فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 26 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

مرثیه عمادالدوله ابوالقاسم و گریز به ستایش سلطان ابراهیم

گــمــان بــری کــه وفــا داردت ســپــهـر مـگــرتــو ایـن گـمـان مـبــر انـدر وقـاحـتــش بــنـگـرنهد چـو چـشـمه خـورشـید بـچـه ای در خـاکچــو نــوعــر…

گــمــان بــری کــه وفــا داردت ســپــهـر مـگــرتــو ایـن گـمـان مـبــر انـدر وقـاحـتــش بــنـگـر
نهد چـو چـشـمه خـورشـید بـچـه ای در خـاکچــو نــوعــروســان بـــنــدد ز اخــتـــران زیــور
نه شـرمـش آید ویحـک همـی ز کـف خـضـیبنـه بــاک دارد از اکــلـیـل بــر نـهـاده بــه ســر
فــغـــان ز آفــت آن روشـــنــان تـــاری فــعـــلهـمـه مــخــالــف یـکــدیـگــر از مــزاج و صــور
ســروی ایــن بـــره ســالــخــورده بـــر گــردونبــه زخـم تــیـزتــر از حـد رمـح و تــیـغ و تــبــر
کـــدام قـــصـــر بـــرآورده ســـر ز گــاو فـــلــککــه آن نــه بـــاز شــد تــا نــکــرد زیــر و زبـــر
دو پــیـکـریـســت بــریـن اژدهـای پــیـکـرخــوارعـزیـز و خـوار نـخـواهـد گـذاشـت یـک پــیـکـر
مـجــوی خــیـره ز خــرچــنـگ کـژرو کـژ چــنـگمـســیـر راســت گـزیـن و مـریـز خــون جــگـر
چه باشی ایمن ازین خفته در نخیز که هستسـتـنـبـه شـیری نعـمـت شـکـار عـمـر شـکـر
ز خـوشـه ای کـه بــریـن مـرغـزار گـردونـسـتچـنانکـه خـواسـت بـه کـوشـش کـه هرگز بـر
تــرازویـیـسـت کـه آن را قـضـا هـمـی سـنـجـدسـبــک بــه پــلـه خـیـر و گـران بــه پـلـه شـر
بـهش که بـر سـر تـو کـژدمی اسـت زود گزایکـه گـشـت نـیـشـش چـون بـه زنـدگـانـی بـر
از ایـن کــمــان کــشــیــده چــرا نــداری بــاککــه تــیـر نـاوکــش آســان کــنـد ز کــوه گــذر
بــزیـسـت مـاده دریـن بــیـشـه دوازده بــخـشکه هسـت خـرده بـسـی جـان شیر شـرزه نر
بــسـا کـه تـشـنـه ازیـن دلـو خـشـک دولـابـیچـو آب خـواست بـه زهر آب گشت کامش تـر
ز مــاهـیـی کــه دریـن آبــگــون بــی آبــســتبــتــرس و او را خــونـی یـکـی نـهـنـگ شـمـر
چــو شــوخ جـــانــورانــیــم راســت پـــنــدارینــدیــده ایــم حــوادث نــخــوانــده ایــم عــبــر
چــمـیـده ایـمـن بــعـضــی بــه صــیـدگـاه بــلـانشسـتـه بـهری سـاکن بـه زخـم جـای خـطر
بــهــایــمــیــم وخــوشــیـم نــی ایـن و نــه آنکـه در بــهـایـم حـزم اسـت و درو حـوش حـذر
فـســاد چــرخ نـبــیـنـیـم و نـشــنـویـم هـمـیکه چشم ها همه کورست و گوشها همه کر
بـسـا کـسـا کـه مـه و مـهـر بـاشـدش بـالـیـنبــه عـاقـبــت ز گـل و چـوب گـرددش بــسـتـر
چــه فـایـده ز زره بــا گـشــاد شــســت قـضــاچــه مـنـفـعــت ز ســپــر بــانـفــاذ زخــم قـدر
اگــر ز آهـن و فــولـاد تــفــتــه حــصــن کــنـیچـــو حـــال آیــد دســت اجـــل بـــکــوبـــد در
بـه روشـنی و بـه خـوشـی عـیش غـره مشـوکـه ظـلـمت از پـس نورسـت و زهر زیر شـکـر
دری کــه بــر تــو گـشــایـد در هـوا مـگـشــایرهـی کـه بــا تــو نـمـایـد ره هـوس مـســپــر
دم تـو نـاگـه خـواهد گـسـسـت سـخـت مـدمبـــر تــو دشــمــن خــواهــد درود رنــج مــبـــر
ســـپـــهــر گــشــت دایــه گــریــز ازیــن دایــهزمـــانــه بـــودت مــادر شـــکـــوه ازیــن مــادر
بــه راهـت انـدر چـاهـسـت سـر نـهـاده مـتــازبـه جـامـت انـدر زهـرسـت نـاچـشـیده مـخـور
عــیــار چــرخ بــگــیــر و نــهــاد دهــر بــبــیــنبــســاط حــرص بــه پــیــچ و لــبـــاس آز بــدر
گـمـان یـقـیـن شــد طــبــع تــو را مـیـار مـثــلخـبـر عـیان شـد چـشـم تـو را مـگـوی سـمـر
اگـر ز عـبــرت خــواهـی کـه صـورتــی بــیـنـیبــه مــرگ خــاصــه ســلــطــان روزگــار نـگــر
عـمـاد دولـت ابـوالـقـاسـم آنـکـه حـشـمـت اونـهـاد خــواسـت جــهـان را هـمـی نـهـاد دگـر
بـــرآمــدش گــه کـــیــن گـــرد تـــیــره از دریــابـــخــاســتـــش گــه مــهــر آب روشــن از آذر
بـه طوع هر که بـه خـدمت نکرد چـنبـر پـشـتبـــه کــره گــردن او را کــشــیــد در چـــنــبـــر
نـه لــفــظ هـمـت او بــرده بــود نـام ســپــاسنـه چــشــم نـعـمـت او دیـده بــود روی بــطـر
بـــزرگــوارا بـــر هــر کــس از مــصــیــبـــت تــوهـمـان رســیـد کــز الـمـاس تــیـز بــر گــوهـر
بــجــسـت هـوش دل از درد ایـن عـظـیـم عـنـابـخـسـت گـوش سـر از رنـج این مـهیب خـبـر
ز غــم وفــات تــو در مــغــزهــا زد آتــش مــوجهــمــی بـــخـــیــزد در دیــده هــا ز آب شــرر
ز صــولـت تــو نـرســتــی هـژبــر آهـن چــنـگز هـیـبــت تــو نـجــسـتــی عـقـاب آتــش پــر
فـلـک دعـای تـو را هـمـچـو حـرز داشـت عـزیزجـهـان ثـنـای تـو را هـمـچـو ورد خـوانـد از بــر
چـو نیسـت لفظ تـو رنجـست گوش را ز سماعچـو نیسـت روی تـو در دست هوش را ز بـصر
دریــغ روی تــو از فــرو نــور چــون خــورشــیــددریــغ قــدر تــو در بـــرزو زیــب چــون عــرعــر
اجـل بــرانـد سـحـر بــر تـو شـام حـور بـه غـدرچـنـانـکـه نـیـز نـپـیوسـت شـام تـو بـه سـحـر
نـبــود ســودی جــان تــو را ز حــمــلــه مــرگز بــیـکــرانـه ســلـاح و ز بــی عــدد لـشــکــر
اگـر نـه تـیـر قـضـا بـی حـجـاب سـفـتـی جـانهـزار جــان گــرامــی فــزون شــدیـت ســپــر
چـو مـیـل تــو بــه سـفـر بــود هـم ز راه تــو رابــزرگ هـمـت تــو داشــت بــر بــزرگ ســفــر
تــو آن بــلــنـد مــحــل بــودی و بــزرگ عــطــاکـه چـرخ بـا تـو زمین بـود و بـحـر بـا تـو شـمر
صــفــات جــاه تــو را هـنـدســی نـکـردی حــدخــصـال خــوب تــو را فـلـســفـی نـکـردی مـر
نـه بـاک داشـت هـمـی خـنـجـر تـو از الـمـاسبـــبـــرد گــوی هــمــی بـــاره تــو از صــرصــر
نـبــود حـزم تـو نـاگـشـتـه هـمـنـشـیـن صـوابنـخــاسـت عـزم تــو نـابــوده هـمـعـنـان ظـفـر
پـــس از وفـــات تـــو بـــازار نـــوحـــه گـــر داردچــو در حــیـات تــو بــازار داشــت خــنــیـاگــر
سـزد کـه هسـت ز تـو مـاتـمـی بـه هر خـانـهکـه بــود فـضــلـه انـعــام تــو بــه هـر کـشــور
بــه مـجـلـس تــو بــریـده نـشـد صـلـه ز صـلـهبـه درگـه تـو گـسـسـتـه نـشـد نـفـر بـه نـفـر
شــریـف صــدر تــو بــودی مـلـاذ هـر مـفــلـسرفـیـع رأی تــو گـشــتــی پــنـاه هـر مـضــطـر
هـنـرنـمـای نـبـیـنـد بـه از تـو خـواسـتـه بــاشسـخـن فـروش نـیـابــد بــه از تـو مـدحـت خـر
هـمــه هـنــر بــگــذارد کــنــون هـنــرپــیـشــههـمــه ثــنــا بــنــوردد کــنــون ثــنــاگــســتــر
نه بـیش یازد نیکـو سـخـن بـه نـظـم و بـه نـثـرنه بـیش تـازد صاحـب غرض بـه بـحـر و بـه بـر
نـمـانـد رزمـی کـان را ســیـه نـشــد شــوکـتنـمـانـد بــزمـی کـان را نـگـون نـشــد ســاغـر
روا بـــود کــه پـــس از روز تــو نــتــابـــد مــهــرســزا بـــود کــه پـــس از جــود تــو نــرویــد زر
پــس از وفـات تـو از کـاشـکـی چـه خـیـزدمـانکـه در حــیـات تــو ســودی نـبــودمـان ز مـگـر
عـجـب نـبــاشـد اگـر صـبــر مـا هـزیـمـت شـدکـه آب دیـده بــه پــیـکـار او کـشــیـد حــشــر
نــه آگــهــی کــه عــزیـزان تــو بــه مــاتــم تــوبـه چـشـم و سـینه همـه لـالـه انـد و نیلـوفـر
سـیـاه روزان چـون بــر تـو ریـخـتـنـد سـرشـکعـجـب نـریخـت سـپـهـر و سـیه نـشـد اخـتـر
کـــدام تـــن کــه ازو ایــن فـــزع نــبـــرد قـــرارکـــدام دل کــه در او ایــن جـــزع نــکــرد اثـــر
بــه جــایــگــاهــی بــودی ز کــبـــریــا و عــلــوکــه پــایـگــاه نــدیـدســت وهــم از آن بــرتــر
نــبــود قــطــع تــو در دانـش فــلــک پــیـمــاینـگـشـت مـرگ تــو در خـاطـر سـتــاره شـمـر
بـه نعمت تـو که این بـس عظیم سـوگندسـتکـه ایـن خـبــر چــو شـنـیـدم نـداشـتــم بــاور
کــه دیـده بــود کــه کــوهـی بــرآیـد از بــنـیـادکـه گفـتـه بـود کـه چـرخـی در افـتـد از محـور
چــو شــب ســیـاه شــود نــور روز در تــابــشچـو خـاک خـشـک شـود آب بـحـر بـی مـعـبـر
بـــرو کــه روضــه اقــبـــال گــشــت پـــژمــردهبــرو کــه آتــش امـیـد گــشــت خــاکــســتــر
مـبــاد چـرخ کـه بــا چـون تـویـی کـنـد پــیـکـارمـبـاد دهـر کـه بـر چـون تـویی کـشـد خـنـجـر
تـو را کـمـال و هنـر هیچـگـونـه سـود نـداشـتکـه خـاک و آب سـیـه بــر سـر کـمـال و هـنـر
بــزرگـی تـو بـمـانـد و تـو رفـتـی و عـجـبـسـتکـه کـس عــرض را قـایـم نـدیـد بــی جــوهـر
بــنــای ســنــت پــیــغــمــبــر از تــو بــود آبــادبــود شــفـیـع تــو پــیـش خــدای پــیـغــمـبــر
هـمـه جــهـان را سـیـراب داشـتــی بــه عـطـابــه روز مــحــشــر ســیـراب گــردی از کــوثــر
نبـود چـون تـو نشـگفـت از آنکـه چـون تـو نبـودکـــه پـــرورنــده تـــو بـــود شـــاه دیــن پـــرور
ظــهـیـر دولـت و دیـن بــوالـمـظــفـر ابــراهـیـمکــه دیـن و دولــت ازو یـافــتــنـد زیـنــت و فــر
بـه عـدل شـاهیش آراسـتـه سـت هـر بـقـعـهبــه نـام فـرخـش افـروخـتـه سـت هـر مـنـبــر
فــلــک نــیـارد هــرگــز چــنــو فــلــک هــمــتجــهــان نــبــیـنــد هـرگــز چــنــو جــهـان داور
ســپــهــر داد بـــدو مــلــک تــا بــه جــاویــدانخــدای مـلـک بــدو وقــف کــرد تــا مـحــشــر
فـدای جــاهـش جـاه هـمـه جـهـان یـکـدسـتنـثــار جــانـش جــان هـمـه جــهـان یـکــســر

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج