نگه کن که شـادان بـرزین چـه گفتبــدانـگـه کـه بـگـشـاد راز ازنـهـفـتبــدرگـه شـهـنـشــاه نـوشـیـن روانکــه نــامــش بــمــانـاد تــا جــاودانزهـردانـش…
نگه کن که شـادان بـرزین چـه گفت | بــدانـگـه کـه بـگـشـاد راز ازنـهـفـت |
بــدرگـه شـهـنـشــاه نـوشـیـن روان | کــه نــامــش بــمــانـاد تــا جــاودان |
زهـردانـشـی مـوبــدی خــواسـتــی | کـه درگـه بــدیـشـان بــیـاراســتــی |
پــزشــک ســخــنـگـوی وکــنـداوران | بــــزرگـــان وکــــارآزمـــوده ســــران |
ابـــرهـــردری نـــامـــور مـــهـــتـــری | کـجــا هـرســری رابــدی افــســری |
پــزشــک ســرایــنــده بـــرزوی بــود | بــنـیـرو رسـیـده ســخــنـگـوی بــود |
زهـردانــشــی داشــتــی بــهـره ای | بــهـربـهـره ای درجـهـان شـهـره ای |
چــنـان بــد کـه روزی بــهـنـگـام بــار | بـــیــامـــد بـــرنــامـــور شـــهــریــار |
چـنین گـفـت کـای شـاه دانش پـذیر | پـــژوهــنــده ویــافـــتـــه یــادگـــیــر |
مـــن امـــروز دردفـــتــــر هـــنـــدوان | هـمــی بــنـگــریـدم بــروشــن روان |
چـنـین بـدنـبـشـتـه کـه بـرکـوه هنـد | گـیاییسـت چـینـی چـورومـی پـرنـد |
کــه آن را چــو گــردآورد رهــنــمــای | بـــیــامـــیــزد ودانــش آرد بـــجـــای |
چـو بــر مـرده بــپـراگـنـد بـی گـمـان | ســخــنـگـوی گــرددهـم انـدر زمـان |
کـنـون مـن بــدســتــوری شــهـریـار | بــپــیـمــایـم ایـن راه دشــوار خــوار |
بــســی دانــشــی رهـنـمــای آورم | مـگـر کـیـن شـگـفـتـی بـجـای آورم |
تــن مــرده گــرزنـده گــردد رواســت | که نوشین روان بـرجهان پادشاست |
بــدو گـفـت شـاه ایـن نـشـایـد بـدن | مــگـــر آزمــوده رابـــبـــایــد شـــدن |
بـــبـــر نــامــه مـــن بـــر رای هــنــد | نـگـر تــاکـه بــاشـد بــت آرای هـنـد |
بــدیـن کـاربــاخــویـشـتــن یـارخــواه | هـمـه یـاری ازبــخــت بــیـدار خــواه |
اگـر نـوشــگـفـتــی شــود درجــهـان | کـه ایـن گـفـتـه رمـزی بـود درنـهـان |
بــبــر هــرچ بــایــد بــه نــزدیـک رای | کـزو بــایـدت بــی گـمـان رهـنـمـای |
درگــنــج بــگــشــاد نــوشــیـن روان | زچــیـزی کـه بــد درخـور خــسـروان |
ز دیــنــار و دیــبـــا و خـــز و حـــریــر | ز مـهر و ز افـسـر ز مـشـک و عـبـیر |
شـتــروار سـیـصـد بــیـاراسـت شـاه | فـرســتــاده بــرداشـت آمـد بــه راه |
بـــیـــامـــد بـــر رای ونـــامـــه بـــداد | ســربـــارهــا پــیــش اوبـــرگــشــاد |
چــو بــرخــوانـد آن نـامــه شــاه رای | بــدو گـفـت کـای مـرد پــاکـیـزه رای |
زکسـری مرا گنج بـخـشیده نیسـت | همه لشـکـر وپـادشـاهی یکـیسـت |
ز داد و ز فــــــر و ز اورنـــــد شــــــاه | وزان روشـنـی بـخـت وآن دسـتـگـاه |
نـبــاشـد شـگـفـت ازجـهـانـدار پـاک | کــه گــر مــردگــان را بــرآرد زخــاک |
بـرهمـن بـکـوه اندرون هرک هسـت | یـکـی دارد ایـن رای رابــا تــودسـت |
بــت آرای وفــرخــنـده دســتــور مـن | هـم آن گـنـج وپـرمـایه گـنـجـور مـن |
بـدونـیک هنـدوسـتـان پـیش تـسـت | بــزرگـی مـرا درکـم وبــیـش تـسـت |
بــیـاراســتــنــدش بــه نــزدیـک رای | یکـی نـامـور چـون بـبـایـسـت جـای |
خـورشـگـر فـرسـتــاد هـم خـوردنـی | همـان پـوشـش نـغـز وگـسـتـردنـی |
بـــرفــت آن شــب ورای زد بـــا ردان | بـــزرگـــان قـــنـــوج بــــا بـــخـــردان |
چـوبــرزد سـر از کـوه رخـشـنـده روز | پــدیـد آمـد آن شـمـع گـیـتــی فـروز |
پــزشــکــان فــرزانـه را خــوانــد رای | کـسـی کـو بـدانـش بـدی رهنمـای |
چـو بــرزوی بــنـهـاد سـرسـوی کـوه | بــرفــتــنــد بــااو پــزشــکــان گــروه |
پــیـاده هـمـه کــوهـســاران بــپــای | بــپــیـمـود بــا دانـشــی رهـنـمــای |
گـیـاهـا ز خــشــک و ز تــر بــرگـزیـد | ز پــژمــرده و آنــچ رخــشــنــده دیـد |
ز هـرگــونــه دارو ز خــشــک و ز تــر | هـمــی بــر پــراگــنـد بــر مــرده بــر |
یـکــی مـرده زنـده نـگــشــت ازگـیـا | همـانـا کـه سـسـت آمـد آن کـیمـیا |
هـمـه کـوه بـسـپـرد یـک یـک بـپـای | ابـــر رنــج اوبـــرنــیــامـــد بـــجـــای |
بـدانسـت کـان کار آن پـادشـا سـت | که زنده است جاوید و فرمانرواست |
دلش گشـت سـوزان ز تـشویر شـاه | هــم ازنـــامـــداران هــم از رنــج راه |
وزان خــواســتــه نــیــز کآورده بـــود | زگـــفـــتـــار بـــیــهـــوده آزرده بـــود |
زکــارنــبـــشــتــه بـــبـــد تــنــگــدل | کــه آن مـرد بــیـدانـش و ســنـگـدل |
چـرا خـیـره بـر بــاد چـیـزی نـبـشـت | کـه بــد بــار آن رنـج گـفـتــار زشـت |
چـنین گفـت زان پـس بـران بـخـردان | کــه ای کـــاردیــده ســـتـــوده ردان |
کــه دانـیـد دانــاتــر از خــویـشــتــن | کــجــا ســرفــرازد بــدیـن انـجــمــن |
بـه پـاسـخ شدند انجـمن همسخـن | کــه دانـنـده پــیـرســت ایـدر کــهـن |
بـه سـال و خـرد او ز مـا مـهتـرسـت | بـه دانـش ز هر مـهتـری بـهتـرسـت |
چــنـیـن گـفـت بــرزوی بــا هـنـدوان | کـــه ای نـــامـــداران روشــــن روان |
بــریـن رنــجــهـا بــرفــزونــی کــنـیـد | مــرا ســوی او رهـنـمــونـی کــنـیـد |
مـگـر کـان سـخــنـگـوی دانـای پــیـر | بــدیـن کـار بــاشـد مـرا دســتــگـیـر |
بـــــبــــردنــــد بــــرزوی رانــــزد اوی | پـراندیشـه دل سـرپـرازگـفـت وگوی |
چـونـزدیـک اوشـد سـخـنـگـوی مـرد | هـمــه رنــجــهـا پــیـش او یـاد کــرد |
زکــار نــبـــشــتــه کــه آمــد پــدیــد | ســخــنـهـا کـه ازکـاردانـان شــنـیـد |
بـــدو پــیــر دانــا زبـــان بـــرگــشــاد | ز هـر دانــشــی پــیـش اوک رد یـاد |
کـه مـن در نـبـشـتـه چـنـین یـافـتـم | بـــدان آرزو تـــیــز بـــشـــتـــافــتـــم |
چــو زان رنــجــهـا بــرنـیـامــد پــدیـد | بــبــایـســت نـاچــار دیـگـر شــنـیـد |
گیا چـون سخن دان و دانش چو کوه | کـه هـمـواره بـاشـد مـر او راشـکـوه |
تـن مـرده چـون مـرد بـیـدانـشـسـت | کـه دانـا بـهـرجـای بــا رامـشـسـت |
بــدانـش بــود بـی گـمـان زنـده مـرد | چـودانـش نـبــاشـد بـگـردش مـگـرد |
چـــومــردم زدانــایــی آیــد ســتـــوه | گـیاچـوکـلیلـه سـت ودانش چـوکـوه |
کــتــابــی بــدانــش نــمــایـنــده راه | بــیـابـی چـوجـویـی تـوازگـنـج شـاه |
چـو بــشـنـیـد بــرزوی زو شـاد شـد | هـمــه رنـج بــرچــشــم اوبــادشــد |
بــروآفــریــن کــرد وشــد نــزد شــاه | بـــکـــردار آتـــش بـــپـــیـــمـــود راه |
بــیـامـد نـیـایـش کــنـان پــیـش رای | کـه تـا جـای بـاشـد تـوبـادی بـجـای |
کتـابـیسـت ای شـاه گسـتـرده کـام | کـه آن را بـهندی کـلـیلـه سـت نـام |
بــه مـهـرسـت تـا درج درگـنـج شـاه | بـــرای وبـــدانــش نــمـــایــنــده راه |
بــه گـنـج ور فـرمـان دهـد تــا زگـنـج | ســپــارد بــمـن گــر نـدارد بــه رنـج |
دژم گــشـــت زان آرزو جـــان شـــاه | بــپـیـچـیـد بــرخـویـشـتـن چـنـدگـاه |
بـبرزوی گفت این کس از ما نجست | نـه اکــنـون نـه از روزگـار نـخــســت |
ولــیـکــن جــهـانــدار نـوشــیـن روان | اگــر تــن بـــخــواهــد ز مــا یــا روان |
نـداریـم ازو بــاز چـیـزی کـه هـسـت | اگـر ســرفـرازســت اگـر زیـردســت |
ولـیـکـن بــخــوانـی مـگـر پــیـش مـا | بـــدان تـــا روان بـــدانـــدیـــش مـــا |
نگوید بـه دل کان نبـشـتـسـت کس | بـخوان و بـدان و بـبـین پیش و پـس |
بــدو گـفــت بــرزوی کـای شــهـریـار | نــدارم فــزون ز آنــچ گــویــی مــدار |
کــلــیــلــه بــیــاورد گــنــجــور شــاه | هــمــی بـــود او را نــمــایــنــده راه |
هـران در کــه ازنـامــه بــو خــوانـدی | هــمــه روز بــر دل هــمــی رانــدی |
ز نــامــه فــزون ز آنـک بــودیـش یـاد | ز بـــرخــوانــدی نــیــز تـــا بـــامــداد |
همی بـود شـادان دل و تـن درسـت | بـدانش همی جان روشن بـشست |
چـو زو نـامـه رفـتــی بــشـاه جـهـان | دری از کــلـیـلـه نـبــشــتــی نـهـان |
بـــدیــن چــاره تــا نــامــه هــنــدوان | فــرســتــاد نــزدیـک نـوشــیـن روان |
بــدیـن گـونـه تــا پــاسـخ نـامـه دیـد | کــه دریــای دانــش بــرمــا رســیــد |
ز ایــوان بــیــامــد بـــه نــزدیــک رای | بــدسـتـوری بــازگـشـتـن بــه جـای |
چــو بــگـشـاد دل رای بــنـواخـتــش | یکـی خـلـعـت هنـدویی سـاخـتـش |
دو یــاره بـــهــاگــیــر و دو گــوشــوار | یـکــی طــوق پــرگــوهــر شــاهـوار |
هـم از شــاره هـنـدی و تــیـغ هـنـد | هـمــه روی آهـن ســراســر پــرنــد |
بـــیــامـــد ز قـــنــوج بـــرزوی شـــاد | بــســی دانــش نـوگــرفــتــه بــیـاد |
ز ره چــون رســیـد انـدر آن بــارگــاه | نـیـایـش کـنـان رفـت نـزدیـک شــاه |
بــگـفــت آنـچ از رای دیـد و شــنـیـد | بـــجــای گــیــا دانــش آمــد پــدیــد |
بـدو گـفـت شـاه ای پـسـندیده مـرد | کـــلـــیــلـــه روان مـــرا زنــده کـــرد |
تـواکـنـون ز گـنـجـور بـسـتـان کـلـیـد | ز چــیـزی کــه بــایـد بــبــایـد گـزیـد |
بــیـامـد خــرد یـافــتــه ســوی گـنـج | بــه گــنـج ور بــســیـار نـنـمـود رنـج |
درم بود و گوهر چپ و دست راست | جـز از جـامه شاه چـیزی نخـواسـت |
گـرانمـایه دسـتـی بـپـوشـید و رفـت | بــر گـاه کـســری خــرامـیـد تــفــت |
چـو آمـد بــه نـزدیـک تــخـتــش فـراز | بــرو آفــریــن کــرد و بــردش نــمــاز |
بــدو گــفــت پــس نـامـور شــهـریـار | کــه بــی بــدره و گــوهـر شــاهـوار |
چــرا رفــتــی ای رنـج دیـده ز گــنـج | کـسـی را سـزد گـنـج کـو دیـد رنـج |
چــنـیـن پــاســخ آورد بــرزو بــشــاه | کـه ای تــاج تــو بــرتــر از چـرخ مـاه |
هرآنکس که او پـوشـش شـاه یافت | بـبـخـت و بـتـخـت مـهـی راه یـافـت |
دگــر آنــک بـــا جـــامــه شــهــریــار | بـــبـــیــنــد مــرا مــرد نــاســـازگــار |
دل بــدسـگـالـان شـود تــار و تــنـگ | بــمــانــد رخ دوســت بــا آب و رنـگ |
یــکــی آرزو خــواهــم از شــهــریــار | کــه مـانـد ز مـن در جــهـان یـادگــار |
چـو بـنـویسـد این نـامـه بـوزرجـمـهر | گـشـایـد بــریـن رنـج بــرزوی چــهـر |
نـخــسـتــیـن در از مـن کـنـد یـادگـار | بــه فــرمــان پــیـروزگــر شــهــریــار |
بـدان تـا پـس از مـرگ مـن در جـهان | ز دانــنــده رنــجــم نــگــردد نــهــان |
بـدو گفـت شـاه این بـزرگ آروزسـت | بـــر انـــدازه مـــرد آزاده خـــوســـت |
ولـیـکـن بــه رنـج تـو انـدر خـورسـت | سـخـن گـرچـه از پـایگـه بـرتـرسـت |
بـه بـوزرجـمهر آن زمـان شـاه گـفـت | کــه ایـن آرزو را نــشــایـد نــهــفــت |
نویسـنده از کـلـک چـون خـامـه کـرد | ز بــر زوی یــک در ســرنــامــه کــرد |
نـبــشـت او بــران نـامـه خــســروی | نـبــود آن زمـان خــط جــز پــهـلــوی |
هـمــی بــود بــا ارج در گــنـج شــاه | بــدو نـاســزا کــس نـکــردی نـگــاه |
چــنـیـن تــا بــتــازی سـخـن رانـدنـد | ورا پــهـلــوانـی هـمــی خــوانــدنـد |
چــو مـامـون روشــن روان تــازه کـرد | خـــور روز بـــر دیــگـــر انــدازه کـــرد |
دل مــوبــدان داشــت و رای کــیــان | بــبـسـتـه بـهـر دانـشـی بــر مـیـان |
کـلـیـلـه بــه تــازی شـد از پــهـلـوی | بـدین سان که اکنون همی بشنوی |
بــتــازی هـمـی بــود تــا گــاه نـصــر | بـدانگه که شـد در جـهان شـاه نصر |
گـرانـمـایـه بــوالـفـضـل دسـتـور اوی | کـه انـدر سـخـن بــود گـنـجــور اوی |
بــــفـــرمـــود تـــا پـــارســـی و دری | نـبــشــتــنـد و کــوتــاه شــد داوری |
وزان پـس چـو پـیوسـتـه رای آمدش | بــدانــش خــرد رهـنــمــای آمــدش |
همـی خـواسـت تـا آشـکـار و نـهـان | ازو یـــادگــــاری بــــود درجــــهــــان |
گــزارنــده را پــیـش بــنــشــانــدنــد | هـمـه نـامـه بــر رودکـی خــوانـدنـد |
بـــپــیــوســت گــویــا پـــراگــنــده را | بــســفــت ایـنـچــنـیـن در آگـنـده را |
بــدان کـو سـخـن رانـد آرایـشـسـت | چـو ابـله بـود جـای بـخـشایشست |
حـــدیــث پـــراگـــنــده بـــپـــراگــنــد | چـوپـیوسـتـه شـد جـان و مغـزآگـند |
جــهــانــدار تـــا جــاودان زنــده بـــاد | زمـان و زمـیـن پــیـش او بــنـده بــاد |
از انـدیـشــه دل را مــدار ایـچ تــنـگ | کــــه دوری تــــو از روزگـــار درنـــگ |
گـهـی بــرفـراز و گـهـی بـر نـشـیـب | گـهـی بــا مـراد و گـهـی بـا نـهـیـب |
ازیـن دو یـکـی نـیـز جـاویـد نـیـسـت | بــبــودن تــو را راه امــیـد نــیـســت |
نـگـه کــن کـنـون کــار بــوزرجــمـهـر | که از خـاک بـرشد بـه گردان سپـهر |
فـــراز آوریـــدش بــــخــــاک نـــژنـــد | همـان کـس کـه بـردش بـا بـر بـلـند |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج