فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 6 مرداد 1403

سبب نظم کتاب

گـذشــتــه هـفـت و ده از هـفـتــصـد ســالز هــجـــرت نــاگــهــان در مــاه شـــوالرســولــی بــا هــزاران لــطــف و احــســانرســیــد از خـــدمــت اهـ…

گـذشــتــه هـفـت و ده از هـفـتــصـد ســالز هــجـــرت نــاگــهــان در مــاه شـــوال
رســولــی بــا هــزاران لــطــف و احــســانرســیــد از خـــدمــت اهــل خــراســان
بــزرگــی کــانـدر آنـجــا هـســت مـشــهـوربــه انـواع هـنــر چــون چــشــمــه هـور
جـــهــان را ســـور و جـــان را نــور اعـــنــیامــام ســالــکــان ســیـد حــســیـنــی
هـــمـــه اهـــل خـــراســـان از کـــه و مـــهدر ایـن عـصــر از هـمـه گـفـتــنـد او بــه
نــبـــشــتــه نــامــه ای در بـــاب مــعــنــیفـــرســـتـــاده بـــر اربـــاب مـــعـــنـــی
در آنــجــا مــشــکــلــی چــنــد از عــبـــارتز مــشــکــلــهــای اصــحـــاب اشـــارت
بـــه نــظــم آورده و پـــرســـیــده یــک یــکجــهـانـی مــعــنـی انــدر لــفــظ انــدک
ز اهــــل دانــــش و اربـــــاب مــــعـــــنــــیسؤالـــی دارم انـــدر بـــاب مـــعـــنـــی
ز اســرار حــقــیـقــت مــشــکــلــی چــنــدبـــگــویــم در حـــضــور هــر خــردمــنــد
نــخــســت از فــکــر خــویـشــم در تــحــیـرچـه چـیز اسـت آنـکـه گـوینـدش تـفـکـر
چـــه بـــود آغـــاز فـــکـــرت را نـــشـــانـــیســرانــجــام تــفــکــر را چــه خــوانــی
کــدامــیــن فــکــر مــا را شــرط راه اســـتچـرا گـه طـاعـت و گـاهـی گـنـاه اسـت
کــه بـــاشــم مــن مــرا از مــن خــبــر کــنچــه مـعـنـی دارد انـدر خـود سـفـر کـن
مــســافــر چــون بــود رهــرو کــدام اســتکــه را گـویـم کـه او مـرد تــمـام اســت
کــه شـــد بـــر ســـر وحـــدت واقــف آخـــرشـــنــاســـای چـــه آمــد عــارف آخـــر
اگــر مــعــروف و عـــارف ذات پـــاک اســـتچه سودا بر سر این مشت خاک است
کـدامـین نقـطـه را جـوش اسـت انـا الـحـقچــه گـویـی، هـرزه بــود آن یـا مـحـقـق
چــــرا مـــخــــلـــوق را گـــویـــنـــد واصــــلسـلوک و سـیر او چـون گشـت حـاصـل
وصـال مـمـکـن و واجـب بــه هـم چـیـسـتحدیث قرب و بـعد و بیش و کم چیست
چـه بـحـر اسـت آنکـه عـلمش سـاحـل آمدز قــعــر او چـــه گــوهــر حــاصــل آمــد
صــدف چــون دارد آن مــعــنــی بــیـان کــنکــجـــا زو مــوج آن دریــا نــشـــان کــن
چـه جـزو اسـت آن که او از کل فزون اسـتطـریـق جـسـتــن آن جــزو چـون اسـت
قــدیـم و مـحــدث از هـم چــون جــدا شــدکـه این عـالـم شـد آن دیـگـر خـدا شـد
دو عـالـم مـا سـوی الـلـه اسـت بـی شـکمـعـیـن شــد حــقـیـقـت بــهـر هـر یـک
دویـی ثـابـت شـد آنـگـه ایـن مـحـال اسـتچــه جــای اتــصــال و انـفـصـال اســت
اگــــر عــــالــــم نــــدارد خـــــود وجـــــودیخـیالـی گـشـت هـر گـفـت و شـنـودی
تـو ثـابـت کـن کـه ایـن و آن چـگـونـه اسـتوگــرنــه کــار عــالــم بــاژگــونـه اســت
چــه خــواهـد مــرد مــعــنــی زان عــبــارتکـه دارد ســوی چــشـم و لـب اشـارت
چـــه جـــویــد از ســر زلــف و خــط و خــالکـسـی کـاندر مقـامـات اسـت و احـوال
شراب و شمع و شاهد را چـه معنی اسـتخـرابـاتـی شدن آخـر چـه دعوی اسـت
بـــت و زنــار و تـــرســـایــی در ایــن کـــویهمه کفـر اسـت ورنه چـیسـت بـر گوی
چـه مـی گـویی گـزاف این جـمـلـه گـفـتـندکـه در وی بــیـخ تـحـقـیـقـی نـهـفـتـنـد
مــحـــقـــق را مـــجـــازی کـــی بـــود کـــارمـدان گـفــتــارشــان جــز مـغــز اســرار
کــســی کـو حــل کـنـد ایـن مـشــکــلـم رانــــثــــار او کــــنــــم جــــان و دلــــم را
***
رســـول آن نــامـــه را بـــرخـــوانــد نــاگـــاهفـــتــــاد احـــوال او حـــالـــی در افـــواه
در آن مـجــلــس عــزیـزان جــمـلـه حــاضــربــدیـن درویـش هـر یـک گـشـتـه نـاظـر
یــــکــــی کــــو بـــــود مــــرد کـــــاردیــــدهز مــا صــد بــار ایـن مــعــنـی شــنـیـده
مـــرا گــــفــــتــــا جــــوابــــی گـــوی در دمکــز آنــجــا نـفــع گــیـرنـد اهـل عــالــم
بــدو گـفـتــم چــه حــاجــت کـیـن مـسـائلنـــبـــشـــتـــم بـــارهــا انـــدر رســـائل
بـــلــی گــفــتــا ولــی بـــر وفــق مــسؤولز تـــو مــنــظــوم مــی داریــم مــامــول
پـــس از الـــحـــاح ایـــشـــان کـــردم آغـــازجــــواب نـــامـــه در الـــفـــاظ ایـــجــــاز
بــه یـک لــحــظــه مــیـان جــمــع بــســیـاربــگـفـتـم جـمـلـه را بــی فـکـر و تـکـرار
کــنـون از لــطــف و احــســانـی کــه دارنــدز مــن ایــن خـــردگــیــهــا در گـــذارنــد
هـمـه دانـنـد کــیـن کــس در هـمـه عــمــرنـکــرده هـیـچ قــصــد گــفــتــن شــعــر
بــــر آن طـــبـــعـــم اگـــر چـــه بـــود قـــادرولــی گــفـــتـــن نــبـــود الــا بـــه نــادر
بـه نـثـر ارچـه کـتـب بـسـیـار مـی سـاخـتبــه نـظـم مـثــنـوی هـرگـز نـپــرداخــت
عــروض و قــافــیــه مــعــنــی نــســنــجــدبــه هـر ظـرفـی درون مـعـنـی نـگـنـجـد
مـــعـــانـــی هـــرگـــز انـــدر حـــرف نـــایــدکــه بـــحـــر قــلــزم انــدر ظــرف نــایــد
چــو مــا از حــرف خــود در تـــنــگــنــایــیــمچـــرا چــیــزی دگــر بـــر وی فــزایــیــم
نه فخر است این سخن کز باب شکر استبــه نـزد اهـل دل تــمـهـیـد عـذر اســت
مـــرا از شــــاعــــری خــــود عــــار نـــایـــدکــه در صــد قــرن چــون عــطــار نــایـد
اگــرچـــه زیــن نــمــط صــد عــالــم اســراربـــود یــک شـــمــه از دکـــان عـــطـــار
ولــی ایــن بـــر ســبـــیــل اتــفــاق اســتنه چـون دیو از فرشتـه اسـتـراق اسـت
عـــلــی الــجـــمــلــه جـــواب نــامــه در دمنـبـشـتـم یک بـه یک نـه بـیـش نـه کـم
رســول آن نــامــه را بـــســتـــد بـــه اعــزازوز آن راهــی کــه آمــد بـــاز شــد بـــاز
دگــــربــــاره عــــزیــــزی کــــار فــــرمــــایمــرا گــفــتــا بــر آن چــیـزی بــیـفــزای
هـمـان مـعــنـی کــه گــفــتــی در بــیـان آرز عـــیــن عـــلــم بـــا عــیــن عــیــان آر
نـــمـــی دیــدم در اوقـــات آن مـــجـــالـــیکــــه پــــردازم بــــدو از ذوق حــــالـــی
کـه وصـف آن بـه گـفـت و گـو مـحـال اسـتکه صاحب حال داند کان چـه حال است
ولــــی بـــــر وفـــــق قــــول قـــــائل دیــــننـــــکـــــردم رد سؤال ســـــائل دیـــــن
پــــی آن تــــا شـــود روشـــن تـــر اســـراردرآمـد طــوطــی طــبــعــم بــه گـفـتــار
بـــه عــون و فــضــل و تــوفــیــق خــداونــدبــگـفـتـم جـمـلـه را در سـاعـتـی چـنـد
دل از حــضـرت چــو نـام نـامـه درخــواسـتجـواب آمد بـه دل کـین گلشـن ماسـت
چــو حــضــرت کــرد نــام نــامــه گــلــشــنشـود زان چـشـم دلـها جـمـلـه روشـن

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج