فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 2 خرداد 1404

پایگاه خبری شاعر

ثنای ابوالرشد رشید

پـیرگشـتـه جـهان بـه فـضـل خـزانشـد بـه اقـبـال خـاص شـاه جـوانبــوســتــانــیــســت بـــزم فــرخ اوبــرده مــایــه ز رتــبــت نــیــســاندیــدگــانــ…

پـیرگشـتـه جـهان بـه فـضـل خـزانشـد بـه اقـبـال خـاص شـاه جـوان
بــوســتــانــیــســت بـــزم فــرخ اوبــرده مــایــه ز رتــبــت نــیــســان
دیــدگــانــنــد نــســتـــرن چـــهــرهمـطــربــانـنـد عــنـدلــیـب الــحــان
گــل و لــالــه ســت بــاده ســورییــافــتـــه بـــوی ایــن و گــونــه آن
دسـت خـاص مـلـک چـو ابــر بـهـارکــرده بــر بـــاغ مــکــرمــت بــاران
عـمـده ممـلـکـت رشـید کـه مـلـکزو بـیفـروخـت چـون ز مـهر جـهـان
آنکه پـیشش زمانه بـست و گشادخــدمــت و مـدح را مـیـان و دهـان
داده دعــــوی جــــود را انـــصــــافکـــــرده درد نـــــیــــاز را درمـــــان
شـب کـینـش نـدیده تـابـش صـبـحســود مـهـرش نـدیـده بــوی زیـان
تــا تــرش گـشـت روی هـیـبــت اوکــنـد شــد شــیـر چــرخ را دنـدان
هـر چــه ویـران کـنـد سـیـاسـت اونــــکــــنــــد روزگــــارش آبـــــادان
وانـــچـــه آبـــاد کـــرده هــمـــت اوکــرد نــتـــوانــدش فـــلــک ویــران
کـرد جــودش چــو مـیـزبــانـی کـردآرزوهــای خـــلـــق را مـــهــمـــان
زین سـبـب تـیغ همتـش کـردسـتای شــگــفــتــی نــیـاز را قــربــان
ای ســتــوده جــواد هـر مـجــلـسوی نــبـــرده ســـوار هــر مــیــدان
تــحــفـه بــس بــدیـعــی از گـردونهـدیـه بــس شـریـفـی از گـیـهـان
بـهـتـر از خـدمـت تـو نـیسـت پـنـاهبـرتـر از مـدحـت تـو نـیسـت بـیـان
سـاخــتــه در تــن از هـوای تــوانـدایـن مـخـالـف شـده چــهـار ارکـان
گـر نـبــودی ز حــرص خــدمـت تــوکـالـبــد کـی قــبــول کـردی جــان
روشــن از تــســت عــالـم اقــبــالتــازه از تــســت روضـه احــســان
مـحـمـدمـت را ز جـاه تـو تــمـکـیـنمـکــرمــت را ز طــبــع تــو امـکــان
از ســخــای تــو مـی بــگــریـد ابــراز عــطــای تــو مـی بــگـریـد کـان
پــای قــدرت کــبــود کـرد و ســیـاهبـــه لــگــد روی و تـــارک کــیــوان
هـر کـه جــویـد ز دســت تــو روزینیست ممکن که بـاشدش حرمان
وانـکـه قـرب جـوار جـاه تــو داشـتهــیــچ بــاکــی نــدارد از حــدثــان
وانکه از بأس و سطوت تـو بـخستداد نـــتـــوانـــدش زمـــانــه امـــان
وانـکـه از نـصـرت تــو خــالـی مـانـدبــه هـزیـمــت گــریـزد از خــذلــان
بـر نـکـو خـواه تـو ظـلـام ضـیـاسـتبــر بـــدانــدیــش تــو هــوا زنــدان
تـند کوهی است حـزم تـو که فکندلـرزه بــر کــوه بــابــل و ســهـلــان
تـیـز تـیـغـی اسـت عـزم تــو کآن رانصرت و فتح صیقل است و فسان
عدل را جـامه ایسـت حـشـمت تـوکــه نـگـردانـدش فــلـک خــلـقــان
مـلـک را نـامـه ایـسـت سـیـرت تـواز هـنـر ســطــر و از خــرد عـنـوان
صورت هر خـبـر که در گیتـی استدیـده تـدبـیر تـو بـه چـشـم عـیـان
هـدف هـر یقـین کـه عـالـم راسـتدوخــتــه رای تــو بــه تــیـر کـمـان
تـــویــی آن راد کــف کـــجـــا رادیکـرده ای بــر هـمـه جـهـان تــاوان
جـود هر دعـویئی کـه خـواهـد کـردبــه ز کـف تـو نـیـسـتـش بــرهـان
در جـهـان جـسـت امـید نـعـمـت راجـو بــه درگـاه تـو نـیـافـت نـشـان
چــون در آن نـعـمـت کـثــیـر افـتــادبـــحـــر کـــردار ازو نـــدیــد کـــران
از بــــرای تــــو آفــــریـــده مـــگــــرهر چـه نیکی است ایزد سـبـحـان
هــمـــه الـــهــام ایــزدی بـــاشـــدهر چـه در خـلـق تـو دهنـد نشـان
گـــفـــتـــه و کـــرده تـــو را لــایــقنــــص اخــــبـــــار و آیــــت قــــرآن
چــون کــنـد تــیـز دشــنـه پــیـکــارروز بـــازار خـــنــجـــر و پـــیــکـــان
بـه کتـف در جـهد درخـش حـسـامبـه جـگـر بــر زنـد شـهـاب سـنـان
این گران سر شود بـه زخـم سبـکوان سبـک دل شود بـه زخم گران
پــشــت را خــم دهـد شـکـنـج زرهگـوش را کــر کــنـد صــریـر کــمـان
تــاب گــیـرد حــســام چــون آتــشسـوی بـالا کـشـد روان چـو دخـان
بـــر هــوا تـــرس مــرگ بـــنــگــارددهــن شـــیــر و دیــده ثـــعــبـــان
تــو بـــرانــگــیــزی آفــتـــاب نــهــادآن هـیـون هـیـکـل فــلـک جــولـان
دل نـدانـد کـه او چــه خـواهـد کـرداو بـدانـد کـه مـی چـه خـواهد ران
بـاد سـاکـن کـنی بـه پـای و رکـابکوه گردان کنی بـه دسـت و عنان
بـــه کـــف آن آبـــدار آتـــش زخـــمکآب او دل کــنــد چـــو آتـــشــدان
بـــزنــی بـــر مـــیــانــه مـــغـــفـــربــکـشـی تــا بــه دامـن خــفـتــان
و این چنین معجزه تـو دانی و بـسشـاد بـاش ای سـپـهبـد سـلطـان
پــادشــا بــوالــمـظــفــر ابــراهـیـمکـــه نــیــارد چـــو او هــزار قـــران
شــده زو تـــازه عــزم اســـکــنــدرمــانــده زو زنـده عــدل نـوشــروان
خــــشــــم او تـــــف آتـــــش دوزخعــفــو او آب چـــشــمــه حــیــوان
هر چه اندر جهان همه شاهیستپــیـش او بــوســه داده شــادروان
گـشـتــه بــر بــد ســکـال دولـت اوهر گـلسـتـان کـه بـود خـارسـتـان
حـاسـدش در سؤال خـشـک دهندشـمـنـش در جـواب گـنـگ زبــان
هـر کـه دل کــج کــنـد بــر او گـرددسـوخـتـه دل همچـو لـالـه نعـمـان
ور بــه بـــد بــنــگــرد بـــر او گــرددچـشـم او چـشـم نرگس از یرقـان
گــر ز ادبــار خــویـش طــایـفــه ایبـه هوس گشـتـه اند بـی سـامان
از ســراسـیـمـگـی نـمـی بــیـنـنـدکــام آشـــفــتـــه اژدهــای دمــان
تــو نـگـه کـن کـه جــان ایـشــان راچـه رسـانـد بـه عـاقـبـت طـغـیـان
رمـــــه را گـــــرگ زود دریـــــابـــــدچـون کند گم رده سـپـرده شـبـان
مـگـر از بــهـر طـوق طـاعـت شــاهگـشــتــه پــرورده گـردن عـصــیـان
مـگـر از بــهـر حــق نـعــمـت شــاهعــالــمـی را فــرو خــورد کــفــران
ای جــهــان را ز تــو پـــدیــد شــدههــمــه آثـــار رســتـــم دســتـــان
تـو بـسـی بــا هـزار بــبــر شـمـنـدتــو بــســی بــا هـزار شــیـر ژیـان
دل بـر این و بـر آن مـبـند کـه چـرخهـمـه ایـن مـلــک را بــرد فــرمـان
کـــرده انـــد اخـــتــــران ســـیـــارهبــه ثــبــاتــش هـزار سـال ضـمـان
بـــه ســر آرد تـــمــام زود نــه دیــرلـشـکـر شـاه مـلـک ایـلـک و خـان
بـــزدوده حـــســـام آب چـــو بــــادبـر چـمـن حـلـه ای فـکـنـده خـزان
بـــاغ را چــون کــنــار ســایــل تـــوپـــر ز دیـــنـــار کـــرد بــــاد بــــزان
هـر چـه گـردش بــهـار سـوزن کـردتـیر مـاهـش همـی کـنـد یکـسـان
هــمــه از دیــده خــود بـــپــالــایــددخــتـــر رز بـــه خـــانــه دهــقــان
مـی بـخـواه و بـه خـرمـی بـنشـینوآنکـه خـواهی ز بـندگـان بـنشـان
داد گــیــتـــی بـــدادی انــدر جـــودداد سـرمـا ز خـز و مـی بــسـتــان
دشــمـنـان را بــه مـوج مـرگ انـدازدوسـتــان را بــه اوج چــرخ رسـان
لـشـکـری را ز مـفـلـسـی بــرکـشعـالـمـی را ز نـیـســتــی بــرهـان
مـــرغـــزار نـــشـــاط را بــــنـــیـــادبــه وزیـر آن هـزبــر هـنــدســتــان
آنـکـه از گـوهـرش بـه چـرخ رسـیـدرتــبــت گــوهــر بــنــی شــیـبــان
شــرح احــوال مـن ز مـن بــشــنـوچـه شـنـوی از فـلـان و از بـهـمـان
بـنـده ام تـو را بـه طـوع و بـه طـبـعبــرســیـده ز تــو بــه نــام و بــنـان
مـدحــت تــو مـرا عــروس ضــمـیـرصــفــت تـــو مــرا نــگــارســتـــان
تــحــفـه و هـدیـه مـنـت هـمـه روزدرج در و طــــویـــلــــه مـــرجــــان
بـس گران می فـروشـمش بـه بـهاگرچـه من می خرم بـه طبـع ارزان
شـرف مـجــلـس تــو مـی خـواهـمنـه کــفــایـت مـن از بــهـای گـران
گـر جـهـانـی بـه سـاعـتـی بـدهیدر نـیـایـد بــه چـشـم جـود تــو آن
جـامـه افـزون دهـی ز سـیم و ز زرکـه بــود بــر عـیـارشـان حــمـلـان
از تــو پــیــش خــدای مــی گــویـمشــــکـــرهـــای مـــکـــارم الـــوان
نـیسـت چـیزی جـز آنـکـه از بـحـرمبــه گــهـر مــوج زد زمـیـن و زمــان
شـعـر من گـشـتـه فـخـر هر دفـتـرنـام مـن گـشـتــه تــاج هـر دیـوان
حـاسـدان گشـتـه خـاسـر و خـائبدشـمـنـان مـانـده خـیـره و حـیران
آنـچـه گـفـتـم هـمـه حـقـیقـت دانوآنـچـه گـویم هـمـی مـجـاز مـدان
شـب بـی روز و درد بـی داروسـتحـــســـد دون و کـــیــنـــه نـــادان
تــا بــود بــر فـلـک طــلـوع و غـروبتـا بــود در زمـیـن مـکـیـن و مـکـان
بـر همـه جـنس دسـت نصـرت یاببــر هـمــه نـوع کــام نـهـمــت ران
در شرف چـون شرف بـتـاب و بـگرددر طـرب چـون جـهان بـپـا و بـمـان
بــــه ســـخــــن ابــــروار لؤلؤ بــــاربــه ســخــا مــهــروار زر افــشــان
گـوش تــو گـه بــه لـحـن خـنـیـاگـرهوش تـو گه بـه قول مدحت خوان
بـسـتـه پـیـشـت کـمـر دو پـیکـرواربـت مـشـکـوی و لـعـبـت کـاشـان

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج