فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 15 اردیبهشت 1403

در مرثیت شهید بلخی

کـــــاروان شـــــهـــــیـــــد رفـــــت از پـــــیــــشو آن مــــا رفــــتــــه گــــیـــر و مــــی انــــدیـــشاز شــــمــــار دو چــــشــــم یــــک…

کـــــاروان شـــــهـــــیـــــد رفـــــت از پـــــیــــشو آن مــــا رفــــتــــه گــــیـــر و مــــی انــــدیـــش
از شــــمــــار دو چــــشــــم یــــک تـــــن کــــموز شــــــمــــــار خــــــرد هــــــزاران بــــــیــــــش
تـــــوشــــه جــــان خــــویــــش ازو بـــــربـــــایپــــیــــش کــــایــــدت مــــرگ پــــای آگــــیــــش
آن چــــه بــــا رنــــج یــــافــــتــــیــــش و بــــذلتــــو بــــه آســــانــــی از گــــزافــــه مــــدیــــش
خـــویـــش بـــیـــگـــانـــه گـــردد از پـــی ســـودخــــواهــــی آن روز مــــزد کــــمــــتـــــر دیــــش
گـــرگ را کـــی رســــد صـــلـــابــــت شــــیـــر؟بــــاز را کـــی رســـد نـــهـــیـــب شـــخـــیـــش؟
***
رهـــی ســـوار و جـــوان و تـــوانـــگـــر از ره دوربـه خـدمـت آمـد، نـیـکـو سـگـال و نـیـک انـدیـش
پــسـنـد بــاشـد مـر خـواجـه راپــس از ده سـالکـــه: بـــاز گـــردد پـــیـــر و پـــیـــاده و درویـــش؟
***
ای لــــک، ار نــــاز خــــواهــــی و نــــعــــمــــتگــــــرد درگــــــاه او کــــــنـــــی لـــــک و پــــــک
یـــخـــچـــه بـــاریـــد و پـــای مـــن بـــفـــســـردورغ بـــــر بـــــنــــد یــــخـــــچـــــه را ز فـــــلــــک
***
بــسـا کـه مـسـت دریـن خــانـه بــودم وشـادانچـنـان کـه جـاه مـن افـزون بــد از امـیـر و مـلـوک
کـنـون هـمـانـم و خـانـه هـمـان و شـهـر هـمـانمـرا نـگـویـی کـز چــه شـدسـت شـادی سـوک؟
***
زان می، که گر سـرشـکی ازان درچـکـد بـه نیلصــدســال مــســت بــاشــد از بــوی او نــهـنــگ
آهــو بـــه دشــت اگــر بـــخــورد قــطــره ای ازوغــرنــده شــیـر گــردد و نــنــدیـشــد از پــلــنــگ
***
مـــی لـــعـــل پــــیـــش آر و پــــیـــش مـــن آیبــه یــکــدســت جــام و بــه یـکــدســت چــنــگ
از آن مـــــی مـــــرا ده، کـــــه از عـــــکـــــس اوچـــو یــاقــوت گــردد بـــه فـــرســـنــگ ســـنــگ
***
کـســان کـه تــلـخــی زهـر طـلـب نـمـی دانـنـدتـــرش شـــونــد و بـــتـــابـــنــد روز زاهــل سؤال
تـرا کـه مـی شـنـوی طـاقـت شـنـیـدن نـیسـتمـرا کـه مـی طـلـبـم خـود چـگـونـه بـاشـد حـال؟
شـکـفـت لـالـه تـوزیغـال بـشـکـفـان کـه هـمـیبــه دور لــالــه بــه کــف بــرنــهــاده بــه، زیـغــال
***
دریـــغــــم آیـــد خــــوانـــدن گـــزاف وار دو نـــامبــــزرگـــوار دو نـــام از گـــزاف خــــوانـــدن عــــام
یـکـی کـه خــوبــان را یـکــســره نـکــو خــوانـنـددگــر کــه: عــاشــق گــویـنـد عــاشــقــان را نـام
دریــغــم آیــد چـــون مــر تـــرا نــکــو خـــوانــنــددریــغــم آیــد چـــون بـــر رهــیــت عــاشــق نــام
مـرا دلـیـســت کـه از غـمـگـنـی چــو دور شــودبـــه غــمــگــنــان شــود و غــم فــراز گــیــرد وام
***
دریـــــغ آن کــــــه گــــــرد کــــــرد بــــــا رنـــــجکـــزو نـــیـــســـت بـــهـــر مـــن جـــز ســـوتـــام
هــــلــــا! رودکــــی از کــــس انــــدر مــــتــــاببـــکـــن هـــر چـــه کـــردنـــیـــســـت بــــامـــدام
کـــــــه فـــــــرغــــــــول بــــــــرنـــــــدارد آن روزکـــه بـــر تـــخـــتـــه تـــرا ســـیـــاه شـــود فـــام
***
اگــــر امـــیـــر جــــهـــانـــدار داد مـــن نـــدهـــدچــهـار ســالــه نــویـد مــرا کــه هـســت خــرام؟
همـه نـیوشـه خـواجـه بـه نـیکـویی و بـه صـلـحهـمــه نـیـوشــه نــادان بــه جــنـگ و کــار نـغــام
***
چــون کــســی کــردمــت بــدســتــک خــویـشگــــنــــه خـــــویــــش بـــــر تـــــو افــــگــــنــــدم
خــــــانــــــه از روی تــــــو تــــــهـــــی کــــــردمدیــــــده از خـــــــون دل بـــــــیــــــاگـــــــنــــــدم
عـــــجـــــب آیــــد مــــرا ز کـــــرده خـــــویــــشکـــــز در گـــــریــــه ام، هـــــمـــــی خـــــنـــــدم
چـــو در پـــاش گـــردد بـــه مـــعـــنــی زبـــانــمرســــد مــــرحـــــبـــــا از زمــــیــــن و زمــــانــــم
بـــه صـــورت و نـــوا و بــــصـــیـــت مـــعـــانـــیطـــرب بــــخـــش روحـــم، فـــرحـــزای جــــانـــم
خـــرد در بـــهــا نــقــد هــســـتـــی فــرســتـــدگـــهـــرهـــای رنـــگـــیـــن چـــو زایـــد ز کـــانـــم
***
بـــیــا، دل و جــان را بـــه خــداونــد ســپـــاریــمانــــــدوه درم و غــــــم دیـــــنــــــار نــــــداریـــــم
جــان را ز پـــی دیــن و دیــانــت بـــفــروشــیــمویـــن عــــمـــر فـــنـــا را بــــره غــــزو گـــزاریـــم
بـــد نــاخـــوریــم بـــاده، کـــه مـــســـتـــانــیــموز دســـت نـــیـــکـــوان مـــی بـــســـتـــانـــیـــم
دیـــوانـــگـــان بـــی هـــشـــمـــان خـــوانـــنـــددیــوانـــگـــان نـــه ایـــم، کـــه مـــســـتـــانـــیــم
***
جــمــلــه صــیــد ایــن جــهــانــیــم، ای پــســرمـــا چــــو صــــعـــوه، مـــرگ بــــرســــان زغـــن
هـــر گـــلـــی پــــژمـــرده گــــردد زو، نـــه دیـــرمــــرگ بــــفــــشــــارد هــــمــــه در زیـــر غــــن
***
هــســـت بـــر خـــواجـــه پـــیــخـــتـــه زفــتـــنراســـت چـــون بــــر درخـــت پــــیـــچــــد ســـن
ایـــن عــــجــــبــــتــــر کــــه: مـــی نـــدانـــد اوشـــــعــــر از شــــعــــر و خـــــنــــب را از خـــــن
مــــادر مــــی را بــــکــــرد بـــــایــــد قــــربــــانبـــــچــــه او را گــــرفــــت و کــــرد بــــه زنــــدان
بــــــچــــــه او را ازو گــــــرفــــــت نــــــدانـــــیتــاش نـکــویـی نـخــســت و زو نـکــشــی جــان
جـــز کـــه نـــبــــاشـــد حـــلـــال دور بـــکـــردنبـــچـــه کــوچـــک ز شــیــر مــادر و پـــســـتـــان
تــا نــخــورد شــیـر هــفــت مــه بــه تــمــامــیاز ســــر اردی بــــهــــشــــت تــــا بـــــن آبـــــان
آن گــــــه شـــــــایــــــد ز روی دیــــــن و ره دادبــــچـــه بـــه زنـــدان تـــنـــگ و مـــادر قـــربــــان
چـــون بـــســپـــاری بـــه حــبـــس بـــچــه او راهــفـــت شـــبـــاروز خـــیــره مـــانــد و حـــیــران
بـــاز چـــو آیــد بـــه هــوش و حـــال بـــبـــیــنــدجـــــوش بـــــر آرد، بـــــنــــالــــد از دل ســــوزان
گــــاه زبــــر زیـــر گــــردد از غــــم و گــــه بــــاززیـــر زبــــر، هـــم چــــنـــان زانـــده جــــوشــــان
زر بــــر آتـــش کـــجـــا بــــخـــواهـــی پــــالـــودجـــوشــد، لــیــکــن ز غــم نــجــوشــد چــنــدان
بـــاز بـــه کــردار اشــتـــری کــه بـــود مــســتکــفــک بـــر آرد ز خـــشـــم و زایــد شـــیــطـــان
مــرد حـــرس کـــفـــک هــاش پـــاک بـــگـــیــردتـــا بـــشــود تـــیــر گــیــش و گــردد رخـــشـــان
آخــــر کــــارام گــــیـــرد و نــــچــــخــــد تــــیـــزدرش کــــنـــد اســــتــــوار مـــرد نـــگــــهـــبــــان
چــون بـــنــشــیــنــد تـــمــام و صــافــی گــرددگـــونـــه یـــاقـــوت ســـرخ گـــیـــرد و مـــرجــــان
چـــنــد ازو ســـرخ چـــون عـــقـــیــق یــمــانــیچـــنــد ازو لــعــل چـــون نــگــیــن بـــدخـــشــان
ورش بــبــویــی، گــمــان بــری کــه گــل ســرخبـــوی بـــدو داد و مــشـــک و عــنــبـــر بـــا بـــان
هــم بـــه خــم انــدر هــمــی گــدازد چــونــیــنتـــا بـــه گـــه نـــوبـــهــار و نــیــمـــه نــیــســـان
آن گــه اگــر نــیــم شـــب درش بـــگــشـــایــیچــشــمــه خــورشــیــد را بـــبـــیــنــی تـــابـــان
ور بـــه بـــلـــور انـــدرون بـــبـــیــنــی گـــویــی:گـوهـر ســرخــســت بــه کـف مـوســی عـمـران
زفــــت شــــود رادمــــرد و ســــســــت دلــــاورگـــر بـــچـــشـــد زوی و روی زرد گـــلــســـتـــان
و آن کـه بــه شــادی یـکـی قــدح بــخــورد زویرنــــج نــــبــــیـــنــــد ازان فــــراز و نــــه احــــزان
انـــده ده ســــالـــه را بــــطـــنـــجــــه رمـــانـــدشـــــادی نـــــو را زری بـــــیـــــارد و عـــــمـــــان
بــامـی چــونـیـن کــه ســالــخــورده بــود چــنـدجـــامـــه بـــکـــرده فـــراز پـــنــجـــه خـــلـــقـــان
مــجـــلــس بـــایــد بـــســاخــتـــه، مــلــکــانــهاز گـــل و از یـــاســــمـــیـــن و خــــیـــری الـــوان
نــعــمــت فــردوس گــســـتـــریــده ز هــر ســوســاخــتـــه کــاریــکــه کــس نــســازد چـــونــان
جــــامـــه زریـــن و فــــرش هـــای نـــو آیـــیـــنشـــهــره ریــاحـــیــن و تـــخـــت هـــای فـــراوان
بــــربــــط عـــیـــســـی و لـــون هـــای فـــوادیچـــنــگ مـــدک نــیــرو نــای چـــابـــک جـــابـــان
یـک صــف مــیـران و بــلــعــمـی بــنـشــســتــهیــک صـــف حـــران و پـــیـــر صـــالـــح دهـــقـــان
خــســرو بــر تــخــت پــیـشــگــاه نـشــســتــهشـــاه مـــلـــوک جـــهـــان، امـــیـــر خـــراســـان
تـــرک هــزاران بـــه پـــای پـــیــش صـــف انـــدرهــر یـک چــون مــاه بــر دو هــفــتــه درفــشــان
هــر یــک بـــر ســـر بـــســـاک مـــورد نـــهــادهروش مــی ســرخ و زلــف و جـــعــدش ریــحـــان
بــــاده دهـــنـــده بـــتـــی بـــدیـــع ز خـــوبــــانبــــچــــه خـــاتــــون تــــرک و بــــچـــه خـــاقـــان
چــونــش بـــگــردد نــبــیــذ چــنــد بـــه شــادیشـــاه جـــهــان شـــادمــان و خـــرم و خـــنــدان
از کـــف تـــرکــی ســـیــاه چـــشـــم پـــریــرویقــامــت چـــون ســرو و زلــفــکــانــش چـــوگــان
زان مــی خــوشــبــوی ســاغــری بــســتــانــدیــاد کـــنـــد روی شـــهـــریــار ســـجـــســـتـــان
خـــود بـــخــورد نــوش و اولــیــاش هــمــیــدونگــویــد هــر یــک چـــو مــی بـــگــیــرد شـــادان:
شــادی بـــو جـــعــفــر احـــمــد بـــن مــحــمــدآن مـــــه آزادگــــــان و مــــــفــــــخــــــر ایـــــران
آن مــــلـــــک عـــــدل و آفـــــتـــــاب زمـــــانــــهزنــــده بــــدو داد و روشــــنــــایـــی گــــیـــهـــان
آنـــــکـــــه نـــــبــــــود از نـــــژاد آدم چــــــون اونـــیــز نـــبـــاشـــد، اگـــر نـــگـــویــی بـــهــتـــان
حــجــت یــکــتـــا خــدای و ســایــه او بـــســتطــــاعــــت او کــــرده واجــــب آیـــت فــــرقــــان
خــــلـــق ز خــــاک و ز آب و آتــــش و بــــادنـــدویــن مـــلـــک از آفـــتـــاب گـــوهـــر ســـاســـان
فـــربــــد و یـــافـــت مـــلـــک تـــیـــره و تــــاریعـــدن بـــدو گـــشـــت تـــیــر گـــیـــتـــی ویــران
گــر تــو فــصــیـحــی هـمــه مــنـاقــب او گــویور تــــو دبــــیـــری هـــمـــه مـــدایـــح او خــــوان
ور تـــو حـــکــیــمــی و راه حــکــمــت جـــویــیســــیـــرت او گـــیـــر و خــــوب مـــذهـــب او دان
آن کــه بــدو بــنــگــری بــه حــکــمــت گــویـی:ایــنـــک ســـقـــراط و هــم فـــلـــاطـــن یــونـــان
گـر بــگـشـایـد ز فـان بــه عـلـم و بــه حــکـمـتگـوش کـن ایـنـک بــه عــلـم و حــکـمـت لـقـمـان
مــــرد ادب را خــــرد فــــزایـــد و حــــکــــمــــتمـــــرد خــــــرد را ادب فــــــزایـــــد و ایـــــمـــــان
ور تــو بــخــواهـی فــرشــتــه ای کـه بــبــیـنـیایــــنـــــک اویـــــســـــت آشـــــکـــــارا رضـــــوان
خـــوب نــگــه کــن بـــدان لــطـــافـــت و آنــرویتــا تــو بــبــیــنــی بــریـن کــه گــفــتــم بــرهــان
پــــــاکـــــی اخـــــلـــــاق او و پــــــاک نـــــژادیبـــا نـــیـــت نـــیـــک و بـــا مـــکـــارم احـــســـان
ور ســـخـــن او رســد بـــه گــوش تـــو یــک راهســـعـــد شـــود مــر تـــرا نــحـــوســـت کــیــوان
ورش بــه صــد انــدرون نــشــســتــه بــبــیـنـیجــزم بــگــویـی کــه: زنـده گــشــت ســلـیـمـان
ســـام ســواری، کــه تـــا ســـتـــاره بـــتـــابـــداســـب نــبـــیــنــد چـــنــو ســـوار بـــه مـــیــدان
بــــاز بـــه روز نـــبــــرد و کـــیـــن و حـــمـــیـــتگــرش بـــبــیــنــی مــیــان مــغــفــر و خــفــتــان
خـــوار نـــمـــایـــدت ژنـــده پـــیـــل بـــدانـــگـــاهورچــه بـــود مــســت و تــیــز گــشــتــه و غــران
ورش بـــــدیــــدی ســــفــــنــــدیــــار گــــه رزمپـــیــش ســـنــانــش جـــهــان دویــدی و لـــرزان
گــرچـــه بـــه هــنــگــام حـــلــم کــوه تـــن اویکــوه ســیـامـســت کـه کــس نـبــیـنـد جــنـبــان
دشــمــن ار اژدهــاســت، پـــیــش ســنــانــشگـــردد چــــون مـــوم پــــیـــش آتــــش ســــوزان
ور بــــه نـــبــــرد آیـــدش ســــتــــاره بــــهـــرامتـــوشــه شـــمــشــیــر او شـــود بـــه گــروگــان
بــاز بــدان گــه کــه مــی بــه دســت بــگــیــردابـــــر بـــــهــــاری چـــــنـــــو نـــــبـــــارد بـــــاران
ابـــــر بــــهــــاری جــــز آب تــــیــــره نــــبـــــارداو هــمــه دیــبـــا بـــه تـــخــت و زر بـــه انــبـــان
بــا دو کــف او، ز بــس عــطــا کــه بــبــخــشــدخـــوار نـــمـــایــد حـــدیـــث و قـــصـــه تـــوفـــان
لـــاجــــرم از جـــود و از ســـخـــاوت اویـــســـتنـــرخ گـــرفــــتــــه حــــدیـــث و صــــامـــت ارزان
شـــاعـــر زی او رود فــقــیــر و تـــهــی دســـتبــــا زر بــــســــیـــار بــــازگــــردد و حــــمـــلـــان
مــــرد ســــخــــن را ازو نــــواخـــــتـــــن و بـــــرمـــــــرد ادب را ازو وظـــــــیـــــــفـــــــه دیــــــوان
بـــاز بـــه هــنـــگـــام داد و عـــدل بـــر خـــلـــقنـیـسـت بــه گـیـتــی چـنـو نـبــیـل و مـسـلـمـان
داد بـــبـــایــد ضـــعــیــف هــمــچـــو قــوی زویجـــور نـــبـــیـــنـــی بــــه نـــزد او و نـــه عـــدوان
نــعــمــت او گــســتــریـده بــر هــمــه گــیـتــیآنــچــه کــس از نــعــمــتــش نــبــیـنــی عــریـان
بــــســـتـــه گـــیـــتـــی ازو بـــیـــابــــد راحـــتخـــســـتـــه گـــیـــتـــی ازو بــــیـــابــــد درمـــان
بــــا رســــن عـــفـــو آن مـــبــــارک خــــســــروحــلـقـه تــنـگـســت هـر چــه دشــت و بــیـابــان
پـــوزش بــــپـــذیـــرد و گـــنـــاه بــــبـــخـــشـــدخــشــم نـرانــد، بــه عــفــو کــوشــد و غــفــران
آن مـــبــــک نـــیـــمـــروز و خـــســـرو پــــیـــروزدولــــت او یـــوز و دشــــمــــن آهـــوی نـــالــــان
عــمــروبــن الــلــیــث زنــده گــشــت بــدو بـــازبـــا حـــشـــم خـــویــش و آن زمـــانــه ایــشـــان
رســتــم را نـام اگـر چــه ســخــت بــزرگـســتزنـــده بـــدویــســـت نـــام رســـتـــم دســـتـــان
رود کـــیـــا، بـــرنـــورد مـــدح هـــمـــه خـــلـــقمــدحـــت او گـــوی و مــهــر دولــت بـــســـتـــان
ورچـه بــکـوشـی، بــه جــهـد خـویـش بــگـویـیورچــه کــنـی تــیـزفــهـم خــویـش بــه ســوهـان
گـــفـــت نــدانــی ســـزاش و خـــیــز و فـــراز آرآن کــه بــگــفــتــی چــنـان کــه گـفــتــن نـتــوان
ایـنـک مــدحــی، چــنـانـکــه طــاقــت مــن بــودلــفــظ هـمــه خــوب و هـم بــه مــعــنـی آســان
جــــز بــــه ســــزاوار مـــیـــر گـــفـــت نـــدانـــمورچــه جــریـرم بــه شــعـر و طــایـی و حــســان
مــدح امــیــری کـــه مــدح زوســـت جـــهــان رازیــنــت هــم زوی و فـــر و نــزهــت و ســـامـــان
ســخــت شــکــوهـم کـه عــجــز مـن بــنـمـایـدورچـــه صــریــعــم ابـــا فــصــاحــت ســحـــبـــان
بـــرد چـــنــیــن مــدح و عــرضــه کــرد زمــانــیورچـــه بـــود چـــیـــره بـــر مـــدایـــح شـــاهـــان
مــدح هــمــه خـــلــق را کــرانــه پـــدیــدســـتمـــدحــــت او را کــــرانـــه نـــی و نـــه پــــایـــان
نیسـت شـگـفـتـی کـه رودکـی بـه چـنین جـایخـــیـــره شـــود بــــیـــروان و مـــانـــد حــــیـــران
ورنــــه مــــرا بـــــو عـــــمــــر دلـــــاور کـــــردیوان گــــه دســـــتـــــوری گــــزیــــده عــــدنــــان
زهــره کـــجـــا بـــودمــی بـــه مـــدح امــیــری؟کــــز پـــــی او آفـــــریــــد گــــیــــتـــــی یــــزدان
ورم ضـــعـــیـــفـــی و بـــی بــــدیـــم نـــبـــودیوان گـــه نــبـــود از امـــیــر مـــشـــرق فـــرمـــان
خـــود بــــدویـــدی بـــســـان پـــیـــک مـــرتـــبخـــدمـــت او را گـــرفـــتـــه چـــامــه بـــه دنــدان
مــدح رســـولـــســـت، عـــذر مــن بـــرســـانــدتـــا بـــشــنــاســد درســـت مــیــر ســخـــنــدان
عــذر رهــی خـــویــش و نــاتـــوانــی و پـــیــریکــو بــه تــن خــویــش ازیـن نــیــامــد مــهــمــان
دولـــت مـــیــرم هــمــیــشـــه بـــاد بـــرافـــزوندولــت اعــدای او هــمــیــشـــه بـــه نــقــصـــان
ســرش رســیــده بــه مــاه بـــر، بــه بــلــنــدیو آن مـــعــــادی بــــزیـــر مــــاهـــی پــــنـــهـــان
طــلــعــت تــابــنـده تــر ز طــلـعــت خــورشــیـدنــعـــمــت پـــایــنــده تـــر ز جـــودی و ثـــهــلــان
***
هــان! صــائم نــوالــه ایـن ســفــلــه مــیــزبــانزیـن بــی نـمــک ابــا مــنـه انــگــشــت در دهـان
لـب تــر مـکـن بــه آب، کـه طـلـقـســت در قـدحدســت از کــبـــاب دار، کــه زهــرســت تــوامــان
بــا کــام خــشــک و بــا جــگــر تــفــتــه درگــذرایـدون کـه در ســراســر ایـن ســبــز گـلـســتــان
کـافـور هـمـچــو گـل چــکـد از دوش شـاخـسـارزیـــبـــق چـــو آب بــــر جـــهـــد از نـــاف آبــــدان
***
شـــــــاهــــــی، کـــــــه بـــــــه روز رزم از رادیزریـــن نــــهــــد او بــــه تــــیــــر در پــــیــــکــــان
تـــــا کــــشـــــتـــــه او ازان کــــفـــــن ســـــازدتـــــا خـــــســـــتـــــه او ازان کـــــنـــــد درمـــــان
***
یــــاد کـــــن: زیــــرت انـــــدرون تـــــن شـــــویتــــو بــــرو خــــوار خــــوابــــنـــیـــده، ســــتــــان
جـــعـــد مـــویــانــت جـــعـــد کـــنــده هــمـــیبــــــبــــــریـــــده بــــــرون تـــــو پـــــســـــتـــــان
پـــیــر فـــرتـــوت گـــشـــتـــه بـــودم ســـخـــتدولــــــــت او مــــــــرا بـــــــــکــــــــرد جــــــــوان
***
یـــخــــچــــه مـــی بــــاریـــد از ابــــر ســــیـــاهچــــون ســــتــــاره بــــر زمـــیـــن از آســــمــــان
چــــــون بـــــــگــــــردد پــــــای او از پــــــای دارآشـــکـــوخــــیـــده بــــمـــانـــد هـــمـــچــــنـــان
***
ای مج، کـنون تـو شـعـر من از بـر کـن و بـخـواناز مـــن دل و ســـگـــالـــش، از تــــو تــــن و روان
کــوری کــنــیــم و بــاده خــوریـم و بــویـم شــادبـــوســـه دهــیــم بـــر دو لـــبـــان پـــریــوشـــان
***
خـــلــخــیــان خـــواهــی و جـــمــاش چـــشــمگـــرد ســــریـــن خــــواهـــی و بــــارک مـــیـــان
کــــشــــکــــیــــن نــــانــــت نــــکــــنــــد آرزوینـــان ســــمــــن خــــواهـــی گــــرد و کــــلــــان
***
چـــه چـــیــزســـت آن رونـــده تـــیـــرک خـــرد؟چـــه چـــیــزســـت آن پـــلـــالــک تـــیــغ بـــران؟
یـــکــــی انــــدر دهـــان حــــق زبــــانــــســــتیـــــکــــــی انــــــدر دهـــــان مــــــرگ دنــــــدان
***
خـــــواهــــی تـــــا مـــــرگ نـــــیــــابـــــد تـــــراخــــواهــــی کــــز مــــرگ بـــــیــــابــــی امــــان
زیــر زمـــیــن خـــیــز و نـــهـــفـــتـــی بـــجـــویپـــس بــــه فـــلـــک بــــرشـــو بــــی نـــردبــــان
***
ضـــیــغـــمـــی نـــســـل پـــذیـــرفـــتـــه ز دیــوآهــــــویـــــی نــــــام نــــــهــــــاده یــــــکــــــران
آفــــتــــابـــــی، کــــه ز چــــابـــــک قــــدمــــیبــــــر ســــــر ذره نــــــمــــــایـــــد جــــــولــــــان
***
لـنـگ رونـده اســت، گــوش نـی و ســخــنـیـابگـنـگ فـصـیـحـسـت، چـشـم نـی و جـهـان بـیـن
تــــیـــزی شــــمــــشــــیــــر دارد و روش مــــارکـــالــبـــد عـــاشـــقـــان و گـــونــه غـــمــگــیــن
***
تـــرنــج بـــیــدار انــدر شــده بـــه خــواب گــرانگــل غــنــوده بــرانــگــیــخــتــه ســر از بــالــیــن
هـرآن کــه خــاتــم مـدح تــو کــرد در انـگـشــتســر از دریـچــه زریـن بــرون کــنــد چــو نــگــیـن
***
بـا عـاشـقـان نـشـین و هـمـه عـاشـقـی گـزینبـا هر که نیسـت عـاشـق کـم گوی و کم نشـین
بــاشـد کـه در وصـال تــو بــیـنـنـد روی دوســتتــو نــیــز در مــیــانــه ایــشــان نــه ای، بــبــیــن
***
زه! دانـــا را گــــویـــنـــد، کــــه دانـــد گــــفــــتهــــیــــچ نــــادان را دانــــنــــده نــــگــــویـــد: زه
ســـخــــن شـــیـــریـــن از زفـــت نـــیـــارد بــــربـــز بـــبـــج بـــج بـــر، هــرگــز نــشـــود فـــربـــه
***
ســمـاع و بــاده گــلـگــون و لـعــبــتــان چــومـاهاگــر فــرشـــتـــه بـــبـــیــنــد دراوفــتـــد در چـــاه
نـظـر چــگـونـه بــدوزم؟ کـه بــهـر دیـدن دوسـتز خـاک مـن هـمـه نـرگـس دمـد بــه جــای گـیـاه
کـسـی کـه آگـهی از ذوق عـشـق جـانان یافـتز خــویــش حــیــف بـــود، گــر دمــی بـــود آگــاه
بــه چــشــمـت انـدر بــالـار نـنـگـری تــو بــه روزبـه شـب بـه چـشـم کـسـان اندرون بـبـینی کـاه
***
مـن مـوی خـویـش را نـه ازان مـی کـنـم سـیـاهتـــا بـــاز نــو جـــوان شـــوم و نــو کـــنــم گــیــاه
چـون جـام هـا بـه وقـت مـصـیـبـت سـیه کـنـنـدمــن مــوی از مــصــیـبــت پــیـری کــنــم ســیـاه
***
پــشـت کـوژ و سـر تـویـل و روی بــر کـردار نـیـلسـاق چـون سـوهـان و دنـدان بــر مـثـال اسـتـره
بــر کـنـار جــوی بــیـنـم رســتــه بــادام و ســروراســــت پــــنـــدارم قـــطـــار اشـــتــــران آبــــره
***
رفـــیــقــا، چـــنــد گــویــی: کــو نــشـــاطـــت؟بـــــنــــگــــریــــزد کــــس از گــــرم آفــــروشــــه
مـــــــرا امـــــــروز تــــــــوبــــــــه ســــــــود داردچــــنـــان چــــون دردمـــنـــدان را شــــنـــوشـــه
***
زمـانـی بــرق پــر خـنـده، زمـانـی رعـد پـر نـالـهچـنان چـون مادر از سـوک عـروس سـیزده سـاله
و گـشـتـه زین پـرنـد سـبـز شـاخ بـید بـنـسـالـهچـنان چون اشک مهجـوران نشستـه ژاله بـر لاله
***
مـشــوشــســت دلــم از کــرشــمـه ســلـمـیچــنــان کــه خــاطــر مــجــنــون ز طــره لــیـلــی
چــو گـل شـکـر دهـیـم در دل شـود تــســکـیـنچـــو تـــرش روی شــوی وارهــانــی از صــفــری
بــه غــنـچــه تــو شــکـر خــنـده نـشــانـه بــادهبـــه ســـنــبـــل تـــو در گــوش مــهــره افـــعـــی
بــــبــــرده نـــرگـــس تـــو آب جـــادوی بــــابـــلگــشــاده غــنـچــه تــو بــاب مــعــجــز مــوســی
***
ســپــیـد بــرف بــرآمــد بــه کــوهـســار ســیـاهو چـــون درون شــد آن ســرو بـــوســـتـــان آرای
و آن کـــجـــا بـــگـــواریــد نــاگـــوار شـــدســـتوان کـــجـــا نــگــزایــســـت گــشـــت زود گــزای
***
آن چــیــســت بـــر آن طــبــق هــمــی تــابـــد؟چــــون مـــلـــحــــم زیـــر شــــعـــر عـــنـــابــــی
ســـاقـــش بـــه مــثـــل چـــو ســـاعـــد حـــوراپـــایـــش بـــه مـــثـــل چـــو پـــای مـــرغـــابـــی
***
ای دل، ســــــــــــــزایــــــــــــــش بــــــــــــــریبــــــاز بــــــر چــــــنـــــگــــــل عــــــقــــــابــــــی
بــــــی تــــــو مـــــرا زنـــــده نـــــبــــــیـــــنـــــدمــــــــن ذره ام، تـــــــــو آفـــــــــتـــــــــابـــــــــی
***
بـیار آن مـی کـه پـنداری روان یاقـوت نـابـسـتـیو یـا چـون بــرکـشـیـده تـیـغ پـیـش آفـتـابـسـتـی
بـیا کـی گـویی: انـدر جـام مـانـنـد گـلـابـسـتـیبه خوشی گویی: اندر دیده بی خواب خوابستی
سحابستی قدح گویی و می قطره سحابستیطرب، گویی، که اندر دل دعای مسـتـجـابـستـی
اگر می نیستـی، یکسر همه دل ها خرابـستیاگـر در کـالـبـد جـان را ندیدسـتـی، شـرابـسـتـی
اگر این می بـه ابـر اندر، بـه چـنگال عقابـستـیازان تـا نـاکـسـان هرگـز نـخـوردندی صـوابـسـتـی
***
جـــــعــــد هــــمــــچــــون نــــورد آب بـــــبـــــادگـــویـــیـــا آن چـــنـــان شـــکـــســـتـــســـتـــی
مـــیـــانـــکـــش نـــازکـــک چــــو شـــانـــه مـــوگـــویــی از یـــک دگـــر گـــســـســـتـــســـتـــی
***
ایـــن جـــهـــان را نـــگـــر بـــه چـــشـــم خـــرد. . . ایــــن مــــصـــــرع ســـــاقــــط شـــــده . . .
هــــمــــچــــو دریــــاســــت وز نــــکــــوکــــاریکــــشــــتــــیــــی ســــاز، تــــا بـــــدان گــــذری
***
مــــار را، هــــر چــــنــــد بـــــهــــتــــر پـــــروریچـــون یـــکـــی خـــشـــم آورد کـــیـــفـــر بــــری
ســـفـــلـــه طـــبـــع مـــار دارد، بـــی خـــلـــافجـــهـــد کـــن تــــا روی ســـفـــلـــه نـــنـــگـــری
***
ای آن کـــــه غـــــمـــــگـــــنــــی و ســـــزاواریونــــدر نـــهـــان ســــرشــــک هـــمــــی بــــاری
از بـــــهــــر آن کــــجـــــا بـــــبـــــرم نــــامــــشتـــــرســـــم ز ســـــخـــــت انــــده و دشــــواری
رفـــــت آن کـــــه رفـــــت و آمــــد آنــــک آمــــدبـــود آن کـــه بـــود، خـــیـــره چـــه غـــمـــداری؟
هــــمــــوار کــــرد خــــواهـــی گــــیـــتــــی را؟گـــیـــتـــیـــســـت، کـــی پــــذیـــرد هـــمـــواری
مــســتــی مــکــن، کــه نـنـگــرد او مــســتــیزاری مـــــکـــــن، کـــــه نـــــشـــــنـــــود او زاری
شـــــو، تـــــا قـــــیــــامــــت آیــــد، زاری کـــــنکــــــی رفــــــتـــــــه را بـــــــه زاری بـــــــازآری؟
آزار بـــــیـــــش زیـــــن گـــــردون بـــــیــــنـــــیگـــــر تـــــو بـــــهــــر بـــــهــــانــــه بـــــیــــازاری
گـــویـــی: گـــمـــاشـــتـــســـت بــــلـــایـــی اوبـــــر هــــر کــــه تــــو دل بـــــرو بـــــگــــمــــاری
ابــــری پــــدیـــد نــــی و کــــســــوفــــی نـــیبــــگـــرفـــت مـــاه و گـــشـــت جـــهـــان تـــاری
فـــرمـــان کـــنـــی و یــا نـــکـــنـــی، تـــرســـمبـــر خـــویـــشـــتـــن ظـــفـــر نـــدهـــی، بـــاری
تـــا بـــشـــکـــنـــی ســـپـــاه غـــمـــان بـــر دلآن بــــه کـــه مـــی بــــیـــاری و بــــگـــســــاری
انــــدر بـــــلــــای ســــخــــت پـــــدیــــد آرنــــدفـــــضـــــل و بــــــزرگ مـــــردی و ســـــالـــــاری
***
گـــــــل بـــــــهـــــــاری، بـــــــت تـــــــتـــــــارینـــــــبـــــــیـــــــذ داری، چـــــــرا نـــــــیـــــــاری؟
نــــبــــیــــذ روشــــن، چــــو ابــــر بــــهــــمــــنبـــــه نــــزد گـــــلــــشـــــن چـــــرا نــــبـــــاری؟
***
ای ویــذ غـــافــل از شـــمــار، چـــه پـــنــداری؟کــــت خــــالــــق آفــــریــــد بـــــه هــــر کــــاری
عـــمـــری کـــه مـــر تــــراســــت ســـرمـــایـــهویــــذســـــت و کـــــارهـــــات بـــــه دیــــن داری
***
تــا خــوی ابـــر گــل رخ تــو کــرده شــبــنــمــیشـبـنم شـدسـت سـوخـتـه چـون اشک ماتـمی
. . . ایــــن مــــصــــرع ســـــاقــــط شــــده . . .کـنـدر جـهـان بــه کـس مـگـرو جـز بــه فـاطـمـی
کـی مـار تــرسـگـیـن شـود و گـربــه مـهـربــان؟گـــر مــوش مــاژ و مــوژ کـــنــد گـــاه در هــمــی
صدر جـهان، جـهان همه تـاریک شـب شدسـتاز بـــهــر مــا ســپـــیــده صــادق هــمــی دمــی
بــــوی جــــوی مــــولــــیــــان آیــــد هــــمــــییـــــاد یـــــار مـــــهـــــربـــــان آیـــــد هـــــمـــــی
ریـــــــــگ آمـــــــــو و درشـــــــــتـــــــــی راه اوزیــــر پـــــایــــم پـــــرنــــیــــان آیــــد هــــمـــــی
آب جــــیــــحــــون از نــــشــــاط روی دوســــتخــــنــــگ مــــا را تــــا مــــیـــان آیـــد هـــمــــی
ای بــــــخــــــارا، شــــــاد بــــــاش و دیـــــر زیمــــیــــر زی تــــو شــــادمــــان آیــــد هــــمــــی
مـــیـــر مـــا هـــســــت و بــــخــــارا آســـمـــانمـــــاه ســـــوی آســـــمـــــان آیــــد هــــمـــــی
مـــیـــر ســـروســـت و بــــخـــارا بــــوســـتـــانســــرو ســــوی بــــوســــتــــان آیـــد هـــمــــی
آفـــــریــــن و مـــــدح ســـــود آیــــد هــــمــــیگــــر بــــه گــــنـــج انـــدر زیـــان آیـــد هـــمــــی
***
مـرا ز مـنـصـب تــحــقـیـق انـبــیـاســت نـصـیـبچــه آب جـــویــم از جــوی خــشــک یــونــانــی؟
بــرای پــرورش جــسـم جــان چـه رنـجـه کـنـم؟کـه: حـیـف بــاشـد روح الـقـدس بـه سـگـبــانـی
بــه حــسـن صـوت چــو بــلـبــل مـقـیـد نـظـمـمبــه جــرم حــسـن چــو یـوســف اسـیـر زنـدانـی
بــســی نـشــســتــم مـن بــا اکـابــر و اعــیـانبـــیآزمـــودمـــشـــان آشـــکـــار و پـــنـــهـــانـــی
نـخــواســتــم ز تــمـنـی مـگــر کــه دســتــورینــیــافــتـــم ز عــطــاهــا مــگــر پـــشــیــمــانــی
***
کـسـی را چـو مـن دوسـتـگـان مـی چـه بــایـد؟کـــه دل شـــاد دارد بــــهـــر دوســــتــــگـــانـــی
نــه جــز عــیــب چــیـزیـســت کــان تــو نــدارینــه جــز غــیــب چــیـزیـســت کــان تــو نــدانــی
***
آن کــه نـمــانـد بــه هـیـچ خــلــق خــدایـســتتــو نــه خــدایـی، بــه هــیــچ خــلــق نــمــانــی
روز شــدن را نــشــان دهـنــده بــه خــورشــیـدبــــاز مــــرو را بــــه تــــو دهـــنـــد نـــشــــانـــی
هـر چــه بــر الـفـاظ خــلـق مـدحــت رفـتــسـتیـــا بــــرود، تــــا بــــه روز حــــشــــر تــــو آنــــی
***
آی دریــــــغـــــــا! کــــــه خـــــــردمــــــنــــــد رابـــــاشـــــد فـــــرزنـــــد و خـــــردمـــــنــــدنــــی
ورچـــــــــــه ادب دارد و دانـــــــــــش پـــــــــــدرحـــــاصـــــل مـــــیــــراث بـــــه فـــــرزنـــــدنــــی
بــی قــیـمـتــســت شــکــر از آن دو لـبــان اویکــاســد شــد از دو زلــفــش بــازار شــاهــبــوی
ایـن ایـغــده ســری بــه چــه کـار آیـد ای فـتــیدر بــاب دانــش ایــن ســخــن بــیـهــده مــگــوی
تـــا صــبـــر را نــبـــاشــد شــیــریــنــی شــکــرتـــا بـــیــد را نــبـــاشــد بـــویــی چـــو دار بـــوی
***
ای بــر هـمـه مـیـران جــهـان یـافــتــه شــاهـیمی خور، که بـد اندیش چنان شد که تـو خواهی
مـی خـواه، کـه بـدخـواه بـه کـام دل تـو گـشـتوز بـــخـــت بـــد انـــدیــش تـــو آورد تـــبـــاهـــی
شـد روزه و تــسـبــیـح و تــراویـح بــه یـک جـایعــیـد آمـد و آمـد مـی و مـعــشــوق و مـلــاهـی
چـون ماه همی جـسـت شـب عـید همه خـلقمن روی تـو جـسـتـم، کـه مـرا شـاهی و مـاهی
مــه گــاه بـــر افــزون بــود و گــاه بــه کــاهــشدایــم تـــو بـــرافــزون بـــوی و هــیــچ نــکــاهــی
میری بـه تـو محـکم شد و شـاهی بـه تـو خـرمبـــر خـــیــره نــدادنــد تـــرا مــیــری و شـــاهــی
خـورشـیـد روان بــاشـی، چــون از بــر رخـشـیدریــای روان بـــاشـــی، چـــون از بـــر گـــاهـــی
آن هـا کـه هـمـه مـیـل سـوی مـلـک تـو کـردنـدایــنــک بـــنــهــادنـــد ســـر از تـــافـــتـــه راهــی
دام طــــمـــع از مـــاهـــی در آب فـــگـــنـــدنـــدنــه مــرد بــه جــای آمــد و نـه دام و نـه مــاهـی
مـهـتــر نـشــود، گــر چــه قــوی گــردد کــهـتــرگــاهـی نــشــود، گــر چــه هـنــر دارد، چــاهـی
***
دل تـــنــگ مــدار، ای مــلــک، از کــار خــدایــیآرام و طــــرب رامــــده از طــــبـــــع جـــــدایــــی
صــد بــار فــتــادســت چــنـیـن هـر مـلــکــی راآخــــر بــــرســـیـــدنـــد بــــه هـــر کـــام روایـــی
آن کــس کــه تــرا دیـد و تــرا بــیـنــد در جــنــگدانـد کـه: تــو بــا شــیـر بــه شــمـشــیـر درآیـی
ایــن کــار ســمــایــی بـــد، نــه قــوت انــســانکـــس را نـــبـــود قـــوت بـــه کـــار ســـمـــایـــی
آنــان کــه گــرفـــتـــار شـــدنــد از ســـپـــه تـــواز بــنــد بــه شــمــشــیــر تــو یــابــنــد رهــایـی
چــــــمـــــن عـــــقـــــل را خــــــزانـــــی اگـــــرگــــلــــشــــن عــــشــــق را بــــهــــار تــــویـــی
عـــشــــق را گـــر پــــیـــمـــبــــری، لـــیـــکـــنحــــــســــــن را آفــــــریــــــدگــــــار تــــــویـــــی

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج