فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 9 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

بــنـه بــر نـهـاد و سـپــه بــر نـشـانـددمــان از پــس شــاه تــرکــان بــرانــدچــو نـزدیـک شـهـر آمـد افـراســیـاببـران بـد که رسـتـم شـود سـیرخـوا…

بــنـه بــر نـهـاد و سـپــه بــر نـشـانـد دمــان از پــس شــاه تــرکــان بــرانــد
چــو نـزدیـک شـهـر آمـد افـراســیـاب بـران بـد که رسـتـم شـود سـیرخـواب
کـنون من شـبـیخـون کـنم بـرسـرش بـــرآیــم گـــرد از ســـر لــشـــکـــرش
بـــتــاریــکــی انــدر طــلــایــه بــدیــد بــشــهـر انــدر آواز ایـشــان شــنــیـد
فـرومـانـد زان کـار رســتــم شـگـفـت هـمـی رانـد و انـدیـشــه انـدر گـرفـت
هـمـه کـوفــتــه لـشــکــر و ریـخــتــه بـــشـــیــریــن روان انــدر آویــخـــتـــه
بــپــیـش انـدرون رسـتــم تــیـزچـنـگ پــس پــشـت شـاه و سـواران جـنـگ
کـسـی را که نزدیک بـد پـیش خـواند وزیـشــان فــراوان ســخــنـهـا بــرانــد
بــپـرسـیـد کـیـن را چـه بـیـنـیـد روی چـنـیـن گـفـت بــا نـامـور چـاره جــوی
کـه در گـنـگ دژ آن همـه گـنـج شـاه چــه بــایـسـت اکـنـون هـمـه رنـج راه
زمـین هـشـت فـرسـنـگ بـالـای اوی هـمـانـا کــه چــارســت پــهـنـای اوی
زن و کـودک و گـنـج و چـنـدان سـپـاه بــزرگـی و فــرمـان و تــخــت و کــلـاه
بــــران بــــاره دژ نـــپــــرد عــــقــــاب نـبــیـنـد کـسـی آن بــلـنـدی بــخـواب
خورش هست و ایوان و گنج و سپـاه تـــرا رنـــج بـــدخـــواه را تـــاج و گـــاه
هـمـان بـوم کـو را بـهـشـتـسـت نـام هــمــه جـــای شـــادی و آرام و کــام
بــهـر گـوشــه ای چــشــمـه آبــگـیـر بـــبـــالــا و پـــهــنــای پـــرتــاب تــیــر
هــمــی مــوبـــد آورد از هــنــد و روم بـــهــشـــتـــی بـــر آورده آبـــاد بـــوم
همـانـا کـزان بـاره فـرسـنـگ بـیسـت بـبـینند آسـان کـه بـر دشـت کـیسـت
تـرازین جـهان بـهره جـنگست و بـس بــفــرجــام گــیـتــی نـمــانـد بــکــس
چــو بــشــنـیـد گـفـتــارهـا شـهـریـار خـوش آمـدش و ایـمـن شـد از روزگـار
بـیـامـد بــدلـشـاد بــبــهـشـت گـنـگ ابـــا آلــت لــشــکــر و ســاز جـــنــگ
همی گشـت بـر گـرد آن شـارسـتـان بــدســتــی نـدیـد انـدرو خــارسـتــان
یـکــی کــاخ بــودش ســر انــدر هــوا بــــــرآورده شــــــاه فــــــرمــــــان روا
بـــــایــــوان فــــرود آمــــد و بــــار داد ســـــپـــــه را درم داد و دیــــنــــار داد
فـرســتــاد بــر هـر ســوی لـشـکـری نـگــهـبــان هـر لــشــکــری مـهـتــری
پــیــاده بـــران بـــاره بـــر دیــده بـــان نـگـهـبــان بــروز و بــشـب پــاسـبــان
رد و مـوبــدش بـود بـر دسـت راسـت نـویـسـنـده نـامـه را پــیـش خـواسـت
یـکـی نـامـه نـزدیـک فــغــفـور چــیـن نــبــشــتــنــد بــا صــد هــزار آفــریــن
چــنـیـن گــفــت کــز گــردش روزگــار نـــیــامـــد مـــرا بـــهــره جـــز کـــارزار
بـپـروردم آن را کـه بــایـسـت کـشـت کـــنــون شـــد ازو روزگـــارم درشـــت
چـو فـغـفـور چـین گـر بـیـاید رواسـت کــه بــر مـهـر او بــر روانـم گــواســت
وگـر خــود نـیـایـد فـرســتــد ســپــاه کـزین سـو خـرامـد همـی کـینه خـواه
فـــرســـتـــاده از نــزد افـــراســـیــاب بــچــیـن انـدر آمــد بــهـنـگــام خــواب
ســرافــراز فــغــفــور بـــنــواخــتـــش یــکــی خــرم ایــوان بـــپـــرداخــتــش
وزان ســو بــگـنـگ انـدر افــراســیـاب نـه آرام بــودش نـه خـورد و نـه خـواب
بــــدیـــوار عــــراده بــــر پــــای کـــرد بــــبـــرج انـــدرون رزم را جـــای کـــرد
بـــفــرمــود تـــا ســنــگــهــای گــران کــشــیـدنـد بــر بــاره افــســونـگــران
بـــس کــاردانــان رومــی بـــخـــوانــد ســپــاهــی بــدیــوار دژ بــرنــشــانــد
بــــرآورد بــــیـــدار دل جـــاثـــلـــیـــق بـــران بـــاره عــراده و مــنــجـــنــیــق
کـمـانـهـای چـرخ و سـپــرهـای کـرگ هـمـه بــرجـهـا پــر ز خـفـتــان و تـرگ
گــروهـی ز آهـنــگــران رنــجــه کــرد ز پــولـاد بــر هـر ســوی پــنـجــه کـرد
بـــبــســتــنــد بــر نــیــزه هــای دراز کـه هـر کـس کـه رفـتــی بــر دژ فـراز
بــدان چــنــگ تــیـز انــدر آویــخــتــی و گـــرنـــه ز دژ زود بـــگـــریــخـــتـــی
ســــپـــــه را درم داد و آبـــــاد کــــرد بــهــر کــار بــا هـر کــســی داد کــرد
همان خـود و شمشیر و بـر گستـوان سـپــرهـای چــیـنـی و تــیـر و کـمـان
بـبـخـشـید بـر لشـکـرش بـی شـمار بـــویــژه کــســـی کــو کــنــد کـــارزار
چو آسوده شد زین بشادی نشست خـود و جـنـگـسـازان خـسـرو پـرسـت
پــری چــهـره هـر روز صـد چــنـگ زن شــدنــدی بــدرگــاه شــاه انــجــمــن
شـب و روز چـون مـجـلـس آراسـتـی سـرود از لـب تـرک و مـی خـواسـتـی
هـمــی داد هـر روز گــنــجــی بــبــاد بـــر امـــروز و فـــردا نــیــامـــدش یــاد
دو هفتـه بـرین گونه شادان بـزیسـت کـه دانـد کـه فـردا دل افـروز کـیـسـت
سـیم هفـتـه کـیخـسـرو آمـد بـگـنگ شــنــیــد آن غــونــای و آوای چــنــگ
بــخــنـدیـد و بــرگـشـت گـرد حــصـار بـــمـــانـــد انــدر آن گـــردش روزگـــار
چـنین گفـت کـان کو چـنین بـاره کـرد نــه از بـــهــر پــیــکــار پــتــیــاره کــرد
چــو خـون سـر شـاه ایـران بــریـخـت بـمـا بـر چـنـیـن آتـش کـیـن بـبـیـخـت
شـگـفـت آمـدش کـانچـنان جـای دید ســـپـــهــری دلـــارام بـــر پـــای دیــد
بـرسـتـم چـنـین گـفـت کـای پـهلـوان ســزد گــر بــبــیــنــی بــروشــن روان
کـه بــا مـا جــهـانـدار یـزدان چـه کـرد ز خـــوب و پـــیـــروزی انـــدر نـــبــــرد
بـــدی را کــجــا نــام بـــد بـــر بـــدی بـــتـــنـــدی و کـــژی و نـــابـــخـــردی
گـریـزان شـد از دسـت مـا بـر حـصـار بـــریــن ســـان بـــرآســـود از روزگـــار
بــدی کـو بــد آن جـهـان را سـرسـت بــپــیـری رســیـده کـنـون بــتــرســت
بــدیـن گــر نــدارم ز یـزدان ســپــاس مبـادا که شب زنده بـاشم سـه پـاس
کــزویـســت پــیــروزی و دســتــگــاه هـــم او آفـــریــنـــنـــده هـــور و مـــاه
ز یک سـوی آن شـارسـتـان کـوه بـود ز پــیـکــار لــشــکــر بــی انــدوه بــود
بـــــــروی دگــــــر بــــــودش آب روان کــه روشـــن شـــدی مــرد را زو روان
کـشـیـدنـد بــر دشـت پــرده ســرای ز هــر ســوی دژ پــهـلــوانــی بــپــای
زمین هفـت فـرسـنگ لشـکـر گرفـت ز لشـکـر زمین دسـت بـر سـر گرفـت
سراپـرده زد رسـتـم از دسـت راست ز شـاه جـهـانـدار لـشـکـر بــخـواسـت
بـــچــپ بـــر فــریــبـــرز کــاوس بــود دل افــروز بـــا بــوق و بــا کــوس بــود
بـــرفــتــنــد و بــردنــد پــرده ســرای ســیــم روی گــودرز بـــگــزیــد جـــای
شـب آمـد بـر آمـد ز هر سـو خـروش تــو گـفـتــی جــهـان را بــدریـد گـوش
زمـیـن را هـمـی دل بــرآمــد ز جــای ز بــس نـالـه بــوق و شــیـپــور و نـای
چـو خـورشید بـرداشـت از چـرخ زنگ بـــدریــد پـــیــراهــن مـــشـــک رنــگ
نشسـت از بـر اسـب شـبـرنگ شـاه بـــیــامــد بـــگـــردیــد گــرد ســـپـــاه
چــنـیـن گـفـت بــا رسـتــم پــیـلـتــن کــه ایــن نــامــور مــهــتــر انــجــمــن
چــنــیـن دارم امــیـد کــافــراســیــاب نـبــیـنـد جــهـان نـیـز هـرگـز بــخــواب
اگـر کـشـتــه گـر زنـده آیـد بــدســت بــبــیـنــد ســر تــیـغ یـزدان پــرســت
بــرآنــم کــه او را ز هـر ســو ســپــاه بـــیــاری بـــیــایــد بـــدیــن رزمــگـــاه
بــتــرســنــد وز تــرس یـاری کــنــنــد نـه از کــیـن و از کــامــکــاری کــنـنــد
بــکـوشـیـم تـا پـیـش ازان کـو سـپـاه بـــخــوانــد بـــرو بـــر بـــگــیــریــم راه
هــــمــــه بـــــاره دژ فـــــرود آوریــــم هـمـه سـنـگ و خــاکـش بــرود آوریـم
سـپـه را کنون روز سـخـتـی گذشـت هــمـــان روز رزم انــدر آرام گـــشـــت
چــو دشــمــن بــدیـوار گــیـرد پــنــاه ز پــیـکـار و کـیـنـش نـتــرسـد سـپــاه
شکستـه دلست او بـدین شارستـان کزین پـس شود بـی گمان خـارستـان
چـــو گـــفـــتـــار کـــاوس یــاد آوریــم روان را هــــمــــه ســــوی داد آوریـــم
کـجـا گـفـت کـایـن کـیـن بـا دار و بـرد بـــپــوشــد زمــانــه بـــزنــگــار و گــرد
پــسـر بــر پـسـر بــگـذرانـم بــدسـت چـنین تـا شود سـال بـر پـنج شسـت
بـــســان درخــتــی بــود تــازه بـــرگ دل از کـیـن شـاهـان نـتـرسـد ز مـرگ
پــذر بــگــذرد کــیـن بــمـانـد بــجــای پــســر بــاشــد ایـن درد را رهـنـمـای
بـــزرگــان بـــرو آفــریــن خـــوانــدنــد ورا خـــســرو پـــاکــدیــن خـــوانــدنــد
کــه کــیــن پــدر بــر تــو آیــد بــســر مــبـــادی بـــجــز شــاه و پـــیــروزگــر
دگـــر روز چـــون خـــور بـــرآمــد ز راغ نـــهـــاد از بــــر چــــرخ زریـــن چـــراغ
خــروشــی بــرآمـد بــلـنـد از حــصـار پـر اندیشـه شـد زان سـخـن شـهریار
هــمــانــگــه در دژ گــشـــادنــد بـــاز بــرهــنــه شــد از روی پــوشــیـده راز
بـــیــامــد ز دژ جـــهــن بـــاده ســوار خــردمــنــد و بـــادانــش و مــایــه دار
بــشـد پــیـش دهـلـیـز پــرده سـرای هــمــی بــود بـــا نــامــداران بـــپــای
ازان پــس بــیـامــد مــنـوشــان گــرد خــرد یـافــتــه جــهــن را پــیـش بــرد
خـردمـنـد چـو پـیـش خـسـرو رسـیـد شـــد از آب دیــده رخـــش نــاپـــدیــد
بـمـاند اندرو جـهن جـنگـی شـگـفـت کــلــاه بـــزرگــی ز ســر بـــر گــرفــت
چــو آمــد بــنـزدیـک تــخــتــش فــراز بـــرو آفـــریــن کــرد و بـــردش نــمــاز
چـنـیـن گـفـت کـای نـامـور شـهـریـار هـمـیـشـه جــهـان را بــشــادی گـذار
بــر و بــوم مـا بــر تــو فـرخــنـده بــاد دل و چـشـم بــدخـواه تــو کـنـده بــاد
همیشـه بـدی شـاد و یزدان پـرسـت بـر و بـوم مـا پـیـش گـسـتـرده دسـت
خـجــسـتــه شـدن بــاد و بــاز آمـدن بــه نـیـکـی هـمـی داســتــانـهـا زدن
پـــیـــامـــی گـــزارم ز افـــراســـیــاب اگــر شـــاه را زان نــگــیــرد شــتـــاب
چـو از جـهـن گـفـتـار بــشـنـیـد شـاه بــفــرمــود زریـن یــکــی پــیــشــگــاه
نـــهـــادنـــد زیــر خـــردمـــنـــد مـــرد نــشــســت و پــیــام پـــدر یــاد کــرد
چـنـیـن گـفـت بـا شـاه کـافـراسـیـاب نشـسـتـسـت پـر درد و مژگـان پـر آب
نـخـسـتــیـن درودی رسـانـم بــشـاه ازان داغ دل شـــاه تــــوران ســـپــــاه
کـه یـزدان ســپــاس و بــدویـم پــنـاه کــه فــرزنــد دیــدم بــدیــن پــایــگــاه
کـه لـشـکـر کـشـد شـهـریـاری کـنـد بـــپـــیــش ســـواران ســواری کــنــد
ز راه پـــدر شـــاه تـــا کـــیـــقـــبــــاد ز مـــــادر ســـــوی تـــــور دارد نـــــژاد
ز شـاهـان گـیتـی سـرش بـرتـرسـت بــچـیـن نـام او تــخـت را افـسـرسـت
بـــابـــر انــدرون تــیــز پـــران عــقــاب نــــهــــنــــگ دلــــاور بـــــدریــــای آب
هــمــه پــاســبــانــان تــخــت ویـنــد دد و دام شـــادان بـــبـــخـــت ویــنــد
بــزرگــان کــه بــا تــاج و بــا زیــورنــد بـــروی زمــیــن مــر تـــرا کــهــتــرنــد
شــگــفــتــی تــر از کــار دیــو نــژنــد کـه هـرگـز نـخـواهـد بــمـا جــز گـزنـد
بـــدان مــهــربـــانــی و آن راســتــی چــرا شـد دل مـن ســوی کـاســتــی
کـه بــردســت مـن پــور کـاوس شـاه سـیـاوش رد کـشـتـه شـد بـی گـنـاه
جـگر خـستـه ام زین سخـن پـر ز درد نشـسـتـه بـیکسـو ز خـواب و ز خـورد
نـه مـن کـشـتـم او را کـه نـاپـاک دیو بــبــرد از دلـم تــرس گــیـهـان خــدیـو
زمــــانـــه ورا بــــد بــــهـــانـــه مــــرا بــچــنــگ انــدرون بــد فــســانـه مــرا
تــو اکــنـون خــردمــنــدی و پــادشــا پـــــذیــــرنــــده مـــــردم پـــــارســـــا
نــگــه کــن تــا چــنــد شــهــر فــراخ پــر از بــاغ و ایــوان و مــیــدان و کــاخ
شدست اندرین کینه جـستـن خـراب بـــهــانــه ســـیــاوش و افــراســیــاب
هــمــان کــارزاری ســـواران جـــنــگ بــتــن هـمـچــو پــیـل و بــزور نـهـنـگ
کـه جـز کـام شـیران کـفـنشـان نبـود ســری تــیـز نـزدیـک تــنـشــان نـبــود
یـکــی مــنـزل انـدر بــیـابــان نـمــانـد بــکـشـور جـز از دشـت ویـران نـمـانـد
جـز از کـیـنـه و زخـم شـمـشـیـر تـیـز نــمــانــد ز مــا نــام تـــا رســتــخــیــز
نــیــایـد جــهــان آفــریـن را پــســنــد بــفـرجــام پــیـچــان شــویـم از گـزنـد
وگـر جـنـگ جـویـی هـمـی بـیـگـمـان نـیـاســایـد از کــیـن دلــت یـک زمــان
نــگــه کـــن بـــدیــن گــردش روزگــار جـــز او را مـــکـــن بـــر دل آمــوزگـــار
کـه ما در حـصـاریم و هامون تـراسـت سری پر ز کین دل پر از خون تر است
همی گـنگ خـوانم بـهشـت منسـت بـــرآورده بــوم و کــشــت مــنــســت
هـم ایـدر مــرا گــنــج و ایـدر ســپــاه هــم ایـدر نــگــیـن و هـم ایـدر کــلــاه
هم اینجـام کشت و هم اینجام خورد هــم ایــنـــجـــام مـــردان روز نـــبـــرد
تــراگـاه گـرمـی و خـوشـی گـذشـت گـل و لـالـه و رنـگ و شــی گـذشــت
زمسـتـان و سـرمـا بـپـیش اندرسـت کـه بـر نیزه ها گـردد افـسـرده دسـت
بــدامـن چــو ابــر انـدرافــگـنـد چــیـن بــر و بــوم مــا ســنـگ گــردد زمــیـن
ز هـر سـو کـه خـوانـم بـیـایـد سـپـاه نــتــابــی تــو بــا گــردش هـور و مــاه
ور ایـدون گــمــانــی کــه هــر کــارزار تـــــرا بـــــردهــــد اخــــتــــر روزگــــار
از انـدیـشــه گــردون مــگــر بــگــذرد ز رنــج تــو دیــگــر کــســی بــرخــورد
گـر ایـدونـک گـویی کـه تـرکـان چـیـن بــگــیــرم زنــم آســمــان بــر زمــیــن
بــشـمـشـیـر بــگـذارم ایـن انـجــمـن بـــدســـت تـــو آیــم گــرفـــتـــار مــن
مـپــنـدار کـایـن نـیـز نـابــود نـیـســت نـسـاید کـسـی کـو نفـرسـود نیسـت
نــبـــیــره ســـر خـــســروان زادشــم ز پـــشــت فــریــدون وز تـــخــم جــم
مــرا دانــش ایــزدی هــســـت و فــر هـــــمـــــان یـــــاورم ایـــــزد دادگـــــر
چـــو تـــنــگ انـــدر آیــد بـــد روزگـــار نـــخـــواهــد دلـــم پـــنـــد آمـــوزگـــار
بــفــرمــان یـزدان بــهـنــگــام خــواب شــوم چـــون ســـتـــاره بـــرآفــتـــاب
بـــدریــای کـــیــمــاک بـــر بـــگـــذرم ســپـــارم تــرا لــشــکــر و کــشــورم
مــرا گــنــگ و دژ بـــاشـــد آرامــگــاه نــبــیـنــد مــرا نــیــز شــاه و ســپــاه
چــو آیـد مــرا روز کــیـن خــواســتــن بــبــیـن آنـزمــان لــشــکــر آراســتــن
بـیـایـم بـخـواهـم ز تـو کـیـن خـویـش بــهـرجــای پــیـدا کـنـم دیـن خـویـش
و گــر کــیـنـه از مـغــز بــیـرون کــنـی بـمـهر انـدرین کـشـور افـسـون کـنـی
گــشـــایــم در گــنــج تـــاج و کـــمــر هـمـان تــخــت و دیـنـار و جــام گــهـر
کــه تـــور فـــریــدون بـــه ایــرج نــداد تــو بــردار وز کــیـن مــکــن هـیـچ یـاد
و گـر چـین و ماچـین بـگیری رواسـت بـدان رای ران دل همی کت هواسـت
خـراسان و مکران زمین پـیش تـست مـرا شـادکـامـی کـم وبــیـش تـسـت
بــراهـی کـه بـگـذشـت کـاوس شـاه فــرســتــم چــنــدانـک بــایـد ســپــاه
هـمـه لــشــکــرت را تــوانـگــر کــنـم تـــرا تـــخــت زریــن و افــســر کــنــم
هــمــت یــار بـــاشــم بـــهــر کــارزار بــهـر انـجــمـن خــوانـمــت شــهـریـار
گـر از پـنـد مـن سـر بـپـیچـی هـمـی و گـر بــا نـیـاکـیـن بـسـیـچـی هـمـی
چــو زیـن بــاز گـردی بــیـارای جــنـگ مـنم سـاخـتـه جـنـگ را چـون پـلـنـگ
چـو از جـهـن پـیـغـام بــشـنـیـد شـاه هـمــی کــرد خــنــدان بــدوبــر نـگــاه
بـپـاسـخ چـنین گفـت کـای رزمجـوی شنیدیم سـر تـا سـر این گفت و گوی
نـخــســت آنـک کــردی مــرا آفــریـن هـمـان بــاد بـر تـخـت و تـاج و نـگـیـن
درودی کـــه دادی ز افــــراســــیـــاب بــگـفـتــی کـه او کـرد مـژگـان پــر آب
شـنـیدم هـمـین بـاد بـر تـاج و تـخـت مــبــادم مـگــر شــاد و پــیـروزبــخــت
دوم آنـک گـفـتــی ز یـزدان ســپــاس کـه بـینـم هـمـی پـور یـزدان شـنـاس
زشـــاهــان گــیــتـــی دل افـــروزتـــر پــســنــدیــده تــر شــاه و پــیــروزتــر
مــرا داد یـزدان هـمــه هــرچ گــفــت کـه بــا ایـن هـنـرهـا خـرد بــاد جـفـت
تـرا چند خواهی سخن چـرب هست بـدل نـیـسـتـی پـاک و یـزدان پـرسـت
کــســی کــو بــدانـش تــوانـگـر بــود زگـــفـــتــــار کـــردار بــــهـــتـــر بــــود
فــریــدون فــرخ ســتـــاره نــگــشــت نـه از خـاک تـیـره هـمـی بــرگـذشـت
تـو گویی که من بـر شـوم بـر سـپـهر بـشـسـتـی بـرین گونه از شـرم چـهر
دلـت جـادوی را چـو سـرمایه گـشـت سـخـن بـر زبـانـت چـو پـیرایه گـشـت
زبـــان پـــر زگــفــتـــار و دل پـــر دروغ بــــر مــــرد دانـــا نـــگــــیـــرد فــــروغ
پـدر کـشـتـه را شـاه گـیتـی مـخـوان کـنون کـز سـیاوش نمـانـد اسـتـخـوان
هـــمــــان مـــادرم را ز پــــرده بــــراه کشیدی و گشـتـی چـنین کینه خـواه
مــــــرا نــــــوز نــــــازاده از مــــــادرم هـمـی آتــش افــروخــتــی بــرســرم
هـر آنـکــس کــه او بــد بــدرگــاه تــو بـــنــفـــریــد بـــر جـــان بـــی راه تـــو
کـه هرگـز بـگـیتـی کـس آن بـد نکـرد ز شـــاهــان و گـــردان و مــردان مــرد
کـه بــر انـجــمـن مـر زنـی را کـشـان ســپــارد بــزرگــی بــمــردم کــشــان
زنـــنـــده هـــمـــی تـــازیــانـــه زنـــد کـه تــا دخــتــرش بــچــه را بــفــگـنـد
خــردمــنـد پــیـران بــدانــجــا رســیـد بــدیـد آنــک هـرگــز نــدیـد و شــنـیـد
چــنـیـن بــود فــرمـان یـزدان کـه مـن ســـرافـــراز گــردم بـــهــر انــجـــمــن
گـزنـد و بــلـای تــو از مـن بــگـاشــت کــه بــا مـن زمـانـه یـکـی راز داشــت
ازان پــس کـه گـشـتــم ز مـادر جــدا چـــنــانــچــون بـــود بـــچــه بـــیــنــوا
بــپــیــش شــبــانــان فــرســتــادیـم بـــــپــــرواز شــــیــــران نــــر دادیــــم
مــرا دایــه و پـــیــشــکــاره شــبـــان نـــه آرام روز و نـــه خـــواب شـــبـــان
چـنـیـن بــود تــا روز مـن بــرگـذشـت مــــرا انـــدر آورد پــــیـــران ز دشــــت
بـــپـــیــش تـــو آورد و کــردی نــگــاه کـه هـسـتــم سـزاوار تــخـت و کـلـاه
بـــســان ســیــاوش ســرم را ز تـــن بـــبــری و تــن هــم نــیــابـــد کــفــن
زبـــان مــرا پــاک یــزدان بـــبـــســت همـان خـیره مـاندم بـجـای نشـسـت
مــرا بــی دل و بــی خــرد یــافــتــی بـــکــردار بـــد تـــیــز نــشــتـــافــتــی
سـیـاوش نـگـه کـن کـه از راســتــی چـه کـرد و چـه دید از بـد و کـاسـتـی
ز گــیــتــی بــیــامــد تــرا بـــرگــزیــد چـــنــان کـــز ره نــامـــداران ســـزیــد
ز بــهــر تــو پــرداخــت آیــیــن و گــاه بــیـامـد ز گـیـتــی تــرا خــوانـد شــاه
وفـا جـسـت و بـگـذاشـت آن انجـمن بــدان تـا نـخـوانـیـش پــیـمـان شـکـن
چــــو دیــــدی بــــر و گــــردگــــاه ورا بــــــــزرگـــــــی و گـــــــردی و راه ورا
بــجــنـبــیـدت آن گــوهـر بــد ز جــای بـــیــفــگــنــدی آن پــاک دلــرا ز پــای
ســر تـــاجــداری چــنــان ارجــمــنــد بــریــدی بــســان ســر گــوســفــنــد
ز گـــاه مــنــوچـــهــر تـــا ایــن زمــان نــبــودی مــگــر بــدتــن و بــدگــمــان
ز تــور انــدر آمــد زیـان از نــخــســت کـجـا بــا پـدر دسـت بـد را بـشـسـت
پـسـر بــر پـسـر بــگـذرد هـمـچـنـیـن نـــه راه بـــزرگـــی نـــه آیــیـــن دیــن
زدی گــــــردن نــــــوذر نــــــامــــــدار پـــدر شــاه وز تـــخـــمــه شــهــریــار
بــــرادرت اغـــریـــرث نـــیـــکـــخـــوی کـــجـــا نــیــکــنــامــی بـــدش آرزوی
بــکـشـتـی و تــا بــوده ای بــدتــنـی نـــه از آدم از تــــخــــم آهـــرمـــنـــی
کـســی گـر بــدیـهـات گـیـرد شــمـار فـــــزون آیـــــد از گـــــردش روزگـــــار
نــهــالــی بـــدوزخ فـــرســـتـــاده ای نــگـــویــی کـــه از مــردمــان زاده ای
دگــر آنـک گــفــتــی کــه دیـو پــلـیـد دل و رای من سـوی زشـتـی کـشـید
همین گفت ضـحـاک و هم جـمشـید چـو شـدشـان دل از نـیکـویی نـاامـیـد
کـه مـا را دل ابــلـیـس بــی راه کــرد ز هـر نـیـکــویـی دســت کـوتــاه کــرد
نـه بــرگـشــت ازیـشــان بــد روزگــار ز بـــد گـــوهــر و گـــفـــت آمـــوزگـــار
کـسـی کـو بــتـابــد سـر از راسـتـی گــزیـنــد هـمــی کــژی و کــاســتــی
بــجـنـگ پـشـن نـیـز چـنـدان سـپــاه کــه پــیـران بــکــشــت انـدر آوردگــاه
زمـیـن گــل شــد از خــون گـودرزیـان نـــجـــویــی جـــز از رنـــج و راه زیــان
کـــنـــون آمـــدی بـــا هـــزاران هــزار ز تــــــرکـــــان ســـــوار از در کـــــارزار
بآمـوی لـشــکـر کـشـیـدی بــجــنـگ وزیـشـان بــپـیـش مـن آمـد پــشـنـگ
فــرســتـــادیــش تـــا بـــبـــرد ســرم ازان پــس تــو ویـران کـنـی کــشــورم
جــهــانــدار یـزدان مــرا یــار گــشــت سـر بـخـت دشـمن نگونسـار گـشـت
مـرا گـویـی اکـنـون کـه از تــخـت تــو دل افــروز و شــادانــم از بـــخــت تـــو
نـگـه کــن کــه تــا چــون بــود بــاورم چــــو کــــردارهــــای تـــــو یــــاد آورم
ازیـن پـس مـرا جـز بـشـمـشـیـر تـیـز نـبــاشـد سـخـن بـا تـو تـا رسـتـخـیـز
بــکـوشــم بــنـیـروی گـنـج و ســپــاه بــنـیـک اخــتــر و گــردش هـور و مــاه
هـمـان پـیـش یـزدان بـبــاشـم بـپـای نـخــواهـم بــگـیـتــی جــزو رهـنـمـای
مـگــر گــز بــدان پــاک گــردد جــهـان بــداد و دهــش مــن بــبــنــدم مــیـان
بـــدانــدیــش را از مــیــان بــر کــنــم ســر بــدنـشـان را بــی افـســر کـنـم
سـخــن هـرچ گـفـتــم نـیـا را بــگـوی کـه درجـنـگ چـنـدیـن بـهـانـه مـجـوی
یــکــی تــاج دادش زبـــر جــد نــگــار یــکــی طـــوق زریــن و دو گــوشـــوار
هـمـانـگـه بــشـد جـهـن پــیـش پــدر بــگـفــت آن ســخــنـهـا هـمـه دربــدر
ز پــاســخ بــرآشــفــت افــراســیــاب سـواری ز تــرکـان کـجـا یـافـت خـواب
بــبــخــشــیـد گـنـج درم بــر ســپــاه همان تـرگ و شمشیر و تـخت و کلاه
شـب تــیـره تــا بــرزد از چــرخ شـیـد بـشـد کـوه چـون پـشـت پـیل سـپـید
هـمـی لـشـکـر آراســت افـراسـیـاب دلـش بــود پــردرد و سـر پــر شـتــاب
چـو از گـنـگ بــرخـاسـت آوای کـوس زمــیـن آهــنــیـن شــد هـوا آبــنــوس
ســر مـوبــدان شــاه نـیـکــی گـمـان نـشـسـت از بــر زیـن سـپـیـده دمـان
بـــیــامــد بـــگــردیــد گــرد حـــصـــار نــگــه کــرد تـــا چـــون کــنــد کـــارزار
بــرسـتـم بــفـرمـود تــا هـمـچـو کـوه بـــیـــارد بـــیــک ســـود دریـــا گـــروه
دگـر سـوش گـسـتـهـم نـوذر بــپــای سـه دیـگـر چــو گـودرز فـرخــنـده رای
بـــســـوی چـــهــارم شـــه نــامـــدار ابــا کـوس و پــیـلـان و چــنـدی سـوار
سـپـه را هـمـه هـرچ بــایـسـت سـاز بــــکـــرد و بــــیـــامـــد بــــر دژ فـــراز
بــلـشــکـر بــفـرمـود پــس شــهـریـار یـکــی کــنـده کــردن بــگــرد حــصــار
بــدان کــار هـر کــس کـه دانـا بــدنـد بـــجـــنــگ دژ انـــدر تـــوانـــا بـــدنـــد
چـــه از چـــیــن وز روم وز هــنـــدوان چـــه رزم آزمــوده ز هــر ســـو گـــوان
همـه گـرد آن شـارسـتـان چـون نونـد بـگـشـتـنـد و جـسـتـنـد هر گـونه بـند
دو نـیـزه بــبــالــا یـکــی کــنـده کــرد ســپــه را بــگــردش پــراگــنــده کــرد
بــدان تــا شـب تـیـره بــی سـاخـتـن نــیــارد تـــرکـــان یــکــی تـــاخـــتـــن
دو صـد سـاخــت عـراده بــر هـر دری دو صـد مـنـجـنـیـق از پـس لـشـکـری
دو صـد چــرخ بــر هـر دری بــا کـمـان ز دیــوار دژ چـــون ســـر بـــدگـــمـــان
پــدیـد آمــدی مــنــجــیـنـق از بــرش چـو ژالـه هـمـی کـوفـتـی بــر سـرش
پــس مــنــجــنـیـق انــدرون رومــیـان ابــا چــرخــهـا تــنـگ بــســتــه مـیـان
دو صـد پــیـل فـرمـود پــس شـهـریـار کـشــیـدن ز هـر ســو بــگـرد حــصــار
یــکـــی کـــنــده ای زیــر بـــاره درون بــکــنــد و نــهــادنــد زیـرش ســتــون
بــد آن مـنـکـری بــاره مـانـده بــپــای بــدان نــیـزه هـا بــرگــرفــتــه ز جــای
پــس آلــود بــر چــوب نــفــط ســیـاه بــدیـن گــونــه فــرمــود بــیــدار شــاه
بـیـک سـو بــر از مـنـجـنـیـق و ز تـیـر رخ سـرکـشـان گـشـتـه همچـون زریر
بــه زیـر انـدرون آتـش و نـفـط و چـوب ز بـــر گــرزهــای گــران کـــوب کـــوب
بــهــر چــارســو ســاخــت آن کــارزار چــنـانـچـون بــود سـاز جــنـگ حـصـار
وزآن جـــایــگـــه شـــهــریــار زمــیــن بــیــامــد بـــپــیــش جــهــان آفــریــن
ز لـشــکــر بــشــد تــا بــجــای نـمـاز ابـــا کـــردگـــار جـــهـــان گـــفـــت زار
ابــر خـاک چـون مـار پــیـچـان ز کـیـن هـمــی خــوانـد بــر کــردگــار آفــریـن
همی گـفـت کـام و بـلـندی ز تـسـت بــهـر سـخـتـیـی یـارمـنـدی ز تـسـت
اگــر داد بـــیــنــی هــمــی رای مــن مــرگــدان ازیــن جــایــگــه پــای مــن
نـگـون کــن ســر جــاودانـرا ز تــخــت مــرادار شــادان دل و نــیــک بـــخــت
چـو بـرداشـت از پـیش یـزدان سـرش بــجـوشـن بــپــوشـیـد روشـن بــرش
کمر بـر میان بـسـت و بـرجـسـت زود بـــجـــنــگ انــدر آمـــد بـــکـــردار دود
بــفــرمــود تــا ســخــت بــر هـر دری بــجــنـگ انـدر آیـد یـکــی لـشــکــری
بــدان چـوب و نـفـط آتــش انـدر زدنـد ز بـرشـان همـی سـنگ بـر سـر زدنـد
زبــانــگ کــمــانــهــای چــرخ و ز دود شـده روی خــورشـیـد تــابــان کـبــود
ز عـــراده و مـــنــجـــنــیــق و ز گـــرد زمــیـن نــیـلــگــون شــد هــوا لــاژورد
خــروشــیـدن پــیـل و بــانـگ ســران درخـــشـــیــدن تـــیــغ و گـــرز گـــران
تـو گـفـتـی بـرآویـخـت بــا شـیـد مـاه ز بــــاریـــدن تـــیـــر و گـــرد ســـیـــاه
ز نـفـط ســیـه چــوبــهـا بــرفـروخــت بـه فـرمان یزدان چـو هیزم بـسـوخـت
نگون بـاره گفـتـی که بـرداشـت پـای بـــکـــردار کـــوه انـــدر آمـــد ز جـــای
وزان بــاره چــنــدی ز تــرکــان دلــیــر نــگــون انــدر آمــد چــو بـــاران بــزیــر
کـــه آیــد بـــدام انــدرون نـــاگـــهــان سـر آرد بــران شـوربــخــتــی جــهـان
بـــپــیــروزی از لــشــکــر شــهــریــار بــــرآمــــد خــــروشــــیــــدن کــــارزار
ســـوی رخـــنـــه دژ نـــهــادنـــد روی بــیـامـد دمـان رســتــم کـیـنـه جــوی
خــبــر شــد بــنــزدیـک افــراســیــاب کـجــا بــاره شـارسـتــان شـد خــراب
پــس افـراسـیـاب انـدر آمـد چــو گـرد بــه جــهــن و بــگــرســیــوز آواز کــرد
کــه بـــا بــاره دژ شــمــا را چــه کــار ســپــه را ز شـمـشـیـر بــایـد حــصـار
ز بــهـر بــر و بــوم و پــیـونـد خـویـش هـمـان از پـی گـنـج و فـرزنـد خـویـش
بـــبـــنــدیــم دامــن یــک انــدر دگـــر نـمــانـیـم بــر دشــمــنــان بــوم و بــر
ســپــاهـی ز تــرکــان گــروهـا گــروه بــدان رخــنـه رفـتــنـد بــر ســان کـوه
بـــکــردار شــیــران بـــرآویــخــتـــنــد خــروش از دو رویـه بــرانـگــیـخــتــنــد
ســـواران تـــرکـــان بـــکـــردار بـــیــد شــــده لـــرزلـــرزان و دل نـــاامـــیـــد
بــرســتــم بــفـرمـود پــس شـهـریـار پــیـاده هـرآنــکــس کــه بــد نــامــدار
کـه پـیـش انـدر آیـد بـدان رخـنـه گـاه هـمـیـدون بــی نـیـزه ور کـیـنـه خـواه
ابــا تــرکــش و تــیــغ و تــیــر و تــبــر ســـوار ایــســـتـــاده پـــس نــیــزه ور
ســواران جــنــگــی نــگــهــدارشــان بـدانگـه کـه شـد سـخـت پـیکـارشـان
ســـوار و پـــیــاده بـــهــر ســو گــروه بـــجـــنــگ انــدر آمــد بـــکــردار کــوه
بـــرخــنــه در آورد یــکــســر ســپــاه چـو شـیـر ژیـان رسـتــم کـیـنـه خـواه
پـــیـــاده بـــیـــامـــد بـــکـــردار گـــرد درفــش ســیـه را نــگــون ســار کــرد
نــشــان ســپــهـدار ایـران بــنــفــش بــران بــاره زد شــیـر پــیـکــر درفــش
بـــپـــیــروزی شـــاه ایــران ســـپـــاه بـــرآمـــد خـــروشـــیــدن از رزمــگـــاه
فـراوان ز تــوران سـپــه کـشـتـه شـد سـر بــخـت تــورانـیـان گـشـتــه شـد
بـدانگـه کـجـا رزمـشـان شـد درشـت دو تـن رسـتـم آورد ازیشـان بـمـشـت
چــو گــرســیـو و جــهــن رزم آزمــای کـه بـد تـخـت تـوران بـدیـشـان بـپـای
بـــرادر یــکــی بـــود و فــرخ پـــســـر چــنـیـن آمـد از شـوربــخــتــی بــسـر
بــدان شـارسـتــان انـدر آمـد سـپــاه چـنـان داغ دل لـشـکـری کـیـنـه خـواه
بــتــاراج و کــشــتــن نــهــادنــد روی بـــرآمــد خـــروشــیــدن هــای هــوی
زن و کــودکــان بــانـگ بــرداشــتــنـد بـــایــرانــیــان جــای بــگــذاشــتــنــد
چــه مــایــه زن و کــودک نــارســیــد کــه زیــر پــی پــیــل شــد نــاپـــدیــد
هـمـه شـهـر تـوران گـریـزان چـو بــاد نــیــامــد کــســی را بـــر و بــوم یــاد
بــشـد بــخــت گـردان تــرکـان نـگـون بـــزاری هــمــه دیــدگــان پــر ز خــون
زن و گـنـج و فـرزنـد گـشـتــه اســیـر ز گـردون روان خـسـتــه و تــن بــتــیـر
بــایــوان بــرآمــد پــس افــراســیــاب پـــر از خــون دل از درد و دیــده پــرآب
بـران بــاره بـر شـد کـه بــد کـاخ اوی بــیـامـد سـوی شـارسـتـان کـرد روی
دو بــهـره ز جـنـگـاوران کـشـتــه دیـد دگـر یکـسـر از جـنـگ بـرگـشـتـه دیـد
خـــروش ســـواران و بـــانـــگ زنـــان هـم از پــشـت پــیـلـان تــبــیـره زنـان
هـمــی پــیـل بــر زنــدگــان رانــدنــد همـی پـشـتـشـان بـر زمـین مـانـدنـد
هـمـه شـارسـتــان دود و فـریـاد دیـد هـمـان کـشــتــن و غـارت و بــاد دیـد
یـکـی شـاد و دیـگـر پــر از درد و رنـج چـنـانـچـون بــود رسـم و رای سـپـنـج
چــو افــراســیـاب آنـچــنـان دیـد کــار چــنــان هــول و بــرگــشــتــن کــارزار
نــه پــور و بـــرادر نــه بــوم و نــه بــر نـه تـاج و نه گـنـج و نه تـخـت و کـمـر
هـمـی گـفـت بــا دل پـر از داغ و درد کـه چـرخ فـلک خـیره بـا من چـه کـرد
بـــدیــده بـــدیــدم هـــمـــان روزگـــار کـه آمـد مـرا کـشــتــن و مـرگ خــوار
پــــر از درد ازان بـــــاره آمــــد فــــرود هــمــی داد تـــخـــت مــهــی را درود
هـمـی گـفـت کـی بـینـمـت نـیـز بـاز ایـــــــاروز شــــــــادی و آرام و نـــــــاز
وزان جــایـگــه خــیـره شــد نـاپــدیـد تـو گفـتـی چـو مرغـان همی بـر پـرید
در ایـــوان کـــه در دژ بــــرآورده بــــود یــکـــی راه زیــر زمــیــن کـــرده بـــود
ازان نــامـــداران دو صـــد بـــرگـــزیــد بـــران راه بـــی راه شـــد نـــاپـــدیـــد
وزآنـــجـــای راه بـــیــابـــان گـــرفـــت همـه کـشـورش مـانـد انـدر شـگـفـت
نـشـانـی نـدادش کـس انـدر جــهـان بـــدان گـــونــه آواره شـــد در نــهــان
چــو کــیــخــســرو آمــد درایـوان اوی بــــپــــای انــــدر آورد کــــیــــوان اوی
ابـر تـخـت زریـنـش بـنـشـسـت شـاه بـجـسـتـنـش بـر کـرد هر سـو سـپـاه
فـراوان بــجــسـتــنـد جــایـی نـشـان نــیــامــد ز ســـالــار گــردنــکــشـــان
ز گـرســیـوز و جــهـن پــرسـیـد شـاه ز کـــار ســـپـــهــدار تـــوران ســـپـــاه
که چـون رفت و آرامگاهش کجـاست نهان گشتـه ز ایدر پـناهش کجـاسـت
ز هر گـونه گـفـتـنـد و خـسـرو شـنید نــیـامــد هــمــی روشــنــایـی پــدیـد
بـــایــرانــیــان گــفــت پـــیــروز شــاه کــه دشــمـن چــو آواره گــردد ز گــاه
ز گـیـتـی بـرو نـام و کـام انـدکـیسـت ورا مــرگ بــا زنــدگــانـی یـکــیـســت
ز لـشـکـر گـزیـن کـرد پــس بــخـردان جــهــانــدیــده و کــار بــیـن مــوبــدان
بــدیـشـان چـنـیـن گـفـت کآبــاد بـیـد هــمــیـشــه بــهــر کــار بــا داد بــیــد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج