فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 30 اردیبهشت 1403

خردنامه افلاطون

فـــلـــاطـــون کـــه فـــر الـــهـــیـــش بـــودز دانـش بـه دل گـنـج شـاهـیـش بـودگـــشـــاد از دل و جـــان یــزدان شـــنــاسزبـان را بـه تـمـهـید شـ…

فـــلـــاطـــون کـــه فـــر الـــهـــیـــش بـــودز دانـش بـه دل گـنـج شـاهـیـش بـود
گـــشـــاد از دل و جـــان یــزدان شـــنــاسزبـان را بـه تـمـهـید شـکـر و سـپـاس
وز آن پـــس بـــه هــر زیــرک تـــیــزهــوششــد از گــنــج اســرار گــوهـرفــروش
کــه ای اولــیــن تـــخـــم ایــن کــشــتـــزارپــســیـن مـیـوه بــاغ هـفـت و چــهـار
رصــد دان ایــن هــفــت گــنــبـــد تـــویــیکــلــه دار ایـن چــار مــســنـد تــویـی
بـــه پـــای فــراســت بـــرآ گــرد خـــویــشبـه چـشم کیاست بـبـین گرد خـویش
دریـن بــقـعـه بــنـگـر کـه یـار تــو کـیـسـتبـر این رقعه بـشمر که کار تو چیست
خـــوری روزی از خـــوان فـــضـــل خــــدایچـــرا نــاوری طــاعــت او بـــه جـــای
بــه کـوی وفـا ســســت اســاسـی مـکـنبـبـیـن نـعـمـت و نـاسـپـاسـی مـکـن
بـه نـعـمـت رسـیـدی مـکـن چـون خـسـانفــرامـوش از انـعــام نـعــمــت رســان
ز بـــس مـــی رســـد فـــیــض انــعـــام ازوبــرد بـهـره هـم خـاص و هـم عـام ازو
نــه شــاه اســت تــنــهـا ازو بــهـره مــنــدگــدایــان ز نــابــهــره مــنــدی نــژنــد
ز خـــــوان نــــوالـــــش زمـــــان در زمــــانگـدا را هـمـانـســت و شـه را هـمـان
چـــه بـــودی گــدا را بـــتـــر زانــکــه شــاهرهــیــدی ز آفــات بـــر تـــخــت جـــاه
ز نــیــلــی کـــمــان چـــرخ زریــن ســـپـــرگــدا گــشــتـــی آمــاج تــیــر خــطــر
بـسـا شـه کـه در ضـعـف و سـسـتـی بـودنــصــیــب گــدا تـــنــدرســتــی بـــود
بــــســــا لـــالـــه داغ بــــر دل بــــه بــــاغکــه بــاشــد ز داغــش گــیـا را فــراغ
مـــکـــن ایـــن هـــمـــه فــــکـــر دور و درازپــی آنــچــه نــبـــود بـــه آنــت نــیــاز
بـــه افـــتـــد بـــه هـــر حـــال دوری تـــو راز فــکــری کــه نــبــود ضــروری تــو را
بـــه شـــهــبـــاز فـــکــرت ازیــن آشـــیــانبــه هـر دم دو صـد صـیـد دولـت تـوان
مـکـن همـچـو جـغـدش بـه صـد رنـج و دردپـــی گــنــج مــوهــوم ویــرانــه گـــرد
ز ایــزد کـــه جـــان و تـــنـــت داده اســـتتـو را هـر چـه مـی بـایـد آمـاده اسـت
ز تـو ایـن هـمـه جـهـد و کـوشـش کـه چـهز تـاب و تـف حـرص جـوشش که چـه
مــتــاعــیــســت دنــیــا پـــی ایــن مــتــاعمــکــن بــا حــریـصــان گــیـتــی نـزاع
مــکــن بــهـر پــیـکــارشــان نـیـفــه تــنــگکه کار سـگان اسـت بـر جـیفه جـنگ
ز ســیـمــش چــه داری ســفــیـدی امـیـدکه گردد سـیاه از مسـاسـش سـفید
چـــو بـــاشــد زرش قــفــل فــرج ســتـــورچــه جــویـی ازان فـتــح بــاب ســرور
بــود روشــن ایــن نــکــتــه بــر اهــل دیــدکــه مـی نـایـد از قــفــل کــار کــلـیـد
بت اند این دو خوش آن که زین بت برستبه بـت کیست لایق به جز بت پرست
جــهـانــی شــده زیـن بــتــان خــاکــســاربــتـان را بــه آن بــت پــرسـتـان گـذار
کــن از ســجــده بـــت رخ خــویــش پـــاکاگـر دیـگـری بــت پــرسـتـد چـه بــاک
بــه دل نــاشــده مــیـل دنــیــات ســخــتبــکــش از حــریــم تــمــنــاش رخــت
نــشــایــد بـــه جــان مــهــر آن داشــتـــنکــه مـی بــایـدش زود بــگــذاشــتــن
بــه عــبـــرت ز پــیــشــیــنــیــان یــاد کــندل از یــاد پــیـشــیـنــیـان شــاد کــن
بـــخـــوان دفـــتـــر کـــهــنـــگـــان و نـــوانبه هر کشوری بین که چون خسروان
بــه مــیــدان شــاهــی فــرس تــاخــتــنــددر آن عــرصــه نـرد هـوس بــاخــتــنـد
ز صــــد گــــام نـــارفــــتــــه یـــک گـــام راز صـــد کـــام نـــارانـــده یــک کـــام را
فــــرود آمـــدنـــد از فــــرس عــــاقــــبــــتعــنـان تــافـتــنـد از هـوس عــاقـبــت
تـــهـــی تـــارک از تـــاج فـــرمـــانـــدهـــیفــتــادنــد بـــر بــســتــر جــانــدهــی
نــهــادنـــد بـــر تـــخـــت از تـــخـــت پـــایگــرفــتــنـد در ورطــه ســخــت جــای
مـکـن هـمـنـشـینـی بـه هـر بـد سـرشـتکـه دزدد ازو طـبــع تــو خــوی زشــت
شـــوی از بـــدی پـــر ز نــیــکـــی تـــهــیوز آن نــــبـــــودت ذره ای آگـــــهــــی
چــه خـوش گـفـت دهـقـان صـافـی ز رنـگکـــه انــگـــور گــیــرد ز انــگـــور رنــگ
چــو دشـمـن بــه دســت تــو گـردد اسـیـرازو ســـایــه دوســـتـــی وامـــگـــیـــر
اگــر چــنـد خــصــم تــو بــود از نـخــســتچـو آمد بـه دست تـو از خـیل تـوست
مــران اســب بـــداد بـــر خــیــل خــویــشبـگـردان ز بـنـیـادشـان سـیل خـویـش
نــه آنــســت شــه کــش بــود در ســپــاههـــزاران غـــلـــام مـــرصــــع کـــلـــاه
شــه آن دان کــه رســـم کــرم زنــده کــردصــــد آزاد را از کــــرم بــــنـــده کـــرد
دلــــت را بــــه دانــــشــــوری دار هــــوشچــو دانـســتــی آنـگـاه در کـار کـوش
بــــود حــــال شـــریـــر دانـــا بــــه خـــیـــرکــه گــردد ســوی خــیـر دلــال غــیـر
چـو اعـمـی کـه بــاشـد چـراغـش بـه کـففــروغ چـــراغــش فــتـــد هــر طــرف
بـــــــود روشــــــن از وی ره دیــــــگــــــرانره وی ازان روشــــنــــی بــــر کــــران
بـــه هــر کـــس ره آشـــنــایــی مـــپـــویز هــر آشــنــا روشــنــایــی مــجــوی
جـــفــایــی کــه بـــر تـــو ز عــالــم رســـدجـــز از جـــانــب آشـــنــا کــم رســـد
هــر آن جـــور کــز دور ایــن آســـیــاســـتهـمـه ز آشـنـا رفـتــه بــر آشـنـاسـت
بــــود داوری هــــا دو هــــمــــخــــانــــه راکــه هـرگــز نـبــاشــد دو بــیـگــانـه را
چــــو ز آیـــیـــنـــه کــــردی کــــدورت زدایشــود صــورت خــوب شــاهـد نـمـای
ســـخـــن را ز بـــیــهــود صـــافـــی گـــذارکــه گــردد جـــمــال خـــرد آشـــکـــار
بــه کـم عــقــلـی آن ســفــلـه اقــرار کـردکـه بــر هـرزه گـفــتــار بــســیـار کـرد
مــگــو تــا نــپــرســد ز تــو نــکــتــه جــویچــو پــرسـد تأمـل کـن آنـگـه بــگـوی
ســخـــن بـــی تأمــل کــم افــتـــد صــوابزبـــان را عــنــان از خـــطــا بـــازتـــاب
ســخــن شــاهـد جــلــوه گــاه دل اســتخـلاصی ازان جـلوه گر مشکل اسـت
چـــو آرایـــد آن را ســـخـــن گـــســـتـــرینــبـــاشــد بـــه از راســتـــی زیــوری
مــــیــــارا رخـــــش را بـــــه نــــیــــل دروغکــزان نـیـل گـردد رخــش بــی فــروغ
مــگــو راســتــی هـم کــه صــاحــب خــردبــه روی قــبــولــش نــهـد دســت رد
چـــرا راســـتـــی گــویــد آن راســـت مــردکه بـاید بـه صد خجـلتـش راست کرد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج