رســیـدنــد بــهــرام و خــســرو بــهــمگــشــاده یــکــی روی و دیــگــر دژمنـشـسـتــه جــهـانـدار بــر خـنـگ عـاجفـــریــدون یــل بـــود بـــا فـــر …
رســیـدنــد بــهــرام و خــســرو بــهــم | گــشــاده یــکــی روی و دیــگــر دژم |
نـشـسـتــه جــهـانـدار بــر خـنـگ عـاج | فـــریــدون یــل بـــود بـــا فـــر وتـــاج |
زدیــبـــای زربــفــت چــیــنــی قــبــای | چـو گـردوی پـیش انـدرون رهـنـمـای |
چـو بـندوی و گسـتـهم بـردسـت شـاه | چـــو خـــراد بـــرزیــن زریــن کـــلـــاه |
هــه غـــرقــه در آهــن و ســـیــم و زر | نــه یــاقــوت پــیــدانــه زریــن کــمــر |
چــو بــهــرام روی شــهــنــشــاه دیــد | شـد از خـشـم رنـگ رخـش نـاپـدیـد |
ازان پـس چـنین گـفـت بـا سـرکـشـان | کــه ایـن روســپــی زاده بــدنـشــان |
زپــســتــی و کـنـدی بــمـردی رسـیـد | تــوانـگـر شــد و رزمـگـه بــرکـشــیـد |
بــیـامــوخــت آیـیـن شــاهـنــشــهــان | بـــزودی ســـرآرم بـــدو بـــرجـــهــان |
بــبــیـنـیـد لـشـکـرش راســر بــه سـر | کـه تـا کـیسـت زیشـان یکـی نـامـور |
ســواری نــبــیـنـم هـمــی رزم جــوی | کــه بـــامــن بــروی انــدر آرنــد روی |
بـــبـــیــنــد کــنــون کـــار مــردان مــرد | تــگ اسـپ وشـمـشـیـر وگـرز نـبــرد |
هــمــان زخــم گــوپـــال وبـــاران تــیــر | خـــروش یــلــان بـــر ده ودار وگـــیــر |
نـــــدارد بآوردگـــــه پـــــیـــــل پــــــای | چــومـن بــا سـپــاه انـدر آیـم زجــای |
ز آواز مـــــن کـــــوه ریـــــزان شــــــود | هـــژبــــر دلـــاور گــــریـــزان شــــود |
بــخــنـجــر بــدریـا بــر افـسـون کـنـیـم | بــیـابــان سـراسـر پــرازخـون کـنـیـم |
بــگـفـت و بــرانـگـیـخـت ابــلـق زجـای | تـوگـفـتـی شـد آن بـاره پـران همای |
یــکــی تـــنــگ آورد گــاهــی گــرفــت | بـدو مانده بـد لـشـکـر اندر شـگـفـت |
ز آورد گـــه شــــد ســــوی نـــهـــروان | هـمـی بــود بــر پــیـش فــرخ جــوان |
تـــنـــی چـــنـــد بـــا او ز ایـــرانـــیـــان | همـه بـسـتـه بـرجـنگ خـسـرو میان |
چـنین گفت خـسـرو که ای سـرکشان | ز بــهـرام چــوبــیـن کـه دارد نـشــان |
بــدو گــفــت گــردوی کــای شــهـریـار | نـگــه کــن بــران مـرد ابــلـق ســوار |
قـبــایـش ســپــیـد و حــمـایـل ســیـاه | هـمــی رانـد ابــلــق مــیـان ســپــاه |
جـــهـــانـــدار چـــون دیـــد بـــهـــرام را | بـــدانــســتـــش آغــاز و فــرجــام را |
چـــنــیــن گــفـــت کــان دودگــون دراز | نـشــســتــه بــران ابــلـق ســرفـراز |
بــدو گــفــت گــردوی کــه آری هـمـان | نـبـردسـت هـرگـز بـه نـیکـی گـمـان |
چــنـیـن گـفـت کـز پــهـلـو کـوژپــشـت | بـپـرسی سـخـن پـاسـخ آرد درشت |
همان خـوک بـینی و خـوابـیده چـشـم | دل آگـنـده دارد تــو گـویـی بــخـشـم |
بـــدیــده نــدیــدی مــر او را بـــدســت | کـجــا در جــهـان دشـمـن ایـزدسـت |
نـبــیـنـم هـمـی در ســرش کــهـتــری | نــیـابــد کــس او را بــفــرمــانــبــری |
ازان پـس بـه بـندوی و گسـتـهم گفـت | کـه بـگشـایم این داسـتـان از نهفـت |
کــه گــر خــر نــیـایـد بــه نــزدیـک بــار | تــــوبــــار گـــران را بــــنـــزد خــــر آر |
چــو بــفـریـفــت چــوبــیـنـه را نـره دیـو | کــجــا بــیـنـد او راه گــیـهـان خــدیـو |
هــرآن دل کـــه از آز شـــد دردمـــنـــد | نــیــایــدش کــار بــزرگــان پــســنــد |
جـز از جـنـگ چـو بـینـه را رای نـیسـت | بـه دل ش اندرون داد را جای نیست |
چـوبـر جـنگ رفتـن بـسی شد سـخـن | نــگــه کــرد بــایــد ز ســر تــا بــبــن |
کـه دانـدکـه در جـنـگ پـیـروز کـیـسـت | بـدان سـردگر لشـکـر افـروز کـیسـت |
بـــریــن گــونــه آراســتــه لــشــکــری | بــپــرخــاش بــهــرام یـل مــهــتــری |
دژاگـــاه مـــردی چـــو دیــو ســـتـــرگ | ســپــاهــی بـــکــردار درنــده گــرگ |
گـر ای دون کـه بـاشـیم هـمـداسـتـان | نـبــاشــد مــرا نـنـگ زیـن داســتــان |
بـپـرسـش یکـی پـیـش دسـتـی کـنـم | ازان بـه که در جـنگ سـسـتـی کنم |
اگـــر زو بـــر انــدازه یــابـــم ســـخـــن | نــوآیـیــن بــدیــهــاش گــردد کــهــن |
زگــیــتــی یــکــی گــوشــه اورا دهــم | ســپــاســی ز دادن بـــدو بــرنــهــم |
هـمـه آشــتــی گــردد ایـن جــنـگ مـا | بــریـن رزمـگـه جــسـتــن آهـنـگ مـا |
مــرا ز آشــتـــی ســـودمــنــدی بـــود | خــرد بــی گــمـان تــاج بــنـدی بــود |
چـــو بـــازارگـــانــی کـــنـــد پـــادشـــا | ازو شــــاد بــــاشـــد دل پــــارســــا |
بــدو گـفـت گـسـتـهـم کـای شـهـریـار | انـــوشـــه بــــدی تـــا بـــود روزگـــار |
هـمـی گـوهـر افـشـانـی انـدر سـخـن | تــو دانــاتـــری هــرچ بـــایــد بـــکــن |
تـــو پـــردادی و بــــنـــده بـــیـــدادگـــر | تــوپـــرمــغــزی و او پــر از بـــاد ســر |
چــوبــشـنـیـد خــســرو بــپــیـمـود راه | خـرامـان بــیـامـد بــه پــیـش سـپــاه |
بـــپـــرســـیـــد بـــهـــرام یـــل را ز دور | هـمـی جـسـت هـنـگـامـه رزم سـور |
بــبــهــرام گــفــت ای ســرافــراز مــرد | چـگـونـسـت کـارت بـه دشـت نـبــرد |
تـــودرگــاه را هــمــچـــو پـــیــرایــه ای | هـمـان تــخـت ودیـهـیـم را مـایـه ای |
ســتــون ســپــاهــی بــهــنــگــام رزم | چـوشـمـع درخـشـنـده هـنـگـام بـزم |
جــهـانـجــوی گـردی و یـزدان پــرسـت | مـــداراد دارنـــده بـــاز از تـــودســـت |
ســــگــــالــــیــــده ام روزگــــار تــــو را | بــخــوبــی بــســیـجــیـده کــارتــو را |
تــو را بــا ســپــاه تــو مـهـمــان کــنـم | زدیـــدار تـــو رامـــش جـــان کـــنـــم |
ســپـــهــدار ایــرانــت خـــوانــم بـــداد | کــنــم آفــریــنــنــده را بـــر تـــو یــاد |
ســخــنـهـاش بــشــنـیـد بــهـرام گـرد | عــنــان بـــاره تــیــزتــگ را ســپـــرد |
هـم از پــشــت آن بــاره بــردش نـمـاز | هـمـی بــود پــیـشــش زمـانـی دراز |
چــنـیـن داد پــاســخ مـر ابــلـق سـوار | کــه مـن خــرمـم شــاد وبــه روزگــار |
تــــو را روزگــــار بــــزرگــــی مــــبــــاد | نــه بــیـداد دانـی ز شــاهـی نـه داد |
الــان شــاه چــون شــهــریـاری کــنــد | ورا مـــرد بـــدبـــخـــت یــاری کـــنــد |
تــــو را روزگـــاری ســــگـــالـــیـــده ام | بـــنــوی کـــمــنــدیــت مــالــیــده ام |
بـــزودی یــکـــی دار ســـازم بـــلـــنــد | دو دسـتــت بــبــنـدم بــخــم کـمـنـد |
بـــــیــــاویــــزمـــــت زان ســـــزاوار دار | بــبــیــنــی ز مــن تــلــخــی روزگــار |
چـو خـسـرو ز بــهـرام پــاسـخ شـنـیـد | بـرخـسـاره شـد چـون گـل شـنبـلـید |
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه ای نـاسـپـاس | نـگـویـد چـنـیـن مـرد یـزدان شـنـاس |
چــو مــهــمــان بــخــوان تــوآیــد ز دور | تــو دشـنـام سـازی بــهـنـگـام سـور |
نـه آیـیـن شــاهـان بــود زیـن نــشــان | نـــه آن ســـواران گـــردنـــکـــشـــان |
نـه تــازی چــنـیـن کـرد ونـه پــارســی | اگـر بــشـمـری سـال صـدبــار سـی |
ازیــن نــنـــگ دارد خـــردمـــنـــد مـــرد | بـــگــرد در نــاســـپـــاســی مــگــرد |
چـــو مـــهـــمـــانـــت آواز فـــرخ دهـــد | بــریـن گــونـه بــر دیـو پــاســخ دهـد |
بــتــرســم کــه روز بــد آیــدت پــیــش | که سرگشته بـینمت بـر رای خویش |
تـو را چـاره بــر دسـت آن پـادشـاسـت | کـه زنـدسـت جــاویـد وفـرانـرواسـت |
گــنــهــکـــار یــزدانــی ونــاســـپـــاس | تــن انـدر نـکـوهـش دل انـدر هـراس |
مـرا چــون الـان شـاه خــوانـی هـمـی | زگــوهـر بــیـک ســوم دانـی هـمـی |
مــگــر نــاســزایـم بــشــاهـنـشــهـی | نـزیـبــاســت بــرمــن کــلــاه مــهـی |
چــون کــســری نـیـا وچــوهـرمـز پــدر | کــــرا دانــــی ازمــــن ســــزاوارتــــر |
ورا گــفــت بــهــرام کــای بــدنــشــان | بـه گـفـتـار و کـردار چـون بـیـهـشـان |
نخـسـتـین ز مهمان گـشـادی سـخـن | ســرشـتــت بــدوداســتــانـت کـهـن |
تـو را بـا سـخـنـهـای شـاهان چـه کـار | نـه فـرزانـه مـردی نه جـنـگـی سـوار |
الــان شــاه بــودی کــنــون کــهــتــری | هــم ازبــنــده بــنــدگــان کــمــتــری |
گــنــه کــارتـــر کــس تــوی درجــهــان | نـه شـاهـی نـه زیـبـاسـری ازمـهـان |
بــشــاهــی مــرا خــوانــدنــد آفــریــن | نـمـانـم کـه پــی بــرنـهـی بــرزمـیـن |
دگــرآنــک گــفــتــی کــه بــداخــتــری | نـزیـبــد تــو را شــاهـی و مــهـتــری |
ازان گـــفـــتـــم ای نــاســـزاوار شـــاه | کـه هـرگـز مـبــادی تـو درپـیـش گـاه |
کــه ایـرانـیـان بــر تــو بــر دشــمــنـنـد | بــکـوشـنـد و بـیـخـت زبـن بــرکـنـنـد |
بـــدرنــد بــر تــنــت بــر پــوســت ورگ | سـپـارنـد پـس اسـتـخـوانـت بـسـگ |
بــدو گـفـت خـسـرو کـه ای بــدکـنـش | چـراگـتـشـه ای تـنـد وبــرتــر مـنـش |
کـه آهـوسـت بــر مـرد گـفـتــار زشـت | تــو را انـدر آغـاز بــود ایـن ســرشـت |
ز مـغـز تــو بــگـسـسـت روشـن خــرد | خـــنــک نــامــور کــو خـــرد پـــرودرد |
هـــرآن دیــو کـــایــد زمـــانـــش فـــراز | زبـــانــش بـــه گــفـــتـــار گــردد دراز |
نـخـواهـم کـه چـون تـو یـکـی پـهـلـوان | بـــتـــنــدی تـــبـــه گــردد و نــاتــوان |
ســزد گـر ز دل خــشـم بــیـرون کـنـی | نـجـوشـی وبـر تـیزی افـسـون کـنی |
ز دارنـــــــده دادگـــــــر یـــــــادکـــــــن | خـــرد را بـــدیــن یــاد بـــنــیــاد کــن |
یـــکـــی کـــوه داری بــــزیـــر انـــدورن | کـه گـر بــنـگـری بــرتـر از بـیـسـتـون |
گــر از تـــو یــکــی شـــهــریــار آمــدی | مــغــیــلــان بــی بــر بـــبـــار آمــدی |
تــو را دل پــرانـدیـشـه مـهـتــریـســت | بــبـیـنـیـم تـا رای یـزدان بــچـیـسـت |
نـدانـم کــه آمــخــتــت ایـن بــد تــنـی | تــو را بــا چــنـیـن کــیـش آهـرمـنـی |
هران کـاین سـخـن بـا تـو گـوید همـی | بــه گـفـتــار مـرگ تــو جـویـد هـمـی |
بــگــفــت وفــرود آمــد از خــنـگ عــاج | ز ســر بــر گـرفـت آن بــهـاگـیـر تــاج |
بــنـالـیـد و سـر سـوی خـورشـیـد کـرد | زیـــزدان دلـــش پــــرزامـــیـــد کـــرد |
چــنـیـن گــفــت کــای روشــن دادگــر | درخـــت امـــیـــد از تـــو آیـــد بـــبـــر |
تو دانی که بـر پـیش این بـنده کیست | کـزیـن نـنـگ بـر تـاج بـایـد گـریـسـت |
وزانـجــا ســبــک شــد بــجــای نـمــاز | هــمــی گـــفـــت بـــا داور پـــاک راز |
گــر ایـن پــادشــاهــی زتــخــم کــیـان | بــخــواهـد شـدن تــا نـبــنـدم مـیـان |
پـــرســتــنــده بـــاشــم بآتـــشــکــده | نـخــواهـم خــورش جــز زشــیـر دده |
نــدارم بــه گــنــج انــدرون زر وســیــم | بــگـاه پــرسـتـش بــپــوشـم گـلـیـم |
گر ای دون که این پـادشاهی مراست | پــرسـتــنـده و ایـمـن و داد و راسـت |
تـــو پــــیـــروز گـــردان ســـپــــاه مـــرا | بـــه بـــنــده مـــده تـــاج وگـــاه مــرا |
اگــرکــام دل یــابــم ایـن تــاج واســپ | بــیـارم دمـان پــیـش آذرگـشــســپ |
هـمــیـن یـاره وطــوق وایـن گــوشــوار | هــمــیــن جـــامــه زر گــوهــرنــگــار |
هـــمـــان نـــیـــزده بـــدره دیــنـــار زرد | فــشــانــم بـــریــن گــنــبـــد لــاژورد |
پـــرســـتـــنـــدگـــان رادهــم ده هــزار | درم چـون شـوم بــرجـهـان شـهـریـار |
زبـــهــرامــیــان هــرک گـــردد اســـیــر | بـه پـیش مـن آرد کـسـی دسـتـگـیر |
پـــرســـتـــنـــده فـــرخ آتـــش کـــنـــم | دل مــوبــد و هـیـربــد خــوش کــنـم |
بـگـفـت ایـن وز خـاک بـرپـای خـاسـت | ســتــمـدیـده گـویـنـده بــود راســت |
زجـــای نــیــایــش بـــیــامــد چــوگــرد | بـــه بـــهــرام چــوبـــیــنــه آواز کــرد |
کـــه ای دوزخــــی بــــنـــده دیـــو نـــر | خـــرد دور و دور از تـــو آیــیـــن وفـــر |
سـتـمـگـاره دیویسـت بـا خـشـم و زور | کـزیـن گـونـه چـشـم تــو را کـرد کـور |
بــجــای خـرد خـشـم و کـیـن یـافـتــی | زدیــوان کــنــون آفــریــن یــافـــتـــی |
تـو را خـارسـتـان شـارسـتـانـی نـمـود | یـکـی دوزخــی بــوســتــانـی نـمـود |
چــراغ خــرد پــیـش چــشـمـت بــمـرد | زجــان و دلــت روشــنــایــی بـــبــرد |
نــبـــودســت جــز جــادوی پــرفــریــب | کـه انـدر بــلـنـدی نـمـودت نـشــیـب |
بــشـاخـی هـمـی یـازی امـروز دسـت | که بـرگش بـود زهر وبـارش کبـسـت |
نـجــســتــســت هـرگـز تــبــار تــوایـن | نــبــاشــد بــجــویــنــده بــر آفــریــن |
تـــو را ایـــزد ایــن فـــر و بـــرزت نـــداد | نــیــاری ز گـــرگـــیــن مــیــلــاد یــاد |
ایـــا مـــرد بـــدبـــخـــت وبـــیـــدادگـــر | بـــنــابــودنــیــهــا گــمــانــی مــبـــر |
کـه خــرچــنـگ رانـیـســت پــرعــقــاب | نـــپــــرد عـــقـــاب از بــــر آفـــتــــاب |
بـــه یــزدان پـــاک وبـــتــخــت وکــلــاه | کـه گـر مـن بـیابـم تـو را بـی سـپـاه |
اگــر بـــرزنــم بـــر تـــو بـــربـــاد ســرد | نـــدارمـــت رنـــجـــه زگـــرد نـــبـــرد |
سـخـنـهـا شـنـیـدیـم چــنـدی درشـت | بــه پـیـروزگـر بــازهـشـتـیـم پــشـت |
اگـــر مـــن ســـزاوار شـــاهــی نــیــم | مــبـــادا کــه در زیــر دســتــی زیــم |
چــنــیـن پــاســخــش داد بــهـرام بــاز | کــه ای بــی خــرد ریـمــن دیـوســاز |
پــدرت آن جـهـانـدار دیـن دوسـت مـرد | کـه هـرگـز نـزد بـرکـسـی بــاد سـرد |
چـــنــو مـــرد را ارج نــشـــنــاخـــتـــی | بــخــواری زتــخــت انــدرانـداخــتــی |
پـــس او جـــهــانــدار خــواهــی بـــدن | خــردمــنــد و بــیـدار خــواهـی بــدن |
تـــو نـــاپـــاکـــی و دشـــمـــن ایــزدی | نـبــیـنـی زنـیـکـی دهـش جــزبــدی |
گــر ای دون کــه هـرمــزد بــیـداد بــود | زمــان و زمــیــن زو بـــفـــریــاد بـــود |
تـــو فــرزنــد اویــی نــبـــاشـــد ســـزا | بـــه ایــران و تــوران شــده پــادشــا |
تــو را زنــدگــانـی نــبــایـد نــه تــخــت | یکی دخمه یی بس که دوری زبخت |
هـم ان کـیـن هـرمـز کـنـم خـواسـتــار | دگــرکــانــدر ایـران مــنــم شــهـریـار |
کـنـون تــازه کـن بــرمـن ایـن داسـتـان | کـه از راسـتـان گـشـت همداسـتـان |
کـه تـو داغ بـر چـشـم شـاهـان نـهـی | کـسـی کـو نـهـد نـیـز فـرمـان دهـی |
ازان پـس بـیابـی که شـاهی مراسـت | ز خـورشـید تـا بـرج مـاهی مـراسـت |
بــدو گـفـت خــسـرو کـه هـرگـز مـبــاد | کـه بــاشـد بــدرد پــدر بــنـده شــاد |
نـوشـتــه چـنـیـن بــود وبــود آنـچ بــود | سـخـن بـر سـخـن چـنـد بـایـد فـزود |
تـو شاهی همی سـازی از خـویشتـن | کــه گـر مـرگـت آیـد نـیـابــی کــفــن |
بــدیـن اسـپ و بــرگـسـتــوان کـسـان | یــکــی خـــســروی بآرزو نــارســـان |
نــه خــان و نـه مــان و نـه بــوم ونــژاد | یـکــی شــهـریـاری مــیـان پــر زبــاد |
بــدیـن لـشــکــر و چــیـز ونـامـی دروغ | نـگـیـری بــر تــخــت شــاهـی فـروغ |
زتـــو پــــیـــش بــــودنـــد کـــنـــداوران | جــهـانــجــوی و بــا گــرزهـای گــران |
نـجـسـتـنـد شـاهـی کـه کـهـتـر بـدنـد | نـه انـدر خـور تـخـت و افـسـر بــدنـد |
هـمـی هـرزمـان سـرفـرازی بــخـشـم | همـی آب خـشـم انـدرآری بـچـشـم |
بــجـوشـد هـمـی بــرتــنـت بــدگـمـان | زمــانــه بــخــشــم آردت هــر زمــان |
جـــهــانـــدار شـــاهــی ز داد آفـــریــد | دگــــر از هـــنــــر وز نـــژاد آفــــریـــد |
بـــدان کـــس دهــد کـــو ســـزاوارتـــر | خــــرددارتـــــر هــــم بـــــی آزارتــــر |
الـــان شـــاه مــا را پـــدر کـــرده بـــود | کــجـــا بـــرمــن ازکـــارت آزرده بـــود |
کــنــون ایــزدم داد شـــاهــنــشــهــی | بــزرگــی و تــخــت و کــلــاه مــهـی |
پـــذیــرفــتـــم ایــن از خــدای جــهــان | شـــنــاســـنــده آشـــکـــار ونــهــان |
بـــدســـتـــوری هـــرمـــز شـــهـــریــار | کــجـــا داشـــت تـــاج پـــدر یــادگــار |
ازان نـــامـــور پـــر هـــنـــر بــــخـــردان | بــــــزرگـــــان وکـــــارآزمـــــوده ردان |
بــدان دیـن کـه آورده بــود از بــهـشـت | خــردیـافــتــه پــیـرســر زردهــشــت |
کـه پــیـغــمـبــر آمـد بــلـهـراســپ داد | پـذیرفـت زان پـس بـگشـتـاسـپ داد |
هـرآنـکـس کـه مـا را نـمـودســت رنـج | دگــر آنـک ازو یـافــتــســتــیـم گـنـج |
هـمــه یـکــســر انــدر پــنــاه مــنــنــد | اگــر دشــمـن ار نـیـک خــواه مـنـنـد |
هـــمـــه بــــر زن وزاده بــــر پـــادشـــا | نــخــوانـیـم کــس را مــگــر پــارســا |
ز شـهـری کـه ویـران شـدانـدر جــهـان | بــجـایـی کـه درویـش بــاشـد نـهـان |
تـــوانـــگـــر کـــمـــن مـــرد درویــش را | پـــراگـــنـــده و مـــردم خـــویـــش را |
همه خـارسـتـانها کـنم چـون بـهشـت | پــر از مـردم و چــارپــایـان وکــشــت |
بــمــانـم یـکــی خــوبــی انـدر جــهـان | کـه نـامـم پـس از مـرگ نـبـود نـهـان |
بـــیــایــیــم و دل را تـــو رازو کـــنــیــم | بــســنـجــیـم ونـیـرو بــبــازو کــنـیـم |
چــو هــرمــز جــهــانــدار وبـــاداد بـــود | زمــیــن و زمــانــه بـــدو شـــاد بـــود |
پـسـر بـی گـمـان از پـدر تـخـت یـافـت | کلاه و کمر یافـت و هم بـخـت یافـت |
تـــو ای پـــرگــنــاه فـــریــبـــنــده مــرد | که جـستـی نخـستـین ز هرمز نبـرد |
نــبـــد هــیــچ بــد جــز بــفــرمــان تــو | وگــر تــنـبــل و مـکــر ودســتــان تــو |
گـر ایـزد بــخــواهـد مـن از کـیـن شــاه | کـنـم بـر تـو خـورشـید روشـن سـیاه |
کــنـون تــاج را درخــور کــار کــیـســت | چـو مـن نـاسـزایم سـزاوار کـیـسـت |
بــدو گــفــت بــهــرام کــای مــرد گــرد | سـزا آن بــود کـز تـو شـاهـی بــبــرد |
چــو از دخــت بـــابــک بــزاد اردشــیــر | کــه اشــکــانـیـان را بــدی دار وگـیـر |
نـه چــون اردشـیـر اردوان را بــکـشـت | بـنیرو شـد و تـخـتـش آمـد بـمـشـت |
کـنـون سـال چـون پـانـصـد بـرگـذشـت | سـر تـاج سـاسـانـیان سـرد گـشـت |
کـنـون تـخـت و دیـهـیـم را روز مـاسـت | سـرو کـار بــا بــخـت پـیـروز مـاسـت |
چــو بــیـنــیـم چــهــر تــو وبــخــت تــو | ســپـــاه وکــلــاه تـــو وتـــخـــت تـــو |
بـــیــازم بـــدیــن کــار ســاســانــیــان | چـوآشـفـتـه شـیـری کـه گـردد ژیـان |
زدفــتــر هـمــه نـامــشــان بــســتــرم | سـر تــخـت سـاسـانـیـان بــسـپــرم |
بــزرگـی مـر اشـکـانـیـان را سـزاسـت | اگــر بــشــنـود مـرد دانـنـده راســت |
چــنـیـن پــاســخ آورد خــسـرو بــدوی | کـه ای بــیـهـده مـرد پــیـکــار جــوی |
اگــر پـــادشـــاهــی زتـــخـــم کـــیــان | بــخـواهـد شـدن تـو کـیـی درجـهـان |
هــمــه رازیــان از بــنــه خــود کــنــیـد | دو رویــنــد وز مــردمــی بــرچــیــنــد |
نـخــسـت از ری آمـد ســپــاه انـدکـی | کـه شـد بــا سـپــاه سـکـنـدر یـکـی |
مــیــان را بــبــســتــنــد بـــا رومــیــان | گــرفــتــنــد نــاگــاه تـــخــت کــیــان |
ز ری بــــود نـــاپــــاکـــدل مـــاهـــیـــار | کـزو تــیـره شـد تــخــم اســفـنـدیـار |
ازان پـــس بـــبـــســتــنــد ایــرانــیــان | بــکــیـنـه یـکــایـک کــمــر بــر مـیـان |
نــیــامــد جــهــان آفــریـن را پــســنــد | ازیـشـان بــه ایـران رسـیـد آن گـزنـد |
کـــلـــاه کـــیــی بـــر ســـر اردشـــیــر | نــهــاد آن زمــان داور دســـتـــگـــیــر |
بــــتــــاج کــــیــــان او ســــزاوار بــــود | اگــر چــنـد بــی گــنــج ودیـنــار بــود |
کــنــون نــام آن نــامــداران گــذشـــت | سـخـن گـفـتـن مـاهـمـه بـادگـشـت |
کــنـون مـهـتــری را ســزاوار کـیـســت | جـهـان را بـنـوی جـهـانـدار کـیـسـت |
بــدو گــفــت بــهـرام جــنــگــی مــنـم | کــه بــیـخ کــیــان را زبــن بــرکــنــم |
چـنین گـفـت خـسـرو کـه آن داسـتـان | کــه دانــنــده یــادآرد ازبـــاســـتـــان |
کــه هــرگــز بــنــادان وبــی راه وخــرد | ســلــیـح بــزرگــی نــبــایـد ســپــرد |
کـه چـون بـازخـواهـی نـیـایـد بـدسـت | که دارنده زان چـیزگشتـسـت مست |
چـه گفـت آن خـردمند شـیرین سـخـن | کـه گـر بـی بــنـانـرا نـشـانـی بــبـن |
بــــفــــرجــــام کـــارآیـــدت رنـــج ودرد | بـــگــرد درنــاســـپـــاســـان مــگــرد |
دلــاور شـــدی تـــیــز وبـــرتـــرمــنــش | ز بــد گــوهـر آمــد تــو را بــدکــنــش |
تـــو را کــرد ســـالــار گــردنــکــشـــان | شــدی مـهـتــر انـدر زمـیـن کـشــان |
بــران تـخـت سـیـمـیـن وآن مـهـرشـاه | سـرت مسـت شد بـازگشـتـی ز راه |
کـنـون نـام چــوبــیـنـه بــهـرام گـشـت | همان تـخت سیمین تو را دام گشت |
بــران تــخــت بــرمـاه خــواهـی شـدن | سـپـهبـد بـدی شـاه خـواهی شـدن |
سـخـن زیـن نـشـان مـرد دانـا نـگـفـت | بـرآنم کـه بـا دیو گشـتـی تـو جـفـت |
بــدو گــفــت بــهـرام کــای بــدکــنـش | نـزیـبــد هـمـی بـر تـو جـز سـرزنـش |
تـــو پـــیــمـــان یــزدان نــداری نــگـــاه | همـی نـاسـزا خـوانی این پـیشـگـاه |
نــهـی داغ بــر چــشــم شــاه جــهـان | سـخـن زین نـشـان کـی بـود درنهان |
هـمـه دوسـتـان بــر تـو بـر دشـمـنـنـد | بــه گـفـتــار بــا تـو بــه دل بــامـنـنـد |
بــدیــن کــار خــاقــان مــرا یــاورســت | همان کاندر ایران وچـین لشـکرسـت |
بــــزرگـــی مـــن از پـــارس آرم بــــری | نـمـانـم کــزیـن پــس بــود نـام کــی |
بـــــرافــــرازم انــــدر جـــــهــــان داد را | کـــنـــم تـــازه آیـــیـــن مـــیـــلـــاد را |
مـــن از تــــخــــمـــه نـــامـــور آرشـــم | چــو جــنـگ آورم آتــش ســرکـشــم |
نـبــیـره جــهـانـجــوی گــرگــیـن مــنـم | هــم آن آتــش تــیــز بــرزیــن مــنــم |
بــه ایـران بــران رای بــد ســاوه شــاه | کـه نـه تـخـت مـانـد نـه مـهـر وکـلـاه |
کــنــد بــا زمــیـن راســت آتــشــکــده | نـه نـوروز مــانـد نـه جــشــن ســده |
هــمـــه بـــنـــده بـــودنـــد ایــرانــیــان | بــریـن بـوم تـا مـن بــبـسـتـم مـیـان |
تــو خــودکــامـه را گـر نـدانـی شــمـار | بـــروچــارصــد بـــار بـــشــمــر هــزار |
زپــیـلــان جــنــگــی هـزار و دویـســت | که گفتـی که بـر راه بـرجـای نیسـت |
هــزیـمــت گــرفــت آن ســپــاه بــزرگ | من از پـس خـروشان چـودیو ستـرگ |
چـنـان دان کـه کـس بـی هنر درجـهان | بــخــیـره نـجــویـد نـشـسـت مـهـان |
هــمــی بـــوی تـــاج آیــد ازمــغــفــرم | هـمـی تــخـت عـاج آیـد از خـنـجــرم |
اگــر بـــا تــو یــک پـــشــه کــیــن آورد | زتــــخـــتــــت بــــروی زمـــیـــن آورد |
بـدو گـفـت خـسـرو کـه ای شـوم پـی | چــرا یــاد گــرگــیـن نــگــیــری بــری |
کـه انـدر جـهـان بــود وتــخـتـش نـبــود | بــزرگـی و اورنـگ وبــخــتــش نـبــود |
نــدانــســت کــس نــام او در جــهــان | فـــرومـــایــه بـــد درمــیــان مـــهــان |
بــیـامــد گــرانـمــایـه مــهـران ســتــاد | بـــشـــاه زمـــانــه نــشـــان تـــو داد |
زخــاک ســیـاهـت چــنـان بــرکـشـیـد | شــد آن روز بــرچــشـم تــو نـاپــدیـد |
تــو را داد گــنــج وســلــیــح وســپـــاه | درفـش تـهـمـتــن درفـشـان چـو مـاه |
نـبـد خـواسـت یـزدان کـه ایـران زمـیـن | بـــویــرانــی آرنــد تـــرکـــان چـــیــن |
تـو بــودی بــدیـن جـنـگـشـان یـارمـنـد | کــلــاهــت بـــرآمــد بـــابـــر بــلــنــد |
چــو دارنـده چــرخ گـردان بــخــواســت | کـه آن پــادشـا را شـود کـار راســت |
تـو زان مـایـه مـر خـویـشـتــن را نـهـی | کــه هـرگــز نـدیـدی بــهـی و مـهـی |
گــریــن پــادشــاهــی زتــخــم کــیــان | بـخـواهد شـدن تـو چـه بـنـدی مـیان |
چــواســکــنــدری بــایـد انــدر جــهــان | کـه تـیره کـنـد بـخـت شـاهنـشـهـان |
تــوبــا چــهــره دیـو و بــا رنــگ وخــاک | مـبــادی بــگـیـتــی جــزانـدر مـغــاک |
زبــــی راهـــی وکـــارکـــرد تـــو بــــود | کـه شــد روز بــرشــاه ایـران کــبــود |
نــوشــتــی هـمــان نــام مــن بــر درم | زگـیـتــی مـرا خــواســتــی کـرد کـم |
بـــدی را تــو انــدر جــهــان مــایــه ای | هـم از بـی رهـان بــرتـریـن پـایـه ای |
هـران خـون کـه شـد درجـهـان ریخـتـه | تــوبــاشـی بــران گـیـتــی آویـخـتــه |
نــیــابــی شــب تــیــره آن را بــخــواب | کــه جــویـی هـمــی روز در آفــتــاب |
ایـــا مـــرد بـــدبــــخـــت بـــیـــدادگـــر | هــمـــه روزگـــارت بـــکـــژی مـــبـــر |
زخـــشــنــودی ایــزد انــدیــشــه کــن | خـردمـنـدی و راسـتـی پــیـشـه کـن |
کـه ایـن بــر مـن و تــو هـمـی بــگـذرد | زمــانــه دم مــا هــمــی بــشــمــرد |
کــه گــویــد کـــژی بـــه از راســـتـــی | بـــکـــژی چـــرا دل بـــیــاراســـتـــی |
چو فرمان کنی هرچ خواهی تو راست | یکی بـهر ازین پـادشاهی تـو راسـت |
بــدیـن گــیـتــی انـدر بــزی شــادمـان | تــن آســان و دور از بـــد بــدگــمــان |
وگــر بــگــذری زیـن ســرای ســپــنــج | گـه بــازگـشـتـن نـبــاشـی بــه رنـج |
نــشــایـد کــزیـن کــم کــنـیـم ارفــزون | کــه زردشــت گــویـد بــزنــد انــدرون |
کـه هـرکـس کـه بــرگـردد از دیـن پـاک | زیــزدان نــدارد بــه دل بــیــم وبـــاک |
بــســالــی هـمــی داد بــایـدش پــنـد | چـو پــنـدش نـبــاشـد ورا سـودمـنـد |
بــبــایـدش کـشــتــن بــفـرمـان شــاه | فــکــنـدن تــن پــرگــنـاهـش بــه راه |
چـو بــر شـاه گـیـتـی شـود بــدگـمـان | بــبــایـدش کـشـتـن هـم انـدر زمـان |
بــریـزنــد هــم بــی گــمــان خــون تــو | هـمـیـن جــسـتــن تــخـت وارون تــو |
کــنــون زنــدگــانــیــت نــاخــوش بــود | وگــر بـــگــذری جــایــت آتــش بـــود |
وگــر دیـر مــانـی بــریـن هـم نــشــان | ســر از شــاه وز داد یـزدان کــشــان |
پــشـیـمـانـی آیـدت زیـن کـار خــویـش | ز گـفـتــار نـاخــوب و کـردار خــویـش |
تــو بــیــمــاری وپــنــد داروی تــســت | بــگـویـیـم تــا تـو شـوی تـن درسـت |
وگـر چـیـزه شـد بــردلـت کـام ورشـک | سـخـن گـوی تــا دیـگـر آرم پــزشـک |
پــزشــک تــو پــنــدســت و دارو خــرد | مــگــر آز تـــاج از دلــت بـــســـتـــرد |
بـه پـیـروزی انـدر چـنـیـن کـش شـدی | وز انـدیـشـه گـنـج ســرکـش شـدی |
شـنـیدی کـه ضـحـاک شـد نـاسـپـاس | ز دیــو و ز جــادو جــهــان پــرهــراس |
چــو زو شــد دل مــهــتــران پـــر ز درد | فــریـدون فــرخــنـده بــا او چــه کـرد |
ســپــاهـت هـمــه بــنــدگــان مــنـنــد | بـــه دل زنــده و مــردگـــان مــنــنــد |
ز تــو لـخــتــکــی روشــنـی یـافــتــنـد | بــدیـن سـان سـر از داد بــرتـافـتـنـد |
چــومـن گـنـج خــویـش آشـکـارا کـنـم | دل جـــنــگـــیــان پـــرمـــدارا کـــنــم |
چـو پـیـروز گـشـتـی تـو بـرسـاوه شـاه | بــرآن بــرنـهـادنــد یـکــســر ســپــاه |
کـه هرگـز نـبـینند زان پـس شـکـسـت | چو از خواستـه سیر گشتـند ومست |
نـبــایـد کـه بــردســت مـن بــر هـلـاک | شـونـد ایـن دلـیـران بـی بـیـم وبـاک |
تـو خـواهی که جـنگی سـپـاهی گران | هـــمـــه نـــامـــداران و کــــنـــداوران |
شــود بـــوم ایــران ازیــشــان تـــهــی | شـکـسـت انـدر آیـد بــتـخـت مـهـی |
کــه بــد شــاه هـنـگــام آرش بــگــوی | سـرآید مگـر بـر من این گـفـت وگوی |
بــدو گــفــت بــهـرام کــان گــاه شــاه | مـنـوچــهـر بــد بــا کــلــاه و ســپــاه |
بــدو گـفـت خــسـرو کـه ای بــدنـهـان | چــودانـی کـه او بــود شــاه جــهـان |
نـــدانـــی کـــه آرش ورا بـــنـــده بـــود | بــفـرمـان و رایـش سـرافـکـنـده بــود |
بــــدو گـــفـــت بــــهـــرام کـــز راه داد | تــواز تــخـم سـاسـانـی ای بــد نـژاد |
که سـاسـان شـبـان وشبـان زاده بـود | نـه بــابــک شـبــانـی بــدو داده بـود |
بــدو گـفـت خـسـرو کـه ای بــدکـنـش | نه از تـخـم سـاسـان شدی بـرمنش |
دروغـســت گـفـتــار تــو سـر بــه سـر | ســخــن گـفـتــن کـژ نـبــاشـد هـنـر |
تــو از بـــدتــنــان بــودی وبــی بـــنــان | نه از تـخـم سـاسـان رسـیدی بـنـان |
بــدو گــفــت بــهــرام کــانــدر جــهــان | شـبــانـی ز ســاسـان نـگـردد نـهـان |
ورا گــفــت خـــســرو کــه دارا بـــمــرد | نـه تـاج بــزرگـی بــسـاسـان سـپـرد |
اگـر بــخــت گـم شـد کـجــا شـد نـژاد | نـــیـــایـــد ز گـــفـــتـــار بـــیــداد داد |
بــدیـن هـوش وایـن رای وایـن فـرهـی | بـجـویی همـی تـخـت شـاهنشـهی |
بــگـفـت و بــخـنـدیـد وبــرگـشـت زوی | سـوی لـشـکـر خـویـش بـنـهـاد روی |
زخــاقــانـیـان آن ســه تــرک ســتــرگ | کـه ارغــنـده بــودنـد بــرســان گـرگ |
کــجـــا گــفـــتـــه بـــودنــد بـــهــرام را | کــه مــا روز جـــنــگ از پـــی نــام را |
اگـــر مــرده گــر زنــده بـــالــای شـــاه | بـــنــزد تـــو آریــم پـــیــش ســـپـــاه |
ازیــشــان ســواری کــه نــاپــاک بـــود | دلــاور بـــد و تـــنــد و نــابـــاک بـــود |
هــمــی رانــد پـــرخــاشــجــوی و دژم | کـمندی بـبـازو و درون شـسـت خـم |
چـو نـزدیـکـتــر گـشـت بــا خـنـگ عـاج | هـمــی بــود یـازان بــپــرمــایـه تــاج |
بـــیــنــداخــت آن تـــاب داده کــمــنــد | ســرتـــاج شــاه انــدرآمــد بـــبـــنــد |
یـکـی تــیـغ گـســتــهـم زد بــرکــمـنـد | ســـرشـــاه را زان نــیــامــد گـــزنــد |
کـــمــان را بـــزه کـــرد بـــنــدوی گــرد | بــتــیــر از هــوا روشــنــایــی بــبــرد |
بــدان تــرک بــدســاز بــهــرام گــفــت | کـه جـز خـاک تـیـره مـبـادت نـهـفـت |
کـه گـفــتــت کـه بــا شــاه رزم آزمـای | نــدیــدی مــرا پــیــش اوبـــربـــپــای |
پــس آمـد بــلـشـکـر گـه خـویـش بــاز | روانـــش پــــر ازدرد وتـــن پـــرگـــداز |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج