اگـــر شـــاه دیــدی وگـــر زیــردســـتوگــر پـــاکــدل مــرد یــزدان پــرســتچـنـان دان کـه چـاره نبـاشـد ز جـفـتز پــوشـیـدن و خـورد و جــای نـهـفـت…
اگـــر شـــاه دیــدی وگـــر زیــردســـت | وگــر پـــاکــدل مــرد یــزدان پــرســت |
چـنـان دان کـه چـاره نبـاشـد ز جـفـت | ز پــوشـیـدن و خـورد و جــای نـهـفـت |
اگــــر پــــارســــا بــــاشــــد و رای زن | یـکــی گــنــج بــاشــد بــراگــنــده زن |
بــویـژه کــه بــاشــد بــه بــالــا بــلـنـد | فـروهشـتـه تـا پـای مـشـکـین کـمـند |
خـردمـنـد و هـشـیار و بـا رای و شـرم | سـخــن گـفـتــنـش خـوب و آوای نـرم |
بـرین سـان زنی داشـت پـرمـایه شـاه | بــه بـــالــای ســرو و بــه دیــدار مــاه |
بــدیـن مـســیـحــا بــد ایـن مــاه روی | ز دیـدار او شــهـر پــر گــفــت و گـوی |
یـکـی کـودک آمـدش خـورشـیـد چـهـر | ز نــاهـیـد تــابــنــده تــر بــر ســپــهـر |
ورا نــــامــــور خــــوانــــدی نـــوش زاد | نـجــســتــی ز نـاز از بــرش تــنـدبــاد |
بـــبـــالــیــد بــرســان ســرو ســهــی | هـنـرمـنـد و زیـبــای شــاهـنـشــهـی |
چــو دوزخ بــدانـســت و راه بــهـشـت | عــزیـز و مــســیــح و ره زردهــشــت |
نـیامـد هـمـی زنـد و اسـتـش درسـت | دو رخ را بآب مـســیـحــا بــشــســت |
ز دیــن پـــدر کـــیــش مــادر گــرفـــت | زمــانـه بــدو مــانـده انـدر شــگــفــت |
چـنـان تــنـگـدل گـشـتــه زو شـهـریـار | کــه از گــل نــیـامــد جــز از خــار بــار |
در کــــاخ و فــــرخـــــنــــده ایــــوان او | بـــبـــســـتـــنــد و کـــردنــد زنــدان او |
نـشـسـتـنـگـهـش جـنـد شـاپــور بــود | از ایــــران وز بـــــاخــــتــــر دور بـــــود |
بــسـی بــسـتـه و پــر گـزنـدان بــدنـد | بــریـن بــهـره بــا او بــه زنـدان بــدنـد |
بــدان گــه کــه بــاز آمــد از روم شــاه | بــنــالــیــد زان جــنــبـــش و رنــج راه |
چـنان شد ز سستـی که از تـن بـماند | ز نــاتــنــدرســتــی بـــاردن بــمــانــد |
کــســی بـــرد زی نــوش زاد آگــهــی | کـه تـیـره شـد آن فـر شـاهـنـشـهـی |
جــهــانــی پــر آشــوب گــردد کــنــون | بــیـارنـد هـر ســو بــه بــد رهـنـمــون |
جــهــانــدار بــیــدار کــســری بـــمــرد | زمــان و زمــیــن دیــگــری را ســپــرد |
ز مـــرگ پـــدر شـــاد شـــد نــوش زاد | کــه هـرگــز ورا نـام نـوشــیـن مــبــاد |
بــریـن داســتــان زد یـکــی مـرد پــیـر | کـه گـر شـادی از مـرگ هـرگـز مـمـیر |
پــــســــر کــــو ز راه پــــدر بــــگـــذرد | سـتـم کـاره خـوانـیـمـش ار بـی خـرد |
اگـر بــیـخ حـنـظـل بــود تــر و خـشـک | نـشــایـد کـه بــار آورد شــاخ مـشـک |
چـرا گـشـت بـاید همی زان سـرشـت | کــه پــالــیـزبــانــش ز اول بــکــشــت |
اگـر مـیـل یـابــد هـمـی سـوی خــاک | بــبــرد ز خــورشــیــد وز بــاد و خــاک |
نــه زو بــار بــایـد کــه یـابــد نـه بــرگ | ز خــاکــش بــود زنــدگــانـی و مــرگ |
یــکــی داســتــان کــردم از نــوش زاد | نـگـه کـن مـگـر ســر نـپــیـچــی ز داد |
اگــر چـــرخ را کـــوش صـــدری بـــدی | هـمـانـا کـه صـدریـش کـسـری بــدی |
پــســر ســر چــرا پــیــچــد از راه اوی | نـشــســت کــه جــویـد ابــر گـاه اوی |
ز من بـشنو این داسـتـان سـر بـه سر | بـــگــویــم تـــو را ای پـــســر در بـــدر |
چــو گــفــتــار دهــقــان بــیـاراســتــم | بـدین خـویشتـن را نشـان خـواسـتـم |
کــه مــانــد ز مــن یـادگــاری چــنــیـن | بـــدان آفـــریــن کـــو کـــنــد آفـــریــن |
پـس از مـرگ بــر مـن کـه گـویـنـده ام | بـــدیــن نــام جـــاویــد جـــویــنــده ام |
*** | |
چــنــیـن گــفــت گــویـنــده پــارســی | که بـگذشت سال از بـرش چـار سی |
که هر کـس که بـر دادگر دشـمنسـت | نـه مـردم نـژادسـت کـه آهرمـنـسـت |
هـم از نــوش زاد آمــد ایـن داســتــان | کــه یـاد آمــد از گــفــتــه بــاســتــان |
چـو بـشـنید فـرزند کـسـری که تـخـت | بــپــردخــت زان خــسـروانـی درخــت |
در کـــاخ بـــگـــشـــاد فـــرزنــد شـــاه | بــرو انـجــمــن شــد فــراوان ســپــاه |
کـسـی کـو ز بــنـد خـرد جـسـتـه بـود | بـه زنـدان نـوشـیـن روان بـسـتـه بـود |
ز زنـــدانــهــا بـــنـــدهــا بـــرگـــرفـــت | همه شـهر ازو دسـت بـر سـر گرفـت |
بـه شـهـر انـدرون هـرک تـرسـا بــدنـد | اگــر جــاثــلــیـق ار ســکــوبــا بــدنــد |
بــسـی انـجـمـن کـرد بــر خـویـشـتـن | ســـواران گـــردنـــکـــش و تـــیـــغ زن |
فــراز آمــدنــدش تـــنــی ســی هــزار | هــمــه نــیــزه داران خـــنــجـــرگـــزار |
یکـی نـامـه بـنـوشـت نـزدیک خـویـش | ز قـیـصـر چــو آیـیـن تــاریـک خــویـش |
کـه بــر جــنـدشــاپــور مـهـتــر تــویـی | هـم آواز و هـم کـیـش قـیـصـر تــویـی |
هـمــه شــهـر ازو پــرگــنـهـکــار شــد | سـر بــخــت بــرگـشـتــه بــیـدار شـد |
خــبــر زیـن بــه شـهـر مـدایـن رسـیـد | ازان کـه آمـد از پــور کــســری پــدیـد |
نـــگــــهـــبــــان مـــرز مــــدایـــن ز راه | ســواری بــرافــگــنــد نــزدیــک شــاه |
سـخـن هـرچ بــشـنـیـد بــا او بـگـفـت | چــنـیـن آگـهـی کـی بــود در نـهـفـت |
فــــرســــتــــاده بـــــرســــان آب روان | بــیـامــد بــه نــزدیـک نــوشــیـن روان |
بــگـفـت آنـچ بــشــنـیـد و نـامـه بــداد | سـخـنـهـا کـه پــیـدا شـد از نـوش زاد |
ازو شــاه بــشـنـیـد و نـامـه بــخــوانـد | غـمی گـشـت زان کـار و تـیره بـمـاند |
جـــهــانـــدار بـــا مـــوبـــد ســـرفـــراز | نشست و سخـن رفت چـندی بـه راز |
چو گشت آن سخن بر دلش جای گیر | بـــفـــمــود تـــا نــزد او شـــد دبـــیــر |
یـکــی نـامـه بــنـوشــت بــا داغ و درد | پـــرآژنــگ رخ لــب پـــر از بـــاد ســـرد |
نـخـسـتــیـن بــران آفـریـن گـسـتــریـد | کــه چــرخ و زمــان و زمــیــن آفــریــد |
نـــگـــارنـــده هــور و کـــیــوان و مـــاه | فـــروزنـــده فـــر و دیــهـــیـــم و گـــاه |
ز خــاشـاک نـاچــیـز تــا شـیـر و پــیـل | ز گــــرد پــــی مـــور تــــا رود نـــیـــل |
هـــمـــه زیـــر فـــرمـــان یـــزدان بـــود | وگــر در دم ســنــگ و ســنــدان بــود |
نـــه فـــرمـــان او را کـــرانـــه پـــدیـــد | نـه زو پــادشــاهـی بــخــواهـد بــریـد |
بــدانـســتــم ایـن نــامــه نــاپــســنـد | کــه آمــد ز فــرزنــد چــنــدیـن گــزنـد |
وزان پـــرگـــنــاهــان زنــدان شـــکـــن | کـه گـشـتــنـد بــا نـوش زاد انـجــمـن |
چــنـیـن روز اگـر چــشـم دارد کـسـی | سـزد گـر نـمـانـد بـه گـیـتـی بــسـی |
کــه جــز مــرگ را کــس ز مــادر نــزاد | ز کــســـری بـــر آغـــاز تـــا نــوش زاد |
رهـا نـیسـت از چـنـگ و مـنـقـار مـرگ | پــی پــشــه و مـور بــا پــیـل و کــرگ |
زمـیـن گـر گـشــاده کـنـد راز خــویـش | بــپــیـمــایـد آغــاز و انـجــام خــویـش |
کـــنـــارش پــــر از تــــاجـــداران بــــود | بــــرش پـــر ز خـــون ســـواران بــــود |
پــــر از مــــرد دانـــا بــــود دامـــنـــش | پــر از خــوب رخ جــیـب پــیـراهــنــش |
چـه افسر نهی بـر سرت بـر چـه تـرگ | بـــدو بــگــذرد زخــم پــیــکــان مــرگ |
گــروهــی کـــه یــارنــد بـــا نــوش زاد | کــه جــز مـرگ کــســری نـدارنـد یـاد |
اگـــر خـــود گـــذر یـــابـــی از روز بـــد | بـه مرگ کـسـی شـاه بـاشـی سـزد |
و دیــگــر کــه از مــرگ شـــاهــان داد | نــگــیــرد کــســی یــاد جــز بــدنــژاد |
ســر نــوش زاد از خـــرد بـــازگــشــت | چــنــیـن دیـو بــا او هـم آواز گــشــت |
نــبــاشــد بــرو پــایــدار ایــن ســخــن | بـرافـراخـت چـون خـواسـت آمـد بـبـن |
نــبــایـســت کــو نـزد مــا دســتــگــاه | بــدیـن آگــهـی خــیـره کــردی تــبــاه |
اگـر تــخـت گـشـتـی ز خـسـرو تـهـی | هـمــو بــود زیـبــای شــاهـنـشــهـی |
چـنـیـن بــود خـود در خـور کـیـش اوی | ســــزاوار جــــان بــــدانـــدیـــش اوی |
ازیـن بـر دل انـدیـشـه و بـاک نـیـسـت | اگـر کـیـش فـرزنـد مـا پــاک نـیـســت |
وزیـن کـس کـه بـا او بـهـم سـاخـتـنـد | وز آزرم مـــا دل بــــپــــرداخــــتــــنـــد |
وزان خــواســتــه کــو تــبــه کــرد نـیـز | هـمـی بـر دل مـا نـسـنـجـد بـه چـیـز |
بــدانــدیـش و بــیـکــار و بــدگــوهـرنـد | بــدیـن زیـردســتــی نـه انـدر خــورنـد |
ازین دسـت خـوارسـت بـر مـا سـخـن | ز کــردار ایــشــان تــو دل بــد مــکــن |
مـرا بــیـم و بــاک از جــهـانـداورســت | کــه از دانـش بــرتــو ران بــرتــرســت |
نـبـاید کـه شـد جـان مـا بـی سـپـاس | بــه نـزدیـک یـزدان نـیـکــی شــنــاس |
مـــــرا داد پـــــیــــروزی و فـــــرهــــی | فــزونـی و دیـهـیـم شــاهـنــشــهـی |
ســزای دهــش گــر نــیــایــش بـــدی | مـــرا بـــر فـــزونــی فـــزایــش بـــدی |
گـر از پـشـت مـن رفـت یک قـطـره آب | بــه جــای دگـر یـافـتــه جــای خــواب |
چــو بــیـدار شــد دشــمــن آمــد مــرا | بــتــرســم کــه رنـج از مـن آمــد مــرا |
وگـر گـاه خــشـم جــهـانـدار نـیـســت | مـرا از چــنـیـن کـار تــیـمـار نـیـســت |
وزان کـس کـه بــا او شـدنـد انـجــمـن | هـمـه زار و خــوارنـد بــر چــشـم مـن |
وزان نــامــه کــز قــیـصــر آمــد بــدوی | هــمــی آب تــیـره درآمــد بــه جــوی |
ازان کـو هـم آواز و هـم کـیش اوسـت | گـمـاننـد قـیصـر بـتـن خـویش اوسـت |
کــســی را کـه کـوتــاه بــاشــد خــرد | بـــدیــن نــیــاکـــان خـــود نـــنـــگـــرد |
گـران بــی خــرد سـر بــپــیـچــد ز داد | بــه دشــنـام او لــب نـبــایـد گــشــاد |
کـه دشـنـام او ویـژه دشـنـام مـاسـت | کـجـا از پــی و خـون و انـدام مـاسـت |
تـو لـشـکـر بــیـارای و بــر سـاز جـنـگ | مــدارا کـــن انــدر مــیــان بـــا درنــگ |
ور ای دون کـه تـنـگ انـدر آیـد سـخـن | بـه جـنـگ انـدرون هـیچ تـنـدی مـکـن |
گـرفــتــنـش بــهـتــر ز کـشــتــن بــود | مـگــرش از گــنـه بــازگــشــتــن بــود |
از آبـــــی کــــزو ســــرو آزاد رســـــت | سـزد گـر نـبــایـد بـدو خـاک شـسـت |
وگـــر خـــوار گــیــرد تـــن ارجـــمــنــد | بــه پــسـتـی نـهـد روی سـرو بــلـنـد |
ســـرش بـــرگـــرایــد ز بـــالـــیــن نــاز | مـدار ایـچ ازو گــرز و شــمـشــیـر بــاز |
گــرامــی کـــه خـــواری کـــنــد آرزوی | نــشـــایــد جـــدا کـــرد او را ز خـــوی |
یـکـی ارجـمـنـدی بــود کـشـتــه خـوار | چــو بــا شــاه گــیـتــی کــنـد کــارزار |
تـــواز کــشــتـــن او مــدار ایــچ بـــاک | چـوخـون سـرخـویش گـیـرد بـه خـاک |
ســوی کـیـش قـیـصــر گـرایـد هـمـی | ز دیـهــیـم مــا ســر بــتــابــدهــمــی |
عـــزیــزی بـــود زار و خـــوار و نـــژنـــد | گــزیـده بــه شــاهـی ز چــرخ بــلـنـد |
بــدیـن داسـتــان زد یـکـی مـهـرنـوش | پـرسـتـار بـا هوش و پـشـمـینه پـوش |
کـه هرکـو بـه مـرگ پـدر گـشـت شـاد | ورا رامـــش و زنـــدگـــانـــی مـــبــــاد |
تــو از تــیـرگــی روشــنـایـی مــجــوی | کـه بــا آتــش آب انـدر آیـد بــه جــوی |
نــه آســانــیـی دیــد بــی رنــج کــس | کـه روشـن زمـانـه بـریـنـسـت و بـس |
تــو بــا چــرخ گـردان مـکـن دوســتــی | کـه گـه مـغـز اویـی و گـه پــوســتــی |
چــه جــویـی زکــردار او رنــگ و بــوی | بــخـواهـد ربــودن چـو بــه نـمـود روی |
بـــدان گــه بــود بــیــم رنــج و گــزنــد | کـــه گـــردون گــردان بـــرآرد بـــلــنــد |
سـپـاهـی کـه هـسـتـنـد بـا نـوش زاد | کـجـا سـر بـه پـیـچـنـد چـنـدیـن ز داد |
تـــو آن را جــز از بـــاد و بـــازی مــدان | گـــــزاف زنــــان بـــــود و رای بـــــدان |
هران کس که تـرسـاسـت از لشکرش | هـمـی از پــی کـیـش پـیـچـد سـرش |
چـنـینـسـت کـیـش مـسـیـحـا کـه دم | زنــی تـــیــز و گــردد کــســی زو دژم |
نـــه پـــروای رای مـــســـیـــحـــابـــود | بــه فـرجــام خـصـمـش چـلـیـپــا بــود |
دگـر هـرکــه هـســت از پــراگـنـدگــان | بـــدآمــوز و بـــدخــواه و از بــنــدگــان |
از ایـشـان یکـی بـرتـری رای نـیـسـت | دم بــاد بــا رای ایـشــان یـکــیـســت |
بــه جـنـگ ار گـرفـتــه شـود نـوش زاد | بــرو زیـن سـخــنـهـا مـکـن هـیـچ یـاد |
کــه پـــوشـــیــده رویــان او در نــهــان | ســرآرنــد بــرخــویـشــتــن بــر زمــان |
هــــم ایــــوان او ســـــاز زنــــدان اوی | ابــــا آنـــک بــــردنـــد فــــرمـــان اوی |
در گــنــج یــک ســر بـــدو بــرمــبــنــد | وگـر چـه چـنـیـن خـوار شـد ارجـمـنـد |
ز پـــوشـــیــده رویــان و از خـــوردنــی | ز افــگــنــدنــی هـم ز گــســتــردنـی |
بــرو هـیـچ تــنـگـی نـبــایـد بــه چــیـز | نــبــایـد کــه چــیـزی نـیـابــد بــه نـیـز |
وزیـــن مــــرزبــــانــــان ایـــرانــــیــــان | هـران کـس کـه بـسـتـنـد بـا او مـیـان |
چـو پــیـروز گـردی مـپــیـچــان سـخـن | مـیانـشـان بـه خـنـجـر بـه دو نیم کـن |
هران کس که او دشـمن پـادشـاسـت | بــه کـام نـهـنـگـش سـپـاری رواسـت |
جـزان هرک مـا را بـه دل دشـمنسـت | ز تــخـم جــفـا پــیـشـه آهـرمـنـسـت |
ز مــا نــیــکــویــیــهــا نــگــیــرنــد یــاد | تـــو را آزمـــایـــش بـــس ازنـــوش زاد |
ز نــظــاره هـرکــس کــه دشــنــام داد | زبـــانــش بــجــنــبــیــد بــر نــوش زاد |
بــران ویـژه دشــنـام مـا خــواســتــنـد | بــه هـنـگــام بــدگـفــتــن آراســتــنـد |
مــبــاش انــدریـن نـیـزهـمــداســتــان | کـه بــدخــواه رانـد چــنـیـن داسـتــان |
گراو بـی هنرشد هم ازپـشت ماسـت | دل مـا بــریـن راســتــی بــرگـواسـت |
زبـــان کــســی کــو بـــبـــد کــرد یــاد | وزو بـــــود بــــیــــداد بـــــرنــــوش زاد |
هــمــه داغ کــن بـــرســر انــجـــمــن | مـــبـــادش زبـــان ومـــبـــادش دهــن |
کــســی کــو بــجــویـد هـمـی روزگـار | کـه تــا سـسـت گـردد تــن شـهـریـار |
بـــه کـــار آورد کـــژی و دشـــمـــنــی | بــدانــدیـشــی و کــیـش آهـرمــنــی |
بــدیـن پـادشـاهـی نـبــاشـد رواسـت | که فـر و سـر و افسـر و چـهر ماسـت |
نــهــادنــد بــرنــامــه بــر مــهــر شــاه | فـرسـتـاده بــرگـشـت پــویـان بــه راه |
چــو از ره ســوی رام بــرزیـن رســیــد | بـگـفـت آنـچ از شـاه کـسـری شـنـید |
چــو آن گــفــتــه شــد نـامــه او بــداد | بــه فــرمـان کـه فـرمـود بــا نـوش زاد |
ســپــه کـردن و جــنـگ را ســاخــتــن | وز آزرم او مــــغــــز پـــــرداخـــــتـــــن |
چــوآن نــامــه بــرخــوانـد مــرد کــهـن | شـنـیـد از فـرسـتـاده چـنـدی سـخـن |
بــدانـگـه کـه خــیـزد خــروش خــروس | ز درگــاه بـــرخـــاســـت آوای کـــوس |
ســپــاهـی بــزرگ از مــدایـن بــرفــت | بـشـد رام بـرزین سـوی جـنـگ تـفـت |
پــس آگــاهـی آمــد ســوی نـوش زاد | ســپــاه انـجــمــن کــرد و روزی بــداد |
هـمـه جــاثــلـیـقـان و بــه طـریـق روم | کـــه بــــودنـــد زان مـــرز آبــــادبــــوم |
ســپــهـدار شــمــاس پــیـش انــدرون | سپاهی همه دست شسته به خون |
بـــــرآمــــد خــــروش از در نــــوش زاد | بــجــنـبــیـد لـشــکــر چــو دریـا ز بــاد |
بـه هامـون کـشـیدنـد یکـسـر ز شـهر | پـر از جـنـگ سـر دل پـر از کـین و زهر |
چــو گــرد ســپــه رام بــرزیــن بــدیــد | بــزد نـای رویـیـن وصــف بــر کـشــیـد |
ز گــــرد ســــواران جـــــوشــــنــــوران | گـــــرایــــیــــدن گــــرزهــــای گــــران |
دل ســنــگ خـــارا هــمــی بـــردریــد | کـسـی روی خـورشـیـد تـابــان نـدیـد |
بــه قــلــب ســپــاه انــدرون نـوش زاد | یـکـی تــرگ رومـی بــه سـر بــرنـهـاد |
ســپــاهــی بــد از جــاثــلــقــیـان روم | کــه پــیــدا نــبــد از پــی نــعــل بــوم |
تـو گفتـی مگر خاک جوشان شدست | هـوا بــر سـر او خــروشـان شـدسـت |
زره دار گــــردی بــــیــــامــــد دلــــیـــر | کـــجـــا نـــام اوبـــود پـــیــروز شـــیــر |
خـــروشــیــد کــای نــامــور نــوش زاد | سـرت را کـه پــیـچـیـد چــونـیـن ز داد |
بـــگــشـــتـــی ز دیــن کــیــومــرثـــی | هـم از راه هـوشــنـگ و طـهـمـورثــی |
مـسـیح فـریـبـنـده خـود کـشـتـه شـد | چـو از دین یزدان سـرش گشـتـه شد |
ز دیــن آوران کــیـن آنــکــس مــجــوی | کــجـــا کــارخــود را نــدانــســت روی |
اگـــر فـــر یـــزدان بــــرو تــــافــــتــــی | جـــهــود انــدرو راه کـــی یــافـــتـــی |
پـــــدرت آن جـــــهــــانــــدار آزادمــــرد | شـنیدی که بـا روم و قـیصـر چـه کـرد |
تـو بــا او کـنـون جـنـگ سـازی هـمـی | سـرت بــه آسـمـان بــرفـرازی هـمـی |
بــدیـن چـهـرچـون مـاه و ایـن فـرو بـرز | بـرین یال و کتـف و بـرین دسـت و گرز |
نــبـــیــنــم خــرد هــیــچ نــزدیــک تــو | چـنـیـن خـیـره شـد جـان تــاریـک تــو |
دریـــغ آن ســـرو تـــاج و نـــام و نـــژاد | کـه اکـنون همی داد خـواهی بـه بـاد |
تـو بــا شـاه کـسـری بـسـنـده نـه ای | وگــر پــیـل و شــیــر دمــنــده نــه ای |
چــو دســت و عـنـان تــوای شـهـریـار | بـــایــوان شـــاهــان نـــدیــدم نــگـــار |
چـــو پـــای و رکــیــب تـــو و یــال تـــو | چـنـین شـورش و دسـت و کـوپـال تـو |
نــگـــارنـــده چـــیــن نــگـــاری نــدیــد | زمــانــه چــو تــو شــهــریــاری نــدیـد |
جــوانـی دل شــاه کــســری مـســوز | مــکــن تــیـره ایـن آب گــیـتــی فــروز |
پـــیــاده شـــو از بـــاره زنــهــار خـــواه | بـه خـاک افـگن این گرز و رومی کـلاه |
اگـــر دور از ایــدر یــکـــی بـــاد ســـرد | نــشــانــد بــروی تــو بــر تــیــره گــرد |
دل شــهــریــار از تـــو بـــریــان شـــود | ز روی تــو خــورشــیـد گــریـان شــود |
بـه گـیـتـی هـمـه تـخـم زفـتـی مـکـار | ســتــیـزه نـه خــوب آیـد از شــهـریـار |
گـر از رای مـن سـر بـه یـک سـو بـری | بـــلـــنـــدی گـــزیــنــی و کـــنــداوری |
بـــســـی پـــنـــد پـــیــروز یـــاد آیــدت | ســخــن هــی ابــد گــوی یــاد آیـدت |
چـــنــیــن داد پـــاســـخ ورانـــوش زاد | کـه ای پــیـر فــرتــوت ســر پــر ز بــاد |
ز لــشــکــر مــرا زیــنــهــاری مــخــواه | ســـرافـــراز گــردان و فـــرزنــد شـــاه |
مــرا دیـن کــســری نــبــایــد هــمــی | دلــم ســـوی مــادر گــرایــد هــمــی |
کــه دیـن مـســیـحــاســت آیـیـن اوی | نـــگـــردم مـــن از فــــره و دیـــن اوی |
مـسـیـحـای دین دار اگـرکـشـتـه شـد | نـه فــر جــهـانـدار ازو گـشــتــه شــد |
سـوی پــاک یـزدان شـد آن رای پــاک | بــلــنـدی نـدیـد انـدریـن تــیـره خــاک |
اگرمن شـوم کشـتـه زان بـاک نیسـت | کـجـا زهر مـرگـسـت و تـریاک نیسـت |
بـگـفـت این سـخـن پـیـش پـیـروز پـیـر | بـــپـــوشـــیــد روی هـــوا را بـــتـــیــر |
بــرفــتــنــد گــردان لــشــکــر ز جــای | خـــروش آمــد از کـــوس وز کـــرنــای |
سـپـهبـد چـوآتـش بـرانـگـیخـت اسـب | بـــیــامــد بـــکــردار آذر گــشــســـب |
چـــپ لــشــکــر شــاه ایــران بـــبـــرد | بــه پـیـش سـپـه در نـمـانـد ایـچ گـرد |
فــراوان ز مـردان لـشــکــر بــکــشــت | ازان کــار شــد رام بـــرزیــن درشـــت |
بـــفـــرمــود تـــا تـــیــربـــاران کــنــنــد | هـوا چــون تــگــرگ بــهـاران کــنــنــد |
بـگـرد انـدرون خـسـتـه شـد نـوش زاد | بـــســی کــرد از پـــنــد پـــیــروز یــاد |
بــیـامــد بــه قــلــب ســپــه پــر ز درد | تـــن از تــیــر خــســتــه رخ از درد زرد |
چــنــیـن گــفــت پــیـش دلــیــران روم | که جـنگ پـدر زار و خـوارسـت و شوم |
بــنـالـیـد و گـریـان سـقـف را بــخـوانـد | سـخـن هـرچ بـودش بـه دل در بـرانـد |
بــــدو گـــفـــت کـــیـــن روزگـــارم دژم | ز مــن بــر مـن آورد چــنـدیـن ســتــم |
کـنـون چـون بــه خـاک انـدر آیـد سـرم | ســــواری بــــرافـــگـــن بــــر مـــادرم |
بـگـویش کـه شـد زین جـهان نوش زاد | ســــرآمــــدبــــدو روز بــــیــــداد و داد |
تــو از مــن مــگــر دل نـداری بــه رنـج | کـه ایـنـسـت رسـم سـرای ســپــنـج |
مــرا بــهـره ایـنــســت زیـن تــیـره روز | دلـم چـون بـدی شـاد و گـیـتـی فـروز |
نــــزایـــد جــــز از مــــرگ را جــــانـــور | اگــر مــرگ دانــی غــم مــن مــخـــور |
سـر مـن ز کـشـتـن پـر از دود نیسـت | پـدر بـتـر از مـن کـه خـشـنود نیسـت |
مــکــن دخــمــه و تــخــت و رنــج دراز | بــه رسـم مـسـیـحـا یـکـی گـور سـاز |
نـه کـافـور بــایـد نـه مـشـک و عـبــیـر | که من زین جهان کشته گشتـم بـتیر |
بــگـفــت ایـن و لـب را بــهـم بــرنـهـاد | شــد آن نــامــور شــیــردل نــوش زاد |
چــو آگـاه شـد لـشـکـر از مـرگ شــاه | پــراگــنــده گــشــتــنــد زان رزمــگــاه |
چـو بـشـنید کـو کـشـتـه شـد پـهلوان | غــریــوان بــه بـــالــیــن او شــد دوان |
ازان رزمــگــه کــس نـکــشــتــنـد نـیـز | نــبـــودنــد شــاد و نــبـــردنــد چـــیــز |
و را کـشـتــه دیـدنـد و افـگـنـده خــوار | ســکـوبــای رومـی ســرش بــر کـنـار |
هـمـه رزمـگـه گـشـت زو پــر خــروش | دل رام بـــرزیــن پـــر از درد و جـــوش |
زاســقــف بـــپــرســیــد کــزنــوش زاد | از انــدرز شــاهـی چــه داری بــه یـاد |
چــنـیـن داد پــاسـخ کـه جــز مـادرش | بــرهــنــه نــبــایـد کــه بــیـنــد بــرش |
تـن خـویش چـون دید خـستـه بـه تـیر | سـتـودان نـفـرمـود و مـشـک و عـبـیر |
نـه افـسـر نـه دیبـای رومـی نه تـخـت | چــو از بــنـدگـان دیـد تــاریـک بــخــت |
بــرســم مــســیـحــا کــنـون مــادرش | کــفــن ســازد و گـور و هـم چــادرش |
کـنـون جـان او بـا مـسـیـحـا یکـیسـت | همانست کاین خـستـه بـردار نیست |
مـسـیحـی بـشـهـر انـدرون هرک بـود | نـبــد هـیـچ تــرســای رخ نـاشــخــود |
خـــروش آمــد از شـــهــروز مــرد و زن | کـه بـودنـد یـک سـر شـدنـد انـجـمـن |
تــــن شـــهـــریـــار دلـــیـــر و جــــوان | دل و دیـــده شـــاه نـــوشـــیـــن روان |
بــه تــابــوتــش از جــای بــرداشـتــنـد | سـه فـرسـنگ بـر دسـت بـگذاشـتـند |
چــوآگــاه شــد زان ســخــن مــادرش | بــه خــاک انـدرآمـد ســر و افـسـرش |
ز پـــرده بـــرهــنــه بـــیــامـــد بـــه راه | بــرو انــجــمــن گــشــتــه بـــازارگــاه |
ســـراپـــرده ای گـــردش انـــدر زدنـــد | جــهـانـی هـمـه خــاک بــر سـر زدنـد |
بـه خـاکـش سـپـردند و شـد نوش زاد | ز بــاد آمــد و نـاگــهـان شــد بــه بــاد |
هـمـه جــنـد شــاپــور گـریـان شــدنـد | ز درد دل شــــاه بــــریـــان شـــدنـــد |
چـه پـیـچـی هـمـی خـیـره در بــنـد آز | چـــودانــی کـــه ایــدر نــمــانــی دراز |
گـذرجـوی و چـنـدین جـهان را مـجـوی | گـلـش زهـر دارد بــه سـیـری مـبــوی |
مــگـــردان ســـرازدیــن وز راســـتـــی | کـه خــشــم خــدای آورد کـاســتــی |
چـو ایـن بــشـنـوی دل زغـم بــازکـش | مــزن بــر لــبــت بــر ز تــیــمــار تــش |
گــرت هــســت جــام مــی زرد خــواه | بـــه دل خـــرمــی را مــدان از گــنــاه |
نشـاط وطـرب جـوی وسـسـتـی مکن | گـــزافـــه مـــپـــرداز مــغـــزســـخـــن |
اگـر در دلـت هـیـچ حــب عــلـیـســت | تـو را روز محشر بـه خواهش ولیست |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج