فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 5 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

داستان طلخند و گو – قسمت دوم

هم از دسـت من کـشـور و مهر و تـاجبــیـابــی هـمــان یـاره و تــخــت عــاجزمــهــر بــرادر تــو را نــنــگ نــیـســتمـگـر آرزویـت جــز از جــنـگ نـیـسـ…

هم از دسـت من کـشـور و مهر و تـاج بــیـابــی هـمــان یـاره و تــخــت عــاج
زمــهــر بــرادر تــو را نــنــگ نــیـســت مـگـر آرزویـت جــز از جــنـگ نـیـســت
اگـر پـنـد مـن سـر بــه سـر نـشـنـوی بـه فـرجـام زیـن بـد پـشـیـمـان شـوی
فـــرســـتـــاده آمــد چـــو بـــاد دمــان بــه نــزدیــک طــلــخــنــد تــیــره روان
بــگـفـت آنـچ بــشـنـیـد و بــفـزود نـیـز ز شــاهـی و ز گــنـج و دیـنـار و چــیـز
چــو بــشـنـیـد طـلـخـنـد گـفـتــار اوی خــــردمــــنــــدی و رای و دیـــدار اوی
ازان کآســـــمــــان را دگــــر بـــــود راز بــــگـــفـــت بــــرادر نـــیـــامـــد فـــراز
چــنـیـن داد پــاسـخ کـه گـو رابــگـوی کـه هـرگـز مـبـادی جـزا ز چـاره جـوی
بـــریــده زوانــت بــشــمــشــیــر بـــد تــنــت ســوخــتــه ز آتــش هــیــربـــد
شــنــیـدم هــمــه خــام گــفــتــار تــو نـــبـــیــنــم جـــزا ز چـــاره بـــازار تـــو
چـگـونـه دهـی گـنـج و شـاهی بـمـن تـوخـود کـیسـتـی زین بـزرگ انـجـمـن
تـوانـایـی و گـنـج و شـاهـی مـراسـت ز خـورشـید تـا آب و مـاهـی مـراسـت
هــمـــانــا زمــانــت فـــراز آمــدســـت کــت انـدیـشــه هـای دراز آمــدســت
سـپــاه ایـسـتـاده چـنـیـن بــر دومـیـل ز آورد مــــردان و پــــیـــکــــار پــــیـــل
بـــیــارای لــشـــکــر فـــراز آر جـــنــگ بــه رزم آمــدی چــیـســت رای درنـگ
چـنـان بـینـی اکـنـون ز مـن دسـتـبـرد کــه روزت ســتــاره بــبــایــد شــمــرد
نـدانـی جــز افـسـون و بــنـد و فـریـب چـودیـدی کـه آمـد بـپـیشـت نـشـیـب
ازانـدیـشــه ای دور و ز تــاج و تــخــت نـخــوانـد تــو را دانـشـی نـیـکـبــخــت
فــرســتـــاده آمــد ســری پـــر ز بـــاد هــمــه پـــاســـخ پـــادشــا کــرد یــاد
چــنـیـن تــا شـب تــیـره بــنـمـود روی فــرســتــاده آمــد هـمـی زیـن بــدوی
فــــرود آمــــدنـــد انـــدران رزمـــگــــاه یـکـی کــنـده کـنـدنـد پــیـش ســپــاه
طـلـایه همـی گـشـت بـر گـرد دشـت بــدیـن گـونـه تــارامـش انـدر گـذشـت
چــوبــرزد ســر از بــرج شــیــرآفــتــاب زمـــیـــن شـــد بـــکـــردار دریـــای آب
یــکـــی چـــادر آورد خـــورشـــیــد زرد بـــگـــســـتـــرد بـــرکـــشـــور لـــاژورد
بــــرآمـــد خــــروشـــیـــدن کـــرنـــای هــم آواز کـــوس از دو پـــرده ســـرای
درفـــش دو شـــاه نــوآمـــد بـــه دیــد سـپــه مـیـمـنـه مـیـسـره بــرکـشـیـد
دو شـــاه ســـرافـــراز در قـــلــبـــگــاه دو دســتــور فــرزانــه درپــیــش شــاه
بـــه فـــرزانــه خـــویــش فــرمــود گــو کـــه گــویــد بـــه آواز بـــا پـــیــشـــرو
کــه بــر پــای داریـد یـکــســر درفــش کـشــیـده هـمـه تــیـغــهـای بــنـفـش
یـکــی ازیـلــان پــیـش مــنـهـیـد پــای نــبــایـد کــه جــنــبــد پــیـاده ز جــای
کـه هـرکــس تــنـدی کـنـد روز جــنـگ نـبــاشــد خــردمــنـد یـا مــرد ســنـگ
بــبـیـنـم کـه طـلـخـنـد بــا ایـن سـپـاه چـــگـــونـــه خـــرامـــد بــــه آوردگـــاه
نـــبـــاشـــد جـــز از رای یــزدان پـــاک ز رخـشـنـده خـورشـیـد تـا تـیره خـاک
ز پـــنــد آزمـــودیــم وز مـــهــر چـــنــد نــبــود ایـچ ازیـن پــنـدهـا ســودمــنـد
گــر ایـدون کــه پــیـروز گــردد ســپــاه مـــرا بـــردهــد گـــردش هــور و مـــاه
مــریــزیــد خــون از پـــی خــواســتــه کــه یــابـــیــد خــود گــنــج آراســتـــه
وگـــر نــامــداری بـــود زیــن ســـپـــاه کـه اســب افــگـنـد تــیـز بــرقـلـبــگـاه
چــو طــلــخــنــد را یـابــد انــدر نــبــرد نــبــایـد کــه بــر وی فــشــانـنـد گــرد
نــیــایــش کــنــان پــیـش پــیـل ژیــان بــبــایـد شـدن تــنـگ بــسـتــه مـیـان
خــروشـی بــرآمـد کـه فـرمـان کـنـیـم ز رای تــــوآرایـــش جــــان کــــنـــیـــم
وزان روی طــلــخــنــد پــیـش ســپــاه چــنـیـن گـفــت بــا پــاســبــانـان گـاه
گــر ایــدون کــه بــاشــیـم پــیــروزگــر دهـــد گـــردش اخـــتـــر نـــیـــک بــــر
هـمـه تــیـغــهـا کـیـنـه رابــر کـشــیـم بــه یـزدان پــنـاهـیـم و دم در کـشـیـم
چــو یـابــیـد گـو را نـبــایـدش کـشــت نـه بــا اوسـخـن نـیـز گـفـتــن درشـت
بـگـیـریـدش از پـشـت آن پـیل مـسـت بـه پـیش مـن آریـد بـسـتـه دو دسـت
هــمــانــگــه خـــروشـــیــدن کــرنــای بـــرآمـــد زدهـــلـــیـــز پـــرده ســـرای
هــمــه کــوه و دریــا پــر آواز گــشــت تــوگـفـتــی سـپــهـر روان بــازگـشـت
ز بـــس نــعــره و چــاک چــاک تـــبـــر نـدانـســت کـس پــای گـیـتــی ز سـر
ز رخــشــنـده پــیـکــان و پــر عــقــاب هـمـی دامــن انـدر کــشــیـد آفــتــاب
زمــیـن شــد بــه کــردار دریـای خــون در ودشـــت بــــد زیـــرخـــون انـــدرون
دو پـــیــل ژیــان شــاهــزاده دو شــاه بـــرانــدنــد هــر دو ز قــلــب ســـپـــاه
بــرآمـد خــروشــی ز طــلــخــنـد وگــو کـــه از بـــاد ژوپـــیــن مـــن دور شـــو
بــه جـنـگ بــرادر مـکـن دسـت پـیـش نــگــه دار ز آواز مــن جـــای خــویــش
همـی این بـدان گـفـت وآن هم بـدین چـودریـای خـون شـد سـراسـر زمـیـن
یـلــانــی کــه بــودنــد خــنــجــر گــزار بـــگـــشـــتـــنـــد پـــیــرامـــن کـــارزار
ز زخـم دوشـاه آن دو پــرخــاشـجــوی همی خـون و مـغـز اندر آمـد بـه جـوی
بـرین گـونه تـا خـور ز گـنـبـد بـگـشـت وز انـــدازه آویـــزش انـــدرگــــذشــــت
خــــروش آمـــد از دشــــت و آواز گـــو کــه ای جـــنــگــســازان و گــردان نــو
هـرآنـکــس کــه خــواهـد زمـا زیـنـهـار مـــداریـــد ازو کــــیـــنـــه در کــــارزدار
بــدان تــا بــرادر بـــتــرســد ز جــنــگ چــوتــنــهـا بــمــانــد نــســازد درنــگ
بــسـی خـواسـتــنـد از یـلـان زیـنـهـار بــســی کـشــتــه شـد در دم کـار زار
چـو طـلـخـنـد بــر پـیـل تـنـهـا بــمـانـد گــو او را بــه آواز چــنــدی بـــخــوانــد
کــه رو ای بــرادر بــه ایــوان خــویــش نـگـه کـن بــه ایـوان و دیـوان خــویـش
نـیـابــی هـمــانــا بــســی زنــده تــن از آن تـــیــغـــزن نــامـــدار انــجـــمـــن
هــمــه خــوب کــاری ز یـزدان شــاس وزو دار تــا زنــده بـــاشــی ســپـــاس
کـه زنـده بــرفـتـی تــوازپــیـش جـنـگ نــه هــنــگــام رایــســت و روز درنــگ
چــوبـــشــنــیــد طــلــخــنــد آواز اوی شــد از نـنــگ پــیـچــان و پــر آب روی
بــــه مـــرغ آمـــد از دشـــت آوردگـــاه فــراز آمــدنــدش زهــر ســو ســـپـــاه
در گـــنـــج بـــگـــشـــاد و روزی بـــداد سـپـاهـش شـد آبــاد و بـا کـام وشـاد
سـزاوار خــلـعـت هـر آنـکـس کـه دیـد بــیـاراســت او را چــنـانـچــون ســزیـد
بــه دیـنـار چـون لـشـکـر آبــاد گـشـت دل جــنـگــجــوی از غــم آزادگــشــت
پـــیــامــی فــرســـتـــاد نــزدیــک گــو کـه ای تــخــت را چــون بــپــالـیـز خـو
بــرآنـی کـه از مـن شـدی بــی گـزنـد دلــت را بــه زنــار افــســون مــبـــنــد
بــه آتــش شـوی نـاگـهـان سـوخــتــه روان آژده چــــشـــمـــهـــا دوخـــتــــه
چــو بــشــنـیـد گـو آن پــیـام درشــت دلــش راز مــهــر بـــرادر بـــشــســت
دلـش زان سـخـن گـشـت انـدوهگـین بـه فـرزانه گفـت این شـگفـتـی بـبـین
بــدوگــفــت فــرزانــه کــای شــهـریـار تـــویــی از پـــدر تـــخـــت را یــادگـــار
ز دانـــش پــــژوهـــان تـــو دانـــاتـــری هـــم از تــــاجــــداران تــــوانـــاتــــری
مـرا این درسـتـسـت و گـفـتـم بـشـاه ز گـردنـده خــورشـیـد و تــابــنـده مـاه
کــه ایـن نــامــور تــا نــگــردد هــلــاک بــگـردد چــو مـار انـدریـن تــیـره خـاک
بـه پـاسـخ تـو بــا او درشـتـی مـگـوی بــــپــــیـــونـــد و آزرم او را بــــجــــوی
اگـر جــنـگ ســازد بــســازیـم جــنـگ کـه او بــا شـتـابـسـت و مـا بــا درنـگ
سـپـهـبـد فـرسـتـاده را پـیـش خـوانـد بــه خـوبــی فـراوان سـخــنـهـا بــرانـد
بـــدوگـــفـــت رو بـــا بـــرادر بـــگـــوی کـه چـندین درشـتـی و تـندی مـجـوی
درشـتـی نـه زیـبــاسـت بــا شـهـریـار پــــدرنـــامـــور بــــود و تــــو نـــامـــدار
مـرا ایـن درســتــســت کــز پــنـد مـن تــو دوری نــجــویــی ز پـــیــونــد مــن
ولــیـکــن مــرا ز آنــک هـســت آرزوی کــه تــو نـامـور بــاشــی و نـامــجــوی
بــگــویـم هــمــه آنــچ انــدر دلــســت سـخـنـهـا کـه جـانـم بــرو مـایـلـسـت
تــو را ســر بــپــیـچــد ز دســتــور بــد زآســـــــانـــــــی و رای وراه خــــــــرد
مـگـوی ای بــرادر ســخــن جــز بــداد که گیتـی سـراسـر فسـونسـت و بـاد
سـوی راسـتـی یـاز تــا هـرچ هـسـت ز گــنــج ومــردان خـــســروپـــرســـت
فـرسـتـم همه سـر بـه سـر پـیش تـو بــــبـــیـــنـــد روان بـــدانـــدیـــش تـــو
کــه انـدر دل مـن جــز از داد نـیـســت مـبــاد آنـک از جـان تــو شـاد نـیـسـت
بـــریــنــســت رایــم کــه دادم پـــیــام اگــر بــشــنـود مـهـتــر خــویـش کــام
ور ایدون که رایت جـز از جـنگ نیسـت بـه خـوبـی و پـیونـدت آهـنـگ نـیسـت
بــســازم کـنـون جــنـگ را لـشــکــری کــه بـــایــد ســـپـــاه مــرا کــشــوری
ازیـــن مـــرز آبــــاد مـــا بــــگــــذریـــم ســپــه را هــمــه پــیـش دریــا بــریـم
یـکــی کــنــده ســازیـم گــرد ســپــاه بــریـن جــنــگــجــویـان بــبــنــدیـم راه
ز دریــا بـــکـــنــده در آب افـــگـــنــیــم سـراسـر سـر انـدر شـتــاب افـگـنـیـم
بـدان تـا هرآنکـس که بـیند شـکسـت ز کــنــده نــبـــاشــد ورا راه جـــســت
ز مــاهــرک پــیـروز گــردد بــه جــنــگ بــریـزیـم خــون انــدریـن جــای تــنــگ
ســپــه را هــمــه دســتــگــیــر آوریـم مـبــادا کـه شــمـشــیـر و تــیـر آوریـم
فـرسـتــاده بــرگـشـت و آمـد چـو بــاد بـــروبــر ســخــنــهــای گــو کــرد یــاد
چــوطــلـخــنـد بــشــنـیـد گـفـتــار گـو ز لـشـکـر هـرآنـکـس کـه بــد پـیـشـرو
بـــفــرمــود تــا پــیــش او خــوانــدنــد ســـزاوار هــر جـــای بـــنــشــانــدنــد
هـمـه پـاسـخ گـو بــدیـشـان بــگـفـت هـمــه رازهــا بــرگــشــاد از نــهـفــت
بـه لشـکـر چـنین گفـت کـین جـنگ نو بــه دریـا کـه انـدیـشــه کـردســت گـو
چــه بــیـنــیـد وایـن را چــه رای آوریـم کــه انــدیــشــه او بـــه جـــای آوریــم
اگــر بــود خــواهــیــد بــا مــن یــکــی نــپـــیــچـــیــد ســـر را ز داد انــدکــی
اگـر جــنـگ جـویـم چـه دریـا چـه کـوه چـو در جـنـگ لـشـکـر بــود هـم گـروه
اگـر یـار بــاشــیـد بــا مـن بــه جــنـگ از آواز روبــــه نـــتـــرســـد پـــلـــنـــگ
هـر آنـکــس کــه جــویـنـد نــام بــزرگ ز گــیــتـــی بـــیــابـــنــد کـــام بـــزرگ
جـهانجـوی اگـر کـشـتـه گـردد بـه نـام بــه از زنـده دشــمـن بــدو شــادکــام
هـر آنـکـس کـه درجـنـگ تــنـدی کـنـد هــمــی از پــی ســودمــنــدی کــنــد
بــیـابــیـد چــنـدان ز مــن خــواســتــه پـــرســـتـــنـــده و اســـب آراســـتـــه
ز کـشــمـیـر تــا پــیـش دریـای چــیـن بــه هـر شــهـر بــرمــاکــنـنــد آفــریـن
بـبـخـشـم هـمـه شـهـرهـا بـر سـپـاه چــوفــرمــان مــرا گــردد و تــاج و گــاه
بــپــاسـخ هـمـه مـهـتـران پـیـش اوی یــکـــایــک نــهــادنـــد بـــرخـــاک روی
کــه مـا نـام جــویـیـم و تــو شــهـریـار بـــبـــیــنــی کـــنــون گــردش روزگــار
ز درگــاه طــلــخــنـد بــرشــد خــروش ز لـشـکـر هـمـه کـشـور آمـد بــجـوش
ســپــه را هـمـه ســوی دریـا کـشـیـد وزان پـــس ســـپـــاه گــوآمــد پـــدیــد
بـــرابـــر فـــرود آمـــدنــد آن دو شـــاه کــه بــونـد بــا یـکــدگـر کــیـنـه خــواه
بــگـرد انـدرون کـنـده ای ســاخــتــنـد چــوشــد ژرف آب انــدر انــداخــتـــنــد
دو لـشــکــر بــرابــر کـشــیـدنـد صــف ســواران هــمــه بـــر لــب آورده کــف
بــیـاراســت بــا مــیـســره مــیـمــنــه کـــشـــیــدنـــد نـــزدیــک دریــا بـــنــه
دو شــاه گــرانـمــایـه پــر درد و کــیـن نـهـادنــد بــرپــشــت پــیـلــان دو زیـن
بـه قلب اندرون ساخـتـه جـای خویش شـده هـر یکـی لـشـکـر آرای خـویش
زمـین قـار شـد آسـمـان شـد بـنفـش ز بــس نــیــزه و پــرنــیــانــی درفــش
هــوا شــد ز گــرد ســپـــاه آبـــنــوس ز نــــالــــیــــدن بــــوق وآوای کــــوس
تـو گـفـتـی کـه دریـا بـجـوشـد هـمـی نـهـنـگ انـدرو خــون خــروشـد هـمـی
ز زخــم تــبـــرزیــن و گــوپــال و تــیــغ ز دریــا بـــرآمــد یــکــی تــیــره مــیــغ
چـو بـر چـرخ خـورشـیـد دامـن کـشـید چـنـان شـد کـه کـس نیز کـس را ندید
تــوگــفــتــی هـوا تــیـغ بــارد هـمــی بــخــاک انــدرون لــالــه کــارد هـمــی
ز افـگـنـده گـیتـی بـران گـونـه گـشـت کـه کـرکـس نیارسـت بـرسـرگـذشـت
گــروهــی بــکــنــده درون پــر ز خــون دگــر ســر بـــریــده فــگــنــده نــگــون
ز دریـا هـمــی خــاســت از بــاد مــوج ســپــاه انـدر آمــد هـمـی فــوج فــوج
هـمـه دشـت مـغـز و جـگـر بــود و دل هـمـه نـعـل اسـبــان ز خـون پـر ز گـل
نـگـه کـرد طـلـخــنـد از پــشــت پــیـل زمــیــن دیــد بـــرســان دریــای نــیــل
همـه بـاد بـر سـوی طـلـخـنـد گـشـت بـــه راه و بـــه آب آرزومــنــد گــشــت
ز بـاد و ز خـورشـیـد و شـمـشـیـر تـیز نـــــه آرام دیــــد و نــــه راه گـــــریــــز
بــران زیــن زریــن بــخــفــت و بــمــرد هــمــه کــشــور هـنــد گــو راســپــرد
بـبـیشـی نـهادسـت مـردم دو چـشـم ز کـمـی بــود دل پــر از درد وخــشــم
نــه آن مــانــد ای مــرد دانــا نــه ایــن ز گــیـتــی هـمـه شــادمـانـی گــزیـن
اگــر چـــنــد بـــفــزایــد از رنــج گــنــج هـمـان گـنـج گـیـتــی نـیـرزد بــه رنـج
زقــلـب ســپــه چــون نـگــه کــرد گــو نـــدیــد آن درفـــش ســـپـــهــدار نـــو
ســواری فـرســتــاد تــا پــشـت پــیـل بــگــردد بــجــویـد هـمــه مــیـل مـیـل
بـبـیـنـد کـه آن لـعـل رخـشـان درفـش کـــزو بـــود روی ســـواران بـــنــفـــش
کـجـاشـد کـه بـنشـسـت جـوش نبـرد مگـر چـشـم من تـیره گون شـد ز گرد
سـوار آمـد و ســر بــه ســر بــنـگـریـد درفــــش ســــرنــــامــــداران نـــدیـــد
همـه قـلـب گـه دید پـر گـفـت و گـوی ســواران کـشــور هـمـه شــاه جــوی
فـرسـتــاده بــرگـشـت و آمـد چـو بــاد ســخــنـهـا هـمــه پــیـش او کــرد یـاد
سـپــهـبــد فـرود آمـد از پــشـت پـیـل پــیـاده هـمـی رفــت گــریـان دو مـیـل
بــیـامــد چــوطــلــخــنـد را مــرده دیـد دل لـــشـــکـــر از درد پـــژمـــرده دیــد
ســراپــای او ســر بــه سـر بــنـگـریـد بـه جـایی بـرو پـوسـت خـسـتـه نـدید
خـروشـان هـمـه گـوشـت بـازو بـکـنـد نـشـســت از بــرش ســوگـوار و نـژنـد
هـمــی گــفــت زار ای نـبــرده جــوان بــرفـتــی پــر از درد و خــســتــه روان
تــو راگــردش اخــتــر بـــد بـــکــشــت وگــرنــه نــزد بـــر تــو بـــادی درشــت
بـــپـــیــچـــیــد ز آمــوزگـــاران ســـرت تــو رفــتــی ومــســکــیـن دل مــادرت
بــخـوبــی بــسـی رانـدم بــا تـو پــنـد نـیـامــد تــو را پــنــد مــن ســودمــنـد
چــو فــرزانــه گــو بــد آنــجــا رســیــد جــهـان جــوی طـلـخــنـد را مـرده دیـد
بـــرادرش گــریــان و پــر درد گــشــت خــروش ســواران بــران پــهـن دشـت
خــروشــان بــغــلـتــیـد در پــیـش گــو هـمــی گــفــت زار ای جــهـان دار نـو
ازان پــس بــیـاراســت فــرزانــه پــنــد بــگــو گــفــت کــای شــهـریـار بــلـنـد
ازیــن زاری و ســوگــواری چــه ســود چـنـیـن رفـت و ایـن بــودنـی کـار بــود
سـپـاس از جـهـان آفـرینـت یکـیـسـت که طلخند بـر دست تـو کشته نیست
هـمـه بــودنـی گـفـتـه بـودم بـه شـاه ز کـیـوان و بــهـرام و خـورشـیـد و مـاه
که چـندان بـه پـیچـید بـرزم این جـوان کـه بــرخـویـشـتــن بــر سـر آرد زمـان
کـنـون کـار طـلـخـنـد چـون بـادگـشـت بــنــادانــی و تــیــزی انــدر گــذشــت
سپـاهست چـندان پـر از درد و خـشم سـراسـر هـمـه بــرتــو دارنـد چــشـم
بــــــیــــــارام و مــــــا را تــــــو آرام ده خـــــــرد را بـــــــه آرام دل کـــــــام ده
کـه چــون پــادشـا را بــبــیـنـد سـپــاه پـــر از درد و گــریــان پـــیــاده بـــه راه
بـــکـــاهــدش نـــزد ســـپـــاه آبـــروی فــرومــایــه گــســتـــاخ گــردد بـــروی
بــه کــردار جــام گــلــابـــســت شــاه کــه از گــرد یــکــبـــاره گــردد تـــبـــاه
ز دانــا خــردمــنــد بـــشــنــیــد پــنــد خــروشــی ز لـشــکــر بــرآمـد بــلـنـد
که آن لشـکـر اکـنون جـدا نیسـت زین هـــمـــه آفـــریــن بـــاد بـــر آن و ایــن
هــمـــه پـــاک در زیــنـــهــار مـــنــیــد وزیــن بـــر مــنــش یــادگـــار مــنــیــد
ازان پــس چــو دانـنـدگـان را بــخـوانـد بـه مژگان بـسـی خـون دل بـرفـشـاند
ز پــنــد آنــچ طــلــخــنــد را داده بـــود بـدیاشـن بـگـفـت آنـچ ازو هـم شـنـود
یـکـی تــخــت تــابــوت کـردش ز عـاج ز زر و ز پـــــیــــروزه و خــــوب ســــاج
بــپــوشـیـد رویـش بــه چـیـنـی پــرنـد شـــد آن نــامــور نــامـــبـــردار هــنــد
بــدبــق و بــقـیـر و بــکـافـور و مـشـک ســرتــنـگ تــابــوت کــردنـد خــشــک
وزان جــایـگــه تــیـز لــشــکــر بــرانــد بــه راه و بــه مــنـزل فــراوان نـمــانــد
چــو شــاهـان گــزیـدنـد جــای نــبــرد بــشــد مـادر از خــواب و آرام و خــورد
هــمــیـشــه بــره دیـدبــان داشــتــی بــه تــلـخـی هـمـی روز بــگـذاشـتـی
چـــوازراه بـــرخــاســت گــرد ســپـــاه نــگــه کـــرد بـــیــنــادل از دیــده گــاه
هـمـی دیـده بـان بـنـگـریـد از دو مـیل کـه بــیـنـد مـگـر تـاج طـلـخـنـد و پـیـل
ز بــــالـــا درفـــش گـــو آمـــد پـــدیـــد هـمـه روی کـشـور سـپــه گـسـتـریـد
نــیــامـــد پـــدیــد از مــیــان ســـپـــاه ســـواری بـــرافـــگــنــد از دیــده گـــاه
کـه لـشــکــر گـذر کـرد زیـن روی کـوه گـــو وهـــرک بــــودنـــد بــــا او گـــروه
نـه طـلـخـنـد پــیـدا نـه پـیـل و درفـش نــه آن نـــامـــداران زریــنــه کـــفـــش
ز مـژگــان فــروریـخــت خــون مـادرش فـــراوان بــــه دیـــوار بــــر زد ســـرش
ازان پــس چــوآمــد بــه مــام آگــهـی کـه تــیـره شـد آن فـر شـاهـنـشـهـی
جــهـانـدار طــلــخــنـد بــر زیـن بــمـرد ســرگــاه شــاهـی بــگــو در ســپــرد
هـمـی جـامـه زد چـاک و رخ را بـکـنـد بــه گـنـجــور گـنـج آتــش انـدر فـگـنـد
بـــه ایـــوان او شـــد دمـــان مـــادرش بـه خـون اندرون غرقه گشـتـه سـرش
هـمـه کـاخ وتــاج بــزرگـی بــسـوخـت ازان پــس بــلـنـد آتـشـی بــرفـروخـت
کـه سـوزد تـن خـویـش بـه آیین هـنـد ازان ســوگ پــیــداکــنــد دیــن هــنــد
چـــو از مـــادر آگـــاهــی آمــد بـــگـــو بـــرانـــگـــیـــخـــت آن بـــاره تـــیـــزرو
بـــیــامــد ورا تـــنــگ در بـــر گــرفـــت پـر از خـون مـژه خـواهش انـدر گـرفـت
بــدو گـفــت کـای مـهـربــان گـوش دار کــه مــا بــیــگــنــاهــیــم زیـن کــارزار
نـه مـن کــشــتــم او را نـه یـاران مـن نـه گــردی گــمـان بــرد زیـن انـجــمـن
کـه خـود پـیش او دم تـوان زد درشـت ورا گــردش اخـــتـــر بـــد بـــکــشـــت
بــدو گــفــت مـادر کــه ای بــدکــنـش ز چـــرخ بـــلـــنـــد آیــدت ســـرزنــش
بــرادر کـشــی از پــی تــاج و تــخــت نـخــوانـد تــو را نـیـکــدل نـیـکــبــخــت
چــنـیـن داد پــاسـخ کـه ای مـهـربــان نـشـایـد کـه بــرمـن شـوی بــدگـمـان
بــــیـــارام تــــا گــــردش روزمــــگــــاه نــمــایــم تــو را کــار شــاه و ســپـــاه
کـه یـارسـت شـد پــیـش او رزمـجـوی کـرا بـود در سـر خـود این گفـت وگوی
بــــه دادار کـــو داد ومـــهـــر آفـــریـــد شــب و روز و گـردان ســپــهـر آفــریـد
کـزیـن پــس نـبــیـنـد مـرا مـهـر و گـاه نه اسـب و نه گـرز و نه تـخـت و کـلـاه
مـگـر کــیـن ســخــن آشــکــارا کــنـم ز تــــنـــدی دلـــت پــــرمـــداراکـــنـــم
کـه او را بــدســت کـســی بــد زمـان کـــه مـــردم رهـــایــی نـــیــابـــد ازان
کـه یـابــد بـه گـیـتـی رهـایـی ز مـرگ وگـر جـان بــپــوشـد بــه پــولـاد تــرگ
چــنـان شـمـع رخــشــان فـرو پــژمـرد بــگـیـت کـسـی یـک نـفـس نـشـمـرد
وگــر چــون نــمــایـم نــگــردی تــو رام بـــه دادار دارنـــده کـــوراســـت کـــام
کـه پـیـشـت بــه آتـش بــر خـویـش را بـــســـوزم ز بـــهـــر بـــدانـــدیـــش را
چــو بــشـنـیـد مـادر ســخــنـهـای گـو دریـــغ آمـــدش بـــرز و بــــالـــای گـــو
بــدو گــفــت مــادر کــه بــنــمــای راه کـه چـون مـرد بـر پـیل طـلـخـنـد شـاه
مــگــر بــر مــن ایــن آشــکــارا شــود پــــر آتــــش دلـــم پــــرمـــدارا شـــود
پــر از در شــد گــو بــایــوان خــویــش جــهـانـدیـده فـرزانـه را خـوانـد پــیـش
بــگـفــت آنـچ بــا مـادرش رفـتــه بــود ز مــادر کــه بــرآتــش آشــفــتــه بــود
نــشــســتــنــد هــر دو بــهـم رای زن گــو و مــرد فــرزانــه بـــی انــجـــمــن
بــدو گـفــت فــرزانـه کـای نـیـکـخــوی نـــگـــردد بـــمـــا راســـت ایــن آرزوی
ز هــر ســو بــخــوانــیـم بــرنــا و پــیـر کـــجـــا نـــامـــداری بـــود تـــیـــزویـــر
ز کــشــمـیـر وز دنـبــر و مــرغ و مــای وزان تــــیـــزویـــران جــــویـــنـــده رای
ز دریــــا و از کـــــنــــده وزرمـــــگـــــاه بـــگــویــیــم بـــا مــرد جـــویــنــده راه
ســـواران بـــهــر ســو پـــراگــنــد گــو بــجــایـی کـه بــد مـوبــدی پــیـشــرو
ســـراســـر بـــدرگــاه شـــاه آمــدنــد بــــدان نـــامـــور بــــارگــــاه آمـــدنـــد
جــهـانـدار بــنـشــســت بــا مـوبــدان بـــــزرگـــــان دانــــادل و بـــــخـــــردان
صـــفـــت کــرد فـــرزانــه آن رزمــگــاه کـه چـون رفـت پـیـکـار جـنـگ وسـپـاه
ز دریــــا و از کــــنــــده و آبــــگــــیــــر یــکــایــک بــگــفــتــنــد بـــا تــیــزویــر
نـخـفـتـنـد زایـشـان یکـی تـیـره شـب نــه بــر یـکــدگــر بــرگــشــادنــد لــب
ز مـیـدان چــو بــرخــاســت آواز کـوس جــهـانـدیـدگـان خـواسـتــنـد آبــنـوس
یـکــی تــخــت کــردنـد از چــارســوی دومــرد گــرانــمــایــه و نــیــکـــخـــوی
هــمـــانــنـــد آن کـــنــده و رزمـــگـــاه بـــــروی انــــدر آورده روی ســــپـــــاه
بــران تــخــت صــدخــانـه کــرده نـگـار صـــفـــی کـــرد او لــشـــکـــر کـــارزار
پــس آنـگـه دولـشـکـر زســاج و زعـاج دو شــاه ســرافــراز بـــا پـــیــل وتـــاج
پـــیـــاده بــــدیـــد انـــدرو بــــا ســـوار هــــمـــــه کـــــرده آرایــــش کـــــارزار
ز اســبــان و پــیـلـان و دسـتــور شـاه مـبــارز کـه اســب افـگـنـد بــر سـپــاه
هـمـه کــرده پــیـکـر بــه آیـیـن جــنـگ یـک تــیـز وجــنـبــان یـکــی بــا درنـگ
بـــیــاراســتــه شــاه قــلــب ســپـــاه ز یــک دســت فــرزانــه نــیــک خـــواه
ابــر دســت شـاه از دو رویـه دو پــیـل ز پــیـلــان شــده گــرد هـمـرنـگ نـیـل
دو اشــتــر بــر پــیــل کــرده بــه پــای نـشــانـده بــرایـشـان دو پــاکـیـزه رای
بــه زیـر شـتــر در دو اســب و دو مـرد کــه پـــرخــاش جـــویــنــد روز نــبـــرد
مـــبــــارز دو رخ بــــر دو روی دوصـــف ز خـــون جـــگــر بـــر لــب آورده کـــف
پــیــاده بــرفــتــی ز پــیــش و ز پــس کـــجـــا بـــود در جـــنــگ فـــریــادرس
چــو بــگــذاشــتــی تــا ســر آوردگــاه نشسـتـی چـو فرزانه بـر دسـت شـاه
هـمـان نـیـزه فـرزانـه یک خـانـه بـیش نـرفــتــی نـبــودی ازیـن شــاه پــیـش
سـه خــانـه بــرفـتــی سـرافـراز پــیـل بــدیــدی هــمــه رزم گــه از دو مــیـل
سـه خـانـه بـرفـتـی شـتـر همـچـنـان بـــــرآورد گــــه بــــر دمــــان و دنــــان
نـرفـتـی کـسـی پـیش رخ کـینه خـواه هـمـی تــاخــتــی او هـمــه رزمــگــاه
همـی رانـد هر یک بـه مـیدان خـویش بـرفـتـن نـکـردی کـسـی کـم و بـیـش
چــو دیـدی کـســی شـاه را در نـبــرد بــه آواز گـفــتــی کــه شــاهـا بــگــرد
ازان پــس بــبــســتــنـد بــر شــاه راه رخ و اسـب و فـرزیـن و پـیـل و سـپــاه
نـگــه کــرد شــاه انــدران چــارســوی سـپــه دیـد افـگـنـده چــیـن در بــروی
ز اســب و ز کـنـده بــر و بــسـتــه راه چپ و راست و پیش و پس اندر سپاه
شـد از رنـج وز تــشـنـگـی شـاه مـات چــنـیـن یـافــت از چــرخ گـردان بــرات
ز شــطــرنــج طــلــخـــنــد بـــد آرزوی گـــوآن شـــاه آزاده و نـــیـــکـــخــــوی
هــمــی کـــرد مــادر بـــبـــازی نــگــاه پـر از خـون دل از بــهـر طـلـخـنـد شـاه
نشـسـتـه شـب و روز پـر درد وخـشم بــبــازی شــطــرنــج داده دو چــشــم
هـمـه کـام و رایـش بـه شـطـرنـج بـود ز طــلــخــنـد جــانـش پــر از رنـج بــود
همیشه همی ریخت خونین سرشک بــران درد شــطـرنـج بــودش پــزشـک
بــدیـن گــونـه بــد تــاچــمـان و چــران چــنــیـن تــا ســر آمــد بــروبــر زمــان
سـرآمـد کـنـون بــرمـن ایـن داسـتــان چـنـان هـم کـه بـشـنـیـدم ازبـاسـتـان

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج