فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 3 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

شــبــی قـیـرگـون مـاه پــنـهـان شـدهبــه خــواب انـدرون مـرغ و دام و ددهچــنـان دیـد سـالـار پــیـران بــه خـوابکـه شـمعـی بـرافـروخـتـی ز آفـتـابسـی…

شــبــی قـیـرگـون مـاه پــنـهـان شـده بــه خــواب انـدرون مـرغ و دام و دده
چــنـان دیـد سـالـار پــیـران بــه خـواب کـه شـمعـی بـرافـروخـتـی ز آفـتـاب
سـیاوش بـر شـمـع تـیغـی بـه دسـت بــه آواز گـفـتـی نـشـایـد نـشـسـت
کـزیـن خــواب نـوشــیـن ســر آزاد کـن ز فــرجــام گــیـتــی یـکــی یـاد کــن
کـه روز نـوآیـیـن و جــشـنـی نـوســت شـب سـور آزاده کـیـخــســروســت
سـپــهـبــد بــلـرزیـد در خــواب خــوش بـجـنـبـیـد گـلـهـشـر خـورشـید فـش
بــدو گـفــت پــیـران کــه بــرخــیـز و رو خــرامـنـده پــیـش فــرنـگـیـس شــو
سـیـاووش را دیـدم اکـنـون بــه خــواب درخـشـان تـر از بــر سـپــهـر آفـتـاب
کـه گـفـتـی مرا چـند خـسـپـی مپـای بـه جـشن جـهانجـوی کیخـسـرو آی
هـمـی رفـت گـلـشـهـر تـا پـیـش مـاه جــدا گـشـتــه بــود از بــر مـاه شـاه
بـدیـد و بـه شـادی سـبـک بـازگـشـت هـمـانـگــاه گـیـتــی پــرآواز گـشــت
بـیـامـد بـه شـادی بـه پـیـران بــگـفـت کـه اینت بـه آیین خـور و مـاه جـفـت
یـکـی انـدر آی و شــگـفـتــی بــبــیـن بـــزرگـــی و رای جـــهـــان آفـــریــن
تــو گــویــی نــشــایــد مــگــر تـــاج را و گــر جــوشــن و تـــرگ و تـــاراج را
ســپــهــبـــد بــیــامــد بــر شــهــریــار بــسـی آفـریـن کـرد و بــردش نـثــار
بـــران بــرز و بـــالــا و آن شــاخ و یــال تـو گویی بـرو بـرگـذشـتـسـت سـال
ز بـــهــر ســـیــاوش دو دیــده پـــر آب هـمـی کـرد نـفـریـن بــر افـراسـیـاب
چــنـیـن گــفــت بــا نـامــدار انـجــمـن که گر بـگسلد زین سـخـن جـان من
نـمـانـم کـه یـازد بــدیـن شــاه چــنـگ مـرا گـر سـپــارد بــه چــنـگ نـهـنـگ
بــدانـگـه کـه بـنـمـود خـورشـیـد چـهـر بـه خـواب انـدر آمـد سـر تـیـره مـهـر
چــو بـــیــدار شــد پــهــلــوان ســپــاه دمــان انــدر آمــد بــه نـزدیـک شــاه
هـمـی مـانـد تــا جـای پــردخـت شـد بــه نـزدیـک آن نـامــور تــخــت شــد
بــدو گـفـت خــورشــیـد فـش مـهـتــرا جــهـانــدار و بــیـدار و افــســونـگــرا
بــه در بــر یـکـی بــنـده بــفـزود دوش تـو گـفـتـی ورا مـایه دادسـت هوش
نـمـانـد ز خـوبــی جـز از تــو بــه کـس تو گویی که بـرگاه شاهست و بـس
اگــــــر تــــــور را روز بـــــــاز آمــــــدی بـــه دیــدار چـــهــرش نــیــاز آمــدی
فــریــدون گــردســت گــویـی بــجــای بـه فر و به چهر و به دست و به پای
بــر ایـوان چــنـو کــس نــبــیـنـد نـگــار بـــدو تـــازه شـــد فـــره شـــهــریــار
از انــــدیــــشــــه بــــد بــــپــــرداز دل بـــــرافــــراز تـــــاج و بـــــرفــــراز دل
چــنــان کــرد روشــن جــهــان آفــریـن کـزو دور شـد جـنـگ و بـیـداد و کـین
روانــش ز خـــون ســـیــاوش بـــه درد بـــرآورد بــر لــب یــکــی بـــاد ســرد
پـشـیـمـان بـشـد زان کـجـا کـرده بـود بـــه گــفــتــار بــیــهــوده آزرده بـــود
بــدو گـفــت مـن زیـن نـوآمـد بــســی سـخـنها شـنیدسـتـم از هر کـسـی
پـــرآشــوب جـــنــگــســـت زو روزگــار هــــمــــه یــــاد دارم ز آمــــوزگـــــار
کــه از تـــخــمــه تـــور وز کــیــقــبـــاد یــکــی شــاه ســر بــرزنــد بــا نــژاد
جــهــان را بـــه مــهــر وی آیــد نــیــاز هـمـه شــهـر تــوران بــرنـدش نـمـاز
کــنـون بــودنـی هـرچ بــایـســت بــود نـدارد غـم و رنـج و انـدیـشــه ســود
مــــداریـــدش انــــدرمــــیـــان گــــروه بـه نزد شـبـانـان فـرسـتـش بـه کـوه
بــدان تــا نـدانـد کــه مـن خــود کــیـم بــدیـشــان ســپــرده ز بــهــر چــیـم
نــیــامـــوزد از کـــس خـــرد گـــر نــژاد ز کــار گــذشـــتـــه نــیــایــدش یــاد
بــگـفـت آنـچ یـاد آمـدش زیـن سـخــن هـمـه نـو شـمـرد ایـن سـرای کـهـن
چه سازی که چاره بـدست تـو نیست درازست در کام و شست تـو نیست
گــر ایــدونــک بــد بــیــنــی از روزگــار بــه نـیـکــی هـمـو بــاشــد آمـوزگـار
بــیـامــد بــه در پــهــلــوان شــادمــان بــدل بــر هـمـه نـیـک بـودش گـمـان
جــهــان آفــریـن را نــیــایـش گــرفــت بـه شـاه جـهان بـر سـتـایش گرفـت
پــرانـدیـشـه بــد تــا بــه ایـوان رسـیـد کـزان رنـج و مـهـرش چـه آیـد پــدیـد
شــبـــانــان کــوه قــلــا را بـــخـــوانــد وزان خـرد چــنـدی سـخـنـهـا بــرانـد
کــه ایـن را بــداریـد چــون جــان پــاک نــبــایـد کــه بــیـنـد ورا بــاد و خــاک
نــبـــایــد کـــه تـــنــگ آیــدش روزگــار اگــر دیــده و دل کــنــد خــواســتــار
شـبــان را بــبــخـشـیـد بـسـیـار چـیـز یـکــی دایـه بــا او فــرســتــاد نــیــز
بــریــشــان ســپــرد آن دل و دیــده را جــهـانــجــوی گــرد پــســنــدیـده را
بــدیـن نـیـز بـگـذشـت گـردان سـپـهـر بـه خـسـرو بـر از مهر بـخـشود چـهر
چــو شـد هـفـت ســالـه گـو سـرفـراز هـنـر بــا نـژادش هـمــی گــفــت راز
ز چـــوبـــی کـــمـــان کـــرد وز روده زه ز هــر ســـو بـــرافــگــنــد زه را گــره
ابــی پــر و پــیـکــان یـکــی تــیـر کــرد بـه دشـت انـدر آهنـگ نـخـچـیر کـرد
چو ده ساله شد گشت گردی سترگ بــه زخـم گـراز آمـد و خـرس و گـرگ
وزان جـایـگـه شـد بــه شـیـر و پـلـنـگ هم آن چـوب خـمیده بـد سـاز جـنگ
چــنــیــن تــا بـــرآمــد بـــریــن روزگــار بـــیــامـــد بـــه فـــرمـــان آمــوزگـــار
شــبــان انــدر آمــد ز کــوه و ز دشــت بــنـالـیـد و نـزدیـک پــیـران گـذشــت
کــه مــن زیـن ســرافــراز شــیـر یـلــه ســوی پــهــلــوان آمــدم بـــا گــلــه
هـمـی کـرد نـخــچــیـر آهـو نـخــسـت بـر شـیر و جـنـگ پـلـنگـان نـجـسـت
کــنــون نــزد او جــنــگ شــیــر دمــان هـمـانـسـت و نـخـچـیـر آهـو هـمـان
نـــبـــایــد کـــه آیــد بـــرو بـــرگـــزنـــد بـــیـــاویــزدم پـــهـــلـــوان بـــلـــنـــد
چـو بـشـنـیـد پـیران بـخـنـدید و گـفـت نــمــانــد نــژاد و هـنــر در نــهــفــت
نـشــســت از بــر بــاره دســت کــش بــیــامــد بــر خــســرو شــیــرفــش
بــفـرمـود تــا پــیـش او شـد بــه مـهـر نـگـه کـرد پــیـران بــران فــر و چــهـر
بـــه بـــر در گــرفــتـــش زمــانــی دراز هــمــی گـــفـــت بـــا داور پـــاک راز
بــدو گــفــت کــیــخــســرو پــاک دیـن بــه تـو بــاد رخـشـنـده تـوران زمـیـن
ازیــرا کــســی کــت نــدانــد هــمــی جــز از مـهـربــانـت نـخــوانـد هـمـی
شــبــان زاده ای را چــنــیـن در کــنــار بــگــیـری و از کــس نــیــایــدت عــار
خــردمـنـد را دل بــرو بــر بــســوخــت بــه کـردار آتــش رخـش بــرفـروخـت
بـــدو گــفـــت کـــای یــادگــار مــهــان پــســنــدیـده و نــاســپــرده جــهـان
کـــه تـــاج ســـر شـــهــریــاران تـــوی کـه گـویـد کـه پــور شــبــانـان تــوی
شـبــان نـیـسـت از گـوهـر تـو کـسـی و زین داستـان هست بـا من بـسی
ز بـهر جـوان اسـپ و بـالـای خـواسـت همـان جـامه خـسـروآرای خـواسـت
بــه ایــوان خــرامــیــد بـــا او بــه هــم روانـــش ز بــــهـــر ســــیـــاوش دژم
هــمـــی پـــرورانــیــدش انــدر کـــنــار بــــدو شـــادمـــان گـــردش روزگـــار
بـدین نـیـز بـگـذشـت چـنـدی سـپـهـر بـه مغـز اندرون داشـت بـا شـاه مهر
***
شــب تــیــره هــنــگــام آرام و خــواب کــس آمــد ز نــزدیــک افــراســیــاب
بــران تــیـرگــی پــهـلـوان را بــخــوانـد گـذشـتــه ســخــنـهـا فـراوان بــرانـد
کــز انـدیـشــه بــد هـمـه شــب دلــم بــپـیـچـیـد وز غـم هـمـی بـگـسـلـم
ازیـن کــودکـی کــز ســیـاوش رســیـد تــو گـفــتــی مـرا روز شــد نـاپــدیـد
نــبـــیــره فـــریــدون شـــبـــان پـــرورد ز رای و خــرد ایـن کــی انــدر خــورد
ازو گـر نـوشـتـه بـه مـن بـر بــدیـسـت نـشـاید گـذشـتـن کـه آن ایزدیسـت
چــو کــار گــذشــتــه نــیــارد بــه یــاد زیـد شــاد و مـا نـیـز بــاشـیـم شـاد
وگـــر هـــیــچ خـــوی بـــد آرد پـــدیــد بــســان پــدر ســر بــبـــایــد بــریــد
بــدو گـفــت پــیـران کـه ای شــهـریـار تــرا خــود نــبـــایــد کــس آمــوزگــار
یـکـی کـودکـی خـرد چـون بـیـهـشـان ز کــار گــذشــتــه چــه دارد نـشــان
تـو خـود این مـیندیش و بـد را مـکـوش چـه گـفـت آن خـردمند بـسـیارهوش
کــه پـــروردگــار از پـــدر بـــرتـــرســت اگـــر زاده را مــهــر بـــا مــادرســـت
نـخـسـتـین بـه پـیـمـان مـرا شـاد کـن ز ســوگـنـد شـاهـان یـکـی یـاد کـن
فـریـدون بــه داد و بــه تــخــت و کـلـاه هـمـی داشـتــی راسـتــی را نـگـاه
ز پــیـران چــو بــشـیـنـیـد افـراســیـاب ســر مـرد جــنـگــی درآمـد ز خــواب
یکـی سـخـت سـوگند شـاهانه خـورد بـــه روز ســـپـــیــد و شـــب لــاژورد
بـــه دادار کــاو ایــن جـــهــان آفـــریــد ســپــهــر و دد و دام و جــان آفــریـد
کـه نـایـد بــدیـن کـودک از مـن سـتــم نــه هــرگــز بـــرو بـــر زنــم تــیــزدم
زمـیـن را بــبــوســیـد پــیـران و گـفـت کـه ای دادگـر شـاه بـی یار و جـفـت
بــریـن بــنــد و ســوگــنـد تــو ایـمــنـم کــنــون یــافــت آرام جـــان و تـــنــم
وزانــجـــا بـــر خـــســـرو آمـــد دمـــان رخـــی ارغــوان و دلــی شـــادمــان
بـــدو گــفـــت کـــز دل خـــرد دور کــن چــو رزم آورد پــاسـخــش سـور کـن
مــرو پــیــش او جــز بـــه دیــوانــگــی مـگـردان زبــان جــز بــه بــیـگـانـگـی
مــگـــرد ایــچ گــونــه بـــه گــرد خـــرد یــک امــروز بـــر تــو مــگــر بـــگــذرد
بــه ســر بــر نــهــادش کــلــاه کــیـان بــبـسـتـش کـیـانـی کـمـر بـر مـیـان
یـکــی بــاره گــام زن خــواســت نـغــز بــرو بـر نـشـسـت آن گـو پـاک مـغـز
بـــیــامــد بـــه درگـــاه افـــراســـیــاب جــهــانــی بـــرو دیــده کــرده پــرآب
روارو بــــرآمـــد کـــه بـــشـــگـــای راه کــه آمـد نـوآیـیـن یـکـی پــیـشــگـاه
هـمـی رفـت پـیـش انـدرون شـاه گـرد ســپــهــدار پــیــران ورا پــیــش بــرد
بـــیــامــد بـــه نــزدیــک افــراســیــاب نــیــا را رخ از شــرم او شـــد پـــرآب
بــران خــســروی یــال و آن چــنــگ او بـــدان شـــاخ و آن فـــر و اورنـــگ او
زمــانــی نــگــه کــرد و نــیـکــو بــدیـد هـمـی گـشـت رنـگ رخـش نـاپـدیـد
تــن پــهـلـوان گـشـت لـرزان چـو بــیـد ز جـان جـوان پـاک بـگـسـسـت امید
زمـانـی چــنـان بــود بــگــشــاد چــهـر زمــانــه بــه دلــش انــدر آورد مــهــر
بــپــرســیـد کــای نــورســیـده جــوان چــــه آگـــاه داری ز کـــار جــــهـــان
بــر گـوســفـنـدان چــه گـردی هـمـی زمـین را چـه گـونـه سـپـردی همـی
چـنین داد پـاسـخ کـه نخـچـیر نیسـت مـرا خـود کـمـان و پــر تـیـر نـیـسـت
بــــپــــرســـیـــد بــــازش ز آمـــوزگـــار ز نـــیـــک و بــــد و گـــردش روزگـــار
بـدو گـفـت جـایـی کـه بــاشـد پـلـنـگ بــــدرد دل مــــردم تــــیـــزچــــنـــگ
سـه دیگـر بـپـرسـیـدش از مـام و بـاب ز ایـوان و از شـهـر وز خـورد و خـواب
چــنـیـن داد پــاســخ کـه درنـده شـیـر نـــیـــارد ســـگ کـــارزاری بـــه زیـــر
بــخــنــدیــد خــســرو ز گــفــتــار اوی ســوی پــهـلــوان ســپــه کــرد روی
بــدو گـفــت کــایـن دل نـدارد بــجــای ز سـر پـرسـمـش پــاسـخ آرد ز پـای
نــیــایــد هــمــانــا بـــد و نــیــک ازوی نـه زینـسـان بـود مـردم کـینـه جـوی
رو ایـن را بــه خـوبـی بــه مـادر سـپـار بــه دســت یـکــی مـرد پــرهـیـزگـار
گسـی کـن بـه سـوی سـیاووش گـرد مــگـــردان بـــدآمــوز را هــیــچ گــرد
ز اسـپ و پــرسـتـنـده و بــیـش و کـم بـــده هـــرچ بـــایــد ز گـــنـــج و درم
سـپــهـبــد بــرو کـرد لـخـتـی شـتــاب بــرون بــردش از پــیـش افـراسـیـاب
بــه ایــوان خــویــش آمــد افــروخــتــه خــرامـان و چــشــم بــدی دوخــتــه
هــمــی گــفــت کــز دادگــر کــردگــار درخــت نــو آمــد جــهــان را بــه بــار
در گـــنـــجـــهــای کـــهــن کـــرد بـــاز ز هـر گــونـه ای شــاه را کــرد ســاز
ز دیــنـــار و دیــبـــا و تـــیــغ و گـــهـــر ز اســب و ســلـیـح و کــلـاه و کـمـر
هـــم از تــــخـــت وز بــــدرهـــای درم ز گـســتــردنـیـهـا و از بــیـش و کــم
گسی کردشان سـوی آن شارسـتـان کجـا جـملگی گشتـه بـد خـارستـان
فـرنـگـیـس و کـیـخـسـرو آنـجـا رسـیـد بــسـی مـردم آمـد ز هـر سـو پـدیـد
بــدیــده ســپــردنــد یــک یـک زمــیـن زبــــــان دد و دام پــــــرآفــــــریــــــن
همـی گـفـت هرکـس کـه بـودش هنر ســـپـــاس از جـــهـــان داور دادگـــر
کــزان بــیــخ بـــرکــنــده فــرخ درخــت ازیـن گـونـه شـاخـی بـرآورد سـخـت
ز شــاه کــیــان چــشــم بــد دور بـــاد روان ســـیـــاوش پــــر از نـــور بــــاد
همـه خـاک آن شـارسـتـان شـاد شـد گــیــا بـــر چـــمــن ســـرو آزاد شــد
ز خـاکـی کـه خـون سـیـاوش بــخـورد بــه ابــر انـدر آمــد درخــتــی ز گــرد
نـــگـــاریــده بـــر بـــرگـــهــا چـــهــر او هـمـه بــوی مـشــک آمـد از مـهـر او
بـــدی مــه نــشـــان بـــهــاران بـــدی پــرســتــشــگــه ســوگــواران بــدی
چــنـیـن اسـت کـردار ایـن گـنـده پــیـر ســتــانـد ز فـرزنـد پــســتــان شـیـر
چـو پـیوسـتـه شـد مـهر دل بـر جـهان بــه خــاک انـدر آرد سـرش نـاگـهـان
تــو از وی بــجــز شــادمـانـی مـجــوی بــه بــاغ جــهـان بــرگ انـده مـبــوی
اگــر تـــاج داری و گــر دســت تـــنــگ نــبـــیــنــی هــمــی روزگــار درنــگ
مرنجـان روان کـاین سـرای تـو نیسـت بـجـز تـنـگ تـابـوت جـای تـو نـیسـت
نـهـادن چــه بــایـد بــخــوردن نـشـیـن بـــر امــیــد گــنــج جــهــان آفــریــن
***
چـو آمـد بـه نـزدیک سـر تـیغ شـسـت مده می که از سال شد مرد مست
بـــجـــای عــنــانــم عــصــا داد ســـال پـراگـنده شـد مال و بـرگـشـت حـال
هـمـان دیـده بــان بــر سـر کـوهـسـار نـبــیـنـد هـمـی لـشــکــر شــهـریـار
کــشــیـدن ز دشــمــن نـدانـد عــنــان مـگـر پــیـش مـژگـانـش آیـد ســنـان
گــــرایـــنــــده تــــیـــزپــــای نــــونــــد همان شست بـدخواه کردش به بند
هـمـان گـوش از آوای او گـشـت سـیر هـمـش لـحـن بـلـبـل هم آوای شـیر
چـو بـرداشـتـم جـام پـنـجـاه و هشـت نـگـیـرم بــجـز یـاد تــابــوت و تـشـت
دریغ آن گل و مشک و خـوشاب سـی هــمــان تـــیــغ بـــرنــده پـــارســـی
نـگــردد هـمــی گــرد نـســریـن تــذرو گــل نــارون خــواهـد و شــاخ ســرو
هــمــی خــواهـم از روشــن کــردگــار کــه چــنـدان زمــان یـابــم از روزگــار
کـــزیــن نــامـــور نــامــه بـــاســـتـــان بــمـانـم بـه گـیـتـی یـکـی داسـتـان
کـه هـر کـس کـه انـدر سـخـن داد داد ز مـن جــز بــه نـیـکـی نـگـیـرنـد یـاد
بــدان گـیـتـیـم نـیـز خـواهـشـگـرسـت که بـا تـیغ تـیزسـت و بـا افسرسـت
مـــنــم بـــنــده اهــل بـــیــت نـــبـــی ســـرایـــنـــده خـــاک پـــای وصـــی
بـــریــن زادم و هــم بـــریــن بـــگــذرم چــنـان دان کـه خــاک پــی حــیـدرم
ابــا دیـگــران مــر مــرا کــار نــیــســت بـدین انـدرون هـیـچ گـفـتـار نـیسـت
بــه گـفــتــار دهـقــان کــنـون بــازگـرد نـگـر تــا چــه گـویـد ســرایـنـده مـرد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج