بــگــفــتــنـد کــایـن شــهـرهـای فــراخپـــر از بــــاغ و مـــیـــدان و ایـــوان و کـــاخز چـاچ و بــرک تــا سـمـرقـنـد و سـغـدبــــســــی بــــود و…
بــگــفــتــنـد کــایـن شــهـرهـای فــراخ | پـــر از بــــاغ و مـــیـــدان و ایـــوان و کـــاخ |
ز چـاچ و بــرک تــا سـمـرقـنـد و سـغـد | بــــســــی بــــود ویـــران و آرام جــــغــــد |
چــغـانـی وسـومـان وخــتــلـان و بــلـخ | شــده روز بـــر هــر کــســی تــار و تــلــخ |
بــــــخـــــارا وخـــــوارزم وآمـــــوی و زم | بــــســــی یـــاد دارمـــی بــــا درد و غـــم |
ز بــــیـــداد وز رنــــج افــــراســــیــــاب | کـــســـی را نـــبــــد جـــای آرام وخـــواب |
چـوکـیـخـسـرو آمـد بــرسـتــیـم از اوی | جـــهــانــی بـــرآســـود از گــفـــت وگــوی |
ازان پــس چـو ارجـاسـب شـد زورمـنـد | شـــد ایــن مـــرزهـــا پـــر ز درد وگـــزنـــد |
از ایران چـو گـشـتـاسـب آمد بـه جـنگ | نـــدیــد ایـــچ ارجـــاســـب جـــای درنـــگ |
بــــرآســـود گـــیـــتــــی ز کـــردار اوی | کـــه هـــرگـــز مـــبــــادا فـــلـــک یـــاراوی |
ازان پــس چـونـرسـی سـپــهـدار شـد | هــمــه شــهــرهــا پـــر ز تـــیــمــار شـــد |
چــوشــاپـــور ارمــزد بـــگــرفــت جــای | نــدانــســـت نــرســی ســرش را ز پـــای |
جـــهــان ســوی داد آمــد و ایــمــنــی | ز بــد بــســتــه شــد دســت آهــرمــنــی |
چـوخـاقـان جـهـان بــسـتــد از یـزدگـرد | بــــبــــد تــــیـــزدســـتـــی بــــرآورد گـــرد |
بـــیــامـــد جـــهــانـــدار بـــهــرام گـــور | ازو گــشـــت خـــاقــان پـــر از درد و شــور |
شـد از داد او شـهـرهـا چـون بـهـشـت | پـــراگــنــده شــد کــار نــاخــوب و زشــت |
بــه هـنـگـام پــیـروز چــون خــوشــنـواز | جــــهـــان کـــرد پــــر درد و گـــرم و گـــداز |
مـــبـــادا فـــغـــانـــیــش فـــرزنـــد اوی | مـه خـویـشـان مـه تــخـت ومـه اورنـد اوی |
جــهـانــدار کــســری کــنــون مــرز مــا | بـــپـــذرفـــت و پـــرمـــایـــه شـــد ارز مـــا |
بـــمــانــاد تـــا جـــاودان ایــن بـــر اوی | جهان سر به سر چون تن و چون سر اوی |
کــه از وی زمــیــن داد بــیـنــد کــنــون | نـــبـــیــنـــیــم رنـــج ونـــه ریــزیــم خـــون |
ازان پـــس ز هــیــتــال وتــرک وخــتــن | بـــه گــلــزریــون بـــرشـــدنــد انــجـــمــن |
بــه هـر ســو کـه بــد مـوبــدی کـاردان | ردی پـــاک وهـــشـــیــار و بـــســـیــاردان |
ز پــیـران هــرآنــکــس کــه بــد رای زن | بـــروبـــر ز تـــرکـــان شـــدنــد انــجـــمــن |
چــنــان رای دیـدنــد یـک ســر ســپــاه | کـــه آیــنـــد بـــا هــدیــه نـــزدیــک شـــاه |
چــو نــزدیــک نــوشــیـن روان آمــدنــد | هـــمـــه یـــک دل و یــک زبـــان آمـــدنـــد |
چــنـان گـشــت ز انـبــوه درگــاه شــاه | کــه بــســتــنــد بــرمــور و بــر پــشــه راه |
هــمــه بـــرنــهــادنــد ســر بــرزمــیــن | هـــمـــه شـــاه راخــــوانـــدنـــد آفـــریـــن |
بــگـفــتــنـد کـای شــاه مـا بــنـده ایـم | بـــه فـــرمــان تـــو در جـــهــان زنــده ایــم |
هــمــه ســرفــرازیـم بــا ســاز جــنــگ | بـــه هــامـــون بـــدریــم چـــرم پـــلـــنــگ |
شـهـنـشــاه پــذرفـت ز ایـشــان نـثــار | بــــرســــتــــنــــد پــــاک از بــــد روزگــــار |
از ایـشــان فــغــانــیـش بــد پــیـشــرو | ســپــاهـی پــســش جــنــگ ســازان نــو |
ز گـردان چــو خـشـنـود شـد شـهـریـار | بــــیـــامـــد بــــه درگــــاه ســــالـــار بــــار |
بــپــرسـیـد بــسـیـار و بــنـواخـتــشـان | بــهــر بــرزنــی جــایـگــه ســاخــتــشــان |
وزان پــس شـهـنـشـاه یـزدان پــرسـت | بــه خــاک آمــد از جــایــگــاه نــشــســت |
ســتــایـش هــمــی کــرد بــرکــردگــار | کـــــه ای بـــــرتـــــر از گــــردش روزگـــــار |
تـــودادی مــرا فـــر وفـــرهــنــگ و رای | تــو بــاشــی بــهــر نــیــکئی رهــنــمــای |
هـر آنـکــس کــه یـابــد ز مــن آگــهـی | ازیــن پـــس نـــجـــویــد کـــلـــاه مـــهـــی |
هــمــه کــهــتـــری را بـــســازنــد کــار | نـــــدارد کــــــســــــی زهـــــره کــــــارزار |
بــه کـوه انـدرون مـرغ و مـاهـی بــر آب | چـو مـن خـفـتــه بــاشـم نـجـویـنـد خـواب |
هــمــه دام ودد پـــاســـبـــان مــنــنــد | مـــهـــان جـــهــان کـــهــتـــران مـــنـــنـــد |
کـرا بــرگـزیـنـی تــو او خــوار نـیـســت | جــهـان را جــز از تــو جــهـانــدار نـیـســت |
تــو نــیـرو دهـی تــا مــگــر در جــهــان | نــخــســبـــد ز مــن مــور خــســتــه روان |
چـنـین پـیـش یـزدان فـراوان گـریـسـت | نـگـر تــا چـنـیـن درجــهـان شـاه کـیـسـت |
بـــه تـــخــت آمــد از جــایــگــه نــمــاز | ز گــرگــان بـــرفـــتـــن گــرفــتـــنــد ســـاز |
بـــــرآمــــد خــــروشــــیــــدن گــــاودم | ز درگــــــاه آواز رویــــــیــــــنــــــه خـــــــم |
ســپــه بــرنـشـســت و بــنـه بــرنـهـاد | ز یـــزدان نـــیـــکـــی دهـــش کــــرد یـــاد |
ز دیـــنـــار و دیـــبــــا و تـــاج و کـــمـــر | ز گــــــنـــــج درم هـــــم ز در و گـــــهـــــر |
ز اســبــان و پــوشــیــده رویــان و تــاج | دگـــر مـــهـــد پـــیـــروزه و تـــخـــت عـــاج |
نـشـســتــنـد بــر زیـن پــرسـتــنـدگـان | بـــت آرای وهـــرگـــونـــه ای بـــنـــدگـــان |
فـرسـتــاد یـکـسـر سـوی طـیـسـفـون | شـبــسـتــان چــیـنـی بــه پــیـش انـدرون |
بــه فـرخــنـده فـال و بــه روز آســمـان | بــــرفـــتـــنـــد گـــرد انـــدرش خـــادمـــان |
ســرمــوبـــدان بـــود مــهــران ســتــاد | بــشــد بـــا شــبـــســتــان خــاقــان نــژاد |
سـوی طـیـسـفـون رفـت گـنـج و بــنـه | ســپــاهــی نــمــانــد از یـلــان یـک تــنــه |
هــــمـــــه ویــــژه گـــــردان آزداگـــــان | بـــــیـــــامـــــد ســـــوی آذرآبــــــادگـــــان |
ســپــاهـی بــیـامــد ز هــر کــشــوری | ز گـــیــلـــان و ز دیــلــمــان لـــشـــکـــری |
ز کـــوه بــــلـــوج و ز دشـــت ســــروچ | گــــرازان بــــرفــــتــــنــــد گــــردان کــــوچ |
هــمــه پــاک بـــا هــدیــه و بـــا نــثــار | بــــه پــــیـــش ســـراپــــرده شـــهـــریـــار |
بـــدان شــهــرشــد شــهــریــار بــزرگ | کــه ازمــیـش کــوتــه کــنـد چــنـگ گــرگ |
بــه فــر جــهـانـدار کــســری ســپــهـر | دگـرگـونـه تــر شــد بــه کـیـن و بــه مـهـر |
بـه شـهـری کـجـا بـرگـذشـتـی سـپـاه | نــیــازارد زان کـــشـــتـــمـــنـــدی بـــه راه |
نـجـسـتـی کـسـی ازکـسـی نـان وآب | بـــره بـــر بـــیــاراســتـــی جـــای خـــواب |
بـرینسـان همی گـرد گـیتـی بـگـشـت | نــگــه کــرد هــرجــای هــامــون و دشــت |
جـهـان دیـد یک سـر پـر از کـشـتـمـنـد | در و دشـــت پـــرگــاو و پـــرگــوســـفــنــد |
زمــیــنــی کـــه آبـــاد هــرگـــز نــبـــود | بــــروبــــر نـــدیـــدنـــد کــــشــــت و درود |
نـگــه کــرد کــســری بــرومـنـد یـافــت | بـــهــرخــانــه ای چـــنــد فــرزنــد یــافــت |
خــمــیــده ســر از بـــار شــاخ درخــت | بــــه فـــر جـــهـــانـــدار بـــیـــداربــــخـــت |
بــه مــنــزل رســیـدنــد نــزدیـک شــاه | فـــرســــتــــاده قـــیـــصـــر آمـــد بــــه راه |
ابـــا هــدیــه و جـــامــه و ســیــم و زر | ز دیـــبـــای رومـــی و چـــیــنـــی کـــمـــر |
نـثــاری کـه پــوشـیـده شــد روی بــوم | چـــنـــان بــــاژ هـــرگـــز نـــیـــامـــد ز روم |
ز دیـــنـــار پــــر کـــرده ده چــــرم گـــاو | سـه ســالـه فـرسـتــاده شـد بــاژ و سـاو |
ز قــیـصــر یـکــی نــامــه ای بــا نــثــار | نــبـــشـــتـــه ســـوی نــامــور شــهــریــار |
فــرســتــاده را پــیـش بــنــشــانــدنــد | نــگـــه کـــرد و نـــامـــه بـــرو خـــوانــدنــد |
بـــســی نــرم پــیــغــامــهــا داده بــود | ز چــیـزی کـه پــیـشـش فـرســتــاده بــود |
کـزیـن پــس فـزون تـر فـرسـتـیـم چـیـز | کــه ایــن ســاو بــد بــاژ بــایــســت نــیــز |
بـــپـــذرفــت شـــاه آنــک او دیــد رنــج | فــرســتــاد یـکــســر هـمـه ســوی گــنـج |
وزان تــخـت شـاه انـدر آمـد بــه اسـب | هــمــی رانــد تـــا خـــان آذرگــشــســـب |
چــو از دور جــای پـــرســتــش بـــدیــد | شــــد از آب دیـــده رخــــش نــــاپــــدیـــد |
فـرود آمـد از اســب بــرسـم بــدســت | بـه زمـزم هـمـی گـفـت ولـب را بــبــسـت |
هـمـان پـیـش آتـش سـتـایـش گـرفـت | جـــهــان آفـــریــن را نـــیــایــش گـــرفـــت |
هـمــه زر و گــوهـر فــزونــی کــه بــرد | ســراســر بـــه گــنــجــور آتــش ســپـــرد |
پـــراگــنــد بـــر مــوبـــدان ســیــم و زر | هـمـه جــامـه بــخــشــیـدشــان بــا گـهـر |
هـمــه مــوبــدان زو تــوانـگــر شــدنــد | نــیــایــش کـــنـــان پـــیــش آذر شـــدنـــد |
بــه زمــزم هـمــی خــوانــدنــد آفــریـن | بــــران دادگــــر شــــهــــریــــار زمــــیــــن |
و زانـجــا بــیـامـد ســوی طــیـســفـون | زمـیـن شــد ز لــشــکــر کــه بــیـســتــون |
ز بــس خـواسـتـه کـان پــراگـنـده شـد | ز زر و درم کـــــشـــــور آگــــنــــده شـــــد |
وزان شــهـر ســوی مــدایـن کــشــیـد | کــه آنــجـــا بـــدی گــنــجــهــا را کــلــیــد |
گـلـسـتــان چـیـن بــا چــهـل اوسـتــاد | هـمــی رانــد در پــیـش مــهــران ســتــاد |
چـو کـسـری بـیـامـد بـرتـخـت خـویـش | گـــرازان و انــبـــاز بـــا بـــخـــت خـــویــش |
جـهـان چـون بـهـشـتـی شـد آراسـتـه | ز داد و ز خـــوبــــی پــــر از خـــواســـتـــه |
نــشــســتــنــد شــاهــان ز آویـخــتــن | بــه هــر جــای بــیــداد و خــون ریــخــتــن |
جــــهـــان پــــرشــــد از فــــره ایـــزدی | بــبــســتــنـد گـفـتــی دو دســت از بــدی |
نــدانــســت کــس غــارت و تــاخــتــن | دگـــر دســــت ســـوی بــــدی آخــــتــــن |
جــهـانــی بــه فــرمــان شــاه آمــدنــد | ز کـــــژی و تـــــاری بـــــه راه آمـــــدنـــــد |
کــســی کــو بـــره بــر درم ریــخــتــی | ازان خـــواســـتـــه دزد بـــگـــریـــخـــتـــی |
ز دیــبـــا و دیــنــار بـــر خـــشــک و آب | بــرخــشــنــده روز و بــه هـنــگــام خــواب |
بــپــیـوســت نـامـه بــه هـر کـشــوری | بـــه هـــرنـــامـــداری و هـــر مـــهـــتـــری |
ز بــــازارگــــانـــان تــــرک و ز چــــیـــن | ز ســقــلــاب وهـرکــشــوری هـمـچــنـیـن |
ز بــس نـافـه مـشـک و چـیـنـی پــرنـد | از آرایــــــش روم وز بـــــــوی هــــــنـــــــد |
شـد ایـران بــه کـردار خــرم بــهـشــت | هـمــه خــاک عــنـبــر شــد و زر خــشــت |
جـــهــانــی بـــه ایــران نــهــادنــد روی | بـــر آســـوده از رنـــج وز گـــفـــت وگـــوی |
گـلـابــســت گـویـی هـوا را ســرشـک | بــــر آســـوده از رنـــج مـــرد و پــــزشـــک |
بـــبـــاریــد بـــرگــل بــه هــنــگــام نــم | نــــبـــــد کــــشــــتــــورزی ز بـــــاران دژم |
جــهـان گـشـت پــرسـبــزه وچــارپــای | در و دشـــت گـــل بــــود و بــــام ســـرای |
هــمــه رودهــا هــمــچــو دریــا شــده | بـــه پـــالـــیـــز گـــلـــبـــن ثـــریـــا شـــده |
بــه ایــران زبـــانــهــا بــیــامــوخــتــنــد | روانـــهـــا بــــدانـــش بـــرافـــروخـــتـــنـــد |
ز بــــازارگــــانـــان هـــر مــــرز و بــــوم | ز تـــرک و ز چـــیــن و ز ســـقــلــاب و روم |
ســتــایـش گــرفــتــنــد بــر رهـنـمــای | فـــزایـــش گـــرفـــت از گـــیـــا چـــارپـــای |
هــرآنــکــس کــه از دانــش آگــاه بــود | ز گــــویـــنـــدگــــان بــــر در شــــاه بــــود |
رد ومـــوبـــد و بـــخـــردان ارجـــمـــنــد | بـــدانــدیــش تـــرســـان ز بـــیــم گـــزنــد |
چــوخــورشـیـد گـیـتــی بــیـاراســتــی | خـــروشـــی ز درگـــاه بــــرخـــاســـتــــی |
کــه ای زیــردســتـــان شــاه جـــهــان | مـــداریـــد یـــک تـــن بــــد انـــدر نـــهـــان |
هـرآنـکـس کـه از کـار دیـده ســت رنـج | نـــیـــابــــد بــــه انــــدازه رنــــج گــــنــــج |
بــگــویـنــد یــکــســر بــه ســالــار بــار | کــز آنــکــس کــنــد مــزد او خـــواســتـــار |
وگـــر فـــام خـــواهـــی بـــیــایــد ز راه | درم خـــواهــد از مــرد بـــی دســـتـــگـــاه |
نــبــایـد کــه یـابــد تــهــیـدســت رنــج | کــه گــنــجــور فــامــش بـــتــوزد ز گــنــج |
کــســی کــو کــنـد در زن کــس نـگـاه | چــوخــصــمــش بــیـایـد بــه درگــاه شــاه |
نــبـــیــنــد مــگـــر چـــاه ودار بـــلـــنــد | کــه بـــا دار تــیــرســت و بـــا چــاه بــنــد |
وگــر اســـب یــابـــنــد جـــایــی یــلــه | کــه دهــقــان بـــدر بـــر کــنــد زان گــلــه |
بــریـزنـد خــونـش بــران کــشــتــمــنـد | بــرد گــوشــت آنـکــس کــه یـابــد گــزنــد |
پـــیــاده بـــمــانــد ســوارش ز اســـب | بــــه پــــوزش رود نـــزد آذرگـــشـــســـب |
عـــرض بـــســـتـــرد نـــام دیـــوان اوی | بــــــه پـــــای انـــــدر آرنـــــد ایـــــوان اوی |
گـنـاهـی نـبــاشــد کـم و بــیـش ازیـن | ز پـــســتــر بـــود آنــک بـــد پــیــش ازیــن |
نــبــاشــد بــران شــاه هـمــداســتــان | بـــدر بـــر نـــخـــواهــد جـــز از راســـتـــان |
هـرآنـکـس کـه نـپــســنـدد ایـن راه مـا | مـــبــــادا کـــه بـــاشـــد بـــه درگـــاه مـــا |
*** | |
جــهـانـدار یـک روز بــنـشـســت شــاد | بــــــزرگــــــان دانــــــنــــــده را بـــــــار داد |
سـخـن گـفـت خـندان و بـگـشـاد چـهر | بـــرتــخــت بـــنــشــســت بــوزرجــمــهــر |
یـــکـــی آفـــریــن کـــرد بـــرکـــردگـــار | خـــــداونـــــد پـــــیـــــروز و پـــــروردگـــــار |
چــنــیــن گــفــت کــای داور تــازه روی | کـه بــر تــو نـیـابــد ســخــن زشــت گـوی |
خــجــســتــه شــهـنـشــاه پــیـروزگــر | جــــهـــانـــدار بــــادانـــش و بــــا گــــهـــر |
نـبــشـتــم سـخـن چـنـد بــر پــهـلـوی | ابــــر دفــــتــــر و کــــاغــــذ خــــســــروی |
ســـپـــردم بـــه گــنــجـــور تـــا روزگــار | بـــرآیــد بـــخـــوانـــد مـــگـــر شـــهـــریــار |
بـــدیــدم کــه ایــن گــنــبــد دیــرســاز | نـخــواهـد هـمــی لــب گــشــادن بــه راز |
اگــرمــرد بـــرخــیــزد از تـــخـــت بـــزم | نــهــد بـــرکــف خـــویــش جـــان را بـــرزم |
زمـــیــن را بـــپـــردازد از دشـــمـــنــان | شــــود ایـــمــــن از رنــــج آهـــرمــــنــــان |
شـود پـادشـا بــر جـهـان سـر بــه سـر | بـــیــابـــد ســـخـــنـــهـــا هــمـــه دربـــدر |
شـود دسـتـگـاهـش چـو خـواهـد فـراخ | کــنــد گــلــشــن و بــاغ و مــیـدان و کــاخ |
نـــهـــد گـــنـــج و فــــرزنـــد گـــرد آورد | بـــــســـــی روز بـــــرآرزو بـــــشـــــمــــرد |
فـــر از آورد لــشـــکـــر وخـــواســـتـــه | شــــود کــــاخ و ایــــوانــــش آراســــتــــه |
گـر ای دون کـه درویش بـاشـد بـه رنـج | فـــراز آرد از هــر ســـویــی نــام و گـــنــج |
ز روی ریــــــــا هــــــــرچ گــــــــرد آورد | ز صـــد ســــال بــــودنـــش بــــرنـــگـــذرد |
شــود خــاک وبــی بــر شـود رنـج اوی | بــه دشــمــن بــمــانـد هـمــه گــنــج اوی |
نـه فــرزنـد مــانـد نـه تــخــت و کــلــاه | نــه ایـوان شــاهـی نــه گــنــج و ســپــاه |
چـو بــشـنـیـد آن جـسـتــن و بــاد اوی | ز گــیــتـــی نــگــیــرد کـــســـی یــاد اوی |
بـــدیــن کـــار چـــون بـــگــذرد روزگـــار | ازو نــــام نــــیــــکـــــی بـــــود یــــادگــــار |
ز گـیـتــی دوچـیـزیـسـت جـاویـد بــس | دگــر هــرچ بـــاشـــد نــمــانــد بـــه کــس |
ســخــن گـفــتــن نـغــز و کــردار نـیـک | نــگــردد کــهــن تـــا جــهــانــســت ریــک |
بـــدیــن ســـان بـــود گـــردش روزگـــار | خـــنــک مــرد بـــا شــرم و پـــرهــیــزگــار |
مــکـــن شـــهــریــارا گــنــه تـــا تـــوان | بـــــــویــــــژه کـــــــزو شـــــــرم دارد روان |
بـــی آزاری وســـودمـــنـــدی گـــزیـــن | کــه ایــنــســت فــرهــنــگ آیـیــن و دیــن |
ز مــن یـادگــارســت چــنـدی ســخــن | گــمــانــم کـــه هــرگـــز نــگـــردد کـــهــن |
چــو بــگــشــاد روشــن دل شــهــریـار | فـــروان ســـخـــن کـــرد زو خـــواســـتـــار |
بـــدو گــفــت فــرخ کــدامــســت مــرد | کـــه دارد دلـــی شـــاد بـــی بـــاد ســـرد |
چــنـیـن گـفــت کــانـکـو بــود بــیـگـنـاه | نـــــبــــــردســـــت آهـــــرمـــــن او راز راه |
بـــپـــرســـیـــدش از کـــژی و راه دیـــو | ز راه جــــهـــانـــدار کـــیـــهـــان خــــدیـــو |
بــدو گـفـت فـرمـان یـزدان بــهـیـســت | کــه انــدر دوگــیــتـــی ازو فــرهــیــســـت |
دربـــــرتــــری راه آهــــرمــــنــــســــت | کــه مــرد پــرســتــنـده را دشــمــنـســت |
خــنـک درجــهـان مـرد پــیـمـان مـنـش | کــه پــاکــی وشــرمــســت پــیـرامــنــش |
چــوجــانـش تــنـش را نـگــهـبــان بــود | هـــمـــه زنـــدگـــانـــیـــش آســــان بــــود |
بــــمـــانـــد بــــدو رادی و راســــتــــی | نــــکــــوبـــــد درکــــژی وکــــاســـــتـــــی |
هــران چــیــز کــان بـــهــره تـــن بـــود | روانـــش پــــس از مــــرگ روشــــن بــــود |
ازیــن هـــر دو چـــیـــزی نـــدارد دریـــغ | کـه بــه هـر نـیـامـســت گـر بــه هـر تــیـغ |
کــســی کــو بـــود بـــرخــرد پـــادشــا | روان را نــــــــــدارد بــــــــــه راه هــــــــــوا |
ســخــن نـشــنـو ازمـرد افــزون مـنـش | کــه بـــا جـــان روشــن بـــود بـــدکــنــش |
چـوخـسـتــو بــیـایـد بــه دیـگـر سـرای | هــم ایــدر پـــر از درد مـــانـــد بـــه جـــای |
کـزیـن بــگـذری سـفـلـه آن را شـنـاس | کـــه از پــــاک یـــزدان نـــدارد ســـپــــاس |
دریـــغ آیـــدش بــــهــــره تــــن ز تــــن | شـــــود ز آرزوهــــا بـــــبـــــنــــدد دهــــن |
هـمـان بــهـر جــانـش کــه دانـش بــود | نـــدانـــد نـــه از دانـــشـــی بــــشـــنـــود |
بــپــرســیـد کـســری کـه از کـهـتــران | کـــرا بـــاشـــد انـــدیــشـــه مـــهـــتـــران |
چـنین گفـت کـان کـس که داناتـرسـت | بـــــهــــر آرزو بـــــر تـــــوانــــاتـــــرســــت |
کــدامــســت دانــا بـــدوشــاه گــفــت | کـــه دانـــش بـــود مـــرد را درنـــهـــفـــت |
چـنـیـن گـفـت کـان کـو بـه فـرمـان دیـو | نــــپــــردازد از راه کــــیـــهــــان خــــدیــــو |
ده انـد اهـرمـن هـم بــه نـیـروی شـیـر | کــــه آرنــــد جــــان وخــــرد را بــــه زیــــر |
بـدو گفـت کسـری که ده دیو چـیسـت | کــزیــشــان خــرد را بــبــایــد گــریــســت |
چـــنــیــن داد پـــاســخ کــه آز و نــیــاز | دو دیـــــونـــــد بـــــا زور و گـــــردن فـــــراز |
دگر خشم ور شکست وننگست وکین | چـــو نـــمـــام و دوروی و نـــاپــــاک دیـــن |
دهــم آنــک از کــس نــدارد ســپـــاس | بـه نـیـکـی وهـم نـیـسـت یـزدان شـنـاس |
بــدو گــفــت ازیـن شــوم ده بــاگــزنــد | کــــدامــــســــت آهــــرمــــن زورمــــنــــد |
چـنـیـن داد پـاسـخ بــه کـسـری کـه آز | ســـتـــمـــکـــاره دیـــوی بـــود دیـــرســـاز |
کــه اورا نــبـــیــنــنــد خــشــنــود ایــچ | هــمــه درفــزونــیــش بـــاشــد بــســیــچ |
نـــــیـــــاز آنـــــک او را ز انـــــدوه و درد | هــمــی کــور بـــیــنــنــد و رخــســاره زرد |
کــزیـن بــگـذری خــســرو ادیـو رشــک | یــکــی دردمــنــدی بـــود بـــی پـــزشــک |
اگــر در زمــانــه کــســی بـــی گــزنــد | بـــه تـــنـــدی شـــود جـــان او دردمـــنـــد |
دگــر نــنــگ دیــوی بــود بـــا ســتــیــز | هــمــیـشــه بــبــد کــرده چــنــگــال تــیـز |
دگـر دیـو کـیـنـسـت پـرخـشـم وجـوش | ز مــردم بـــتـــابـــد گــه خـــشــم هــوش |
نـه بــخــشــایـش آرد بــروبــر نـه مـهـر | دژآگـــــاه دیــــوی پـــــرآژنـــــگ چـــــهــــر |
دگــــر دیـــو نـــمــــام کــــو جــــز دروغ | نـــدانـــد نـــرانـــد ســــخــــن بــــا فـــروغ |
بــمــانــد ســخــن چــیــن ودوروی دیـو | بـــریــده دل از بـــیــم کـــیــهـــان خـــدیــو |
مـــیــان دوتـــن کـــیــن وجـــنـــگ آورد | بــکـوشــد کـه پــیـوســتــگـی بــشــکــرد |
دگــر دیــو بـــی دانــش ونــاســپـــاس | نـبــاشــد خــردمــنـد و نـیـکــی شــنــاس |
بـه نـزدیک او رای و شـرم انـدکـیـسـت | بـه چـشـمـش بـدو نـیک هـردو یکـیـسـت |
ز دانــا بـــپـــرســیــد پــس شــهــریــار | کـــه چـــون دیـــو بــــا دل کـــنـــد کـــارزار |
بــبــنـده چــه دادسـت کـیـهـان خــدیـو | کــه از کـــار کـــوتـــه کـــنــد دســـت دیــو |
چــنـیـن داد پــاســخ کـه دســت خــرد | ز کـــــردار آهـــــرمـــــنـــــان بــــــگـــــذرد |
خـــرد بـــاد جـــان تـــو را رهــنـــمـــون | کـــه راهـــی درازســـت پـــیــش انـــدرون |
ز شـمـشـیـر دیوان خـرد جـوشـنـسـت | دل وجــــان دانـــنـــده زو روشـــنـــســــت |
گــذشــتـــه ســـخـــن یــاد دارد خـــرد | بـــــه دانــــش روان را هــــمــــی پــــرورد |
وگــر خــود بــود آنــک خــوانـیـم خــیـم | کــــه بــــا او نــــدارد دل از دیــــو بــــیــــم |
جــهـان خـوش بــود بــردل نـیـک خـوی | نــــــــگـــــــــردد بـــــــــگــــــــرد در آرزوی |
ســخــنـهـای بــایـنــده گــویـم کــنــون | کــه دلــرا بـــه شـــادی بـــود رهــنــمــون |
هــمــیــشـــه خـــردمــنــد و امــیــدوار | نــــبــــیـــنــــد جــــز از شــــادی روزگــــار |
نــیــنــدیــشــد از کــار بــد یــک زمــان | ره راســـت گـــیـــرد نـــگـــیـــرد کـــمـــان |
دگـر هر کـه خـشـنـود بـاشـد بـه گـنـج | نـــیـــازد نـــیـــارد تــــنـــش را بــــه رنــــج |
کــســی کــو بــه گــنـج و درم نـنـگــرد | هـــمـــه روز او بــــرخـــوشـــی بــــگـــذرد |
دگـر دیـن یـزدان پــرسـتــسـت و بــس | بـــه رنــج و بـــه گــنــج و بـــه آزرم کـــس |
ز فـــرمـــان یـــزدان نـــگـــردد ســـرش | ســرشـت بــدی نـیـســت هـم گـوهـرش |
بــریـن هـمـنـشـانـســت پــرهـیـز نـیـز | کــه نــفــروشــد او راه یــزدان بـــه چـــیــز |
بــدو گـفـت زیـن ده کـدامـســت شــاه | ســـوی نـــیــکـــویــهـــا نـــمـــایــنـــده راه |
چـــنــیــن داد پـــاســـخ کــه راه خـــرد | ز هــر دانــشـــی بـــی گــمــان بـــگـــذرد |
هـمـان خــوی نـیـکــوکـه مـردم بــدوی | بـــمـــانـــد هــمـــه ســـالـــه بـــا آب روی |
وزیــن گـــوهـــران گـــوهـــر اســـتـــوار | تــــن خــــشــــنــــدی دیــــدم از روزگــــار |
وزیـشــان امــیـدســت آهــســتــه تــر | بـــرآســوده از رنــج و شــایــســـتـــه تـــر |
وزیــن گـــوهـــران آز دیـــدم بـــه رنـــج | کــه هــمــواره ســیـری نــیــابــد ز گــنــج |
بــدو گـفـت شــاه از هـنـرهـا چــه بــه | کـــه گـــردد بـــدو مـــرد جـــویــنــده مـــه |
چــنـیـن داد پــاســخ کـه هـر کــو ز راه | نـــگـــردد بـــود بـــا تـــنـــی بـــیـــگـــنـــاه |
بــیـابــد ز گــیـتــی هــمــه کــام ونــام | از انــــجـــــام فـــــرجـــــام و آرام و کـــــام |
بــــپـــرســـیـــد ازو نـــامـــبــــردار گـــو | کـــزیــن ده کـــدامــیــن بـــود پـــیــشـــرو |
چـــنــیــن داد پـــاســـخ بـــه آواز نـــرم | ســخــنــهــای دانــش بــه گــفــتــار گــرم |
فــزونــی نــجـــویــد بـــریــن بـــر خــرد | خـــرد بـــی گـــمــان بـــرهــنــر بـــگـــذرد |
وزان پـــس ز دانــا بـــپـــرســـیــد مـــه | کــه فــرهــنــگ مــردم کــدامــســت بـــه |
چـنـین داد پـاسـخ کـه دانـش بـهسـت | خــردمــنـد خــود بــرجــهـان بــرمـهـســت |
کــه دانــا بــلــنــدی نــیـازد بــه گــنــج | تــــــن خــــــویـــــش را دور دارد ز رنــــــج |
ز نـیـروی خــصـمـش بــپــرسـیـد شـاه | که چـون جـسـت خـواهی همی دستـگاه |
چــنــیــن داد پــاســخ کــه کــردار بـــد | بـــــود خـــــصــــم روشــــن روان وخـــــرد |
ز دانـــا بــــپــــرســـیـــد پـــس دادگـــر | کــه فــرهــنــگ بـــهــتــر بـــود گــر گــهــر |
چــنــیـن داد پــاســخ بــدو رهـنــمــون | کــه فــرهــنــگ بـــاشــد ز گــوهــر فــزون |
گهر بـی هنر زار وخـوارسـت وسـسـت | بــه فــرهــنــگ بــاشــد روان تــنــدرســت |
بــدو گـفـت جــان را زدودن بــچـیـسـت | هـنــرهـای تــن را ســتــودن بــچــیـســت |
بــگـویـم کـنـون گـفـتــهـا سـر بــه سـر | اگـــــر یــــادگــــیــــری هــــمــــه دربـــــدر |
خـــرد مــرد را خــلــعــت ایــزدیــســت | ز انــدیـشــه دورســت ودور از بــدیــســت |
هـنـرمـنـد کـز خـویـشـتــن درشـگـفـت | بـــمـــانـــد هــنـــر زو نـــبـــایــد گـــرفـــت |
همـان خـوش مـنش مـردم خـویش دار | نــبــاشــد بــه چــشــم خــردمــنــد خــوار |
اگـر بــخــشـش ودانـش و رســم و داد | خـــــردمـــــنـــــد گـــــرد آورد بـــــا نـــــژاد |
بــــزرگـــی و افـــزونـــی و راســـتــــی | هــمــی گــیــرد از خــوی بـــدکــاســتــی |
ازان پــس بــپــرســیـد کــســری ازوی | کـــه ای نــامــور مــرد فـــرهــنــگ جـــوی |
بـزرگی بـه کـوشـش بـود گر بـه بـخـت | کــه یــابـــد جــهــانــدار ازو تـــاج وتــخــت |
چــنـیـن داد پــاسـخ کـه بــخـت وهـنـر | چــنــانــنــد چــون جــفــت بــا یــکــدیـگــر |
چـنان چـون تـن وجـان که یارند وجـفت | تـــنــومــنــد پـــیــدا و جـــان در نــهــفـــت |
هـمـان کـالـبــد مـرد را پــوشـشـسـت | اگــر بـــخــت بــیــدار در کــوشــشــســت |
بـه کـوشـش نـیـایـد بــزرگـی بـه جـای | مــگــر بــخــت نــیـکــش بــود رهـنــمــای |
و دیگـر کـه گیتـی فـسـانه سـت و بـاد | چــو خــوابــی کــه بــیـنـنـده دارد بــه یـاد |
چـو بــیـدار گـردد نـبــیـنـد بــه چــشـم | اگــر نــیــکــویــی دیــد اگــر درد وخــشــم |
دگـر پــرسـشـی بــرگـشـاد از نـهـفـت | بـــدانــا ســـتـــوده کــدامــســـت گــفــت |
چـنین داد پـاسخ که شاهی که تـخـت | بــــیــــارایــــد و زور یــــابــــد ز بـــــخــــت |
اگـــر دادگـــر بـــاشـــد و نـــیـــک نـــام | بــــیـــابــــد ز گـــفــــتــــار و کـــردار کـــام |
بــدو گـفـت کـانـدر جـهـان مـسـتـمـنـد | کـــدامـــســـت بـــدروز و نــاســـودمـــنــد |
چـنـیـن داد پـاسـخ کـه درویـش زشـت | کــه نــه کــام یـابــد نــه خــرم بــهــشــت |
بـپـرسـید و گفـتـا که بـدبـخـت کیسـت | کـــه هــمــواره از درد بـــایــد گــریــســـت |
چــنـیـن داد پــاســخ کــه دانـنـده مـرد | کــــــــه دارد ز کــــــــردار بــــــــد روی زرد |
بـپـرسـید ازو گـفـت خـرسـند کـیسـت | بــه بــیـشــی ز چــیـز آرزومـنـد کـیـســت |
چـنین داد پـاسـخ کـه آنـکـس کـه مـهر | نـــدارد بـــریــن گـــرد گـــردان ســـپـــهـــر |
بــدو گـفـت مـا را چـه شـایـسـتــه تــر | چـنـین گـفـت کـان کـس کـه آهـسـتـه تـر |
بـپـرسـید ازو گـفـت آهـسـتـه کـیسـت | کــه بــر تــیــز مــردم بــبــایــد گــریـســت |
چـنـیـن داد پـاسـخ کـه از عـیـب جـوی | نـگــر تــاکــه پــیـچــد ســر از گـفــتــگـوی |
بــه نــزدیـک او شــرم و آهـســتــگــی | هــنــرمــنــدی و رای و شــایــســتـــگــی |
بـــپـــرســـیــد ازو نــامــور شـــهــریــار | کـــه ازمـــردمـــان کـــیــســـت امـــیــدوار |
چـنین گفت کان کس که کوشاتـرسـت | دوگــوشــش بــدانــش نــیـوشــاتــرســت |
بـــپـــرســیــد ازو شــهــریــار جـــهــان | از آگــــاهـــی نـــیـــک و بــــد در نــــهـــان |
چــنــیــن داد پـــاســخ کــه از آگــهــی | فـــراوان بــــود کـــژ ومـــغــــزش تــــهـــی |
مـگـر آنـک گـفـتــنـد خــاکـسـت جــای | نـــدانــم چـــه گـــویــم ز دیــگـــر ســـرای |
بــدو گـفــت کـســری کـه آبــاد شــهـر | کــدامــســـت و مــازو چـــه داریــم بـــهــر |
چــنــیــن داد پــاســخ کــه آبـــادجــای | ز داد جـــهـــانـــدار بــــاشـــد بــــه پــــای |
بــپــرســیــد کــســری کــه بــیــدارتــر | پـــســـنــدیــده تـــر مــرد وهــشــیــارتـــر |
بـه گـیـتـی کـدامـسـت بــامـن بــگـوی | کــــه بـــــفـــــزایــــد از دانــــش آبـــــروی |
چــنـیـن داد پــاســخ کــه دانــای پــیـر | کــــه بــــا آزمــــایـــش بــــود یـــادگــــیـــر |
بـدو گفـت کسـری که رامش کـراسـت | کـه دارد بـه شـادی همی پـشـت راسـت |
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه هـر کـو زبــیـم | بـــود ایــمـــن و بـــاشـــدش زر و ســـیــم |
بـدو گفـت ما را سـتـایش بـه چـیسـت | بـه نـزدیک هـرکـس پـسـنـدیـده کـیـسـت |
چــنــیــن داد پـــاســخ کــه او را نــیــاز | بــپــوشــد هـمــی رشــک بــا نــنــگ و آز |
همـان رشـک و کـینـش نـبـاشـد نـهان | پـــســـنــدیــده او بـــاشــد انــدر جـــهــان |
ز مــرد شــکــیــبــا بــپــرســیــد شــاه | کــه از صــبـــر دارد بـــه ســـر بـــر کــلــاه |
چـنین گفت کان کس که نومید گشـت | دل تــیـره رایـش چــوخــورشــیـد گـشــت |
دگـــرآنــک روزش بـــبـــایــد شـــمـــرد | بـــه کـــار بــــزرگ انـــدرون دســـت بــــرد |
بــدو گـفـت غـم دردل کـیـسـت بـیـش | کــز انــدوه ســیــرآیــد از جـــان خـــویــش |
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه آنـکـو ز تــخـت | بـــیــفــتـــاد و نــومــیــد گــردد ز بـــخـــت |
بـــپـــرســـیــد ازو شــهــریــار بـــلــنــد | کــــه از مـــا کــــه دارد دلــــی دردمـــنـــد |
چـنین گـفـت کـان کـو خـردمند نیسـت | تــوانـگـر کـش از بــخــت فــرزنـد نـیـســت |
بــپــرســیـد شــاه از دل مــســتــمـنـد | نـشــســتــه بــه گـرم انـدرون بــی گـزنـد |
بـــدو گــفــت بـــا دانــشــی پـــارســـا | کـــه گـــردد بــــرو ابــــلـــهـــی پـــادشـــا |
بــپــرســیــد نــومــیــدتــر کــس کــدام | کــــه دارد تــــوانــــایـــی و نـــیـــک نــــام |
چــنـیـن گـفــت کــان کـو ز کــار بــزرگ | بـــیــفـــتـــد بـــمــانــد نــژنــد وســـتـــرگ |
بــپــرســیــد ازو شــاه نــوشــیـن روان | کـــــه ای مـــــرد دانـــــا و روشــــــن روان |
کـه دانـی کـه بــی نـام وآرایـشـســت | کــه او از در مــهـر و بــخــشــایـشــســت |
بــــدو گـــفـــت مـــرد فـــراوان گـــنـــاه | گــنــهــکــار درویــش و بـــی دســتـــگــاه |
بـپـرسـید وگفـتـش کـه بـرگوی راسـت | کـه تــا از گـذشـتــه پــشـیـمـان کـراسـت |
چـنـیـن داد پــاسـخ کـه آن تـیـره تــرگ | کــه بـــر ســـر نــهــد پـــادشــا روز مــرگ |
پــشــیـمـان شــود دل کـنـد پــرهـراس | کــه جــانـش بــه یـزدان بــود نــاســپــاس |
ودیـــگـــر کـــه کـــردار دارد بــــســــی | بــه نــزدیــک آن نــاســپــاســان کــســی |
بــپــرســیـد وگـفــت ای خــرد یـافــتــه | هـــنـــرهـــا یـــک انـــدر دگـــر بــــافـــتـــه |
چــه دانـی کــزو تــن بــود ســودمــنــد | هــمــان بــر دل هــر کــســی ارجــمــنــد |
چــنـیـن داد پــاسـخ کـه نـاتــنـدرسـت | کــه دل را جــز از شــادمــانـی نـجــســت |
چــو از درد روزی بـــســســتـــی بـــود | هــــمــــه آرزو تــــنــــدرســــتــــی بـــــود |
بــپــرســیـد و گــفــتــش کــه از آرزوی | چـه بـیـشـسـت پـیـداکـن ای نـیـک خـوی |
بـــدو گــفــت چـــون ســرفــرازی بـــود | هـــــمـــــه آرزو بـــــی نـــــیــــازی بـــــود |
چــو ازبــی نــیــازی بـــود تــنــدرســت | نــبـــایــد جــز از کــام دل چــیــز جــســت |
ازان پــس چـنـیـن گـفـت بــا رهـنـمـون | کــه بـــردل چـــه انــدیــشـــه آیــد فـــزون |
چـنـین داد پـاسـخ کـه ای را سـه روی | بــــســـازد خــــردمـــنـــد بــــا راه جــــوی |
یــکـــی آنـــک انـــدیــشـــد از روز بـــد | مــگــر بــی گــنــه بـــرتــنــش بـــد رســد |
بــتــرســد ز کــار فــریـبــنــده دوســت | کـه بـا مـغـز جـان خـواهد وخـون وپـوسـت |
ســه دیــگــر ز بـــیــدادگــر شــهــریــار | کــه بـــیــگــار بـــســـتـــانــد از مــرد کـــار |
چـــه نـــیــکـــو بـــود گـــردش روزگـــار | خـــــردیــــافـــــتـــــه مـــــرد آمــــوزگـــــار |
جـــهـــان روشـــن وپــــادشـــا دادگـــر | ز گـــردون نـــیــابـــی فـــزون زیــن هــنـــر |
بــپــرســیــدش از دیــن و از راســتــی | کـــزو دور بــــاشـــد بــــدو کـــاســــتــــی |
بــدو گــفــت شــاهـا بــدیـنــی گــرای | کـــزو نـــگـــســــلـــد یـــاد کـــرد خــــدای |
هــــمــــان دوری از کــــژی و راه دیــــو | بــتــرس از جــهـانـبــان و کــیـهـان خــدیـو |
بــه فــرمــان یــزدان نــهــاده دو گــوش | وزیـشــان نـبــاشــد کــســی بــا خــروش |
ازان پــس بـــپــرســیــدش از پــادشــا | کـــه فـــرمـــاروانـــســـت بــــر پــــارســــا |
کـزایـشــان کـدامـســت پــیـروزبــخــت | کـه بــاشــد بــه گـیـتــی ســزاوار تــخــت |
چــنــیـن گــفــت کــان کــوبــود دادگــر | خـــــرد دارد و رای و شـــــرم و هـــــنـــــر |
بـــپـــرســیــدش از دوســتــان کــهــن | کـه بــاشـنـد هـم کـوشـه و یـک ســخــن |
چـنـیـن داد پـاسـخ کـه از مـرد دوسـت | جــــوانـــمـــردی وداد دادن نـــکـــوســــت |
نــخــواهــد بــه تــو بــد بــه آزرم کــس | بـــه ســـخـــتـــی بـــود یــار و فــریــادرس |
بـدو گفـت کـسـری کـرا بـیش دوسـت | کــه بــا او یـکـی بــود از مـغــز و پــوســت |
چــنــیـن داد پــاســخ کــه از نــیـک دل | جـــدایــی نــخــواهــد جــز از دل گــســل |
دگـــر آنــکـــســـی کـــو نــوازنــده تـــر | نـــکـــوتـــر بــــه کـــردار و ســـازنـــده تـــر |
بــپــرســیـد دشــمــن کــرا بــیـشــتــر | کــه بـــاشــد بـــدو بـــر بـــدانــدیــش تـــر |
چــنـیـن داد پــاســخ کـه بــرتــرمـنـش | کـــه بــــاشـــد فـــروان بـــدو ســـرزنـــش |
هـــمـــان نـــیــز کـــاو از دارد درشـــت | پــرآژنـگ رخــســاره و بــســتــه مــشــت |
بـپـرسـیـد تـا جـاودان دوسـت کـیسـت | ز درد جــدایـی کــه خــواهــد گــریــســت |
چــنـیـن داد پــاســخ کــه کــردار نـیـک | نـــخـــواهـــد جـــدا بـــودن از یـــار نـــیــک |
چــه مـانـد بــدو گــفــت جــاویـد چــیـز | کــه آن چــیــز کــمــی نــگــیــرد بــه نــیـز |
چــنــیـن داد پــاســخ کــه انــبــاز مــرد | نــه کــاهـد نــه ســوزد نــه تــرســد ز درد |
چــنـیـن گــفــت کــیـن جــان دانـا بــود | کــــــه بــــــر آرزوهـــــا تــــــوانـــــا بــــــود |
بــدو گــفــت شــاه ای خــداونـد مــهـر | چــه بــاشـد بــه پــهـنـا فـزون از ســپــهـر |
چـنین گفت کان شاه بـخـشنده دست | ودیــــگــــر دل مــــرد یــــزدان پــــرســــت |
بــپــرســیـد وگـفـتــا چــه بــا زیـب تــر | کــــزان بــــرفــــرازد خــــردمــــنـــد ســــر |
چــنــیـن داد پــاســخ کــه ای پــادشــا | مـــده گـــنـــج هـــرگـــز بــــنـــاپــــارســـا |
چــو کــردار بــا نــاســپــاســان کــنـی | هـمـی خـشـن خـشـک انـدر آب افـگـنـی |
بــدو گـفـت انـدر چــه چــیـزســت رنـج | کــــزو کــــم شـــــود مــــرد را آز گــــنــــج |
بـــدو داد پـــاســخ کــه ای شــهــریــار | هــمــیــشــه دلــت بـــاد چــون نــوبــهــار |
پـــرســـتـــنــده شــاه بـــدخـــو ز رنــج | نــخـــواهــد تـــن و زنــدگـــانــی و گـــنــج |
بـپـرسـید وگفـتـش چـه دیدی شـگفت | کـــزان بـــرتـــر انــدازه نـــتـــوان گـــرفـــت |
چــنـیـن گـفـت بــا شــاه بــوزرجــمـهـر | کـه یـک سـر شـگـفـتــسـت کـار سـپــهـر |
یــکــی مــرد بــیـنــیـم بــا دســتــگــاه | کـــلـــاهـــش رســـیــده بـــابـــر ســـیـــاه |
کـه او دســت چــپ را نـدانـد ز راسـت | ز بــخــشــش فـزونـی نـدانـد نـه کـاســت |
یــکـــی گـــردش آســـمـــان بـــلـــنــد | ســتــاره بــگـویـد کـه چــونـســت وچــنـد |
فـلـک رهـنـمـونـش بــه سـخـتـی بــود | هــمـــه بـــهــر او شـــوربـــخـــتـــی بـــود |
گـرانـتــر چــه دانـی بــدو گـفـت شــاه | چــنـیـن داد پــاســخ کــه ســنــگ گــنــاه |
بـــپـــرســـیــد کــز بـــرتـــری کـــارهــا | ز گــــفــــتـــــارهــــا هــــم ز کــــردارهــــا |
کــدامـســت بــا نـنـگ و بــا ســرزنـش | کــه بــاشــد ورا هـر کــســی بــدکــنــش |
چـنـیـن داد پـاسـخ کـه ز فـتـی ز شـاه | ســـتـــیـــهـــیـــدن مـــردم بــــیـــگـــنـــاه |
تــوانـگــرکــه تــنـگـی کــنـد درخــورش | دریــــغ آیــــدش پــــوشــــش و پـــــرورش |
زنــانــی کــه ایــشــان نــدارنــد شــرم | بـــــگـــــفـــــتـــــن نـــــدارنــــد آواز نــــرم |
هـمـان نـیـک مـردان کـه تـنـدی کـنـنـد | وگــر تــنــگ دســتــان بــلــنــدی کــنــنــد |
دروغ آنک بـی رنگ و زشتـسـت وخـوار | چــه بـــر نــابــکــار و چــه بـــر شــهــریــار |
بـه گیتـی ز نیکی چـه چـیزسـت گفت | کـه هـم آشــکـارســت و هـم در نـهـفــت |
کـــزو مــرد دانــنــده جـــوشـــن کــنــد | روان را بــــدان چــــیـــز روشــــن کــــنــــد |
چـنـیـن داد پـاسـخ کـه کـوشـان بـدیـن | بـــه گـــیــتـــی نــیــابـــد جـــز از آفـــریــن |
دگـــر آنـــک دارد ز یـــزدان ســـپــــاس | بـــود دانــشــی مــرد نــیــکــی شــنــاس |
بــدو گـفـت کـسـری کـه کـرده چـه بـه | چــــه نـــاکــــرده از شــــاه وز مــــرد مـــه |
چــه بــهــتــر کــزو بــاز داریــم چــنــگ | گــرفــتـــه چـــه بـــهــتـــر ز بـــهــر درنــگ |
چــه بـــهــتـــر ز فــرمــودن وداشــتـــن | وگـــر مـــرد را خــــوار بــــگــــذاشــــتــــن |
بـه پـاسـخ نگه داشـتـن گفـت خـشـم | کــه از بــیـگــنـاهـان بــخــوابــنـد چــشــم |
دگــــــر آنــــــک بــــــیـــــدار داری روان | بـــکـــوشـــی تـــو در کـــارهــا تـــا تـــوان |
فـروهـشــتــه کـیـن بــرگـرفــتــه امـیـد | بــــتـــابــــد روان زو بــــه کـــردار شـــیـــد |
ز کــــار بــــزه چــــنـــد یـــابــــی مـــزه | بــــیـــفــــگـــن مـــزه دور بــــاش از بــــزه |
سـپــاس ازخــداونـد خــورشـیـد و مـاه | کــه رســتـــم ز بـــوزرجـــمــهــر و ز شــاه |
چــو ایــن کــار دلــگــیــرت آمــد بــبــن | ز شــطــرنــج بـــایــد کــه رانــی ســخــن |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج