چـنـیـن گـفـت پـرمـایه دهـقـان پـیـرســخــن هـرچ زو بــشــنـوی یـادگــیـرکــــه از نـــامـــداران بــــا فــــر و دادز مــردان جـــنــگـــی بـــه فـــ…
چـنـیـن گـفـت پـرمـایه دهـقـان پـیـر | ســخــن هـرچ زو بــشــنـوی یـادگــیـر |
کــــه از نـــامـــداران بــــا فــــر و داد | ز مــردان جـــنــگـــی بـــه فـــر ونــژاد |
چــوخـاقـان چـیـنـی نـبــود از مـهـان | گـذشــتــه ز کـســری بــگـرد جــهـان |
هـمـان تـا لـب رود جـیـحـون ز چـین | بـــرو خـــوانـــدنـــدی بـــداد آفـــریـــن |
سـپـهـدار بــا لـشـکـر و گـنـج و تـاج | بــــگـــلـــزریـــون بـــودزان روی چـــاج |
سـخـنـهای کـسـری بـه گـرد جـهان | پـــراگـــنــده شـــد درمــیــان مـــهــان |
بـــه مــردی و دانــایــی و فـــرهــی | بـــزرگــی وآیــیــن شــاهــنــشــهــی |
خــردمــنــد خـــاقــان بـــدان روزگــار | همـی دوسـتـی جـسـت بـا شـهـریار |
یـکـی چـنـد بـنـشـسـت بــا رای زن | هـمــه نــامــداران شــدنـد انــجــمــن |
بـدان دوستی را همی جای جست | هـمـان از رد و مـوبــدان رای جــسـت |
یکی هدیه آراسـت پـس بـی شمار | هـــمـــه یــاد کـــرد از در شـــهـــریــار |
ز اسـبــان چـیـنـی و دیـبــای چـیـن | ز تــخــت وز تــاج وز تــیــغ و نــگــیــن |
طـرایف کـه بـاشـد بـه چـین انـدرون | بـــیــاراســت از هــر دری بـــرهــیــون |
ز دیــنــار چـــیــنــی ز بـــهــر نــثـــار | بــه گـنـجــور فــرمـود تــا ســی هـزار |
بــیــاورد و بــا هــدیـه هــا یــار کــرد | دگـــر را هـــمـــه بـــار دیـــنـــار کـــرد |
سـخـنگوی مردی بـجـسـت از مهان | خــردمــنــد و گــردیــده گــرد جــهــان |
بــفــرمــود تــا پــیـش اوشــد دبــیـر | ز خــاقــان یـکــی نـامـه ای بــرحــریـر |
نـبــشـتــنـد بــرسـان ارژنـگ چــیـن | ســوی شــاه بــا صــد هــزار آفــریــن |
گــذر مــرد را ســوی هــیـتــال بــود | هــمــه ره پــر از تــیـغ و کــوپــال بــود |
ز سغد اندرون تـا بـه جـیحون سپـاه | کــشــیـده رده پــیـش هـیـتــال شــاه |
گــوی غــاتــفــر نــام ســالــارشــان | بــه جــنـگ انــدورن نــامــبــردارشــان |
چــو آگـه شـد از کـار خـاقـان چــیـن | وزان هـــدیـــه شـــهـــریـــار زمـــیـــن |
ز لـشـکـر جـهاندیده گـان را بـخـواند | سخن سر بـه سر پـیش ایشان بـراند |
چـنین گـفـت بـاسـرکـشـان غـاتـفـر | کــه مــارا بــدآمــد ز اخــتــر بــه ســر |
اگــر شــاه ایــران و خــاقــان چــیـن | بـــســـازنــد وز دل کـــنــنــد آفـــریــن |
هـراسـسـت زین دوسـتـی بـهـر مـا | بــریــن روی ویــران شــود شــهــرمــا |
بــبــایـد یـکـی تــاخــتــن سـاخـتــن | جــهــان از فــرســتـــاده پـــرداخــتــن |
زلــشــکــر یـکــی نـامــور بــرگــزیـد | سـرافـراز جـنـگـی چـنـانـچـون سـزیـد |
بــتــاراج داد آن هــمــه خــواســتــه | هـــیـــونـــان واســـبــــان آراســـتــــه |
فـرسـتـاده را سـر بــریـدنـد پــسـت | ز تــرکـان چــیـنـی سـواری نـجــسـت |
چــوآگـاهـی آمـد بــه خـاقـان چـیـن | دلش گـشـت پـر درد و سـر پـر ز کـین |
ســپــه را ز قـجــغـاربــاشـی بــرانـد | بــه چــیـن وخــتــن نـامـداری نـمــانـد |
ز خـویشـان ارجـاسـب وافـراسـیـاب | نـپــرداخـت یـک تــن بــه آرام و خـواب |
بــرفــتــنـد یـکــســر بــه گــلــزریـون | همه سر پـر از خـشم و دل پـر زخـون |
سـپـهدار خـاقـان چـین سـنجـه بـود | همـی بـه آسـمـان بـر زد از خـاک دود |
ز جــوش سـواران بــه چــاچ انـدرون | چـو خـون شـد بـه رنـگ آب گـلـزریـون |
چــو آگـاه شـد غـاتــفـر زان سـخــن | کـه خـاقـان چـیـنـی چــه افـگـنـد بــن |
ســپــاهـی ز هـیـتــالـیـان بــرگـزیـد | کـه گـشـت آفـتــاب ازجـهـان نـاپــدیـد |
زبــلــخ وز شــگــنــان و آمــوی و زم | سـلـیح وسـپـه خـواسـت و گـنـج درم |
ز ســومـان وز تــرمـذ و ویـسـه گـرد | ســپــاهـی بــرآمــد زهـرســوی گــرد |
ز کــوه و بــیــابــان وز ریــگ و شــخ | بــجــوشـیـد لـشـکـر چـو مـور و مـلـخ |
چــو بــگـذشـت خـاقـان بــرود بــرک | تــوگـفــتــی هـمـی تــیـغ بــارد فـلـک |
سـپـاه انجـمـن کـرد بـر مـای و مـرغ | سـیه گشـت خـورشید چـون پـر چـرغ |
ز بــس نـیـزه وتــیـغــهـای بــنـفــش | درفــشــیــدن گــونــه گــونــه درفــش |
بــه خــارا پــر از گــرد وکــوپــال بــود | کــه لـشــکــرگـه شــاه هـیـتــال بــود |
بـشـد غـاتـفـر بـا سـپـاهی چـو کوه | ز هـــیـــتــــال گـــرد آور دیـــده گـــروه |
چـو تـنگ انـدرآمـد ز هر سـو سـپـاه | ز تــنــگــی بــبــســتــنــد بــر بــاد راه |
درخــشــیــدن تـــیــغــهــای ســران | گـــــرایــــیــــدن گــــرزهــــای گــــران |
تــوگـفــتــی کــه آهـن زبــان داردی | هــــوا گــــرز را تــــرجــــمــــان داردی |
یکـی بـاد بـرخـاسـت و گردی سـیاه | بـشـد روشـنـایـی ز خـورشـیـد و مـاه |
کـشـانی وسـغـدی شـدند انـجـمـن | پــــــر از آب رو کـــــودک و مـــــرد وزن |
کــه تــا چــون بــود کــارآن رزمــگــاه | کـــرا بـــردهـــد گـــردش هــور ومـــاه |
یکـی هفـتـه آن لـشـکـر جـنگـجـوی | بـــــروی انــــدر آورده بـــــودنــــد روی |
بـه هر جـای بـرتـوده ای کشتـه بـود | ز خون خاک وسنک ارغوان گشته بود |
ز بــس نـیـزه و گـرز و کـوپـال و تـیـغ | تـوگـفـتـی هـمـی سـنـگ بـارد ز مـیغ |
نـهـان شــد بــگــرد انـدرون آفــتــاب | پـر از خـاک شـد چـشـم پـران عـقـاب |
بـهشـتـم سـوی غـاتـفر گشـت گرد | ســیـه شـد جــهـان چــوشـب لـاژورد |
شـکـسـت انـدر آمـد بـه هـیتـالـیـان | شکسـتـی که بـسـتـنش تـا سـالیان |
نـدیدنـد وهـرکـس کـزیشـان بـمـانـد | بـه دل در هـمـی نـام یـزدان بــخـوانـد |
پـراگنده بـر هر سویی خـسـتـه بـود | هـمـه مـرز پــرکـشـتـه وبــسـتـه بــود |
همی این بـدان آن بدین گفت جنگ | نــدیـدیـم هــرگــز چــنــیـن بــا درنــگ |
هـمـانـا نـه مـردم بــدنـد آن ســپــاه | نـشــایـســت کـردن بــدیـشـان نـگـاه |
بــه چــهـره هـمــه دیـو بــودنـد و دد | بــه دل دور ز انــدیــشــه نــیـک و بــد |
ز ژوپـــیــن وز نــیــزه و گــرز و تــیــغ | تـــوگـــفـــتـــی نــدانــنــد راه گـــریــغ |
هــمــه چــهــره اژدهــا داشــتـــنــد | هـمــه نـیـزه بــر ابــر بــگــذاشــتــنــد |
همـه چـنـگـهـاشـان بـسـان پـلـنـگ | نشـد سـیر دلـشـان تـوگـویی ز جـنگ |
یـکـی زیـن ز اسـبــان نـبـرداشـتـنـد | بــخـفـتــنـد و بــر بــرف بــگـذاشـتـنـد |
خــورش بــارگـی راهـمـه خــار بــود | ســواری بــخــفــتــی دو بــیــدار بــود |
نــداریــم مــا تـــاب خــاقــان چــیــن | گــذر کــرد بـــایــد بـــه ایــران زمــیــن |
گـر ای دون کـه فـرمـان بـرد غـاتـفـر | بــبــنـدد بــه فــرمـان کــســری کـمـر |
ســپــارد بـــدو شــهــر هــیــتــال را | فـــرامــش کـــنــد گــرز و کـــوپـــال را |
وگـرنـه خــود از تــخــمـه خـوشـنـواز | گــزیــنــیــم جـــنــگــاوری ســـرفـــراز |
کـه اوشـاد بــاشـد بــنـوشـیـن روان | بــــدو دولـــت پــــیـــر گـــردد جــــوان |
بــگــویــد بــدو کــار خــاقــان چــیـن | جــهــانــی بـــروبـــر کــنــنــد آفــریــن |
که بـا فر و بـرزست و بـخـش و خـرد | هــمـــی راســـتـــی را خـــرد پـــرورد |
نـهـادسـت بـر قـیـصـران بــاژ و سـاو | نـــدارنــد بـــا او کـــســـی زور و تـــاو |
ز هــیـتــالــیــان کــودک و مــرد وزن | بـرین یـک سـخـن بـرشـدنـد انـجـمـن |
چـــغـــانــی گــوی بـــود فــرخ نــژاد | جـهـانـجـوی پـر دانـش و بـخـش و داد |
خـردمـنـد و نـامـش فـغـانـیـش بــود | کـه بـا گـنج و بـا لـشـکـر خـویش بـود |
بــزرگــان هـیـتــال وخــاقــان چــیـن | بــه شــاهـی بــرو خــوانـدنـد آفــریـن |
پــس آگـاهـی آمـد بــه شـاه بــزرگ | ز خــاقـان کـه شــد نـامـدار ســتــرگ |
ز هــیــتـــال و گــردان آن انــجــمــن | کـه آمـد ز خــاقـان بــریـشــان شـکـن |
ز شـاه چــغـانـی کـه بــا بــخــت نـو | بــیـامـد نـشــســت از بــر تــخــت نـو |
پـرانـدیشـه بـنشـسـت شـاه جـهان | ز گـــفـــتـــار بــــیـــدار کـــارآگـــهـــان |
بـه ایوان بـیاراسـت جـای نشـسـت | بــرفــتــنــد گــردان خــســروپــرســت |
ابـــا مـــوبـــد مـــوبـــدان اردشـــیــر | چــوشــاپــور وچــون یــزدگــرد دبـــیــر |
هــمــان بـــخــردان نــمــایــنــده راه | نـشـسـتـنـد یـک سـر بـر تـخـت شـاه |
چـنین گفت کسری که ای بـخـردان | جــهــان گــشــتــه و کــار دیــده ردان |
یـکــی آگــهـی یـافــتــم نـاپــســنـد | ســخــنـهـای نـاخــوب و نـاســودمـنـد |
ز هـیـتــال وز تــرک وخــاقـان چــیـن | وزان مـــرزبــــانـــان تــــوران زمـــیـــن |
بـی انـدازه لـشـکـر شـدند انـجـمـن | ز چــاچ وز چــیــن وز تـــرک و خــتـــن |
یکـی هفـتـه هیتـال بـا تـرک و چـین | ز اســبــان نــبــرداشــتــنــد ایـچ زیـن |
بـه فـرجـام هـیـتـال بـرگـشـتـه شـد | دو بـهره مگر خـسـتـه و کـشـتـه شـد |
بــدان نــامــداری کــه هـیـتــال بــود | جــهــانــی پــر از گــرز وکــوپــال بـــود |
شگفتـست کآمد بـریشان شکست | سـپـهـبــد مـبــاد ایـچ بــا رای پـسـت |
اگــر غــاتــفــر داشــتــی نـام و رای | نـبــردی سـپــهـر آن سـپــه را ز جـای |
چـوشـد مـرز هـیـتـالـیـان پـر ز شـور | بــجــســتــنــد از تــخــم بــهـرام گــور |
نـو آیـیـن یـکـی شــاه بــنـشـانـدنـد | بــه شــاهـی بــرو آفــریـن خــوانـدنـد |
نشستـست خـاقان بـدان روی چـاج | ســرافــراز بــا لــشــگــر و گــنـج تــاج |
ز خـویشـان ارجـاسـب و افـراسـیاب | جـز از مـرز ایـران نـبــیـنـنـد بــه خـواب |
ز پـــیــروزی لـــشـــکـــر غـــاتـــفـــر | هـمـی بــرفـرازد بــه خــورشـیـد ســر |
سـزد گـر نـبــاشـیـم هـمـداسـتــان | کـه خـاقـان نـخـوانـد چـنـیـن داسـتـان |
که تـا آن زمین پـادشـاهی مراسـت | کـه دارنـد ازو چـینـیـان پـشـت راسـت |
همـه زیردسـتـان از ایشـان بـه رنـج | سـپــرده بــدیـشـان زن و مـرد و گـنـج |
چـه بـیـنـیـد یـکـسـر کـنـون انـدریـن | چـه سـازیـم بــا تــرک وخـاقـان چـیـن |
بــزرگــان دانــنــده بـــرخــاســتــنــد | هـمــه پــاســخــش را بــیـاراســتــنـد |
گــرفــتــنــد یــک ســر بــرو آفــریــن | کـه ای شـاه نـیـک اخـتــر و پــاکـدیـن |
هــمــه مــرز هـیـتــال آهــرمــنــنــد | دورویــنــد وایـن مــرز را دشــمــنــنــد |
بــریــشــان ســزد هــرچ آیــد ز بـــد | هـم از شــاه گــفــتــار نــیـکــو ســزد |
ازیـشـان اگـر نـیـسـتـی کـیـن و درد | جـــــز از خـــــون آن شــــاه آزادمــــرد |
بــکــشــتــنــد پــیــروز را نــاگــهــان | چــنــان شــهــریــاری چــراغ جــهــان |
مـبــادا کـه بــاشــنـد یـک روز شــاد | کــه هــرگــز نــخـــیــزد ز بـــیــداد داد |
چـــنــیــنــســـت بـــادافـــره دادگــر | هـمـان بــدکـنـش را بــد آیـد بــه سـر |
ز خــاقــان اگــر شــاه رانـد ســخــن | کــه دارد بــه دل کــیــن و درد کــهــن |
ســزد گـر ز خــویـشـان افـراسـیـاب | بــــــدآمـــــوز دارد دو دیـــــده پـــــرآب |
دگــر آنـک پــیـروز شــد دل گــرفــت | اگـر زو بــتــرسـی نـبــاشـد شـگـفـت |
ز هــیــتـــال وز لــشــکــر غــاتـــفــر | مـکــن یـاد وتــیـمــار ایـشــان مــخــور |
ز خـویشـان ارجـاسـب و افـراسـیاب | زخـاقـان کـه بـنـشـسـت ازان روی آب |
بـه روشـن روان کـار ایـشـان بـسـاز | تــویــی درجــهــان شــاه گــردن فــراز |
فـــروغ از تـــو گـــیـــرد روان و خـــرد | انــوشـــه کـــســـی کــو روان پـــرورد |
تــو دانــاتـــری از بـــزرگ انــجــمــن | نـــــبـــــایــــدت فـــــرزانــــه و رای زن |
تـو را زیـبـد انـدر جـهـان تـاج وتـخـت | کـه بــا فـر و بـرزی و بــا رای و بــخـت |
اگـر شــاه ســوی خــراســان شـود | ازیـن پــادشــاهــی هــراســان شــود |
هرآن گـه کـه بـینـنـد بـی شـاه بـوم | زمــان تـــا زمــان لــشــکــر آیــد ز روم |
از ایـرانــیــان بــاز خــواهــنــد کــیـن | نـــمـــانـــد بـــروبـــوم ایــران زمـــیــن |
نـه کـس پــای بــرخـاک ایـران نـهـاد | نـه زیـن پــادشــاهـی بــبــد کــرد یـاد |
اگـر شـاه را رای کـیـنـسـت وجـنـگ | ازو رام گـــردد بــــه دریـــا نـــهـــنـــگ |
چــو بــشـنـیـد ز ایـرانـیـان شـهـریـار | ز بـــــزم وز پـــــرخـــــاش وز کـــــارزار |
کـــســـی را نــبـــد گــرد رزم آرزوی | بــه بــزم و بــنـاز انـدرون کـرده خــوی |
بــدانـسـت شـاه جــهـان کـدخـدای | کـه انـدر دل بــخــردان چــیـسـت رای |
چـنین داد پـاسخ که یزدان سـپـاس | کــزو دارم انــدر دو گــیــتـــی هــراس |
که ایشان نجستـند جز خواب وخورد | فـــرامـــوش کـــردنـــد گـــرد نـــبــــرد |
شــمـا را بــر آســایـش و بــزمـگــاه | گـران شـد چـنـیـنـتـان سـر از رزمـگـاه |
تــن آســان شــود هــرک رنــج آورد | ز رنــــج تــــنـــش بــــاز گــــنــــج آورد |
بـــه نـــیـــروی یــزدان ســـرمـــاه را | بــســیـجــیـم یـک ســر هــمــه راه را |
بـه سـوی خـراسـان کشم لشکری | بــخــواهـم سـپــاهـی ز هـرکـشـوری |
جـهـان از بــدان پــاک بــی خـوکـنـم | بـــداد ودهــش کــشــوری نــو کــنــم |
هــمــه نــامـــداران فـــرومـــانــدنــد | بــه پــوزش بـــرو آفــریــن خــوانــدنــد |
کــه ای شــاه پــیــروز بـــا فــر و داد | زمـــانـــه بـــه دیـــدار تـــوشـــاد بـــاد |
هـمــه نــامــداران تــو را بــنـده ایـم | بــه فـرمـان و رایـت ســرافـگـنـده ایـم |
هـرآنـگــه کــه فــرمـان دهـد کــارزار | نــبــیـنــد ز مــا کــاهـلــی شــهــریـار |
ازان پـس چـو بـنشسـت بـا رای زن | بــزرگـان وکـســری شــدنـد انـجــمـن |
هـمـی بــود ازیـن گـونـه تــا مـاه نـو | بـــرآمــد نــشـــســـت از بـــرگــاه نــو |
تـو گـفـتـی کـه جـامـی ز یاقـوت زرد | نــــهــــادنــــد بـــــر چـــــادر لـــــاژورد |
بـــدیــدنــد بـــر چــهــره شــاه مــاه | خـــروشـــی بـــرآمــد ز درگــاه شـــاه |
چـو بـرزد سـر از کوه رخـشان چـراغ | زمــیـن شــد بــه کــردار زریـن جــنـاغ |
خــــروش آمـــد و نـــالــــه گــــاو دم | بــبــســتــنــد بــر پــیـل رویـیـنـه خــم |
دمـادم بــه لـشـکـر گـه آمـد سـپــاه | تـــبـــیــره زنــان بـــرگـــرفـــتـــنــد راه |
بـــدرگـــاه شـــد یــزدگـــرد دبـــیـــر | ابـــــا رای زن مــــوبـــــد اردشــــیــــر |
نـبــشـتـنـد نـامـه بـه هـر کـشـوری | بـــهــر نـــامـــداری و هــرمـــهــتـــری |
که شـد شـاه بـا لشـکـر از بـهر رزم | شــمــا کــهـتــری را مــســازیـد بــزم |
بــفــرمــود نـامــه بــخــاقــان چــیـن | فــغـــانــیــش راهــم بـــکــرد آفــریــن |
یـکــی لـشــکــری از مـدایـن بــرانـد | کــه روی زمــیـن جــز بــدریـا نـمــانــد |
زمـیـن کـوه تـاکـوه یـک سـر سـپــاه | درفــش جـــهــانــدار بـــر قــلــبـــگــاه |
یکی لشـکـری سـوی گرگان کشـید | کـه گـشـت آفـتـاب از جـهـان نـاپــدیـد |
بــیـاســود چــنـدی ز بــهـر شــکــار | هـمـی گـشــت درکــوه و در مـرغــزار |
بـسـغـد اندرون بـود خـاقان که شـاه | بــه گـرگـان هـمـی رای زد بــا سـپـاه |
ز خـویشـان ارجـاسـب و افـراسـیاب | شـده سـغـد یـکـســر چــو دریـای آب |
هـمـی گـفـت خــاقـان ســپــاه مـرا | زمـــیـــن بـــرنـــتـــابـــد کـــلـــاه مـــرا |
از ایـدر سـپـه سـوی ایـران کـشـیـم | وز ایـران بــه دشــت دلـیـران کـشـیـم |
هـمـه خـاک ایـران بــه چــیـن آوریـم | هـــمـــان تـــازیـــان را بـــدیــن آوریــم |
نـمـانم کـه کـس تـاج دارد نه تـخـت | نـه اورنـگ شـاهی نه از تـخـت بـخـت |
همی بـود یک چـند بـاگـفـت وگـوی | جـهانـجـوی بـا لـشـکـری جـنـگـجـوی |
چــنـیـن تــا بــیـامـد ز شــاه آگـهـی | کــز ایــران بــجــنــبــیــد بـــا فــرهــی |
وزان بــه خـت پــیـروزی و دسـتـگـاه | ز دریــا بـــه دریــا کــشــیــده ســپــاه |
بــپــیـچــیـد خــاقـان چــو آگـاه شـد | بــــه رزم انـــدرون راه کـــوتـــاه شـــد |
بـه انـدیشـه بـنـشـسـت بـا رای زن | بــزرگــان لــشــکــر شــدنـد انـجــمـن |
سـپـهدار خـاقـان بـه دسـتـور گـفـت | کـه ایـن آگـهـی خـوار نـتــوان نـهـفـت |
شنیدم که کسـری بـه گرگان رسید | هـمـه روی کـشـور سـپــه گـسـتـریـد |
نـــدارد هـــمـــانـــا ز مـــا آگـــاهــی | وگـــــر تـــــارک از رای دارد تـــــهــــی |
ز چین تـا بـه جـیحون سپـاه منست | جـــهــان زیــر فــر کــلــاه مــنــســـت |
مـرا پـیـش او رفـت بــایـد بـه جـنـگ | بـــپـــوشـــد درم آتـــش نــام ونــنــگ |
گـمـانـد کــزو بــگـذری راه نـیـســت | و گـر در زمـانـه جــز او شـاه نـیـســت |
بـیاگـاهد اکـنون چـومـن جـنـگـجـوی | شـوم بــا سـواران چــیـن پــیـش اوی |
خـردمـنـد مـردی بــه خـاقـان چــیـن | چــنـیـن گـفـت کـای شـهـریـار زمـیـن |
تــو بــا شــاه ایـران مــکــن رزم یــاد | مـده پــادشــاهـی و لـشـکـر بــه بــاد |
ز شـاهان نجـوید کـسـی جـای اوی | مــگــر تــیــره بـــاشــد دل و رای اوی |
کـه بـا فـر او تـخـت را شـاه نـیسـت | بــدیــدار او در فــلــک مــاه نــیــســت |
هـمــی بــاژ خــواهـد ز هـنـد وز روم | ز جـایـی کـه گـنـجـسـت و آبــاد بــوم |
خـداونـد تـاجـسـت و زیـبــای تـخـت | جــهــانــدار و بــیـدار و پــیـروز بــخــت |
چـوبـشـنید خـاقـان ز مـوبـد سـخـن | یـکـی رای شــایـســتــه افــگـنـد بــن |
چـنـیـن گـفـت بــا کـاردان راه جــوی | کـه ایـن را چــه بــیـنـد خـردمـنـد روی |
دوکــارســت پــیـش انـدرون نـاگـزیـر | کـه خـامـش نـشـایـد بـدن خـیره خـیر |
که آن را بـه پـایان جـز از رنج نیست | بــه از بــر پــراگــنـدن گــنـج نـیـســت |
ز دیـنـار پــوشــش نـیـایـد نـه خــورد | نـه گــســتــردنـی روز نـنــگ و نــبــرد |
بــدو ایــمــنــی بــایــد و خــوردنــی | هـمـان پــوشـش و نـغـز گـسـتـردنـی |
هرآنـکـس کـه از بـد هراسـان شـود | درم خــوار گــیــرد تـــن آســان شــود |
ز لـشـکـر سـخــنـگـوی ده بــرگـزیـد | کــه دانــنــد گــفــتــار دانــا شــنــیــد |
یـکـی نـامـه بــنـبــشــت بــا آفـریـن | سـخـنـدان چـیـنـی چـو ار تـنـگ چـین |
بــرفــت آن خــرد یـافــتــه ده ســوار | نــهــان پـــرســخــن تــا درشــهــریــار |
بـه کـسـری چـو بـرداشـتـنـد آگـهی | بــیـاراســت ایـوان شــاهــنــشــهــی |
بــفــرمــود تــا پــرده بـــرداشــتــنــد | ز درگــاهـشــان شــاد بــگـذاشــتــنـد |
بـــرفــتـــنــد هــر ده بـــرشــهــریــار | ابـــا نـــامـــه و هـــدیــه و بـــا نـــثـــار |
جـهـانـدار چـون دیـد بــنـواخـتـشـان | ز خـاقـان بـپـرسـید و بـنشـاخـتـشـان |
نـهـادنــد ســر پــیـش او بــر زمــیـن | بـــدادنــد پـــیــغــام خـــاقــان چـــیــن |
بـه چـینـی یکـی نـامـه ای بـرحـریـر | فــرســتــاده بــنــهــاد پــیــش دبــیــر |
دبـیر آن زمـان نامـه خـواندن گـرفـت | هـمـه انـجــمـن مـانـد انـدر شــگـفـت |
سـر نـامـه بــود از نـخــسـت آفـریـن | ز دادار بــــر شــــهــــریــــار زمــــیـــن |
دگـر ســر فــرازی و گـنـج و ســپــاه | ســلـیـح وبــزرگـی نـمـودن بــه شــاه |
سـه دیگر سـخـن آنک فـغـفور چـین | مــراخـــوانــد انــدر جـــهــان آفـــریــن |
مــــرا داد بـــــی آرزو دخـــــتـــــرش | نـجــویـنـد جــز رای مــن لــشــکــرش |
وزان هـدیه کـز پـیـش نـزدیـک شـاه | فــرســتــاد وهــیـتــال بــســتــد ز راه |
بـران کـینه رفـتـم مـن از شـهر چـاج | کـه بــسـتــانـم از غـاتـفـر گـنـج وتــاج |
بـــدان گــونــه رفــتــم ز گــلــزریــون | کـه شـد لعـلگـون آب جـیحـون ز خـون |
چـو آگـاهی آمد بـه مـاچـین و چـین | بــگــویــنــده بـــرخــوانــدیــم آفــریــن |
ز پـــیـــروزی شـــاه ومـــردانـــگـــی | خـــردمــنــدی و شــرم و فــرزانــگــی |
هـمـه دوســتــی بــودی انـدرنـهـان | کــه جــویـیــم بــاشــهــریــار جــهــان |
چـو آن نـامـه بـشـنید و گـفـتـار اوی | بـــــزرگـــــی ومـــــردی وبــــــازار اوی |
فـرســتــاده راجــایـگـه ســاخــتــنـد | ســتــودنــد بــســیـار و بــنـواخــتــنـد |
چـو خـوان ومی آراسـتـی میگـسـار | فـرســتــاده راخــواســتــی شــهـریـار |
بــبــودنــد یــک مــاه نــزدیـک شــاه | بــه ایـوان بــزم و بــه نــخــچــیــرگــاه |
یکی بـارگه ساخـت روزی بـه دشت | ز گــردســواران هــوا تــیــره گــشــت |
هــمــه مـــرزبـــانــان زریــن کـــمـــر | بــلـوچــی و گـیـلـی بــه زریـن سـپــر |
ســراســر بـــدان بـــارگــاه آمــدنــد | پــرســتــنــده نــزدیـک شــاه آمــدنــد |
چــوسـیـصـدز پــیـلـان زریـن سـتــام | بــبــردنــد وشــمــشــیـر زریـن نــیــام |
درخـشـیـدن تـیـغ و ژوپـین وخـشـت | تــوگـویـی کـه زر انـدر آهـن سـرشـت |
بــدیـبــا بــیـاراسـتــه پــشـت پــیـل | بــدو تــخــت پــیـروزه هـم رنــگ نـیـل |
زمـیـن پــرخـروش وهـوا پـر ز جـوش | هــمــی کــر شــد مــردم تــیـزگــوش |
فـــرســـتـــاده بـــردع وهــنــد و روم | ز هـــر شـــهـــریـــاری ز آبــــاد بــــوم |
ز دشــــت ســــواران نـــیـــزه گـــزار | بــرفـتــنـد یـک ســر ســوی شـهـریـار |
به چینی نمود آنک شاهی کراست | ز خـورشید تـا پـشـت ماهی کراسـت |
هـوا پــر شـد از جــوش گـرد ســوار | زمـــیـــن پــــرشــــد از آلـــت کـــار زار |
بــه دشـت انـدر آورد گـه سـاخـتـنـد | ســواران جــنـگـی هـمـی تــاخــتــنـد |
بــه کـوپـال و تـیـغ و بــتـیـر و کـمـان | بــگـشـتــنـد گـردنـکـشــان یـک زمـان |
هـمـه دشـت ژوپـیـن زن و نـیـزه دار | بـه یک سـو پـیـاده بـه یک سـو سـوار |
فـرســتــاده گـان را ز هـر کـشــوری | ز هــر نـــامـــداری و هــر مـــهــتـــری |
شـگـفـت آمد از لشـکـر و سـاز اوی | هـــمــــان چــــهـــره و نـــام وآواز اوی |
فـرسـتـادگـان یـک بــه دیـگـر بـه راز | بــگـفــتــنـد کــیـن شــاه گــردن فــراز |
هـنـر جــویـد وهـیـچ پــیـچــد عـنـان | بــه کــردار پــیـکــر نــمــایــد ســنــان |
هـنـرگـرد نـمـودی بــه مـا شـهـریـار | ازو داشـــتـــی هــر یــکـــی یــادگـــار |
چـو هـریک بـرفـتـی بـرشـاه خـویش | سـخـن داشـتــی یـارهـمـراه خـویـش |
بـگفتـی که چـون شـاه نوشین روان | بـــدیــده نــبـــیــنــنــد پـــیــر و جــوان |
ســخــن هـرچ گـفـتــنـد انـدر نـهـان | بــگــفــتــنــد بـــا شــهــریــار جــهــان |
بــه گـنـجـور فـرمـود پــس شـهـریـار | کـــه آرد بــــه دشــــت آلـــت کـــارزار |
بـــیـــاورد خـــفـــتـــان وخـــود و زره | بـــفـــرمــود تـــا بـــرگــشـــایــد گـــره |
گـــشـــاده بـــرون کـــرد زورآزمـــای | نــبـــرداشــتـــی جــوشــن او زجــای |
همان خـود و خـفـتـان و کـوپـال اوی | نــبـــرداشــتـــی جــز بـــر و یــال اوی |
کمانکـش نبـودی بـه لشـکـر چـنوی | نـه ازنــامــداران چــنـان جــنـگــجــوی |
بـه آوردگـه رفـت چـون پـیل مـسـت | یـکــی گـرزه گــاو پــیـکــر بــه دســت |
بـــه زیــر انـــدرون بـــا ره گـــامـــزن | ز بـــالــای او خــیــره شــد انــجــمــن |
خــــروش آمـــد و نـــالـــه کـــرنـــای | هـم از پــشـت پــیـلـان جــرنـگ درای |
تــبــیـره زنـان پــیـش بــردنـد سـنـج | زمـیـن آمـد از سـم اســبــان بــه رنـج |
شـهنشـاه بـا خـود و گـبـر و سـنـان | چـپ و راسـت گـردان و پـیچـان عـنان |
فــرســتــادگــان خــوانــدنـد آفــریـن | یــکــایــک نــهــادنــد ســر بــر زمــیـن |
بـه ایوان شـد از دشـت شـاه جـهان | یــکــایــک بـــرفـــتـــنــد بـــا اومــهــان |
بــفــرمـود تــا پــیـش او شــد دبــیـر | ابــــا مـــوبــــد مـــوبـــدان اردشـــیـــر |
بــه قــرطــاس بــرنـامـه خــســروی | نـویـســنـده بــنـوشــت بــر پــهـلــوی |
قلم چون دو رخ را به عنبـر بـشست | ســرنـامـه کــرد آفــریـن از نـخــســت |
بـــران دادگــر کــوســپــهــر آفــریــد | بـــلــنــدی وتـــنــدی و مــهــر آفــریــد |
همـه بـنـده گـانیم و او پـادشـاسـت | خـــرد بـــرتـــوانـــایــی او گـــواســـت |
نـفـس جــز بــه فـرمـان اونـشــمـرد | پــی مــور بـــی او زمــیــن نــســپــرد |
ازو خــواســتــم تـــا مــگــر آفــریــن | رســانـد ز مـا ســوی خــاقــان چــیـن |
نـخـسـت آنـک گـفـتـی ز هـیتـالـیان | کــزان گـونـه بــســتــنـد بــد را مـیـان |
بــه بـیـداد بــرخـیـره خـون ریـخـتـنـد | بـــه دام نــهــاده خـــود آویــخـــتـــنــد |
اگـر بــد کــنـش زور دارد چــو شــیـر | نـبــایـد کــه بــاشــد بــه یـزدان دلــیـر |
چــوایـشــان گــرفــتــنـد راه پــلـنـگ | تـو پـیروز گشتـی بـرایشـان بـه جـنگ |
و دیگـر کـه گـفـتـی ز گـنج و سـپـاه | ز نـیـروی فــغــفــور و تــخــت و کــلـاه |
کـسـی کـز بــزرگـی زنـد داســتــان | نــبــاشــد خــردمــنـد هـمــداســتــان |
تــوتــخـت بــزرگـی نـدیـدی نـه تــاج | شـگـفـت آمـدت لـشــکـر و مـرز چــاج |
چـنین بـاکـسـی گفـت بـاید که گنج | نـبـیـنـد نـه لـشـکـر نـه رزم و نـه رنـج |
بـــزرگــان گــیــتــی مــرا دیــده انــد | کـســان کـم نـدیـدنـد بــشـنـیـده انـد |
کـــه دریـــای چـــیــن را نـــدارم بآب | شـــود کـــوه از آرام مــن درشـــتـــاب |
سـراسـر زمـیـن زیـر گـنـج مـنـسـت | کـجــا آب وخــاکـســت رنـج مـنـسـت |
سه دیگر کجـا دوسـتـی خـواستـی | بـــه پــیــونــد مــا دل بـــیــاراســتــی |
همـی بـزم جـویی مـرا نـیسـت رزم | نـه خـرد کـسـی رزم هـرگـز بــه بــزم |
و دیــگــر کــه بـــا نــامــبـــردار مــرد | نــجــویــد خــردمــنــد هــرگــز نــبـــرد |
بـویژه که خود کرده بـاشد بـه جـنگ | گــه رزم جــســتــن نــجــویــد درنــگ |
بــســی دیــده بــاشــد گــه کــارزار | نــــخــــواهــــد گــــه رزم آمــــوزگــــار |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج