با اين مقدمه مي خواهم نگاهي كوتاه به شعرهاي مينو سليمي در اولين كتابش بياندازم. اگر خواسته باشم از ميانِ كتاب هايي كه امسال در زمينه شعر سپيد منتشر شد، پنج يا شش كتابِ خوب برگزينم؛ قطعا يكي از آنها كتابِ مينو سليمي خواهد بود. اين كتاب با عنوانِ «باغبان هوسِ سيب دارد»، شاملِ 66 شعر سپيد، در قالب هاي كوتاه و بلند است. نكته مهمي كه در آغازِ معرفيِ اين كتاب بايد گفت اين است كه مجموعه حاضر- به عنوانِ اولين تجربه اين شاعر-  داراي شعرهايي ست كه بايد آنها را با بهترين و منسجم ترين شعرهايِ اين سالها مقايسه كرد. قطعا مينو سليمي، آگاهانه و از روي وسواس، شعرهاي اين مجموعه را براي انتشار انتخاب كرده است؛ چنانكه ساختارِ منسجمِ اين كتاب و كيفيت شعرها بر اين موضوع گواهي مي دهد.

حال و هواي شعرهاي مينو سليمي، كاملا عاشقانه و رومانتيك است. از شعر شماره 1 تا شعر شماره 66، خوانندگانِ اين كتاب در سرزميني قدم مي زنند كه زبانِ مردمانش فقط چند كلمه دارد: عشق، آغوش، انتظار، بستر، خواب، خاطره و غيره. در حقيقت، مينو با اين چند كلمه و مفاهيمي نزديك به آن، جهانِ شعرش را به ديگران معرفي مي كند؛ البته جهاني بسيار كوچك و كاملا رومانتيك. يك نمونه از اين شعرها: من با خود عشق را آورده ام/ جسمم از حرارتش ميانِ آغوشت تب مي كند/ مي سوزد…/ حقيقتِ عظيم جهان، ميان چشمهايم تو را به خود مي خواند… نمونه اي ديگر: همه شب / خاموش، شعله مي كشي از ميانِ سينه ام / رو در روي آيينه اي مي ايستم / كه رو به رويش ايستادي، / و چشمهاي من را به پيشانيِ خيالت سنجاق كردي…! تقريبا تمامي شعرهاي مينو در اين كتاب، شكلِ گسترش يافته اي از اين چند سطرِ عاشقانه است.

زبانِ شعرهاي مينو، استوار و زيباست. البته از صفتِ استواري به دليلِ كاربردِ كلمات آركائيك در شعرش استفاده كردم؛ مثلا او در شعر شماره 2 مي گويد: گريستي و گفتي… / باز تواني شناخت مرا..؟ مسلما سطرِ دوم اين شعر، داراي زباني امروزي نيست و او در شعرهاي مختلف از اين زبان استفاده مي كند. در اينجاست كه مي گويم شعر عاشقانه زنان ايراني، گاهي اوقات از سايه گسترده شعر فروغ بيرون مي آيد. قطعا زبان شعرهاي رومانتيك فروغ، زبان آركائيك نيست امّا مينو در برخي شعرهايش براي بيان مفاهيم عاشقانه خصوصي از زبان آركائيك استفاده مي كند و شعرش از اين لحاظ، هويتي مستقل مي يابد.

يكي از ضعفهاي شعر مينو، محدود بودن دايره خيالِ آنهاست. به طور كلي، مينو سليمي شاعرِ تصويرپرداز نيست. اگر هم تصاويري در شعرهايش ديده مي شود، تصاويري بِكر و خلاقانه نيست. مثلا در شعر شماره 10 مي گويد: بر پيشاني آسمان مي نويسم / چشمم به در مانده كه بيايي… قطعا تركيبِ «پيشاني آسمان» تركيبي مجازي و خيال آميز است اما اين تصوير، روح هيچ خواننده اي را تسخير نمي كند و بي هيچ گمان، تصويري ست تكراري. اگر مينو بتواند زبانِ سالم شعرهايش را با تصاوير و ايماژ هاي تازه، پيوند بزند قطعا يكي از شاعرانِ آينده دارِ اين سرزمين خواهد شد.

بي ترديد عنصرِ عاطفه يكي از مهمترين عناصر شعر است. عواطفِ مطرح در شعرهاي مينو، عواطفي اصيل و تاثيرگذار است. قطعا مينو در اين شعرها، برخي تجربه هاي خصوصي اش را با خوانندگانش در ميان گذاشته است. صميمتِ شاعر در بيانِ لحظه هاي خصوصي اش، تاثير عاطفيِ برخي شعرها را تا حدّ بسيار زيادي افزايش داده است. البته عاطفه اي كه در شعر مينو وجود دارد، قطعا از نوعِ عواطفي نيست كه در شعرهاي شاملو و حتي فروغ مي بينيم. نگاهِ جهاني شاملو، شعرش را ميدانِ عواطف بشري و كاملا برون مرزي كرده است اما نگاه درون گرايِ مينو در شعرش، دايره اي كوچك از عواطفِ رومانتيك به وجود آورده است كه البته كاملا اصيل و تاثيرگذار است.

مايل بودم به طورِ كاملا مفصّل به بررسي شعرهاي مينو سليمي بپردازم اما اكنون به همين مختصر اكتفا مي كنم. اميدوارم اين شاعر جوان در مسير تحولات شعري اش، گامهاي بلندي بردارد و در آينده اي نزديك شاهدِ كتابهاي موفق تري از او باشم.

نویسنده:رضا عبدالملکی

برگرفته از وبلاگ رضا عبدالملکی