چــنــیــن گــفــت شــاهــوی بــیــداردلکــه ای پــیــر دانــای و بـــســیــار دلایــــا مــــرد فــــرزانــــه و تــــیـــز ویــــرز شـاهـوی پــیـر ا…
چــنــیــن گــفــت شــاهــوی بــیــداردل | کــه ای پــیــر دانــای و بـــســیــار دل |
ایــــا مــــرد فــــرزانــــه و تــــیـــز ویــــر | ز شـاهـوی پــیـر ایـن سـخـن یـادگـیـر |
کــه درهــنــد مــردی ســـرافـــراز بـــود | کـه بـا لـشـکـر و خـیـل و بـا سـاز بـود |
خــنــیــده بــهــر جــای جــمــهــور نــام | بــه مـردی بـهـر جـای گـسـتـرده گـام |
چــنـان پــادشــا گــشــتــه بــرهـنـدوان | خـــردمــنــد و بـــیــدار و روشــن روان |
ورا بـــود کــشــمــیــر تـــا مــرز چـــیــن | بـــرو خـــوانــدنــدی بـــه داد آفـــریــن |
بــه مـردی جــهـانـی گـرفـتــه بــدسـت | ورا ســنـدلـی بــود جــای نـشــســت |
هـمـیـدون بــدش تـاج و گـنـج و سـپــاه | هـمـیـدون نـگــیـن وهـمـیـدون کــلــاه |
هـنـرمــنــد جــمــهـور فــرهـنـگ جــوی | ســــرافــــراز بــــا دانــــش و آبــــروی |
بــــدو شـــادمـــان زیـــردســـتـــان اوی | چـه شـهـری چـه از در پـرسـتـان اوی |
زنـی بــود هـم گــوهـرش هـوشــمــنـد | هـنـرمــنــد و بــا دانـش و بــی گــزنـد |
پـــســـر زاد زان شـــاه نــیــکــو یــکــی | کـــه پـــیــدا نــبـــود از پـــدر انــدکــی |
پـــدر چــون بـــدیــد آن جـــهــانــدار نــو | هــم انــدر زمـــان نـــام کـــردنــد گـــو |
بـــریــن بـــرنــیــامــد بـــســـی روزگــار | کــه بــیـمـار شــد نـاگـهـان شــهـریـار |
بـــه کــدبـــانــو انــدرز کــرد و بـــه مــرد | جـــهــانــی پـــر از دادگــو را ســپـــرد |
ز خــردی نــشــایــســت گــو بــخــت را | نـه تــاج و کـمـر بــسـتــن و تــخــت را |
ســران راهــمــه ســر پــر از گــرد بـــود | ز جــمــهــورشــان دل پــر از درد بـــود |
ز بـــخـــشـــیــدن و خـــوردن و داد اوی | جــهـان بــود یـک ســر پــر از یـاد اوی |
ســپــاهـی و شــهـری هـمـه انـجــمـن | زن و کــــودک و مــــرد شـــــد رای زن |
کــه ایـن خــرد کــودک نــدانــد ســپــاه | نه داد و نه خـشـم و نه تـخـت و کـلاه |
هــمــه پــادشــاهــی شــود پــرگــزنــد | اگــر شــهــریــاری نــبــاشــد بــلــنــد |
بــــه دنـــبــــر بــــرادر بــــد آن شـــاه را | خـــردمــنــد وشـــایــســـتـــه گـــاه را |
کـــجــــا نـــام آن نـــامـــور مـــای بــــود | بــه دنــبــر نـشــســتــه دلــارای بــود |
جـهـانـدیـدگـان یـک بـه یـک شـاه جـوی | ز ســنــدل بــه دنــبــر نــهــادنــد روی |
بـــزرگــان کــشــمــیــر تــا مــرز چــیــن | بــه شــاهـی بــدو خــوانـدنـد آفــریـن |
ز دنـــبـــر بـــیــامـــد ســـرافـــراز مـــای | بـــه تـــخـــت کــیــان انــدر آورد پـــای |
هـمــان تــاج جــمــهـور بــر ســر نــهـاد | بــداد و بــبــخــشـش در انـدر گـشــاد |
چـو بــا سـازشـد مـام گـو را بـخـواسـت | بـپـرورد و بـا جان همی داشت راست |
پــری چــهــره آبـــســتــن آمــد ز مــای | پـــســر زاد ازیــن نــامــور کــدخـــدای |
ورا پـــادشـــا نـــام طـــلـــخـــنــد کـــرد | روان را پـــر از مـــهـــر فـــرزنـــد کـــرد |
دوسـاله شد این خـرد و گو هفت سـال | دلـــاور گـــوی بــــود بــــا فــــر و یـــال |
پــس از چــنـد گــه مــای بــیـمـار شــد | دل زن بــــرو پــــر ز تــــیـــمـــار شـــد |
دوهــفــتــه بـــرآمــد بـــه زاری بـــمــرد | بــرفــت وجــهــان دیـگــری را ســپــرد |
هـمـه ســنـدلــی زار و گــریـان شــدنـد | ز درد دل مــــای بــــریـــان شــــدنـــد |
نـشـســتــنـد یـک مـاه بــاســوگ شـاه | ســرمــاه یـک ســر بــیــامــد ســپــاه |
هــمـــه نـــامـــداران وگـــردان شـــهـــر | هـرآنـکــس کــه او را خــرد بــود بــهـر |
ســخــن رفــت هـرگــونـه بــر انـجــمـن | چــنــیــن گــفــت فــرزانــه ای رای زن |
کـه ایـن زن کـه از تــخـم جــمـهـور بــود | هــمــیــشـــه ز کـــردار بـــد دور بـــود |
هـمـه راسـتــی خـواسـتـی نـزد شـوی | نــبـــود ایــچ تـــابـــود جـــز دادجـــوی |
نـــژادیــســـت ایــن ســـاخـــتـــه داد را | هـــمـــه راســـتـــی را و بـــنـــیـــاد را |
هـمـان بــه کــه ایـن زن بــود شــهـریـار | کــه او مــانــد زیـن مــهـتــران یـادگــار |
زگــفـــتـــار او رام گــشـــت انــجـــمــن | فــرســتــاده شــد نــزد آن پـــاک تــن |
کــه تــخــت دو فــرزنـد را خــود بــگــیـر | فــزایـنــده کــاریـســت ایـن نــاگــزیــر |
چــــوفــــرزنـــد گــــردد ســــزاوار گــــاه | بـــدو ده بــزرگــی و گــنــج و ســپــاه |
ازان پــس هــم آمــوزگــارش تــو بـــاش | دلــارام و دســتــور و رایـش تــو بــاش |
بــه گـفــتــار ایـشــان زن نـیـک بــخــت | بــیـفـراخـت تــاج و بــیـاراسـت تـخـت |
فـــزونــی وخـــوبـــی وفـــرهــنــگ وداد | هـمـه پـادشـاهـی بــدو گـشـت شـاد |
دومــوبـــد گــزیــن کــرد پـــاکــیــزه رای | هـنـرمـنـد و گـیـتـی سـپـرده بــه پـای |
بـــدیــشــان ســـپـــرد آن دو فــرزنــد را | دو مـــهـــتــــر نـــژاد خــــردمــــنـــد را |
نــبـــودنــد ز ایــشــان جــدا یــک زمــان | بـــدیــدار ایــشـــان شــده شــادمــان |
چــو نــیـرو گــرفــتــنــد و دانــا شــدنــد | بــهــر دانــشــی بـــر تــوانــا شــدنــد |
زمـــان تـــا زمـــان یــک ز دیــگـــر جـــدا | شــــدنــــدی بـــــرمــــادر پـــــارســــا |
کــه ازمـاکــدامـســت شــایـســتــه تــر | بــه دل بــرتــر و نــیــز بــایـســتــه تــر |
چــنـیـن گـفـت مـادر بــه هـر دو پــســر | کــه تــا از شــمــا بــاکــه یـابــم هـنـر |
خــردمــنــدی ورای و پـــرهــیــز و دیــن | زبـــان چـــرب و گــویــنــده و بآفــریــن |
چـــوداریــد هـــر دو ز شـــاهـــی نـــژاد | خــرد بــایــد و شــرم و پــرهــیــز وداد |
چــوتــنـهـا شــدی ســوی مـادر یـکــی | چــنـیـن هـم ســخــن رانـدی انـدکـی |
کـه از مـا دو فــرزنـد کـشــور کــراســت | به شاهی و این تخت و افسرکراست |
بـدو مـام گـفـتـی کـه تـخـت آن تـسـت | هـنـرمـنـدی و رای و بـخـت آن تـسـت |
بــه دیـگـر پـسـرهـم ازیـنـسـان سـخـن | هـمـی رانـدی تــا سـخـن شـد کـهـن |
دل هــرد وان شــاد کــردی بــه تــخــت | بـه گـنـج وسـپـاه وبــنـام و بـه بــخـت |
رســیـدنـد هـر دو بــه مـردی بــه جــای | بـــدآمــوز شــد هــر دو را رهــنــمــای |
زرشـــک اوفـــتـــادنــد هــردو بـــه رنــج | بـــرآشــوفــتــنــد ازپـــی تــاج وگــنــج |
هـمـه شـهـرزایـشـان بــدونـیـم گـشـت | دل نــیـک مــردان پــرازبــیـم گــشــت |
زگــفــت بـــدآمــوز جـــوشــان شــدنــد | بــه نـزدیـک مــادرخــروشــان شــدنـد |
بــگــفــتــنــد کــزمــاکــه زیـبــاتــرســت | کـه بـرنـیـک وبــد بـرشـکـیـبــاتـرسـت |
چـــنـــیــن پـــاســـخ آورد فـــرزانـــه زن | کـــه بـــامـــوبـــدی یـــکـــدل ورای زن |
شـمـارابــبــایـد نـشـســتــن نـخــسـت | بآرام وبــــاکـــام فـــرجـــام جـــســـت |
ازان پـــس خــنــیــده بـــزرگــان شــهــر | هــرآنــکــس کــه اودارد از رای بـــهــر |
یــکــایــک بـــگــویــیــم بـــا رهــنــمــون | نـه خـوبــسـت گـرمـی بـه کـارانـدرون |
کـسـی کـو بــجــویـد هـمـی تــاج وگـاه | خـــردبـــایــد ورای وگـــنــج وســـپـــاه |
چـــو بـــیــدادگــر پـــادشــاهــی کــنــد | جــهــان پــر ز گــرم وتــبــاهـی کــنــد |
بــه مـادر چــنـیـن گــفــت پــرمـایـه گــو | کــزیــن پــرســش انــدر زمــانــه مــرو |
اگـــر کـــشـــور ازمــن نــگــیــرد فـــروغ | بـــه کـــژی مــکـــن هــیــچ رای دروغ |
بــه طـلـخــنـد بــســپــار گـنـج وسـپــاه | مـن او را یـکـی کــهـتــرم نـیـکــخــواه |
وگــر مــن بـــه ســال وخــرد مــهــتــرم | هــم از پــشــت جــمــهـور کــنــداورم |
بـــدو گــوی تـــا از پـــی تـــاج و تــخــت | نـگـیـرد بــه بـی دانـشـی کـارسـخـت |
بــدو گــفــت مــادر کــه تــنـدی مــکــن | بــرانـدیـشـه بــایـد کـه رانـی سـخــن |
هرآنکس که بـرتـخـت شاهی نشسـت | میان بـسـتـه بـاید گـشـاده دو دسـت |
نــگــه داشــتـــن جـــان پـــاک از بـــدی | بـــدانـــش ســـپـــردن ره بــــخـــردی |
هـم از دشــمـن آژیـر بــودن بــه جــنـگ | نــگــه داشــتــن بــهـره نــام و نــنــگ |
ز داد و ز بــــیـــداد شـــهـــر و ســـپـــاه | بــپــرسـد خــداونـد خــورشـیـد و مـاه |
اگــر پـــشــه از شـــاه یــابـــد ســـتـــم | روانــــش بــــه دوزخ بــــمــــانــــد دژم |
جـــهــان از شــب تـــیــره تـــاریــک تـــر | دلـــی بـــایـــد ازمـــوی بـــاریـــک تـــر |
کــه از بـــد کــنــد جـــان و تـــن را رهــا | بـــدانـــد کـــه کـــژی نـــیـــارد بـــهـــا |
چــو بــر ســرنــهـد تــاج بــر تــخــت داد | جـــهــانــی ازان داد بـــاشــنــد شــاد |
سرانجـام بـسـتـر ز خـشتـسـت وخـاک | وگــر ســوخــتــه گــردد انـدر مــغــاک |
ازیــن دودمــان شـــاه جـــمــهــور بـــود | کـــه رایـــش ز کـــردار بــــد دور بــــود |
نــه هــنــگــام بـــد مــردن او را بـــمــرد | جــهـان را بــه کــهـتــر بــرادر ســپــرد |
زد نـــبـــر بـــیــامـــد ســـرافـــراز مـــای | جــوان بـــود و بـــیــنــا دل وپـــاک رای |
هــمــه ســـنــدلــی پـــیــش اوآمــدنــد | پـــر از خــون دل و شــاه جــو آمــدنــد |
بـیـامـد بــه تـخـت مـهـی بــرنـشـسـت | میان تـنگ بـسـتـه گـشـاده دو دسـت |
مـرا خـواسـت انـبــاز گـشـتـیـم وجـفـت | بــدان تــا نـمـانـد ســخــن درنـهـفــت |
اگـــر زانـــک مـــهـــتـــر بـــرادر تـــویــی | بــه هـوش وخــرد نــیـز بــرتــر تــویـی |
هـمـان کـن کـه جـان را نـداری بــه رنـج | ز بـــهــر ســـرافــرازی و تـــاج وگــنــج |
یـکــی ازشــمــا گــرکــنــم مــن گــزیـن | دل دیــگــری گــردد از مــن بـــکـــیــن |
مــریــزیــد خـــون از پـــی تـــاج وگــنــج | کـه بــرکـس نـمـانـد سـرای ســپــنـج |
ز مـادر چــو بــشــنـیـد طــلـخــنـد پــنـد | نــیــامــدش گــفــتـــار او ســودمــنــد |
بــمــارد چــنـیـن گــفــت کــز مــهـتــری | هــمـــی از پـــی گـــو کـــنــی داوری |
بــه ســال ار بــرادر ز مـن مـهـتــرســت | نه هرکـس کـه او مـهتـر او بـهتـرسـت |
بــدیـن لـشـکـر مـن فـروان کـســســت | که همسال او بـه آسمان کرکسست |
کــه هــرگــز نــجــویــنــد گــاه وســپــاه | نه تـخـت و نه افـسـر نه گـنـج و کـلـاه |
پـــدر گـــر بـــه روز جـــوانـــی بــــمـــرد | نـه تــخـت بــزرگـی کـسـی راسـپــرد |
دلـت جــفـت بــیـنـم هـمـی سـوی گـو | بـــرآنــی کــه او را کــنــی پـــیــشــرو |
مــن ازگــل بــریـن گــونـه مــردم کــنــم | مــبـــادا کـــه نــام پـــدر گـــم کـــنــم |
یـکـی مـادرش سـخـت سـوگـنـد خـورد | کـــه بــــیـــزارم از گـــنـــبــــد لـــاژورد |
اگـــرهـــرگـــز ایـــن آرزو خـــواســـتــــم | ز یـــزدان وبــــردل بــــیــــاراســــتــــم |
مـبــر زیـن سـن جـز بــه نـیـکـی گـمـان | مــشـــو تـــیــز بـــاگــردش آســـمــان |
کــه آن راکــه خــواهــد دهــد نــیـکــوی | نـگـر جـز بــه یـزدان بــه کـس نـگـروی |
مـــن انــداخـــتـــم هــرچ آمـــد ز پـــنــد | اگـر نـیـســت پــنـد مـنـت ســودمـنـد |
نــگــر تــاچــه بــهــتــر ز کــارآن کــنــیـد | وزیـن پــنـد مـن تــوشــه جــان کـنـیـد |
وزان پــس هـمـه بــخــردان را بــخـوانـد | هـمـه پــنـدهـا پــیـش ایـشـان بــرانـد |
کــــلــــیــــد درگــــنــــج دو پـــــادشــــا | کـــه بـــودنـــد بـــادانــش و پـــارســـا |
بــــیـــاورد وکــــرد آشــــکــــارا نـــهـــان | بــه پــیـش جــهــانــدیـدگــان ومــهـان |
سـراسـر بـر ایشـان بـبـخـشـید راسـت | همـه کـام آن هـر دو فـرزنـد خـواسـت |
چـنین گـفـت زان پـس بـه طـلـخـنـد گـو | کـــه ای نــیــک دل نـــامـــور یــار نـــو |
شـنـیـدم کـه جــمـهـور چــنـدی ز مـای | ســرافــرازتــر بـــد بــه ســال و بــرای |
پـــدرت آن گــرانــمــایــه نــیــکـــخـــوی | نـکــرد ایـچ ازان پــیـش تــخــت آرزوی |
نـه نــنــگ آمــدش هـرگــز از کــهـتــری | نـجـسـت ایـچ بــر مـهـتــران مـهـتـری |
نــگــر تـــا پـــســنــدد چــنــیــن دادگــر | کـه مـن پــیـش کـهـتـر بــبــنـدم کـمـر |
نــگــفــت مــادر ســخــن جـــز بـــه داد | تـــو را دل چــرا شــد ز بـــیــداد شــاد |
ز لــشــکــر بــخــوانـیـم چــنـدی مـهـان | خــردمـنـد و بــرگـشـتــه گـرد جــهـان |
ز فـرزانـگـان چــون ســخــن بــشـنـویـم | بــرای و بــه گـفــتــارشــان بــگــرویـم |
ز ایــوان مــادر بـــدیــن گـــفـــت وگــوی | بـرفتـند ودلشان پـر از جـسـت وجـوی |
بـــریــن بـــرنـــهـــادنـــد هــر دو جـــوان | کـــزان پـــس ز گـــردان وز پـــهــلــوان |
ز دانــا وپــاکــان ســخــن بـــشــنــویــم | بـران سـان کـه بـاشـد بـدان بـگـرویـم |
کـز ایـشـان هـمـی دانـش آمـوخــتــیـم | بــه فــرهـنـگ دلــهـا بــرافــروخــتــیـم |
بــــیـــامـــد دو فـــرزانـــه رهـــنـــمـــای | مـیانـشـان همـی رفـت هر گـونه رای |
هـمـی خــواســت فــرزانـه گـو کــه گـو | بـــود شــاه درســنــدلــی پـــیــشــرو |
هـم آنـکـس کـه اسـتــاد طـلـخـنـد بــود | بــه فــرزانـگــی هـم خــردمــنــد بــود |
هــمــی ایــن بـــران بـــر زد وآن بــریــن | چـنـیـن تــا دو مـهـتــر گـرفـتـنـد کـیـن |
نــهــاده بـــدنــد انــدر ایــوان دو تــخــت | نشستـه بـه تـخـت آن دو پـیروز بـخت |
دلــاور دو فــرزانــه بـــردســـت راســـت | همـی هریکـی ازجـهان بـهرخـواسـت |
گــرانــمــایــگــان را هــمــه خــوانــدنــد | بــایـوان چــپ و راســت بــنـشـانـدنـد |
زبــــان بـــرگـــشـــادنـــد فـــرزانـــگـــان | کـــه ای ســـرفـــرازان ومـــردانــگـــان |
ازیـــــن نــــــامــــــداران فــــــرخ نـــــژاد | کــه داریـد رســم پــدرشــان بــه یــاد |
کـه خــواهـیـد بــرخــویـشـتــن پــادشـا | کــه دانــیــد زیــن دوجـــوان پـــارســـا |
فــــرومــــانـــدنـــد انـــدران مــــوبــــدان | بــــزرگـــان و بـــیـــدار دل بــــخـــردان |
نشـسـتـه همـی دوجـوان بـر دو تـخـت | بــگــفــت دو فــرزانــه نــیــکــبـــخــت |
بــدانـســت شــهـری و هـم لـشــکـری | کــــزان کــــارجــــنــــگ آیـــد و داوری |
هـمــه پــادشــاهـی شــود بــر دو نـیـم | خــردمــنـد مــانـد بــه رنـج وبــه بــیـم |
یـکــی ز انـجــمـن ســر بــرآورد راســت | بـه آوا سخـن گفت و بـرپـای خـاسـت |
کــه مــا از دو دســـتـــور دو شــهــریــار | چــه یـاریـم گـفــتــن کـه آیـد بــه کــار |
بـــســـازیــم فـــردا یــکـــی انــجـــمــن | بــگــویـیـم بــا یــکــدگــر تــن بــه تــن |
وزان پــس فــرســتــیـم یـک یـک پــیـام | مــگــر شــهــریــاران بــیــابـــنــد کــام |
بــــرفــــتــــنــــد ز ایـــوان ژکــــان و دژم | لــبـــان پـــر ز بـــاد و روان پـــر ز غـــم |
بــگـفــتــنـد کـیـن کـار بــا رنـج گـشــت | ز دســت جــهـانـدیـده انـدر گــذشــت |
بـــرادر نـــدیـــدیـــم هـــرگـــز دو شـــاه | دو دســتــور بــدخــواه در پــیـشــگــاه |
بــبــودنــد یــک شــب پــرآژنــگ چــهــر | بــدانـگـه کـه بــرزد ســر از کــوه مـهـر |
بــرفــتــنــد یـک ســر بــزرگــان شــهــر | هرآنـکـس کـه شـان بـود زان کـار بـهر |
پـــر آواز شــد ســنــدلــی چــار ســوی | ســخــن رفــت هـرگــونــه بــی آرزوی |
یــکـــی راز ز گـــردان بـــگـــو بـــود رای | یـکـی سـوی طـلـخـنـد بــد رهـنـمـای |
زبــانـهـا ز گـفــتــارشــان شــد ســتــوه | نـگـشــتــنـد هـمـرای و بــا هـم گـروه |
پــراگـنـده گــشــت آن بــزرگ انـجــمـن | سـپـاهی وشـهـری همـه تـن بـه تـن |
یـکـی ســوی طــلـخــنـد پــیـغــام کــرد | زبـــان را زگـــو پـــر ز دشـــنـــام کـــرد |
دگــر ســوی گــر رفــت بــا گــرز و تــیـغ | کـــه از شـــاه جـــان را نـــدارم دریـــغ |
پـــرآشــوب شــد کــشــور ســـنــدلــی | بــدان نـیـکــخــواهـی و آن یـک دلــی |
خــردمــنــد گــویــد کــه در یـک ســرای | چـوفـرمـان دوگـردد نـمـانـد بــه جــای |
پــس آگـاهـی آمـد بــه طـلـخــنـد و گـو | کــه هـر بــر زنـی بــایـکــی پــیـشــرو |
هــمــه شــهــر ویــران کــنــنــد از هــوا | نـــبـــایــد کـــه دارنـــد شـــاهـــان روا |
بـــبـــودنـــد زان آگـــهـــی پـــر هـــراس | هـمـی داشـتـنـدی شـب و روز پــاس |
چــنــان بـــد کــه روزی دو شــاه جــوان | بــرفــتــنـد بــی لــشــکــر و پــهـلـوان |
زبـــان بـــرگـــشـــادنـــد یــک بـــا دگـــر | پـــرآژنــگ روی و پـــراز جـــنــگ ســـر |
بــه طــلـخــنـد گـفــت ای بــرادر مـکــن | کــز انـدازه بــگـذشــت مـا را ســخــن |
بــتــا روی بــر خــیـره چــیـزی مــجــوی | کــه فــرزانــگــان آن نــبــیــنــنــد روی |
شــنـیـدی کــه جــمـهـور تــا زنـده بــود | بـــرادر ورا چــون یــکــی بـــنــده بـــود |
بــمــرد او و مــن مــانــدم خــوار و خــرد | یــکــی خــرد را گــاه نــتــوان ســپــرد |
جــهــان پــر ز خــوبــی بـــد از رای اوی | نیارسـت جـسـتـن کـسـی جـای اوی |
بـــرادر ورا هــمــچــو جــان بـــود و تـــن | بــشــاهـی ورا خــوانــدنـد انــجــمــن |
اگـــر بــــودمـــی مـــن ســــزاوار گــــاه | نـکــردی بــه مـای انـدرون کـس نـگـاه |
بـــر آیــیــن شـــاهــان گــیــتـــی رویــم | ز فــرزانـگــان نـیـک و بــد بــشــنـویـم |
مــن ازتــو بـــه ســال وخــرد مــهــتــرم | تــوگـویـی کـه مـن کـهـتــرم بــهـتــرم |
مـکـن نـاسـزا تــخـت شـاهـی مـجــوی | مکـن روی کـشـور پـر از گـفـت وگـوی |
چــنـیـن پــاســخ آورد طــلــخــنـد پــس | بـه افسون بـزرگی نجـسـتـست کس |
مـن ایـن تــاج و تــخــت از پــدر یـافـتــم | ز تــخــمـی کـه او کـشـت بــریـافـتــم |
هـمــه پــادشــاهـی و گــنـج و ســپــاه | ازیـن پــس بــه شـمـشـیـر دارم نـگـاه |
ز جــمــهـور وز مــای چــنـدیـن مــگــوی | اگـــر آمـــنــی تـــخـــت را رزم جـــوی |
ســرانـشــان پــر از جــنـگ بــاز آمــدنـد | بــه شــهـر انـدرون رزمــســاز آمــدنـد |
سـپـاهـی وشـهـری هـمـه جـنـگـجـوی | بـــدرگـــاه شـــاهــان نــهــادنـــد روی |
گــروهـی بــه طــلــخــنــد کــردنــد رای | دگـــر را بـــگـــو بـــود دل رهــنــمـــای |
بـــرآمـــد خـــروش از در هـــر دو شـــاه | یــکــی را نــبـــود انــدر آن شــهــر راه |
نـخـسـتـین بـیـاراسـت طـلـخـنـد جـنـگ | نــبــودش بــه جــنــگ دلــیـران درنـگ |
ســـرگــنــجـــهــای پـــدر بـــر گــشـــاد | سـپــه راهـمـه تــرگ وجــوشـن بــداد |
هـمـه شـهـر یـکـســر پــر از بــیـم شـد | دل مـــرد بـــخـــرد بـــدو نــیــم شـــد |
کــه تـــا چــون بـــود گــردش آســمــان | کــرا بــرکــشــد زیـن دومـهـتــر زمــان |
هـمـه کـشـور آگـاه شــد زیـن دو شــاه | دمــادم بـــیــامــد زهــر ســو ســپــاه |
بـپـوشـیـد طـلـخـنـد جـوشـن نـخـسـت | بـه خـون ریخـتـن چـنگها را بـشـسـت |
بـــیــاورد گــو نــیــز خـــفـــتـــان وخـــود | هــــمـــــی داد جـــــان پـــــدر را درود |
بــدان تــنــدی ازجــای بــرخــاســتــنــد | هـمـی پــشـت پــیـلـان بــیـاراسـتـنـد |
نـــهـــادنـــد بـــرکـــوهـــه پـــیـــل زیــن | تــوگـفـتــی هـمـی راه جــویـد زمـیـن |
هـمــه دشــت پــر زنـگ وهـنــدی درای | هــمـــه گـــوش پـــر نــالـــه کـــرنــای |
بــه لــشــکــر گــه آمـد دوشــاه جــوان | هـمــه بــهــر بــیـشــی نــهــاده روان |
ســپــهـر انــدران رزمــگــه خــیـره شــد | ز گـرد ســپــه چــشـمـهـا تــیـره شـد |
بــــر آمــــد خــــروشــــیــــدن گــــاو دم | ز دو رویــــه آواز رویــــیــــنـــــه خـــــم |
بــیــاراســت بــا مــیـمــنــه مــیــســره | تـو گـفـتـی زمـیـن کـوه شـد یـکـسـره |
دولـشـکـر کـشـیـدنـد صـف بـر دو مـیـل | دو شــاه ســرافـراز بــر پــشـت پــیـل |
درفـشـی درفشـان بـه سـر بـر بـه پـای | یـکـی پـیـکـرش بــبــر و دیـگـر هـمـای |
پــیــاده بـــه پــیــش انــدرون نــیــزه دار | ســـپـــردار و شـــایــســـتـــه کــار زار |
نــگــه کــرد گــو انــدران دشــت جــنـگ | هوا دید چـون پـشـت جـنـگـی پـلـنـگ |
هـمـه کـام خــاک وهـمـه دشـت خــون | بــگــرد انــدرون نــیـزه بــد رهـنــمــون |
بـه طـلـخـند هرچـند جـانش بـسـوخـت | ز خـشـم او دو چـشم خـرد رابـدوخـت |
گــزیـن کــرد مــردی ســخــنـگــوی گــو | کــزان مــهــتــران او بـــدی پــیــشــرو |
کـه رو پــیـش طــلـخــنـد و او را بــگـوی | کــه بـــیــداد جــنــگ بـــرادر مــجــوی |
کـه هـر خـون کـه بـاشـد بـریـن ریـخـتـه | تــو بــاشـی بــدان گـیـتــی آویـخــتــه |
یـکــی گــوش بــگــشــای بــر پــنـدگــو | بــه گــفــتــار بـــدگــوی غــره مــشــو |
نـــبـــایـــد کـــه از مـــا بـــدیــن کـــارزار | نــکــوهــش بــود در جــهــان یــادگــار |
کــه ایـن کــشــور هــنــد ویــران شــود | کــنــام پــلــنــگــان و شــیــران شــود |
بــپــرهــیــز ازیــن جــنــگ و آویــخــتــن | بــه بــیـداد بــر خـیـره خـون ریـخــتــن |
دل مــن بـــدیــن آشــتـــی شـــاد کــن | ز فــــــام خــــــرد گـــــردن آزاد کـــــن |
ازیــن مــرز تـــا پـــیــش دریــای چــیــن | تــو رابــاد چــنـدانـک خــواهـی زمـیـن |
هـمــه مــهــر بــا جــان بــرابــر کــنــیـم | تــو را بــر سـرخــویـش افـسـر کـنـیـم |
بــبــخـشـیـم شـاهـی بــه کـردار گـنـج | کـه این تـخـت و افـسـر نـیرزد بـه رنـج |
وگــر چـــنــد بـــیــداد جـــویــی هــمــه | پـــــراگــــنــــدن گــــرد کــــرده رمــــه |
بــدیـن گــیـتــی انــدر نــکــوهــش بــود | هـمــیـن رابــدان ســر پــژوهـش بــود |
مـــکـــن ای بــــرادر بــــه بـــیـــداد رای | کــه بــیــداد را نــیـســت بــا داد پــای |
فـرسـتـاده چـون پــیـش طـلـخـنـد شـد | بـــه پــیــغــام شــاه از در پــنــد شــد |
چــنــیـن داد پــاســخ کــه او را بــگــوی | کـه درجـنـگ چـنـدیـن بـهـانـه مـجـوی |
بــرادر نـخــوانـم تــو را مـن نـه دوســت | نـه مـغــز تــو از دوده مـا نـه پــوســت |
هــمــه پــادشــاهـی تــو ویـران کــنــی | چــوآهــنــگ جــنــگ دلــیــران کــنــی |
هـمــه بــدســگــالــان بــه نــزد تــوانــد | بــــه بــــهـــرام روز اورمـــزد تــــوانـــد |
گــنــهــکــار هــم پــیـش یــزدان تــویـی | کـه بــد نـام و بـد گـوهـر و بـد خـویـی |
ز خـونـی کـه ریـزنـد زیـن پـس بـه کـین | تـو بـاشـی بـه نفـرین و من بـه آفـرین |
و دیـگـر کـه گـفـتــی بــبــخـشـیـم تــاج | هـم ایـن مـرزبـانـی و ایـن تـخـت عـاج |
هـر آنــگــه کــه تــو شــهـریـاری کــنـی | مــرا مــرز بــخــشــی و یـاری کــنــی |
نـخــواهـم کـه جــان بــاشـد انـدر تــنـم | وگــر چــشــم بــرتــاج شــاه افــگـنـم |
کــنــون جـــنــگ را بـــر کــشــیــدم رده | هـــوا شـــد چـــو دیـــبـــا بـــه زر آژده |
ز تـــیــر و ز ژوپـــیــن و نـــوک ســـنـــان | نــدانــد کــنــون گــورکــیــب ازعــنــان |
بـــرآورد گــه بـــر ســـرافــشــان کــنــم | هـمـه لـشـکـرش را خــروشــان کـنـم |
بــران سـان سـپــاه انـدر آرم بــه جـنـگ | کـه سـیرآیـد ازجـنـگ جـنـگـی پـلـنـگ |
بــیـارنـد گـو را کـنـون بــســتــه دســت | سـپـاهش بـبـینند هر سـو شـکسـت |
کــه ازبـــنــدگــان نــیــز بـــا شــهــریــار | نــپــوشــد کــســی جــوشــن کــارزار |
چــو پــاسـخ شـنـیـد آن خــردمـنـد مـرد | بــیـامــد هـمـه یـک بــه یـک یـاد کــرد |
غـمـی شـد دل گـوچـو پــاسـخ شـنـیـد | کــه طــلــخــنـد را رای پــاســخ نـدیـد |
پــر انـدیـشـه فـرزانـه را پــیـش خــوانـد | ز پــاســخ فــراوان ســخــنـهـا بــرانــد |
بــدو گـفــت کـای مـرد فـرهـنـگ جــوی | یــکــی چــاره کــار بـــا مــن بـــگــوی |
همه دشت خونست و بی تن سرست | روان را گـــذر بـــر جـــهــانــداورســـت |
نــبــایــد کــزیــن جــنــگ فــرجــام کــار | بــــه مـــا بــــازمـــانـــد بــــد روزگــــار |
بــدو گــفــت فــرزانــه کــای شــهــریـار | نـــبــــایـــد تــــو را پــــنـــدآمـــوزگــــار |
گـر از مـن هـمـی بــازجــویـی ســخــن | بــه جــنــگ بــرادر درشــتــی مــکــن |
فـــرســـتـــاده ای تـــیــز نـــزدیــک اوی | ســـرافـــراز بـــا دانــش و نــرم گـــوی |
بـــبـــایــد فـــرســـتـــاد و دادن پـــیـــام | بـــگـــردد مــگــر او ازیــن جـــنــگ رام |
بـــدو ده هــمــه گـــنــج نــابـــرده رنــج | تــو جــان بــرادر گــزیـن کــن ز گــنــج |
چــو بــاشـد تــو را تــاج و انـگـشــتــری | بــــه دیـــنـــار بــــا او مـــکــــن داوری |
نـــگـــه کــــردم از گـــردش آســــمـــان | بـــدیـــن زودی او را ســـرآیـــد زمـــان |
ز گـردنـده هـفـت اخــتــر انـدر ســپــهـر | یــکـــی را نــدیــدم بـــدو رای ومــهــر |
تـبـه گـردد او هـم بــدیـن دشـت جـنـگ | نـبــایـد گـرفـتــن خـود ایـن کـار تــنـگ |
مـگـر مـهـر شــاهـی و تــخــت و کــلـاه | بــدان تــات بــد دل نــخــوانـد ســپــاه |
دگــر هـرچ خــواهـد ز اســب و ز گــنــج | بــده تــا نــبـــاشــد روانــش بــه رنــج |
تــو گــر شــهــریـاری و نــیـک اخــتــری | بـــه کـــار ســـپـــهــری تـــوانـــاتـــری |
ز فـرزانـه بــشـنـیـد شـاه ایـن ســخــن | دگـــر بــــاره رای نـــوافـــگـــنـــد بـــن |
ز درد بـــــــــــــرادر پــــــــــــر از آب روی | گـزیـن کـرد نـیـک اخـتـری چـرب گـوی |
بــدوگـفــت گـو پــیـش طــلـخــنـد شــو | بــگـویـش کـه پـر درد و رنـجـسـت گـو |
ازیـــــن گـــــردش رزم و ایــــن کـــــارزار | هــمـــی خـــواهـــد از داور کـــردگـــار |
کــه گــردانــد انـدر دلــت هـوش ومــهـر | بــه تــابــی ز جــنــگ بــرادر تــوچــهـر |
بــه فـرزانـه ای کـو بــه نـزدیـک تــسـت | فـــروزنـــده جـــان تـــاریــک تـــســـت |
بـــپـــرس از شــمــار ده و دو و هــفــت | کـه چـون خـواهـد این کـار بـیداد رفـت |
اگـــر چــــنـــد تــــنـــدی و کـــنـــداوری | هــم از گـــردش چـــرخ بـــرنـــگـــذری |
هـمـه گــرد بــر گـرد مـا دشــمـنـســت | جــهـانــی پــر از مــردم ریـمــنــســت |
هـمـان شـاه کـشـمـیـر وفـغـفـور چـیـن | که تـنگسـت از ایشان بـه ما بـر زمین |
نـکــوهـیـده بــاشــیـم ازیـن هـر دو روی | هــم از نــامــداران پـــرخـــاشــجـــوی |
کــه گــویـنـد کــز بــهـر تــخــت وکــلــاه | چــرا سـاخـت طـلـخـنـد و گـو رزمـگـاه |
بــه گــوهــر مــگــر هــم نــژاده نــیــنــد | هــمــان از گـــهــر پـــاکـــزاده نــیــنــد |
ز لــشــکــر گــر آیـی بــه نــزدیـک مــن | درفــشــان کــنـی جــان تــاریـک مــن |
ز دیــنــار و دیــبـــا و از اســـب و گــنــج | بـبـخـشـم نـمـانـم کـه مـانی بـه رنـج |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج