بــیـامـد بــتـخـت کـیـی بــرنـشـسـتچـنان چـون بـود شاه یزدان پـرسـتنـخـسـتـین چـنـین گـفـت بـا مـهتـرانکــه ای پــرهـنــر پــاکــدل ســرورانهــمــی خ…
بــیـامـد بــتـخـت کـیـی بــرنـشـسـت | چـنان چـون بـود شاه یزدان پـرسـت |
نـخـسـتـین چـنـین گـفـت بـا مـهتـران | کــه ای پــرهـنــر پــاکــدل ســروران |
هــمــی خــواهــم از داور بــی نــیــاز | کــه بـــاشـــد مــرا زنــدگــانــی دراز |
کـه کـه را بــه کـه دارم و مـه بــه مـه | فـــراوان خـــرد بــــاشـــدم روز بــــه |
ســـر مـــردمـــی بــــردبــــاری بــــود | سـبـک سـر همـیشـه بـخـواری بـود |
سـتـون خـرد داد و بـخـشـایـشـسـت | در بــخـشـش او را چـو آرایـشـسـت |
زبــان چـرب و گـویـنـدگـی فـر اوسـت | دلــیـری و مــردانــگــی پــر اوســت |
هـــران نـــامــــور کــــو نـــدارد خــــرد | ز تــخــت بــزرگــی کــجــا بــرخــورد |
خــردمـنـد هـم نـیـز جــاویـد نـیـسـت | فـری بـرتـر از فـر جـمـشـید نـیسـت |
چـو تـاجـش بـه مـاه انـدر آمـد بــمـرد | نـشـسـت کـیـی دیـگـری را سـپـرد |
نـمــانــد بــریـن خــاک جــاویـد کــس | ز هـر بـد بـه یـزدان پـنـاهـیـد و بـس |
هـمـی بــود یـک سـال بــا داد و پـنـد | خــردمـنـد وز هـر بــدی بــی گــزنـد |
دگــر ســال روی هـوا خــشــک شــد | بـه جـو اندرون آب چـون مشک شـد |
سـه دیـگـر هـمـان و چــهـارم هـمـان | ز خـشـکی نبـد هیچـکـس شـادمان |
هوا را دهان خـشک چـون خـاک شـد | ز تــنـگـی بــه جــو آب تــریـاک شـد |
ز بــــس مـــردن مـــردم و چـــارپـــای | پــیـی را نــدیـدنــد بــر خــاک جــای |
شـهنشـاه ایران چـو دید آن شـگـفـت | خـراج و گـزیـت از جــهـان بــرگـرفـت |
بـه هـر سـو کـه انـبــار بــودش نـهـان | بــبــخـشـیـد بــر کـهـتــران و مـهـان |
خـــروشــی بـــرآمــد ز درگــاه شـــاه | کــه ای نــامــداران بـــا دســتـــگــاه |
غـــلــه هــرچ داریــد پـــیــدا کـــنــیــد | ز دیــنـــار پـــیــروز گـــنــج آگـــنــیــد |
هـر آنـکــس کــه دارد نـهـانـی غــلــه | وگــر گــاو و گـر گـوســفــنـد و گـلـه |
بـه نرخـی فـروشـد که او را هواسـت | کـه از خـوردنی جـانـور بـی نواسـت |
بـــه هــر کــارداری و خــودکــامــه ای | فــرســتــاد تــازان یـکــی نـامــه ای |
کــه انــبـــارهــا بــرگــشــایــنــد بـــاز | بـه گیتی بـرآنکس که هستـش نیاز |
کـســی گـر بــمـیـرد بــنـایـافــت نـان | ز بــــرنـــا و از پـــیـــر مـــرد و زنـــان |
بــــریـــزم ز تــــن خــــون انــــبــــاردار | کـجــا کـار یـزدان گـرفـتــسـت خــوار |
بــفــرمــود تــا خــانـه بــگــذاشــتــنـد | بـه دشـت آمـد و دسـت بـرداشـتـند |
همـی بـه آسـمـان انـدر آمـد خـروش | ز بــس مـویـه و درد و زاری و جـوش |
ز کــوه و بــیــابـــان وز دشــت و غــار | ز یـزدان هـمـی خـواسـتـی زیـنـهـار |
بـرین گـونـه تـا هفـت سـال از جـهـان | نـدیـدنـد ســبــزی کــهـان و مــهـان |
بــهــشــتــم بــیــامــد مــه فــوردیــن | بـــرآمـــد یــکـــی ابـــر بـــا آفـــریــن |
هـمـی در بــاریـد بــر خــاک خــشـک | همی آمد از بـوسـتـان بـوی مشـک |
شــده ژالـه بــرگـل چــو مـل در قــدح | هـمــی تــافــت از ابــر قــوس قــزح |
زمــانــه بــرســت از بـــد بـــدگــمــان | بــه هـرجــای بــر زه نـهـاده کــمــان |
چـو پــیـروز ازان روز تــنـگـی بــرسـت | بـر آرام بـر تـخـت شـاهی نشسـت |
یـکـی شــارســتــان کـرد پــیـروز کـام | بـــفـــرمـــود کـــو را نــهــادنــد نــام |
جـهـانـدار گـوینـده گـفـت این ریـسـت | کـه آرمـام شــاهـان فــرخ پــیـســت |
دگــــر کــــرد بــــادان پــــیــــروزنــــام | خــنــیـده بــهــرجــایـش آرام و کــام |
کـه اکـنـونـش خـوانـی همـی اردبـیل | کــه قــیــصــر بــدو دارد از داد مــیـل |
چــو ایـن بــومـهـا یـکـســر آبــاد کــرد | دل مـــردم پــــر خـــرد شـــاد کـــرد |
درم داد بــــا لــــشــــکــــر نـــامــــدار | سوی جـنگ جـسـتـن بـرآراست کار |
بــدان جــنـگ هـرمـز بــدی پــیـش رو | هــمــی رفــت بـــا کــارســـازان نــو |
قـبــاد از پــس پــشــت پــیـروز شــاه | همی راند چـون بـاد لـشـکـر بـه راه |
کـــه پـــیــروز را پـــاک فـــرزنـــد بـــود | خــردمـنـد شــاخــی بــرومـنـد بــود |
بـلـاش از بـر تـخـت بـنـشـسـت شـاد | کـه کـهـتـر پـسـر بـود بـا مـهـر و داد |
یـکــی پــارســی بــود بــس نــامــدار | ورا ســوفــزا خـــوانــدی شــهــریــار |
بـــفــرمــود پــیــروز کــایــدر بـــبـــاش | چـو دسـتـور شـایسـتـه نـزد بـلـاش |
سـپـه را سـوی جـنگ تـرکـان کشـید | هـمـی تـاج و تـخـت کـیی را سـزید |
همـی راند بـا لـشـکـر و گـنـج و سـاز | کـه پــیـکـار جــویـنـد بــا خــوشـنـواز |
نـشــانـی کـه بــهـرام یـل کـرده بــود | ز پــســتــی بــلـنـدی بــرآورده بــود |
نـبـشـتـه یکـی عـهـد شـاهنـشـهـان | کــه از تــرک و ایـرانــیـان در جــهـان |
کـسـی زیـن نـشـان هـیـچ بــرنـگـذرد | کــزان رود بــرتــر زمــیـن نــشــمــرد |
چــو پــیـروز شـیـراوژن آنـجــا رســیـد | نــشــان کــردن شــاه ایـران بــدیــد |
چـنـین گـفـت یـکـسـر بـگـردنـکـشـان | کـه از پـیش تـرکـان بـرین همنشـان |
مـنـاره بــرآرم بــه شـمـشـیـر و گـنـج | ز هـیـتـال تـا کـس نـبـاشـد بـه رنـج |
چــو بــاشـد مـنـاره بــه پــیـش بــرک | بــزرگـان بــه پــیـش مـن آرنـد چــک |
بـــگــویــم کــه آن کــرد بــهــرام گــور | بـــه مــردی و دانــایــی و فـــر و زور |
نــمــانـم بــجــایـی پــی خــوشــنـواز | بـه هـیتـال و تـرک از نـشـیب و فـراز |
چـو بـشـنید فـرزنـد خـاقـان کـه شـاه | ز جـیـحـون گـذر کـرد خـود بـا سـپـاه |
هـمـی بــشـکـنـد عـهـد بــهـرام گـور | بدان تازه شد کشتن و جنگ و شور |
دبــیــر جــهــانــدیــده را خــوشــنــواز | بـــفـــرمــود تـــا شـــد بـــر او فـــراز |
یـکــی نــامــه بــنـوشــت بــا آفــریـن | ز دادار بــــر شــــهـــریـــار زمــــیـــن |
چـنـیـن گـفـت کـز عـهـد شـاهـان داد | بــه گـردی نـخـوانـمـت خــسـرونـژاد |
نــه ایــن بـــود عــهــد نــیــاکــان تـــو | گــزیــده جــهــانــدار و پـــاکــان تـــو |
چــو پــیــمــان آزادگــان بــشــکــنــی | نـشـان بــزرگـی بــه خـاک افـگـنـی |
مـرا بــا تـو پـیـمـان بـبـایـد شـکـسـت | بـه نـاچـار بـردن بـشـمـشـیر دسـت |
بـــه نــامــه ز هــر کــارش آگــاه کــرد | بـسـی هـدیه بـا نـامـه هـمـراه کـرد |
ســـواری ســـرایــنـــده و ســـرفـــراز | هـمـی رفــت بــا نـامـه خــوشــنـواز |
چــو آن نـامـه بــرخـوانـد پــیـروز شـاه | بــرآشــفــت زان نـامـور پــیـشــگــاه |
فــرســتــاده را گــفــت بــرخــیــز و رو | بــه نــزدیــک آن مــرد دیـوانــه شــو |
بــگــویــش کــه تــا پــیـش رود بــرک | شــمــا را فــرســتــاد بــهـرام چــک |
کـنون تـا لـب رود جـیحـون تـو راسـت | بـلندی و پـستی و هامون تو راست |
مـن ایـنـک بــیـارم ســپــاهـی گــران | ســـرافـــراز گـــردان جــــنـــگ آوران |
نــمــانــم مــگــر ســایـه خــوشــنـواز | کــه بــاشــد بــروی زمــیـن بــر دراز |
فـــرســـتـــاده آمـــد بـــکـــردار گـــرد | شـنـیـده سـخــنـهـا هـمـه یـاد کـرد |
همـی گـفـت یک چـنـد بـا خـوشـنواز | ازان شــاه گــردنــکــش و دیــرســاز |
چـو گـفـتـار بـشـنـید و نـامـه بـخـوانـد | ســپــاه پــراگــنــده را بــرنــشــانــد |
بــیـاورد لــشــکــر بــه دشــت نــبــرد | هـمـان عـهـد را بــر ســر نـیـزه کـرد |
کـه بــسـتــد نـیـایـش ز بــهـرامـشـاه | که جـیحون میانجـیست ما را بـه راه |
یـکــی مــرد بــیـنــادل و چــرب گــوی | ز لــشــکــر گــزیـن کــرد بــا آبــروی |
بـــدو گـــفـــت نـــزدیـــک پـــیـــروز رو | بـه چربـی سخن گوی و پاسخ شنو |
بــگــویــش کــه عــهــد نــیــای تــو را | بــلــنــد اخــتــر و رهــنــمــای تــو را |
هـمـی بــر سـر نـیـزه پــیـش سـپــاه | بـیـارم چـو خـورشـیـد تـابــان بـه راه |
بــدان تــا هـر آنـکــس کــه دارد خــرد | بــه مــنــشــور آن دادگــر بـــنــگــرد |
مــرا آفــریــن بـــر تــو نــفــریــن بـــود | هـمـان نـام تـو شـاه بــی دیـن بــود |
نـه یـزدان پـسـنـدد نـه یزدان پـرسـت | نــه انــدر جــهـان مــردم زیـردســت |
کـه بــیـداد جــویـد کـسـی در جـهـان | بـپـیچـد سـر از عـهد شـاهنـشـهـان |
بــه داد و بـه مـردی چـو بـهـرام شـاه | کـسـی نـیـز نـنـهـاد بــر ســر کـلـاه |
بــریـن بــر جــهـانـدار یـزدان گـواسـت | کـه او را گوا خـواسـتـن ناسـزاسـت |
کـه بــیـداد جـویـد هـمـی جـنـگ مـن | چـنـیـن بـا سـپـه کـردن آهـنـگ مـن |
نـبــاشــی تــو زیـن جــنـگ پــیـروزگـر | نــیـابــی مــگــر ز اخــتــر نــیـک بــر |
ازیـن پــس نـخـواهـم فـرسـتـاد کـس | بــدیـن جــنـگ یـزدان مــرا یـار بــس |
فــرســتــاده بــا نـامـه آمـد چــو گــرد | ســخــنـهـا بــه پــیـروز بــر یـاد کــرد |
چــو بــرخــوانـد آن نـامـه خــوشــنـواز | پـر از خـشـم شـد شـاه گـردن فـراز |
فـرسـتـاده را گـفـت چـنـدیـن سـخـن | نــگــویـم جــهــانــدیـده مــرد کــهـن |
کــه از چــاچ یـک پــی نــهـد نــزد رود | بــه نـوک سـنـانـش فـرســتــم درود |
فــرســتـــاده آمــد بـــر خـــوشــنــواز | فـراوان سـخــن گـفـت بــا او بــه راز |
کــه نــزدیــک پـــیــروز تـــرس خــدای | نـدیـدم نـبــودش کـسـی رهـنـمـای |
هـمـه دیـدمـش جـنـگ جـوید هـمـی | بــه فــرمــان یـزدان نـگــویـد هـمـی |
چـو بـشندی زو این سخـن خـوشنواز | بــه یـزدان پـنـاهـیـد و بــردش نـمـاز |
چــنـیـن گـفــت کـای داور داد و پــاک | تــویــی آفــریــنــنــده هــور و خــاک |
تـــو دانــی کـــه پـــیــروز بـــیــدادگــر | ز بـــهــرام بـــیــشــی نــدارد هــنــر |
پـــی او ز روی زمـــیــن بـــرگـــســـل | مـه نـیرو مـه آهنـگ جـانـش مـه دل |
ســخــنــهـای بــیـداد گــویـد هـمــی | بـزرگـی بـه شـمـشـیر جـوید همـی |
بــه گـرد سـپـه بــر یـکـی کـنـده کـرد | سـرش را بــپــوشـیـد و آگـنـده کـرد |
کــمــنــدی فــزون بـــود بـــالــای اوی | همـان سـی ارش کـرده پـهنای اوی |
چـو این کـرده شـد نـام یزدان بـخـواند | ز پــیـش سـمـرقـنـد لـشـکـر بــرانـد |
وزان روی ســرگـشـتــه پــیـروز شــاه | همی راند چـون بـاد لـشـکـر بـه راه |
وزیـن روی پــر بــیـم دل خــوشــنــواز | چــنــیــن تـــا بـــرکــنــده آمــد فــراز |
بــرآمـد ز هـردو سـپــه بــوق و کـوس | هـوا شــد ز گــرد ســپــاه آبــنــوس |
چــنــان تــیـربــاران بــد از هـر دو روی | که چـون آب خون اندر آمد بـه جـوی |
چـو نـزدیـکـی کـنـده شـد خـوشـنـواز | هــمــی گــفـــت بـــا داور پـــاک راز |
وزان روی چـــون بـــاد پـــیـــروزشـــاه | هـمـی تـاخـت بـا خـوارمـایـه سـپـاه |
چــو آمــد بــه نـزدیـکــی خــوشــنـواز | ســپــهـدار تــرکـان ازو گـشــت بــاز |
عـنـان را بــپـیـچـیـد و بـنـمـود پـشـت | پــس او ســپــاه انـدر آمــد درشــت |
بــرانـگـیـخـت پــس بــاره پــیـروزشـاه | هـمـی رانـد بــا گـرز و رومـی کــلـاه |
بــه کــنـده در افــتــاد بــا چــنـد مــرد | بـــزرگـــان و شـــیـــران روز نـــبــــرد |
چــو نـرســی بــرادرش و فــرخ قـبــاد | بـــزرگـــان و شـــاهــان فـــرخ نـــژاد |
بـرین سـان نگون شد سر هفت شاه | هــمـــه نـــامـــداران زریــن کـــلـــاه |
وزان جــایــگــه شــاددل خــوشــنــواز | بـــه نــزدیــکــی کــنــده آمــد فـــراز |
بـرآورد زان کـنده هر کـس که زیسـت | همان خاک بـربـخت ایشان گریست |
بـــزرگــان و پـــیــکــارجـــویــان هــران | کــســی را کـه در کـنـده آمـد زمـان |
شـکـسـتـه سـر و پـشـت پـیروزشـاه | شـــه نـــامـــداران بـــا تـــاج و گـــاه |
ز شــاهـان نـبــد زنـده جــز کـیـقـبــاد | شـد آن لـشـکـر و پـادشـاهی بـبـاد |
هـمـی رانـد بــا کــام دل خــوشــنـواز | ســرافــراز بـــا لــشــکــر رزمــســاز |
بــــه تـــاراج داده ســـپـــاه و بــــنـــه | نـه کـس مـیسـره دید و نـه مـیمـنـه |
ز ایــرانــیــان چــنــد بـــردنــد اســیــر | چه افگنده بـر خاک و خستـه بـه تیر |
نـبــایـد کـه بـاشـد جـهـانـجـوی زفـت | دل زفـت بـا خـاک تـیره سـت جـفت |
چــنــیــن آمــد ایــن چــرخ نــاپــایــدار | چـه بـا زیردسـت و چـه بـا شـهـریـار |
بـــپــیــچــانــد آن را کــه خــود پــرورد | اگــر تـــو شــوی پـــاســبـــان خــرد |
نـمــانــد بــریـن خــاک جــاویـد کــس | تـو را تـوشـه از راسـتـی بـاد و بـس |
چـو بـگـذشـت بـرکـنده بـر خـوشـنواز | سپـاهش شد از خـواستـه بـی نیاز |
بــه آهــن بــبــســتــنــد پــای قــبــاد | ز تـــخــت و نــژادش نــکــردنــد یــاد |
چــو آگــاهـی آمـد بــه ایـران ســپــاه | ازان کـــنـــده و رزم پــــیـــروز شـــاه |
خــروشــی بــرآمــد ز کــشــور بــدرد | ازان شــــــهـــــر یـــــاران آزادمـــــرد |
چو اندر جهان این سخن گشت فاش | فــرود آمــد از تــخــت زریـن بــلــاش |
همـه گـوشـت بـازو بـه دنـدان بـکـنـد | همـی ریخـت بـر تـخـت خـاک نـژنـد |
ســپــاهـی و شــهـری ز ایـران بــدرد | زن و مـرد و کـودک همی مـویه کـرد |
همه کنده موی و همه خـسـتـه روی | هـمـه شـاه جـوی و همـه راه جـوی |
کـه تــا چــون گـریـزنـد ز ایـران زمـیـن | گـرآیـنـد لـشــکـر ازان دشــت کـیـن |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج