فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 2 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

جــهـان چــون بــزاری بــرآیـد هـمــیبــدو نــیــک روزی ســرآیــد هــمــیچــو بـــســتـــی کــمــر بـــر در راه آزشــود کــار گــیــتــیـت یـکــســر د…

جــهـان چــون بــزاری بــرآیـد هـمــی بــدو نــیــک روزی ســرآیــد هــمــی
چــو بـــســتـــی کــمــر بـــر در راه آز شــود کــار گــیــتــیـت یـکــســر دراز
بـیک روی جـسـتـن بـلندی سزاست اگــــر در مـــیـــان دم اژدهـــاســــت
و دیـگــر کــه گــیــتــی نــدارد درنــگ سرای سپـنجی چه پـهن و چه تـنگ
پـــرســتـــنــده آز و جـــویــای کــیــن بــگـیـتــی ز کــس نـشــنـود آفــریـن
چــو ســرو سـهـی گـوژ گـردد بــبــاغ بــدو بــر شـود تــیـره روشــن چــراغ
کـنـد بــرگ پـژمـرده و بــیـخ سـسـت سرش سوی پـستـی گراید نخـست
بـــرویــد ز خــاک و شــود بـــاز خــاک همه جـای تـرسست و تـیمار و بـاک
ســـر مــایــه مــرد ســـنــگ و خـــرد ز گــیــتـــی بـــی آزاری انــدر خــورد
در دانـــش و آنـــگـــهــی راســـتـــی گــریـن دو نـیـابــی روان کــاســتــی
اگــر خــود بــمــانــی بــگــیـتــی دراز ز رنـــج تـــن آیــد بـــرفـــتـــن نـــیــاز
یـکــی ژرف دریـاســت بــن نــاپــدیـد در گــــنـــج رازش نـــدارد کــــلـــیـــد
اگــر چـــنــد یــابـــی فــزون بـــایــدت هــمــان خــورده یـک روز بــگــزایـدت
سه چـیزت بـبـاید کزان چـاره نیسـت وزو بــر سـرت نـیـز پـیـغـاره نـیـسـت
خـوری گـر بـپـوشـی و گـر گـسـتـری سـزد گـرد بــدیـگـر سـخــن نـنـگـری
چـو زین سـه گذشتـی همه رنج و آز چــه در آز پــیـچــی چــه انــدر نــیـاز
چـو دانـی کـه بــر تــو نـمـانـد جـهـان چه پـیچی تـو زان جـای نوشین روان
بــخـور آنـچ داری و بــیـشـی مـجـوی کـــه از آز کـــاهــد هــمـــی آبـــروی
***
دل شــاه تــرکـان چــنـان کـم شـنـود هــمــیــشــه بـــرنــج از پــی آز بــود
ازان پـس کـه بــرگـشـت زان رزمـگـاه کـه رسـتـم بــرو کـرد گـیـتـی سـیـاه
بــشــد تــازیـان تــا بــخــلــخ رســیـد بـنـنـگ از کـیـان شـد سـرش نـاپـدید
بـــــکـــــاخ انــــدر آمــــد پـــــرآزار دل ابــــا کــــاردانــــان هــــشــــیــــاردل
چــو پــیـران و گــرســیـوز رهـنــمــون قـراخـان و چـون شـیـده و گـرسـیـون
بـرایـشـان هـمـه داسـتـان بـرگـشـاد گـذشـتــه سـخـنـهـا هـمـه کـرد یـاد
کــه تــا بــرنـهـادم بــشــاهـی کــلـاه مـرا گـشـت خـورشـید و تـابـنده مـاه
مــرا بــود بــر مــهــتــران دســتــرس عـــنــان مــرا بـــرنــتـــابـــیــد کـــس
ز هــنـــگـــام رزم مـــنــوچـــهــر بـــاز نــبـــد دســـت ایــران بـــتـــوران دراز
شــبــیـخــون کــنـد تــا در خــان مــن از ایــران بـــیــازنـــد بـــر جـــان مـــن
دلــــاور شــــد آن مـــردم نـــادلـــیـــر گــوزن انــدر آمــد بــبــالــیــن شــیــر
بــریـن کــیـنــه گــر کــار ســازیـم زود وگـــرنـــه بــــرآرنـــد زیـــن مـــرز دود
ســزد گـر کـنـون گـرد ایـن کــشــورم ســراسـر فـرســتــادگـان گـســتــرم
ز تـــرکـــان وز چـــیــن هــزاران هــزار کـــمـــربـــســـتـــگـــان از در کـــارزار
بـــیــاریــم بـــر گــرد ایــران ســـپـــاه بــســازیـم هـر ســو یـکــی رزمـگـاه
هـمـه مـوبـدان رای هـشـیـار خـویش نـهـادنـد بــا گـفـت ســالـار خــویـش
کـه مـا را ز جـیـحـون بـبـایـد گـذشـت زدن کوس شـاهی بـران پـهن دشت
بآمـوی لــشــکــر گــهـی ســاخــتــن شــب و روز نآســودن از تـــاخـــتـــن
که آن جـای جـنگست و خون ریختـن چـه بــا گـیـو و بــا رسـتــم آویـخـتـن
ســرافــراز گــردان گــیـرنــده شــهــر هـمــه تــیـغ کــیـن آب داده بــه زهـر
چـو افـراسـیـاب آن سـخـنـهـا شـنـود بـرافـروخـت از بـخـت و شـادی نمـود
ابـــر پـــهــلـــوانــان و بـــر مـــوبـــدان بـــکـــرد آفـــریــنـــی بـــرســـم ردان
نـویـســنـده نـامــه را پــیـش خــوانـد سـخـنـهـای بـایسـتـه چـنـدی بـرانـد
فـرسـتــادگـان خـواسـت از انـجــمـن بــنــزدیـک فــغــفــور و شــاه خــتــن
فــرســتــاد نـامـه بــه هـر کـشــوری بـــهــر نــامــداری و هــر مــهــتـــری
سپه خواست کاندیشه جنگ داشت ز بـیژن بـدان گـونـه دل تـنـگ داشـت
دو هـفـتــه بــرآمـد ز چــیـن و خــتــن ز هر کـشـوری شـد سـپـاه انـجـمـن
چـو دریـای جـوشـان زمـیـن بــردمـیـد چـنان شـد که کـس روز روشـن ندید
گــلــه هـرچ بــودش ز اســبــان یـلــه بــشــهــر انــدر آورد یـکــســر گــلــه
هـمــان گــنــجــهـا کــز گــه تــور بــاز پـدر بــر پـسـر بـر هـمـی داشـت راز
ســر بــدره هـا را گــشــادن گــرفــت شـــب و روز دیــنـــار دادن گـــرفـــت
چــو لـشـکـر سـراسـر شـد آراسـتــه بــدان بـی نـیـازی شـد از خـواسـتـه
ز گــردان گــزیـن کــرد پــنــجــه هـزار هــمــه رزم جــویــان ســازنــده کــار
بــشـیـده کـه بــودش نـبــرده پــســر ز گـــردان جـــنــگــی بـــرآورده ســـر
بــدو گـفــت کـیـن لـشــکـر ســرفـراز ســـپــــردم تـــرا راه خـــوارزم ســـاز
نــگــهــبـــان آن مــرز خــوارزم بـــاش هـمـیـشـه کـمـربــسـتــه رزم بــاش
دگــر پـــنــجـــه از نــامــداران چــیــن بـــفــرمــود تــا کــرد پــیــران گــزیــن
بـــدو گــفــت تــا شــهــر ایــران بــرو مـمـان رخـت و مـه تـخـت سـالـار نـو
در آشــتــی هــیــچ گــونــه مــجــوی سـخـن جـز بـجـنگ و بـکـینه مـگـوی
کــســی کــو بــرد آب و آتــش بــهـم ابــر هـر دوان کـرده بــاشــد ســتــم
دو پــر مــایـه بــیــدار و دو پــهــلــوان یـکـی پـیـر و بـاهـوش و دیـگـر جـوان
بـــرفــتــنــد بـــا پـــنــد افــراســیــاب بآرام پـــیـــر و جـــوان بـــر شـــتـــاب
ابـــا تـــرگ زریــن و کــوپـــال و تــیــغ خــروشــان بــکــردار غــرنــده مــیــغ
پــس آگـاهـی آمـد بــه پــیـروز شــاه کــه آمــد ز تــوران بـــایــران ســپــاه
جــفـاپــیـشـه بــدگـوهـر افـراســیـاب ز کــیـنــه نـیـایـد شــب و روز خــواب
بــرآورد خــواهـد هـمـی ســر ز نـنـگ ز هر سـو فـرسـتـاد لـشـکـر بـجـنـگ
هـمــی زهـر ســایـد بــنـوک ســنـان کـه تــابــد مـگـر ســوی ایـران عـنـان
سـواران جــنـگـی چـو سـیـصـد هـزار بـجـیحـون هـمـی کـرد خـواهـد گـذار
سـپـاهـی کـه هـنـگـام نـنـگ و نـبـرد ز جــیــحــون بــگــردون بـــرآورد گــرد
دلـــیـــران بـــدرگـــاه افـــراســـیـــاب ز بــانــگ تــبــیـره نــیــابــنــد خــواب
ز آوای شــــیــــپـــــور و زخــــم درای تـو گـویـی بــرآیـد هـمـی دل ز جـای
گـر آیـد بــایـران بــجــنـگ آن ســپــاه هــــژبــــر دلــــاور نــــیـــایـــد بــــراه
سـر مـرز تــوران بــه پــیـران ســپــرد سـپــاهـی فـرسـتــاد بــا او نـه خـرد
ســوی مــرز خــوارزم پــنــجــه هــزار کــمــربـــســتـــه رفــت از در کــارزار
ســپــهــدارشــان شــیـده شــیـر دل کـز آتـش سـتــانـد بــشـمـشـیـر دل
ســپــاهـی بــکـردار پــیـلـان مـسـت که بـا جـنگ ایشان شود کوه پـسـت
چــو بــشــنـیـد گــفــتــار کــاراگـهـان پـرانـدیشـه بـنـشـسـت شـاه جـهان
بــکــاراگـهـان گـفــت کـای بــخــردان مـن ایـدون شـنـیـدسـتـم از مـوبـدان
کـه چــون مـاه تــرکـان بــرآیـد بــلـنـد ز خــورشــیــد ایــرانــش آیــد گــزنــد
ســیــه مــارکــورا ســر آیــد بـــکــوب ز سـوراخ پـیچـان شـود سـوی چـوب
چـو خـسـرو بــه بــیـداد کـارد درخـت بــگـردد بــرو پــادشــاهـی و تــخــت
هـمـه مـوبـدان را بـر خـویـش خـوانـد شـنیده سـخـن پـیش ایشـان بـرانـد
نــشــســتــنــد بــا شــاه ایـران بــراز بــــزرگــــان فــــرزانــــه و رزم ســــاز
چـو دسـتـان سـام و چـو گـودرز و گیو چـو شـیـدوش و فـرهـاد و رهـام نـیو
چـو طـوس و چـو رسـتـم یل پـهـلـوان فــریــبـــرز و شــاپـــور شــیــر دمــان
دگــر بــیــژن گــیــو بـــا گــســتــهــم چــو گـرگـیـن چـون زنـگـه و گـژدهـم
جــزیـن نــامــداران لــشــکــر هــمــه کــه بـــودنــد شــاه جــهــان را رمــه
ابــا پــهـلـوانـان چــنـیـن گـفـت شـاه کـه تـرکـان همـی رزم جـوینـد و گـاه
چو دشمن سپـه کرد و شد تیز چنگ بــبــایـد بــسـیـچــیـد مـا را بــجــنـگ
بــــفـــرمـــود تـــا بـــوق بــــا گـــاودم دمـیـدنـد و بــســتــنـد رویـیـنـه خــم
از ایـوان بــه مــیـدان خــرامـیـد شــاه بـــیــاراســتـــنــد از بـــر پـــیــل گــاه
بــزد مـهـره در جـام بــر پــشـت پـیـل زمـیـن را تــو گـفـتــی بــرانـدود نـیـل
هـوا نـیـلـگـون شـد زمـین رنـگ رنـگ دلــیـران لــشــکــر بــســان پــلــنـگ
بــچـنـگ انـدرون گـرز و دل پـر ز کـیـن ز گـردان چـو دریـای جـوشـان زمـیـن
خـــروشــی بـــرآمــد ز درگــاه شـــاه کــه ای پــهــلــوانــان ایــران ســپــاه
کـسـی کـو بــسـایـد عـنـان و رکـیـب نـبــایـد کـه یـابــد بــخــانـه شـکـیـب
بــــفـــرمـــود کـــز روم وز هـــنـــدوان ســـواران جـــنــگــی گــزیــده گــوان
دلـــیــران گـــردنـــکـــش از تـــازیـــان بــســیــچــیـده جــنــگ شــیـر ژیــان
کـمـربـسـتـه خـواهـنـد سـیصـد هـزار ز دشــــت ســــواران نـــیـــزه گــــزار
هـر آنــکــو چــهـل روزه را نــزد شــاه نــیــایـد نــبــیـنــد بــســر بــر کــلــاه
پــراگــنــده بــر گــرد کــشــور ســوار فــرســتـــاده بـــا نــامــه شــهــریــار
دو هـفــتــه بــرآمـد بــفــرمــان شــاه بــجــنـبــیـد در پــادشـاهـی ســپــاه
ز لـشـکـر همـه کـشـور آمـد بـجـوش زگـیـتــی بــر آمـد ســراسـر خــروش
بــشــبــگــیــر گــاه خــروش خــروس ز هـر سـوی بــرخـاسـت آوای کـوس
بــزرگــان هـر کــشــوری بــا ســپــاه نــهـادنــد ســر ســوی درگــاه شــاه
در گـــنــجـــهــای کـــهــن بـــاز کـــرد ســــپـــــه را درم دادن آغــــاز کــــرد
هـمـه لـشـکـر از گـنـج و دیـنـار شـاه بــســر بــر نــهــادنــد گــوهـر کــلــاه
بـه بـر گسـتـوان و بـجـوشـن چـو کوه شـدند انـجـمـن لـشـکـری همـگـروه
چـو شـد کـار لـشـکـر همه سـاخـتـه وزیـــشـــان دل شـــاه پـــرداخـــتـــه
نـخــســتــیـن ازان لــشــکــر نـامـدار ســواران شـمـشـیـر زن ســی هـزار
گـزیـن کـرد خـسـرو بـرسـتـم سـپـرد بــدو گــفــت کــای نــامــبــردار گــرد
ره سـیـسـتـان گـیـر و بــرکـش بـگـاه بـــهــنــدوســتــان انــدر آور ســپـــاه
ز غـــزنـــیــن بـــرو تـــا بـــراه بـــریــن چـو گـردد تـرا تــاج و تـخـت و نـگـیـن
چــو آن پــادشـاهـی شـود یـکـســره بآبـــشــخـــور آیــد پـــلــنــگ و بـــره
فـــرامـــرز را ده کـــلـــاه و نـــگـــیـــن کـسـی کـو بـخـواهد ز لشـکـر گـزین
بــزن کـوس رویـیـن و شـیـپـور و نـای بـکـشـمیر و کـابـل فـزون زین مـپـای
کـه مـا را ســر از جــنـگ افـراسـیـاب نـیـابــد هـمـی خــورد و آرام و خـواب
الــانــان و غــزدژ بـــلــهــراســـب داد بــدو گـفـت کـای گـرد خــســرو نـژاد
بـــرو بـــا ســپــاهــی بــکــردار کــوه گـزیـن کــن ز گــردان لـشــکــر گـروه
ســــواران شـــایـــســــتــــه کـــارزار بـــبـــر تــا بـــرآری ز دشــمــن دمــار
بــاشـکـش بــفـرمـود تــا سـی هـزار دمـــنـــده هـــژبـــران نـــیـــزه گـــزار
بـــرد ســوی خــوارزم کــوس بـــزرگ ســپـــاهــی بـــکــردار درنــده گــرگ
زنـــد بـــر در شـــهـــر خـــوارزم گـــاه ابـــا شــیــده رزم زن کــیــنــه خــواه
ســــپــــاه چــــهـــارم بــــگـــودرز داد چـــه مـــایــه ورا پـــنـــد و انــدرز داد
کـــه رو بـــا بـــزرگـــان ایــران بـــهــم چـو گـرگین و چـون زنگه و گـسـتـهم
زواره فـــریــبـــرز و فـــرهــاد و گـــیــو گـــرازه ســـپـــهــدار و رهـــام نـــیــو
بـفـرمـود بـسـتـن کـمـرشـان بـجـنگ سـوی رزم تــوران شـدن بــی درنـگ
ســـپـــهــدار گــودرز کـــشـــوادگـــان هـــمـــه پـــهـــلـــوانـــان و آزادگـــان
نـشـسـتـنـد بــر زیـن بــفـرمـان شـاه ســپــهــدار گــودرز پــیــش ســپـــاه
بـــگــودرز فــرمــود پـــس شــهــریــار چــو رفــتــی کـمـر بــســتــه کــارزار
نــگــر تــا نــیـازی بــه بــیـداد دســت نـــگـــردانــی ایــوان آبـــاد پـــســـت
کـسـی کـو بــجـنـگـت نـبـنـدد مـیـان چــنـان ســاز کـش از تــو نـایـد زیـان
کــه نــپــســنـدد از مــا بــدی دادگــر سـپــنـجـسـت گـیـتـی و مـا بــرگـذر
چـو لـشـکـر سـوی مـرز تــوران بــری مـــن تــــیـــز دل را بآتــــش ســـری
نـگـر تــا نـجــوشــی بــکـردار طــوس نـبــنـدی بــهـر کــار بــر پــیـل کـوس
جـهـانـدیده ای سـوی پـیران فـرسـت هــشــیـوار وز یــادگــیـران فــرســت
بــپــنـد فــراوانـش بــگــشــای گـوش بـــرو چــادر مــهــربـــانــی بـــپـــوش
بــهــر کــار بــا هــر کــســی دادکــن ز یــزدان نــیــکــی دهــش یــاد کــن
چـنـین گـفـت سـالـار لـشـکـر بـشـاه کـه فـرمـان تـو بــرتـر از شـیـد و مـاه
بـدان سـان شوم کم تـو فرمان دهی تــو شــاه جــهـانـداری و مــن رهـی
بــــرآمـــد خـــروش از در پـــهـــلـــوان ز بــانــگ تــبــیـره زمــیـن شــد نـوان
بــلــشــکــر گــه آمـد دمـادم ســپــاه جــهـان شـد ز گـرد ســواران ســیـاه
بـه پـیش سـپـاه اندرون پـیل شست جـهان پـست گشتـه ز پـیلان مست
وزان ژنــده پــیـلــان جــنـگــی چــهـار بــــیـــاراســـتــــه از در شـــهـــریـــار
نـهـادنـد بــر پــشـتــشـان تــخــت زر نـشـســتــنـگـه شــاه بــا زیـب و فـر
بــگــودرز فــرمـود تــا بــر نـشــســت بــران تــخــت زر از بــر پــیـل مـسـت
بـرانگـیخـت پـیلـان و بـرخـاسـت گـرد مــر آن را بــنـیـک اخــتــری یـاد کــرد
کـــه از جـــان پـــیـــران بـــرآریــم دود بــران سـان کـه گـرد پــی پـیـل بــود
بــی آزار لــشــکــر بـــفــرمــان شــاه هـمـی رفـت مـنـزل بــمـنـزل سـپـاه
چــو گــودرز نــزدیــک زیــبــد رســیــد سـران را ز لـشـکـر هـمـی بــرگـزیـد
هـــزاران دلـــیــران خـــنـــجـــر گـــزار ز گـــردان لــشـــکـــر دلـــاور ســـوار
از ایـــرانــــیـــان نــــامــــور ده هــــزار ســخـــن گــوی و انــدر خــور کــارزار
سـپـهـدار پـس گـیـو را پـیـش خـوانـد هـمــه گــفــتــه شــاه بــا او بــرانــد
بــدو گـفــت کــای پــور ســالـار ســر بــرافـراخــتــه ســر ز بــســیـار ســر
گـزیـن کـردم انـدر خــورت لـشــکـری کـه هـسـتـنـد سـالـار هـر کـشـوری
بــدان تــا بــنــزدیــک پــیــران شــوی بــگــویــی و گــفــتــار او بــشــنــوی
بـگـویی بـه پـیـران کـه مـن بـا سـپـاه بــزیــبــد رســیـدم بــفــرمــان شــاه
شـناسـی تـو گفـتـار و کـردار خـویش بــی آزاری و رنـج و تــیـمـار خــویـش
هـمــه شــهـر تــوران بــدی را مـیـان بـــبـــســتــنــد بـــا نــامــدار کــیــان
فـــریـــدون فـــرخ کـــه بـــا داغ و درد ز گــیــتــی بــشــد دیــده پــر آب زرد
پــــر از درد ایـــران پــــر از داغ شـــاه کــه بــا ســوک ایـرج نــتــابــیـد مــاه
ز تــرکــان تــو تــنــهـا ازان انــجــمــن شـنـاسـی بـمـهـر و وفـا خـویـشـتـن
دروغـسـت بــر تـو هـمـیـن نـام مـهـر نــبــیــنــم بـــدلــت انــدر آرام مــهــر
هـمــانــســت کآن شــاه آزرمــجــوی مــرا گــفــت بــا او هـمـه نـرم گــوی
ازان کــــو بـــــکــــارســـــیــــاوش رد بــیــفــگــنــد یــک روز بـــنــیــاد بـــد
بــنـزد مـنـش دســتــگـاهـسـت نـیـز ز خــون پــدر بــیـگــنــاهـســت نــیـز
گـنـاهـی کـه تــا ایـن زمـان کـرده ای ز شــاهــان گــیــتـــی کــه آزرده ای
هـمــی شــاه بــگــذارد از تــو هـمــه بــدی نـیـکــی انـگــارد از تــو هـمــه
نـبــایـد کـه بــر دســت مـا بــر تــبــاه شــوی بــر گـذشــتــه فــراوان گـنـاه
دگــر کــز پــی جــنــگ افــراســیــاب زمـانـه هـمـی بــر تـو گـیـرد شـتــاب
بــــزرگــــان ایـــران و فــــرزنـــد مـــن بــخــوانـنـد بــر تــو هـمـه پــنـد مــن
سـخـن هـرچ دانـی بـدیشـان بـگـوی وزیشـان هـمـیدون سـخـن بـازجـوی
اگــر راســت بــاشــد دلــت بــا زبــان گـذشـتـی ز تـیمـار و رسـتـی بـجـان
بـر و بـوم و خـویـشـانـت آبـاد گـشـت ز تـــیــغ مــنــت گــردن آزاد گــشــت
ور از تــــو پــــدیــــدار آیــــد گــــنــــاه نـمـانـد بــتــو مـهـر و تــخــت و کـلـاه
نـجــویـم بــریـن کــیـنـه آرام و خــواب مــن و گــرز و مــیــدان افــراســیــاب
کـزو شـاه مـا را بــکـیـن خــواســتــن نـبــایـد بــســی لـشــکــر آراســتــن
مـگـر پـنـد مـن سـربــسـر بــشـنـوی بــگــفــتــار هـشــیـار مــن بــگــروی
نخـسـتـین کسـی کو پـی افگند کین بــخـون ریـخـتـن بـرنـوشـت آسـتـیـن
بـــخـــون ســیــاوش یــازیــد دســـت جـهـانـی بــه بـیـداد بــر کـرد پـسـت
بــســان ســگــانــش ازان انــجــمــن بــبــنـدی فـرســتــی بــنـزدیـک مـن
بــدان تــا فـرســتــم بــنـزدیـک شــاه چه شان سر ستاند چه بـخشد کلاه
تــو نـشــنـیـدی آن داســتــان بــزرگ کــه شــیــر ژیــان آورد پــیـش گــرگ
کـه هر کـو بـخـون کیان دسـت آخـت زمـانـه بـجـز خـاک جـایش نـسـاخـت
دگــر هـرچ از گــنــج نـزدیـک تــســت هـمـه دشـمـن جـان تــاریـک تـسـت
ز اســـپـــان پـــرمـــایــه و گـــوهــران ز دیـــبــــا و دیـــنـــار وز افـــســــران
ز تـرگ و ز شـمـشـیـر و بـرگـسـتـوان ز خــفــتـــان، وز خــنــجــر هــنــدوان
هـمــه آلــت لــشــکــر و ســیـم و زر فـرســتــی بــنـزدیـک مـا سـربــسـر
بــه بــیـداد کــز مـردمـان بــســتــدی فــــراز آوریــــدی ز دســـــت بـــــدی
بــدان بــاز خـری مـگـر جــان خـویـش ازیـن درکــنــی زود درمــان خــویــش
چــه انــدر خــور شــهـریـارســت ازان فــرســتــم بــنــزدیـک شــاه جــهـان
بــبــخـشـیـم دیـگـر هـمـه بـر سـپـاه بـــجـــای مــکـــافـــات کــرده گــنــاه
و دیـــگـــر کـــه پــــور گـــزیـــن تــــرا نـــگـــهــبـــان گـــاه و نــگـــیــن تـــرا
بــــرادرت هـــر دو ســـران ســـپــــاه کــه هـمـزمـان بــرآرنـد گــردن بــمـاه
چـو هـر سـه بــدیـن نـامـدار انـجـمـن گـروگــان فــرســتــی بــنـزدیـک مـن
بـــدان تـــا شــوم ایــمــن از کــار تــو بـــــرآرد درخـــــت وفــــا بـــــار تـــــو
تــو نـیـز آنـگــهـی بــرگــزیـنـی دو راه یــکــی راه جــویـی بــنــزدیـک شــاه
ابـــا دودمــان نــزد خـــســـرو شــوی بـــدان ســـایــه مــهــر او بـــغــنــوی
کـنـم بــا تـو پــیـمـان کـه خـسـرو تـرا بـــخــورشــیــد تــابـــان بــرآرد ســرا
ز مــــهــــر دل او تـــــو آگــــه تـــــری کــزو هــیــچ نــایـد چــز از بــهــتــری
بــشــویـی دل از مــهـر افــراســیـاب نـبــیـنـی شـب تــیـره او را بــخــواب
گـر از شـاه تــرکـان بــتــرسـی ز بــد نــخــواهـی کــه آیـی بــایـران ســزد
بــپــرداز تــوران و بــنــشــیـن بــچــاج بــبــر تــخــت ســاج و بــر افـراز تــاج
ورت ســوی افــراســیــابــســت رای بــرو ســوی او جــنـگ مــا را مـپــای
اگـر تـو بـخـواهـی بـسـیـچـیـد جـنـگ مـرا زور شـیـرسـت و چـنـگ پــلـنـگ
بــتـرکـان نـمـانـم مـن از تــخـت بــهـر کـمـان مـن ابـرسـت و بـارانـش زهـر
بــســیـچــیـده جــنـگ خــیـز انــدرآی گـرت هـسـت بــا شـیـر درنـده پــای
چـو صـف بـرکـشـید از دو رویه سـپـاه گــنــهـکــار پــیـدا شــد از بــیـگــنــاه
گــریـن گـفــتــه هـای مـرا نـشــنـوی بــفـرجــام کـارت پــشـیـمـان شــوی
پــشــیـمــانـی آنـگــه نـداردت ســود کـــه تـــیــغ زمـــانــه ســـرت را درود
بـگـفـت این سـخـن پـهلوان بـا پـسـر کـه بــر خـوان بــپـیـران هـمـه دربــدر
ز پــیـش پــدر گــیـو شــد تــا بــبــلـخ گـرفـتــه بــیـاد آن سـخـنـهـای تــلـخ
فـــرود آمــد و کــس فــرســـتـــاد زود بــران سـان کـه گـودرز فـرمـوده بــود
هـمـان شــب ســپــاه انـدر آورد گـرد بــرفــت از در بــلـخ تــا ویـســه گــرد
کـه پـیـران بـدان شـهـر بـد بـا سـپـاه کـه دیهیم ایران همی جـسـت و گاه
فـرسـتـاده چـون سـوی پـیران رسـید ســـپـــدار ایــران ســـپـــه را بـــدیــد
بــگـفــتــنـد کآمـد ســوی بــلـخ گـیـو ابـــا ویـــژگـــان ســـپـــهـــدار نـــیـــو
چـو بـشـنید پـیران بـرافـراخـت کـوس شـد از سـم اسـبـان زمـیـن آبـنـوس
ده و دو هــزارش ز لــشـــکــر ســـوار فـــــراز آمــــد انــــدر خـــــور کــــارزار
ازیـشـان دو بـهـره هـم آنـجـا بــمـانـد بــرفـت و جــهـانـدیـدگـانـرا بــخــوانـد
بـیـامـد چـو نـزدیـک جـیـحـون رسـیـد بــگــرد لــب آب لــشــکــر کــشــیــد
بــجــیــحــون پــر از نــیـزه دیـوار کــرد چـــو بـــا گــیــو گـــودرز دیــدار کـــرد
دو هفتـه شد اندر سـخـنشـان درنگ بــدان تـا نـبــاشـد بــه بـیـداد جـنـگ
ز هـر گـونـه گـفـتـنـد و پـیران شـنـیـد گــنــهــکــاری آمــد ز تــرکــان پــدیـد
بـــزرگـــان ایــران زمـــان یــافـــتـــنــد بــریـشـان بــگـفـتــار بــشـتــافـتــنـد
بــرافـگـنـد یـپــران هـم انـدر شــتــاب نــونــدی بـــنــزدیــک افـــراســـیــاب
کـه گـودرز کــشــوادگـان بــا ســپــاه نــهــاد از بـــر تــخــت گــردان کــلــاه
فـــرســـتـــاده آمــد بـــنــزدیــک مــن گــزیــن پـــور او مــهــتـــر انــجــمــن
مار گوش و دل سـوی فـرمان تـسـت بــپــیـمــان روانـم گــروگــان تــســت
سـخـن چـون بـسـالـار تـرکـان رسـید ســپــاهـی ز جــنـگ آوران بــرگــزیـد
فــرســتــاد نــزدیــک پـــیــران ســوار ز گـردان شــمـشـیـر زن ســی هـزار
بــدو گـفـت بــردار شــمـشــیـر کـیـن وزیـــشـــان بـــپـــرداز روی زمـــیـــن
نـه گــودرز بــایـد کــه مـانـد نـه گــیـو نـه فــرهـاد و گـرگـیـن نـه رهـام نـیـو
کـه بــر مـا سـپــه آمـد از چـار سـوی هــمــی گــاه تـــوران کــنــنــد آرزوی
جـفا پـیشه گشتـم ازین پـس بـجنگ نـجــویـم بــخـون ریـخـتــن بــر درنـگ
بـــرای هـــشـــیــوار و مـــردان مـــرد بــرآرم ز کــیـخــســرو ایـن بــار گــرد
چــو پــیـران بــدیـد آن سـپــاه بــزرگ بـخـون تـشـنـه هر یک بـکـردار گـرگ
بـر آشـفـت ازان پـس کـه نیرو گرفـت هنـرهـا بـشـسـت از دل آهو گـرفـت
جـفـا پـیشـه گشـت آن دل نیکـخـوی پــر انــدیـشــه شــد رزم کــرد آرزوی
بــگـیـو آنـگـهـی گـفـت بــرخــیـز و رو ســوی پــهــلــوان ســپــه بــاز شــو
بـگـویش کـه از من تـو چـیزی مجـوی کــه فــرزانــگــان آن نــبــیـنـنــد روی
یـــکـــی آنـــکــــه از نـــامـــدارگـــوان گروگان همی خـواهی این کی تـوان
و دیگـر کـه گـفـتـی سـلـیح و سـپـاه گـرانـمـایـه اسـبــان و تـخـت و کـلـاه
بــرادرکــه روشــن جــهـان مـنـســت گــزیـده پــســر پــهـلــوان مـنـســت
هـمـی گـویی از خـویـشـتـن دور کـن ز بـخـرد چـنـیـن خـام بـاشـد سـخـن
مـــرا مــرگ بـــهــتـــر ازان زنــدگـــی کـه ســالـار بــاشــم کـنـم بــنـدگـی
یـکـی داسـتـان زد بــریـن بــر پـلـنـگ چو با شیر جنگ آورش خاست جنگ
بــنــام ار بــریـزی مــرا گــفــت خــون بــه از زنــدگــانــی بــنــنــگ انــدرون
و دیـگـر کـه پــیـغـام شــاه آمـدســت بــفـرمـان جــنـگـم سـپــاه آمـدسـت
چـو پـاسـخ چـنین یافت بـرگشت گیو ابـــا لــشــکــری نــامــبــردار و نــیــو
سـپـهـدار چـون گـیو بـرگـشـت از وی خـروشـان سـوی جـنـگ بـنـهـاد روی
دمــان از پـــس گــیــو پــیــران دلــیــر سـپـه را هـمـی رانـد بـرسـان شـیـر
بــیـامـد چــو پــیـش کـنـابــد رســیـد بــران دامـن کـوه لـشــکــر کــشــیـد
چــو گــیــو انــدر آمــد بــپــیــش پــدر هـمـی گـفـت پــاسـخ هـمـه دربــدر
بـــگــودرز گـــفـــت انــدرآور ســـپـــاه بـجـایـی کـه سـازی هـمـی رزمـگـاه
کـه او را همـی آشـتـی رای نـیسـت بـدلـش انـدرون داد را جـای نـیـسـت
ز هــر گــونــه بـــا او ســخــن رانــدم هـمـه هـرچ گــفــتــی بــرو خــوانـدم
چــو آمــد پـــدیــدار ازیــشــان گــنــاه هـیـونـی بــرافــگــنــد نـزدیـک شــاه
کـه گـودرز و گـیـو انـدر آمـد بــجــنـگ ســپــه بــایـد ایـدر مــرا بــی درنــگ
ســـپـــاه آمـــد از نــزدافـــراســـیــاب چـو مـا بــازگـشـتـیـم بـگـذاشـت آب
کـنـون کـینه را کـوس بـر پـیل بـسـت همـی جـنگ مـا را کـند پـیشـدسـت
چـنـیـن گـفـت بـا گـیـو پـس پـهـلـوان کـه پـیـران بــسـیـری رسـیـد از روان
همـین داشـتـم چـشـم زان بـد نـهان ولــیــکــن بــفــرمــان شــاه جــهــان
بــایـســت رفــتــن کــه چــاره نــبــود دلــش را کــنــون شـــهــریــار آزمــود
یـکـی داسـتـان گـفـتـه بـودم بــشـاه چــو فـرمـود لـشـکـر کـشـیـدن بــراه
کـه دل را ز مـهـر کـسـی بــرگـســل کـجـا نـیـسـتـش بـا زبـان راسـت دل
هـمـه مـهـر پـیـران بــتـرکـان بـرسـت بـشـوید همی شـاه ازو پـاک دسـت
چـو پــیـران سـپــاه از کـنـابــد بــرانـد بــروز انــدرون روشــنــایـی نــمــانــد
ســـواران جـــوشــن وران صــد هــزار ز تـــرکــان کــمــربـــســـتـــه کــارزار
بــرفـتــنـد بــسـتـه کـمـرهـا بــجـنـگ هـمـه نـیـزه و تـیـغ هـنـدی بــچـنـگ
چــو دانـســت گــودرز کآمــد ســپــاه بـــزد کـــوس و آمـــد ز زیــبـــد بـــراه
ز کــوه انـدر آمـد بــهـامـون گـذشــت کـشـیدند لـشـکـر بـران پـهن دشـت
بـــکـــردار کــوه از دو رویــه ســـپـــاه ز آهــن بـــســـر بـــر نــهــاده کــلــاه
بــــرآمـــد خـــروشـــیـــدن کـــرنـــای بـجـنـبـد همـی کـوه گـفـتـی ز جـای
ز زیـبــد هـمــی تــاکــنــابــد ســپــاه در و دشـت ازیـشـان کـبـود و سـیـاه
ز گــرد ســپـــه روز روشــن نــمــانــد ز نـیـزه هـوا جــز بــجــوشــن نـمـانـد
وز آواز اســــبــــان و گـــرد ســـپــــاه بـشـد روشـنـایی ز خـورشـیـد و مـاه
سـتـاره سـنـان بـود و خـروشـید تـیغ از آهــن زمــیــن بــود وز گــرز مــیــغ
بـــتـــوفـــیـــد ز آواز گـــردان زمـــیــن ز تــرگ و ســنـان آســمــان آهـنـیـن
چــو گــودرز تــوران ســپــه را بـــدیــد کــه بــرســان دریـا زمــیـن بــردمـیـد
درفـــش از درفـــش و گــروه از گــروه گسـسـتـه نشـد شـب بـرآمد ز کـوه
چـو شب تـیره شد پـیل پـیش سپـاه فـــرازآوریـــدنـــد و بـــســـتـــنـــد راه
بــرافــروخــتــنــد آتــش از هـردو روی از آواز گـــردان پــــرخــــاشــــجــــوی
جـهان سـربـسـر گفـتـی آهرمنسـت بـدامـن بـر از آسـتـیـن دشـمـنـسـت
ز بــانــگ تــبــیـره بــســنـگ انــدرون بـــدرد دل انــدر شـــب قـــیــر گـــون
ســـپـــیــده بـــرآمــد ز کــوه ســیــاه ســپــهـدار ایـران بــه پــیـش سـپــاه
بآســــوده اســــب انـــدر آورد پــــای یلان را بـهر سو همی ساخـت جـای
ســپــه را ســوی مـیـمـنـه کـوه بــود ز جــنــگ دلــیــران بــی انــدوه بـــود
ســــوی مــــیــــســـــره رود آب روان چــنـان در خـور آمـد چــو تــن را روان
پــــیـــاده کـــه انـــدر خــــور کــــارزار بـــفــرمــود تـــا پـــیــش روی ســوار
صــفــی بــر کــشــیـدنــد نــیـزه وران ابــــــا گــــــرزداران و کــــــنـــــداوران
هـمــیـدون پــیـاده بــســی نـیـزه دار چـه بـا تـرکـش و تـیر و جـوشـن گذار
کــمــانــهــا فــگــنــده بــبـــاز و درون همی از جـگـرشـان بـجـوشـید خـون
پـس پـشـت ایـشـان سـواران جـنـگ کـز آتــش بــخــنـجــر بــبــردنـد رنـگ
پــس پـشـت لـشـکـر ز پـیـلـان گـروه زمـیـن از پــی پــیـل گـشـتـه سـتـوه
درفـش خــجــســتــه مـیـان ســپــاه ز گــوهــر درفــشـــان بـــکــردار مــاه
ز پـیـلـان زمـیـن سـربــسـر پـیـلـگـون ز گـــرد ســـواران هــوا نــیــلـــگـــون
درخــشــیـدن تــیـغــهــای بــنــفــش ازان ســـایــه کـــاویـــانـــی درفـــش
تـو گـفـتـی کـه انـدرشـب تـیره چـهـر سـتـاره هـمـی بــرفـشـانـد سـپــهـر
بـیـاراسـت لـشـکـر بـسـان بـهـشـت بــبــاغ وفــا ســرو کـیـنـه بــکـشــت
فـــریــبـــزر را داد پـــس مـــیــمـــنــه پــس پـشـت لـشـکـر حـصـار و بــنـه
گـــرازه ســـر تـــخـــمــه گـــیــوگـــان زواره نـــگـــهـــدار تـــخـــت کـــیـــان
بـــیــاری فــریــبـــرز بـــرخــاســتــنــد بــیـک روی لــشــکــر بــیـاراســتــنـد
بـــرهــام فـــرمــود پـــس پـــهــلــوان کـه ای تــاج و تــخــت و خـرد را روان
بــرو بــا ســواران ســوی مــیــســره نــگــه دار چـــنــگـــال گــرگ از بـــره
بــیـفــروز لـشــکـرگـه از فـر خــویـش سـپــه را هـمـی دار در بــر خــویـش
بــدان آبــگــون خــنــجــر نــیــو ســوز چــو شــیـر ژیــان بــا یـلــان رزم تــوز
بـــرفــتـــنــد یــارانــش بـــا او بـــهــم ز گـردان لـشــکـر یـکـی گـســتــهـم
دگــــر گـــژدهـــم رزم را نـــاگــــزیـــر فـروهـل کـه بــگـذارد از سـنـگ تــیـر
بـــفـــرمــود بـــا گـــیــو تـــا دو هــزار بــرفــتــنـد بــر گـســتــوان ور ســوار
سـپـرد آن زمان پـشـت لشـکر بـدوی کـه بــد جـای گـردان پــرخـاشـجـوی
بـــرفــتـــنــد بـــا گــیــو جــنــگــاوران چــو گـرگـیـن و چــون زنـگـه شـاوران
درفـشـی فـرسـتـاد و سـیصـد سـوار نـگــهـبــان لــشــکــر ســوی رودبــار
هـمـیـدون فـرسـتــاد بــر سـوی کـوه درفـشـی و ســیـصـد ز گـردان گـروه
یـکـی دیـده بــان بــر سـر کـوهـسـار نــگــهــبـــان روز و ســتــاره شــمــار
شـــب و روز گــردن بـــرافـــراخـــتـــه ازان دیـده گـه دیـده بــان ســاخــتــه
بـجـسـتـی هـمـی تـا ز تـوران سـپـاه پــــی مـــور دیـــدی نـــهـــاده بــــراه
ز دیـــده خـــروشـــیــدن آراســـتـــی بــگـفـتــی بــگـودرز و بــرخــاسـتــی
بــدان ســان بــیـاراســت آن رزمـگـاه کــه رزم آرزو کــرد خــورشــیـد و مـاه
چـو سـالار شـایسـتـه بـاشد بـجـنگ نــتــرســد ســپــاه از دلــاور نـهـنــگ
ازان پـــس بـــیــامــد بـــســالــارگــاه کــه دارد ســپــه را ز دشــمـن نـگـاه
درفـــش دلـــفـــروز بــــر پـــای کـــرد سـپــه را بــقـلـب انـدرون جـای کـرد
سـران را همـه خـواند نزدیک خـویش پـس پـشـت شیدوش و فرهاد پـیش
بــدسـت چــپــش رزم دیـده هـجــیـر ســوی راســت کـتــمـاره شـیـرگـیـر
بــبــسـتـنـد ز آهـن بــگـردش سـرای پـس پـشـت پـیـلـان جـنـگـی بــپـای
ســـپـــهــدار گــودرزشــان در مــیــان درفــش از بـــرش ســـایــه کــاویــان
همی بـسـتـد از مـاه و خـورشـید نور نـگــه کــرد پــیـران بــلــشــکــر ز دور
بــدان ســاز و آن لـشــکـر آراســتــن دل از نـنــگ و تــیـمــار پــیـراســتــن
در و دشـت و کـوه و بـیـابــان سـنـان عـنـان بــافـتــه سـربــسـر بــا عـنـان
سـپـهدار پـیران غمی گشت سـخـت بـرآشـفـت بـا تـیره خـورشـیـد بـخـت
ازان پــس نـگــه کــرد جــای ســپــاه نـــیـــامــــدش بــــر آرزو رزمــــگــــاه
نــه آوردگــه دیــد و نــه جـــای صــف هـمـی بـرزد از خـشـم کـف را بـکـف
بـرین گـونه کآمـد بـبـایسـت سـاخـت چـو سوی یلان چـنگ بـایسـت آخـت
پـــس از نـــامـــداران افـــراســـیـــاب کسی کش سـر از کینه گیرد شتـاب
گـزین کـرد شـمـشـیـرزن سـی هـزار کــه بـــودنــد شــایــســـتـــه کــارزار
بــهـومـان سـپــرد آن زمـان قـلـبــگـاه ســپــاهـی هـژبــر اوژن و رزمــخــواه
بــخـوانـد انـدریـمـان و او خـواسـت را نــهــاد چـــپ لــشــکــر و راســت را
چـپ لـشـکـرش را بـدیـشـان سـپـرد ابـــا ســـی هــزار از دلـــیــران گـــرد
چــو لـهـاک جــنـگـی و فــرشــیـدورد ابـــا ســـی هــزار از دلـــیــران مـــرد
گــرفــتــنــد بــر مــیـمــنــه جــایـگــاه جـهان سـربـسـر گشت ز آهن سیاه
چـــو زنــگــولــه گـــرد و کـــلــبـــاد را ســـپـــهــرم کــه بـــد روز فـــریــاد را
بـــرفـــتـــنــد بـــا نــیــزه ور ده هــزار بـــپـــشــت ســواران خــنــجــرگــزار
بـــرون رفــت رویــیــن رویــیــنــه تــن ابــــا ده هـــزار از یـــلــــان خــــتــــن
بـدان تـا دران بـیـشـه انـدر چـو شـیـر کــمــیـنــگــه کــنــد بــا یـلــان دلــیـر
طــلـایـه فــرســتــاد بــر ســوی کـوه ســپــهــدار ایـران شــود زو ســتــوه
گــر از رزمـگــه پــی نـهـد پــیـشــتــر وگـر جـنـبــد از خـویـشـتـن بـیـشـتـر
ســپــهــدار رویــیــن بــکــردار شــیــر پـــس پـــشـــت او انــدر آیــد دلــیــر
هـمـان دیـده بــان بــر ســر کـوه کـرد کـه جــنـگ سـواران بــی انـدوه کـرد
ز ایـــرانــــیـــان گــــر ســــواری ز دور عـنـان تــافـتــی ســوی پــیـکـار تــور
نـگــهـبــان دیـده گــرفــتــی خــروش هـمــه رزمــگــاه آمــدی زو بــجــوش
دو لــشـــکـــر بـــروی انــدر آورد روی هــمــه نــامــداران پـــرخــاشــجــوی
چـنین ایسـتـاده سـه روز و سه شب یـکــی را بــگـفــتــن نـجــنـبــیـد لـب
همی گفـت گودرز گر پـشـت خـویش سـپـارم بـدیـشـان نـهـم پـای پـیـش
ســپــاه انـدر آیـد پــس پــشــت مـن نـمــانـد جــز از بــاد در مــشــت مـن
شـب و روز بــر پــای پــیـش ســپــاه همی جـسـت نیک اخـتـر هور و مـاه
کـه روزی کـه آن روز نـیک اخـتـرسـت کـدامسـت و جـنبـش کرا بـهتـرسـت
کـــجـــا بــــردمـــد بــــاد روز نـــبــــرد کـه چـشـم سـواران بــپـوشـد بـگـرد
بــریـشــان بــیـابــم مـگـر دســتــگـاه بــــکـــردار بــــاد انـــدر آرم ســـپـــاه
نـهـاده سـپــهـدار پــیـران دو چــشـم کـه گـودرز رادل بــجــوشـد ز خـشـم
کـنـد پـشـت بـر دشـت و راند سـپـاه ســپـــاه انــدآرد بـــپــشــت ســپــاه
بـــروز چـــهـــارم ز پـــیــش ســـپـــاه بــشــد بــیــژن گــیـو تــا قــلــبــگــاه

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج
آخرین اخبار شعر و ادبیات