شـبـی چـون شبـه روی شسـتـه بـقیرنــه بــهـرام پــیـدا نـه کــیـوان نـه تــیـردگـــرگـــونـــه آرایـــشــــی کـــرد مـــاهبــســیــچ گــذر کــرد بــر پ…
شـبـی چـون شبـه روی شسـتـه بـقیر | نــه بــهـرام پــیـدا نـه کــیـوان نـه تــیـر |
دگـــرگـــونـــه آرایـــشــــی کـــرد مـــاه | بــســیــچ گــذر کــرد بــر پــیــشــگــاه |
شـــده تـــیـــره انـــدر ســـرای درنـــگ | مـیـان کـرده بــاریـک و دل کـرده تــنـگ |
ز تــاجــش ســه بــهــره شــده لــاژورد | ســـپـــرده هــوا را بـــزنـــگـــار و گـــرد |
ســپــاه شــب تــیـره بــر دشــت و راغ | یــکــی فــرش گــســـتـــرده از پـــرزاغ |
نـمـوده ز هـر ســو بــچــشــم اهـرمـن | چـــو مـــار ســـیــه بـــاز کـــرده دهــن |
چــو پـــولــاد زنــگــار خــورده ســپــهــر | تــو گـفــتــی بــقـیـر انـدر انـدود چــهـر |
هـرآنـگــه کــه بــرزد یـکــی بــاد ســرد | چـو زنگـی بـرانگیخـت ز انگـشـت گـرد |
چــنــان گــشــت بــاغ و لــب جــویـبــار | کـــجـــا مـــوج خـــیــزد ز دریــای قـــار |
فـــرو مــانــد گـــردون گــردان بـــجـــای | شده سست خورشید را دست و پای |
ســـپـــهــر انــد آن چـــادر قـــیــرگـــون | تـو گفـتـی شـدسـتـی بـخـواب اندرون |
جــهـان از دل خــویـشــتــن پــر هـراس | جــرس بــرکـشــیـده نـگـهـبــان پــاس |
نـــــه آوای مـــــرغ و نـــــه هـــــرای دد | زمــانـه زبــان بــســتــه از نـیـک و بــد |
نــبــد هــیــچ پــیـدا نــشــیــب از فــراز | دلــم تـــنــگ شــد زان شــب دیــریــاز |
بــدان تـنـگـی انـدر بــجـسـتــم ز جـای | یـکــی مــهـربــان بــودم انــدر ســرای |
خــروشــیــدم و خــواســتـــم زو چــراغ | بــرفــت آن بـــت مــهــربـــانــم ز بـــاغ |
مـرا گـفـت شــمـعـت چــبــایـد هـمـی | شــب تــیـره خــوبــت بــبــایـد هـمـی |
بــدو گـفـتــم ای بــت نـیـم مـرد خـواب | یـکـی شــمـع پــیـش آر چــون آفـتــاب |
بـــنــه پـــیــشــم و بـــزم را ســاز کــن | بــچــنــگ ار چــنـگ و مــی آغــاز کــن |
بـــیــاورد شـــمــع و بـــیــامــد بـــبـــاغ | بـرافـروخـت رخـشـنـده شـمـع و چـراغ |
مـــی آورد و نـــار و تـــرنـــج و بـــهـــی | زدوده یـکــی جــام شــاهــنــشــهــی |
مــرا گــفــت بـــرخـــیــز و دل شـــاددار | روان را ز درد و غـــــــــــــــــــم آزاد دار |
نـــگـــر تـــا کـــه دل را نـــداری تـــبـــاه | ز انـــدیـــشـــه و داد فـــریـــاد خــــواه |
جــهـان چــون گــذاری هـمـی بــگــذرد | خـــردمــنــد مــردم چـــرا غــم خـــورد |
گهی می گسـارید و گه چـنگ ساخـت | تـو گـفـتـی کـه هاروت نیرنگ سـاخـت |
دلـــم بـــر هــمــه کـــام پـــیــروز کـــرد | کــه بــر مــن شــب تــیـره نـوروز کــرد |
بــدان ســرو بــن گـفـتــم ای مـاهـروی | یـکـی داسـتــان امـشـبــم بــازگـونـی |
کــه دل گــیـرد از مــهــر او فــر و مــهـر | بــدو انــدرون خــیـره مــانــد ســپــهــر |
مــرا مـهـربــان یـار بــشــنـو چــگــفــت | ازان پـس کـه بـا کـام گـشـتـیم جـفـت |
بــپــیـمــای مــی تــا یـکــی داســتــان | بـــگــویــمــت از گــفــتــه بـــاســتـــان |
پــر از چـاره و مـهـر و نـیـرنـگ و جــنـگ | هـمــان از در مـرد فــرهـنـگ و ســنـگ |
بــگـفــتــم بــیـار ای بــت خــوب چــهـر | بــخــوان داســتــان و بــیـفــزای مــهـر |
ز نـــیـــک و بــــد چـــرخ نـــاســـازگـــار | کـــه آرد بـــمـــردم ز هــرگـــونــه کـــار |
نــگــر تـــا نــداری دل خــویــش تــنــگ | بـــتــابـــی ازو چــنــد جــویــی درنــگ |
نــدانــد کــســـی راه و ســـامــان اوی | نـــه پــــیـــدا بــــود درد و درمـــان اوی |
پـس آنـگـه بـگـفـت ار ز مـن بــشـنـوی | بـــشـــعـــر آری از دفــتـــر پـــهــلــوی |
هـمـت گـویـم و هـم پــذیـرم ســپــاس | کنون بـشـنو ای جـفـت نیکی شـناس |
*** | |
چـو کـیـخـسـرو آمـد بـکـیـن خـواسـتـن | جــهـان ســاز نـو خــواســت آراسـتــن |
ز تـوران زمین گـم شـد آن تـخـت و گـاه | بــرآمــد بــخــورشــیــد بــر تــاج شــاه |
بــپــیـوســت بــا شــاه ایـران ســپــهـر | بـــر آزادگــان بـــر بــگــســتــرد مــهــر |
زمـانه چـنـان شـد کـه بـود از نـخـسـت | بآب وفــا روی خـــســرو بـــشــســـت |
بــجــویـی کــه یـک روز بــگـذشــت آب | نــســازد خــردمــنــد ازو جــای خــواب |
چـو بـهری ز گیتـی بـرو گـشـت راسـت | کـه کین سـیاوش همی بـاز خـواسـت |
بــبــگـمـاز بــنـشـســت یـک روز شــاد | ز گــردان لــشــکــر هــمــی کــرد یــاد |
بـــدیــبـــا بـــیــاراســـتـــه گـــاه شـــاه | نــهــاده بــســر بـــر کــیــانــی کــلــاه |
نـشـسـتـه بـگـاه انـدرون مـی بــچـنـگ | دل و گـــــوش داده بآوای چــــــنـــــگ |
بــرامـش نـشــســتــه بــزرگــان بــهـم | فـــریــبـــرز کــاوس بـــا گــســـتـــهــم |
چــو گــودرز کــشــواد و فــرهـاد و گـیـو | چــو گــرگــیـن مـیـلـاد و شــاپــور نـیـو |
شــه نـوذر آن طــوس لـشــکــرشــکـن | چـــو رهـــام و چـــون بــــیـــژن رزم زن |
هــمــه بـــاده خــســروانــی بــدســت | هـمــه پــهـلــوانـان خــســروپــرســت |
مـی انـدر قــدح چــون عــقــیـق یـمــن | بــپــیــش انــدرون لــالــه و نــســتــرن |
پــریـچــهـرگـان پــیـش خـسـرو بــپــای | سـر زلفشـان بـر سـمن مشک سـای |
هــمــه بــزمــگــه بــوی و رنــگ بــهــار | کـمـر بــسـتــه بــر پــیـش ســالـاربــار |
ز پـــــرده درآمــــد یــــکــــی پــــرده دار | بــنــزدیــک ســالــار شــد هــوشــیــار |
کـــه بـــر در بـــپـــایــنـــد ارمـــانـــیــان | ســــر مــــرز تــــوران و ایــــرانــــیــــان |
هــمــی راه جـــویــنــد نــزدیــک شــاه | ز راه دراز آمــــــــــــده دادخـــــــــــــواه |
چــو ســالـار هـشـیـار بــشــنـیـد رفـت | بــنـزدیـک خــســرو خــرامــیـد تــفــت |
بـگـفـت آنـچ بــشـنـیـد و فـرمـان گـزیـد | بــپــیـش انـدر آوردشـان چــون سـزیـد |
بــکـش کـرده دسـت و زمـیـن را بــروی | ســتــردنــد زاری کــنــان پـــیــش اوی |
کـــه ای شـــاه پـــیـــروز جـــاویـــد زی | کــه خــود جــاودان زنـدگــی را ســزی |
ز شـــهــری بـــداد آمــدســـتـــیــم دور | کـه ایـران ازیـن سـوی زان سـوی تــور |
کــجــا خــان ارمــانــش خــوانـنــد نــام | وز ارمــانــیــان نــزد خـــســـرو پـــیــام |
کــه نـوشــه زی ای شــاه تــا جــاودان | بــهـر کـشــوری دســتــرس بــر بــدان |
بــهـر هـفــت کــشــور تــوی شــهـریـار | ز هـر بــد تـو بــاشـی بـهـر شـهـر، یـار |
ســر مــرز تـــوران در شــهــر مــاســت | ازیـشـان بـمـا بــر چـه مـایـه بـلـاسـت |
سـوی شـهـر ایـران یـکـی بـیـشـه بـود | کـه مـا را بـدان بـیـشـه انـدیـشـه بـود |
چــه مــایــه بـــدو انــدرون کــشــتـــزار | درخـــــت بـــــرآور هــــم مــــیــــوه دار |
چــــراگـــاه مـــا بــــود و فــــریـــاد مـــا | ایــــا شـــــاه ایــــران بـــــده داد مـــــا |
گــراز آمــد اکــنــون فـــزون از شـــمــار | گـرفــت آن هـمـه بــیـشــه و مـرغــزار |
بـه دندان چـو پـیلـان بـتـن همـچـو کـوه | وزیـشـان شـده شـهـر ارمـان ســتــوه |
هـم از چــارپــایـان و هـم کـشــتــمـنـد | ازیـشــان بــمــا بــر چــه مـایـه گــزنـد |
درخـــتـــان کـــشـــتـــه نـــدرایــم یـــاد | بــدنــدان بــه دو نــیــم کــردنــد شــاد |
نـیـایـد بــدنـدانـشـان سـنـگ ســخــت | مـگـرمـان بـیـکـبــاره بـرگـشـت بــخـت |
چــو بــشــنــیـد گــفــتــار فــریـادخــواه | بـــدرد دل انــدر بـــپـــیــچـــیــد شـــاه |
بــریـشـان بــبــخــشـود خــسـرو بــدرد | بــــگــــردان گـــردنـــکــــش آواز کــــرد |
کــــه ای نـــامــــداران و گــــردان مـــن | کـه جــویـد هـمـی نـام ازیـن انـجــمـن |
شـود سـوی ایـن بــیـشـه خـوک خـورد | بـــنـــام بـــزرگ و بـــنــنـــگ و نـــبـــرد |
بــــبــــرد ســــران گـــرازان بــــتــــیـــغ | نــــدارم ازو گــــنــــج گــــوهـــر دریـــغ |
یــکــی خــوان زریــن بـــفــرمــود شــاه | ک بــنــهــاد گــنــجــور در پــیـشــگــاه |
ز هــر گــونــه گــوهــر بــرو ریـخــتــنــد | هــمــه یـک بــدیـگــر بــرآمــیـخــتــنــد |
ده اســـب گــرانــمــایــه زریــن لــگــام | نــــهــــاده بـــــرو داغ کـــــاوس نـــــام |
بـــدیــبـــای رومـــی بـــیــاراســـتـــنــد | بــسـی ز انـجـمـن نـامـور خـواسـتـنـد |
چــنـیـن گـفــت پــس شــهـریـار زمـیـن | کــــه ای نــــامــــداران بــــا آفــــریـــن |
کــه جـــویــد بآزرم مــن رنــج خــویــش | ازان پـس کـند گـنـج مـن گـنج خـویش |
کــس از انـجــمـن هـیـچ پــاســخ نـداد | مـــگـــر بــــیـــژن گـــیـــو فــــرخ نـــژاد |
نــهــاد از مــیــان گــوان پـــیــش پـــای | ابــــر شــــاه کـــرد آفـــریـــن خــــدای |
کــه جــاویــد بـــادی و پـــیــروز و شــاد | ســرت ســبـــز بـــاد و دلــت پــر ز داد |
گــرفــتــه بــدســت انـدرون جــام مـی | شـــب و روز بــــر یـــاد کـــاوس کـــی |
کــه خــرم بـــمــیــنــو بـــود جـــان تـــو | بـــگــیــتــی پـــراگــنــده فــرمــان تـــو |
مــن آیــم بــفــرمــان ایـن کــار پــیــش | ز بــهــر تــو دارم تــن و جــان خــویـش |
چـو بــیـژن چـنـیـن گـفـت گـیـو از کـران | نــگــه کـــرد و آن کـــارش آمــد گـــران |
نــخــســت آفــریــن کــرد مــر شــاه را | بـــبـــیــژن نـــمـــود آنـــگـــهـــی راه را |
بــفـرزنـد گـفـت ایـن جـوانـی چـراسـت | بـنیروی خـویش این گـمانی چـراسـت |
جـــوان گـــرچـــه دانــا بـــود بـــا گــهــر | ابـــی آزمـــایـــش نـــگـــیـــرد هـــنـــر |
بــد و نـیـک هـر گــونـه بــایـد کــشــیـد | ز هـر تـلـخ و شـوری بــبــایـد چـشـیـد |
بــراهـی کــه هـرگـز نـرفــتــی مـپــوی | بــــر شـــاه خـــیـــره مـــبــــر آبــــروی |
ز گـفـت پــدر پـس بــرآشـفـت سـخـت | جـوان بــود و هـشـیـار و پـیـروز بــخـت |
چــنـیـن گـفــت کــای شــاه پــیـروزگــر | تـو بـر من بـه سـسـتـی گـمـانی مـبـر |
تــو ایـن گـفــتــه هـا از مـن انـدر پــذیـر | جــوانــم ولــیـکــن بــانــدیـشــه پــیــر |
مــنــم بــیــژن گــیـو لــشــکــرشــکــن | ســر خــوک را بـــگــســلــانــم ز تـــن |
چـو بـیژن چـنین گفـت شـد شـاه شـاد | بـــرو آفـــریــن کــرد و فـــرمــانــش داد |
بــدو گـفــت خــســرو کـه ای پــر هـنـر | هـمــیـشــه بــپــیـش بــدیـهــا ســپــر |
کـسـی را کـجــا چـون تــو کـهـتــر بــود | ز دشـمـن بــتـرسـیـد سـبــکـسـر بـود |
بــگــرگــیـن مــیـلــاد گــفــت آنـگــهـی | کــه بـــیــژن بـــتـــوران نــدانــد رهــی |
تـــو بــــا او بــــرو تـــا ســـر آب بـــنـــد | هـمـیش راهـبـر بـاش و هـم یـار مـنـد |
از آنــجــا بـــســیــچــیــد بــیــژن بـــراه | کـمـر بــسـت و بــنـهـاد بــر سـر کـلـاه |
بــــیـــاورد گــــرگــــیـــن مـــیـــلــــاد را | هـــــــــمآواز ره را و فـــــــــریــــــــاد را |
بـــرفـــت از در شـــاه بــــا یـــوز و بــــاز | بــــنـــخــــچــــیـــر کــــردن بــــراه دراز |
همـی رفـت چـون پـیل کـفـک افـگـنـان | ســـر گـــور و آهــو ز تـــن بـــرکـــنــان |
ز چــنـگــال یـوزان هـمــه دشــت غــرم | دریـــده بــــر و دل پــــر از داغ و گــــرم |
هــمــه گـــردن گـــور زخـــم کـــمـــنــد | چــه بــیـژن چــه طــهـمـورث دیـوبــنـد |
تـــذروان بــــچـــنـــگـــال بــــاز انـــدرون | چــکـان از هـوا بــر سـمـن بــرگ خـون |
بــدیـن سـان هـمـی راه بــگـذاشـتــنـد | هـمــه دشــت را بــاغ پــنــداشــتــنــد |
چـو بـیژن بـه بـیشـه بـرافـگـنـد چـشـم | بـجـوشـیـد خـونـش بـتـن بـر ز خـشـم |
گــــرازان گــــرازان نــــه آگـــــاه ازیــــن | کــه بــیـژن نــهــادســت بــر بــور زیـن |
بـــگــرگــیــن مــیــلــاد گــفــت انــدرآی | وگــرنــه ز یــکــســـو بـــپـــرداز جـــای |
بــــرو تـــا بــــنـــزدیـــک آن آبــــگـــیـــر | چــو مــن بـــا گــراز انــدر آیــم بــتــیــر |
بــدانـگـه کـه از بـیـشـه خـیـزد خـروش | تـــو بـــردار گــرز و بـــجـــای آر هــوش |
بــبــیـژن چــنـیـن گــفــت گــرگـیـن گـو | کـه پــیـمـان نـه ایـن بــود بــا شـاه نـو |
تــو بــرداشــتــی گــوهـر و ســیـم و زر | تــو بــســتــی مـریـن رزمـگـه را کــمـر |
چـو بـیژن شنید این سـخـن خـیره شـد | هـمـه چـشـمـش از روی او تـیره شـد |
بـــبـــیــشـــه درآمــد بـــکــردار شــیــر | کـــمـــان را بــــزه کـــرد مـــرد دلـــیـــر |
چــو ابـــر بــهــاران بـــغــریــد ســخــت | فـرو ریـخـت پــیـکـان چـو بــرگ درخـت |
بـرفـت از پـس خـوک چـون پـیل مسـت | یــکــی خـــنــجـــر آب داده بـــدســـت |
هـمــه جــنـگ را پــیـش او تــاخــتــنــد | زمــیــن را بـــدنــدان بـــرانــداخــتــنــد |
ز دنــدان هــمــی آتــش افــروخــتــنــد | تـو گفـتـی که گیتـی همی سـوخـتـند |
گـــرازی بــــیـــامـــد چــــو آهـــرمـــنـــا | زره را بـــــدریـــــد بـــــر بـــــیـــــژنـــــا |
چـو سـوهان پـولـاد بـر سـنـگ سـخـت | هــمــی ســود دنــدان او بـــر درخـــت |
بـــرانـــگـــیـــخـــتـــنـــد آتـــش کـــارزار | بــــرآمـــد یـــکـــی دود زان مـــرغـــزار |
بــزد خــنــجــری بــر مــیــان بــیـژنــش | بــدو نـیـمـه شـد پــیـل پــیـکـر تــنـش |
چـــو روبـــه شـــدنـــد آن ددان دلـــیـــر | تـن از تـیغ پـر خـون دل از جـنـگ سـیر |
سـرانـشـان بــخـنـجـر بــبــریـد پــسـت | بـفـتـراک شـبـرنـگ سـرکـش بـبـسـت |
کــــه دنــــدانــــهــــا نــــزد شــــاه آورد | تـــن بـــی ســـرانـــشـــان بــــراه آورد |
بــــگــــردان ایـــران نـــمـــایـــد هـــنـــر | ز پــیـلــان جــنـگــی جــدا کــرده ســر |
بــگـردون بــرافــگـنـد هـر یـک چــو کـوه | بــشـد گـاومـیـش از کـشـیـدن سـتـوه |
بــدانــدیـش گــرگــیـن شــوریـده رفــت | ز یـک سـوی بـیـشـه درآمـد چـو تـفـت |
هـمـه بـیـشـه آمـد بـچـشـمـش کـبـود | بـــرو آفــریــن کــرد و شـــادی نــمــود |
بــــدلــــش انـــدر آمــــد ازان کــــار درد | ز بــدنــامــی خــویـش تــرســیـد مــرد |
دلـــش را بـــپـــیـــچـــیـــد آهـــرمـــنـــا | بـــد انــداخـــتـــن کـــرد بـــا بـــیــژنـــا |
سـگـالـش چـنـیـن بـد نـوشـتـه جـزیـن | نــکـــرد ایــچ یــاد از جـــهــان آفـــریــن |
کــســی کــو بــره بــر کــنـد ژرف چــاه | ســـزد گــر نــهــد در بـــن چـــاه گـــاه |
ز بــــهـــر فــــزونــــی وز بــــهـــر نــــام | بـــراه جـــوان بـــر بـــگـــســـتـــرد دام |
نـگـر تــا چــه بــد سـاخـت آن بــی وفـا | مــر او را چــه پـــیــش آوریــد از جــفــا |
بـــدو آن زمـــان مــهــربـــانــی نــمـــود | بـــخــوبـــی مــر او را فــراوان ســتــود |
چـو از جـنـگ و کـشـتــن بــپــرداخـتـنـد | نـشـسـتــنـگـه رود و مـی سـاخـتــنـد |
نــــبــــد بــــیـــژن آگــــه ز کــــردار اوی | هـمـی راسـت پـنـداشـت گـفـتـار اوی |
چــو خــوردن زان ســرخ مــی انـدکــی | بــگــرگــیـن نــگــه کــرد بــیـژن یـکــی |
بـدو گـفـت چـون دیـدی این جـنـگ مـن | بــدیـن گــونـه بــا خــوک آهـنــگ مــن |
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه ای شـیـرخـوی | بــگـیـتــی نـدیـدم چـو تــو جـنـگـجـوی |
بـــایــران و تـــوران تـــرا یــار نــیــســت | چـنـین کـار پـیـش تـو دشـوار نـیـسـت |
دل بـــیــژن از گـــفـــت او شـــاد شـــد | بــــســــان یـــکـــی ســـرو آزاد شـــد |
بــیـژن چــنـیـن گــفــت پــس پــهـلـوان | کـــه ای نـــامـــور گـــرد روشــــن روان |
بــرآمــد تــرا ایــن چــنــیـن کــار چــنــد | بـــنــیــروی یــزدان و بـــخــت بـــلــنــد |
کــنــون گــفــتــنــیــهــا بـــگــویــم تـــرا | کـــه مــن چـــنــدگـــه بـــوده ام ایــدرا |
چــه بــا رســتــم و گـیـو و بــا گـژدهـم | چـه بـا طـوس نـوذر چـه بـا گـسـتـهـم |
چـه مـایـه هـنـرهـا بـریـن پـهـن دشـت | کـه کـردیم و گـردون بـران بـر گـذشـت |
کـــجـــا نــام مــا زان بـــرآمــد بـــلــنــد | بــنـزدیـک خــســرو شـدیـم ارجــمـنـد |
یـکـی جـشـنـگـاهـسـت ز ایـدر نـه دور | بــــه دو روزه راه انــــدر آیـــد بــــتــــور |
یـکـی دشـت بـینـی هـمـه سـبـز و زرد | کـــــزو شــــــاد گـــــردد دل رادمـــــرد |
هـــمـــه بـــیـــشـــه و بـــاغ و آب روان | یـــکـــی جـــایــگـــه از در پـــهـــلـــوان |
زمــیـن پــرنــیـان و هـوا مــشــکــبــوی | گــلـابــســت گــویـی مـگــر آب جــوی |
ز عــنـبــرش خــاک و ز یـاقـوت ســنـگ | هـوا مـشــکـبــوی و زمـیـن رنـگ رنـگ |
خــــم آورده از بــــار شــــاخ ســــمـــن | صـنـم گـشـتـه پـالـیز و گـلـبـن شـمـن |
خـــرامـــان بـــگـــرد گـــل انـــدر تـــذرو | خــروشــیـدن بــلــبــل از شــاخ ســرو |
ازیـن پــس کــنـون تــا نـه بــس روزگـار | شـد چــون بــهـشــت آن در و مـرغـزار |
پـری چـهره بـینـی همـه دشـت و کـوه | ز هـر سـو نـشـسـتـه بــشـادی گـروه |
مــنــیــژه کــجـــا دخـــت افــراســیــاب | درفــشــان کــنــد بـــاغ چــون آفــتــاب |
هــمــه دخــت تــوران پــوشــیــده روی | هـمـه سـرو بـالـا هـمـه مـشـک مـوی |
همـه رخ پـر از گـل همه چـشـم خـواب | هـمـه لـب پــر از مـی بــبــوی گــلــاب |
اگــر مــا بـــنــزدیــک آن جـــشــنــگــاه | شـــویـــم و بـــتـــازیـــم یـــک روزه راه |
بــگـیـریـم ازیـشـان پــری چـهـره چــنـد | بــنـزدیـک خــســرو شــویـم ارجــمـنـد |
چـو گـرگـین چـنـین گـفـت بـیـژن جـوان | بــجــوشــیـدش آن گــوهــر پــهــلــوان |
گـهـی نـام جــســت انـدران گــاه کــام | جــوان بـــد جــوانــوار بــرداشــت گــام |
بـــــرفــــتـــــنــــد هــــر دو بـــــراه دراز | یـکــی از نـوشــتــه دگـر کــیـنـه ســاز |
مـــیــان دو بـــیــشـــه بـــیــک روزه راه | فــرود آمــد آن گــرد لــشـــکــر پـــنــاه |
بـــــدان مــــرغـــــزاران ارمـــــان دو روز | هــمــی شــاد بــودنــد بـــابـــاز و یــوز |
چـو دانـسـت گـرگـیـن کـه آمـد عـروس | همه دشت ازو شد چو چـشم خروس |
بــبــیـژن پــس آن داسـتــان بــرگـشـاد | وزان جـشـن و رامـش بـسـی کـرد یاد |
بــگـرگـیـن چـنـیـن گـفـت پــس بــیـژنـا | کـه مـن پــیـشـتــر سـازم ایـن رفـتــنـا |
شـــوم بـــزمــگـــه را بـــبـــیــنــم ز دور | که تـرکان همی چـون بـسیچـند سـور |
وز آن جــایــگــه پــس بــتــابــم عــنــان | بــــگــــردن بــــرآرم ز دوده ســــنــــان |
زنــیــم آنــگـــهــی رای هــشـــیــارتـــر | شـــــود دل ز دیـــــدار بـــــیــــدارتـــــر |
بـــگــنــجـــور گـــفـــت آن کـــلــاه بـــزر | کــه در بــزمــگــه بـــر نــهــادم بــســر |
کـه روشــن شــدی زو هـمـه بــزمـگـاه | بــیــاور کــه مــا را کــنــونــســت گــاه |
هـمـان طــوق کـیـخــســرو و گـوشــوار | هــمـــان یــاره گـــیــو گـــوهــرنـــگـــار |
بــپــوشـیـد رخــشــنـده رومـی قـبــای | ز تـــاج انـــدر آویــخـــت پـــر هــمـــای |
نـهـادنــد بــر پــشــت شــبــرنــگ زیـن | کـمـر خـواسـت بــا پــهـلـوانـی نـگـیـن |
بــیــامــد بــنــزدیـک آن بــیــشــه شــد | دل کــامـجــویـش پــر انـدیـشــه شــد |
بــزیــر یـکــی ســر وبــن شــد بــلــنــد | کــه تــا ز آفــتــابــش نـبــاشــد گــزنـد |
بـــنــزدیــک آن خــیــمــه خــوب چــهــر | بــیـامـد بــدلـش انـدر افــروخــت مـهـر |
هـــمـــه دشـــت ز آوای رود و ســــرود | روان را هـــمـــی داد گـــفـــتـــی درود |
مــنـیـژه چــو از خــیـمـه کــردش نـگــاه | بــدیـد آن ســهـی قــد لـشــکـر پــنـاه |
بــرخــســارگــان چــون ســهـیـل یـمـن | بــنـفـشــه گـرفــتــه دو بــرگ ســمـن |
کــلــاه تـــهــم پـــهــلــوان بـــر ســرش | درفــشـــان ز دیــبـــای رومــی بـــرش |
بـــپـــرده درون دخــت پــوشــیــده روی | بـجـوشـید مـهرش دگـر شـد بـه خـوی |
فــرســتـــاد مــر دایــه را چـــون نــونــد | کــه رو زیــر آن شـــاخ ســـرو بـــلــنــد |
نـگـه کــن کــه آن مـاه دیـدار کـیـســت | سـیاوش مـگـر زنده شـد گـر پـریسـت |
بـــپـــرســش کــه چــون آمــدی ایــدرا | نــیــایــی بـــدیــن بـــزمـــگـــاه انـــدرا |
پــــریـــزاده ای گـــر ســــیـــاوشــــیـــا | کـه دلـهـا بــمـهـرت هـمـی جــوشــیـا |
وگـر خــاسـت انـدر جــهـان رسـتــخـیـز | کــه بــفــروخــتــی آتــش مــهــر تــیـز |
کــه مــن ســالــیـان انــدریـن مــرغــزار | هـمـی جــشـن ســازم بــهـر نـوبــهـار |
بــدیـن بــزمــگــه بــر نــدیــدیــم کــس | تـــــرا دیــــدم ای ســــرو آزاده بـــــس |
چــــو دایـــه بــــر بــــیـــژن آمـــد فـــراز | بـــرو آفـــریــن کـــرد و بـــردش نــمــاز |
پــیــام مــنــیــژه بــه بــیــژن بـــگــفــت | همـه روی بـیژن چـو گـل بـر شـکـفـت |
چــنــیــن پــاســخ آورد بـــیــژن بـــدوی | کــه مــن ای فــرســتـــاده خــوب روی |
ســـیــاوش نـــیــم نـــز پـــری زادگـــان | از ایــــرانـــــم از تـــــخـــــم آزادگـــــان |
مــنــم بــیــژن گــیـو ز ایــران بــجــنــگ | بــــزخـــم گـــراز آمـــدم بــــی درنـــگ |
ســرانــشــان بــریــدم فــگــنــدم بــراه | کــه دنــدانــهــاشــان بــرم نــزد شــاه |
چــو زیـن جــشــنـگـاه آگـهـی یـافــتــم | ســوی گــیــو گــودرز نــشــتـــافــتـــم |
بـــدیــن رزمــگـــاه آمــدســـتـــم فـــراز | بــــپــــیـــمـــوده بــــســــیـــار راه دراز |
مــگــر چـــهــره دخـــت افـــراســـیــاب | نــمــایــد مــرا بـــخــت فــرخ بــخــواب |
هـمــی بــیـنــم ایـن دشــت آراســتــه | چـو بــتــخـانـه چـیـن پــر از خـواسـتــه |
اگـــر نـــیـــک رایـــی کـــنـــی تــــاج زر | تـــرا بـــخــشــم و گــوشــوار و کــمــر |
مـــرا ســـوی آن خـــوب چــــهـــر آوری | دلـــش بــــا دل مـــن بـــمـــهـــر آوری |
چـو بـیـژن چـنـیـن گـفـت شـد دایـه بـاز | بـــگـــوش مـــنـــیـــژه ســـرایــیـــد راز |
کـه رویـش چــنـیـنـسـت بــالـا چــنـیـن | چــنــیــن آفــریــدش جـــهــان آفــریــن |
چــو بــشـنـیـد از دایـه او ایـن ســخــن | بـــفــرمــود رفــتــن ســوی ســرو بــن |
فــرســتــاد پـــاســخ هــم انــدر زمــان | کـت آمـد بــدســت آنـچ بــردی گـمـان |
گـــر آیــی خـــرامــان بـــنــزدیــک مــن | بـــیــفــروزی ایــن جــان تــاریــک مــن |
نـمــانــد آنــگــهـی جــایـگــاه ســخــن | خـــرامـــیـــد زان ســـایـــه ســـروبـــن |
ســوی خـــیــمــه دخـــت آزاده خـــوی | پــــیــــاده هــــمــــی گــــام زد بآرزوی |
بـــپـــرده درآمــد چـــو ســـرو بـــلـــنــد | مــیـانــش بــزریـن کــمــر کــرده بــنــد |
مــنــیــژه بـــیــامــد گــرفــتــش بـــبـــر | گــشــاد از مــیـانــش کــیـانـی کــمــر |
بــــپــــرســــیـــدش از راه و رنــــج دراز | کــه بـــا تــو کــه آمــد بــجــنــگ گــراز |
چــرا ایــن چــنــیـن روی و بــالــا و بــرز | بــرنــجــانـی ای خــوب چــهـره بــگــرز |
بـشـسـتـنـد پـایـش بـمـشـک و گـلـاب | گـرفـتـنـد زان پــس بــخـوردن شـتــاب |
نـهـادنـد خــوان و خــورش گــونـه گــون | هـمـی ســاخــتــنـد از گـمـانـی فـزون |
نـشـسـتــنـگـه رود و مـی سـاخــتــنـد | ز بــیـگــانــه خــیـمــه بــپــرداخــتــنــد |
پــرســتــنــدگــان ایــســتــاده بـــپــای | ابــا بــربــط و چــنـگ و رامـش ســرای |
بــدیــبـــا زمــیــن کــرده طــاوس رنــگ | ز دیـنـار و دیـبــا چــو پــشــت پــلــنـگ |
چـه از مـشـک و عـنبـر چـه یاقـوت و زر | ســـراپـــرده آراســـتـــه ســـربـــســـر |
مــی ســـالـــخـــورده بـــجـــام بـــلــور | بــــرآورده بــــا بـــیـــژن گـــیـــو شـــور |
سـه روز و سـه شـب شـاد بـوده بـهـم | گـرفـتــه بــرو خـواب مـسـتــی سـتــم |
چـــو هــنــگــام رفـــتـــن فــراز آمــدش | بــــدیـــدار بــــیـــژن نــــیـــاز آمــــدش |
بــــفـــرمـــود تــــا داروی هـــوشـــبــــر | پــرســتــنــده آمــیـخــت بــا نـوش بــر |
بـــــدادنــــد مــــر بــــیــــژن گــــیــــو را | مـــر آن نـــیـــک دل نـــامـــور نـــیــو را |
مــنــیــژه چــو بـــیــژن دژم روی مــانــد | پــرسـتــنـدگـان را بــر خـویـش خـوانـد |
عــمــاری بــســیــچــیــد رفــتــن بــراه | مــر آن خــفــتــه را انــدر آن جــایـگــاه |
ز یــک ســو نــشــســتــنــگــه کــام را | دگــــر ســــاخـــــتـــــه جـــــای آرام را |
بــگـســتــرد کــافــور بــر جــای خــواب | هـمـی ریخـت بـر چـوب صـنـدل گـلـاب |
چـــو آمـــد بـــنــزدیــک شـــهــر انـــدرا | بـــپــوشــیــد بــر خــفــتــه بــر چــادرا |
نــهــفــتــه بــکــاخ انــدر آمــد بــشــب | بــه بــیـگــانـگــان هـیـچ نـگـشــاد لـب |
چـو بــیـدار شـد بــیـژن و هـوش یـافـت | نــگــار ســمــن بــر در آغــوش یـافــت |
بـــــایــــوان افـــــراســـــیــــاب انـــــدرا | ابـــا مـــاه رخ ســـر بـــبـــالـــیــن بـــرا |
بــپــیــچــیــد بــر خــویـشــتــن بــیـژنــا | بـــیـــزدان بـــنـــالـــیـــد ز آهـــرمـــنـــا |
چــنـیـن گــفــت کــای کــردگــار ار مـرا | رهـــایــی نـــخـــواهـــد بـــدن ز ایــدرا |
ز گـرگـیـن تـو خـواهـی مـگـر کـیـن مـن | بـــرو بــشــنــوی درد و نــفــریــن مــن |
کــه او بـــد مــرا بــر بــدی رهــنــمــون | هـمـی خـوانـد بـر مـن فـراوان فـسـون |
مـــنـــیــژه بـــدو گـــفـــت دل شـــاددار | هـــمــــه کــــار نـــابــــوده را بــــاد دار |
بــــمـــردان ز هـــر گـــونـــه کـــار آیـــدا | گــــهـــی بــــزم و گـــه کــــارزار آیـــدا |
ز هـر خـرگـهـی گـل رخـی خـواسـتـنـد | بـــدیــبـــای رومــی بـــیــاراســـتـــنــد |
پـــری چـــهــرگــان رود بـــرداشــتـــنــد | بــشــادی هـمــه روز بــگــذاشــتــنــد |
چـو بـگـذشـت یک چـنـدگـاه این چـنین | پـــس آگــاهــی آمــد بـــدربـــان ازیــن |
نـهـفـتــه هـمـه کـارشـان بــازجــســت | بــژرفــی نـگـه کـرد کــار از نـخــســت |
کــســی کــز گــزافــه ســـخـــن رانــدا | درخـــت بــــلـــا را بــــجــــنـــبــــانـــدا |
نگه کرد کو کیست و شهرش کجاست | بــدیـن آمـدن سـوی تــوران چــراسـت |
بـدانست و تـرسان شد از جـان خویش | شــتــابــیــد نــزدیـک درمــان خــویـش |
جــــز آگـــاه کـــردن نـــدیـــد ایـــچ رای | دوان از پــس پـــرده بـــرداشــت پـــای |
بــیــامــد بـــر شــاه تــرکــان بــگــفــت | کـه دخـتـت ز ایـران گـزیـدسـت جـفـت |
جــهــانــجــوی کــرد از جــهــانــدار یـاد | تـو گـفـتـی کـه بـیدسـت هـنـگـام بـاد |
بــدســت از مـژه خــون مـژگـان بــرفـت | بــرآشـفـت و ایـن داسـتـان بــاز گـفـت |
کـــرا از پــــس پــــرده دخــــتــــر بــــود | اگــــر تــــاج دارد بـــــداخــــتــــر بــــود |
کـــرا دخـــتـــر آیـــد بـــجـــای پـــســـر | بــــه از گــــور دامــــاد نــــایــــد بـــــدر |
ز کــار مــنــیــژه دلــش خــیــره مــانــد | قــراخــان ســالــار را پـــیــش خــوانــد |
بـــدو گـــفـــت ازیــن کـــار نــاپـــاک زن | هــشـــیــوار بـــا مــن یــکـــی رای زن |
قـراخــان چــنـیـن داد پــاســخ بــشــاه | کــه در کــار هــشــیـارتــر کــن نــگــاه |
اگـر هسـت خـود جـای گـفـتـار نیسـت | ولـیـکـن شـنـیـدن چــو دیـدار نـیـسـت |
بــگــرســیــوز آنــگــاه گــفــتــش بــدرد | پــــر از خـــون دل و دیـــده پـــر آب زرد |
زمــانــه چــرا بـــنــدد ایــن بـــنــد مــن | غـــم شـــهــر ایــران و فـــرزنـــد مـــن |
بـــرو بـــا ســـواران هـــشـــیـــار ســـر | نــــگــــه دار مــــر کــــاخ را بــــام و در |
نــگــر تــا کــه بـــیــنــی بـــکــاخ انــدرا | بـــبـــنــد و کــشـــانــش بـــیــار ایــدرا |
چـــو گـــرســـیــوز آمــد بـــنــزدیــک در | از ایـوان خــروش آمــد و نــوش و خــور |
غـــریــویــدن چـــنــگ و بـــانــگ ربـــاب | بــــرآمــــد ز ایــــوان افــــراســــیــــاب |
ســــواران در و بــــام آن کــــاخ شــــاه | گـرفـتــنـد و هـر سـو بــبــســتــنـد راه |
چـو گـر سـیـوز آن کـاخ در بــسـتـه دیـد | مـی و غـلـغـل نـوش پــیـوســتــه دیـد |
ســـواران گـــرفـــتـــنـــدگـــرد انـــدرش | چـو سـالـار شـد سـوی بـسـتـه درش |
بــزد دسـت و بــرکـنـد بــنـدش ز جــای | بــجــســت از مــیــان در انــدر ســرای |
بـــیــامـــد بـــنـــزدیــک آن خـــانــه زود | کــجــا پــیـشــگـه مـرد بــیـگــانـه بــود |
ز در چـون بـه بـیـژن بــرافـگـنـد چـشـم | بـچـوشـیـد خـونـش بـرگ بـر ز خـشـم |
در آن خـانـه سـیـصـد پــرسـتـنـده بــود | هــمــه بـــا ربـــاب و نــبــیــد و ســرود |
بــپــیــچــیــد بــر خــویـشــتــن بــیـژنــا | کــه چــون رزم ســازم بــرهــنــه تــنــا |
نـه شــبــرنــگ بــا مــن نـه رهـوار بــور | هـمــانـا کــه بــرگــشــتــم امـروز هـور |
ز گــیـتــی نــبــیـنـم هـمــی یـار کــس | بـــجـــز ایــزدم نــیــســـت فــریــادرس |
کـــجـــا گــیــو و گــودرز کــشـــوادگــان | کــه ســر داد بــایــد هــمــی رایـگــان |
هــمــیـشــه بــیـک ســاق مــوزه درون | یـکــی خــنــجــری داشــتــی آبــگــون |
بــزد دسـت و خـنـجــر کـشـیـد از نـیـام | در خــانـه بــگــرفــت و بــرگــفــت نـام |
کــه مــن بــیــژنــم پــور کــشــوادگــان | ســـــر پـــــهــــلــــوانــــان و آزادگــــان |
نـدرد کــســی پــوســت بــر مـن مـگـر | هـمــی ســیـری آیـد تــنـش را ز ســر |
وگــر خــیـزد انــدر جــهـان رســتــخــیـز | نـبــیـنـد کـســی پــشـتــم انـدر گـریـز |
تـــو دانـــی نـــیـــاکـــان و شـــاه مـــرا | مــــیـــان یـــلــــان پــــایـــگــــاه مــــرا |
وگــر جـــنــگ ســازنــد مــر جـــنــگ را | هـمـیـشـه بــشـویـم بــخـون چـنـگ را |
ز تـــورانــیــان مــن بـــدیــن خــنــجـــرا | بـــــبــــرم فــــراوان ســــران را ســــرا |
گــــرم نـــزد ســــالــــار تــــوران بــــری | بــــخـــوبــــی بــــرو داســـتــــان آوری |
تــو خــواهـشـگـری کـن مـرا زو بــخـون | ســزد گــر بــنـیـکــی بــوی رهـنـمـون |
نــکـــرد ایــچ گــرســـیــوز آهــنــگ اوی | چـو دیـد آن چــنـان تــیـزی چـنـگ اوی |
بــدانـســت کــو راســت گـویـد هـمـی | بـخـون ریـخـتـن دسـت شـویـد هـمـی |
وفـــا کـــرد بــــا او بـــســـوگـــنـــدهـــا | بــخــوبــی بــدادش بــســی پــنــدهـا |
بـــپـــیــمــان جـــدا کــرد زو خــنــجـــرا | بــخــوبــی کــشــیـدش بــبــنــد انـدرا |
بـــیـــاورد بــــســـتـــه بــــکـــردار یـــوز | چـه سـود از هنـرها چـو بـرگـشـت روز |
چــنـیـنـســت کــردار ایـن گــوژپــشــت | چـو نـرمـی بــسـودی بـیـابـی درشـت |
چـــو آمـــد بــــنـــزدیـــک شـــاه انـــدرا | گــو دســت بــســتــه بــرهـنــه ســرا |
بـــرو آفـــریــن کـــردکـــای شـــهــریــار | گـر از مـن کـنـی راسـتــی خـواسـتــار |
بـــگــویــم تــرا ســربـــســر داســتــان | چــو گـردی بــگـفــتــار هـمـداســتــان |
نـه مـن بآزرو جـسـتـم ایـن جـشـنـگـاه | نــبـــود انــدریــن کـــار کــس را گــنــاه |
از ایــــران بــــجــــنــــگ گــــراز آمــــدم | بـــدیــن جـــشــن تـــوران فــراز آمــدم |
ز بـــهـــر یـــکـــی بــــاز گـــم بــــوده را | بـــرانـــداخـــتـــم مـــهـــربـــان دوده را |
بــزیــر یــکــی ســرو رفــتــم بـــخــواب | کــه تـــا ســـایــه دارد مــرا ز آفــتـــاب |
پـــری دربـــیــامــد بـــگـــســـتـــرد پـــر | مـــرا انـــدر آورد خــــفــــتــــه بــــبــــر |
از اســبــم جــدا کــرد و شــد تــا بــراه | کـه آمـد همـی لـشـکـر و دخـت شـاه |
ســـوران پـــراگــنــده بـــر گــرد دشــت | چـه مـایـه عـمـاری بــمـن بــرگـذشـت |
یــکــی چــتـــر هــنــدی بـــرآمــد ز دور | ز هــر ســـو گــرفــتـــه ســـواران تـــور |
یـکــی کــرده از عــود مــهــدی مــیــان | کـــشـــیـــده بـــرو چـــادر پـــرنـــیـــان |
بــدو انــدرون خــفــتــه بــت پــیــکــری | نــهــاده بــبـــالــیــن بــرش افــســری |
پــری یــک بــیـک ز اهــرمــن کــرد یــاد | مـــیـــان ســـواران درآمـــد چـــو بــــاد |
مــرا نــاگــهـان در عــمــاری نــشــانــد | بـران خـوب چـهـره فـسـونـی بـخـوانـد |
کــه تــا انــدر ایــوان نــیــامــد ز خــواب | نـجـنـبــیـد و مـن چـشـم کـرده پــر آب |
گــنـاهـی مــرا انـدریـن بــوده نـیـســت | مــنــیـژه بــدیـن کــار آلــوده نــیـســت |
پـری بـی گـمـان بـخـت بـرگـشـتـه بـود | کــه بــر مــن هــمــی جــادوی آزمــود |
چـنـین بـد کـه گـفـتـم کـم و بـیـش نـه | مـرا ایـدر اکــنـون کــس و خــویـش نـه |
چــنـیـن داد پــاســخ پــس افـراسـیـاب | کـه بــخـت بــدت کـرد بــر تــو شـتــاب |
تــو آنــی کــز ایـران بــتــیـغ و کــمــنــد | هـمـی رزم جـسـتــی بــه نـام بــلـنـد |
کنون چون زنان پـیش من بـسته دست | همی خـواب گـویی بـه کـردار مـسـت |
بـــــکـــــار دروغ آزمـــــودن هــــمـــــی | بــخـواهـی سـر از مـن ربــودن هـمـی |
بــدو گــفــت بــیـژن کــه ای شــهـریـار | سـخـن بـشـنـو از مـن یکـی هـوشـیار |
گــرازان بــدنــدان و شــیـران بــچــنــگ | تــوانــنــد کــردن بــهــر جــای جــنــگ |
یلـان هـم بـشـمـشـیـر و تـیـر و کـمـان | تـــوانــنــد کــوشــیــد بـــا بـــدگــمــان |
یـکــی دســت بــســتــه بــرهـنـه تــنـا | یـــکـــی را ز پــــولـــاد پــــیـــراهـــنـــا |
چــگــونـه درد شــیـر بــی چــنـگ تــیـز | اگـر چــنـد بــاشــد دلـش پــر ســتــیـز |
اگــر شــاه خــواهـد کــه بــنـیـد ز مــن | دلــیــری نــمــودن بـــدیــن انــجــمــن |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج