بـــدان نـــامـــور گـــفـــت پـــاســـخ شـــنـــویــکــایــک بــبــر ســوی ســالــار نــوبــه گـویـش کـه زشــت کــســان را مـجــویجـز آن را کـه بــرت…
بـــدان نـــامـــور گـــفـــت پـــاســـخ شـــنـــو | یــکــایــک بــبــر ســوی ســالــار نــو |
بــه گـویـش کـه زشــت کــســان را مـجــوی | جـز آن را کـه بــرتـابــی از نـنـگ روی |
ســخــن هـرچ گـفــتــی نـه گـفـتــارتــســت | مــمــانــاد گـــویــا زبـــانــت درســـت |
مـــگـــو آنـــچ بــــدخـــواه تــــو بــــشـــنـــود | ز گــفــتــار بــیـهــوده شــادان شــود |
بـــــدان گـــــاه چـــــنــــدان نــــداری خـــــرد | کــه مــغــزت بـــدانــش خــرد پــرورد |
بـــه گــفــتـــار بـــی بـــر چــو نــیــرو کــنــی | روان و خــــرد را پــــر آهـــو کــــنـــی |
کـــســـی کـــو گــنــهــکـــار خـــوانــد تـــو را | از آن پــس جــهـانــدار خــوانـد تــو را |
نــبـــایــد کــه یــابـــد بـــر تـــو نــشـــســـت | بـگـیـرد کـم و بـیش چـیـزی بـدسـت |
مــیـنــدیـش زیـن پــس بــریـن ســان پــیــام | که دشـمن شـود بـر تـو بـر شـادکـام |
بـــه یــزدان مـــرا کـــار پـــیـــراســـتـــســـت | نـهاده بـران گـیتـی ام خـواسـتـسـت |
بــــدیـــن جـــســـتـــن عـــیـــبـــهـــای دروغ | بـــه نــزد بـــزرگــان نــگــیــری فــروغ |
بــــیـــارم کـــنـــون پـــاســـخ ایـــن هـــمـــه | بـــدان تــا بـــگــویــیــد پــیــش رمــه |
پــــس از مــــرگ مــــن یــــادگــــاری بـــــود | ســخــن گـفـتــن راســت یـاری بــود |
چـــو پـــیــدا کـــنــم بـــر تـــو انـــبـــوه رنـــج | بــدانـی کـه از رنـج مـاخـاسـت گـنـج |
نـخــسـتــیـن کـه گـفـتــی ز هـرمـز سـخــن | بــــه بــــیـــهـــوده از آرزوی کــــهـــن |
ز گـــــفـــــتـــــار بـــــدگــــوی مــــا را پـــــدر | بـــرآشــفــت و شــد کــار زیــر و زبــر |
از انــــدیــــشــــه او چــــو آگــــه شــــدیـــم | از ایـران شـب تــیـره بــی ره شـدیـم |
هــمــا راه جــســتـــیــم و بـــگــریــخــتــیــم | بـــه دام بـــلــا بـــر نــیــاویــخــتــیــم |
از انــــدیــــشــــه او گــــنــــاهــــم نــــبــــود | جـز از جـسـتـن او شـاه را هـم نـبـود |
شــنــیــدم کــه بــر شــاه مــن بــد رســیــد | ز بـردع بـرفـتـم چـو گـوش آن شـنـید |
گـــنـــهــکـــار بـــهـــرام خـــود بـــا ســـپـــاه | بــیـاراســت در پــیـش مـن رزمــگــاه |
ازو نـــیـــز بــــگـــریـــخــــتــــم روز جــــنـــگ | بــدان تـا نـیـایـم مـن او را بــه چـنـگ |
ازان پــــــس دگــــــر بــــــاره بــــــاز آمـــــدم | دلــاور بـــه جـــنــگ ش فـــراز آمــدم |
نـــه پـــرخـــاش بـــهـــرام یـــکـــبــــاره بـــود | جــهـانـی بــران جــنـگ نـظــاره بــود |
بــــه فــــرمـــان یـــزدان نـــیـــکــــی فــــزای | کـه اویسـت بـر نـیک و بـد رهـنـمـای |
چــــو ایـــران و تــــوران بــــه آرام گـــشــــت | هـمــه کــار بــهـرام نـاکــام گــشــت |
چـــو از جـــنــگ چـــوبـــیــنــه پـــرداخـــتـــم | نـخــسـتــیـن بــکـیـن پــدر تــاخــتــم |
چــو بــنـد وی و گــســتــهـم خــالــان بــدنـد | بـه هر کـشـوری بـی همـالـان بـدنـد |
فـــدا کـــرده جـــان را هــمــی پـــیــش مــن | بـه دل هم زبـان و بـه تـن خویش من |
چـــــو خــــون پـــــدر بـــــود و درد جـــــگــــر | نـکـردیـم سـســتــی بــه خــون پــدر |
بــــریـــدیـــم بــــنـــد وی را دســـت و پـــای | کــجــا کــرد بــر شــاه تــاریـک جــای |
چــو گــســتــهـم شــد در جــهــان نــاپــدیـد | ز گـیـتـی یـکـی گـوشـه یی بـرگـزیـد |
بــه فــرمــان مــا نــاگــهــان کــشــتــه شــد | سـر و رای خـونخـوارگان گشـتـه شد |
دگــر آنــک گــفــتـــی تـــو از کــار خـــویــش | از آن تــنــگ زنــدان و بــازار خــویـش |
بـــــد آن تــــا ز فــــرزنــــد مــــن کــــار بــــد | نـیـایـد کــزان بــر ســرش بــد رســد |
بــه زنــدان نــبــد بــر شــمــا تــنــگ و بــنــد | هـمـان زخــم خــواری و بــیـم گــزنـد |
بــــدان روزتــــان خــــوار نــــگــــذاشــــتــــم | هـمـه گـنـج پــیـش شـمـا داشــتــم |
بـــر آیــیــن شـــاهــان پـــیــشــیــن بـــدیــم | نـه بـی کـار و بـر دیـگـر آیـیـن بــدیـم |
ز نـــخـــچـــیــر و ز گـــوی و رامـــشـــگـــران | ز کــاری کــه انــدر خــور مــهــتـــران |
شـــمـــارا بـــه چـــیـــزی نـــبـــودی نـــیـــاز | ز دیـــنـــار وز گـــوهـــر و یـــوز و بـــاز |
یـــکـــی کـــاخ بـــد کـــرده زنـــدانـــش نـــام | هـمــی زیـســتــی انـدرو شــادکــام |
هــمــان نــیــز گــفـــتـــار اخـــتـــرشـــنــاس | کـه مـا را هـمـی از تــو دادی هـراس |
کـه از تــو بــد آیـد بــدیـن سـان کـه هـسـت | نــیــنــداخــتــم اخــتـــرت را زدســت |
وزان پــــس نـــهـــادیـــم مـــهـــری بــــر وی | بـه شیرین سپـردیم زان گفت و گوی |
چـو شـاهـیـم شـد سـال بــر سـی و شـش | مـــیــان چـــنـــان روزگـــاران خـــوش |
تــو داری بــیــاد ایــن ســخــن بــی گــمــان | اگـر چــنـد بــگــذشــت بــر مـا زمـان |
مــــرا نــــامــــه آمــــد ز هـــنـــدوســــتــــان | بــدم مـن بــدان نـیـز هـمــداســتــان |
ز رای بـــــریــــن نــــزد مــــانــــامــــه بـــــود | گـهـر بـود و هر گـونـه یی جـامـه بـود |
یــکــی تـــیــغ هــنــدی و پـــیــل ســـپـــیــد | جـزیـن هـرچ بــودم بـه گـیـتـی امـیـد |
ابــــا تــــیـــغ دیـــبــــای زربــــفـــت پــــنـــج | ز هــر گــونــه یـی انــدرو بــرده رنــج |
ســوی تـــو یــکــی نــامــه بـــد بـــر پـــرنــد | نـوشـتـه چـو مـن دیـدم از خـط هـنـد |
بـــخـــوانــدم یــکـــی مــرد هــنــدی دبـــیــر | ســخــن گــوی و دانـنــده و یـادگــیـر |
چــوآن نــامــه را او بــه مــن بـــر بـــخــوانــد | پــر از آب دیـده هـمـی ســرفـشـانـد |
بـــدان نـــامـــه در بـــد کـــه شـــادان بـــزی | کـه بــا تــاج زر خــســروی را ســزی |
کــــــه چـــــــون مــــــاه آذر بـــــــد و روز دی | جـهـان را تـو بــاشـی جـهـانـدار کـی |
شــده پــادشــاهـی پــدر ســی و هــشــت | سـتـاره بـرین گـونه خـواهد گـذشـت |
درخـــــشـــــان شـــــود روزگــــار بـــــهــــی | کـه تــاج بــزرگـی بــه ســر بــرنـهـی |
مــرا آن زمــان ایــن ســـخـــن بـــد درســـت | ز دل مـهـربـانـی نـبـایسـت شـسـت |
مـــن آگــــاه بــــودم کــــه از بــــخــــت تــــو | ز کـــار درخـــشـــیــدن تـــخـــت تـــو |
نـــبــــاشـــد مـــرا بـــهـــره جـــز درد و رنـــج | تـو را گـردد این تـخـت شـاهی وگـنج |
ز بــخــشــایــش و دیــن و پــیــونــد و مــهــر | نـکــردم دژم هـیـچ زان نــامــه چــهـر |
بــه شــیــریــن ســپــردم چــو بـــرخــوانــدم | ز هـر گــونــه انــدیـشــه هــا را نــدم |
بــــر اوســــت بــــا اخــــتــــر تــــو بــــهــــم | نداند کسـی زان سـخـن بـیش و کم |
گـر ای دون کـه خـواهی کـه بـینی بـه خـواه | اگـر خـود کـنـی بـیش و کـم را نـگـاه |
بـــرانــم کــه بــیــنــی پــشــیــمــان شــوی | وزیـن کـرده هـا سـوی درمـان شـوی |
دگـــر آنـــک گـــفـــتـــی ز زنـــدان و بــــنـــد | گــر آمـد ز مــا بــرکــســی بــرگــزنـد |
چـــنـــیـــن بــــود تــــا بــــود کـــارجــــهـــان | بـــزرگــان و شــاهــان و رای مــهــان |
اگـــر تـــو نـــدانـــی بـــه مـــوبــــد بـــگـــوی | کـنـد زین سـخـن مـر تـو را تـازه روی |
کــه هــرکــس کــه او دشــمــن ایــزدســـت | ورا در جــهـان زنــدگــانــی بــدســت |
بــــه زنــــدان مــــا ویــــژه دیـــوان بــــدنــــد | کـه نـیـکـان ازیـشــان غـریـوان بــدنـد |
چــو مــا را نــبــد پــیــشــه خــون ریــخــتــن | بـــدان کــار تـــنــگ انــدر آویــخــتــن |
بــــدان را بــــه زنـــدان هـــمـــی داشـــتـــم | گــزنـد کــســان خــوار نـگــذاشــتــم |
بــســی گـفـت هـرکـس کـه آن دشــمـنـنـد | ز تـــخـــم بـــدانــنــد و آهــرمـــنــنــد |
چــــو انـــدیـــشــــه ایـــزدی داشــــتــــیـــم | سـخـنـهـا هـمـی خـوار بـگـذاشـتـیم |
کـــنــون مــن شـــنــیــدم کــه کـــردی رهــا | مــرد آن را کــه بـــد بـــتـــر از اژدهــا |
ازیـــن بــــد گــــنــــهـــکــــار ایـــزد شــــدی | بــه گـفــتــار و کــردارهـا بــد شــدی |
چـــو مــهــتـــر شــدی کــار هــشــیــار کــن | نـــدانــی تـــو دانـــنـــده را یــار کـــن |
مــبــخــشــای بــر هـر کــه رنـجــســت زوی | اگــر چــنـد امــیـد گــنـجــســت زوی |
بـــر آنــکـــس کـــزو در جـــهــان جـــزگــزنــد | نـبــیـنـی مـر او را چـه کـمـتـر ز بــنـد |
دگـــر آنـــک از خـــواســـتــــه گـــفـــتـــه ای | خــردمــنــدی و رای بــنــهـفــتــه ای |
ز کــس مــانــجــســتــیــم جــز بـــاژ و ســاو | هـر آنـکـس کـه او داشـت بـا بـاژ تـاو |
ز یــزدان پـــذیـــرفـــتـــم آن تـــاج و تـــخـــت | فـراوان کـشــیـدم ازان رنـج ســخــت |
جـــــهـــــان آفـــــریـــــن داور داد وراســـــت | همـی روزگـاری دگـرگـونـه خـواسـت |
نـــیـــم دژمـــنـــش نـــیـــز درخــــواســـت او | فــزونــی نــجــویــیــم درکــاســت او |
بـــه جـــســـتـــیـــم خـــشـــنـــودی دادگـــر | ز بــخـشـش نـدیـدم بـکـوشـش گـذر |
چـــو پــــرســـد ز مـــن کـــردگـــار جـــهـــان | بـــگـــویــم بـــو آشـــکـــار و نـــهـــان |
بــــپــــرســـد کـــه او از تـــودانـــاتــــرســـت | بــهـر نـیـک و بــد بــر تــوانـاتــرســت |
هــمــیـن پــرگــنــاهــان کــه پــیــش تــوانــد | نـه تــیـمــاردار و نـه خــویـش تــوانـد |
ز مــن هــرچ گـــویــنــد زیــن پـــس هــمــان | شـونـد ایـن گـره بـر تـو بـر بـد گـمـان |
هـــمـــه بـــنـــده ســـیـــم و زرنـــد و بــــس | کــســی را نــبـــاشــنــد فــریــادرس |
ازیــشــان تـــو را دل پـــر آســـایــش اســت | گــنــاه مــرا جــای پــالــایـش اســت |
نــگــنــجـــد تـــو را ایــن ســـخـــن در خـــرد | نه زین بـد که گفتـی کسی بـرخـورد |
ولـــیــکـــن مـــن از بـــهــر خـــود کـــامــه را | کــه بــرخــوانـد آن پــهـلـوی نـامـه را |
هــــمــــان در جــــهــــان یـــادگــــاری بــــود | خـــردمــنــد را غــمــگــســاری بـــود |
پـــس از مــاهــر آنــکــس کــه گــفــتــار مــا | بــــخـــوانـــنـــد دانـــنـــد بــــازار مـــا |
ز بـــرطـــاس وز چـــیــن ســـپـــه رانـــدیـــم | سـپــهـبــد بــهـر جـای بــنـشـانـدیـم |
بـــبـــردیـــم بـــر دشـــمـــنـــان تـــاخـــتـــن | نـیـارســت کــس گــردن افــراخــتــن |
چــو دشــمــن ز گــیــتــی پـــراگــنــده شــد | هـمـه گـنـج مـا یک سـر آگـنـده شـد |
هـــمـــه بــــوم شــــد نـــزد مــــا کــــارگــــر | ز دریــا کــشــیـدنــد چــنــدان گــهــر |
کــه مــلــاح گــشــت از کــشــیـدن ســتــوه | مـــرا بـــود هــامـــون و دریــا و کـــوه |
چـــو گـــنـــج در مـــهـــا پـــراگـــنـــده شـــد | ز دیــنــار نــو بـــه دره آگــنــده شـــد |
ز یـــــاقـــــوت وز گـــــوهـــــر شــــــاهـــــوار | هــمـــان آلـــت و جـــامـــه زرنــگـــار |
چـو دیهیم ما بـیسـت وشـش سـاله گشـت | ز هر گـوهری گـنـجـهـا مـالـه گـشـت |
درم را یـــکـــی مـــیـــخ نـــو ســــاخــــتــــم | ســوی شــادی و مــهـتــری آخــتــم |
بـــدان ســال تـــا بـــاژ جـــســتـــم شــمــار | چــوشــد بــاژ دیــنــار بــر صــد هــزار |
پــــراگـــنـــده افـــگـــنـــد پــــنـــد او ســــی | هـمـه چــرم پــنـد او سـی پــارسـی |
بـــــهــــر بـــــه دره یــــی در ده و دو هــــزار | پـــراگـــنــده دیــنـــار بـــد شـــاهــوار |
جــــز از بــــاژ و دیـــنـــار هـــنـــدوســـتــــان | جــز از کـشــور روم و جــا دوســتــان |
جــــز از بـــــاژ وز ســــاو هــــر کــــشــــوری | ز هــر نــامـــداری و هــر مـــهــتـــری |
جــــز از رســــم و آیـــیـــن نـــوروز و مـــهـــر | از اســپــان وز بـــنــده خــوب چــهــر |
جــز از جــوشــن و خــود و گــوپـــال و تــیــغ | ز مــا ایـن نــبــودی کــســی را دریـغ |
جــز از مــشــک و کــافــور و خــز و ســمــور | ســیـاه و ســپــیـد و ز کــیـمـال بــور |
هــران کـــس کــه مــا را بـــدی زیــردســـت | چـنـیـن بــاژهـا بــر هـیـونـان مـسـت |
هـــمـــی تــــاخــــتــــنـــد بــــه درگـــاه مـــا | نــپــیــچــیــد گــردن کــس از راه مــا |
ز هــــر در فــــراوان کــــشــــیـــدیـــم رنــــج | بــدان تـا بــیـا گـنـد زیـن گـونـه گـنـج |
دگـــر گـــنـــج خــــضـــرا و گـــنـــج عـــروس | کــجــا داشــتــیــم از پــی روز بــوس |
فــــراوان ز نـــامـــش ســــخــــن را نـــدیـــم | ســرانــجــام بـــاد آورش خــوانــدیــم |
چنین بیست و شش سال تا سی و هشت | بـه جـز بـه آرزو چـرخ بـر مـا نـگـشـت |
هــمــه مــهــتــران خــود تــن آســان بــدنــد | بـد انـدیـش یک سـر هـراسـان بـدنـد |
هــمـــان چـــون شـــنــیــدم ز فـــرمــان تـــو | جــهــان را بـــد آمــد ز پـــیــمــان تــو |
نــمـــانــد کـــس انــدر جـــهــان رامـــشـــی | نـبــایـد گـزیـدن بــه جــز خــامـشــی |
هــمــی کــرد خــواهــی جــهــان پــرگــزنــد | پـــراز درد کـــاری و نـــاســـودمـــنــد |
هـــمـــان پـــرگـــزنـــدان کـــه نـــزد تـــوانـــد | کــه تــیـره شــبــان اور مــزد تــوانــد |
هــمــی داد خــواهــنــد تـــخـــتـــت بـــبـــاد | بـدان تـا نبـاشـی بـه گیتـی تـو شـاد |
چــــو بــــودی خــــردمـــنـــد نـــزدیـــک تــــو | کـه روشـن شـدی جــان تــاریـک تــو |
بــــه دادن نــــبـــــودی کــــســــی رازیــــان | کـه گـنـجــی رســیـدی بــه ارزانـیـان |
ایــــــا پــــــور کــــــم روز و انــــــدک خــــــرد | روانـــت ز انــدیــشـــه رامـــش بـــرد |
چـنـان دان کـه این گـنج مـن پـشـت تـسـت | زمـانه کـنـون پـاک در مـشـت تـسـت |
هـــــم آرایـــــش پـــــادشـــــاهـــــی بـــــود | جــهــان بــی درم در تــبــاهــی بــود |
شـــــود بـــــی درم شـــــاه بـــــیــــدادگــــر | تـهی دسـت را نیسـت هوش و هنـر |
بــه بـــخــشــش نــبـــاشــد ورا دســتــگــاه | بـزرگـان فـسـوسـیش خـوانـنـد شـاه |
ار ای دون کــه از تـــو بـــه دشــمــن رســـد | هـمـی بـت بـدسـت بـر همـن رسـد |
ز یــزدان پـــرســـتـــنـــده بـــیــزار گـــشـــت | ورا نـــام و آواز تـــو خـــوار گـــشـــت |
چــو بــی گــنــج بــاشــی نــپــایــد ســپــاه | تــو را زیـردســتــان نـخــوانـنـد شــاه |
ســـگ آن بـــه کــه خـــواهــنــده نــان بـــود | چـو سـیرش کـنی دشـمن جـان بـود |
دگـــر آنـــک گـــفــــتــــی ز کـــار ســــپــــاه | کـه در بـو مـهاشـان نشـانـدم بـه راه |
ز بـــی دانــشـــی ایــن نــیــایــد پـــســـنــد | نــدانـی هـمــی راه ســود از گــزنــد |
چــنــیــن اســت پـــاســخ کــه از رنــج مــن | فـــراز آمــد ایــن نــامــور گــنــج مــن |
ز بـــیــگـــانــگـــان شـــهــرهــا بـــســـتـــدم | هـمـه دشـمـنـان را بــه هـم بــر زدم |
بـــــدان تــــا بـــــه آرام بـــــرتــــخــــت نــــاز | نـشــیـنـیـم بــی رنـج و گـرم و گــداز |
ســــواران پــــراگــــنـــده کــــردم بــــه مـــرز | پــــدیـــد آمـــد اکــــنـــون ز نـــاارز ارز |
چـــو از هــر ســوی بـــازخـــوانــی ســـپـــاه | گــشــاده بــبــیـنــد بــد انــدیـش راه |
کــه ایــران چــوبـــاغــیــســت خــرم بـــهــار | شــکـفـتــه هـمـیـشــه گـل کـامـگـار |
پـــراز نــرگـــس و نـــار و ســـیــب و بـــهــی | چــو پـــالــیــز گــردد ز مــردم تــهــی |
ســـپـــر غـــم یــکــایــک ز بـــن بـــرکــنــنــد | هـمـه شـاخ نـارو بــهـی بــشـکـنـنـد |
ســـپـــاه و ســـلـــیـــحـــســـت دیـــوار اوی | بـه پـرچـیـنـش بـر نـیـزه هـا خـار اوی |
اگـــر بــــفـــگـــنـــی خــــیـــره دیـــوار بــــاغ | چه باغ و چه دشت و چه دریاچه راغ |
نـــگــــر تــــا تــــو دیـــوار او نــــفــــگــــنـــی | دل و پــشــت ایـرانـیـان نــشــکــنـی |
کـــزان پــــس بــــود غـــارت و تــــاخــــتــــن | خــروش ســواران و کــیــن آخـــتـــن |
زن و کــــــودک و بــــــوم ایــــــرانــــــیــــــان | بــه انــدیـشــه بــد مــنــه در مــیــان |
چــو ســالــی چــنــیــن بــر تــو بــر بــگــذرد | خــردمــنــد خــوانـد تــو را بــی خــرد |
مــن ای دون شــنــیــدم کــجــا تـــو مــهــی | هـــمـــه مـــردم نـــاســــزا رادهـــی |
چـــنـــان دان کـــه نــوشـــیــن روان قـــبـــاد | بـــه انــدرز ایــن کــرد در نــامــه یــاد |
کـه هـرکــو ســلـیـحــش بــه دشــمـن دهـد | همی خـویشـتـن رابـه کـشـتـن دهد |
کــه چــون بــازخــواهــد کــش آیــد بــه کــار | بـــدانـــدیــش بـــا او کـــنـــد کـــارزار |
دگــــر آنــــک دادی ز قــــیــــصــــر پـــــیــــام | مـرا خــوانـدی دو دل و خــویـش کـام |
ســـخــــنـــهـــا نـــه از یـــادگـــار تــــو بــــود | کـــه گــفـــتـــار آمــوزگـــار تـــو بـــود |
وفـــــــا کـــــــردن او و از مــــــا جـــــــفـــــــا | تـو خـود کـی شـناسـی جـفـا از وفـا |
بــــدان پــــاســـخـــش ای بــــد کـــم خـــرد | نـگـویـم جــزیـن نـیـز کــه انـدر خــورد |
تـــو دعــوی کــنــی هــم تــو بـــاشــی گــوا | چـــنـــیــن مـــرد بـــخـــرد نـــدارد روا |
چــو قــیــصــر ز گــرد بـــلــا رخ بـــشــســت | بــه مـردی چـو پـرویـز دامـاد جـسـت |
هـر آنــکــس کــه گــیـتــی بــبــد نــســپــرد | بــه مـغــز انـدرون بــاشــد او را خــرد |
بـــدانـــم کـــه بـــهــرام بـــســـتـــه مـــیــان | ابـــا او یــکــی گــشــتــه ایــرانــیــان |
بــه رومـی ســپــاهـی نـشـایـد شـکـســت | نـســایـد روان ریـگ بــا کــوه دســت |
بـــــــدان رزم یــــــزدان مــــــرا یــــــاربــــــود | ســپــاه جــهـان نـزد مـن خــوار بــود |
شــــنــــیـــدنــــد ایـــرانــــیـــان آنــــچ بــــود | تــو را نـیـز زیـشــان بــبــایـد شــنــود |
مــرا نــیــز چـــیــزی کـــه بـــایــســـت کـــرد | بـــه جـــای نــیــاطـــوس روز نــبـــرد |
ز خـــــوبـــــی و از مـــــردمـــــی کـــــرده ام | بـــه پـــاداش او روز بـــشـــمـــرده ام |
بــــگــــویـــد تــــو را زاد فــــرخ هــــمــــیـــن | جـهـان را بـه چـشـم جـوانـی مـبـین |
گــشــســپ آنــک بـــد نــیــز گــنــجـــور مــا | هــمــان مــوبـــد پــاک دســتــور مــا |
کـــه از گــنــج مــا بـــه دره بـــد صـــد هــزار | کـــه دادم بـــدان رومـــیــان یــادگـــار |
نـــــیــــاطـــــوس را مـــــهـــــره دادم هــــزار | ز یـــاقـــوت ســــرخ از در گـــوشـــوار |
کــجــا ســنــگ هــر مــهــره یــی بــد هــزار | ز مـثـقـال گـنـجـی چـو کـردم شـمـار |
هـــمـــان در خـــوشـــاب بــــگـــزیـــده صـــد | درو مــــرد دانــــا نـــدیـــد ایـــچ بــــد |
کــه هــرحــقــه یــی را چــو پـــنــجــه هــزار | بــه دادی درم مــرد گــوهــر شــمــار |
صــد اســپ گــرانــمــایـه پــنــجــه بــه زیــن | هــمــه کـــرده از آخـــر مـــا گـــزیــن |
دگــــر ویـــژه بــــا جــــل دیــــبــــه بــــدنــــد | کـه در دشــت بــا بــاد هـمـره بــدنـد |
بـــه نــزدیــک قــیــصـــر فـــرســـتـــادم ایــن | پـس از خـواسـتـه خـواندمـش آفـرین |
ز دار مــســیــحـــا کــه گــفــتـــی ســخـــن | بـه گـنـج انـدر افـگـنـده چـوبـی کـهن |
نــــبــــد زان مــــرا هـــیـــچ ســــود و زیـــان | ز تـــرســـا شـــنـــیـــدی تـــو آواز آن |
شـــگــفــت آمــدم زانــک چـــون قــیــصــری | ســــر افــــراز مــــردی و نــــام آوری |
هــــمــــه گــــرد بــــر گــــرد او بـــــخــــردان | هـمـش فـیلـسـوفـان و هـم مـوبـدان |
کــه یــزدان چـــرا خـــوانــد آن کــشـــتـــه را | گرین خـشـک چـوب وتـبـه گشـتـه را |
گـــــر آن دار بـــــیـــــکـــــار یـــــزدان بـــــدی | ســــرمــــایــــه اور مــــزد آن بـــــدی |
بـــرفـــتـــی خـــود از گـــنــج مــا نــاگـــهــان | مـسـیحـا شـد او نیسـتـی در جـهان |
دگــر آنــک گــفــتـــی کــه پـــوزش بـــگــوی | کـنـون تــوبــه کـن راه یـزدان بــجـوی |
ورا پــــاســــخ آن بــــد کـــه ریـــزنـــده بــــاد | زبـــان و دل و دســت و پــای قــبـــاد |
مـــرا تــــاج یـــزدان بــــه ســــر بــــرنـــهـــاد | پـــذیــرفــتــم و بـــودم از تـــاج شــاد |
بـــپــردان ســپــردیــم چــون بـــازخــواســت | نــدانـم زبــان در دهـانــت چــراســت |
بـــه یـــزدان بـــگـــویــم نـــه بـــا کـــودکـــی | کـه نـشـنـاسـد او بـد ز نیک انـدکـی |
هـــمـــه کــــار یـــزدان پــــســــنـــدیـــده ام | همان شور و تـلخـی بـسـی دیده ام |
مــرا بــود شــاهـی ســی و هـشــت ســال | کـس از شــهـر یـاران نـبــودم هـمـال |
کــســی کــایــن جـــهــان داد دیــگــر دهــد | نـه بـر مـن سـپـاسـی همـی بـرنـهد |
بــــریـــن پــــادشـــاهـــی کـــنـــم آفـــریـــن | کـــه آبـــاد بـــادا بـــه دانـــا زمـــیـــن |
چـــــو یــــزدان بـــــود یــــار و فـــــریــــادرس | نـیـازد بــه نــفــریـن مــا هـیـچ کــس |
بــــدان کـــودک زشـــت و نـــادان بــــگـــوی | کـه ما را کـنون تـیره گـشـت آب روی |
کــــه پـــــدرود بـــــادی تــــو تـــــا جــــاودان | ســر و کــار مــا بــاد بــا بــه خــردان |
شـــمـــا ای گـــرامـــی فـــرســــتــــادگـــان | ســخــن گــوی و پــر مــایـه آزادگــان |
ز مـــن هـــر دو پــــدرود بــــاشـــیـــد نـــیـــز | سـخـن جـز شـنـیـده مـگـویـیـد چـیـز |
کــنــم آفــریــن بـــر جــهــان ســر بـــه ســر | کـــه او را نــدیــدم مـــگـــر بـــرگـــذر |
بــــمـــیـــرد کــــســــی کـــو ز مـــادر بــــزاد | ز کــیـخــســرو آغــاز تــا کـی قــبــاد |
چــو هـوشــنـگ و طــهـمـورث و جــمـشــیـد | کـزیـشــان بــدی جــای بــیـم وامـیـد |
کــــه دیـــو و دد و دام فــــرمــــانـــش بــــرد | چـو روشـن سـرآمـد بــرفـت و بــمـرد |
فـــــریــــدون فـــــرخ کـــــه او از جـــــهـــــان | بـــدی دور کـــرد آشـــکـــار و نــهــان |
ز بـــد دســت ضــحـــاک تـــازی بـــبـــســت | بــه مـردی زچـنـگ زمـانـه نـجــسـت |
چــو آرش کــه بــردی بــه فــرســنــگ تــیــر | چـــو پـــیــروزگــر قــارن شــیــرگــیــر |
قـــــبـــــاد آنــــک آمــــد ز الـــــبـــــرز کـــــوه | بــه مـردی جــهـانـدار شــد بــا گـروه |
کـــه از آبـــگـــیــنــه هــمـــی خـــانــه کـــرد | وزان خـانـه گـیتـی پـر افـسـانـه کـرد |
هـــمـــه در خــــوشـــاب بــــد پــــیـــکـــرش | ز یــاقــوت رخــشــنــده بــودی درش |
ســــیـــاوش هـــمــــان نــــامــــدار هـــژیـــر | کـه کـشـتـش بــه روز جـوانـی دبـیـر |
کـــجـــا گــنــگ دژ کـــرد جـــایــی بـــه رنــج | وزان رنــج بـــرده نــدیــد ایــچ گــنــج |
کـــجــــا رســــتــــم زال و اســــفــــنـــدیـــار | کـزیـشـان سـخــن مـانـدمـان یـادگـار |
چــــو گـــودرز و هـــفــــتــــاد پــــور گـــزیـــن | ســواران مــیــدان و شــیــران کــیـن |
چــو گـشـتــاسـپ شـاهـی کـه دیـن بــهـی | پــذیــرفــت و زو تــازه شــد فــرهــی |
چــو جــا مــاســپ کــانـدر شــمـار ســپــهـر | فــروزنــده تــر بــد ز گــردنــده مــهــر |
شــــدنــــد آن بــــزرگــــان و دانـــنــــدگــــان | ســـواران جـــنــگــی و مــردانــگـــان |
کــــه انــــدر هـــنـــر ایـــن ازان بــــه بــــدی | بـه سـال آن یـکـی از دگـر مـه بــدی |
بــــه پـــرداخـــتـــنـــد ایـــن جـــهـــان فـــراخ | بــمــانــدنــد مــیــدان و ایـوان و کــاخ |
ز شـــاهـــان مـــرا نـــیــز هـــمـــتـــانـــبـــود | اگــر ســـال را چـــنــد بـــالــا نــبـــود |
جــهــان را ســپــردم بـــه نــیــک و بـــه بـــد | نـه آن را کـه روزی بـه مـن بــد رسـد |
بــــســـی راه دشـــوار بــــگـــذاشـــتــــیـــم | بـسـی دشـمن از پـیش بـرداشـتـیم |
هــمــه بـــومــهــا پـــر ز گـــنــج مــنــســـت | کـجــا آب و خـاکـسـت رنـج مـنـسـت |
چــو زیـن گــونــه بــر مــن ســرآیــد جــهــان | هــمــی تــیـره گــردد امــیـد مــهــان |
نــمـــانــد بـــه فـــرزنــد مــن نــیــز تـــخـــت | بــگـردد ز تـخـت و سـرآیـدش بــخـت |
فــرشــتــه بـــیــایــد یــکــی جــان ســتـــان | بــگـویـم بــدو جــانـم آســان سـتــان |
گــذشــتـــن چـــو بـــر چـــیــنــود پـــل بـــود | بــه زیـر پــی انــدر هــمــه گــل بــود |
بـــه تـــوبـــه دل راســـت روشـــن کـــنــیــم | بــی آزاری خـویـش جــوشـن کـنـیـم |
درســــتــــســـت گـــفـــتــــار فـــرزانـــگـــان | جـــهــانــدیــده و پـــاک دانــنــدگـــان |
کــه چــون بــخــت بــیـدار گــیـرد نــشــیــب | ز هـر گــونــه یـی دیـد بــایـد نـهـیـب |
چـــو روز بـــهـــی بــــر کـــســـی بــــگـــذرد | اگــــر بــــاز خــــوانـــد نـــدارد خــــرد |
پـــیــام مـــن ایــنـــســـت ســـوی جـــهــان | بـــه نــزد کــهــان و بــه نــزد مــهــان |
شـــمـــا نـــیــز پـــدرود بـــاشـــیــد و شـــاد | ز مــن نــیـز بــر بــد مــگــیــریــد یــاد |
چــــو اشــــتــــاد و خــــراد بــــه رزیـــن گـــو | شــنــیــدنــد پــیــغــام آن پــیــش رو |
بـــه پـــیــکــان دل هــر دو دانــا بـــخــســت | به سر بـر زدند آن زمان هر دو دست |
ز گــفــتـــار هــر دو پـــشـــیــمــان شـــدنــد | بــه رخـسـارگـان بــر تــپــنـچـه زدنـد |
بـــبـــر بـــر هــمــه جــامــشــان چــاک بــود | ســر هــر دو دانــا پــر از خــاک بـــود |
بـــرفـــتـــنــد گــریــان ز پـــیــشـــش بـــه در | پــــر از درد جـــان و پـــرانـــدوه ســـر |
بــه نــزدیــک شــیــرویـه رفــت ایـن دو مــرد | پـــر آژنــگ رخـــســار و دل پـــر ز درد |
یـــکــــایـــک بــــدادنـــد پــــیـــغــــام شــــاه | بـه شیروی بـی مغز و بـی دسـتـگاه |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج