فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 29 اردیبهشت 1403

در نصیحت فرزند خویش محمد

ای بــســا تــیـز طــبــع کـاهـل کـوشکـه شـد از کـاهـلـی سـفـال فـروشوای بــســا کــور دل کــه از تــعــلـیـمگشـت قـاضـی القضـات هفـت اقلیمنـیـم خــور…

ای بــســا تــیـز طــبــع کـاهـل کـوشکـه شـد از کـاهـلـی سـفـال فـروش
وای بــســا کــور دل کــه از تــعــلـیـمگشـت قـاضـی القضـات هفـت اقلیم
نـیـم خــورد ســگــان صــیـد ســگــالجـز بـه تـعـلـیم عـلـم نیسـت حـلـال
سگ به دانش چو راست رشته شودآدمــی شــایــد ار فــرشــتــه شــود
خـویـشـتـن را چـو خـضـر بــازشـنـاستــا خـوری آب زنـدگـانـی بــه قـیـاس
آب حـــیــوان نــه آب حـــیــوانــســـتجـان بـا عـقـل و عـقـل بـا جـانـسـت
جــان چــراغـســت و عــقـل روغـن اوعـقـل جــانـســت و جــان مـا تــن او
عـقـل بــا جــان عـطـیـه احــدیـســتجــان بــا عــقــل زنــده ابــدیــســت
حــاصــل ایــن دو جــز یــکــی نــبـــودکـان دو داری در ایـن شــکـی نـبــود
تــا از یـن دو بــه آن یــکــی نــرســیهـیچـکـس را مـگـو کـه هیچ کـسـی
کــان یــکــی یــافــتـــی دو را کــم زنپــــای بــــر تــــارک دو عــــالــــم زن
از سـه بـگذر که محـملی نه قویسـتاز دو هـم در گـذر کـه آن ثـنـویـسـت
ســر یـک رشــتــه گـیـر چــون مـرداندو رهــا کــن ســه را یـکــی گــردان
تـــا ز ثـــالــث ثــلــثــه جــان نــبـــریگــوی وحــدت بــر آســمــان نــبــری
زین دو چـون کم شدی فسـانه مگویچـون یـکـی یـافـتـی بـهـانـه مـجـوی
تــا بــدیــن پــایـه دســتــرس بــاشــدهــرچ ازیـن بــگــذرد هــوس بــاشــد
تــا جــوانـی و تــنـدرســتــی هـسـتآیـد اســبــاب هــر مــراد بــه دســت
در سـهـی سـرو چـون شـکـسـت آیدمــومــیــائی کــجــا بــه دســت آیــد
تــو کــه ســرســبـــزی جــهــان داریره کــــنـــون رو کـــه پــــای آن داری
در ره دیــن چــونــی کــمــر بـــربــنــدتــا سـرآمـد شـوی چـو سـرو بــلـنـد
مـن کـه سـرسـبـزیم نـمـانـد چـو بـیدلـالـه زرد و بـنفـشـه گـشـت سـپـید
بـــاز مـــانـــدم ز نـــا تـــنـــومـــنـــدیاز کـــلـــه داری و کـــمـــر بــــنـــدی
خـــدمـــتــــی مـــردوار مـــی کـــردمراســـتـــی را کــنــون نــه آن مــردم
روزگــارم گــرفــت و بــســت چــنـیـنعـــادت روزگــار هــســـت چـــنــیــن
نــافــتــاده شــکــســتــه بــودم بـــالچـون فـتــادم چــگـونـه بــاشـد حـال
احـــمــدک را کـــه رخ نــمــونــه بـــودآبـــلـــه بـــر دمـــد چـــگـــونــه بـــود
گرچـه طـبـعم ز سـایه بـر خـطـرسـتســایـبــانــم شــمــایـل هـنــرســت
ســایــه ای در جـــهــان نــدارد کــسکـو بـره نیسـت پـیش و گرگ از پـس
هــیـچــکــس نــنــگــرم ز مــن تأمــنکه نشد پیش دوست و پس دشمن
چـون قـفـا دوسـتــنـد مـشـتــی خـامروی خــود در کــه آورم بـــه ســلــام
گـرچــه بــرنـائی از مـیـان بــرخـاسـتچـه کنم حـرص همچـنان بـرجـاست
تــا تــن ســالــخــورده پــیـر تــرســتآز او آرزوپـــــــذیــــــر تـــــــرســــــت
گــوئی ایــن ســـکــه نــقـــد مــا داردیـا هـمـه کــس خــود ایـن بــلــا دارد
بـــــــازدار ای دوا کـــــــن دل مـــــــناز زمـیـن بـوس هـر کـسـی گـل مـن
تـــیــرگـــی چـــنـــد روشـــنـــائی دهچــون شــکــســتــیـم مـومـیـائی ده
آنــچــه زو خــاطــرم پــریـشــانـســتبــکـن آسـان کـه بــر تـو آسـانـسـت
گـــردنـــی دارم از رســـن رســــتــــهمــکــنــم زیــر بــار خــس خــســتــه
مـن کـه قـانـع شـدم بـه دانه خـویشسرورم چـون صدف بـه خـانه خویش
ســروری بـــه کــه یــار مــن بـــاشــدسـرپــرسـتــی چـه کـار مـن بــاشـد
شــیــر از آن پــایــه بــزرگــی یــافــتکه سـر از طوق سـرپـرسـتـی تـافت
نـانی از خـوان خـود دهی بـه کـسـانبـه که حـلوا خـوری ز خـوان خـسـان
صـبــح چـون بــرکـشـیـد دشـنـه تــیـزچــنـد خــسـبــی نـظـامـیـا بــرخــیـز
کــان نـو کــن زرنــج خــویـش مــرنــجبــاز کــن بــر جــهــانــیــان در گــنــج
ای پــســر هـان و هـان تــرا گــفــتــمکـه تـو بــیـدار شـو کـه مـن خـفـتــم
چـــون گـــل بــــاغ ســـرمـــدی داریمــــهـــر نـــام مــــحــــمــــدی داری
چــون مـحــمـد شـدی ز مـســعـودیبــانـک بــرزن بــه کـوس مـحــمـودی
ســکـه بــر نـقــش نـیـکــنـامـی بــنـدکـز بــلـنـدی رسـی بــه چـرخ بــلـنـد
تــا مـن آنـجــا کـه شـهـر بــنـد شــوماز بـــلــنــدیــت ســر بــلــنــد شــوم
صــحــبــتــی جــوی کــز نـکــونـامــیدر تـــو آرد نــکـــو ســـرانــجـــامـــی
هـمـنـشــیـنـی کـه نـافــه بــوی بــودخــوبــتــر زانــکــه یــافــه گــوی بــود
عیب یک همنشـسـت بـاشـد و بـسکـافـکـنـد نـام زشــت بــر صــد کـس
از در افــــتــــادن شــــکــــاری خــــامصـــد دیــگــر در اوفـــتـــنــد بـــه دام
زر فـــرو بــــردن یـــکـــی مـــحـــتـــاجصـــد شـــکـــم را دریــد در ره حـــاج
در چـنـیـن ره مـخـسـب چـون پــیـرانگـــرد کـــن دامــن از زبـــون گــیــران
تـــا بـــدیــن کـــاخ بـــاژگـــونــه نـــوردنـفــریـبــی چــو زن کــه مــردی مـرد
رقـص مـرکـب مـبـیـن کـه رهـوارسـتراه بــیـن تــا چــگـونـه دشــوارســت
گـر بــر ایـن ره پــری چـو بــاز سـپـیـددیــده بــر راه دار چــون خــورشــیــد
خـاصـه کـایـن راه راه نـخـچــیـر اسـتآسـمـان بــا کـمـان و بــا تــیـر اسـت
آهـنـت گـرچــه آهـنـیـســت نـفــیـسراه سـنگـسـت و سـنگ مغـناطـیس
بـــار چــنــدان بــر ایــن ســتــور آویــزکــه نــمــانــد بــر ایــن گــریـوه تــیــز
چــون رســد تــنـگـیئی ز دور دو رنـگراه بــــر دل فــــراخ دار نـــه تــــنـــگ
بــس گـره کـو کـلـیـد پــنـهـانـیـســتپـس درشـتـی که دروی آسـانیسـت
ای بـــســا خــواب کــو بــود دلــگــیــرواصـل آن دل خـوشـیسـت در تـعبـیر
گـرچــه پــیـکـان غـم جــگـر دوزســتدرع صــبـــر از بـــرای ایــن روزســـت
عــهـد خــود بــا خــدای مـحــکــم داردل ز دیــگــر عــلــاقــه بــی غــم دار
چـون تــو عـهـد خـدای نـشـکـسـتـیعـهـده بـر مـن کـز ایـن و آن رسـتـی
گـــوهــر نـــیــک را ز عـــقـــد مـــریــزوآنـکــه بــد گـوهـرســت ازو بــگــریـز
بــدگــهــر بـــا کــســی وفــا نــکــنــداصــل بــد در خــطــا خــطــا نــکــنــد
اصـل بــد بــا تـو چـون شـود مـعـطـیآن نـخــوانـدی کـه اصــل لـایـخــطـی
کــژدم از راه آنــکــه بـــدگــهــرســـتماندنش عیب و کشـتـنش هنرسـت
هـــنـــرآمـــوز کــــز هـــنـــرمــــنـــدیدر گــشــائی کــنـی نــه در بــنــدی
هــرکــه ز آمــوخـــتـــن نــدارد نــنــگدر بـــرآرد ز آب و لـــعـــل از ســـنــگ
وانــکـــه دانــش نــبـــاشـــدش روزینـــــنـــــگ دارد ز دانـــــش آمـــــوزی

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج