چـو دانسـت کـز مرگ نتـوان گـریخـتبــسـی آب خــونـیـن ز دیـده بــریـخــتبـگـسـتـرد فـرش انـدر ایـوان خـویـشبـــفــرمــود کــامــدش بــهــرام پــیــشبــ…
چـو دانسـت کـز مرگ نتـوان گـریخـت | بــسـی آب خــونـیـن ز دیـده بــریـخــت |
بـگـسـتـرد فـرش انـدر ایـوان خـویـش | بـــفــرمــود کــامــدش بــهــرام پــیــش |
بــدو گــفــت کــای پــاک زاده پــســر | بـــه مـــردی و دانـــش بــــرآورده ســـر |
بــه مـن پـادشـاهـی نـهـادسـت روی | کــه رنـگ رخــم کــرد هـمــرنـگ مــوی |
خـــم آورد بـــالـــای ســـرو ســـهــی | گــــل ســــرخ را داد رنــــگ بـــــهــــی |
چــو روز تـــو آمــد جــهــانــدار بـــاش | خـــردمـــنـــد بـــاش و بـــی آزار بـــاش |
نـگــر تــا نـپــیـچــی ســر از دادخــواه | نـبــخــشــی ســتــمـکــارگـان را گـنـاه |
زبــــان را مـــگـــردان بـــه گـــرد دروغ | چـو خـواهـی کـه تـاج از تـو گـیرد فـروغ |
روانــت خــرد بـــاد و دســتــور شــرم | ســـخـــن گــفــتـــن خـــوب و آواز نــرم |
خــــداونـــد پــــیـــروز یـــار تــــو بــــاد | دل زیـــردســـتـــان شـــکـــار تـــو بـــاد |
بـــنـــه کـــیــنــه و دور بـــاش از هــوا | مـــبــــادا هـــوا بــــر تــــو فـــرمـــانـــرا |
سـخـن چـین و بـی دانش و چـاره گر | نــبــایـد کــه یـابــد بــه پــیـشــت گــذر |
ز نـــادان نـــیــابـــی جـــز از بـــتـــری | نـگــر ســوی بــی دانــشــان نـنـگــری |
چـنان دان که بـی شرم و بـسیارگوی | نــبـــیــنــد بـــه نــزد کــســـی آب روی |
خــرد را مــه و خــشــم را بــنــده دار | مــشــو تـــیــز بـــا مــرد پـــرهــیــزگــار |
نــگـــر تـــا نــگـــردد بـــه گــرد تـــو آز | کــه آز آورد خـــشـــم و بـــیــم و نــیــاز |
هــمــه بـــردبـــاری کــن و راســتــی | جـــدا کــن ز دل کــژی و کـــاســـتـــی |
بـــپـــرهــیــز تــا بـــد نــگــرددت نــام | کــه بــدنـام گـیـتــی نـبــیـنـد بــه کــام |
ز راه خــــرد ایـــچ گـــونـــه مـــتــــاب | پـــشــیــمــانــی آرد دلــت را شــتـــاب |
درنـــگ آورد راســـتـــیـــهـــا پـــدیـــد | ز راه خـــرد ســـر نــبـــایــد کـــشـــیــد |
ســر بــردبــاران نــیـایـد بــه خــشــم | ز نــابــودنــیــهــا بــخــوابــنــد چــشــم |
وگـــر بــــردبــــاری ز حـــد بــــگـــذرد | دلــاور گــمــانـی بــه ســســتــی بــرد |
هـرانـکـس کـه بــاشــد خــداونـد گـاه | مــیــانــجــی خــرد را کــنــد بـــر دو راه |
نه سـسـتـی نه تـیزی بـه کـارانـدرون | خـــرد بــــاد جـــان تــــرا رهـــنـــمـــون |
نــگــه دار تـــا مــردم عـــیــب جـــوی | نـــجـــویــد بـــه نـــزدیــک تـــو آب روی |
ز دشـمن مـکـن دوسـتـی خـواسـتـار | وگــر چـــنــد خـــوانــد تـــرا شــهــریــار |
درخـتـی بـود سـبـز و بـارش کبـسـت | وگـر پــای گـیـری ســر آیـد بــه دســت |
اگـــر در فـــرازی و گــر در نــشـــیــب | نــبـــایــد نــهــادن ســـر انــدر فـــریــب |
بـــه دل نــیــز انــدیــشــه بـــد مــدار | بــــدانــــدیـــش را بــــد بــــود روزگــــار |
سـپـهبـد کـجـا گشـت پـیمان شـکـن | بـــخـــنــدد بـــدو نــامـــدار انــجـــمـــن |
خــردگــیــر کآرایــش جـــان تـــســت | نـگــهـدار گــفــتــار و پــیـمــان تــســت |
هــم آرایـش تــاج و گــنــج و ســپــاه | نـــمـــایـــنـــده گــــردش هـــور و مـــاه |
نــگــر تــا نــســازی ز بـــازوی گــنــج | کــه بــر تــو ســرآیـد ســرای ســپــنـج |
مــزن رای جـــز بـــا خــردمــنــد مــرد | از آیـیــن شــاهــان پــیــشــی مــگــرد |
بــه لـشـکـر بــتـرسـان بــدانـدیـش را | بــه ژرفــی نـگـه کـن پــس و پــیـش را |
ســتــایــنــده یــی کــو ز بـــهــر هــوا | ســتــایـد کــســی را هـمــی نــاســزا |
شکسـت تـو جـوید همی زان سخـن | مـمـان تــا بــه پــیـش تــو گـردد کــهـن |
کـسـی کـش سـتـایش بـیاید بـه کـار | تـــو او را ز گــیــتـــی بـــه مــردم مــدار |
کـه یزدان سـتـایش نـخـواهـد هـمـی | نـــکـــوهــیــده را دل بـــکـــاهــد مـــی |
هـرانـکـس کـه او از گـنـهـکـار چـشـم | بــخــوابــیـد و آسـان فـرو بــرد خــشـم |
فـــزونـــیــش هــر روز افـــزون شـــود | شـــتـــاب آورد دل پـــر از خـــون شــود |
هــرانــکــس کــه بــا آب دریــا نــبــرد | بــجــویــد نــبـــاشــد خــردمــنــد مــرد |
کــمــان دار دل را زبـــانــت چــو تــیــر | تـو این گـفـتـه هـای مـن آسـان مـگـیـر |
گـشـاد پـرت بــاشـد و دسـت راسـت | نـشـانـه بـنه زان نـشـان کـت هواسـت |
زبـــان و خــرد بــا دلــت راســت کــن | همی ران ازان سان که خواهی سخن |
هرانـکـس کـه انـدر سـرش مـغـز بـود | هــمــه رای و گــفــتـــار او نــغـــز بـــود |
هـرانـگـه کـه بــاشـی تــو بــا رای زن | ســخــنــهــا بـــیــارای بــی انــجــمــن |
گــــرت رای بـــــا آزمــــایــــش بـــــود | هـــمـــه روزت انـــدر فــــزایـــش بــــود |
شــود جـــانــت از دشــمــن آژیــرتـــر | دل و مــغــز و رایــت جــهــانــگــیــرتـــر |
کـســی را کـجــا پــیـش رو شـد هـوا | چـــنــان دان کــه رایــش نــگــیــرد نــوا |
اگــر دوســت یــابـــد تـــرا تـــازه روی | بــیــفــزایــد ایــن نــام را رنــگ و بـــوی |
تــو بـــا دشــمــنــت رو پــر آژنــگ دار | بـــدانــدیــش را چــهــره بــی رنــگ دار |
بـه ارزانـیان بـخـش هرچـت هواسـت | کــه گــنــج تــو ارزانـیـان را ســزاســت |
بـکـش جـان و دل تـا تـوانـی ز رشـک | که رشـک آورد گرم و خـونین سـرشـک |
هــرانــگــه کــه رشــک آورد پــادشــا | نــکـــوهــش کـــنـــد مـــردم پـــارســـا |
چــو انــدرز بـــنــوشــت فــرخ دبـــیــر | بـــیـــاورد و بــــنـــهـــاد پـــیـــش وزیـــر |
جــهــانــدار بــرزد یــکــی بـــاد ســرد | پــس آن لـعــل رخــســارگــان کــرد زرد |
چــو رنـگــیـن رخ تــاجــور تــیـره شــد | ازان درد بــــهـــرام دل خــــیـــره شــــد |
چـــهــل روز بـــد ســـوکــوار و نــژنــد | پــر از گــرد و بــیــکــار تــخــت بـــلــنــد |
چـنـیـن بــود تــا بــود گـردان سـپــهـر | گــهـی پــر ز درد و گــهـی پــر ز مــهــر |
تو گر باهشی مشمر او را به دوست | کــجــا دســت یـابــد بــدردت پــوســت |
شـــــب اورمــــزد آمــــد و مـــــاه دی | ز گــفــتــن بـــیــاســای و بـــردار مــی |
کــنــون کــار دیـهــیــم بــهــرام ســاز | کـــه در پـــادشـــاهــی نــمـــانـــد دراز |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج