جــهــان را چــرخ زریـن چــشــمــه زریـن مــی زنــد زیـوراز آن شــد چــشــمــه خــورشــیـد هـمــچــون بــوتــه زرگــرخـــزان را داد پــــنـــداری فـــ…
جــهــان را چــرخ زریـن چــشــمــه زریـن مــی زنــد زیـور | از آن شــد چــشــمــه خــورشــیـد هـمــچــون بــوتــه زرگــر |
خـــزان را داد پــــنـــداری فـــلـــک مـــلـــک بــــهـــاری را | کــه انــدر بــاغ زریــن تــخــت گــشــت آن زمــردیـن افــســر |
هـمــان مـیـنـا نـهـاد اطــراف گــل شــد کــهـربــا صــورت | هـــمـــان نـــقـــاش بـــوده بـــاد دی امـــروز شـــد پـــیــکـــر |
زمــیــن از بـــاد فــروردیــن کــه از گــل بــود بـــر چــهــره | بــه مــاه مــهــر و مــهـر مــاه گــشــت از مــیـوه پــر شــکــر |
نـه صــحــرا روی بــنـمـایـد هـمـی از شــمـعـگـون حــلـه | نــه گـــردون روی بـــگــشـــایــد هــمــی از آبـــگــون چـــادر |
بــا بــاغ و راغ نــشــنــاســد هــمــی پــیـری و کــوژی را | چـــو بـــخـــت دولــت خـــواجـــه ســـر ســرو و قــد عــرعــر |
بــه طـمـع جــسـتــن سـروش بــه حـصـر دیـدن بــزمـش | کــشــیـده پــنـجــه هـا ســرو و گــشــاده دیـده هـا عــبــهـر |
نــگــه کــن در تــرنــجــســتـــان بـــارآورده تـــا بـــیــنــی | هــزاران لـــعـــبـــت زریــن تـــن انـــدر زمـــردیــن مـــعـــجـــر |
بـــســـان دشـــمـــن خـــواجـــه تـــرنــج بـــزم نـــادیــده | نــگــون آویـخــتــه ســت از شــاخ تــن لــرزان و روی اصــفــر |
ز عــکــس رنـگ او گــشــتــه مــلــون بــرگ چــون دیـبــا | ز نــقــل بـــار او مــانــده خـــمــیــده شــاخ چـــون چـــنــبـــر |
هــمــانــا گــنــج بـــاد آورد بـــگـــشـــا دســـت بـــادایــرا | کـه در افـشـانـد بــس بــی حـد و زر گـسـتـرد بــس بـی مـر |
تـو گویی خـواجـه جـشـنی کـرد و زحـمت کـرد خـواهنده | ز بـــس دیــنــار کــو پــاشــیــد زریــن شــد هــمــه کــشــور |
عــمــیــد مــمــلــکــت بـــونــصـــر اصــل نــصــرت دنــیــا | کــه گــر نـصــرت شــود افــســر شــود نـامــش در و گــوهـر |
هــمــی بـــخــشــیــده ایــزد بــه تــازی نــام او بـــاشــد | بــــه ایـــزد گـــر بــــود بــــخـــشـــیـــده ایـــزد ازو بـــهـــتـــر |
بـــهـــار دولـــت او را شـــکـــفـــتـــه از ســـعـــادت گـــل | ســـــرای خـــــدمــــت او را گـــــشـــــاده از بـــــزرگـــــی در |
جــــــهـــــان کـــــامـــــرانـــــی را زن ور رای او گـــــردون | بــــهـــشـــت شـــادمـــانـــی را ز دســـت جـــود او کـــوثـــر |
بــود بــنـیـاد عــزمـش را ز چــرخ بــیـســتــون کــوشــش | ســزد کــشــتــی حــزمــش را ز کــوه بــیــســتــون لــنــگــر |
چــو رزمـش در نـدا آیـد بــه تــیـغـش جــان دهـد پــاسـخ | چــو بــزمـش در مــرا افــتــد ز دســتــش کــان بــرد کــیـفــر |
ز وصــف و نــعــت او خــیـره ز مــدح و شــکــر او عــاجــز | روان هـای ســخــن سـنـج و زبــان هـای ســخــن گـســتــر |
عــمــل بـــی نــام او جــاهــل امــل بـــی بـــذل او والــه | ســخــا بــی فــعــل او نـاقــص ســخــن بــی قــول او ابــتــر |
فـزود از جـاه و بـرد از جـان و جـسـت از طـبـع و داد از دل | عـــمـــل را عـــز امــل را ره ســـخـــا را دل ســـخـــن را فـــر |
زهـی چــون بــخــت بــر تــو شــده بــر هـر تــنـی پــیـدا | زهــی چـــون راز مــهــر تـــو شــده در هــر دلــی مــضــمــر |
نــدانــد کـــوه بـــابـــل را هــمــی حـــلـــم تـــو یــک ذره | بـــخــوانــد بـــحــر قــلــزم را هــمــی جــود تــو یــک فــرغــر |
ز تـــاب آتـــش تـــیــغــت بـــجـــوشــد آب در جـــیــحــون | ز زور شــــیـــهــــه رخــــشــــت بــــریـــزد خــــاره در کــــردر |
زبــان داده شــکــوفــه تــو ســیــادت را بــه نــیــک و بــد | ضــمــان کــرده نــفــاذ تــو ســیــاســت را بــه نــفــع و ضــر |
ثـــنــا را اصـــل تـــو عــمــده دهــا را عــقــل تـــو مــرکــز | ادب را طـــــبـــــع تـــــو مـــــیــــزان خـــــرد را رای تـــــو داور |
شــرف اصــل تـــو را قــیــم هــنــر عــقــل تـــو را نــافــذ | وفـــا طـــبــــع تـــو را صـــیـــقـــل ذکـــا رای تـــو را رهـــبــــر |
هـمـی بــی امـر مـهـر تــو عــرض نـگـشــایـد از عـنـصــر | هــمــی بــا نــهــی کــیــن تــو عــرض بــگــریــزد از جــوهــر |
خـصـال تـو بــه هـر سـعـی و ضـمـیـر تـو بــه هـر فـکـرت | مــثــال تــو بــه هـر حــکــم و حــضــور تــو بــه هـر مـحــضــر |
همه سـعدسـت بـی نحـس و همه نورسـت بـی ظلمت | هـمـه انـصــاف بــی ظــلــم و هـمـه مــعــروف بــی مــنـکــر |
جــهـانـی زاده از طـبــعـت بــه آب و بــاد ســرد و خــوش | درخــتــی رسـتــه از خـلـقـت بــه شـاخ و بــیـخ سـبــز و تــر |
چــو از خــون در بــرگــردان بـــبــنــدد عــیــبــه جــوشــن | چــو از تــف در ســر مــردان بـــتــفــســد بــیــضــه مــغــفــر |
در آن تـــنــگـــی کـــه چـــون دوزخ یــلـــان رزم را گـــردد | ز گــرمـا روی چــون انـگــشــت و ز تــف دیـده چــون اخــگــر |
ســـلــب هــا ز افـــریــنــش بـــارگــیــران را بـــدل گــردد | شــود اشـهـب بــه گـرد ابــرش شـود ادهـم ز خــون اشــقـر |
هـــوای مـــظـــلـــم تــــیـــره مـــثـــالـــی گـــردد از دوزخ | زمــیــن هــایــل تـــفــتـــه قــیــاســی گــیــرد از مــحـــشــر |
ز کـــاری قـــوت حـــمـــلـــه بــــلـــرزد قـــامـــت نـــیـــزه | ز تـــاری ظــلــمــت زخــمــت بـــتــابـــد صــفــحــه خــنــجــر |
بـــری را کـــوفـــتـــه بـــاره دلـــی را دوخـــتـــه زوبـــیــن | سـری را خـار و خـس بــالـیـن تـنـی را خـاک و خـون بـسـتـر |
بــه زخــم از شــخــص مـجــروحــان دمـد رویـن ز آذریـون | ز خـــون بـــر روی خـــنــجـــرهــا کــفـــد لــالــه ز نــیــلــوفــر |
اجـــل دامــن کـــشـــان آیــد گـــریــبـــان امـــل در کـــف | قـــضـــا نــعـــره زنــان خـــیــزد مــخـــاریــق بـــلــا بـــر ســـر |
ز بــیــم مــرگ و حــرص نــام جــوشــان پــر دل و بــد دل | گــریــزان ایــن چـــو مــوش کــور و تـــازان آن چــون مــار کــر |
تـو را بــیـنـنـد بــر کـوهـی شـده در حـمـلـه چـون بــادی | چــو بــرقـی نـعــره پــر آتــش چــو رعــدی حــلـق پــر تــنـدر |
هـیـونـی تــنـد خــارا شـخـص آهـن سـاق سـنـدان سـم | عـــقـــابـــی تـــیــز کـــوه انــجـــام هــامــون کـــوب دریــا در |
ســریـن او نــدیــده شــیــب و چــون شــیــب درازش دم | بـــرخــش او نــخــورده زخــم و بـــر زخــم دو دســتــش بـــر |
هــزاران دایــره بـــیــنــی هــزاران خـــط کـــه بـــنــگـــارد | گــه نــاورد چـــون پـــرگــار و گــاه پـــویــه چـــون مــســـطــر |
بــه دســتــت گـوهـری لـرزان فـلـک جــرم نـجــوم آگـیـن | مـــرکــــب نـــقــــره در الـــمـــاس و مـــعــــجــــون آب در آذر |
ز جــان دودی بـــرانــگــیــزی بـــدان پــولــاد چــون آتــش | ز گــرد ابـــری بـــرافــرازی بــر آن شــبـــدیــز چــون صــرصــر |
درخــش ایــن فــرو گــیــرد هــمــه روی هــوا یــکــســان | نـــعـــال آن فـــرو کـــوبـــد هــمـــه روی زمـــیــن یــکـــســـر |
گـهـی ایـن بــر گـهـر تــابــد چــو یـاقـوتــی تــو را در کـف | گـهـی آن پــرگــره پــیـچــد چــو ثــعــبــانـی بــه چــنـگ انـدر |
چـه بـازو و چـه دسـتـسـت آنکه گیرد سـسـتـی و کندی | ازیــن دنــدان پـــیــل مــســـت از آن چـــنــگـــال شـــیــر نــر |
نـهـنـگ هـیـبــتــت هـر ســو چــو بــاد انـدر کـشـیـده دم | هــمــای نــصــرتــت چــون ابـــر بــر هــر ســو گــشــاده پــر |
خـلـیـلـی تـو کـه هـر آتـش تـو را هـمـسـان بــود بــا گـل | کــلــیــمــی تــو کــه هــر دریــا تــو را آســان دهــد مــعــبــر |
مـعـاذالـلـه نـه ایـنـی و نـه آنـی بــلـکـه خــود هـسـتــی | ز نـــعـــت فـــهـــم هـــا بـــیــرون ز حـــد وهــم هـــا بـــرتـــر |
نــدانــم گــفــت مــدح تــو بـــقــا بـــادت کــه از رتـــبـــت | ســر عــمــال هــنــدســتــان رســانــیــدی بــه گــردون بـــر |
بـدان بـی جـان که همچـون جـان شدست انبـاز اندیشه | نــخــوانــده هــیـچ عــلــمــی و تــمــام عــلــمــهــاش از بــر |
فـــری زان تــــنـــدرســــت زرد و آن فــــارغ دل گـــریـــان | شــگــفــت آن راســتــگــوی گــنــگ و آن قــوت کــن لــاغــر |
تنش چون استخوان سخت و دلش همچون شکم خالی | زبــان چــون دســت نـیـرومــنــد و ســر چــون پــای گــام آور |
بــه تــو خــاور مـقــلــد گــشــت خــورشــیـد از بــرای آن | بـــپـــاشـــد بـــر جـــهــان نــوری کـــه افـــزون آیــد از خـــاور |
ز نــام تــســت رای تــو هـمــه راحــت کــه بــی هــر دو | نــــگــــیـــرد روح رادی تــــن نـــیـــارد شــــاخ شــــادی بــــر |
تــویـی انـصـاف و حـکـم تــو چـو دانـش عـقـل را شـایـان | تــویـی اقــبــال و مــلــک تــو چــو دیــده چــشــم را در خــور |
نــبــرد افــروخــتــی یـک چــنـد و بــزم آرای یـک چــنـدی | کــه گــاهـی نـوبــت تــیـغــســت و گـاهـی نـوبــت ســاغــر |
نــزیــبـــد چــون بـــه جـــا و دور بـــگــرایــد نــشــاط تـــو | بــه جــز خـورشـیـد مـی پــیـمـای و جــز نـاهـیـد و خـنـیـاگـر |
از آن مـعـشــوق حــورآیـیـن از آن مـعـشــوق ســروآســا | وز آن خــوشــخــوی گــل عــارض و زان زیــبــای مــه پــیـکــر |
بـــخـــواه آن طـــبـــع را قــوت بـــخـــواه آن کــام را لــذت | بـــخــواه آن چــشــم را لــالــه بــخــواه آن مــغــز را عــنــبــر |
بــتـی کـز تـن بــه زلـف و رخ کـشـیـد و بــرد هـوش و دل | نـه چــون او لـعــبــتــی دیـگــر نـه چــون او صــورتــی دلــبــر |
بـه خـدمـت پـیش روی او مـیان بـسـتـه سـت شـاخ گـل | ز حــشـمـت پــیـش زلـف او ســرافـکـنـدســت سـیـسـنـبــر |
بــــه خـــوی و عـــادت آبــــا بــــه جـــمـــع زایـــران زر ده | بــه رســم و ســیـرت اجــداد جــشــن مـهـرگــان مـی خــور |
بــدان را غــم هـمـی مـالــد بــه لـفــظ رود شــادی کــن | بـــدی را جــان هــمــی کــاهــد بــه جــان جــام جــان پــرور |
بـــبــر بــهــر نــشــاط انــده بــه عــودی از دل عــشــرت | بـــزن بـــهـــر دمـــاغ آتـــش بـــه عـــودی در دل مـــجـــمـــر |
بـــزرگــا هــیــچ اقــبـــالــم نــبـــاشــد چــون قــبــول تــو | که چون من نیست مدحت گوی و چون تو نیست مدحت خر |
عـــروس طـــبـــع مـــن بـــپـــذیــر ازیــرا شـــاه احـــراری | هــر آزاده تــو را بــنــده ســت و هــر خــواجــه تــو را چــاکــر |
نـگــاری کــز جــمــال او جــهـان چــون بــوســتــان خــرم | بـــهـــاری کـــز بـــهــای او زمـــیــن چـــون آســـمـــان انـــور |
هـمـه سـر صـورت و صـفـوت هـمـه تــن زیـنـت مـدحــت | بـــریــن از نــور دل کــســـوت بـــر آن از لــطـــف جـــان زیــور |
بــــــه ارج گــــــوهـــــر شــــــهـــــوار و ارز لؤلؤ لـــــالـــــا | بــــه فــــر افــــســــر فـــغــــفـــور و قـــدر یـــاره قـــیـــصــــر |
بـــه نــقـــش دیــبـــه رومـــی و بـــوی عـــنــبـــر ســـارا | بــــه حــــســــن صــــورت مـــانـــی و زیـــب لـــعـــبــــت آذر |
ولـیکـن بـخـت بـی مـعـنـی بـه تـنـدی مـی کـنـد دعـوی | نــمــایــش و آزمــایــش را شـــود هــر ســـاعـــتـــی دیــگــر |
سـرای دل تـنـسـت و تـن بــه مـحـنـت مـی شـود ویـران | امــیــر تـــن دلــســـت و دل ز انــده مــی کــشــد لــشــکــر |
نـحــوس طــالــعــی کــردســت کــار و حــال مــن تــیـره | بـه حـسـبــت حـال مـن بـشـنـو بـه عـبــرت حـال مـن بـنـگـر |
ز گــیــتــی زاده طــبــع مــن ز طــبــع مــن ســخــن زاده | مــیــان مـــادر و فـــرزنــد مـــانــده طـــبـــع مــن مــضـــطـــر |
بـــگــریــد چـــشـــم نــظـــم او بـــنــالــد حـــق نــثـــر او | از آن بـــی مــنــفــعـــت فـــرزنــد و زان نــامــهــربـــان مــادر |
بـگـیـر ایـن مـایـه از شـخـصـی کـه انـدر قـبـضـه مـحـنـت | ز آب و آتـــش خـــاطــر خـــلــالــش مــانــد و خـــاکــســـتـــر |
گـهـی وسـواس بـیـکـاری بـه فـرقـش مـی زنـد مـیـتـیـن | گـهـی تــیـمـار بــیـداری بــه چــشــمـش در خــلـد نـشــتــر |
بــه ضــعــف ضــیـمـرانـش تــن بــه خــم خــیـزرانـش قـد | بــه لــون شــنــبــلــیـدش رخ بــه رنــگ یــاســمــیـنــش بــر |
بــسـان بــاز بــسـتـه پـای و چـون طـوطـی گـشـاده لـب | ســـپـــیــد از جـــاه تـــو روی و ســیــاه از مــدح تـــو دفــتـــر |
چــو ســیـم و زر نــهـان دارنــدش از بــیـگــانـه در خــانـه | چــو ســنــگ و گــل نــگــردانــنــدش انــدر خــانـه بــا زنــبــر |
هــوای شــب لــبـــاس او ز مــهــرت ســاخــتــه انــجــم | دهـــان زهـــر طـــعـــم او ز شـــکـــرت یـــافـــتــــه شـــکـــر |
ســپـــهــرش عــشــوه دادســت او را وفــتـــاده خـــوش | زمــــانـــه ش وعــــده ای کــــردســــت و او را آمـــده بــــاور |
هـمـی تـا انـدریـن گـیـتـی بـه خـلـقـت مـجـتـمـع بـاشـد | ز ریـگ و سـنـگ و دشـت و کـوه و زاب و خـاک و بــحــر و بــر |
اثــر بــاشــد ز خــیـر و شــر دو عـالـم را ز شـش جــانـب | مـدد خــواهـد ز بــیـش و کـم چــهـار ارکـان و هـفــت اخــتــر |
نـــرویــد شـــاخ بـــی ابـــرو نـــخـــیــزد ابـــر بـــی دریـــا | نــبـــاشــد مــهــر بـــی چــرخ و نــگــردد چــرخ بــی مــحــور |
بـه دسـت بـخـت هـر چـیـزی کـه آن بـهـتـر بـود بـسـتـان | بــه پــای فــخــر هــر اوجــی کــه آن بـــرتــر بـــود بـــســپــر |
ز گــریـه قــســم چــشــم تــو بــه دیـوان گــریـه خــامــه | ز نــالـــه خـــط گـــوش تـــو بـــه مــجـــلـــس نــالــه مــزمــر |
ســپــهـر آراسـتــه عـیـشـت جــهـان افـروخــتــه عـمـرت | بــه مـجــد و فــخــر و جــاه و بــخــت و عــز و نـام کــام و کـر |
جـــواب شــاعــر رازی بـــگــفــتـــم کــو هــمــی گــویــد | ســحــرگــاهـان یـکــی عــمـدا بــه صــحــرا بــگــذر و بــنـگـر |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج