بـــنــام خـــداونــد خـــورشــیــد و مــاهکـــه دل را بـــنـــامـــش خـــرد داد راهخــداونــد هـســتــی و هـم راســتــینــخــواهــد ز تـــو کــژی و ک…
بـــنــام خـــداونــد خـــورشــیــد و مــاه | کـــه دل را بـــنـــامـــش خـــرد داد راه |
خــداونــد هـســتــی و هـم راســتــی | نــخــواهــد ز تـــو کــژی و کــاســتــی |
خــداونــد بــهــرام و کــیــوان و شــیــد | ازویـــم نــــویـــد و بــــدویـــم امــــیـــد |
ســـتـــودن مـــر او را نــدانــم هــمــی | از انـدیـشـه جـان بــرفـشـانـم هـمـی |
ازو گـــشـــت پـــیــدا مــکـــان و زمــان | پــی مــور بــر هــســتــی او نــشــان |
ز گـردنـده خــورشــیـد تــا تــیـره خــاک | دگــر بـــاد و آتـــش هــمــان آب پـــاک |
بــهــســتــی یـزدان گــواهــی دهــنــد | روان تـــــرا آشــــنــــایــــی دهــــنــــد |
ز هــرچ آفـــریــدســـت او بـــی نـــیــاز | تـــو در پـــادشــاهــیــش گــردن فــراز |
ز دسـتـور و گـنـجـور و از تــاج و تــخـت | ز کـمـی و بــیـشـی و از نـاز و بــخــت |
هـمـه بــی نـیـازسـت و مـا بــنـده ایـم | بــفــرمـان و رایـش ســرافــگـنـده ایـم |
شــب و روز و گــردان ســپــهـر آفــریـد | خــور و خـواب و تــنـدی و مـهـر آفـریـد |
جـــز او را مـــدان کـــردگـــار بـــلـــنـــد | کــزو شــادمــانـی و زو مــســتــمــنـد |
شگفتـی بـگیتـی ز رسـتـم بـس است | کـزو داسـتــان بــر دل هـرکـس اسـت |
ســر مــایـه مــردی و جــنـگ ازوســت | خـردمـنـدی و دانش و سـنگ ازوسـت |
بــخـشـکـی چـو پـیـل و بــدریـا نـهـنـگ | خــردمــنـد و بــیـنـادل و مــرد ســنـگ |
کــنــون رزم کـــامــوس پـــیــش آوریــم | ز دفــتــر بـــگــفــتــار خــویــش آوریــم |
چـــو لــشــکــر بـــیــامــد بـــراه چـــرم | کــــلــــات از بــــر و زیــــر آب مــــیـــم |
هـــمــــی یـــاد کــــردنــــد رزم فــــرود | پــشــیــمــانــی و درد و تــیـمــار بــود |
هــمــه دل پــر از درد و از بـــیــم شــاه | دو دیـده پــر از خــون و تــن پــر گــنـاه |
چــنـان شــرمـگــیـن نـزد شــاه آمـدنـد | جــگــر خــســتــه و پــر گــنـاه آمـدنـد |
بــرادرش را کــشــتــه بــر بــی گــنــاه | بــدشــمـن ســپــرده نـگــیـن و کــلـاه |
هـمـه یـکـســره دســت کـرده بــکـش | بــرفـتــنـد پــیـشـش پــرســتــار فـش |
بـدیـشـان نـگـه کـرد خـسـرو بــخـشـم | دلش پـر ز درد و پـر از خـون دو چـشم |
بــیـزدان چــنـیـن گــفــت کــای دادگــر | تـــو دادی مــرا هــوش و رای و هــنــر |
هـمــی شــرم دارم مــن از تــو کــنـون | تـو آگه تـری بـی شـک از چـند و چـون |
وگـــرنـــه بـــفـــرمـــودمـــی تـــا هــزار | زدنـــدی بــــمـــیـــدان پــــیـــکــــار دار |
تــن طــوس را دار بـــودی نــشــســت | هـرانـکـس کـه بـا او مـیـان را بـبـسـت |
ز کـــیـــن پـــدر بــــودم انـــدر خـــروش | دلـش داشـتـم پــر غـم و درد و جـوش |
کــنـون کــیـنـه نـو شــد ز کــیـن فــرود | ســـر طـــوس نـــوذر بــــبــــایـــد درود |
بــگـفــتــم کــه ســوی کــلـات و چــرم | مــرو گــر فــشـــانــنــد بـــر ســـر درم |
کــزان ره فــرودســت و بــا مــادرســت | سـپــهـبــد نـژادسـت و کـنـداور اسـت |
دمــان طــوس نــامــدار نــاهــوشـــیــار | چــرا بــرد لـشــکــر بــســوی حــصــار |
کــنــون لــاجـــرم کــردگــار ســـپـــهــر | ز طــوس و ز لــشــکــر بــبــریـد مــهـر |
بـــد آمــد بـــگــودرزیــان بـــر ز طـــوس | کـه نـفـرین بـرو بـاد و بـر پـیل و کـوس |
هـمــی خــلــعــت و پــنـدهـا دادمــش | بـــجـــنــگ بـــرادر فـــرســـتـــادمــش |
جــهـانـگــیـر چــون طــوس نـوذر مـبــاد | چــنـو پــهـلـوان پــیـش لـشـکـر مـبــاد |
دریــــغ آن فــــرود ســــیــــاوش دریـــغ | کـه بــا زور و دل بــود و بــا گـرز و تـیـغ |
بــسـان پــدر کـشـتـه شـد بــی گـنـاه | بــدســت ســپــهـدار مـن بــا ســپــاه |
بــگـیـتـی نـبــاشـد کـم از طـوس کـس | کــه او از در بــنـد چــاهـســت و بــس |
نـه در سـرش مـغـز و نـه در تـنـش رگ | چـه طـوس فرومایه پـیشـم چـه سـگ |
ز خـــــون بـــــرادر بـــــکــــیــــن پـــــدر | همی گشـت پـیچـان و خـسـتـه جـگر |
ســپــه را هـمــه خــوار کــرد و بــرانــد | ز مـژگـان همـی خـون بـرخ بـرفـشـاند |
در بـــار دادن بـــریــشــان بـــبـــســـت | روانــش بـــمــرگ بـــرادر بـــخـــســت |
بـــزرگـــان ایــران بـــمـــاتـــم شـــدنــد | دلــیــران بـــدرگــاه رســتـــم شــدنــد |
بــپــوزش کــه ایــن بــودنــی کــار بــود | کـــــرا بـــــود آهــــنـــــگ رزم فـــــرود |
بـدانگـه کـجـا کـشـتـه شـد پـور طـوس | سر سرکشان خیره گشت از فسوس |
هـــمـــان نـــیـــز دامـــاد او ریـــونـــیـــز | نــبــود از بــد بــخــت مــانــنــد چــیــز |
کـــه دانـــســــت نـــام و نـــژاد فــــرود | کـجــا شـاه را دل بــخــواهـد شـخــود |
تـو خـواهشگری کن که بـرناسـت شاه | مـگـر ســر بــپــیـچــد ز کـیـن ســپــاه |
نــه فـــرزنـــد کـــاوس کـــی ریــونــیــز | بــجـنـگ انـدرون کـشـتـه شـد زار نـیـز |
کـه کـهـتـر پـسـر بــود و پـرخـاشـجـوی | دریــغ آنــچــنــان خــســرو مــاهــروی |
چـنـیـن اسـت انـجـام و فـرجـام جـنـگ | یـکــی تــاج یـابــد یـکــی گــور تــنــگ |
*** | |
چـو شـد روی گـیـتـی ز خـورشـیـد زرد | بــــخــــم انـــدر آمـــد شــــب لـــاژورد |
تــهــمــتــن بــیــامــد بــنــزدیـک شــاه | بــبــوســیــد خــاک از در پــیــشــگــاه |
چــنـیـن گــفــت مـر شــاه را پــیـلـتــن | کــه بـــادا ســرت بــرتــر از انــجــمــن |
بـــخــواهــشــگــری آمــدم نــزد شــاه | هـمـان از پــی طـوس و بــهـر ســپــاه |
چـنـان دان کـه کـس بـی بـهانـه نـمـرد | ازیـن در ســخــنــهـا بــبــایـد شــمــرد |
و دیـگــر کــزان بــدگــمــان بــدســپــاه | کـــه فـــرخ بـــرادر نـــبـــد نــزد شـــاه |
همان طوس تـندست و هشیار نیست | و دیگـر کـه جـان پـسـر خـوار نـیـسـت |
چـو در پــیـش او کـشـتـه شـد ریـونـیـز | زرســـپ آن جـــوان ســـرافـــراز نــیــز |
گــر او بــرفــروزد نـبــاشــد شــگــفــت | جــهـانـجــوی را کـیـن نـبــایـد گـرفــت |
بــدو گـفـت خــســرو کـه ای پــهـلـوان | دلــم پـــر ز تـــیــمــار شــد زان جــوان |
کـــنــون پـــنــد تـــو داروی جـــان بـــود | وگــر چـــه دل از درد پـــیــچـــان بـــود |
بــپــوزش بــیـامــد ســپــهــدار طــوس | بــپـیـش سـپــهـبــد زمـیـن داد بــوس |
هــمــی آفــریــن کــرد بـــر شــهــریــار | کــه نــوشــه بـــدی تـــا بـــود روزگــار |
زمــیــن بــنــده تــاج و تــخــت تــو بــاد | فــلــک مــایــه فــر و بــخــت تــو بـــاد |
مـنـم دل پــر از غــم ز کــردار خــویـش | بـغـم بـسـتـه جـان را ز تـیمـار خـویش |
هـمـان نـیـز جــانـم پــر از شــرم شــاه | زبـــان پـــر ز پـــوزش روان پـــر گـــنــاه |
ز پـــاکــیــزه جـــان و فـــرود و زرســـپ | هـمـی بــرفــروزم چــو آذرگـشــســپ |
اگـــر مــن گــنــهــکـــارم از انــجـــمــن | هـمـی پــیـچــم از کـرده خــویـشـتــن |
بــــویــــژه ز بــــهــــرام وز ریـــونــــیــــز | هـمـی جـان خـویـشـم نـیـایـد بــچـیـز |
اگـــر شـــاه خـــشـــنــود گــردد ز مــن | وزیــن نــامــور بــی گــنــاه انــجــمــن |
شـــوم کـــیـــن ایــن نـــنـــگ بـــازآورم | ســـــر شـــــیــــب را بـــــرفــــراز آورم |
هـمــه رنــج لــشــکــر بــتــن بــرنــهـم | اگــر جــان ســتــانـم اگــر جــان دهـم |
ازیـن پــس بــتــخــت و کــلــه نـنـگــرم | جــز از تــرک رومــی نــبــیــنــد ســرم |
ز گــفــتـــار او شـــاد شــد شــهــریــار | دلـش تـازه شـد چـون گـل انـدر بــهـار |
*** | |
چـــو تـــاج خـــور روشــن آمــد پـــدیــد | ســپــیــده ز خــم کــمــان بـــردمــیــد |
ســپــهــبــد بــیـامــد بــنــزدیـک شــاه | ابــــا او بــــزرگــــان ایـــران ســــپــــاه |
بــدیـشـان چـنـیـن گـفـت شـاه جـهـان | کــه هـرگـز پــی کــیـن نـگــردد نـهـان |
ز تـــور و ز ســلــم انــدر آمــد ســخــن | ازان کــیــن پــیــشــیــن و رزم کــهــن |
چــنـیـن نــنــگ بــر شــاه ایـران نــبــود | زمــیــن پـــر ز خـــون دلــیــران نــبـــود |
هـــمـــه کـــوه پـــر خـــون گـــودرزیــان | بــزنــار خــونــیــن بــبــســتــه مــیــان |
هـمـان مـرغ و مـاهـی بــریـشـان بــزار | بـــگــریــد بـــدریــا و بـــر کــوهــســـار |
از ایــران هــمـــه دشـــت تـــورانـــیــان | سر و دست و پـایست و پشت و میان |
شــمـا را هـمـه شــادمـانـیـســت رای | بــکـیـنـه نـجـنـبــد هـمـی دل ز جــای |
دلــیـران هـمــه دســت کــرده بــکــش | بــپــیـش خــداونــد خــورشــیــدفــش |
هـمـه هـمــگــنـان خــاک دادنـد بــوس | چـو رهام و گرگین، چـو گودرز و طـوس |
چــــو خــــراد بــــا زنـــگــــه شــــاوران | دگـــر بـــیـــژن و گـــیــو و کـــنـــداوران |
کـه ای شــاه نـیـک اخــتــر و شــیـردل | بــبــرده ز شــیـران بــشــمـشــیـر دل |
هـمـه یـک بــیـک پـیـش تـو بــنـده ایـم | ز تــشـویـر خــســرو سـرافـگـنـده ایـم |
اگــر جــنــگ فــرمــان دهــد شــهـریـار | هــمــه ســـرفـــشـــانــیــم در کــارزار |
سـپــهـدار پــس گـیـو را پــیـش خـوانـد | بــتــخــت گــرانـمـایـگــان بــرنـشــانـد |
فــراوانــش بــســتــود و بــنــواخــتــش | بـسـی خـلـعـت و نـیکـوی سـاخـتـش |
بــدو گــفــت کــانـدر جــهـان رنـج مــن | تـو بــردی و بــی بــهـری از گـنـج مـن |
نـبــایـد کـه بــی رای تـو پــیـل و کـوس | سـوی جــنـگ رانـد ســپــهـدار طـوس |
بــتــنـدی مـکـن سـهـمـگـیـن کـار خـرد | کــه روشـــن روان بـــاد بـــهــرام گــرد |
ز گــفــتـــار بـــدگــوی وز نــام و نــنــگ | جـهـان کـرد بـر خـویشـتـن تـار و تـنـگ |
درم داد و روزی دهـــان را بــــخـــوانـــد | بـسـی بــا سـپـهـبـد سـخـنـهـا بـرانـد |
هــمــان رای زد بـــا تــهــمــتــن بـــران | چـــنــیــن تـــا رخ روز شـــد در نــهــان |
چـو خـورشـید بـر زد سـنـان از نـشـیب | شــتــاب آمــد از رفــتــن بــا نــهــیــب |
ســپــهــبــد بــیـامــد بــنــزدیـک شــاه | ابـــا گــیــو گــودرز و چــنــدی ســپــاه |
بــــدو داد شــــاه اخــــتــــر کــــاویـــان | بــران سـان کـه بــودی بــرسـم کـیـان |
ز اخــتــر یــکــی روز فــرخ بـــجــســت | کـه بــیـرون شـدن را کـی آیـد درسـت |
همی رفـت بـا کـوس خـسـرو بـدشـت | بــدان تـا سـپــهـبــد بــدو بــرگـذشـت |
یـکـی لـشـکـری هـمـچــو کـوه ســیـاه | گــذشــتــنـد بــر پــیـش بــیـدار شــاه |
پــس لـشــکـر انـدر ســپــهـدار طــوس | بــیــامــد بــر شــه زمــیــن داد بــوس |
بــرو آفــریــن کــرد و بــر شــد خــروش | جـهـان آمـد از بــانـگ اسـپـان بـجـوش |
یــکــی ابــر بــســت از بــر گــرد ســم | بــــرآمــــد خــــروشــــیـــدن گــــاو دم |
ز بــس جــوشــن و کــاویـانـی درفــش | شـده روی گـیـتـی سـراسـر بــنـفـش |
تـو خـورشـید گفتـی بـه آب اندر اسـت | سـپـهـر و سـتـاره بـخـواب انـدر اسـت |
نــهــاد از بـــر پـــیــل پـــیــروزه مـــهــد | هـمـی رفـت زین گـونـه تـا رود شـهـد |
*** | |
هـــیـــونـــی بــــکــــردار بــــاد دمــــان | بـــدش نــزد پــیــران هــم انــدر زمــان |
کــه مــن جــنــگ را گــردن افــراخــتــه | ســوی رود شــهــد آمــدم ســاخــتــه |
چـو بـشنید پـیران غمی گشت سخت | فــروبــســت بــر پــیـل نــاکــام رخــت |
بـــرون رفــت بـــا نــامــداران خـــویــش | گـــزیـــده دلـــاور ســـواران خـــویـــش |
کـه ایران سـپـه را بـبـیند کـه چـیسـت | سرافراز چـندسـت و بـا طوس کیست |
رده بـــرکـــشـــیــدنــد زان ســـوی رود | فـــرســـتـــاد نــزد ســـپـــهــبـــد درود |
وزیــن روی لــشــکــر بـــیــاورد طــوس | درفــش هـمـایـون و پــیـلــان و کــوس |
ســپــهـدار پــیـران یـکــی چــرپ گـوی | ز تـــرکــان فــرســـتـــاد نــزدیــک اوی |
بـگـفـت آنـک مـن بـا فـرنـگـیس و شـاه | چــه کــردم ز خــوبــی بــهـر جــایـگـاه |
ز درد ســـیـــاوش خــــروشـــان بــــدم | چــو بــر آتــش تــیــز جــوشــان بـــدم |
کــنــون بـــار تــریــاک زهــر آمــدســت | مــرا زو هـمــه رنــج بــهــر آمــدســت |
دل طــوس غـمـگـیـن شــد از کـار اوی | بـــپـــیــچــیــد زان درد و پــیــکــار اوی |
چــنــیـن داد پــاســخ کــه از مــهـر تــو | فــراوان نــشــانــســت بــر چــهــر تــو |
ســـر آزاد کــن دور شـــو زیــن مــیــان | بـــبـــنـــد ایــن در بـــیـــم و راه زیـــان |
بـــر شــاه ایــران شــوی بـــا ســـپـــاه | مـکـافــات یـابــی بــه نـیـکـی ز شــاه |
بــــایـــران تـــرا پـــهـــلـــوانـــی دهـــد | هــمــان افــســر خــســروانــی دهــد |
چـــو یـــاد آیـــدش خـــوب کـــردار تــــو | دلــش رنــجـــه گــردد ز تـــیــمــار تـــو |
چــنـیـن گـفـت گـودرز و گـیـو و ســران | بـــزرگــان و تــیــمــارکــش مــهــتــران |
ســرایــنــده پـــاســـخ آمــد چـــو بـــاد | بـــنـــزدیــک پـــیـــران ویــســـه نـــژاد |
بــگــفــت آنـچ بــشــنـیـد بــا پــهـلـوان | ز طــــوس و ز گــــودرز روشـــــن روان |
چـنـین داد پـاسـخ کـه مـن روز و شـب | بــیــاد ســپــهــبــد گــشــایـم دو لــب |
شــوم هـرچ هـســتــنــد پــیـونــد مــن | خــردمــنــد کــو بــشــنـود پــنــد مــن |
بـــایــران گـــذارم بـــر و بـــوم و رخـــت | ســر نــامــور بــهـتــر از تــاج و تــخــت |
وزیـن گـفـتــتــهـا بــود مـغــزش تــهـی | هــمــی جــســت نــو روزگــار بــهــی |
*** | |
هـیـونـی بــرافــگــنــد هـنـگــام خــواب | فـــرســـتـــاد نــزدیــک افـــراســـیــاب |
کــزایـران ســپــاه آمـد و پــیـل و کـوس | هـمـان گـیـو و گـودرز و رهـام و طـوس |
فـــراوان فـــریــبـــش فـــرســـتـــاده ام | ز هــر گـــونـــه ای بـــنـــدهـــا داده ام |
ســپــاهــی ز جــنــگــاوران بــرگــزیــن | کـه بــر زیـن شـتـابـش بـیـایـد ز کـیـن |
مــگــر بــومــشــان از بــنــه بــرکــنـیـم | بــتــخــت و بــگــنـج آتــش انـدر زنـیـم |
وگــر نــه ز کــیــن ســیــاوش ســپـــاه | نـیـاســایـد از جــنـگ هـرگـز نـه شــاه |
چـو بــشـنـیـد افـراسـیـاب ایـن سـخـن | سـران را بــخــوانـد از هـمـه انـجــمـن |
یـکـی لـشـکـری سـاخــت افـراسـیـاب | کــه تــاریـک شــد چــشــمـه آفــتــاب |
دهــم روز لــشــکــر بــپــیـران رســیــد | ســپــاهـی کـزو شــد زمـیـن نـاپــدیـد |
چــو لــشــکــر بــیــاســود روزی بـــداد | ســپــه بــرگــرفــت و بــنــه بــرنــهــاد |
ز پـــیــمــان بـــگــردیــد وز یــاد عــهــد | بـــیــامــد دمــان تـــا لــب رود شــهــد |
طــلــایــه بــیــامــد بــنــزدیــک طــوس | کــه بــربــنـد بــر کــوهـه پــیـل کــوس |
کـه پــیـران نـدانـد سـخــن جــز فـریـب | چــو دانـد کـه تــنـگ انـدر آمـد نـهـیـب |
درفــش جــفــا پــیــشــه آمــد پـــدیــد | ســپــه بــر لـب رود صـف بــرکـشــیـد |
بــیـاراسـت لـشـکـر ســپــهـدار طـوس | بــهـامـون کـشـیـدنـد پــیـلـان و کـوس |
دو رویــه ســپــاه انــدر آمــد چــو کــوه | ســــواران تــــرکــــان و ایـــران گـــروه |
چــنــان شــد ز گــرد ســپـــاه آفــتــاب | کــــه آتــــش بــــرآمــــد ز دریـــای آب |
درخـشـیـدن تــیـغ و ژوپــیـن و خـشـت | تـو گفـتـی شـب اندر هوا لاله کـشـت |
ز بـــس تـــرگ زریـــن و زریــن ســـپـــر | ز جـــوشـــن ســـواران زریــن کـــمـــر |
بــرآمــد یـکــی ابــر چــون ســنــدروس | زمـیـن گـشــت از گـرد چــون آبــنـوس |
ســـــر ســـــروران زیــــر گــــرز گــــران | چــو سـنـدان شـد و پــتــک آهـنـگـران |
ز خـون رود گفتـی میسـتـان شـدسـت | ز نـیزه هـوا چـون نـیسـتـان شـدسـت |
بـــســی ســر گــرفــتــار دام کــمــنــد | بــسـی خـوار گـشـتــه تــن ارجــمـنـد |
کفن جـوشن و بـسـتـر از خـون و خـاک | تــن نــازدیــده بـــشــمــشــیــر چــاک |
زمــیــن ارغـــوان و زمــان ســـنــدروس | ســپـــهــر و ســتــاره پـــرآوای کــوس |
اگــر تــاج جــویــد جــهــانــجــوی مــرد | وگــــر خــــاک گــــردد بــــروز نـــبــــرد |
بـــنــاکــام مــی رفـــت بـــایــد ز دهــر | چــه زو بــهـر تــریـاک یـابــی چـه زهـر |
نـدانـم سـرانـجــام و فـرجـام چـیـسـت | بـریـن رفـتـن اکـنـون بـبـایـد گـریـسـت |
*** | |
یــکـــی نـــامـــداری بـــد ارژنـــگ نـــام | بــــابــــر انـــدر آورده از جـــنـــگ نـــام |
بــــــــرآورد از دشــــــــت آورد گــــــــرد | از ایـرانـیـان جــســت چــنــدی نــبــرد |
چــو از دور طــوس ســپــهــبــد بــدیــد | بــغــریـد و تــیـغ از مـیـان بــرکــشــیـد |
بــپــور زره گــفــت نــام تــو چــیـســت | ز تــرکــان جــنـگـی تــرا یـار کـیـســت |
بــدو گــفــت ارژنــگ جــنــگــی مــنــم | ســـرافــراز و شــیــر درنــگــی مــنــم |
کـنـون خــاک را از تــو رخــشــان کـنـم | بآوردگـــه بـــرســـرافـــشـــان کـــنـــم |
چـــو گــفــتـــار پـــور زره شـــد بـــبـــن | سـپــهـدار ایـران شـنـیـد ایـن سـخــن |
بـــپـــاســـخ نـــدیــد ایـــچ رای درنـــگ | هـمـان آبــداری کــه بــودش بــچــنـگ |
بــــزد بــــر ســـر و تـــرگ آن نـــامـــدار | تــو گـفــتــی تــنـش ســر نـیـاورد بــار |
بــرآمــد ز ایـران ســپــه بــوق و کــوس | کــه پـــیــروز بـــادا ســـرافــراز طــوس |
غـمـی گـشـت پــیـران ز تـوران سـپــاه | ز تـــرکـــان تـــهــی مـــانـــد آوردگـــاه |
دلـــــیـــــران تـــــوران و کـــــنـــــداوران | کــشــیـدنـد شــمـشــیـر و گـرز گـران |
کـه یـکـسـر بـکـوشـیـم و جـنـگ آوریـم | جــهــان بــر دل طــوس تــنــگ آوریــم |
چـنـین گـفـت هومـان کـه امـروز جـنـگ | بـــســـازیــد و دل را مـــداریــد تـــنــگ |
گــر ایــدونــک زیـشــان یـکــی نــامــور | ز لــشــکــر بـــرارد بـــه پــیــکــار ســر |
پـــذیــره فـــرســـتـــیــم گــردی دمــان | بــبــیــنــیــم تــا بــر کــه گــردد زمــان |
وزیـشــان بــتــنـدی نــجــویـیـد جــنـگ | بـــبـــایــد یــک امـــروز کـــردن درنـــگ |
بــدانـگـه کـه لـشـکـر بــجـنـبـد ز جـای | تـــبـــیـــره بــــرآیـــد ز پـــرده ســـرای |
هـمـه یـکــســره گــرزهـا بــرکــشــیـم | یــکــی از لــب رود بـــرتـــر کــشــیــم |
بــانــبــوه رزمــی بــســازیــم ســخــت | اگــر یـار بــاشــد جــهـانــدار و بــخــت |
*** | |
بــــاســـپ عـــقـــاب انـــدر آورد پــــای | بــرانـگــیـخــت آن بــارگــی را ز جــای |
تــو گــفــتــی یـکــی بــاره آهـنــســت | وگــر کــوه الــبــرز در جــوشــنــســت |
بــه پــیـش سـپــاه انـدر آمـد بــجــنـگ | یکی خـشـت رخـشـان گرفتـه بـچـنگ |
بــجــنـبــیـد طـوس سـپــهـبــد ز جــای | جــهــان پـــر شــد از نــالــه کــر نــای |
بـهومان چـنین گـفـت کـای شـوربـخـت | ز پــالــیــز کــیــن بــرنــیــامــد درخــت |
نــمــودم بـــارژنــگ یــک دســـت بـــرد | کــه بــود از شــمــا نـامــبــردار و گــرد |
تــو اکــنــون هــمــانــا بــکــیـن آمــدی | کـه بـا خـشـت بـر پـشـت زیـن آمـدی |
بـــجـــان و ســر شــاه ایــران ســپـــاه | کـه بـی جـوشـن و گـرز و رومی کـلـاه |
بـــجــنــگ تــو آیــم بـــســان پــلــنــگ | کــه از کــوه یـازد بــنــخــچــیـر چــنـگ |
بـــبـــیــنــی تــو پــیــکــار مــردان مــرد | چـــو آورد گـــیــرم بـــدشـــت نـــبـــرد |
چــنــیـن پــاســخ آورد هـومــان بــدوی | که بیشی نه خوبـست بیشی مجوی |
گــر ایــدونــک بـــیــچـــاره ای را زمــان | بــدســت تــو آمــد مـشــو در گــمــان |
بــــجـــنـــگ مـــن ارژنـــگ روز نـــبـــرد | کـجـا داشـتــی خـویـشـتــن را بــمـرد |
دلـــیــران لـــشـــکـــر نــدارنــد شـــرم | نـجــوشــد یـکــی را بــرگ خــون گـرم |
کـه پــیـکــار ایـشــان ســپــهـبــد کـنـد | بــرزم انـدرون دســتــشــان بــد کــنـد |
کــــجــــا بــــیـــژن و گـــیـــو آزادگــــان | جـــهــانــگــیــر گــودرز کــشـــوادگــان |
تــو گــر پــهـلــوانــی ز قــلــب ســپــاه | چـــرا آمــدســتـــی بـــدیــن رزمــگــاه |
خـــردمــنــد بـــیــگــانــه خـــوانــد تـــرا | هـــشـــیــوار دیــوانـــه خـــوانـــد تـــرا |
تـــو شـــو اخـــتـــر کـــاویــانـــی بـــدار | ســپـــهــبـــد نــیــایــد ســوی کــارزار |
نـگـه کـن کـه خــلـعــت کــرا داد شــاه | ز گــردان کــه جــویـد نـگــیـن و کــلـاه |
بـــفــرمــای تـــا جــنــگ شــیــر آورنــد | زبــــردســــت را دســــت زیـــر آورنـــد |
اگـر تـو شـوی کـشـتـه بــر دسـت مـن | بـــد آیــد بـــدان نــامـــدار انــجـــمـــن |
سـپــاه تــو بــی یـار و بــیـجـان شـونـد | اگــر زنــده مــانـنــد پــیـچــان شــونــد |
و دیگـر کـه گـر بـشـنوی گـفـت راسـت | روان و دلـــم بـــر زبـــانــم گـــواســـت |
کـــه پـــر درد بـــاشـــم ز مــردان مــرد | کـــه پـــیــش مـــن آیــنــد روز نــبـــرد |
پــــس از رســـتـــم زال ســـام ســـوار | نــدیــدم چــو تـــو نــیــز یــک نــامــدار |
پـــدر بــــر پـــدر نـــامـــبـــردار و شـــاه | چـو تــو جــنـگـجــویـی نـیـایـد سـپــاه |
تــو شـو تــا ز لـشـکـر یـکـی نـامـجـوی | بــــیـــایـــد بــــروی انــــدر آریـــم روی |
بــدو گـفــت طــوس ای ســرافـراز مـرد | ســپــهـبــد مــنــم هـم ســوار نــبــرد |
تـــو هــم نــامــداری ز تــوران ســپـــاه | چــــــــرا رای کــــــــردی بآوردگــــــــاه |
دلــت گــر پـــذیــرد یــکــی پــنــد مــن | بــجــویــی بــدیــن کــار پــیــونــد مــن |
کــزیـن کــیـنـه تــا زنــده مــانـد یـکــی | نــیـاســود خــواهـد ســپــاه انــدکــی |
تـو بـا خـویش وپـیونـد و چـنـدین سـوار | هــمــه پـــهــلــوان و هــمــه نــامــدار |
بــخــیــره مــده خــویـشــتــن را بــبــاد | بـــبـــایــد کــه پـــنــد مــن آیــدت یــاد |
سـزاوار کـشـتـن هرآنکـس که هسـت | بــمـان تــا بــیـازنـد بــر کـیـنـه دســت |
کــزیـن کــیـنــه مــرد گــنــهـکــار هـیـچ | رهــایــی نــیــابـــد خـــرد را مــپـــیــچ |
مــرا شــاه ایــران چـــنــیــن داد پـــنــد | کــه پــیـران نــبــایـد کــه یـابــد گــزنـد |
کـــه او ویــژه پـــروردگـــار مـــنــســـت | جــهـانــدیـده و دوســتــدار مــنـســت |
بــه بــیــداد بــر خــیـره بــا او مــکــوش | نـگـه کــن کــه دارد بــپــنـد تــو گـوش |
چـنـیـن گـفـت هـومـان بـه بـیـداد و داد | چـــو فــرمــان دهــد شــاه فــرخ نــژاد |
بـــران رفــت بـــایــد بـــبـــیــچـــارگــی | ســـپـــردن بـــدو دل بـــیــکــبـــارگــی |
هــمــان رزم پــیــران نــه بــر آرزوســت | کــه او راد و آزاده و نــیــک خـــوســت |
بـدین گـفـت و گـوی اندرون بـود طـوس | کـه شـد گـیو را روی چـون سـنـدروس |
ز لــشـــکـــر بـــیــامــد بـــکـــردار بـــاد | چــنـیـن گـفـت کـای طـوس فـرخ نـژاد |
فــریـبــنــده هــومــان مــیــان دو صــف | بـــیــامــد دمــان بـــر لــب آورده کـــف |
کـنـون بــا تـو چـنـدیـن چـه گـویـد بــراز | مــیــان دو صـــف گــفــت و گــوی دراز |
سـخـن جـز بـشـمـشـیـر بــا او مـگـوی | مــجـــوی از در آشــتـــی هــیــچ روی |
چـو بـشـنید هومان بـرآشـفت سـخـت | چـنـیـن گـفـت بــا گـیـو بــیـدار بــخـت |
ایـــا گـــم شــــده بــــخــــت آزادگـــان | کــه گــم بـــاد گــودرز کـــشـــوادگــان |
فــــراوان مـــرا دیـــده ای روز جــــنـــگ | بآوردگـــه تـــیــغ هــنـــدی بـــچـــنــگ |
کـس از تـخـم کـشـواد جـنـگـی نمـانـد | کــه مــنـشــور تــیـغ مــرا بــرنـخــوانـد |
تــرا بــخــت چــون روی آهـرمــنـســت | بــخــان تــو تــا جــاودان شـیـونـســت |
اگر من شـوم کشـتـه بـر دسـت طوس | نــه بــرخــیـزد آیـیـن گــوپــال و کــوس |
بـــجــایــســت پــیــران و افــراســیــاب | بــخــواهــد شــدن خــون مــن رود آب |
نـه گــیـتــی شــود پــاک ویـران ز مــن | ســخــن رانـد بــایـد بــدیـن انـجــمــن |
وگــر طــوس گــردد بــدســتــم تــبـــاه | یـکــی ره نــیــابــنــد ز ایــران ســپــاه |
تـــو اکـــنـــون بـــمـــرگ بـــرادر گـــری | چـــه بـــا طــوس نــوذر کــنــی داوری |
بـدو گفت طوس این چـه آشـفتـنسـت | بــدیـن دشـت پـیـکـار تـو بــا مـنـسـت |
بـــیــا تـــا بـــگــردیــم و کـــیــن آوریــم | بــجــنــگ ابــروان پــر ز چــیــن آوریــم |
بـدو گـفـت هـومـان کـه دادسـت مـرگ | ســری زیــر تـــاج و ســری زیــر تــرگ |
اگــر مــرگ بـــاشــد مــرا بــی گــمــان | بآوردگـــــه بـــــه کـــــه آیــــد زمـــــان |
بـــدســـت ســـواری کـــه دارد هــنـــر | سـپــهـبــدسـر و گـرد و پــرخــاشـخــر |
گـــرفـــتـــنــد هــر دو عـــمـــود گـــران | هـمـی حـمـلـه بـرد آن بـرین این بـران |
ز مـی گـشــت گــردان و شــد روز تــار | یــکـــی ابـــر بـــســـت از بـــر کـــارزار |
تـو گـفـتـی شـب آمـد بــریـشـان بــروز | نـهـان گـشـت خـورشـید گـیـتـی فـروز |
ازان چــــاک چــــاک عــــمـــود گــــران | ســرانـشــان چــو ســنـدان آهـنـگـران |
بــابــر انـدرون بــانـگ پــولـاد خــاســت | بــدریـای شـهـد انـدرون بــاد خــاسـت |
ز خــون بــر کـف شــیـر کـفـشـیـر بــود | همـه دشـت پـر بـانگ شـمـشـیر بـود |
خــــم آورد رویـــیـــن عــــمـــود گـــران | شـد آهـن بــه کـردار چــاچــی کـمـان |
تـو گفتی که سنگ است سر زیر تـرگ | ســیـه شــد ز خــم یـلــان روی مــرگ |
گـرفـتــنـد شـمـشـیـر هـنـدی بــچـنـگ | فـرو ریـخــت آتــش ز پــولـاد و ســنـگ |
ز نــیــروی گــردنــکــشــان تــیـغ تــیــز | خـــم آورد و در زخـــم شـــد ریـــز ریــز |
هـمـه کـام پــرخــاک و پــر خــاک ســر | گـــرفــــتــــنـــد هـــر دو دوال کــــمـــر |
ز نــیـروی گــردان گــران شــد رکــیــب | یـکــی را نـیـامــد ســر انـدر نـشــیـب |
ســـپـــهــبـــد تـــرکـــش آورد چـــنــگ | کــمــان را بــزه کــرد و تــیـغ خــدنــگ |
بـــران نـــامـــور تـــیــربـــاران گـــرفـــت | چـپ و راسـت جـنـگ سـواران گـرفـت |
ز پـــولـــاد پـــیـــکـــان و پـــر عـــقـــاب | ســپــر کــرد بــر پــیــش روی آفــتــاب |
جهان چون ز شب رفته دو پاس گشت | همه روی کـشـور پـر الـمـاس گـشـت |
ز تـیر خـدنـگ اسـپ هـومـان بـخـسـت | تـن بــارگـی گـشـت بــا خـاک پـسـت |
ســپــر بـــر ســر آورد و نــنــمــود روی | نـگـه داشـت هـومـان سـر از تـیـر اوی |
چــــو او را پــــیـــاده بــــران رزمـــگـــاه | بـــدیــدنــد گــفــتــنــد تــوران ســپــاه |
کـه پــردخــت مـانـد کــنـون جــای اوی | بـــبـــردنـــد پـــرمـــایــه بـــالـــای اوی |
چـو هومـان بـران زین تـوزی نـشـسـت | یـکـی تـیـغ بـگـرفـت هـنـدی بــدسـت |
کــه آیـد دگــر بــاره بــر جــنـگ طــوس | شد از شـب جـهان تـیره چـون آبـنوس |
هــمــه نــامــداران پـــرخـــاشـــجـــوی | یـــکـــایـــک بـــدو در نـــهـــادنـــد روی |
چـو شـد روز تــاریـک و بــیـگـاه گـشـت | ز جــنـگ یـلـان دسـت کـوتــاه گـشـت |
بــپــیـچــیـد هـومــان جــنـگــی عــنـان | سـپــهـبــد بــدو راسـت کـرده سـنـان |
بـــنــزدیــک پـــیــران شـــد از رزمــگــاه | خــروشــی بـــرآمــد ز تــوران ســپــاه |
ز تــو خــشــم گــردنـکــشــان دور بــاد | دریـن جــنـگ فــرجــام مــا ســور بــاد |
کــه چــون بــود رزم تــو ای نـامــجــوی | چــو بــا طــوس روی انـدر آمــد بــروی |
هـمـه پــاک مـا دل پــر از خــون بــدیـم | جــز ایـزد نـدانـد کــه مـا چــون بــدیـم |
بـلـشـکـر چـنـین گـفـت هـومـان شـیـر | کــــه ای رزم دیـــده ســــران دلـــیـــر |
چـو روشن شود تـیره شب روز ماسـت | کـه ایـن اخـتــر گـیـتـی افـروز مـاسـت |
شــمــا را هــمــه شـــادکــامــی بـــود | مــرا خـــوبـــی و نــیــکــنــامــی بـــود |
ز لـشـکـر هـمـی بــرخـروشـیـد طـوس | شــب تــیـره تــا گــاه بــانــگ خــروس |
همی گـفـت هومـان چـه مـرد منسـت | کــه پــیـل ژیـان هـم نـبــرد مــنـســت |
*** | |
چــو چــرخ بــلـنـد از شــبــه تــاج کــرد | شـــمـــامـــه پـــراگـــنــد بـــر لـــاژورد |
طــلــایـه ز هـر ســو بــرون تــاخــتــنــد | بــهـر پــرده ای پــاسـبــان سـاخـتــنـد |
چـو بــرزد سـر از بـرج خـرچـنـگ شـیـد | جـهان گشت چـون روی رومی سـپـید |
تـــبـــیــره بـــرآمـــد ز هـــر دو ســـرای | جــهــان شــد پـــر از نــالــه کــر نــای |
هــوا تــیــره گــشــت از فــروغ درفــش | طـبـر خـون و شـبـگون و زرد و بـنفـش |
کـشـیـده هـمـه تــیـغ و گـرز و ســنـان | هــمــه جــنــگ را گــرد کــرده عــنــان |
تــو گـفـتــی ســپــهـر و زمـان و زمـیـن | بـــپـــوشــد هــمــی چــادر آهــنــیــن |
بـــپـــرده درون شــد خـــور تـــابـــنــاک | ز جـــوش ســواران و از گــرد و خـــاک |
ز هــــرای اســــپـــــان و آوای کــــوس | هـمـی آسـمـان بــر زمـیـن داد بــوس |
ســپــهـدار هـومـان دمـان پــیـش صـف | یکـی خـشـت رخـشـان گرفـتـه بـکـف |
همـی گـفـت چـون مـن بـرایم بـجـوش | بــرانــگــیــزم اســپ و بــرارم خــروش |
شــمـا یـک بــیـک تــیـغـهـا بــرکـشـیـد | سـپـرهـای چـیـنـی بـسـر در کـشـیـد |
مــبــیـنــیـد جــز یــال اســپ و عــنــان | نــشــایــد کــمــان و نــبــایـد ســنــان |
عــنــان پــاک بــر یـال اســپــان نــهـیـد | بــدانـســان کــه آیـد خــوریـد و دهـیـد |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج