نه دژ مـانـد اینـجـا نه سـنـگ و نه خـاکســـراســـر ز جـــا انـــدر آرنـــد پـــاکوگـــر طـــوس را زیــن گـــزنــدی رســـدبــه خــســرو ز دردش نـژنــدی…
نه دژ مـانـد اینـجـا نه سـنـگ و نه خـاک | ســـراســـر ز جـــا انـــدر آرنـــد پـــاک |
وگـــر طـــوس را زیــن گـــزنــدی رســـد | بــه خــســرو ز دردش نـژنــدی رســد |
بــکــیــن پــدرت انــدر آیــد شــکــســت | شکسـتـی که هرگز نشایدش بـست |
بـــگـــردان عـــنـــان و مـــیــنــداز تـــیــر | بــدژ شـو مـبــر رنـج بــر خــیـره خـیـر |
سـخـن هـرچ از پـیـش بــایـسـت گـفـت | نـگـفـت و همـی داشـت انـدر نـهفـت |
ز بــــی مـــایـــه دســـتـــور نـــاکـــاردان | ورا جــنــگ ســود آمــد و جــان زیــان |
فــــــرود جــــــوان را دژ آبـــــــاد بـــــــود | بـــدژ درپــرســتــنــده هــفــتــاد بـــود |
هــمـــه مـــاهــرویــان بـــبـــاره بـــدنـــد | چــو دیـبــای چــیـنـی نـظــاره بــدنــد |
ازان بــــازگــــشــــتــــن فــــرود جــــوان | ازیــشــان هــمــی بـــود تـــیــره روان |
چــنـیـن گــفــت بــا شــاهـزاده تــخــوار | کـه گر جـسـت خـواهی همی کـارزار |
نــگــر نــامــور طـــوس را نــشـــکـــنــی | تــرا آن بــه آیـد کــه اســپ افــگـنـی |
و دیــگــر کـــه بـــاشـــد مــر او را زمــان | نـیـایـد بــه یـک چـوبــه تـیـر از کـمـان |
چــو آمـد سـپــهـبــد بــر ایـن تــیـغ کـوه | بــیـایـد کـنـون لـشــکــرش هـمـگـروه |
تــرا نــیــســت در جــنــگ پـــایــاب اوی | نـــدیـــدی بـــراوهـــای پـــرتـــاب اوی |
فـرود از تــخــوار ایـن سـخــنـهـا شـنـیـد | کــمــان را بــزه کــرد و انـدر کــشــیـد |
خــدنــگــی بــر اســپ ســپــهـبــد بــزد | چـــنــان کــز کــمــان ســواران ســزد |
نــگــون شــد ســر تــازی و جــان بـــداد | دل طــوس پــرکـیـن و ســر پــر ز بــاد |
بــلــشــکــر گــه آمــد بـــگــردن ســپــر | پــیــاده پــر از گــرد و آســیـمــه ســر |
گــــواژه هــــمــــی زد پــــس او فــــرود | کـه ایـن نـامـور پــهـلـوان را چــه بــود |
کــه ایــدون ســتــوه آمــد از یـک ســوار | چـــگــونــه چـــمــد در صـــف کـــارزار |
پــرســتــنــدگــان خــنـده بــرداشــتــنـد | هـمــی از چــرم نـعــره بــرداشــتــنـد |
کــه پــیـش جــوانــی یـکــی مــرد پــیـر | ز افــراز غــلــتــان شــد از بــیـم تــیـر |
ســـپـــهــبـــد فــرود آمــد از کــوه ســـر | بـــرفــتـــنــد گــردان پـــر انــدوه ســر |
کــه اکــنـون تــو بــازآمــدی تــنـدرســت | بآب مــژه رخ نــبــایــســت شــســت |
بـــپــیــچــیــد زان کــار پــرمــایــه گــیــو | کــه آمــد پـــیــاده ســـپـــهــدار نــیــو |
چـنین گفـت کـین را خـود اندازه نیسـت | رخ نــامــداران بــریـن تــازه نــیـســت |
اگـــر شـــهــریــارســـت بـــا گــوشـــوار | چـه گیرد چـنین لشـکـر کـشـن خـوار |
نــبــایـد کــه بــاشــیـم هــمــداســتــان | بـــه هــر گــونــه کــو زنــد داســتــان |
اگــر طـــوس یــک بـــار تـــنــدی نــمــود | زمـــانـــه پــــرآزار گـــشـــت از فـــرود |
هـمــه جــان فــدای ســیـاوش کــنــیـم | نـبــایـد کـه ایـن بــد فــرامـش کـنـیـم |
زرســـپ گــرانــمــایــه زو شـــد بـــبـــاد | ســــواری ســـــرافــــراز نــــوذرنــــژاد |
بـــخـــونــســـت غــرقــه تـــن ریــونــیــز | ازیـن بـیـش خـواری چـه بـیـنـیـم نـیـز |
گــرو پـــور جـــمــســت و مــغــز قــبـــاد | بــنــادانـی ایـن جــنـگ را بــرگــشــاد |
همی گفت و جـوشن همی بـست گرم | هـمــی بــر تــنــش بــر بــدریـد چــرم |
نــــشــــســـــت از بـــــر اژدهــــای دژم | خـــرامـــان بــــیـــامـــد بــــراه چــــرم |
فـــرود ســــیـــاوش چــــو او را بــــدیـــد | یـکـی بــاد سـرد از جــگـر بــرکـشـیـد |
هـمـی گـفــت کـیـن لـشــکـر رزمـســاز | نـــدانـــنـــد راه نـــشــــیـــب و فــــراز |
هـــمـــه یـــک ز دیـــگـــر دلـــاورتـــرنـــد | چـو خـورشـیـد تـابــان بــدو پــیـکـرنـد |
ولــیـکــن خــرد نــیـســت بــا پــهـلــوان | ســر بــی خــرد چــون تــن بــی روان |
نــبـــاشــنــد پــیــروز تــرســم بــکــیــن | مــگــر خــســرو آیـد بــتــوران زمــیـن |
بــکــیــن پــدر جــمــلــه پــشــت آوریــم | مـگـر دشـمـنـان را بــه مـشـت آوریـم |
بــگـوکــیـن ســوار ســرافــراز کـیـســت | که بـر دست و تـیغش بـبـاید گریست |
نـــگـــه کـــرد ز افـــراز بــــالـــا تـــخـــوار | بـبـی دانـشـی بـر چـمـن رسـت خـار |
بــــدو گـــفــــت کــــیـــن اژدهـــای دژم | کــــه مــــرغ از هـــوا انـــدر آرد بــــدم |
کـه دســت نـیـای تــو پــیـران بــبــسـت | دو لشـکر ز تـرکـان بـهم بـرشـکسـت |
بـــســی بـــی پــدر کــرد فــرزنــد خــرد | بــسـی کـوه و رود و بــیـابــان سـپـرد |
پــدر نـیـز ازو شـد بــســی بــی پــســر | بـــپــی بــســپــرد گــردن شــیــر نــر |
بــــایــــران بــــرادرت را او کــــشــــیــــد | بـجـیـحـون گـذر کـرد و کـشـتـی نـدید |
وراگــیـو خــوانــنــد پــیــلــســت و بــس | کــه در رزم دریـای نـیـلـســت و بــس |
چــو بــر زه بــشــســت انــدر آری گــره | خـــدنـــگـــت نــیــابـــد گـــذر بـــر زره |
ســلـیـح ســیـاوش بــپــوشـد بــجــنـگ | نــتــرســد ز پــیــکــان تــیــر خــدنــگ |
بـکـش چـرخ و پـیکـان سـوی اسـپ ران | مـگــر خــســتــه گــردد هـیـون گــران |
پــــیـــاده شــــود بــــازگــــردد مــــگــــر | کـشـان چـون سـپـهبـد بـگـردن سـپـر |
کــمــان را بـــزه کــرد جـــنــگــی فـــرود | پـس آن قـبـضـه چـرخ بـر کـف بـسـود |
بـــزد تــیــر بـــر ســیــنــه اســپ گــیــو | فــرود آمــد از بــاره بــرگــشــت نــیــو |
ز بــام ســپــد کــوه خــنـده بــخــاســت | هـمـی مـغـز گـیـو از گـواژه بـکـاسـت |
بــرفــتــنــد گــردان هـمــه پــیـش گــیـو | کـه یـزدان سـپـاس ای سـپـهـدار نـیو |
که اسپ است خسته تو خسته نه یی | تــوان شـد دگـر بــار بــسـتـه نـه یـی |
بـــرگـــیــو شـــد بـــیــژن شـــیــر مـــرد | فـراوان ســخــنـهـا بــگـفــت از نـبــرد |
کــه ای بـــاب شــیــراوژن تـــیــزچــنــگ | کـجـا پــیـل بــا تــو نـرفـتــی بــجـنـگ |
چـــرا دیـــد پـــشـــت تـــرا یــک ســـوار | کــه دســت تــو بــودی بــهــر کــارزار |
ز تـرکی چـنین اسـپ خـسـتـه بـدسـت | بـرفـتـی سـراسـیمه بـرسـان مسـت |
بـدو گـفـت چـون کـشـتـه شـد بــارگـی | بــدو دادمــی ســر بــه یــکــبــارگــی |
هـمــی گــفــت گــفــتــارهـای درشــت | چـو بـیـژن چـنـان دیـد بـنـمـود پـشـت |
بـــرآشـــفــت گــیــو از گــشـــاد بـــرش | یــکــی تـــازیــانــه بـــزد بـــر ســرش |
بــدو گــفــت نــشــنـیـدی از رهـنـمــای | کـه بــا رزمـت انـدیـشـه بــایـد بـجـای |
نـــه تـــو مـــغـــز داری نــه رای و خـــرد | چــنـیـن گـفـت را کـس بــکـیـفـر بــرد |
دل بــــیــــژن آمــــد ز تــــنــــدی بــــدرد | بـــدادار دارنـــده ســـوگـــنـــد خـــورد |
کــه زیـن را نـگـردانـم از پــشــت اســپ | مـگـر کــشــتــه آیـم بــکـیـن زرســپ |
وزآنـــجـــا بـــیــامـــد دلـــی پـــر ز غـــم | ســری پــر ز کــیـنـه بــر گــســتــهـم |
کــز اســپــان تــو بــاره ای دســتــکــش | کــجـــا بـــر خــرامــد بـــافــراز خــوش |
بـــده تــا بـــپـــوشــم ســلــیــح نــبـــرد | یــکـــی تـــا پـــدیــد آیــد از مــردمــرد |
یـکـی تــرک رفــتــســت بــر تــیـغ کــوه | بــدیـن ســان نــظــاره بــرو بــر گــروه |
چـنـین داد پـاسـخ کـه این نـیسـت روی | ابـــر خــیــره گــرد بـــلــاهــا مــپـــوی |
زرســـپ ســـپـــهــدار چـــون ریــونـــیــز | سـپــهـبــد کـه گـیـتـی نـدارد بــچـیـز |
پـــدرت آنــکــه پــیــل ژیــان بـــشــکــرد | بــگــردنــده گــردون هـمــی نـنــگــرد |
ازو بــــازگــــشــــتــــنــــد دل پــــر ز درد | کـــس آورد بــــا کـــوه خـــارا نـــکـــرد |
مــگــر پـــر کـــرگــس بـــود رهــنــمــای | وگــرنــه بــران دژ کــه پــویــد بـــپــای |
بــدو گـفــت بــیـژن کــه مـشــکــن دلـم | کــنـون یـال و بــازو ز هـم بــگـســلـم |
یـکـی سـخــت سـوگـنـد خـوردم بــمـاه | بـــدادار گــیــهــان و دیــهــیــم شـــاه |
کــزیـن تــرک مــن بــرنــگــردانـم اســپ | زمـانـم ســرایـد مـگــر چــون زرســپ |
بـدو گـفـت پـس گـسـتـهـم راه نـیـسـت | خـرد خـود از این تـیـزی آگـاه نـیـسـت |
جـهـان پـرفـراز و نـشـیـبــسـت و دشـت | گـر ایـدونـک زیـنـجـا بــبــایـد گـذشـت |
مــرا بــارگــیـر ایـنـک جــوشــن کــشــد | دو مـاندسـت اگـر زین یکـی را کـشـد |
نـــیـــابـــم دگـــر نـــیـــز هـــمـــتـــای او | بـــرنــگ و تـــگ و زور و بـــالـــای اوی |
بـــدو گــفــت بــیــژن بـــکــیــن زرســپ | پـیـاده بــپـویـم نـخـواهـم خـود اسـپ |
چــنــیـن داد پــاســخ بــدو گــســتــهـم | کـه مـویی نـخـواهم ز تـو بـیش و کـم |
مــــرا گــــر بــــود بــــارگــــی ده هـــزار | هـمــه مــوی پــر از گــوهـر شــاهـوار |
نــــدارم بـــــدیــــن از تـــــو آن را دریــــغ | نه گنج و نه جـان و نه اسپ و نه تـیغ |
بــرو یــک بــیــک بـــارگــیــهــا بـــبــیــن | کــدامــت بــه آیــد یــکــی بــرگــزیــن |
بــفـرمـای تـا زیـن بــر آن کـت هـواسـت | بــســازنـد اگـر کـشـتــه آیـد رواسـت |
یــکــی رخــش بــودش بـــکــردار گــرگ | کــشــیـده زهـار و بــلـنـد و ســتــرگ |
ز بـــهــر جـــهـــانـــجـــوی مـــرد جـــوان | بـــرو بــرفــگــنــدنــد بــر گــســتــوان |
دل گــیــو شــد زان ســخـــن پـــر ز دود | چــو انـدیـشــه کــرد از گـشــاد فــرود |
فـرسـتــاد و مـر گـسـتــهـم را بــخــوانـد | بــسـی داســتــانـهـای نـیـکـو بــرانـد |
فـــرســــتــــاد درع ســـیـــاوش بــــرش | هـمـان خـسـروانـی یـکـی مـغـفـرش |
بــــیـــاورد گـــســـتـــهـــم درع نـــبــــرد | بـــپـــوشــیــد بـــیــژن بـــکــردار گــرد |
بـــســوی ســـپـــد کــوه بـــنــهــاد روی | چــنـانـچــون بــود مـردم جــنـگـجــوی |
چــنـیـن گـفـت شـاه جــوان بــا تــخــوار | کـــه آمـــد بـــنــوی یــکـــی نــامــدار |
نـگـه کـن بــبــیـن تــا ورا نـام چــیـسـت | بـدین مرد جـنگی که خـواهد گریست |
بــخــســرو تــخــوار ســرایـنــده گــفــت | که این را ز ایران کسی نیست جـفت |
کــه فــرزنــد گــیــوســت مــردی دلــیــر | بــهـر رزم پــیـروز بــاشــد چــو شــیـر |
نـــدارد جــــز او گـــیـــو فـــرزنـــد نـــیـــز | گــرامـیـتــرســتــش ز گـنـج و ز چــیـز |
تــو اکــنـون ســوی بــارگــی دار دســت | دل شــاه ایـران نـشــایـد شـکـســت |
و دیـــگــــر کــــه دارد هــــمــــی آن زره | کــجــا گــیــو زد بـــر مــیــان بـــرگــره |
بـــرو تـــیــر و ژوپـــیــن نـــیــابـــد گـــذار | ســـزد گـــر پـــیـــاده کـــنـــد کـــارزار |
تــو بــا او بــسـنـده نـبــاشـی بــجــنـگ | نـگـه کــن کـه الـمـاس دارد بــچــنـگ |
بـــزد تـــیـــر بـــر اســـپ بـــیــژن فـــرود | تـو گـفـتـی بـاسـپ اندرون جـان نبـود |
بــیـفــتــاد و بــیـژن جــدا گــشــت ازوی | ســوی تــیــغ بــا تــیـغ بــنــهــاد روی |
یــکــی نــعـــره زد کـــای ســـوار دلــیــر | بــمـان تـا بــبــیـنـی کـنـون رزم شـیـر |
نـدانـی کــه بــی اســپ مـردان جــنـگ | بــیـایـنــد بــا تــیـغ هـنــدی بــچــنـگ |
بــبــیــنــی مــرا گــر بــمــانــی بــجــای | بــه پــیـکــار ازیـن پــس نـیـایـدت رای |
چــو بــیـژن هـمـی بــرنـگـشـت از فـرود | فـــرود انــدر آن کـــار تـــنــدی نــمــود |
یـکــی تــیـر دیـگــر بــیـانـداخــت شــیـر | ســـپـــر بـــر ســـر آورد مـــرد دلـــیــر |
ســـپـــر بـــر دریـــد و زره را نـــیـــافـــت | ازو روی بــیـژن بــپــســتــی نـتــافـت |
ازان تــنـد بــالــا چــو بــر ســر کــشــیـد | بـزد دسـت و تـیغ از مـیـان بـرکـشـیـد |
فـــرود گـــرانـــمـــایــه زو بـــازگـــشـــت | هـــمـــه بــــاره دژ پــــرآواز گـــشـــت |
دوان بـــیــژن آمــد پـــس پـــشـــت اوی | یـکـی تــیـغ بــد تــیـز در مـشـت اوی |
بــه بــرگــســتــوان بــر زد و کــرد چــاک | گــرانـمـایـه اســپ انـدر آمـد بــخــاک |
بـــه دربـــنــد حـــصــن انــدر آمــد فــرود | دلـــیـــران در دژ بـــبـــســـتـــنـــد زود |
ز بــــاره فـــراوان بـــبــــاریـــد ســـنـــگ | بـدانـسـت کـان نـیـسـت جـای درنـگ |
خـــروشـــیــد بـــیــژن کـــه ای نــامــدار | ز مـــردی پــــیـــاده دلـــیـــر و ســـوار |
چــنـیـن بــازگـشـتــی و شـرمـت نـبــود | دریــغ آن دل و نــام جـــنــگــی فــرود |
بــــیـــامـــد بــــر طـــوس زان رزمـــگـــاه | چـنـیـن گـفـت کـای پــهـلـوان سـپــاه |
ســزد گــر بـــرزم چــنــیــن یــک دلــیــر | شــود نـامــبــردار یـک دشــت شــیـر |
اگــــر کــــوه خــــارا ز پــــیــــکــــان اوی | شــــود آب و دریــــا بــــود کــــان اوی |
ســپــهـبــد نـبــایـد کــه دارد شــگـفــت | ازیــن بــرتــر انــدازه نــتــوان گــرفــت |
ســپــهـبــد بــدارنــده ســوگــنـد خــورد | کــزیـن دژ بــرآرم بــخــورشــیــد گــرد |
بـــکـــیــن زرســـپ گـــرامــی ســـپـــاه | بـــرآرم بـــســـازم یــکـــی رزمـــگـــاه |
تــن تـــرک بـــدخــواه بـــیــجــان کــنــم | ز خــونـش دل ســنـگ مـرجــان کـنـم |
چــو خــورشـیـد تــابــنـده شـد نـاپــدیـد | شـب تـیـره بـر چـرخ لـشـکـر کـشـیـد |
دلـــــــیــــــران دژدار مـــــــردی هــــــزار | ز ســـوی کـــلــات انــدر آمــد ســـوار |
در دژ بـــبـــســتـــنــد زیــن روی تـــنــگ | خـروش جــرس خـاسـت و آوای زنـگ |
جــریــره بـــتــخــت گــرامــی بــخــفــت | شـب تـیـره بــا درد و غـم بـود جـفـت |
بــخــواب آتــشــی دیــد کــز دژ بــلــنــد | بــرافــروخــتــی پــیـش آن ارجــمــنـد |
ســراســر ســپــد کــوه بـــفــروخــتــی | پــرسـتــنـده و دژ هـمـی سـوخــتــی |
دلـش گـشــت پــر درد و بــیـدار گـشـت | روانـش پــر از درد و تــیـمــار گــشــت |
بـــبـــاره بـــرآمــد جـــهــان بـــنــگـــریــد | هـمـه کــوه پــرجــوشــن و نـیـزه دیـد |
رخــش گـشـت پــرخــون و دل پــر ز دود | بـــیــامــد بـــه بـــالــیــن فـــرخ فــرود |
بـــدو گــفــت بـــیــدار گــرد ای پـــســـر | کــه مــا را بـــد آمــد ز اخــتــر بــســر |
سـراسـر هـمـه کـوه پــر دشـمـنـســت | در دژ پــر از نــیــزه و جــوشــنــســت |
بــمـادر چــنـیـن گــفــت جــنـگـی فــرود | کـه از غــم چــه داری دلـت پــر ز دود |
مــرا گــر زمــانــه شــدســت اســپــری | زمـانـه ز بــخــشـش فـزون نـشـمـری |
بـــروز جـــوانــی پـــدر کــشـــتـــه شــد | مــرا روز چــون روز او گــشــتــه شــد |
بــــدســــت گــــروی آمـــد او را زمــــان | ســوی جــان مـن بــیـژن آمــد دمــان |
بـــکــوشـــم نــمــیــرم مــگــر غـــرم وار | نـــخـــواهــم ز ایــرانـــیــان زیــنـــهــار |
سـپــه را هـمـه تــرگ و جــوشـن بــداد | یـکــی تــرگ رومــی بــســر بــرنـهـاد |
مــیـانـرا بــخــفــتــان رومــی بــبــســت | بــیـامــد کــمــان کــیـانــی بــدســت |
چــو خـورشـیـد تــابــنـده بــنـمـود چـهـر | خــرامــان بـــرآمــد بـــخــم ســپــهــر |
ز هــر ســـو بـــرآمـــد خـــروش ســـران | گـــــرایــــیــــدن گــــرزهــــای گــــران |
غــــو کــــوس بــــا نــــالــــه کــــرنــــای | دم نــای ســرغــیـن و هــنــدی درای |
بـــــــرون آمــــــد از بـــــــاره دژ فــــــرود | دلـیـران تــرکــان هـرآنـکــس کـه بــود |
ز گــــرد ســــواران و ز گــــرز و تـــــیــــر | ســر کـوه شــد هـمـچــو دریـای قـیـر |
نــبـــد هــیــچ هــامــون و جــای نــبـــرد | همی کوه و سنگ اسپ را خـیره کرد |
ازین گـونـه تـا گـشـت خـورشـید راسـت | ســـپـــاه فـــرود دلــاور بـــکـــاســـت |
فـراز و نـشـیـبــش هـمـه کـشـتــه شـد | سـربــخـت مـرد جـوان گـشـتــه شـد |
بـــدو خـــیــره مـــانـــدنـــد ایــرانـــیـــان | کــه چــون او نــدیــدنــد شــیــر ژیــان |
ز تـــرکــان نــمــانــد ایــچ بـــا او ســـوار | نــــدیـــد ایـــچ تــــنـــهـــا رخ کــــارزار |
عــنــان را بــپــیـچــیـد و تــنــهـا بــرفــت | ز بــالــا ســوی دژ خــرامــیــد تــفــت |
چــو رهـام و بــیـژن کـمـیـن سـاخــتــنـد | فـراز و نـشـیـبــش هـمـی تــاخـتــنـد |
چــو بــیـژن پــدیـد آمــد انــدر نــشــیـب | سـبـک شـد عـنان و گران شـد رکیب |
فـــرود جـــوان تـــرگ بــــیـــژن بــــدیـــد | بـزد دسـت و تـیغ از مـیـان بـرکـشـیـد |
چــو رهـام گــرد انـدر آمــد بــه پــشــت | خـروشـان یکی تـیغ هندی بـه مشت |
بـــزد بــــر ســـر کـــتـــف مـــرد دلـــیـــر | فـرود آمـد از دوش دســتــش بــه زیـر |
چــو از وی جــدا گـشـت بــازوی و دوش | همی تاخت اسپ و همی زد خروش |
بـــنـــزدیــک دژ بـــیــژن انـــدر رســـیـــد | بـــزخـــمـــی پـــی بــــاره او بـــریـــد |
پـــیــاده خـــود و چـــنــد زان چـــاکـــران | تــبــه گــشــتــه از چــنـگ کــنـداوران |
بـــدژ در شــد و در بـــبـــســـتـــنــد زود | شــد آن نـامـور شــیـر جــنـگـی فـرود |
بـــشــد بـــا پــرســتــنــدگــان مــادرش | گــرفــتــنــد پــوشــیــدگــان در بــرش |
بـــزاری فــگــنــدنــد بـــر تـــخـــت عــاج | نـــبـــد شـــاه را روز هــنــگـــام تـــاج |
هـمـه غـالـیه مـوی و مـشـکـین کـمـنـد | پــرســتــنــده و مــادر از بــن بــکــنـد |
هـمــی کــنــد جــان آن گــرامــی فــرود | هـمـه تـخـت مـویـه هـمـه حـصـن رود |
چـنـین گـفـت چـون لـب ز هم بـرگـرفـت | کـه این موی کـندن نبـاشـد شـگـفـت |
کــــنــــون انــــدر آیـــنــــد ایـــرانــــیـــان | بــه تــاراج دژ پــاک بــســتــه مــیــان |
پـــرســتــنــدگــان را اســیــران کــنــنــد | دژ وبــــاره کــــوه ویـــران کــــنــــنــــد |
دل هــرک بـــر مــن بـــســـوزد هــمــی | ز جــانــم رخــش بـــرفــروزد هــمــی |
هــمــه پـــاک بـــر بـــاره بـــایــد شــدن | تــن خــویــش را بـــر زمــیــن بــر زدن |
کــجـــا بـــهــر بـــیــژن نــمــانــد یــکــی | نــمــانــم مــن ایــدر مــگــر انــدکـــی |
کـشــنـده تــن و جــان مـن درد اوســت | پـرستـار و گنجـم چـه در خورد اوست |
بــگـفــت ایـن و رخــســارگــان کــرد زرد | بـــرآمـــد روانـــش بـــتـــیــمـــار و درد |
بــبــازیـگــری مــانـد ایـن چــرخ مـســت | کـه بــازی بــرآرد بــه هـفـتــاد دسـت |
زمــانــی بـــخــنــجــر زمــانــی بـــتــیــغ | زمــانــی بـــبـــاد و زمــانــی بــمــیــغ |
زمـــانــی بـــدســـت یــکـــی نـــاســـزا | زمـانـی خـود از درد و سـخــتــی رهـا |
زمــانـی دهـد تــخــت و گــنـج و کــلــاه | زمـانـی غــم و رنـج و خــواری و چــاه |
همی خـورد بـاید کـسـی را کـه هسـت | مـنـم تــنـگـدل تــا شـدم تـنـگـدسـت |
اگـــر خـــود نــزادی خـــردمـــنـــد مـــرد | نـدیدی ز گـیـتـی چـنـین گـرم و سـرد |
بــبــایــد بــه کــوری و نــاکــام زیــســت | بــریـن زنـدگــانـی بــبــایـد گـریـســت |
ســرانــجــام خــاکــســت بــالــیــن اوی | دریـــــغ آن دل و رای و آیــــیـــــن اوی |
پــرســتــنــدگــان بـــر ســر دژ شــدنــد | هـمـه خـویـشـتـن بــر زمـیـن بـرزدنـد |
یـکـی آتــشــی خــود جــریـره فـروخــت | هـمـه گـنـجــهـا را بآتــش بــسـوخـت |
یـکـی تـیـغ بــگـرفـت زان پـس بــدسـت | در خــانــه تــازی اســپــان بــبــســت |
شــکــمــشــان بــدریــد و بــبــریـد پــی | همـی ریخـت از دیده خـونـاب و خـوی |
بـــیـــامـــد بــــبــــالـــیـــن فـــرخ فـــرود | یـکــی دشــنـه بــا او چــو آب کــبــود |
دو رخ را بــــروی پــــســـر بــــر نـــهـــاد | شــکــم بــردریـد و بــرش جــان بــداد |
در دژ بـــــکـــــنـــــدنــــد ایــــرانــــیــــان | بــغـارت بــبــســتــنـد یـکـســر مـیـان |
چـــو بـــهــرام نـــزدیــک آن بـــاره شـــد | از انــدوه یـکــســر دلــش پــاره شــد |
بـــایــرانـــیــان گـــفـــت کـــیــن از پـــدر | بــســی خــوارتــر مــرد و هــم زارتــر |
کــشــنــده ســـیــاوش چـــاکــر نــبـــود | بــبــالـیـنـش بــر کـشـتـه مـادر نـبــود |
هــمــه دژ ســـراســـر بـــرافــروخـــتـــه | هـمـه خـان و مـان کـنـده و سـوخـتـه |
بـــایــرانـــیــان گـــفـــت کـــز کـــردگـــار | بــــتــــرســــیـــد وز گـــردش روزگـــار |
بــبــد بــس درازســت چــنـگ ســپــهـر | بــه بــیــدادگــر بـــرنــگــردد بـــمــهــر |
زکــیــخــســرو اکــنــون نــداریــد شــرم | که چـندان سـخـن گفت بـا طوس نرم |
بـــکــیــن ســـیــاوش فــرســـتـــادتـــان | بـــســی پـــنــد و انــدرزهــا دادتـــان |
ز خـــــون بـــــرادر چـــــو آگــــه شـــــود | هــمــه شـــرم و آذرم کــوتـــه شــود |
ز رهــــام وز بــــیـــژن تــــیــــز مــــغــــز | نــیـایـد بــگــیـتــی یـکــی کــار نــغــز |
هـمـانـنـگــه بــیـامـد ســپــهـدار طــوس | بــــراه کــــلــــات انــــدر آورد کــــوس |
چـــو گــودرز و چـــون گــیــو کـــنــداوران | ز گـــردان ایــران ســـپـــاهــی گـــران |
ســپــهـبــد بــســوی ســپــدکـوه شــد | وزانــجــا بـــنــزدیــکــی انــبــوه شــد |
چــو آمــد بـــبـــالــیــن آن کــشــتــه زار | بــران تــخــت بــا مـادر افـگـنـده خـوار |
بــیــک دســت بــهــرام پــر آب چــشــم | نـشـسـتـه بــبــالـیـن او پــر ز خـشـم |
بــــدســــت دگــــر زنــــگــــه شــــاوران | بــرو انــجــمــن گــشــتــه کــنـداوران |
گـوی چـون درخـتــی بــران تــخـت عـاج | بـــدیـــدار مـــاه و بـــبـــالـــای ســـاج |
ســیــاوش بـــد خــفــتــه بــر تــخــت زر | ابــا جــوشــن و تــیـغ و گــرز و کــمــر |
بـــرو زار بـــگــریــســـت گــودرز و گــیــو | بــزرگــان چــو گـرگـیـن و بــهـرام نـیـو |
رخ طـــوس شـــد پـــر ز خـــون جـــگـــر | ز درد فـــــــرود و ز درد پــــــــســـــــر |
کــه تــنــدی پــشــیــمــانــی آردت بـــار | تـو در بــوسـتــان تــخـم تـنـدی مـکـار |
چــنـیـن گـفـت گـودرز بــا طــوس و گـیـو | هــمـــان نــامـــداران و گـــردان نــیــو |
کــه تــنــدی نــه کــار ســپــهــبــد بــود | سـپــهـبــد کـه تــنـدی کـنـد بــد بــود |
جــوانــی بــدیـن ســان ز تــخــم کــیـان | بــدیـن فــر و ایـن بــرز و یـال و مــیـان |
بـــدادی بـــتـــیـــزی و تـــنـــدی بـــبـــاد | زرســـپ آن ســـپـــهــدار نـــوذرنـــژاد |
ز تـــیـــزی گـــرفـــتـــار شـــد ریــونـــیــز | نـبــود از بــد بــخــت مـا مـانـده چــیـز |
هــنـــر بـــی خـــرد در دل مـــرد تـــنـــد | چــو تــیـغــی کـه گـردد ز زنـگـار کـنـد |
چـو چـنـدیـن بـگـفـتـنـد آب از دو چـشـم | بــبــاریـد و آمــد ز تــنــدی بــخــشــم |
چــنــیــن پــاســخ آورد کــز بـــخــت بــد | بـسـی رنـج وسـخـتـی بـمـردم رسـد |
بــــفـــرمـــود تـــا دخـــمـــه شـــاهـــوار | بــکــردنــد بـــر تــیــغ آن کــوهــســار |
نـــهـــادنــــد زیـــرانـــدرش تــــخــــت زر | بـــدیــبـــای زربـــفــت و زریــن کــمــر |
تـــن شـــاهـــوارش بـــیـــاراســـتـــنـــد | گل و مشک و کافور و می خـواستـند |
ســرش را بــکــافــور کــردنــد خــشــک | رخـش را بــعـطـر و گـلـاب و بـمـشـک |
نـهـادنــد بــر تــخــت و گــشــتــنــد بــاز | شــد آن شــیـردل شــاه گــردن فــراز |
زراســــپ ســــرافـــراز بــــا ریـــونـــیـــز | نــهــادنــد در پـــهــلــوی شـــاه نــیــز |
ســپــهــبـــد بـــران ریــش کــافــورگــون | بـــبـــاریــد از دیــدگــان جـــوی خــون |
چــنــیـنــســت هــرچــنــد مــانــیـم دیـر | نـه پــیـل ســرافــراز مــانـد نـه شــیـر |
دل سـنـگ و سـنـدان بــتــرسـد ز مـرگ | رهـــایــی نـــیــابـــد ازو بـــار و بـــرگ |
*** | |
ســـه روزش درنـــگ آمـــد انـــدر چـــرم | چـــهـــارم بـــرآمـــد ز شـــیــپـــور دم |
ســپــه بــرگـرفــت و بــزد نـای و کــوس | زمـیـن کـوه تــا کـوه گـشـت آبــنـوس |
هـرآنـکــس کـه دیـدی ز تــوران ســپــاه | بــکـشـتــی تــنـش را فـگـنـدی بــراه |
هــمــه مــرزهــا کــرد بـــی تــار و پـــود | هـمـی رفــت پــیـروز تــا کــاســه رود |
بــــدان مـــرز لـــشـــکـــر فـــرود آوریـــد | زمـین گـشـت زان خـیمـه هـا نـاپـدید |
خــبــر شـد بــتــرکـان کـز ایـران ســپــاه | ســوس کــاســه رود انـدر آمــد بــراه |
ز تــــران بــــیـــامـــد دلـــیـــری جــــوان | پـــلـــاشـــان بـــیــداردل پـــهـــلـــوان |
بــیـامـد کــه لــشــکــر هـمـی بــنـگــرد | درفــش ســران را هـمـی بــشــمــرد |
بــلــشــکــرگــه انــدر یــکــی کــوه بــود | بـــلــنــد و بــیــکــســو ز انــبــوه بــود |
نــشــســتــه بــرو گــیـو و بــیـژن بــهـم | هـمـی رفـت هـرگـونـه از بـیش و کـم |
درفــش پـــلــاشــان ز تـــوران ســـپـــاه | بــــدیـــدار ایـــشــــان بــــرآمـــد ز راه |
چـــــو از دور گــــیــــو دلــــاور بـــــدیــــد | بـزد دسـت و تـیغ از مـیـان بـرکـشـیـد |
چــنـیـن گـفـت کـامـد پــلـاشــان شــیـر | یــکـــی نــامـــداری ســـواری دلـــیــر |
شـــوم گـــر ســـرش را بــــبـــرم ز تـــن | گـرش بــســتــه آرم بــدیـن انـجــمـن |
بــدو گــفــت بــیـژن کــه گــر شــهــریـار | مــرا داد خـــلـــعـــت بـــدیــن کـــارزار |
بــفــرمــان مــرا بـــســت بـــایــد کــمــر | بـــرزم پـــلــاشـــان پـــرخـــاشـــخـــر |
بــه بــیـژن چــنـیـن گــفــت گــیـو دلــیـر | کـه مـشـتـاب در چـنگ این نـره شـیر |
نــبــایــد کــه بــا او نــتــابــی بــجــنــگ | کـنـی روز بــر مـن بـریـن جـنـگ تـنـگ |
پــلـاشـان چــو شـیـر اســت در مـرغـزار | جــز از مـرد جــنـگـی نـجــویـد شـکـار |
بــدو گــفــت بــیــژن مــرا زیـن ســخــن | بــه پــیـش جــهـانـدار نـنـگـی مـکــن |
ســلــیــح ســیــاوش مــرا ده بــجــنــگ | پــس آنـگـه نـگـه کـن شـکـار پــلـنـگ |
بــــــدو داد گــــــیـــــو دلـــــیـــــر آن زره | هــمــی بـــســت بــیــژن زره را گــره |
یــکــی بـــاره تـــیــزرو بـــرنــشـــســـت | بــهـامــون خــرامــیـد نـیـزه بــدســت |
پــلــاشــان یـکــی آهــو افــگــنــده بــود | کــبــابــش بــر آتــش پــراگــنـده بــود |
همـی خـورد و اسـپـش چـران و چـمـان | پـلـاشـان نـشـسـتـه بـه بــازو کـمـان |
چـو اسـپــش ز دور اسـپ بــیـژن بــدیـد | خـــروشـــی بـــرآورد و انــدر دمـــیــد |
پــلــاشــان بـــدانــســت کــامــد ســوار | بـــیـــامـــد بـــســـیــچـــیــده کـــارزار |
یـکــی بــانــگ بــرزد بــه بــیـژن بــلــنــد | مـنـم گـفــت شــیـراوژن و و دیـوبــنـد |
بــگـو آشــکــارا کــه نـام تــو چــیـســت | که اختـر همی بـر تـو خواهد گریست |
دلـــاور بــــدو گـــفـــت مـــن بـــیـــژنـــم | بــرزم انــدرون پــیــل و رویـیــن تــنــم |
نــیــا شــیـر جــنــگــی پــدر گــیـو گــرد | هـم اکـنـون بـبـیـنـی ز مـن دسـتـبـرد |
بــــــــروز بــــــــلــــــــا در دم کــــــــارزار | تــو بــر کـوه چــون گـرگ مـردار خــواه |
هـمـی دود و خـاکـسـتـر و خـون خـوری | گـه آمـد کـه لـشــکـر بــهـامـون بــری |
پــلــاشــان بــپــاســخ نــکــرد ایــچ یــاد | بــرانـگـیـخـت آن پــیـل تـن را چـو بــاد |
ســـواران بـــنـــیـــزه بـــرآویـــخـــتـــنـــد | یـکــی گــرد تــیـره بــرانـگــیـخــتــنــد |
ســنـانـهـای نـیـزه بــهـم بــرشـکـســت | یلـان سـوی شـمـشـیر بـردند دسـت |
بــزخـم انـدرون تــیـغ شـد لـخـت لـخـت | بـــبــودنــد لــرزان چــو شــاخ درخــت |
بآب انـــدرون غـــرقـــه شـــد بــــارگـــی | سـرانشـان غـمی گـشـت یکـبـارگـی |
عـــمــود گـــران بـــرکـــشـــیــدنــد بـــاز | دو شــیــر ســرافــراز و دو رزمــســـاز |
چـــنــیــن تـــا بـــرآورد بـــیــژن خـــروش | عـــمـــودگـــران بـــرنـــهــاده بـــدوش |
بــــزد بــــر مـــیـــان پـــلـــاشـــان گـــرد | همـه مهره پـشـت بـشـکـسـت خـرد |
ز بـــالـــای اســـپ انـــدر آمـــد تـــنــش | نگـون شـد بـر و مـغـفـر و جـوشـنـش |
فـــرود آمــد از بـــاره بـــیــژن چـــو گـــرد | ســر مــرد جــنــگــی ز تــن دور کــرد |
ســلـیـح و ســر و اســپ آن نـامـجــوی | بــــیـــاورد و ســـوی پـــدر کـــرد روی |
دل گـــیــو بـــد زان ســـخـــن پـــر ز درد | کــه چــون گــردد آن بـــاد روز نــبـــرد |
خــروشـان و جــوشـان بــدان دیـده گـاه | کــه تــا گــرد بـــیــژن کــی آیــد ز راه |
هــــمــــی آمـــــد از راه پـــــور جـــــوان | سـر و جــوشـن و اسـپ آن پــهـلـوان |
بــــیـــاورد و بــــنـــهـــاد پـــیـــش پــــدر | بــدو گـفــت پــیـروز بــاش ای پــســر |
بـــرفــتـــنــد بـــا شــادمــانــی ز جـــای | نــهـادنــد ســر ســوی پــرده ســرای |
بـــیــاورد پــیــش ســپـــهــبـــد ســرش | همـان اسـپ بـا جـوشـن و مـغـفـرش |
چــنـان شـاد شـد زان سـخـن پــهـلـوان | کـه گـفـتـی بـرافـشـانـد خـواهد روان |
بــدو گـفــت کـای پــور پــشــت ســپــاه | ســـر نـــامـــداران و دیــهــیــم شـــاه |
هـمـیـشــه بــزی شــاد و بــرتــرمــنـش | ز تــــو دور بــــادا بــــد بــــدکــــنـــش |
*** | |
ازان پــس خــبــر شــد بـــافــراســیــاب | کــه شــد مـرز تــوران چــو دریـای آب |
ســوی کــاســه رود انــدر آمــد ســپــاه | زمـیـن شـد ز کـیـن ســیـاوش سـیـاه |
ســپــهـبــد بــه پــیـران ســالـار گــفــت | که خـسـرو سـخـن بـرگشاد از نهفت |
مـگـر کــیـن ســخــن را پــذیـره شــویـم | هـمـه بــا درفــش و تــبــیـره شــویـم |
وگـــرنـــه ز ایـــران بــــیـــایـــد ســـپـــاه | نـه خـورشـیـد بـینـیم روشـن نـه مـاه |
بـــرو لـــشـــکـــر آور ز هــر ســـو فـــراز | ســخــنــهــا نــبــایــد کــه گــردد دراز |
وزیــن رو بـــرآمـــد یـــکـــی تـــنـــدبـــاد | کــه کـــس را ز ایــران نــبـــد رزم یــاد |
یــکــی ابـــر تــنــد انــدر آمــد چــو گــرد | ز سـرمـا هـمـی لـب بـدنـدان فـسـرد |
ســراپــرده و خــیـمــه هـا گــشــت یـخ | کــشــیــد از بـــر کــوه بـــر بــرف نــخ |
بــیـک هـفـتـه کـس روی هـامـون نـدیـد | هـمـه کـشـور از بــرف شــد نـاپــدیـد |
خــور و خــواب و آرامــگــه تـــنــگ شــد | تـو گفـتـی که روی زمین سـنگ شـد |
کـــســــی را نـــبــــد یـــاد روز نـــبــــرد | همی اسپ جـنگی بـکشت و بـخورد |
تــبــه شــد بــســی مــردم و چــارپــای | یـکـی را نـبــد چــنـگ و بــازو بــجــای |
بـــهــشــتــم بـــرآمــد بـــلــنــد آفــتــاب | جــهـان شـد سـراسـر چـو دریـای آب |
ســپــهـبــد ســپــه را هـمـی گـرد کــرد | ســخــن رفــت چــنــدی ز روز نــبــرد |
کـه ایـدر ســپــه شــد ز تــنـگـی تــبــاه | ســزد گــر بـــرانــیــم ازیــن رزمــگــاه |
مـــبــــادا بـــریـــن بـــوم و بـــرهـــا درود | کـلـات و ســپــدکـوه گـر کــاســه رود |
ز گـــردان ســـرافـــراز بـــهــرام گــفـــت | کـه این از سـپـهـبـد نـشـایـد نـهـفـت |
تــو مــا را بــگــفــتــار خــامــش کــنــی | هــمــی رزم پـــور ســیــاوش کــنــی |
مـکــن کــژ ابــر خــیـره بــر کــار راســت | بـیک جان نگه کن که چندین بـکاست |
هــنــوز از بــدی تــا چــه آیــدت پــیــش | بـه چـرم اندر است این زمان گاومیش |
سـپـهبـد چـنـین گـفـت کـاذرگـشـسـپ | نــبــد نــامــورتــر ز جــنـگــی زرســپ |
بــلـشــکــر نـگـه کـن کـه چــون ریـونـیـز | کــه بــیـنــی بــمــردی و دیــدار نــیــز |
نـه بــر بــی گــنـه کــشــتــه آمـد فــرود | نـوشـتــه چــنـیـن بــود بــود آنـچ بــود |
مــرا جـــام ازو پـــر مــی و شــیــر بـــود | جــوان را ز بــالــا ســخــن تــیــر بــود |
کـــنـــون از گـــذشـــتـــه نــیــاریــم یــاد | بــه بــیـداد شـد کـشـتـه او گـر بــداد |
چــو خـلـعـت سـتــد گـیـو گـودرز ز شـاه | کــه آن کــوه هــیــزم بــســوزد بـــراه |
کــنــونــســت هـنــگــام آن ســوخــتــن | بــه آتــش ســپــهـری بــرافـروخــتــن |
گــشـــاده شـــود راه لــشـــکـــر مــگــر | بـــبـــاشــد ســپـــه را بـــروبـــر گــذر |
بـدو گـفـت گـیو این سـخـن رنج نیسـت | وگر هسـت هم رنج بـی گنج نیسـت |
غـمـی گـشـت بــیـژن بــدیـن داسـتــان | نـبــاشـم بـدیـن گـفـت هـمـداسـتـان |
مــرا بــا جــوانــی نــبــایــد نــشــســت | بــپــیـری کـمـر بــر مـیـان تــو بــسـت |
بـــرنــج و بـــســخـــتـــی بـــپـــروردیــم | بـــگـــفـــتـــار هـــرگـــز نـــیـــازردیـــم |
مــرا بـــرد بـــایــد بـــدیــن کــار دســـت | نشـاید تـو بـا رنـج و مـن بـا نشـسـت |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج