کــنــون ای خـــردمــنــد روشــن روانبـــجـــز نــام یــزدان مــگـــردان زبـــانکـه اویسـت بـر نـیک و بـد رهـنـمـایوزویــســت گــردون گــردان بـــجـــ…
| کــنــون ای خـــردمــنــد روشــن روان | بـــجـــز نــام یــزدان مــگـــردان زبـــان |
| کـه اویسـت بـر نـیک و بـد رهـنـمـای | وزویــســت گــردون گــردان بـــجـــای |
| هــمــی بـــگــذرد بـــر تـــو ایــام تـــو | ســرایــی جـــزیــن بـــاشــد آرام تـــو |
| چـو بـاشـی بـدین گفتـه همداسـتـان | کـه دهـقـان هـمـی گـوید از بـاسـتـان |
| ازان پـس خـبــر شـد بــخـاقـان چـیـن | که شد کشته کاموس بـر دشت کین |
| کـشــانـی و شـگـنـی و گـردان بــلـخ | ز کـاموس شـان تـیره شـد روز و تـلـخ |
| هــمــه یــک بــدیـگــر نــهــادنــد روی | کـه ایـن پــرهـنـر مـرد پــرخـاشـجـوی |
| چه مردست و این مرد را نام چیست | هـمآورد او در جــهـان مـرد کــیـســت |
| چـنـین گـفـت هومـان بـه پـیران شـیر | کــه امـروز شــد جــانـم از رزم ســیـر |
| دلــیــران مــا چــون فــرازنــد چـــنــگ | که شد کشتـه کاموس جنگی بـجنگ |
| بــگــیــتــی چــنــو نــامــداری نــبــود | وزو پـــیــلــتـــن تـــر ســواری نــبـــود |
| چــو کــامـوس گــو را بــخــم کــمـنـد | بآوردگــــه بــــر تــــوان کــــرد بــــنـــد |
| ســزد گــر ســـر پـــیــل را روز کــیــن | بـــگـــیـــرد بـــرآرد زنـــد بـــر زمـــیــن |
| سـپـه سـربـسـر پـیش خـاقان شدند | ز کــامـوس بــا درد و گــریـان شــدنـد |
| کــه آغـــاز و فــرجـــام ایــن رزمــگــاه | شــنــیــدی و دیــدی بـــنــزد ســپــاه |
| کـــنــون چـــاره کـــار مــا بـــازجـــوی | بـتـنـهـا تـن خـویش و کـس را مـگـوی |
| بــلــشــکــر نـگــه کــن ز کــارآگــهـان | کـسـی کـو سـخـن بــاز جـویـد نـهـان |
| بـبـیند کـه این شـیر دل مرد کـیسـت | وزیـن لـشـکـر او را هـم آورد کـیـسـت |
| از آن پـس همـه تـن بـکـشـتـن دهیم | بآوردگـــه بـــر ســـر و تـــن نـــهـــیــم |
| بـپـیـران چـنـیـن گـفـت خـاقـان چـیـن | کـه خـود درد ازینـسـت و تـیـمـار ازین |
| کـه تـا کـیـسـت زان لـشـکـر پـرگـزنـد | کــجــا پــیـل گــیــرد بــخــم کــمــنــد |
| ابـا آنـک از مـرگ خـود چـاره نـیـسـت | ره خـواهش و پـرسـش و یاره نیسـت |
| ز مـــادر هـــمـــه مـــرگ را زاده ایـــم | بــــنـــاکـــام گـــردن بــــدو داده ایـــم |
| کـــس از گــردش آســـمــان نــگــذرد | وگــر بــر زمــیــن پــیــل را بــشــکــرد |
| شــمــا دل مــداریـد ازو مـســتــمـنـد | کـجــا کـشـتــه شـد زیـر خــم کـمـنـد |
| مـرا نـرا کـه کـامـوس ازو شـد هـلـاک | بـــبـــنــد کــمــنــد انــدر آرم بـــخــاک |
| هــمــه شــهــر ایــران کــنــم رود آب | بـــکــام دل خـــســـرو افـــراســـیــاب |
| ز لـشــکــر بــســی نـامـور گـرد کــرد | ز خـــنـــجـــرگـــزاران و مـــردان مـــرد |
| چـنین گـفـت کـین مـرد جـنگـی بـتـیر | ســـوار کــمــنــدافــگــن و گــردگــیــر |
| نگـه کـرد بـاید کـه جـایش کـجـاسـت | بــگـرد چـپ لـشـکـر و دسـت راسـت |
| هـم از شــهـر پــرســد هـم از نـام او | ازانـــپـــس بـــســـازیــم فـــرجـــام او |
| *** | |
| سـواری سـرافـراز و خــسـروپــرسـت | بــیـامــد بــبــر زد بــریـن کــار دســت |
| کـه چـنگش بـدش نام و جـوینده بـود | دلــیــر و بــه هــر کــار پــویـنــده بــود |
| بـخـاقـان چـنین گـفـت کـای سـرفـراز | جــهــان را بـــمــهــر تـــو بـــادا نــیــاز |
| گـر او شـیر جـنـگـیسـت بـیجـان کـنم | بــدانـگـه کـه ســر سـوی ایـران کـنـم |
| بــتــنــهــا تــن خــویـش جــنــگ آورم | هـــمــــه نــــام او زیـــر نـــنــــگ آورم |
| ازو کـیـن کـامـوس جــویـم نـخــسـت | پــس از مـرگ نـامـش بــیـارم درسـت |
| بـــرو آفــریــن کــرد خـــاقــان چـــیــن | بـپـیشـش بـبـوسـیـد چـنـگـش زمـین |
| بــدو گــفــت ار ایـن کــیـنــه بــازآوری | ســـوی مــن ســـر بـــی نــیــاز آوری |
| بـبـخـشـمـت چـنـدان گـهرهـا ز گـنـج | کــزان پــس نـبــایـد کـشــیـدنـت رنـج |
| ازان دشت چـنگش بـرانگیخـت اسپ | هـمـی رفـت بــرســان آذرگـشـســپ |
| چــو نـزدیـک ایـرانـیـان شـد بــجــنـگ | ز تـــرکـــش بـــرآورد تـــیــر خـــدنـــگ |
| چـنین گفت کین جـای جـنگ منست | ســر نــامــداران بــچــنـگ مــنــســت |
| کــجــا رفــت آن مــرد کــامـوس گــیـر | کـه گـاهـی کـمـنـد افــگـنـد گـاه تــیـر |
| کــــنـــون گـــر بــــیـــایـــد بآوردگــــاه | نــمــانــم کــه مــانــد بــنــزد ســپــاه |
| بــجــنـبــیـد بــا گـرز رسـتــم ز جــای | هـمــانـگــه بــرخــش انــدر آورد پــای |
| مـنـم گــفــت شــیـراوژن و گــردگــیـر | کـه گـاهـی کـمـنـد افـگـنـم گـاه تــیـر |
| هم اکـنـون تـرا همـچـو کـامـوس گـرد | بــدیـده هـمــی خــاک بــایـد ســپــرد |
| بـدو گفت چـنگش که نام تـو چیست | نژادت کـدامـسـت و کـام تـو چـیسـت |
| بـــدان تـــا بـــدانــم کـــه روز نـــبـــرد | کـرا ریخـتـم خـون چـو بـرخـاسـت گرد |
| بـدو گفـت رسـتـم که ای شـوربـخـت | کــه هــرگــز مــبـــادا گــل آن درخــت |
| کــجـــا چـــون تـــو در بـــاغ بـــار آورد | چـــو تـــو مــیــوه انــدر شـــمـــار آورد |
| ســر نـیـزه و نـام مـن مــرگ تــســت | سـرت را بـبـاید ز تـن دسـت شـسـت |
| بـیـامـد هـمـانـگـاه چـنـگـش چـو بــاد | دو زاغ کـــمـــان را بـــزه بــــر نـــهـــاد |
| کـمـان جــفـا پــیـشـه چـون ابــر بــود | هــم آورد بـــا جــوشــن و گــبــر بــود |
| سـپــر بــر سـرآورد رسـتــم چــو دیـد | کــه تــیـرش زره را بــخــواهــد بــریــد |
| بــدو گــفــت بــاش ای ســوار دلــیــر | کـه اکـنـون ســرت گـردد از رزم سـیـر |
| نـگـه کــرد چــنـگـش بــران پــیـلـتــن | بــبــالــای ســرو ســهـی بــر چــمـن |
| بــد آن اسـپ در زیـر یـک لـخــت کـوه | نـیـامـد هـمـی از کـشــیـدن ســتــوه |
| بـدل گـفـت چـنگـش کـه اکـنون گـریز | بــه از بــا تــن خـویـش کـردن سـتـیـز |
| بــرانـگـیـخــت آن بــارکـش را ز جــای | سـوی لـشـکـر خـویـشـتــن کـرد رای |
| بـــــکــــردار آتـــــش دلــــاور ســـــوار | بــرانـگـیـخــت رخـش از پــس نـامـدار |
| هـمـانـگــاه رســتــم رســیـد انـدروی | همه دشت زیشان پـر از گفت و گوی |
| دم اســپ نـاپــاک چــنـگـش گـرفــت | دو لـشـکـر بـدو مـانـده اندر شـگـفـت |
| زمـانی همـی داشـت تـا شـد غـمی | ز بــالــا بــزد خــویــشــتــن بــر زمــی |
| بــیـفـتــاد زو تــرگ و زنـهـار خـواسـت | تــهـمـتــن ورا کـرد بــا خــاک راســت |
| هـمـانـگـاه کــردش ســر از تــن جــدا | هـمـه کـام و انـدیـشـه شـد بـی نـوار |
| هـــمـــه نـــامـــداران ایــران زمـــیــن | گــرفـــتـــنــد بـــر پـــهــلــوان آفــریــن |
| هـمـی بــود رســتــم مـیـان دو صــف | گرفـتـه یکـی خـشـت رخـشـان بـکـف |
| وزان روی خـاقان غمی گشت سخت | بــرآشـفـت بــا گـردش چـرخ و بــخـت |
| *** | |
| بـهـومـان چـنـین گـفـت خـاقـان چـین | کـه تــنـگـسـت بــر مـا زمـان و زمـیـن |
| مــران نــامــور پـــهــلــوان را تــو نــام | شـوی بــازجــویـی فـرســتــی پــیـام |
| بـدو گـفـت هـومـان کـه سـنـدان نـیم | بـــرزم انـــدرون پـــیــل دنـــدان نــیــم |
| بـگـیتـی چـو کـامـوس جـنـگـی نـبـود | چـــنــو رزم خــواه و درنــگــی نــبـــود |
| بــخــم کـمـنـدش گـرفـت ایـن ســوار | تـــو ایــن گــرد را خـــوار مــایــه مــدار |
| شـوم تــا چـه خـواهـد جـهـان آفـریـن | کـه پــیـروز گـردد بــدیـن دشـت کـیـن |
| بـــخـــیــمـــه درآمـــد بـــکـــردار بـــاد | یـکــی تــرگ دیـگــر بــســر بــرنــهـاد |
| درفـشـی دگر جـسـت و اسـپـی دگر | دگـرگـونـه جــوشــن دگـرگـون ســپــر |
| بــیـامـد چــو نـزدیـک رسـتــم رسـیـد | هـمـی بـود تـا یـال و شـاخـش بــدیـد |
| بـرسـتـم چـنـیـن گـفـت کـای نـامـدار | کـمـنـدافـگـن وگـرد و جــنـگـی ســوار |
| بــیــزدان کــه بــیــزارم از تــاج و گــاه | کـه چـون تــو نـدیـدم یـکـی رزم خـواه |
| ز تــو بـــگــذرد زیــن ســپـــاه بـــزرگ | نـبــیـنـم هـمــی نـامــداری ســتــرگ |
| دلـیـری کـه چـنـدیـن بــجــویـد نـبــرد | بـــرآرد هـــمـــی از دل شـــیــر گـــرد |
| ز شـــهـــر و نـــژاد و ز آرام خـــویــش | سخـن گوی و از تـخـمه و نام خـویش |
| جــز از تــو کـسـی را ز ایـران ســپــاه | نــــدیــــدم کــــه دارد دل رزمــــگــــاه |
| مـرا مـهـربــانـیـسـت بــر مـرد جــنـگ | بـــویــژه کـــه دارد نـــهــاد پـــلـــنـــگ |
| کـنـون گـر بــگـویـی مـرا نـام خـویـش | بـــرو بـــوم و پــیــونــد وآرام خــویــش |
| سـپـاسـی بــریـن کـار بـر مـن نـهـی | کــز انـدیـشــه گــردد دل مــن تــهـی |
| بـدو گفت رسـتـم که چـندین سـخـن | کـه گـفـتــی و افـگـنـدی از مـهـر بــن |
| چــرا تــو نـگــویـی مــرا نـام خــویـش | بــر و کــشــور و بــوم و آرام خــویــش |
| چـــرا آمــدســتـــی بـــنــزدیــک مــن | بـنـرمـی و چـربـی و چـنـدیـن سـخـن |
| اگـر آشـتـی جـسـت خـواهی همـی | بـکـوشـی کـه این کینه کـاهی همی |
| نگه کن که خـون سـیاوش که ریخـت | چـنین آتـش کـین بـمـا بـر کـه بـیخـت |
| هــمــان خــون پــرمــایــه گــودرزیــان | کــه بــفــزود چــنـدیـن زیـان بــر زیـان |
| بــزرگــان کــجــا بــا ســیـاوش بــدنـد | نـجـسـتــنـد پــیـکـار و خـامـش بــدنـد |
| گــنــهــکــار خـــون ســـر بـــیــگــنــاه | نـگـر تــا کــه یـابــی ز تــوران ســپــاه |
| ز مــــردان و اســــپــــان آراســــتــــه | کــز ایــران بـــیــاورد بـــا خــواســتـــه |
| چـو یکـسـر سـوی مـا فـرسـتـیـد بـاز | مـن از جـنـگ تـرکـان شـوم بــی نـیـاز |
| ازان پــس هـمــه نـیـکــخــواه مــنـیـد | ســـراســر بـــر آیــیــن و راه مــنــیــد |
| نــیــازم بــکــیــن و نــجــویــم نــبـــرد | نــیــارم ســر ســرکــشــان زیــر گــرد |
| وزان پـس بــگـویـم بــکـیـخـسـرو ایـن | بـشـویـم دل و مـغـزش از درد و کـیـن |
| بــتــو بــر شــمـارم کـنـون نـامـشــان | کـه مـه نامـشـان بـاد و مه کـامـشـان |
| سـر کـیـن ز گـرسـیـوز آمـد نـخـسـت | کــه درد دل و رنــج ایــران بــجــســت |
| کـسـی را کـه دانـی تـو از تـخـم کـور | کـه بــر خــیـره ایـن آب کــردنـد شــور |
| گــــــروی زره و آنـــــک از وی بــــــزاد | نــژادی کـــه هــرگــز مــبـــاد آن نــژاد |
| سـتـم بـر سـیـاوش ازیـشـان رسـیـد | کــه زو آمــد ایـن بــنـد بــد را کــلــیـد |
| کـســی کـو دل و مـغــز افــراســیـاب | تــبــه کـرد و خــون رانـد بــرســان آب |
| و دیــگــر کــســـی را کــز ایــرانــیــان | نـبـد کـین و بـسـت اندرین کـین مـیان |
| بــزرگـان کــه از تــخــمـه ویـســه انـد | دو روینـد و بـا هر کـسـی پـیسـه انـد |
| چــو هـومـان و لـهـاک و فـرشــیـدورد | چـو کـلـبـاد و نسـتـیهن آن شـوخ مرد |
| اگـر ایـن کــه گـفــتــم بــجــای آوریـد | ســر کـیـنـه جــســتــن بــپــای آوریـد |
| بـــبــنــدم در کــیــنــه بــر کــشــورت | بــجــوشــن نــپــوشــیــد بــایـد بــرت |
| و گـر جـز بـدیـن گـونـه گـویی سـخـن | کــنــم تــازه پــیــکــار و کــیـن کــهــن |
| کــه خــوکــرده جــنــگ تــوران مــنـم | یــکـــی نـــامـــداری از ایــران مـــنــم |
| بــســی ســر جــدا کـرده دارم ز تــن | کـه جــز کـام شـیـران نـبــودش کـفـن |
| مــــرا آزمـــودی بــــدیـــن رزمـــگــــاه | هـمـینـسـت رسـم و همـینـسـت راه |
| ازیـن گـونـه هـرگـز نـگـفـتــم سـخــن | بـجـز کـین نجـسـتـم ز سـر تـا بـه بـن |
| کــنـون هـرچ گــفــتــم تــرا گـوش دار | ســخــنـهـای خــوب انــدر آغــوش دار |
| چـو بـشنید هومان بـتـرسـید سـخـت | بـــلـــرزیــد بـــرســـان بـــرگ درخـــت |
| کـزان گـونـه گـفـتــار رسـتــم شـنـیـد | هــمــه کــیـنــه از دوده خــویـش دیـد |
| چــنـیـن پــاسـخ آورد هـومـان بــدوی | کـه ای شـیـر دل مـرد پــرخـاشـجـوی |
| بــدیــن زور و ایــن بــرز و بــالــای تــو | ســر تـــخــت ایــران ســزد جــای تــو |
| نـبــاشــی جــز از پــهـلــوانـی بــزرگ | وگـــر نـــامـــداری ز ایــران ســـتـــرگ |
| بــپــرســیـدی از گــوهــر و نــام مــن | بـــدل دیـــگـــر آمـــد تـــرا کـــام مـــن |
| مـرا کــوه گـوشــســت نـام ای دلـیـر | پـدر بـوسـپـاسـسـت مردی چـو شـیر |
| مــن از وهــر بــا ایــن ســپــاه آمــدم | ســپــاهــی بـــدیــن رزمــگــاه آمــدم |
| ازان بـــاز جـــویــم هــمـــی نــام تـــو | کــه پــیـدا کــنـم در جــهـان کــام تــو |
| کـنـون گـر بــگـویـی مـرا نـام خـویـش | شـوم شــاد دل ســوی آرام خــویـش |
| هـمـه هـرچ گـفــتــی بــدیـن رزمـگـاه | یـکـایـک بــگـویـم بــه پــیـش ســپــاه |
| همـان پـیش مـنشـور و خـاقـان چـین | بـــزرگـــان و گـــردان تـــوران زمـــیـــن |
| بـدو گـفـت رسـتـم کـه نامـم مـجـوی | ز مـن هـرچ دیـدی بــدیـشـان بــگـوی |
| ز پــیــران مــرا دل بــســوزد هــمــی | ز مـــهــرش روان بـــرفـــروزد هــمــی |
| ز خـون سیاوش جـگرخـسـتـه اوست | ز تـرکـان کـنون راد و آهسـتـه اوسـت |
| سـوی من فرسـتـش هم اکنون دمان | بــبــیـنــیــم تــا بــر چــه گــردد زمــان |
| بــدو گـفـت هـومـان کـه ای سـرفـراز | بــــدیـــدار پــــیـــرانـــت آمـــد نـــیـــاز |
| چــه دانــی تــو پــیــران و کــلــبــاد را | گـــــــــروی زره را و پـــــــــولــــــــاد را |
| بـدو گفت چـندین چـه پـیچـی سخـن | ســــر آب را ســـوی بــــالـــا مـــکـــن |
| نـبــیـنـی کـه پـیـکـار چـنـدیـن سـپـاه | بــدویــســت و زو آمــد ایــن رزمــگــاه |
| *** | |
| بــشــد تــیـز هـومـان هـم انـدر زمـان | شـــده گـــونــه از روی و آمــد دمـــان |
| بـپـیران چـنین گفـت کـای نیک بـخـت | بــد افــتــاد مـا را ازیـن کــار ســخــت |
| کـه این شـیـردل رسـتـم زابـلـیـسـت | بـرین لـشـکـر اکـنـون بـبـاید گـریسـت |
| کــه هـرگــز نـتــابــنـد بــا او بــجــنـگ | بــخـشـکـی پــلـنـگ و بــدریـا نـهـنـگ |
| سـخـن گفت و بـشنید پـاسخ بـسی | هـمــی یـاد کــرد از بــد هـر کــســی |
| نــخــســت ای بـــرادر مــرا نــام بــرد | ز کـیـن سـیـاوش بــسـی بــرشـمـرد |
| ز کــار گــذشــتــه بــســی کــرد یــاد | ز پـــیـــران و گـــردان ویـــســـه نـــژاد |
| ز بــــهـــرام وز تــــخــــم گـــودرزیـــان | ز هـر کــس کـه آمـد بــریـشــان زیـان |
| بـجـز بـر تـو بـر کـس نـدیدمـش مـهـر | فـراوان سـخـن گـفـت و نگـشـاد چـهر |
| ازین لشـکـر اکنون تـرا خـواسـتـسـت | نـدانـم کـه بــر دل چــه آراســتــسـت |
| بــرو تــا بــبــیـنــیـش نـیـزه بــدســت | تـو گـویی کـه بـر کـوه دارد نـشـسـت |
| ابــا جــوشــن و تــرگ و بــبــر بــیــان | بـــزیــر انــدرون ژنــده پـــیــلــی ژیــان |
| بـبـینـی کـه مـن زین نـجـسـتـم دروغ | هـمـی گـیـرد آتــش ز تــیـغـش فـروغ |
| تــرا تــا نــبــیـنــد نــجــنــبــد ز جــای | ز بـهر تـو مـانـدسـت زان سـان بـپـای |
| چـو بـینـیـش بـا او سـخـن نـرم گـوی | بــرهـنـه مـکــن تــیـغ و مـنـمـای روی |
| بــدو گـفـت پــیـران کـه ای رزمـســاز | بـــتـــرســـم کـــه روز بـــد آیــد فـــراز |
| گـر ایدونـک این تـیغ زن رسـتـمـسـت | بــدیـن دشـت مـا را گـه مـاتــمـسـت |
| بـــر آتــش بـــســوزد بـــر و بـــوم مــا | نــدانــم چــه کــرد اخــتــر شــوم مــا |
| بـشـد پـیش خـاقـان پـر از آب چـشـم | جـگر خـستـه و دل پـر از درد و خـشم |
| بــدو گـفـت کـای شـاه تــنـدی مـکـن | که اکنون دگرگونه گشـت این سـخـن |
| چــو کــامـوس گــو را ســرآمـد زمــان | هـمــانـگــاه بــرد ایـن دل مـن گــمـان |
| کـه ایـن بــاره آهـنـیـن رسـتــمـسـت | کـه خـام کـمندش خـم اندر خـمسـت |
| گـر افــراســیـاب آیـد اکــنـون چــو آب | نــبــیـنـنـد جــز ســهـم او را بــخــواب |
| ازو دیــو ســـیـــر ایـــد انـــدر نـــبـــرد | چـه یک مرد بـا او چـه یک دشـت مرد |
| بــزابــلــســتــان چــنـد پــرمـایـه بــود | ســـیـــاوش را آن زمـــان دایـــه بــــود |
| پــــــدروار بــــــا درد جــــــنـــــگ آورد | جـــهــان بـــر جــهــانــدار تـــنــگ آورد |
| شـوم بـنـگـرم تـا چـه خـواهـد همـی | کــه از غــم روانــم بــکــاهــد هـمــی |
| بــدو گـفـت خــاقـان بــرو پــیـش اوی | چـنـانـچـون بـبــایـد سـخـن نـرم گـوی |
| اگـر آشــتــی خــواهـد و دســتــگــاه | چـه بــایـد بــریـن دشـت رنـج سـپــاه |
| بـسـی هـدیه بـپـذیـر و پـس بـاز گـرد | ســزد گــر نـجــویـیـم چــنـدیـن نـبــرد |
| وگــر زیــر چــرم پــلــنــگ انــدرســت | هـمـانـا کـه رایـش بـجـنـگ انـدرسـت |
| هـمــه یـکــســره نـیـز جــنــگ آوریـم | بـــرو دشــت پـــیــکــار تــنــگ آوریــم |
| هـمـه پـشـت را سـوی یـزدان کـنـیـم | بـــنــیــروی او رزم شــیــران کــنــیــم |
| هـم او را تـن از آهـن و روی نـیـسـت | جـز از خـون وز گوشت وز موی نیست |
| نــه انــدر هــوا بـــاشـــد او را نــبـــرد | دلـت را چــه ســوزی بــتــیـمـار و درد |
| چـنان دان کـه گر سـنگ و آهن خـورد | هــمــان تــیـر و ژوپــیـن بــرو بــگــذرد |
| بـهر مـرد ازیشـان ز مـا سـیصـدسـت | دریـن رزمـگـه غـم کـشـیـدن بـدسـت |
| هــمــیــن زابــلــی نــامــبـــردار مــرد | ز پــیـلـی فــزون نـیـســت گـاه نـبــرد |
| یــکــی پــیــلــبــازی نــمــایـم بــدوی | کـزان پــس نـیـارد سـوی جــنـگ روی |
| هـمـی رفـت پـیـران پـر از درد و بــیـم | شـد از کـار رسـتـم دلـش بـه دو نـیـم |
| بـــیــامــد بـــنــزدیــک ایــران ســپــاه | خــروشــیـد کــای مــهـتــر رزم خــواه |
| شـنـیـدم کـزیـن لـشـکـر بـی شـمـار | مـــرا یــاد کـــردی بـــهــنــگـــام کـــار |
| خــرامــیــدم از پــیــش آن انــجــمــن | بـدین انـجـمـن تـا چـه خـواهی ز مـن |
| بـدو گفت رسـتـم که نام تـو چـیست | بــدیـن آمـدن رای و کـام تـو چـیـسـت |
| چـنـیـن داد پــاسـخ کـه پــیـران مـنـم | ســپــهـدار ایـن شــیـر گــیـران مــنـم |
| ز هـومــان ویـســه مـرا خــواســتــی | بـــخــوبـــی زبـــان را بـــیــاراســتــی |
| دلــم تــیـز شــد تــا تــو از مــهـتــران | کــــدامـــی ز گـــردان جــــنـــگ آوران |
| بـــدو گــفــت مــن رســتــم زابــلــی | زره دار بــــا خــــنـــجــــر کـــابــــلـــی |
| چـو بــشـنـیـد پـیـران ز پـیـش سـپـاه | بــیــامــد بــر رســتــم کــیــنــه خــواه |
| بــدو گـفـت رسـتـم کـه ای پــهـلـوان | درودت ز خــــورشـــیـــد روشـــن روان |
| هــم از مــادرش دخــت افــراســیـاب | کـه مـهـر تـو بـینـد هـمـیشـه بـخـواب |
| بــدو گـفــت پــیـران کـه ای پــیـلـتــن | درودت ز یــــزدان و از انـــــجـــــمـــــن |
| ز نـیـکـی دهـش آفــریـن بــر تــو بــاد | فــلــک را گــذر بــر نــگــیــن تــو بـــاد |
| ز یــزدان ســپــاس و بـــدویــم پــنــاه | کــه دیــدم تـــرا زنــده بـــر جــایــگــاه |
| زواره فـــــــرامـــــــرز و زال ســــــــوار | کــه او مــانــد از خـــســروان یــادگــار |
| درســتــنـد و شــادان دل و ســرفـراز | کــزیـشــان مـبــادا جــهـان بــی نـیـاز |
| بـــگـــویـــم تـــرا گـــر نـــداری گـــران | گــلــه کــردن کــهــتـــر از مــهــتـــران |
| بــکـشــتــم درخــتــی بــبــاغ انـدرون | کـه بـارش کـبـسـت آمد و بـرگ خـون |
| ز دیـــده هـــمــــی آب دادم بــــرنـــج | بـــدو بـــد مــرا زنــدگـــانــی و گــنــج |
| مــرا زو هـمــه رنــج بــهـر آمــدســت | کـــزو بـــار تـــریــاک زهــر آمــدســـت |
| ســیـاوش مـرا چــون پــدر داشــتــی | بــه پــیـش بــدیـهـا ســپــر داشـتــی |
| بـسـا درد و سـخـتـی و رنجـا کـه من | کــشــیـدم ازان شــاه و زان انـجــمـن |
| گــوای مــن انــدر جــهــان ایـزدســت | گــوا خــواســتــن دادگــر را بــدســت |
| کــه اکــنـون بــرآمـد بــســی روزگــار | شــنــیــدم بـــســی پــنــد آمــوزگــار |
| کـه شـیون نه بـرخـاسـت از خـان من | هــمــی آتـــش افــروزد از جــان مــن |
| همی خون خـروشم بـجـای سرشک | هـمـیـشــه گـرفـتــارم انـدر پــزشــک |
| ازیــن کـــار بـــهــر مــن آمــد گـــزنــد | نــه بـــر آرزو گــشــت چــرخ بـــلــنــد |
| ز تـیره شـب و دیده ام نیسـت شـرم | کـه من چـند جـوشـیده ام خـون گـرم |
| ز کــار ســـیــاوش چـــو آگــه شـــدم | ز نـیـک و ز بــد دســت کـوتــه شــدم |
| مــیـان دو کــشــور دو شــاه بــلــنــد | چـنـیـن خـوارم و زار و دل مـسـتـمـنـد |
| فــرنـگــیـس را مــن خــریـدم بــجــان | پـــدر بـــر ســـر آورده بـــودش زمـــان |
| بــخــانـه نـهـانــش هـمــی داشــتــم | بــرو پــشــت هـرگـز نـه بــرگـاشـتــم |
| بـپـاداش جـان خـواهـد از مـن هـمـی | سـر بـدگـمـان خـواهـد از مـن هـمـی |
| پـــر از دردم ای پـــهــلــوان از دو روی | ز دو انـجــمـن ســر پــر از گـفـتــگـوی |
| نــه راه گــریــزســـت ز افــراســیــاب | نـــه جــــای دگـــر دارم آرام و خـــواب |
| همم گنج و بـوم است و هم چارپـای | نـبــیـنـم هـمـی روی رفـتــن بــجــای |
| پـسر هست و پـوشیده رویان بـسی | چـنین خـسـتـه و بـسـتـه هر کـسـی |
| اگــر جــنــگ فــرمــایـد افــراســیــاب | نـمـانـد کـه چـشـم انـدر آیـد بــخـواب |
| بــنــاکــام لــشــکــر بــایــد کــشــیـد | نـــشــــایـــد ز فــــرمـــان او آرمـــیـــد |
| بـمن بـر کنون جـای بـخـشـایشسـت | ســـپـــاه انــدر آوردن آرایــشـــســـت |
| اگــر نـیـســتــی بــر دلــم درد و غــم | ازیـن تـخـمـه جـز کـشـتـن پــیـلـسـم |
| جــز او نــیـز چــنــدی دلــیـر و جــوان | کــه در جــنـگ ســیـر آمــدنــد از روان |
| ازیـن پــس مـرا بــیـم جـانـسـت نـیـز | سـخـن چــنـد گـویـم ز فـرزنـد و چـیـز |
| بــه پــیــروزگــر بــر تــو ای پــهــلــوان | کــه از مـن نـبــاشــی خــلــیـده روان |
| ز خــویـشــان مــن بــد نــداری نـهـان | بـــرانــدیــشــی از کــردگــار جـــهــان |
| بــروشــن روان ســیـاوش کــه مــرگ | مرا خـوشـتـر از جـوشن و تـیغ و تـرگ |
| گـر ایـدونـکـه جـنـگـی بـود هـم گـروه | تـلـی کـشـتـه بــیـنـی بــبــالـای کـوه |
| کشـانی و سـقـلاب و شـگنی و هند | ازیـن مــرز تــا پــیــش دریــای ســنــد |
| ز خــون ســیـاوش هـمــه بــیـگــنــاه | ســپــاهـی کـشـیـده بــدیـن رزمـگـاه |
| تــرا آشـتــی بــهـتــر آیـد کـه جــنـگ | نـبــایـد گـرفــتــن چــنـیـن کــار تــنـگ |
| نــگــر تــا چــه بــیـنـی تــو دانــاتــری | بـــــرزم دلـــــیــــران تـــــوانــــاتـــــری |
| ز پـیران چـو بـشـنـید رسـتـم سـخـن | نــه بـــر آرزو پـــاســـخ افــگــنــد بـــن |
| بــدو گــفــت تــا مـن بــدیـن رزمـگــاه | کــمـر بــســتــه ام بــا دلــیـران شــاه |
| نـدیـدســتــم از تــو بــجــز راســتــی | ز تــرکـان هـمـه راسـتـی خـواسـتـی |
| پـلنگ این شـناسـد که پـیکار و جـنگ | نه خوبست و داند همی کوه و سنگ |
| چــو کــیــن ســر شــهــریــاران بـــود | ســـر و کـــار بــــا تـــیـــربـــاران بـــود |
| کــنــون آشــتــی را دو راه ایـدرســت | نـگـر تــا شـمـا را چــه انـدرخــورسـت |
| یکـی آنک هر کـس کـه از خـون شـاه | بــگـســتــرد بــر خــیـره ایـن رزمـگــاه |
| بــبــنــدی فــرســتــی بــر شــهـریـار | ســـزد گــر نــفـــرمــایــد ایــن کــارزار |
| گــنــهــکــار خـــون ســـر بـــیــگــنــاه | ســزد گــر نـبــاشــد بــدیـن رزمــگــاه |
| و دیـگـر کــه بــا مـن بــبــنـدی کــمـر | بــــیـــایـــی بــــر شـــاه پـــیـــروزگـــر |
| ز چــیـزی کــه ایـدر بــمــانـی هـمـی | تــو آن را گــرانــمــایـه دانــی هـمــی |
| بــجــای یــکــی ده بــیــابــی ز شــاه | مــکــن یــاد بـــنــگــاه تــوران ســپــاه |
| بــدل گـفـت پـیـران کـه ژرفـسـت کـار | ز تــوران شــدن پــیـش آن شــهــریـار |
| دگــر چــون گـنـه کــار جــویـد هـمـی | دل از بــیـگــنـاهـان بــشــویـد هـمـی |
| بــزرگــان و خــویـشــان افــراســیــاب | کـه بـا گـنـج و تـخـتـند و بـا جـاه و آب |
| ازیـن در کــجــا گـفــت یـارم ســخــن | نــه ســر بــاشــد ایـن آرزو را نــه بــن |
| چــو هـومـان و کـلـبــاد و فـرشـیـدورد | کـجــا هـســت گـودرز زیـشــان بــدرد |
| همه زین شـمارند و این روی نیسـت | مـر این آب را در جـهان جـوی نـیسـت |
| مــرا چــاره خــویــش بــایــد گــرفــت | ره جــســت را پــیـش بــایـد گــرفــت |
| بــدو گـفــت پــیـران کـه ای پــهـلـوان | هـمـیشـه جـوان بـاش و روشـن روان |
| شــوم بــازگــویـم بــگــردان هـمــیـن | بـمـنـشـور و شـنـگـل بـخـاقـان چـیـن |
| هـیـونــی فــرســتــم بــافــراســیـاب | بـــگــویــم ســرش را بـــرآرم ز خــواب |
| *** | |
| و زانـجــا بــیـامـد بــلـشـکـر چــو بــاد | کــســی را کــه بــودنـد ویـســه نـژاد |
| یـکـی انـجــمـن کــرد و بــگـشــاد راز | چــنـیـن گـفـت کـامـد نـشـیـب و فـراز |
| بـدانـیـد کـین شـیـر دل رسـتـمـسـت | جــهـانـگـیـر و از تــخــمـه نـیـرمـسـت |
| بـــزرگــان و شــیــران زابـــلــســتــان | هــمــه نــامــداران کــابـــلــســـتـــان |
| چــنـو کــیـنـه ور بــاشــد و رهـنـمـای | ســـواران گـــیــتـــی نـــدارنـــد پـــای |
| چـو گودرز کشواد و چـون گیو و طوس | بــنــاکــام رزمــی بــود بــا فــســوس |
| ز تــرکــان گـنـهـکــار خــواهـد هـمـی | دل از بــیـگــنـاهـان بــکــاهـد هـمــی |
| کـه دانـی کـه ایـدر گـنـهـکـار نـیسـت | دل شــاه ازو پــر ز تــیـمــار نــیـســت |
| نـگـه کـن کـه ایـن بــوم ویـران شــود | بــــکــــام دلــــیــــران ایــــران شــــود |
| نـه پــیـر و جـوان مـانـد ایـدر نـه شـاه | نـه گـنـج و سـپـاه و نه تـخـت و کـلـاه |
| هـمـی گـفـتــم ایـن شــوم بــیـداد را | کــه چــنــدیــن مــدار آتــش و بـــاد را |
| کـه روزی شـوی نـاگـهـان سـوخــتــه | خـرد سـوخــتــه چــشـم دل دوخـتــه |
| نـکـرد آن جــفــاپــیـشــه فـرمـان مـن | نــه فــرمــان ایـن نــامــدار انــجــمــن |
| بــکــنـد ایـن گـرانـمـایـگـان را ز جــای | نـــزد بـــا دلـــیــر و خـــردمـــنـــد رای |
| بــبـیـنـی کـه نـه شـاه مـانـد نـه تـاج | نه پـیلـان جـنـگـی نه این تـخـت عـاج |
| بـــدیــن شـــاددل شـــاه ایــران بـــود | غــــم و درد بــــهـــر دلـــیـــران بــــود |
| دریـغ آن دلــیـران و چــنـدیـن ســپــاه | کــه بــا فــر و بــرزنـد و بــا تــاج و گـاه |
| بــتــاراج بــیـنـی هـمـه زیـن سـپــس | نــه بــرگــردد از رزمــگــه شــاد کــس |
| بـــکــوبـــنــد مــا را بــنــعــل ســتــور | شــود آب ایــن بــخــت بــیــدار شــور |
| ز هـومــان دل مــن بــســوزد هـمــی | ز رویــیـــن روان بـــرفـــروزد هـــمـــی |
| دل رســتــم آگـنـده از کــیـن اوســت | بـروهـاش یـکـسـر پـر از چـین اوسـت |
| پـر از غـم شـوم پـیـش خـاقـان چـیـن | بــگــویـم کــه مـا را چــه آمـد ز کــیـن |
| بــیـامـد بــنـزدیـک خــاقــان چــو گـرد | پــــر از خـــون رخ و دیـــده پـــر آب زرد |
| ســـراپــــرده او پــــر از نـــالـــه دیـــد | ز خـون کـشـتـه بـر زعـفـران لـالـه دید |
| ز خـویـشـان کـامـوس چـنـدی سـپـاه | بـــنــزدیــک خــاقــان شــده دادخــواه |
| همی گفـت هر کـس کـه افـراسـیاب | ازیـن پــس بــزرگـی نـبــیـنـد بــخـواب |
| چـرا کین پـی افگند کش نیسـت مرد | کــــه آورد ســـــازد بـــــروز نــــبـــــرد |
| سـپـاه کـشـانی سـوی چـین شـویم | هـمـه دیـده پـر آب و بــاکـیـن شـویـم |
| ز چــیــن و ز بـــربـــر ســپـــاه آوریــم | کــه کــامـوس را کــیـنـه خــواه آوریـم |
| ز بــزگـوش و ســگـســار و مـازنـدران | کـــس آریـــم بــــا گـــرزهـــای گـــران |
| مـگـر سـیـسـتـان را پــر آتـش کـنـیـم | بـریـشـان شـب و روز نـاخـوش کـنـیم |
| ســـر رســـتــــم زابــــلـــی را بــــدار | بــــرآریـــم بــــر ســـوگ آن نـــامـــدار |
| تـنـش را بــسـوزیـم و خـاکـسـتــرش | هــمــی بـــرفــشـــانــیــم گــرد درش |
| اگـر کـیـن هـمـی جــویـد افـراسـیـاب | نــه آرام بــایـد کــه یــابــد نــه خــواب |
| هـمـی از پــی دوده هـر کــس بــدرد | بـــــبـــــاریــــد بـــــر ارغـــــوان آب زرد |
| چـو بـشنید پـیران دلش خـیره گشت | ز آواز ایـشــان رخــش تــیـره گـشــت |
| بــدل گـفــت کــای زار و بــیـچــارگـان | پــر از درد و تــیـمـار و غــمـخــوارگــان |
| نــداریــد ازیــن اگــهــی بــی گــمــان | کــه ایــدر شــمــا را ســـرآمــد زمــان |
| ز دریـا نـهـنـگــی بــجــنـگ آمـدســت | کـه جـوشـنش چـرم پـلـنگ آمـدسـت |
| بــیـامـد بــخـاقـان چـنـیـن گـفـت بــاز | کــه ایــن رزم کــوتـــاه مــا شـــد دراز |
| از ایــن نـــامـــداران هــر کـــشـــوری | ز هـر ســو کــه بــد نـامــور مـهـتــری |
| بــیـاورد و ایـن رنـجــهـا شـد بــه بــاد | کـــجـــا خـــیــزد از کـــار بـــیـــداد داد |
| سـر شـاه کشور چـنین گشـتـه شـد | سـیـاوش بــر دسـت او کـشـتـه شـد |
| بـــفـــرمــان گــرســـیــوز کـــم خـــرد | ســـر اژدهــا را کــســـی نــســـپـــرد |
| ســیـاوش جــهـانـدار و پــرمـایـه بــود | ورا رســـتــــم زابــــلـــی دایـــه بــــود |
| هـر آنـگـه کــه او جــنـگ و کـیـن آورد | هــمــی آســـمـــان بـــر زمــیــن آورد |
| نـه چـنـگ پـلـنـگ و نـه خـرطـوم پـیل | نــه کــوه بــلــنــد و نــه دریــای نــیـل |
| بــــســـنـــدســــت بــــا او بآوردگـــاه | چــو آورد گــیــرد بــه پــیــش ســپــاه |
| یــکـــی رخـــش دارد بـــزیــر انــدرون | کـه گـویـی روان شـد کـه بــیـسـتـون |
| کــنــون روز خــیـره نــبــایــد شــمــرد | کــه دیـدنـد هـر کــس ازو دســتــبــرد |
| یــکــی آتـــش آمــد ز چـــرخ کــبـــود | دل مــــا شــــد از تــــف او پــــر ز دود |
| کـنـون سـر بـسـر تـیـزهـش بـخـردان | بـــخـــوانـــیـــد بـــا مـــوبـــدان و ردان |
| بــبــیـنـیـد تــا چــاره کــار چــیـســت | بــدیـن رزمـگـه مـرد پــیـکـار کـیـسـت |
| هـمـی رای بــایـد کـه گـردد درســت | از آغــاز کـیـنـه نـبــایـســت جــســت |
| مـگـر زین بـلـا سـوی کـشـور شـویـم | اگـر چــنـد بــا بــخــت لـاغــر شــویـم |
| ز پـیران غـمـی گـشـت خـاقـان چـین | بــســی یـاد کــرد از جــهــان آفــریـن |
| بـدو گـفـت مـا را کـنون چـیسـت روی | چـو آمـد سـپـاهی چـنین جـنـگـجـوی |
| چـنین گفـت شـنگل کـه ای سـرفـراز | چــه بــایـد کـشـیـدن ســخــنـهـا دراز |
| بــــیـــاری افـــراســــیـــاب آمـــدیـــم | ز دشــــت و ز دریــــای آب آمــــدیـــم |
| بــســی بــاره و هـدیـه هـا یـافـتــیـم | ز هـر کـشـوری تــیـز بــشــتــافـتــیـم |
| بـیـک مـرد سـگـزی کـه آمـد بــجـنـگ | چـرا شـد چـنـیـن بـر شـمـا کـار تـنـگ |
| ز یک مـرد نـنـگـسـت گـفـتـن سـخـن | دگــرگــونــه تــر بـــایــد افــگــنــد بــن |
| اگــــر گــــرد کــــامـــوس را زو زمـــان | بــیــامــد نــبــایــد شــدن بــدگــمــان |
| ســپــیـده دمـان گـرزهـا بــرکـشــیـم | وزین دشـت یکـسـر سـرانـدر کـشـیم |
| هــوا را چـــو ابـــر بـــهــاران کــنــیــم | بــریـشــان یـکــی تــیـربــاران کــنـیـم |
| ز گــــرد ســــواران و زخــــم تــــبـــــر | نـبــایـد کــه دانـد کــس از پــای ســر |
| شـمـا یکـسـره چـشـم بـر مـن نـهید | چــو مـن بــرخـروشـم دمـیـد و دهـیـد |
| هـمــانـا کــه جــنـگ آوران صــد هـزار | فــزون بــاشــد از مــا دلــیــر و ســوار |
| ز یک تـن چـنـین زار و پـیچـان شـدیم | هـمـه پـاک نـاکـشـتـه بـیجـان شـدیم |
| چـنان دان که او ژنده پـیلسـت مست | بآوردگـــه شـــیــر گـــیــرد بـــدســـت |
| یــکــی پــیــل بــازی نــمــایـم بــدوی | کــزان پـــس نــیــارد ســوی رزم روی |
| چـو بـشـنید لشـکر ز شـنگل سـخـن | جــوان شــد دل مـرد گـشــتــه کـهـن |
| بــدو گـفــت پــیـران کـانـوشــه بــدی | روان را بـــپـــیــگـــار تـــوشـــه بـــدی |
| هــمــه نــامــداران و خــاقــان چــیــن | گــرفــتــنــد بــر شــاه هــنــد آفــریـن |
| چــو پــیـران بــیـامـد بــپــرده ســرای | بــرفــتــنـد پــرمــایـه تــرکــان ز جــای |
| چـو هـومـان و نـسـتـیـهـن و بــارمـان | کــه بــا تــیـغ بــودنـد گــر بــا ســنـان |
| بــپــرسـیـد هـومـان ز پــیـران سـخـن | کـه گـفـتـارشـان بــر چـه آمـد بـه بـن |
| هــمــی آشــتــی را کــنــد پــایــگــاه | و گـر کـیـنـه جــویـد سـپــاه از سـپــاه |
| بـهومان بـگـفـت آنچ شـنگـل بـگـفـت | سـپـه گـشـت بـا او بـه پـیگـار جـفـت |
| غمی گشـت هومان ازان کار سـخـت | بــرآشــفـت بــا شـنـگـل شـوربــخــت |
| بـه پـیـران چـنـین گـفـت کـز آسـمـان | گـذر نـیـسـت تــا بــر چـه گـردد زمـان |
| بــیـامـد بــره پــیـش کــلـبــاد گــفــت | که شنگل مگر بـا خـرد نیسـت جـفت |
| بــبــایـد شـدن یـک زمـان زیـن مـیـان | نــگــه کــرد بـــایــد بـــســـود و زیــان |
| بــبــیـنـی کـزیـن لـشــکـر بــی کـران | جــهــانــگــیــر و بــا گــرزهــای گــران |
| دو بـــهــره بـــود زیــر خـــاک انــدرون | کفن جـوشن و تـرگ شـسـتـه بـخـون |
| بـــدو گــفــت کــلــبـــاد ای تــیــغ زن | چــنــیــن تــا تــوان فــال بـــد را مــزن |
| تـن خـویـش یـکـبـاره غـمـگـین مـکـن | مـگــر کــز گـمـان دیـگــر ایـد ســخــن |
| بــــنــــا آمــــده کــــار دل را بــــغــــم | ســـزد گـــر نــداری نـــبـــاشـــی دژم |
| وزیـن روی رسـتــم یـلـان را بــخـوانـد | سـخـنـهـای بـایـسـتـه چـنـدی بـرانـد |
| چـو طـوس و چـو گـودرز و رهام و گیو | فــریـبــرز و گــســتــهـم و خــراد نــیـو |
| چـــو گـــرگــیــن کـــارآزمــوده ســـوار | چــــو بــــیــــژن فــــروزنــــده کــــارزار |
| تـهـمـتـن چـنـیـن گـفـت بــا بــخـردان | هــشـــیــوار و بـــیــدار دل مـــوبـــدان |
| کـسـی را کـه یزدان کـنـد نـیکـبـخـت | ســزاوار بـــاشــد ورا تـــاج و تـــخـــت |
| جـهـانـگـیـر و پــیـروز بــاشـد بــجـنـگ | نـبــایـد کـه بــیـنـد ز خــود زور چــنـگ |
| ز یــزدان بـــود زور مــا خــود کــیــیــم | بــدیـن تـیـره خـاک انـدرون بـر چـیـیـم |
| بــبــایــد کــشــیـدن گــمــان از بــدی | ره ایــــزدی بـــــایــــد و بـــــخـــــردی |
| کـه گـیتـی نمـانـد همـی بـر کـسـی | نــبـــایــد بـــدو شــاد بــودن بــســی |
| هـمــی مــردمــی بــایـد و راســتــی | ز کــژی بـــود کــمــی و کــاســـتـــی |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج
