شــبــی قـیـرگـون مـاه پــنـهـان شـدهبــه خــواب انـدرون مـرغ و دام و ددهچــنـان دیـد سـالـار پــیـران بــه خـوابکـه شـمعـی بـرافـروخـتـی ز آفـتـابسـی…
شــبــی قـیـرگـون مـاه پــنـهـان شـده | بــه خــواب انـدرون مـرغ و دام و دده |
چــنـان دیـد سـالـار پــیـران بــه خـواب | کـه شـمعـی بـرافـروخـتـی ز آفـتـاب |
سـیاوش بـر شـمـع تـیغـی بـه دسـت | بــه آواز گـفـتـی نـشـایـد نـشـسـت |
کـزیـن خــواب نـوشــیـن ســر آزاد کـن | ز فــرجــام گــیـتــی یـکــی یـاد کــن |
کـه روز نـوآیـیـن و جــشـنـی نـوســت | شـب سـور آزاده کـیـخــســروســت |
سـپــهـبــد بــلـرزیـد در خــواب خــوش | بـجـنـبـیـد گـلـهـشـر خـورشـید فـش |
بــدو گـفــت پــیـران کــه بــرخــیـز و رو | خــرامـنـده پــیـش فــرنـگـیـس شــو |
سـیـاووش را دیـدم اکـنـون بــه خــواب | درخـشـان تـر از بــر سـپــهـر آفـتـاب |
کـه گـفـتـی مرا چـند خـسـپـی مپـای | بـه جـشن جـهانجـوی کیخـسـرو آی |
هـمـی رفـت گـلـشـهـر تـا پـیـش مـاه | جــدا گـشـتــه بــود از بــر مـاه شـاه |
بـدیـد و بـه شـادی سـبـک بـازگـشـت | هـمـانـگــاه گـیـتــی پــرآواز گـشــت |
بـیـامـد بـه شـادی بـه پـیـران بــگـفـت | کـه اینت بـه آیین خـور و مـاه جـفـت |
یـکـی انـدر آی و شــگـفـتــی بــبــیـن | بـــزرگـــی و رای جـــهـــان آفـــریــن |
تــو گــویــی نــشــایــد مــگــر تـــاج را | و گــر جــوشــن و تـــرگ و تـــاراج را |
ســپــهــبـــد بــیــامــد بــر شــهــریــار | بــسـی آفـریـن کـرد و بــردش نـثــار |
بـــران بــرز و بـــالــا و آن شــاخ و یــال | تـو گویی بـرو بـرگـذشـتـسـت سـال |
ز بـــهــر ســـیــاوش دو دیــده پـــر آب | هـمـی کـرد نـفـریـن بــر افـراسـیـاب |
چــنـیـن گــفــت بــا نـامــدار انـجــمـن | که گر بـگسلد زین سـخـن جـان من |
نـمـانـم کـه یـازد بــدیـن شــاه چــنـگ | مـرا گـر سـپــارد بــه چــنـگ نـهـنـگ |
بــدانـگـه کـه بـنـمـود خـورشـیـد چـهـر | بـه خـواب انـدر آمـد سـر تـیـره مـهـر |
چــو بـــیــدار شــد پــهــلــوان ســپــاه | دمــان انــدر آمــد بــه نـزدیـک شــاه |
هـمـی مـانـد تــا جـای پــردخـت شـد | بــه نـزدیـک آن نـامــور تــخــت شــد |
بــدو گـفـت خــورشــیـد فـش مـهـتــرا | جــهـانــدار و بــیـدار و افــســونـگــرا |
بــه در بــر یـکـی بــنـده بــفـزود دوش | تـو گـفـتـی ورا مـایه دادسـت هوش |
نـمـانـد ز خـوبــی جـز از تــو بــه کـس | تو گویی که بـرگاه شاهست و بـس |
اگــــــر تــــــور را روز بـــــــاز آمــــــدی | بـــه دیــدار چـــهــرش نــیــاز آمــدی |
فــریــدون گــردســت گــویـی بــجــای | بـه فر و به چهر و به دست و به پای |
بــر ایـوان چــنـو کــس نــبــیـنـد نـگــار | بـــدو تـــازه شـــد فـــره شـــهــریــار |
از انــــدیــــشــــه بــــد بــــپــــرداز دل | بـــــرافــــراز تـــــاج و بـــــرفــــراز دل |
چــنــان کــرد روشــن جــهــان آفــریـن | کـزو دور شـد جـنـگ و بـیـداد و کـین |
روانــش ز خـــون ســـیــاوش بـــه درد | بـــرآورد بــر لــب یــکــی بـــاد ســرد |
پـشـیـمـان بـشـد زان کـجـا کـرده بـود | بـــه گــفــتــار بــیــهــوده آزرده بـــود |
بــدو گـفــت مـن زیـن نـوآمـد بــســی | سـخـنها شـنیدسـتـم از هر کـسـی |
پـــرآشــوب جـــنــگــســـت زو روزگــار | هــــمــــه یــــاد دارم ز آمــــوزگـــــار |
کــه از تـــخــمــه تـــور وز کــیــقــبـــاد | یــکــی شــاه ســر بــرزنــد بــا نــژاد |
جــهــان را بـــه مــهــر وی آیــد نــیــاز | هـمـه شــهـر تــوران بــرنـدش نـمـاز |
کــنـون بــودنـی هـرچ بــایـســت بــود | نـدارد غـم و رنـج و انـدیـشــه ســود |
مــــداریـــدش انــــدرمــــیـــان گــــروه | بـه نزد شـبـانـان فـرسـتـش بـه کـوه |
بــدان تــا نـدانـد کــه مـن خــود کــیـم | بــدیـشــان ســپــرده ز بــهــر چــیـم |
نــیــامـــوزد از کـــس خـــرد گـــر نــژاد | ز کــار گــذشـــتـــه نــیــایــدش یــاد |
بــگـفـت آنـچ یـاد آمـدش زیـن سـخــن | هـمـه نـو شـمـرد ایـن سـرای کـهـن |
چه سازی که چاره بـدست تـو نیست | درازست در کام و شست تـو نیست |
گــر ایــدونــک بــد بــیــنــی از روزگــار | بــه نـیـکــی هـمـو بــاشــد آمـوزگـار |
بــیـامــد بــه در پــهــلــوان شــادمــان | بــدل بــر هـمـه نـیـک بـودش گـمـان |
جــهــان آفــریـن را نــیــایـش گــرفــت | بـه شـاه جـهان بـر سـتـایش گرفـت |
پــرانـدیـشـه بــد تــا بــه ایـوان رسـیـد | کـزان رنـج و مـهـرش چـه آیـد پــدیـد |
شــبـــانــان کــوه قــلــا را بـــخـــوانــد | وزان خـرد چــنـدی سـخـنـهـا بــرانـد |
کــه ایـن را بــداریـد چــون جــان پــاک | نــبــایـد کــه بــیـنـد ورا بــاد و خــاک |
نــبـــایــد کـــه تـــنــگ آیــدش روزگــار | اگــر دیــده و دل کــنــد خــواســتــار |
شـبــان را بــبــخـشـیـد بـسـیـار چـیـز | یـکــی دایـه بــا او فــرســتــاد نــیــز |
بــریــشــان ســپــرد آن دل و دیــده را | جــهـانــجــوی گــرد پــســنــدیـده را |
بــدیـن نـیـز بـگـذشـت گـردان سـپـهـر | بـه خـسـرو بـر از مهر بـخـشود چـهر |
چــو شـد هـفـت ســالـه گـو سـرفـراز | هـنـر بــا نـژادش هـمــی گــفــت راز |
ز چـــوبـــی کـــمـــان کـــرد وز روده زه | ز هــر ســـو بـــرافــگــنــد زه را گــره |
ابــی پــر و پــیـکــان یـکــی تــیـر کــرد | بـه دشـت انـدر آهنـگ نـخـچـیر کـرد |
چو ده ساله شد گشت گردی سترگ | بــه زخـم گـراز آمـد و خـرس و گـرگ |
وزان جـایـگـه شـد بــه شـیـر و پـلـنـگ | هم آن چـوب خـمیده بـد سـاز جـنگ |
چــنــیــن تــا بـــرآمــد بـــریــن روزگــار | بـــیــامـــد بـــه فـــرمـــان آمــوزگـــار |
شــبــان انــدر آمــد ز کــوه و ز دشــت | بــنـالـیـد و نـزدیـک پــیـران گـذشــت |
کــه مــن زیـن ســرافــراز شــیـر یـلــه | ســوی پــهــلــوان آمــدم بـــا گــلــه |
هـمـی کـرد نـخــچــیـر آهـو نـخــسـت | بـر شـیر و جـنـگ پـلـنگـان نـجـسـت |
کــنــون نــزد او جــنــگ شــیــر دمــان | هـمـانـسـت و نـخـچـیـر آهـو هـمـان |
نـــبـــایــد کـــه آیــد بـــرو بـــرگـــزنـــد | بـــیـــاویــزدم پـــهـــلـــوان بـــلـــنـــد |
چـو بـشـنـیـد پـیران بـخـنـدید و گـفـت | نــمــانــد نــژاد و هـنــر در نــهــفــت |
نـشــســت از بــر بــاره دســت کــش | بــیــامــد بــر خــســرو شــیــرفــش |
بــفـرمـود تــا پــیـش او شـد بــه مـهـر | نـگـه کـرد پــیـران بــران فــر و چــهـر |
بـــه بـــر در گــرفــتـــش زمــانــی دراز | هــمــی گـــفـــت بـــا داور پـــاک راز |
بــدو گــفــت کــیــخــســرو پــاک دیـن | بــه تـو بــاد رخـشـنـده تـوران زمـیـن |
ازیــرا کــســی کــت نــدانــد هــمــی | جــز از مـهـربــانـت نـخــوانـد هـمـی |
شــبــان زاده ای را چــنــیـن در کــنــار | بــگــیـری و از کــس نــیــایــدت عــار |
خــردمـنـد را دل بــرو بــر بــســوخــت | بــه کـردار آتــش رخـش بــرفـروخـت |
بـــدو گــفـــت کـــای یــادگــار مــهــان | پــســنــدیـده و نــاســپــرده جــهـان |
کـــه تـــاج ســـر شـــهــریــاران تـــوی | کـه گـویـد کـه پــور شــبــانـان تــوی |
شـبــان نـیـسـت از گـوهـر تـو کـسـی | و زین داستـان هست بـا من بـسی |
ز بـهر جـوان اسـپ و بـالـای خـواسـت | همـان جـامه خـسـروآرای خـواسـت |
بــه ایــوان خــرامــیــد بـــا او بــه هــم | روانـــش ز بــــهـــر ســــیـــاوش دژم |
هــمـــی پـــرورانــیــدش انــدر کـــنــار | بــــدو شـــادمـــان گـــردش روزگـــار |
بـدین نـیـز بـگـذشـت چـنـدی سـپـهـر | بـه مغـز اندرون داشـت بـا شـاه مهر |
*** | |
شــب تــیــره هــنــگــام آرام و خــواب | کــس آمــد ز نــزدیــک افــراســیــاب |
بــران تــیـرگــی پــهـلـوان را بــخــوانـد | گـذشـتــه ســخــنـهـا فـراوان بــرانـد |
کــز انـدیـشــه بــد هـمـه شــب دلــم | بــپـیـچـیـد وز غـم هـمـی بـگـسـلـم |
ازیـن کــودکـی کــز ســیـاوش رســیـد | تــو گـفــتــی مـرا روز شــد نـاپــدیـد |
نــبـــیــره فـــریــدون شـــبـــان پـــرورد | ز رای و خــرد ایـن کــی انــدر خــورد |
ازو گـر نـوشـتـه بـه مـن بـر بــدیـسـت | نـشـاید گـذشـتـن کـه آن ایزدیسـت |
چــو کــار گــذشــتــه نــیــارد بــه یــاد | زیـد شــاد و مـا نـیـز بــاشـیـم شـاد |
وگـــر هـــیــچ خـــوی بـــد آرد پـــدیــد | بــســان پــدر ســر بــبـــایــد بــریــد |
بــدو گـفــت پــیـران کـه ای شــهـریـار | تــرا خــود نــبـــایــد کــس آمــوزگــار |
یـکـی کـودکـی خـرد چـون بـیـهـشـان | ز کــار گــذشــتــه چــه دارد نـشــان |
تـو خـود این مـیندیش و بـد را مـکـوش | چـه گـفـت آن خـردمند بـسـیارهوش |
کــه پـــروردگــار از پـــدر بـــرتـــرســت | اگـــر زاده را مــهــر بـــا مــادرســـت |
نـخـسـتـین بـه پـیـمـان مـرا شـاد کـن | ز ســوگـنـد شـاهـان یـکـی یـاد کـن |
فـریـدون بــه داد و بــه تــخــت و کـلـاه | هـمـی داشـتــی راسـتــی را نـگـاه |
ز پــیـران چــو بــشـیـنـیـد افـراســیـاب | ســر مـرد جــنـگــی درآمـد ز خــواب |
یکـی سـخـت سـوگند شـاهانه خـورد | بـــه روز ســـپـــیــد و شـــب لــاژورد |
بـــه دادار کــاو ایــن جـــهــان آفـــریــد | ســپــهــر و دد و دام و جــان آفــریـد |
کـه نـایـد بــدیـن کـودک از مـن سـتــم | نــه هــرگــز بـــرو بـــر زنــم تــیــزدم |
زمـیـن را بــبــوســیـد پــیـران و گـفـت | کـه ای دادگـر شـاه بـی یار و جـفـت |
بــریـن بــنــد و ســوگــنـد تــو ایـمــنـم | کــنــون یــافــت آرام جـــان و تـــنــم |
وزانــجـــا بـــر خـــســـرو آمـــد دمـــان | رخـــی ارغــوان و دلــی شـــادمــان |
بـــدو گــفـــت کـــز دل خـــرد دور کــن | چــو رزم آورد پــاسـخــش سـور کـن |
مــرو پــیــش او جــز بـــه دیــوانــگــی | مـگـردان زبــان جــز بــه بــیـگـانـگـی |
مــگـــرد ایــچ گــونــه بـــه گــرد خـــرد | یــک امــروز بـــر تــو مــگــر بـــگــذرد |
بــه ســر بــر نــهــادش کــلــاه کــیـان | بــبـسـتـش کـیـانـی کـمـر بـر مـیـان |
یـکــی بــاره گــام زن خــواســت نـغــز | بــرو بـر نـشـسـت آن گـو پـاک مـغـز |
بـــیــامــد بـــه درگـــاه افـــراســـیــاب | جــهــانــی بـــرو دیــده کــرده پــرآب |
روارو بــــرآمـــد کـــه بـــشـــگـــای راه | کــه آمـد نـوآیـیـن یـکـی پــیـشــگـاه |
هـمـی رفـت پـیـش انـدرون شـاه گـرد | ســپــهــدار پــیــران ورا پــیــش بــرد |
بـــیــامــد بـــه نــزدیــک افــراســیــاب | نــیــا را رخ از شــرم او شـــد پـــرآب |
بــران خــســروی یــال و آن چــنــگ او | بـــدان شـــاخ و آن فـــر و اورنـــگ او |
زمــانــی نــگــه کــرد و نــیـکــو بــدیـد | هـمـی گـشـت رنـگ رخـش نـاپـدیـد |
تــن پــهـلـوان گـشـت لـرزان چـو بــیـد | ز جـان جـوان پـاک بـگـسـسـت امید |
زمـانـی چــنـان بــود بــگــشــاد چــهـر | زمــانــه بــه دلــش انــدر آورد مــهــر |
بــپــرســیـد کــای نــورســیـده جــوان | چــــه آگـــاه داری ز کـــار جــــهـــان |
بــر گـوســفـنـدان چــه گـردی هـمـی | زمـین را چـه گـونـه سـپـردی همـی |
چـنین داد پـاسـخ کـه نخـچـیر نیسـت | مـرا خـود کـمـان و پــر تـیـر نـیـسـت |
بــــپــــرســـیـــد بــــازش ز آمـــوزگـــار | ز نـــیـــک و بــــد و گـــردش روزگـــار |
بـدو گـفـت جـایـی کـه بــاشـد پـلـنـگ | بــــدرد دل مــــردم تــــیـــزچــــنـــگ |
سـه دیگـر بـپـرسـیـدش از مـام و بـاب | ز ایـوان و از شـهـر وز خـورد و خـواب |
چــنـیـن داد پــاســخ کـه درنـده شـیـر | نـــیـــارد ســـگ کـــارزاری بـــه زیـــر |
بــخــنــدیــد خــســرو ز گــفــتــار اوی | ســوی پــهـلــوان ســپــه کــرد روی |
بــدو گـفــت کــایـن دل نـدارد بــجــای | ز سـر پـرسـمـش پــاسـخ آرد ز پـای |
نــیــایــد هــمــانــا بـــد و نــیــک ازوی | نـه زینـسـان بـود مـردم کـینـه جـوی |
رو ایـن را بــه خـوبـی بــه مـادر سـپـار | بــه دســت یـکــی مـرد پــرهـیـزگـار |
گسـی کـن بـه سـوی سـیاووش گـرد | مــگـــردان بـــدآمــوز را هــیــچ گــرد |
ز اسـپ و پــرسـتـنـده و بــیـش و کـم | بـــده هـــرچ بـــایــد ز گـــنـــج و درم |
سـپــهـبــد بــرو کـرد لـخـتـی شـتــاب | بــرون بــردش از پــیـش افـراسـیـاب |
بــه ایــوان خــویــش آمــد افــروخــتــه | خــرامـان و چــشــم بــدی دوخــتــه |
هــمــی گــفــت کــز دادگــر کــردگــار | درخــت نــو آمــد جــهــان را بــه بــار |
در گـــنـــجـــهــای کـــهــن کـــرد بـــاز | ز هـر گــونـه ای شــاه را کــرد ســاز |
ز دیــنـــار و دیــبـــا و تـــیــغ و گـــهـــر | ز اســب و ســلـیـح و کــلـاه و کـمـر |
هـــم از تــــخـــت وز بــــدرهـــای درم | ز گـســتــردنـیـهـا و از بــیـش و کــم |
گسی کردشان سـوی آن شارسـتـان | کجـا جـملگی گشتـه بـد خـارستـان |
فـرنـگـیـس و کـیـخـسـرو آنـجـا رسـیـد | بــسـی مـردم آمـد ز هـر سـو پـدیـد |
بــدیــده ســپــردنــد یــک یـک زمــیـن | زبــــــان دد و دام پــــــرآفــــــریــــــن |
همـی گـفـت هرکـس کـه بـودش هنر | ســـپـــاس از جـــهـــان داور دادگـــر |
کــزان بــیــخ بـــرکــنــده فــرخ درخــت | ازیـن گـونـه شـاخـی بـرآورد سـخـت |
ز شــاه کــیــان چــشــم بــد دور بـــاد | روان ســـیـــاوش پــــر از نـــور بــــاد |
همـه خـاک آن شـارسـتـان شـاد شـد | گــیــا بـــر چـــمــن ســـرو آزاد شــد |
ز خـاکـی کـه خـون سـیـاوش بــخـورد | بــه ابــر انـدر آمــد درخــتــی ز گــرد |
نـــگـــاریــده بـــر بـــرگـــهــا چـــهــر او | هـمـه بــوی مـشــک آمـد از مـهـر او |
بـــدی مــه نــشـــان بـــهــاران بـــدی | پــرســتــشــگــه ســوگــواران بــدی |
چــنـیـن اسـت کـردار ایـن گـنـده پــیـر | ســتــانـد ز فـرزنـد پــســتــان شـیـر |
چـو پـیوسـتـه شـد مـهر دل بـر جـهان | بــه خــاک انـدر آرد سـرش نـاگـهـان |
تــو از وی بــجــز شــادمـانـی مـجــوی | بــه بــاغ جــهـان بــرگ انـده مـبــوی |
اگــر تـــاج داری و گــر دســت تـــنــگ | نــبـــیــنــی هــمــی روزگــار درنــگ |
مرنجـان روان کـاین سـرای تـو نیسـت | بـجـز تـنـگ تـابـوت جـای تـو نـیسـت |
نـهـادن چــه بــایـد بــخــوردن نـشـیـن | بـــر امــیــد گــنــج جــهــان آفــریــن |
*** | |
چـو آمـد بـه نـزدیک سـر تـیغ شـسـت | مده می که از سال شد مرد مست |
بـــجـــای عــنــانــم عــصــا داد ســـال | پـراگـنده شـد مال و بـرگـشـت حـال |
هـمـان دیـده بــان بــر سـر کـوهـسـار | نـبــیـنـد هـمـی لـشــکــر شــهـریـار |
کــشــیـدن ز دشــمــن نـدانـد عــنــان | مـگـر پــیـش مـژگـانـش آیـد ســنـان |
گــــرایـــنــــده تــــیـــزپــــای نــــونــــد | همان شست بـدخواه کردش به بند |
هـمـان گـوش از آوای او گـشـت سـیر | هـمـش لـحـن بـلـبـل هم آوای شـیر |
چـو بـرداشـتـم جـام پـنـجـاه و هشـت | نـگـیـرم بــجـز یـاد تــابــوت و تـشـت |
دریغ آن گل و مشک و خـوشاب سـی | هــمــان تـــیــغ بـــرنــده پـــارســـی |
نـگــردد هـمــی گــرد نـســریـن تــذرو | گــل نــارون خــواهـد و شــاخ ســرو |
هــمــی خــواهـم از روشــن کــردگــار | کــه چــنـدان زمــان یـابــم از روزگــار |
کـــزیــن نــامـــور نــامــه بـــاســـتـــان | بــمـانـم بـه گـیـتـی یـکـی داسـتـان |
کـه هـر کـس کـه انـدر سـخـن داد داد | ز مـن جــز بــه نـیـکـی نـگـیـرنـد یـاد |
بــدان گـیـتـیـم نـیـز خـواهـشـگـرسـت | که بـا تـیغ تـیزسـت و بـا افسرسـت |
مـــنــم بـــنــده اهــل بـــیــت نـــبـــی | ســـرایـــنـــده خـــاک پـــای وصـــی |
بـــریــن زادم و هــم بـــریــن بـــگــذرم | چــنـان دان کـه خــاک پــی حــیـدرم |
ابــا دیـگــران مــر مــرا کــار نــیــســت | بـدین انـدرون هـیـچ گـفـتـار نـیسـت |
بــه گـفــتــار دهـقــان کــنـون بــازگـرد | نـگـر تــا چــه گـویـد ســرایـنـده مـرد |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج