فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 29 اردیبهشت 1403

در اینکه چرا اسکندر را ذوالقرنین گویند

بــســاز ای مـغــنـی ره دلـپــســنـدبــــر اوتــــار ایـــن ارغــــنـــون بــــلــــنـــدرهـی کـان ز مـحــنـت رهـائی دهـدبـــه تـــاریــک شـــب روشـــ…

بــســاز ای مـغــنـی ره دلـپــســنـدبــــر اوتــــار ایـــن ارغــــنـــون بــــلــــنـــد
رهـی کـان ز مـحــنـت رهـائی دهـدبـــه تـــاریــک شـــب روشـــنـــائی دهــد
***
ســخــن را نـگــارنـده چــرب دســتبــنـام ســکـنـدر چــنـیـن نـقـش بــســت
کـه صـاحـب دوقـرنش بـدان بـود نامکـــه بـــر مــشـــرق و مــغـــرب آوردگـــام
بــه قـول دگـر آنـکـه بــر جــای جــمدو دســتــی زدی تــیـغ چــون صــبــح دم
بـه قول دگر کو بـسی چـیده داشتدو گـیسـو پـس و پـیش پـیـچـیده داشـت
همان قـول دیگر کـه در وقـت خـوابدو قـــرن فـــلــک بـــســـتـــد از آفـــتـــاب
دیــگـــر داســـتـــانــی زد آمــوزگـــارکـــه عـــمــرش دو قـــرن آمــد از روزگـــار
دگـر گـونـه گـویـد جـهـان فـیلـسـوفابــــومـــعـــشــــر انـــدر کـــتــــاب الـــوف
کـه چـون بـر سـکـندر سـرآمد زمـانبـــود آن خـــلـــل خـــلـــق را در گـــمـــان
ز مـهـرش کـه یـونـانـیـان داشــتــنـدبــه کـاغــذ بــرش نـقــش بــنـگـاشــتــنـد
چـو بـر جـای خـود کـلک صـورتـگرشبـــــرآراســــت آرایــــشــــی در خــــورش
دو نـقـش دگـر بــسـت پــیـکـر نـگـاریــکــی بــر یــمــیـن و یــکــی بــریــســار
دو قـرن از سـر هـیـکـل انـگـیـخــتــهبــــر او لــــاجــــورد و زر آمــــیــــخــــتــــه
لـقـب کـردشـان مـرد هیئت شـناسدو فــــرخ فــــرشــــتــــه ز روی قـــیـــاس
کـه در پــیـکــری کــایـزد آراســتــشفــرشــتـــه بـــود بـــر چــپ و راســتـــش
چـو آن هـر سـه پـیکـر بـدان دلـیـریکــه بــرد از دو پــیــکــر بــهــی پــیــکــری
ز یـونــان بــه دیــگــر ســواد افــتــادحـــدیـــث ســـکـــنـــدر بــــدو کـــرد یـــاد
ثـنا رفـت از ایشـان بـه هرمرز و بـومبــــــرآرایـــــش دســــــتــــــکــــــاران روم
عـرب چـون بـدان دیده بـگـمـاشـتـندســکــنــدر دگــر صــورت انــگــاشــتـــنــد
گمان بودشان کانچه قرنش دراستنـه فـرخ فـرشــتــه کـه اســکـنـدر اســت
از ایـن روی در شـبـهـت افـتـاده انـدکـه صــاحــب دو قــرنـش لـقــب داده انـد
جـز این گـفـت بـا من خـداوند هوشکــه بــیــرون از انــدازه بـــودش دو گــوش
بــر آن گـوش چـون تــاج انـگـیـخـتــهز زر داشـــتــــی طـــوقـــی آویـــخــــتــــه
ز زر گــوش را گــنـجــدان داشــتــیچــو گــنـجــش ز مــردم نـهـان داشــتــی
بـجـز سـرتـراشـی کـه بـودش غـلامســوی گــوش او کــس نــکــردی پـــیــام
مگر کـان غـلام از جـهان درگـذشـتبــه دیـگـر تــراشــنـده مـحــتــاج گـشــت
تـــراشــنــده اســتـــادی آمــد فــرازبـــه پـــوشـــیــدگــی مــوی او کــرد بـــاز
چــو مـوی از سـر مـرزبــان بــاز کـردبـــــدو مــــرزبـــــان نــــرمــــک آواز کــــرد
کـه گـر راز ایـن گـوش پـیـرایـه پـوشبـــه گــوش آورم کــاورد کــس بــه گــوش
چــنـانـت دهـم گــوشــمـال نـفــسکــه نــا گــفــتــنـی را نـگــوئی بــه کــس
شد آن مرد و آن حـلقه در گوش کردســـخـــن نــی زبـــان را فــرامــوش کــرد
نگفت این سخت بـا کسی در جهانچــو کـفـرش هـمـی داشـت در دل نـهـان
ز پــــوشــــیـــدن راز شــــد روی زردکـــه پــــوشـــیـــده رازی دل آرد بــــه درد
یـکـی روز پـنـهـان بــرون شـد ز کـاخز دل تــنــگــی آمــد بـــه دشــتــی فــراخ
بـه بـیغـوله ای دید چـاهی شـگـرففــکــنــد آن ســـخـــن را در آن چـــاه ژرف
کـه شـاه جـهـان را درازسـت گـوشچو گفت این سخن دل تهی شد ز جوش
سـوی خـانـه آمـد بــه آهـسـتــگـینــگــه داشــت مــهـر زبــان بــســتــگــی
خنیده چـنین شد کزان چـاه چـستبـــرآهــنــگ آن نــالــه نــالــی بـــرســـت
ز چــه ســربــرآورد و بــالـا کــشــیـدهـمـان دســت دزدی بــه کــالـا کــشــیـد
شــبـــانــی بــیــابـــانــی آمــد ز راهنــیــی دیــد بـــر رســتـــه از قــعــر چـــاه
به رسم شبـانان از او پیشه ساختنـخــسـتــش بــزد زخــم و آنـگـه نـواخــت
دل خــود در انـدیـشـه نـگـذاشـتــیبــه آن نـی دل خـویـش خـوش داشـتــی
بـرون رفتـه بـد شاه روزی بـه دشتدر آن دشــت بــر مـرد چــوپــان گـذشــت
نـیـی دیـد کــز دور مـی زد شــبــانشـــد آن مـــرز شـــوریــده بـــر مــرزبـــان
چــنــان بـــود در نــالــه نــی بــه رازکــــه دارد ســــکــــنــــدر دو گــــوش دراز
در آن داوری سـاعـتـی پــی فـشـردبـــرآهـــنـــگ ســـامـــان او پـــی نـــبـــرد
شبـان را بـه خود خواند و پرسید رازشـــبـــان راز آن نــی بـــدو گـــفـــت بـــاز
کـه این نـی ز چـاهـی بـرآمـد بـلـنـدکـه شـیـریـن تــرسـت از نـیـسـتــان قـنـد
بـه زخـم خـودش کردم از زخـم پـاکنـشــد زخــمـه زن تــا نـشــد زخــمــنـاک
در او جـان نه و عشق جـان منسـتبـــدیــن بــی زبـــانــی زبـــان مــنــســت
شـگـفـت آمـد این داسـتـان شـاه رابـــــســـــر بـــــرد ســـــوی وطــــن راه را
چـو بـنشسـت خـلوت فرستـاد کستــراشـنـده را سـوی خـود خـوانـد و بــس
بـدو گـفـت کـای مـرد آهـسـتـه رایسـخـنـهـای سـربــسـتــه را سـرگـشـای
کــه راز مــرا بـــا کــه پـــرداخــتـــیســخــن را بـــه گــوش کــه انــداخــتـــی
اگــر گــفــتــی آزادی از تــنــد مــیـغوگـــرنـــه ســـرت را بـــرد ســـیــل تـــیــغ
تـراشـنـده کـاین داسـتـان را شـنـیدبــه از راســت گــفــتــن جــوابــی نــدیــد
نـخـسـتـیـن بــه نـوک مـژه راه رفـتدعـــا کــرد و بـــا آن دعـــا کــرده گــفـــت
که چون شاه بـا من چـنان کرد عهدکـه بــرقــع کــشــم بــر عــروســان مـهـد
ازان راز پــنـهـان دلـم ســفـتــه شـدحــکـایـت بــه چــاهـی فـرو گـفـتــه شــد
نگفتـم جـز این بـا کس ای نیک رایوگــر گــفــتــه ام بـــاد خــصــمــم خــدای
چــو شــه دیـد راز جــگـر ســفـت اودرســـتـــی طـــلــب کــرد بـــر گــفــت او
بــفــرمـود کــارد رقــیـبــی شــگـرفنـــیـــی نـــالــــه پــــرورد ازان چــــاه ژرف
چــو در پــرده نـی نـفـس یـافــت راههــمــان راز پــوشــیـده بــشــنــیـد شــاه
شــد آگـه کـه در عـرضــگـاه جــهـاننــهــفـــتـــیــده کـــس نــمـــانـــد نــهــان
بــه نـیـکــی ســرآیـنـده را یـاد کــردشـــــد آزاد و از تـــــیــــغــــش آزاد کــــرد
چـنـان دان کـه از غـنـچـه لـعـل و درشــکـوفــه کـنـد هـر چــه آن گـشــت پــر
بــخــاری کـه در سـنـگ خــارا شـودســــرانـــجــــام کـــار آشــــکـــارا شــــود

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج