چــو از لـشــگـر آگـه شــد افـراســیـاببـــرو تــیــره شــد تـــابـــش آفــتــاببــزد کـوس و نـای و سـپــه بــرنـشـانـدز ایــوان بـــه کـــردار آتـــش…
چــو از لـشــگـر آگـه شــد افـراســیـاب | بـــرو تــیــره شــد تـــابـــش آفــتــاب |
بــزد کـوس و نـای و سـپــه بــرنـشـانـد | ز ایــوان بـــه کـــردار آتـــش بـــرانـــد |
دو مـــنــزل یــکـــی کـــرد و آمـــد دوان | همـی تـاخـت بـرسـان تـیر از کـمـان |
بـــیــاورد لـــشـــکـــر بـــران رزمـــگـــاه | کــه آورد کــلــبـــاد بـــد بـــا ســپــاه |
هـمــه مــرز لــشــکــر پــراگــنــده دیـد | بـه هـر جـای بـر مـردم افـگـنـده دیـد |
بــپــرسـیـد کـایـن پــهـلـوان بــا سـپــاه | کــی آمــد ز ایــران بــدیــن رزمــگــاه |
نــبـــرد آگــهــی کــس ز جـــنــگ آوران | که بگذشت زین سان سپاهی گران |
کــــه بــــرد آگـــهـــی نـــزد آن دیـــوزاد | کـه کـس را دل و مـغـز پـیـران مـبــاد |
اگـــر خــــاک بــــودیـــش پــــروردگــــار | نـدیـدی دو چــشــم مـن ایـن روزگـار |
ســپــهـرم بــدو گـفــت کـاســان بــدی | اگــر دل ز لـشــکــر هـراســان بــدی |
یـکــی گــیـو گــودرز بــودســت و بــس | ســـوار ایــچ بـــا او نــدیــدنــد کــس |
سـتــوه آمـد از چـنـگ یـک تــن سـپــاه | همـی رفـت گـیو و فـرنگـیس و شـاه |
سـپـهـبـد چـو گـفـت سـپـهـرم شـنـیـد | سـپــاهـی ز پـیـش انـدر آمـد پــدیـد |
ســپــهـدار پــیـران بــه پــیـش انــدرون | سـرو روی و یالـش هـمـه پـر ز خـون |
گــمــان بــرد کــاو گــیـو رایـافــتــســت | بـه پـیروزی از پـیش بـشـتـافـتـسـت |
چــو نـزدیـکــتــر شــد نـگـه کــرد شــاه | چـنـان خـسـتـه بــد پـهـلـوان سـپـاه |
ورا دیـد بــر زیـن بــبـسـتـه چـو سـنـگ | دو دسـت از پـس پـشـت بـا پـالهنگ |
بــپــرســیـد و زو مـانـد انـدر شــگـفــت | غـمی گشـت و اندیشـه اندر گرفـت |
بــدو گــفــت پــیــران کــه شــیـر ژیــان | نــه درنــده گــرگ و نــه بــبــر بــیـان |
نــبـــاشـــد چـــنـــان در صـــف کـــارزار | کـجــا گـیـو تــنـهـا بــد ای شــهـریـار |
مـن آن دیـدم از گـیـو کـز پــیـل و شـیـر | نــبــیـنــد جــهــانــدیــده مــرد دلــیـر |
بــر آن ســان کـجــا بــردمـد روز جــنـگ | ز نـفـسـش بـه دریا بـسـوزد نـهـنـگ |
نــخــســت انــدر آمــد بـــه گــرز گــران | همـی کـوفـت چـون پـتـک آهنـگـران |
بـه اسـپ و بـه گـرز و بـه پـای و رکـیب | ســوار از فـراز انـدر آمـد بــه شــیـب |
هــمــانــا کـــه بـــاران نــبـــارد ز مــیــغ | فـزون زانـک بــاریـد بــر سـرش تــیـغ |
چـو اندر گـلـسـتـان بـه زین بـر بـخـفـت | تو گفتی که گشتـست بـا کوه جفت |
سـرانـجــام بــرگـشـت یـکـسـر سـپــاه | بـجـز مـن نشـد پـیش او کـینه خـواه |
گـــریــزان ز مـــن تـــاب داده کـــمـــنــد | بــیـفــگــنـد و آمـد مـیـانـم بــه بــنـد |
پــراگــنــده شــد دانــش و هـوش مــن | بـه خـاک انـدر آمـد سـر و دوش مـن |
از اسـپ انـدر آمـد دو دسـتـم بـبـسـت | بـرافـگند بـر زین و خـود بـر نشـسـت |
زمــانــی ســـر وپـــایــم انــدر کــمــنــد | بـه دیـگـر زمـان زیـر سـوگـنـد و بــنـد |
بـه جـان و سـر شـاه و خـورشـید ومـاه | بــه دادار هـرمـزد و تــخــت و کــلــاه |
مـرا داد زیـن گـونـه ســوگـنـد ســخــت | بـخوردم چـو دیدم که بـرگشت بـخت |
کـه کـس را نگویی که بـگشـای دسـت | چـنین رو دمـان تـا بـجـای نـشـسـت |
نــدانــم چـــه رازســت نــزد ســپـــهــر | بــخــواهـد بــریـدن ز مــا پــاک مـهـر |
چــو بــشـنـیـد گـفـتــارش افـراســیـاب | بــــدیـــده ز خــــشـــم انـــدرآورد آب |
یـکـی بــانـگ بــرزد ز پــیـشـش بــرانـد | بــپـیـچـیـد پـیـران و خـامـش بــمـانـد |
ازان پــس بــه مـغــز انـدر افــگـنـد بــاد | بـه دشـنام و سـوگـند لب بـرگـشـاد |
کــه گــر گــیــو و کــیــخــســرو دیــوزاد | شــونــد ابــر غــرنــده گــر تــیـز بــاد |
فـــرود آورمـــشــــان ز ابــــر بــــلـــنـــد | بــزد دســت و ز گـرز بــگـشـاد بــنـد |
مـیـانـشـان بــبــرم بـه شـمـشـیـر تـیـز | بــه مــاهـی دهـم تــا کــنـد ریـز ریـز |
چـو کـیـخـسـرو ایـران بــجــویـد هـمـی | فـرنـگـیـس بــاری چـه پــویـد هـمـی |
*** | |
خود و سرکشان سوی جـیحـون کشید | همی دامن از چـشم در خون کشید |
بــه هـومـان بــفــرمـود کـانـدر شــتــاب | عـــنــان را بـــکــش تـــا لــب رود آب |
که چون گیو و خسرو ز جیحون گذشت | غــم و رنـج مـا بــاد گــردد بــدشــت |
نــشـــان آمــد از گــفــتـــه راســـتـــان | کــه دانـا بــگـفــت از گـه بــاســتــان |
کــه از تـــخـــمــه تـــور وز کــیــقـــبـــاد | یـکــی شــاه خــیــزد ز هــر دو نــژاد |
کـه تــوران زمـیـن را کـنـد خــارســتــان | نـمـانـد بــریـن بـوم و بـر شـارسـتـان |
رسـیـدنـد پــس گـیـو و خــسـرو بــر آب | همی بـودشـان بـر گذشـتـن شتـاب |
گــرفـــتـــنــد پـــیــگـــار بـــا بـــاژخـــواه | کـه کـشـتـی کـدامـسـت بـر بـاژگـاه |
نـونــدی کــجــا بــادبــانـش نـکــوســت | بـه خـوبـی سزاوار کیخـسرو اوسـت |
چـنـیـن گـفـت بــا گـیـو پـس بـاج خـواه | کـه آب روان را چـه چــاکـر چـه شـاه |
هــمـــی گـــر گـــذر بـــایــدت ز آب رود | فـرسـتــاد بــایـد بــه کـشـتــی درود |
بــدو گـفـت گـیـو آنـچ خـواهـی بــخـواه | گـذر ده کـه تــنـگ انـدر آمـد ســپــاه |
بــخــواهـم ز تــو بــاج گــفــت انـدکــی | ازیـن چــار چــیـزت بــخـواهـم یـکـی |
زره خــواهــم از تــو گــر اســپ ســیـاه | پــرســتــار و گـر پــور فـرخــنـده مـاه |
بــدو گـفـت گـیـو ای گـسـسـتــه خــرد | سـخـن زان نشـان گوی کـاندر خـورد |
بــه هـر بــاژ گــر شــاه شــهـری بــدی | تــرا زیـن جــهـان نــیـز بــهـری بــدی |
که بـاشـی که شـه را کنی خـواسـتـار | چـنـیـن بــاد پــیـمـایـی ای بــادسـار |
وگـــر مــادر شـــاه خـــواهــی هــمــی | بـه بـاژ افـسـر مـاه خـواهـی هـمـی |
ســه دیـگــر چــو شــبــرنــگ بــهـزاد را | کــه کـــوتـــاه دارد بـــه تـــگ بـــاد را |
چـهـارم چــو جــسـتــی بــه خـیـره زره | کـــه آن را نـــدانــی گـــره تـــا گـــره |
نـــگـــردد چـــنـــیـــن آهـــن از آب تــــر | نــه آتـــش بـــرو بـــر بـــود کـــارگـــر |
نـه نـیزه نـه شـمـشـیر هـنـدی نـه تـیر | چـنـیـن بـاژ خـواهـی بـدیـن آب گـیـر |
کـــنــون آب مــا را و کـــشـــتـــی تـــرا | بــدیـن گـونـه شـاهـی درشـتـی تـرا |
بــدو گـفــت گـیـو ار تــو کـیـخــســروی | نــبــیــنــی ازیــن آب جــز نــیــکــوی |
فــریــدون کــه بـــگــذاشــت ارونــد رود | فــرســتـــاد تـــخــت مــهــی را درود |
جــهــانــی شــد او را ســراســر رهـی | کـه بــا روشــنـی بــود و بــا فـرهـی |
چــه انــدیــشــی ار شــاه ایــران تــوی | ســـرنـــامـــداران و شـــیــران تـــوی |
بـــه بـــد آب را کـــی بـــود بـــر تـــو راه | کــه بــا فــر و بــرزی و زیــبــای گــاه |
اگــر مــن شـــوم غـــرقــه گــر مــادرت | گــزنـدی نـبــایـد کــه گــیـرت ســرت |
ز مـــادر تــــو بــــودی مـــراد جــــهـــان | کـه بـیکـار بـد تـخـت شـاهـنـشـهـان |
مــــرا نـــیـــز مــــادر ز بــــهـــر تــــو زاد | ازیـن کــار بــر دل مــکــن هــیـچ یـاد |
کــه مـن بــیـگـمـانـم کــه افــراســیـاب | بــــیـــایـــد دمـــان تــــا لـــب رود آب |
مــرا بـــرکـــشـــد زنــده بـــر دار خـــوار | فــرنـگــیـس را بــا تــو ای شــهـریـار |
بــه آب افــگـنـد مـاهـیـان تــان خــورنـد | وگــر زیـر نـعــل انــدرون بــســپــرنـد |
بـدو گـفـت کـیـخـسـرو اینـسـت و بـس | پـــنـــاهـــم بـــه یــزدان فـــریــادرس |
فــــــرود آمـــــد از بــــــاره راه جــــــوی | بــمــالــیـد و بــنـهـاد بــر خــاک روی |
هـمـی گـفـت پــشـت و پــنـاهـم تـوی | نـــمـــایـــنـــده رای و راهـــم تــــوی |
درسـتــی و پــسـتــی مـرا فـر تــسـت | روان و خـــرد ســـایــه پـــر تـــســت |
بــــه آب انـــدرون دلـــفــــزایـــم تــــوی | بـه خـشـکـی همـان رهنـمـایم تـوی |
بــه آب انـدر افــگــنـد خــســرو ســیـاه | چـو کـشـتـی همـی رانـد تـا بـاژگـاه |
پـــس او فـــرنــگــیــس و گــیــو دلــیــر | نـتــرسـد ز جـیـحـون و زان آب شـیـر |
بـدان سـو گـذشـتـنـد هر سـه درسـت | جهانجوی خسرو سر و تن بـشست |
بــدان نـیـســتــان در نـیـایـش گــرفــت | جــهـان آفـریـن را سـتــایـش گـرفـت |
چـــو از رود کـــردنـــد هــر ســـه گـــذر | نگـهبـان کـشـتـی شـد آسـیمه سـر |
بـه یاران چـنین گـفـت کـاینت شـگفـت | کـزین بـرتـر انـدیـشـه نـتـوان گـرفـت |
بــــهــــاران و جــــیــــحــــون و آب روان | سه جـوشنور و اسـپ و بـرگسـتـوان |
بـــدیــن ژرف دریــا چـــنــیــن بـــگـــذرد | خــرمــنـدش از مــردمــان نـشــمــرد |
پـشـیمان شـد از کـار و گـفـتـار خـویش | تــبــه دیــد ازان کــار بــازار خــویــش |
بـیاراست کشتـی بـه چیزی که داشت | ز بـــاد هــوا بـــادبـــان بــرگــذاشــت |
بــه پــوزش بــرفــت از پــس شــهـریـار | چـــو آمـــد بـــه نــزدیــکـــی رودبـــار |
هــمــه هــدیــه هــا نــزد شـــاه آوریــد | کـــمــان و کــمــنــد و کـــلــاه آوریــد |
بــدو گـفــت گـیـو ای ســگ بــی خــرد | تــوگـفـتــی کـه ایـن آب مـردم خـورد |
چــنــیـن مــایـه ور پــرهـنــر شــهــریـار | همی از تـو کـشـتـی کند خـواسـتـار |
نـــدادی کـــنــون هــدیــه تـــو مـــبـــاد | بـــود روز کــایــن روزت آیــد بـــه یــاد |
چــنــان خــوار بـــرگــشــت زو رودبـــان | کـه جـان را همـی گـفـت پـدرودمـان |
چـــو آمـــد بـــه نـــزدیــکـــی بـــاژگـــاه | هـم آنـگــه ز تــوران بــیـامـد ســپــاه |
چـــو نــزدیــک رود آمــد افـــراســـیــاب | نـدیـد ایـچ مـردم نـه کـشـتـی بــرآب |
یــکــی بـــانــگ زد تــنــد بــر بــاژخــواه | کـه چــون یـافـت ایـن دیـو بــر آب راه |
چــنـیـن داد پــاســخ کـه ای شــهـریـار | پـــدر بـــاژبـــان بـــود و مـــن بـــاژدار |
نــدیـدم نــه هـرگــز شــنـیـدم چــنـیـن | که کردی کسی ز آب جـیحـون زمین |
بـــهـــاران و ایـــن آب بـــا مـــوج تـــیـــز | چــو انـدر شــوی نـیـســت راه گـریـز |
چــنـان بــرگـذشـتــنـد هـر سـه ســوار | تـو گفـتـی هوا داشـت شـان بـرکـنار |
ازان پـــس بـــفـــرمـــود افـــراســـیــاب | که بـشتاب و کشتی بـرافگن بـه آب |
بــدو گـفــت هـومـان کـه ای شــهـریـار | بــرانـدیـش و آتــش مــکــن در کــنـار |
تــو بــا ایـن ســواران بــه ایـران شــوی | هــمــی در دم گــاوشــیـدان شــوی |
چــو گــودرز و چــون رســتــم پــیـلـتــن | چـو طـوس و چـو گرگین و آن انجـمن |
هــمــانــا کـــه از گـــاه ســـیــر آمــدی | کـه ایـدر بــه چــنـگـال شــیـر آمـدی |
ازیـن روی تـا چـیـن و مـاچـین تـراسـت | خـور و ماه و کیوان و پـروین تـراسـت |
تــو تــوران نــگــه دار و تــخــت بــلــنــد | ز ایـران کـنـون نـیـســت بــیـم گـزنـد |
پــر از خــون دل از رود گــشــتــنــد بــاز | بـــــرآمـــــد بـــــریــــن روزگـــــار دراز |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج