فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 2 خرداد 1404

پایگاه خبری شاعر

در لغز شمع و مدح حکیم عنصری

ای نــهــاده بــر مــیــان فــرق جــان خــویـشــتــنجـسـم مـا زنـده بــه جــان و جــان تــو زنـده بــه تــنهـر زمـان روح تــو لـخــتــی از بــدن کــمـ…

ای نــهــاده بــر مــیــان فــرق جــان خــویـشــتــنجـسـم مـا زنـده بــه جــان و جــان تــو زنـده بــه تــن
هـر زمـان روح تــو لـخــتــی از بــدن کــمـتــر کـنـدگــوی انــدر روح تـــو مــضـــمــر هــمــی گــردد بـــدن
گـر نـیی کـوکـب، چـرا پـیـدا نـگـردی جـز بـه شـبور نـیـی عـاشـق، چـرا گـریـی هـمـی بـر خـویـشـتـن
کــوکــبــی آری ولــیـکــن آســمــان تــســت مـومعـاشــقـی آری، ولـیـکـن هـســت مـعـشـوقـت لـگـن
پـیـرهـن در زیـر تـن پـوشـی و پـوشـد هـر کـسـیپـیـرهـن بــر تـن، تـو تـن پـوشـی هـمـی بــر پـیـرهـن
چــون بــمـیـری آتــش انـدر تــو رسـد زنـده شـویچــون شــوی بــیـمــار، بــهــتــر گــردی از گــردن زدن
تا همی خندی، همی گریی و این بس نادر استهم تـو معشـوقی و عـاشـق، هم بـتـی و هم شـمن
بــشـکـفـی بـی نـوبــهـار و پـژمـری بـی مـهـرگـانبــگــریــی بــی دیــدگــان و بــاز خــنــدی بــی دهــن
تــو مـرا مــانـی و مـن هـم مـر تــرا مــانـم هـمـیدشــمــن خــویـشــیـم هـر دو دوســتــدار انــجــمــن
خــویـشـتــن سـوزیـم هـر دو، بــر مـراد دوسـتــاندوســـتـــان در راحـــتـــنــد از مـــا و مـــا انــدر حـــزن
هــر دو گــریـانــیـم و هــر دو زرد و هـر دو در گــدازهـر دو ســوزانـیـم و هـر دو فــرد و هـر دو مـمـتــحــن
آنـچـه مـن در دل نـهـادم، بـر سـرت بـیـنـم هـمـیوانــچـــه تـــو بـــر ســـر نــهــادی در دلــم دارد وطــن
اشـک تـو چـون در کـه بــگـدازی و بــر ریـزی بـه زراشـک مـن چـون ریـخـتـه بــر زر هـمـی بــرگ سـمـن
روی تــو چــون شـنـبــلـیـد نـوشــکـفـتــه بــامـدادوان مــن چــون شــنــبـــلــیــد پــژمــریــده در چــمــن
رسـم نـاخــفـتــن بــه روزسـت و مـن از بــهـر تــرابـی وسـن بـاشـم هـمـه شـب، روز بـاشـم بـا وسـن
از فــراق روی تـــو گــشـــتـــم، عـــدوی آفـــتـــابوز وصــالـت بــر شــب تــاری شــدســتــم مـفــتــنـن
مــن دگــر یــاران خـــود را آزمــودم خـــاص و عــامنـــی یــکـــیــشـــان رازدار و نـــی وفـــاانـــدر دو تـــن
رازدار مــن تــویــی، ای شــمــع یــار مــن تــویــیغــمــگــســار مــن تــویـی مــن زان تــو، تــو زان مـن
تـو همی تـابـی و مـن بـرتـو همی خـوانم بـه مهرهــر شــبــی تــا روز دیــوان ابــوالــقــاســم حــســن
اوســـتــــاد اوســـتــــادان زمـــانـــه عـــنـــصـــریعنصـرش بـی عیب و دل بـی غش و دینش بـی فتـن
شـعـر او چـون طـبـع او: هم بـی تـکـلف هم بـدیعطـبـع او چـون شـعـر او: هـم بـا مـلـاحـت هم حـسـن
نـعــمــت فــردوس یـک لــفــظ مـتــیـنـش را ثــمـر«گــنــج بــادآورد» یــک بــیــت مــدیــحــش را ثــمــن
تـا همی خـوانی تـو اشعارش، همی خـایی شکرتـا هـمـی گـویـی تـو ابـیـاتـش، هـمـی بـویی سـمـن
حــلــم او چــون کــوه و انـدر کــوه او کــهـف امــانطــبـــع او چـــون بـــحـــر و انــدر بـــحــر او در فــطــن
نــــــظـــــــم او و لــــــفــــــظ او و ذوق او و وزن اوهر خـطـابـش، هر عـتـابـش هر مدیحـش، هر سـخـن
گــاه نـظــم و گــاه نـثــر و گــاه مـدح و گـاه هـجــوروز جـــــــد و روز هــــــزل و روز کــــــلــــــک و روز دن
در بــار و مـشــکـریـز و نـوش طــبــع و زهـر فـعــلجـــانــفـــروز و دلـــگـــشـــا و غـــمـــزدا و لـــهــوتـــن
کــوجــریـر و کــو فــرزدق، کــو زهـیـر و کــو لـبــیـدرؤبـــه عـــجـــاج و دیــک الـــجـــن و ســـیــف ذویــزن
کـو حــطـیئه، کـوامـیـه، کـو نـصـیـب و کـو کـمـیـتاخـــطــل و بـــشـــار بـــرد، آن شـــاعــر اهــل یــمــن
وز خـراسـان: بــوشـعـیـب و بـوذر آن تـرک کـشـیوان ضـــریـــر پــــارســـی، وان رودکـــی چـــنـــگـــزن
آن دو گـــرگـــانـــی و دو رازی و دو ولـــوالـــجــــیسـه سـرخـسـی و سـه کاندر سـغـد بـوده مسـتـکن
ابــن هـانـی، ابــن رومـی، ابــن مـعـتـز ابـن بـیـضدعـبــل و بــوشــیـص و آن فـاضـل کـه بــود انـدر قـرن
وان خـجـسـتـه پـنج شـاعـر کـو، کـجـا بـودندشـانعــزه و عــفــرا و هــنــد و مــیــه و لــیــلــی ســکــن
وان دو امـرؤالـقـیـس و آن دو طـرفـه، آن دو نـابـغـهوان دو حسان و سه اعشی وان سه حماد و سه زن
از بــخـارا پــنـج و پــنـج از مـرو و پـنـج از بــلـخ بــازهفت نیشـابـوری و سـه طـوسـی و سـه بـوالحـسـن
گــو فــراز آیـنــد و شــعــر اوســتــادم بــشــنـونــدتــا غــریـزی روضــه بــیـنـنـد و طــبــیـعــی نـســتــرن
تــا بــر آن آثــار شــعــر خــویـشــتــن گــریـنـد بــازنـــی بـــرآثـــار و دیـــار و رســـم و اطـــلـــال و دمـــن
او رســــول مـــرســــل ایـــن شـــاعـــران روزگـــارشــعــر او فـرقـان و مـعـنـایـش ســر تــا ســر ســنـن
شـعـر او فـردوس را مـانـد، کـه اندر شـعـر اوسـتهـر چــه در فــردوس مــا را وعــده کــرده ذوالــمــنــن
کـوثـرسـت الـفـاظ عـذب او و مـعـنـی سـلـسـبـیلذرق او انـــهـــار خــــمـــر و وزنـــش انـــهـــار لـــبــــن
لــذت انـهـار خــمــر اوســت مــا را بــی حــســابراحـــت ارواح لــطــف اوســـت مــا را بـــی شـــجـــن
از کــــف او جــــود خــــیـــزد وز دل او مــــردمــــیاز تـــبـــت مــشـــک تـــبـــتـــی، وز عـــدن در عـــدن
وقـت صــلـحــش کـس نـدانـد مـرغــزن از مـرغــزاروقــت خــشــمـش، کـس نـدانـد مـرغــزار از مـرغــزن
هــمــتـــش آب و مــعـــالــی ام و بـــیــداری ولـــدحـکـمـتــش عـم و جــلـالـت خـال وهـشـیـاری خـتــن
زیـن فـروتــر شــاعـران دعـوی و زو مـعـنـی پــدیـدویـن حــکــیــمــان دگــر یــک فــن و او بــســیــار فــن
از زغـــن هـــرگـــز نـــیـــایــد فـــر اســـب راهـــوارگــرچـــه بـــاشــد چـــون صــهــیــل اســب آواز زغــن
حــبــذا اســبــی مـحــجــل مـرکــبــی تــازی نـژادنــعــل او پـــرویــن نــشــان و ســم او خـــارا شــکــن
بـارکـش چـون گـاومـیش و بـانگـزن چـون نره شـیرگـامـزن چـون ژنـده پــیـل و حـمـلـه بــر چـون کـرگـدن
یـوز جـسـت و رنـگ خـیـز و گـرگ پـوی و غـرم تـکبـــبـــر جـــه، آهـــو دو و روبـــاه حـــیـــلـــه، گـــور دن
چـون زبـانی انـدر آتـش، چـون سـلـحـفـاة انـدر آبچــون نــعــایــم دربــیــابــان، چــون بــهــایــم در قــرن
رام زیـن و خـوش عـنـان و کـش خــرام و تــیـزگـامشــخ نــورد و راهــجــوی و ســیــل بـــر و کــوهــکــن
پــــشـــت او و پــــای او و گـــوش او و گـــردنـــشچـون کـمان و چـون رماح و چـون سـنان و چـون مجـن
بـر شـود بـر بـاره سـنـگـین، چـو سـنگ مـنـجـنیقدر رود در قــعــر وادی چــون بــه چــاه انـدر، شــطــن
بــر طــراز آخــتــه پــویـه کــنـد چــون عــنـکــبــوتبــربــدسـتــی جــای بــر، جـولـان کـنـد چـون بــابــزن
رخــش بـــا او لــاغــر و شــبـــدیــز بـــا او کــنــدروورد بــــا او ارجــــل و یـــحــــمــــوم بــــا او اژکــــهـــن
ایـنـچــنـیـن اســبــی تــوانـد بــرد بــیـرون مــرمــرااز چــنـیـن وادی، ز قــاعــی ســهـمـنـاک و نـیـشــزن
از تـبـش گشـتـه غدیرش همچـو چـشم اعمشـانوز عـطـش گـشـتـه مـسـیلـش چـون گـلـوی اهـرمـن
گـشـتــه روی بــادیـه چــون خــانـه جــوشـنـگـراناز نــشـــان ســـوســـمــار و نــقــش مــاران شــکــن
هـــمـــچــــو آواز کــــمـــان آوای گـــرگـــان انـــدروهـمـچــو جــعـد زنـگـیـان شــاخ گـیـاهـان، پــرشــکـن
بـر چـنین اسـبـی چـنین دشتـی گذارم در شـبـیتــیـره چــون روز قــصــاص و تــنــگ چــون روز مــحــن
روی شـــســـتـــه آســـمــان او بـــه آب لــاجـــورددسـت در بـسـتـه زمـینـش از قـیـر و از مـشـک خـتـن
راسـت چـون یک قـبـضـه و یک خـانه قـوسـی بـودآن بـــنــات الــنــعــش تــابـــان بـــر ســر کــوه یــمــن
بــر سـپــهـر لـاجــوردی صـورت «سـعـدالـسـعـود»چـون یـکـی خـال عـقـیـقـیـن، بــر یـکـی نـیـلـی ذقـن
چـون سـه سـنگ دیگپـایه «هقعـه » بـر جـوزا کنارچـــون شـــرار دیــگــپـــایــه پـــیــش او خـــیــل پـــرن
اسـب من در شب دوان همچـون سفینه در خـلیجمـن بــر او ثــابــت چــنـانـچــون بــادبــان انـدر ســفـن
گــاهــش انــدر شــیـب تــازم، گــاه تــازم بــرفــرازچــون کـسـی کـو گـاه بــازی بــر نـشـیـنـد بــر رسـن
در مـیان مـهد چـشـم مـن نخـسـبـد طـفـل خـوابتـــا نــبـــیــنــم روی آن بـــرجــیــس رای تــهــمــتـــن
تــا نـگـیـرم دامـن اقــبــال او مـحــکــم بــه چــنـگتــا نــبـــوســم خــاک زیــرپــای او، ذوالــطــول و مــن
ای مـنـوچـهـری هـمـی تـرسـم کـه از بـیدانـشـیخـویشـتـن را هـم بـه دسـت خـویشـتـن دوزی کـفـن
آنــکــه انــدر زیــر تــاج گــوهــر و دیــبـــای شــعــرچـــون نــگـــار آزرســـت و چـــون بـــهــار بـــرهــمـــن
بـرد خـواهـی پـیـش او نـاپـروریـده شـعـر خـویش؟کـرد خــواهـی در مـلـامـت عــرض خــود را مـرتــهـن؟
بــر دم طـاووس خـواهـی کـرد نـقـشـی خـوبــتـر؟در بــهـشــت عــدن خــواهـی کـشــت شــاخ نـارون؟
آنـکــه اســتــادان گــیـتــی بــرحــذر بــاشــنــد ازوتـــو بـــه نــادانــی مــرو نــزدیــک او، لــاتـــعـــجـــلــن
مجـلس اسـتـاد تـو چـون آتـشـی افـروخـتـه سـتتــو چــنـانـچــون اشـتــر بــی خـواسـتــار انـدر عـطـن
اشــتــر نــادان ز نــادانــی فــروخــســبـــد بــه راهبـی حـذر بـاشد از آن شیری که هسـت اشـتـرشکن

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج