـبــد بــزد چـــنــان کــز کــمــان ســواران ســزد
نــگــون شــد ســر تــازی و جــان بـــداد دل طــوس پــرکـیـن و ســر پــر ز بــاد
بــلــشــکــر گــه آمــد بـــگــردن ســپــر پــیــاده پــر از گــرد و آســیـمــه ســر
گــــواژه هــــمــــی زد پــــس او فــــرود کـه ایـن نـامـور پــهـلـوان را چــه بــود
کــه ایــدون ســتــوه آمــد از یـک ســوار چـــگــونــه چـــمــد در صـــف کـــارزار
پــرســتــنــدگــان خــنـده بــرداشــتــنـد هـمــی از چــرم نـعــره بــرداشــتــنـد
کــه پــیـش جــوانــی یـکــی مــرد پــیـر ز افــراز غــلــتــان شــد از بــیـم تــیـر
ســـپـــهــبـــد فــرود آمــد از کــوه ســـر بـــرفــتـــنــد گــردان پـــر انــدوه ســر
کــه اکــنـون تــو بــازآمــدی تــنـدرســت بآب مــژه رخ نــبــایــســت شــســت
بـــپــیــچــیــد زان کــار پــرمــایــه گــیــو کــه آمــد پـــیــاده ســـپـــهــدار نــیــو
چـنین گفـت کـین را خـود اندازه نیسـت رخ نــامــداران بــریـن تــازه نــیـســت
اگـــر شـــهــریــارســـت بـــا گــوشـــوار چـه گیرد چـنین لشـکـر کـشـن خـوار
نــبــایـد کــه بــاشــیـم هــمــداســتــان بـــه هــر گــونــه کــو زنــد داســتــان
اگــر طـــوس یــک بـــار تـــنــدی نــمــود زمـــانـــه پــــرآزار گـــشـــت از فـــرود
هـمــه جــان فــدای ســیـاوش کــنــیـم نـبــایـد کـه ایـن بــد فــرامـش کـنـیـم
زرســـپ گــرانــمــایــه زو شـــد بـــبـــاد ســــواری ســـــرافــــراز نــــوذرنــــژاد
بـــخـــونــســـت غــرقــه تـــن ریــونــیــز ازیـن بـیـش خـواری چـه بـیـنـیـم نـیـز
گــرو پـــور جـــمــســت و مــغــز قــبـــاد بــنــادانـی ایـن جــنـگ را بــرگــشــاد
همی گفت و جـوشن همی بـست گرم هـمــی بــر تــنــش بــر بــدریـد چــرم
نــــشــــســـــت از بـــــر اژدهــــای دژم خـــرامـــان بــــیـــامـــد بــــراه چــــرم
فـــرود ســــیـــاوش چــــو او را بــــدیـــد یـکـی بــاد سـرد از جــگـر بــرکـشـیـد
هـمـی گـفــت کـیـن لـشــکـر رزمـســاز نـــدانـــنـــد راه نـــشــــیـــب و فــــراز
هـــمـــه یـــک ز دیـــگـــر دلـــاورتـــرنـــد چـو خـورشـیـد تـابــان بــدو پــیـکـرنـد
ولــیـکــن خــرد نــیـســت بــا پــهـلــوان ســر بــی خــرد چــون تــن بــی روان
نــبـــاشــنــد پــیــروز تــرســم بــکــیــن مــگــر خــســرو آیـد بــتــوران زمــیـن
بــکــیــن پــدر جــمــلــه پــشــت آوریــم مـگـر دشـمـنـان را بــه مـشـت آوریـم
بــگـوکــیـن ســوار ســرافــراز کـیـســت که بـر دست و تـیغش بـبـاید گریست
نـــگـــه کـــرد ز افـــراز بــــالـــا تـــخـــوار بـبـی دانـشـی بـر چـمـن رسـت خـار
بــــدو گـــفــــت کــــیـــن اژدهـــای دژم کــــه مــــرغ از هـــوا انـــدر آرد بــــدم
کـه دســت نـیـای تــو پــیـران بــبــسـت دو لشـکر ز تـرکـان بـهم بـرشـکسـت
بـــســی بـــی پــدر کــرد فــرزنــد خــرد بــسـی کـوه و رود و بــیـابــان سـپـرد
پــدر نـیـز ازو شـد بــســی بــی پــســر بـــپــی بــســپــرد گــردن شــیــر نــر
بــــایــــران بــــرادرت را او کــــشــــیــــد بـجـیـحـون گـذر کـرد و کـشـتـی نـدید
وراگــیـو خــوانــنــد پــیــلــســت و بــس کــه در رزم دریـای نـیـلـســت و بــس
چــو بــر زه بــشــســت انــدر آری گــره خـــدنـــگـــت نــیــابـــد گـــذر بـــر زره
ســلـیـح ســیـاوش بــپــوشـد بــجــنـگ نــتــرســد ز پــیــکــان تــیــر خــدنــگ
بـکـش چـرخ و پـیکـان سـوی اسـپ ران مـگــر خــســتــه گــردد هـیـون گــران
پــــیـــاده شــــود بــــازگــــردد مــــگــــر کـشـان چـون سـپـهبـد بـگـردن سـپـر
کــمــان را بـــزه کــرد جـــنــگــی فـــرود پـس آن قـبـضـه چـرخ بـر کـف بـسـود
بـــزد تــیــر بـــر ســیــنــه اســپ گــیــو فــرود آمــد از بــاره بــرگــشــت نــیــو
ز بــام ســپــد کــوه خــنـده بــخــاســت هـمـی مـغـز گـیـو از گـواژه بـکـاسـت
بــرفــتــنــد گــردان هـمــه پــیـش گــیـو کـه یـزدان سـپـاس ای سـپـهـدار نـیو
که اسپ است خسته تو خسته نه یی تــوان شـد دگـر بــار بــسـتـه نـه یـی
بـــرگـــیــو شـــد بـــیــژن شـــیــر مـــرد فـراوان ســخــنـهـا بــگـفــت از نـبــرد
کــه ای بـــاب شــیــراوژن تـــیــزچــنــگ کـجـا پــیـل بــا تــو نـرفـتــی بــجـنـگ
چـــرا دیـــد پـــشـــت تـــرا یــک ســـوار کــه دســت تــو بــودی بــهــر کــارزار
ز تـرکی چـنین اسـپ خـسـتـه بـدسـت بـرفـتـی سـراسـیمه بـرسـان مسـت
بـدو گـفـت چـون کـشـتـه شـد بــارگـی بــدو دادمــی ســر بــه یــکــبــارگــی
هـمــی گــفــت گــفــتــارهـای درشــت چـو بـیـژن چـنـان دیـد بـنـمـود پـشـت
بـــرآشـــفــت گــیــو از گــشـــاد بـــرش یــکــی تـــازیــانــه بـــزد بـــر ســرش
بــدو گــفــت نــشــنـیـدی از رهـنـمــای کـه بــا رزمـت انـدیـشـه بــایـد بـجـای
نـــه تـــو مـــغـــز داری نــه رای و خـــرد چــنـیـن گـفـت را کـس بــکـیـفـر بــرد
دل بــــیــــژن آمــــد ز تــــنــــدی بــــدرد بـــدادار دارنـــده ســـوگـــنـــد خـــورد
کــه زیـن را نـگـردانـم از پــشــت اســپ مـگـر کــشــتــه آیـم بــکـیـن زرســپ
وزآنـــجـــا بـــیــامـــد دلـــی پـــر ز غـــم ســری پــر ز کــیـنـه بــر گــســتــهـم
کــز اســپــان تــو بــاره ای دســتــکــش کــجـــا بـــر خــرامــد بـــافــراز خــوش
بـــده تــا بـــپـــوشــم ســلــیــح نــبـــرد یــکـــی تـــا پـــدیــد آیــد از مــردمــرد
یـکـی تــرک رفــتــســت بــر تــیـغ کــوه بــدیـن ســان نــظــاره بــرو بــر گــروه
چـنـین داد پـاسـخ کـه این نـیسـت روی ابـــر خــیــره گــرد بـــلــاهــا مــپـــوی
زرســـپ ســـپـــهــدار چـــون ریــونـــیــز سـپــهـبــد کـه گـیـتـی نـدارد بــچـیـز
پـــدرت آنــکــه پــیــل ژیــان بـــشــکــرد بــگــردنــده گــردون هـمــی نـنــگــرد
ازو بــــازگــــشــــتــــنــــد دل پــــر ز درد کـــس آورد بــــا کـــوه خـــارا نـــکـــرد
مــگــر پـــر کـــرگــس بـــود رهــنــمــای وگــرنــه بــران دژ کــه پــویــد بـــپــای
بــدو گـفــت بــیـژن کــه مـشــکــن دلـم کــنـون یـال و بــازو ز هـم بــگـســلـم
یـکـی سـخــت سـوگـنـد خـوردم بــمـاه بـــدادار گــیــهــان و دیــهــیــم شـــاه
کــزیـن تــرک مــن بــرنــگــردانـم اســپ زمـانـم ســرایـد مـگــر چــون زرســپ
بـدو گـفـت پـس گـسـتـهـم راه نـیـسـت خـرد خـود از این تـیـزی آگـاه نـیـسـت
جـهـان پـرفـراز و نـشـیـبــسـت و دشـت گـر ایـدونـک زیـنـجـا بــبــایـد گـذشـت
مــرا بــارگــیـر ایـنـک جــوشــن کــشــد دو مـاندسـت اگـر زین یکـی را کـشـد
نـــیـــابـــم دگـــر نـــیـــز هـــمـــتـــای او بـــرنــگ و تـــگ و زور و بـــالـــای اوی
بـــدو گــفــت بــیــژن بـــکــیــن زرســپ پـیـاده بــپـویـم نـخـواهـم خـود اسـپ
چــنــیـن داد پــاســخ بــدو گــســتــهـم کـه مـویی نـخـواهم ز تـو بـیش و کـم
مــــرا گــــر بــــود بــــارگــــی ده هـــزار هـمــه مــوی پــر از گــوهـر شــاهـوار
نــــدارم بـــــدیــــن از تـــــو آن را دریــــغ نه گنج و نه جـان و نه اسپ و نه تـیغ
بــرو یــک بــیــک بـــارگــیــهــا بـــبــیــن کــدامــت بــه آیــد یــکــی بــرگــزیــن
بــفـرمـای تـا زیـن بــر آن کـت هـواسـت بــســازنـد اگـر کـشـتــه آیـد رواسـت
یــکــی رخــش بــودش بـــکــردار گــرگ کــشــیـده زهـار و بــلـنـد و ســتــرگ
ز بـــهــر جـــهـــانـــجـــوی مـــرد جـــوان بـــرو بــرفــگــنــدنــد بــر گــســتــوان
دل گــیــو شــد زان ســخـــن پـــر ز دود چــو انـدیـشــه کــرد از گـشــاد فــرود
فـرسـتــاد و مـر گـسـتــهـم را بــخــوانـد بــسـی داســتــانـهـای نـیـکـو بــرانـد
فـــرســــتــــاد درع ســـیـــاوش بــــرش هـمـان خـسـروانـی یـکـی مـغـفـرش
بــــیـــاورد گـــســـتـــهـــم درع نـــبــــرد بـــپـــوشــیــد بـــیــژن بـــکــردار گــرد
بـــســوی ســـپـــد کــوه بـــنــهــاد روی چــنـانـچــون بــود مـردم جــنـگـجــوی
چــنـیـن گـفـت شـاه جــوان بــا تــخــوار کـــه آمـــد بـــنــوی یــکـــی نــامــدار
نـگـه کـن بــبــیـن تــا ورا نـام چــیـسـت بـدین مرد جـنگی که خـواهد گریست
بــخــســرو تــخــوار ســرایـنــده گــفــت که این را ز ایران کسی نیست جـفت
کــه فــرزنــد گــیــوســت مــردی دلــیــر بــهـر رزم پــیـروز بــاشــد چــو شــیـر
نـــدارد جــــز او گـــیـــو فـــرزنـــد نـــیـــز گــرامـیـتــرســتــش ز گـنـج و ز چــیـز
تــو اکــنـون ســوی بــارگــی دار دســت دل شــاه ایـران نـشــایـد شـکـســت
و دیـــگــــر کــــه دارد هــــمــــی آن زره کــجــا گــیــو زد بـــر مــیــان بـــرگــره
بـــرو تـــیــر و ژوپـــیــن نـــیــابـــد گـــذار ســـزد گـــر پـــیـــاده کـــنـــد کـــارزار
تــو بــا او بــسـنـده نـبــاشـی بــجــنـگ نـگـه کــن کـه الـمـاس دارد بــچــنـگ
بـــزد تـــیـــر بـــر اســـپ بـــیــژن فـــرود تـو گـفـتـی بـاسـپ اندرون جـان نبـود
بــیـفــتــاد و بــیـژن جــدا گــشــت ازوی ســوی تــیــغ بــا تــیـغ بــنــهــاد روی
یــکــی نــعـــره زد کـــای ســـوار دلــیــر بــمـان تـا بــبــیـنـی کـنـون رزم شـیـر
نـدانـی کــه بــی اســپ مـردان جــنـگ بــیـایـنــد بــا تــیـغ هـنــدی بــچــنـگ
بــبــیــنــی مــرا گــر بــمــانــی بــجــای بــه پــیـکــار ازیـن پــس نـیـایـدت رای
چــو بــیـژن هـمـی بــرنـگـشـت از فـرود فـــرود انــدر آن کـــار تـــنــدی نــمــود
یـکــی تــیـر دیـگــر بــیـانـداخــت شــیـر ســـپـــر بـــر ســـر آورد مـــرد دلـــیــر
ســـپـــر بـــر دریـــد و زره را نـــیـــافـــت ازو روی بــیـژن بــپــســتــی نـتــافـت
ازان تــنـد بــالــا چــو بــر ســر کــشــیـد بـزد دسـت و تـیغ از مـیـان بـرکـشـیـد
فـــرود گـــرانـــمـــایــه زو بـــازگـــشـــت هـــمـــه بــــاره دژ پــــرآواز گـــشـــت
دوان بـــیــژن آمــد پـــس پـــشـــت اوی یـکـی تــیـغ بــد تــیـز در مـشـت اوی
بــه بــرگــســتــوان بــر زد و کــرد چــاک گــرانـمـایـه اســپ انـدر آمـد بــخــاک
بـــه دربـــنــد حـــصــن انــدر آمــد فــرود دلـــیـــران در دژ بـــبـــســـتـــنـــد زود
ز بــــاره فـــراوان بـــبــــاریـــد ســـنـــگ بـدانـسـت کـان نـیـسـت جـای درنـگ
خـــروشـــیــد بـــیــژن کـــه ای نــامــدار ز مـــردی پــــیـــاده دلـــیـــر و ســـوار
چــنـیـن بــازگـشـتــی و شـرمـت نـبــود دریــغ آن دل و نــام جـــنــگــی فــرود
بــــیـــامـــد بــــر طـــوس زان رزمـــگـــاه چـنـیـن گـفـت کـای پــهـلـوان سـپــاه
ســزد گــر بـــرزم چــنــیــن یــک دلــیــر شــود نـامــبــردار یـک دشــت شــیـر
اگــــر کــــوه خــــارا ز پــــیــــکــــان اوی شــــود آب و دریــــا بــــود کــــان اوی
ســپــهـبــد نـبــایـد کــه دارد شــگـفــت ازیــن بــرتــر انــدازه نــتــوان گــرفــت
ســپــهـبــد بــدارنــده ســوگــنـد خــورد کــزیـن دژ بــرآرم بــخــورشــیــد گــرد
بـــکـــیــن زرســـپ گـــرامــی ســـپـــاه بـــرآرم بـــســـازم یــکـــی رزمـــگـــاه
تــن تـــرک بـــدخــواه بـــیــجــان کــنــم ز خــونـش دل ســنـگ مـرجــان کـنـم
چــو خــورشـیـد تــابــنـده شـد نـاپــدیـد شـب تـیـره بـر چـرخ لـشـکـر کـشـیـد
دلـــــــیــــــران دژدار مـــــــردی هــــــزار ز ســـوی کـــلــات انــدر آمــد ســـوار
در دژ بـــبـــســتـــنــد زیــن روی تـــنــگ خـروش جــرس خـاسـت و آوای زنـگ
جــریــره بـــتــخــت گــرامــی بــخــفــت شـب تـیـره بــا درد و غـم بـود جـفـت
بــخــواب آتــشــی دیــد کــز دژ بــلــنــد بــرافــروخــتــی پــیـش آن ارجــمــنـد
ســراســر ســپــد کــوه بـــفــروخــتــی پــرسـتــنـده و دژ هـمـی سـوخــتــی
دلـش گـشــت پــر درد و بــیـدار گـشـت روانـش پــر از درد و تــیـمــار گــشــت
بـــبـــاره بـــرآمــد جـــهــان بـــنــگـــریــد هـمـه کــوه پــرجــوشــن و نـیـزه دیـد
رخــش گـشـت پــرخــون و دل پــر ز دود بـــیــامــد بـــه بـــالــیــن فـــرخ فــرود
بـــدو گــفــت بـــیــدار گــرد ای پـــســـر کــه مــا را بـــد آمــد ز اخــتــر بــســر
سـراسـر هـمـه کـوه پــر دشـمـنـســت در دژ پــر از نــیــزه و جــوشــنــســت
بــمـادر چــنـیـن گــفــت جــنـگـی فــرود کـه از غــم چــه داری دلـت پــر ز دود
مــرا گــر زمــانــه شــدســت اســپــری زمـانـه ز بــخــشـش فـزون نـشـمـری
بـــروز جـــوانــی پـــدر کــشـــتـــه شــد مــرا روز چــون روز او گــشــتــه شــد
بــــدســــت گــــروی آمـــد او را زمــــان ســوی جــان مـن بــیـژن آمــد دمــان
بـــکــوشـــم نــمــیــرم مــگــر غـــرم وار نـــخـــواهــم ز ایــرانـــیــان زیــنـــهــار
سـپــه را هـمـه تــرگ و جــوشـن بــداد یـکــی تــرگ رومــی بــســر بــرنـهـاد
مــیـانـرا بــخــفــتــان رومــی بــبــســت بــیـامــد کــمــان کــیـانــی بــدســت
چــو خـورشـیـد تــابــنـده بــنـمـود چـهـر خــرامــان بـــرآمــد بـــخــم ســپــهــر
ز هــر ســـو بـــرآمـــد خـــروش ســـران گـــــرایــــیــــدن گــــرزهــــای گــــران
غــــو کــــوس بــــا نــــالــــه کــــرنــــای دم نــای ســرغــیـن و هــنــدی درای
بـــــــرون آمــــــد از بـــــــاره دژ فــــــرود دلـیـران تــرکــان هـرآنـکــس کـه بــود
ز گــــرد ســــواران و ز گــــرز و تـــــیــــر ســر کـوه شــد هـمـچــو دریـای قـیـر
نــبـــد هــیــچ هــامــون و جــای نــبـــرد همی کوه و سنگ اسپ را خـیره کرد
ازین گـونـه تـا گـشـت خـورشـید راسـت ســـپـــاه فـــرود دلــاور بـــکـــاســـت
فـراز و نـشـیـبــش هـمـه کـشـتــه شـد سـربــخـت مـرد جـوان گـشـتــه شـد
بـــدو خـــیــره مـــانـــدنـــد ایــرانـــیـــان کــه چــون او نــدیــدنــد شــیــر ژیــان
ز تـــرکــان نــمــانــد ایــچ بـــا او ســـوار نــــدیـــد ایـــچ تــــنـــهـــا رخ کــــارزار
عــنــان را بــپــیـچــیـد و تــنــهـا بــرفــت ز بــالــا ســوی دژ خــرامــیــد تــفــت
چــو رهـام و بــیـژن کـمـیـن سـاخــتــنـد فـراز و نـشـیـبــش هـمـی تــاخـتــنـد
چــو بــیـژن پــدیـد آمــد انــدر نــشــیـب سـبـک شـد عـنان و گران شـد رکیب
فـــرود جـــوان تـــرگ بــــیـــژن بــــدیـــد بـزد دسـت و تـیغ از مـیـان بـرکـشـیـد
چــو رهـام گــرد انـدر آمــد بــه پــشــت خـروشـان یکی تـیغ هندی بـه مشت
بـــزد بــــر ســـر کـــتـــف مـــرد دلـــیـــر فـرود آمـد از دوش دســتــش بــه زیـر
چــو از وی جــدا گـشـت بــازوی و دوش همی تاخت اسپ و همی زد خروش
بـــنـــزدیــک دژ بـــیــژن انـــدر رســـیـــد بـــزخـــمـــی پـــی بــــاره او بـــریـــد
پـــیــاده خـــود و چـــنــد زان چـــاکـــران تــبــه گــشــتــه از چــنـگ کــنـداوران
بـــدژ در شــد و در بـــبـــســـتـــنــد زود شــد آن نـامـور شــیـر جــنـگـی فـرود
بـــشــد بـــا پــرســتــنــدگــان مــادرش گــرفــتــنــد پــوشــیــدگــان در بــرش
بـــزاری فــگــنــدنــد بـــر تـــخـــت عــاج نـــبـــد شـــاه را روز هــنــگـــام تـــاج
هـمـه غـالـیه مـوی و مـشـکـین کـمـنـد پــرســتــنــده و مــادر از بــن بــکــنـد
هـمــی کــنــد جــان آن گــرامــی فــرود هـمـه تـخـت مـویـه هـمـه حـصـن رود
چـنـین گـفـت چـون لـب ز هم بـرگـرفـت کـه این موی کـندن نبـاشـد شـگـفـت
کــــنــــون انــــدر آیـــنــــد ایـــرانــــیـــان بــه تــاراج دژ پــاک بــســتــه مــیــان
پـــرســتــنــدگــان را اســیــران کــنــنــد دژ وبــــاره کــــوه ویـــران کــــنــــنــــد
دل هــرک بـــر مــن بـــســـوزد هــمــی ز جــانــم رخــش بـــرفــروزد هــمــی
هــمــه پـــاک بـــر بـــاره بـــایــد شــدن تــن خــویــش را بـــر زمــیــن بــر زدن
کــجـــا بـــهــر بـــیــژن نــمــانــد یــکــی نــمــانــم مــن ایــدر مــگــر انــدکـــی
کـشــنـده تــن و جــان مـن درد اوســت پـرستـار و گنجـم چـه در خورد اوست
بــگـفــت ایـن و رخــســارگــان کــرد زرد بـــرآمـــد روانـــش بـــتـــیــمـــار و درد
بــبــازیـگــری مــانـد ایـن چــرخ مـســت کـه بــازی بــرآرد بــه هـفـتــاد دسـت
زمــانــی بـــخــنــجــر زمــانــی بـــتــیــغ زمــانــی بـــبـــاد و زمــانــی بــمــیــغ
زمـــانــی بـــدســـت یــکـــی نـــاســـزا زمـانـی خـود از درد و سـخــتــی رهـا
زمــانـی دهـد تــخــت و گــنـج و کــلــاه زمـانـی غــم و رنـج و خــواری و چــاه
همی خـورد بـاید کـسـی را کـه هسـت مـنـم تــنـگـدل تــا شـدم تـنـگـدسـت
اگـــر خـــود نــزادی خـــردمـــنـــد مـــرد نـدیدی ز گـیـتـی چـنـین گـرم و سـرد
بــبــایــد بــه کــوری و نــاکــام زیــســت بــریـن زنـدگــانـی بــبــایـد گـریـســت
ســرانــجــام خــاکــســت بــالــیــن اوی دریـــــغ آن دل و رای و آیــــیـــــن اوی
پــرســتــنــدگــان بـــر ســر دژ شــدنــد هـمـه خـویـشـتـن بــر زمـیـن بـرزدنـد
یـکـی آتــشــی خــود جــریـره فـروخــت هـمـه گـنـجــهـا را بآتــش بــسـوخـت
یـکـی تـیـغ بــگـرفـت زان پـس بــدسـت در خــانــه تــازی اســپــان بــبــســت
شــکــمــشــان بــدریــد و بــبــریـد پــی همـی ریخـت از دیده خـونـاب و خـوی
بـــیـــامـــد بــــبــــالـــیـــن فـــرخ فـــرود یـکــی دشــنـه بــا او چــو آب کــبــود
دو رخ را بــــروی پــــســـر بــــر نـــهـــاد شــکــم بــردریـد و بــرش جــان بــداد
در دژ بـــــکـــــنـــــدنــــد ایــــرانــــیــــان بــغـارت بــبــســتــنـد یـکـســر مـیـان
چـــو بـــهــرام نـــزدیــک آن بـــاره شـــد از انــدوه یـکــســر دلــش پــاره شــد
بـــایــرانـــیــان گـــفـــت کـــیــن از پـــدر بــســی خــوارتــر مــرد و هــم زارتــر
کــشــنــده ســـیــاوش چـــاکــر نــبـــود بــبــالـیـنـش بــر کـشـتـه مـادر نـبــود
هــمــه دژ ســـراســـر بـــرافــروخـــتـــه هـمـه خـان و مـان کـنـده و سـوخـتـه
بـــایــرانـــیــان گـــفـــت کـــز کـــردگـــار بــــتــــرســــیـــد وز گـــردش روزگـــار
بــبــد بــس درازســت چــنـگ ســپــهـر بــه بــیــدادگــر بـــرنــگــردد بـــمــهــر
زکــیــخــســرو اکــنــون نــداریــد شــرم که چـندان سـخـن گفت بـا طوس نرم
بـــکــیــن ســـیــاوش فــرســـتـــادتـــان بـــســی پـــنــد و انــدرزهــا دادتـــان
ز خـــــون بـــــرادر چـــــو آگــــه شـــــود هــمــه شـــرم و آذرم کــوتـــه شــود
ز رهــــام وز بــــیـــژن تــــیــــز مــــغــــز نــیـایـد بــگــیـتــی یـکــی کــار نــغــز
هـمـانـنـگــه بــیـامـد ســپــهـدار طــوس بــــراه کــــلــــات انــــدر آورد کــــوس
چـــو گــودرز و چـــون گــیــو کـــنــداوران ز گـــردان ایــران ســـپـــاهــی گـــران
ســپــهـبــد بــســوی ســپــدکـوه شــد وزانــجــا بـــنــزدیــکــی انــبــوه شــد
چــو آمــد بـــبـــالــیــن آن کــشــتــه زار بــران تــخــت بــا مـادر افـگـنـده خـوار
بــیــک دســت بــهــرام پــر آب چــشــم نـشـسـتـه بــبــالـیـن او پــر ز خـشـم
بــــدســــت دگــــر زنــــگــــه شــــاوران بــرو انــجــمــن گــشــتــه کــنـداوران
گـوی چـون درخـتــی بــران تــخـت عـاج بـــدیـــدار مـــاه و بـــبـــالـــای ســـاج
ســیــاوش بـــد خــفــتــه بــر تــخــت زر ابــا جــوشــن و تــیـغ و گــرز و کــمــر
بـــرو زار بـــگــریــســـت گــودرز و گــیــو بــزرگــان چــو گـرگـیـن و بــهـرام نـیـو
رخ طـــوس شـــد پـــر ز خـــون جـــگـــر ز درد فـــــــرود و ز درد پــــــــســـــــر
کــه تــنــدی پــشــیــمــانــی آردت بـــار تـو در بــوسـتــان تــخـم تـنـدی مـکـار
چــنـیـن گـفـت گـودرز بــا طــوس و گـیـو هــمـــان نــامـــداران و گـــردان نــیــو
کــه تــنــدی نــه کــار ســپــهــبــد بــود سـپــهـبــد کـه تــنـدی کـنـد بــد بــود
جــوانــی بــدیـن ســان ز تــخــم کــیـان بــدیـن فــر و ایـن بــرز و یـال و مــیـان
بـــدادی بـــتـــیـــزی و تـــنـــدی بـــبـــاد زرســـپ آن ســـپـــهــدار نـــوذرنـــژاد
ز تـــیـــزی گـــرفـــتـــار شـــد ریــونـــیــز نـبــود از بــد بــخــت مـا مـانـده چــیـز
هــنـــر بـــی خـــرد در دل مـــرد تـــنـــد چــو تــیـغــی کـه گـردد ز زنـگـار کـنـد
چـو چـنـدیـن بـگـفـتـنـد آب از دو چـشـم بــبــاریـد و آمــد ز تــنــدی بــخــشــم
چــنــیــن پــاســخ آورد کــز بـــخــت بــد بـسـی رنـج وسـخـتـی بـمـردم رسـد
بــــفـــرمـــود تـــا دخـــمـــه شـــاهـــوار بــکــردنــد بـــر تــیــغ آن کــوهــســار
نـــهـــادنــــد زیـــرانـــدرش تــــخــــت زر بـــدیــبـــای زربـــفــت و زریــن کــمــر
تـــن شـــاهـــوارش بـــیـــاراســـتـــنـــد گل و مشک و کافور و می خـواستـند
ســرش را بــکــافــور کــردنــد خــشــک رخـش را بــعـطـر و گـلـاب و بـمـشـک
نـهـادنــد بــر تــخــت و گــشــتــنــد بــاز شــد آن شــیـردل شــاه گــردن فــراز
زراســــپ ســــرافـــراز بــــا ریـــونـــیـــز نــهــادنــد در پـــهــلــوی شـــاه نــیــز
ســپــهــبـــد بـــران ریــش کــافــورگــون بـــبـــاریــد از دیــدگــان جـــوی خــون
چــنــیـنــســت هــرچــنــد مــانــیـم دیـر نـه پــیـل ســرافــراز مــانـد نـه شــیـر
دل سـنـگ و سـنـدان بــتــرسـد ز مـرگ رهـــایــی نـــیــابـــد ازو بـــار و بـــرگ
***
ســـه روزش درنـــگ آمـــد انـــدر چـــرم چـــهـــارم بـــرآمـــد ز شـــیــپـــور دم
ســپــه بــرگـرفــت و بــزد نـای و کــوس زمـیـن کـوه تــا کـوه گـشـت آبــنـوس
هـرآنـکــس کـه دیـدی ز تــوران ســپــاه بــکـشـتــی تــنـش را فـگـنـدی بــراه
هــمــه مــرزهــا کــرد بـــی تــار و پـــود هـمـی رفــت پــیـروز تــا کــاســه رود
بــــدان مـــرز لـــشـــکـــر فـــرود آوریـــد زمـین گـشـت زان خـیمـه هـا نـاپـدید
خــبــر شـد بــتــرکـان کـز ایـران ســپــاه ســوس کــاســه رود انـدر آمــد بــراه
ز تــــران بــــیـــامـــد دلـــیـــری جــــوان پـــلـــاشـــان بـــیــداردل پـــهـــلـــوان
بــیـامـد کــه لــشــکــر هـمـی بــنـگــرد درفــش ســران را هـمـی بــشــمــرد
بــلــشــکــرگــه انــدر یــکــی کــوه بــود بـــلــنــد و بــیــکــســو ز انــبــوه بــود
نــشــســتــه بــرو گــیـو و بــیـژن بــهـم هـمـی رفـت هـرگـونـه از بـیش و کـم
درفــش پـــلــاشــان ز تـــوران ســـپـــاه بــــدیـــدار ایـــشــــان بــــرآمـــد ز راه
چـــــو از دور گــــیــــو دلــــاور بـــــدیــــد بـزد دسـت و تـیغ از مـیـان بـرکـشـیـد
چــنـیـن گـفـت کـامـد پــلـاشــان شــیـر یــکـــی نــامـــداری ســـواری دلـــیــر
شـــوم گـــر ســـرش را بــــبـــرم ز تـــن گـرش بــســتــه آرم بــدیـن انـجــمـن
بــدو گــفــت بــیـژن کــه گــر شــهــریـار مــرا داد خـــلـــعـــت بـــدیــن کـــارزار
بــفــرمــان مــرا بـــســت بـــایــد کــمــر بـــرزم پـــلــاشـــان پـــرخـــاشـــخـــر
بــه بــیـژن چــنـیـن گــفــت گــیـو دلــیـر کـه مـشـتـاب در چـنگ این نـره شـیر
نــبــایــد کــه بــا او نــتــابــی بــجــنــگ کـنـی روز بــر مـن بـریـن جـنـگ تـنـگ
پــلـاشـان چــو شـیـر اســت در مـرغـزار جــز از مـرد جــنـگـی نـجــویـد شـکـار
بــدو گــفــت بــیــژن مــرا زیـن ســخــن بــه پــیـش جــهـانـدار نـنـگـی مـکــن
ســلــیــح ســیــاوش مــرا ده بــجــنــگ پــس آنـگـه نـگـه کـن شـکـار پــلـنـگ
بــــــدو داد گــــــیـــــو دلـــــیـــــر آن زره هــمــی بـــســت بــیــژن زره را گــره
یــکــی بـــاره تـــیــزرو بـــرنــشـــســـت بــهـامــون خــرامــیـد نـیـزه بــدســت
پــلــاشــان یـکــی آهــو افــگــنــده بــود کــبــابــش بــر آتــش پــراگــنـده بــود
همـی خـورد و اسـپـش چـران و چـمـان پـلـاشـان نـشـسـتـه بـه بــازو کـمـان
چـو اسـپــش ز دور اسـپ بــیـژن بــدیـد خـــروشـــی بـــرآورد و انــدر دمـــیــد
پــلــاشــان بـــدانــســت کــامــد ســوار بـــیـــامـــد بـــســـیــچـــیــده کـــارزار
یـکــی بــانــگ بــرزد بــه بــیـژن بــلــنــد مـنـم گـفــت شــیـراوژن و و دیـوبــنـد
بــگـو آشــکــارا کــه نـام تــو چــیـســت که اختـر همی بـر تـو خواهد گریست
دلـــاور بــــدو گـــفـــت مـــن بـــیـــژنـــم بــرزم انــدرون پــیــل و رویـیــن تــنــم
نــیــا شــیـر جــنــگــی پــدر گــیـو گــرد هـم اکـنـون بـبـیـنـی ز مـن دسـتـبـرد
بــــــــروز بــــــــلــــــــا در دم کــــــــارزار تــو بــر کـوه چــون گـرگ مـردار خــواه
هـمـی دود و خـاکـسـتـر و خـون خـوری گـه آمـد کـه لـشــکـر بــهـامـون بــری
پــلــاشــان بــپــاســخ نــکــرد ایــچ یــاد بــرانـگـیـخـت آن پــیـل تـن را چـو بــاد
ســـواران بـــنـــیـــزه بـــرآویـــخـــتـــنـــد یـکــی گــرد تــیـره بــرانـگــیـخــتــنــد
ســنـانـهـای نـیـزه بــهـم بــرشـکـســت یلـان سـوی شـمـشـیر بـردند دسـت
بــزخـم انـدرون تــیـغ شـد لـخـت لـخـت بـــبــودنــد لــرزان چــو شــاخ درخــت
بآب انـــدرون غـــرقـــه شـــد بــــارگـــی سـرانشـان غـمی گـشـت یکـبـارگـی
عـــمــود گـــران بـــرکـــشـــیــدنــد بـــاز دو شــیــر ســرافــراز و دو رزمــســـاز
چـــنــیــن تـــا بـــرآورد بـــیــژن خـــروش عـــمـــودگـــران بـــرنـــهــاده بـــدوش
بــــزد بــــر مـــیـــان پـــلـــاشـــان گـــرد همـه مهره پـشـت بـشـکـسـت خـرد
ز بـــالـــای اســـپ انـــدر آمـــد تـــنــش نگـون شـد بـر و مـغـفـر و جـوشـنـش
فـــرود آمــد از بـــاره بـــیــژن چـــو گـــرد ســر مــرد جــنــگــی ز تــن دور کــرد
ســلـیـح و ســر و اســپ آن نـامـجــوی بــــیـــاورد و ســـوی پـــدر کـــرد روی
دل گـــیــو بـــد زان ســـخـــن پـــر ز درد کــه چــون گــردد آن بـــاد روز نــبـــرد
خــروشـان و جــوشـان بــدان دیـده گـاه کــه تــا گــرد بـــیــژن کــی آیــد ز راه
هــــمــــی آمـــــد از راه پـــــور جـــــوان سـر و جــوشـن و اسـپ آن پــهـلـوان
بــــیـــاورد و بــــنـــهـــاد پـــیـــش پــــدر بــدو گـفــت پــیـروز بــاش ای پــســر
بـــرفــتـــنــد بـــا شــادمــانــی ز جـــای نــهـادنــد ســر ســوی پــرده ســرای
بـــیــاورد پــیــش ســپـــهــبـــد ســرش همـان اسـپ بـا جـوشـن و مـغـفـرش
چــنـان شـاد شـد زان سـخـن پــهـلـوان کـه گـفـتـی بـرافـشـانـد خـواهد روان
بــدو گـفــت کـای پــور پــشــت ســپــاه ســـر نـــامـــداران و دیــهــیــم شـــاه
هـمـیـشــه بــزی شــاد و بــرتــرمــنـش ز تــــو دور بــــادا بــــد بــــدکــــنـــش
***
ازان پــس خــبــر شــد بـــافــراســیــاب کــه شــد مـرز تــوران چــو دریـای آب
ســوی کــاســه رود انــدر آمــد ســپــاه زمـیـن شـد ز کـیـن ســیـاوش سـیـاه
ســپــهـبــد بــه پــیـران ســالـار گــفــت که خـسـرو سـخـن بـرگشاد از نهفت
مـگـر کــیـن ســخــن را پــذیـره شــویـم هـمـه بــا درفــش و تــبــیـره شــویـم
وگـــرنـــه ز ایـــران بــــیـــایـــد ســـپـــاه نـه خـورشـیـد بـینـیم روشـن نـه مـاه
بـــرو لـــشـــکـــر آور ز هــر ســـو فـــراز ســخــنــهــا نــبــایــد کــه گــردد دراز
وزیــن رو بـــرآمـــد یـــکـــی تـــنـــدبـــاد کــه کـــس را ز ایــران نــبـــد رزم یــاد
یــکــی ابـــر تــنــد انــدر آمــد چــو گــرد ز سـرمـا هـمـی لـب بـدنـدان فـسـرد
ســراپــرده و خــیـمــه هـا گــشــت یـخ کــشــیــد از بـــر کــوه بـــر بــرف نــخ
بــیـک هـفـتـه کـس روی هـامـون نـدیـد هـمـه کـشـور از بــرف شــد نـاپــدیـد
خــور و خــواب و آرامــگــه تـــنــگ شــد تـو گفـتـی که روی زمین سـنگ شـد
کـــســــی را نـــبــــد یـــاد روز نـــبــــرد همی اسپ جـنگی بـکشت و بـخورد
تــبــه شــد بــســی مــردم و چــارپــای یـکـی را نـبــد چــنـگ و بــازو بــجــای
بـــهــشــتــم بـــرآمــد بـــلــنــد آفــتــاب جــهـان شـد سـراسـر چـو دریـای آب
ســپــهـبــد ســپــه را هـمـی گـرد کــرد ســخــن رفــت چــنــدی ز روز نــبــرد
کـه ایـدر ســپــه شــد ز تــنـگـی تــبــاه ســزد گــر بـــرانــیــم ازیــن رزمــگــاه
مـــبــــادا بـــریـــن بـــوم و بـــرهـــا درود کـلـات و ســپــدکـوه گـر کــاســه رود
ز گـــردان ســـرافـــراز بـــهــرام گــفـــت کـه این از سـپـهـبـد نـشـایـد نـهـفـت
تــو مــا را بــگــفــتــار خــامــش کــنــی هــمــی رزم پـــور ســیــاوش کــنــی
مـکــن کــژ ابــر خــیـره بــر کــار راســت بـیک جان نگه کن که چندین بـکاست
هــنــوز از بــدی تــا چــه آیــدت پــیــش بـه چـرم اندر است این زمان گاومیش
سـپـهبـد چـنـین گـفـت کـاذرگـشـسـپ نــبــد نــامــورتــر ز جــنـگــی زرســپ
بــلـشــکــر نـگـه کـن کـه چــون ریـونـیـز کــه بــیـنــی بــمــردی و دیــدار نــیــز
نـه بــر بــی گــنـه کــشــتــه آمـد فــرود نـوشـتــه چــنـیـن بــود بــود آنـچ بــود
مــرا جـــام ازو پـــر مــی و شــیــر بـــود جــوان را ز بــالــا ســخــن تــیــر بــود
کـــنـــون از گـــذشـــتـــه نــیــاریــم یــاد بــه بــیـداد شـد کـشـتـه او گـر بــداد
چــو خـلـعـت سـتــد گـیـو گـودرز ز شـاه کــه آن کــوه هــیــزم بــســوزد بـــراه
کــنــونــســت هـنــگــام آن ســوخــتــن بــه آتــش ســپــهـری بــرافـروخــتــن
گــشـــاده شـــود راه لــشـــکـــر مــگــر بـــبـــاشــد ســپـــه را بـــروبـــر گــذر
بـدو گـفـت گـیو این سـخـن رنج نیسـت وگر هسـت هم رنج بـی گنج نیسـت
غـمـی گـشـت بــیـژن بــدیـن داسـتــان نـبــاشـم بـدیـن گـفـت هـمـداسـتـان
مــرا بــا جــوانــی نــبــایــد نــشــســت بــپــیـری کـمـر بــر مـیـان تــو بــسـت
بـــرنــج و بـــســخـــتـــی بـــپـــروردیــم بـــگـــفـــتـــار هـــرگـــز نـــیـــازردیـــم
مــرا بـــرد بـــایــد بـــدیــن کــار دســـت نشـاید تـو بـا رنـج و مـن بـا نشـسـت

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج